TAŞIT ve ÇEVRE. Proof

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TAŞIT ve ÇEVRE. Proof"

Esen Topal
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 TAŞIT ve ÇEVRE

2 Standartlar ve Seyir Çevrimleri Gerek binek otomobillerinin, gerekse hafif ve ağır yük ve yolcu taşıtlarının egzost gazlarının hava kirletici bileşenlerinin sınırlandırılması yönünde çalışmalar 1960 ların başlarında ABD de ve 1970 lerin başlarında Avrupa ülkelerinde başlamış ve 15 yıl gibi kısa bir sürede emisyon miktarları, bileşen bazında değişmekle beraber, global olarak 4-5 kat azaltılmıştır

3 Bu arada, emisyonları belirlemek için kullanılan test metotları ve test çevrimleri de geliştirilmiş ve giderek daraltılan sınırları hassas olarak belirlemek için daha karışık ve hassas test ve ölçme sistemleri kullanılmaya başlanmıştır

4 EMİSYON STANDARTLARININ TARİHSEL GELİŞİMİ 19.yüzyıl: Hava kirliliğine karşı ilk yasal önlemler, 1810 Fransa, 1821 İngiltere, 1881 Chicago, İlk yasalar 20.yüzyılın başları: Hava kirliliği hakkında ilk incelemeler, Los Angeles ( ) 1960: Taşıt kaynaklı emisyonu azaltmak için ilk çalışmalar, Los Angeles California

5 1966: CO ve HC için ilk sınırlamalar, ABD 1970: HC, NOx ve CO birlikte sınırlandırma, ABD 1975: FTP(Federal Test Procedure), ABD 1981: Standartların gelişimi ve son halini alması, California

6 Avrupa Topluluğu Regülasyonları 1972: Avrupa da ilk sınırlandırmalar Yapılan ilk uygulama ECE-R (EEC 70/220) yönetmelikleridir. ECE: Economic Commission for Europe (Avrupa Ekonomik Komisyonu) R: Regulation (tüzük,yönetmelik) EEC: European Economic Community (Avrupa Ekonomik Topluluğu) 70/220: Yayın tarihi/yayın sayısı EEC nin yayınlarına direktif denir, tavsiye değil, uygulama zorunluluğu vardır. Ancak uygulama başlangıcı yayın tarihinde olmayıp daha sonra olabilmektedir.

7 Avrupa Topluluğu yönetmeliklerinin tarihsel gelişimine bakılacak olursa: ECE-R.15.00: 1972 yılında binek taşıtlarının egzostundaki HC ve CO emisyonlarına sınırlama getirilmiştir. ECE-R.15.01: 1975 yılında bu sınır değerler daha da aşağıya çekilmiştir. ECE-R.15.02: 1977 yılından itibaren NOx emisyonları da sınırlandırılmaya başlanmıştır. ECE-R.15.03: 1979 yılında HC, CO ve NOx için verilen sınır değerler daha da aşağıya çekilmiştir.

8 ECE-R.15.04: 1984 yılından başlanarak HC ve emisyonlarının ayrı ayrı sınırlandırılması yerine toplama ait sınır değerler belirlenmiştir. Bu yönetmelikteki diğer bir önemli gelişme de diesel motorlu taşıtlarda da emisyonlara sınırlama getirilmiş olmasıdır. ECE-R.15.05: 1989 yılında taşıtların motor hacimlerine göre değişik sınır değerleri uygulanmaya başlanmıştır. Bu amaçla; 2lt ve üstü, 2lt-1.4lt arası, 1.4lt den küçük şeklinde üç farklı sınır değer tablosu oluşturulmuştur. Bu uygulamanın getirdiği en büyük değişiklik büyük hacimli motorlar için uygulanan sınır değerleri sağlamak için taşıtların egzost sistemine katalizatör takılmasının kaçınılmaz hale gelmesidir. Ayrıca diesel motorlu taşıtların egzost gazlarındaki partikül emisyonu da aynı yönetmelik ile sınırlandırılmıştır yılında EURO standartlarına geçilmiştir.

9 EURO 93 yönetmeliği diğer adıyla EURO I yönetmeliği 1991 yılında uygulamaya konulmuştur. Uygulanan şehir içi test çevrimine en fazla 120 km/saat hıza kadar çıkılan bir otoyol çevrimi eklenmiştir. Emisyon sınırları gr/test yerine g/km cinsinden verilmiştir. Yeni sınır değerleri sağlamak için bütün benzinli motorlu taşıtlarda egzost sisteminde üç yollu katalizör kullanılması zorunlu hale gelmiştir.

10 Bundan sonra EURO II standardı 1996 yılında, EURO III standardı 2000 yılında, EURO IV standardı 2005 yılında devreye girmiştir. Daha sonra ise, Euro V standardı 2009 yılında, EURO VI standardı ise 2010 yılında devreye alınacaktır.

18 Amerikan seyir çevrimleri FTP-72 veya LA-4 çevrimi FTP (Federal Test Prosedürü) 12,07 km lik, çeşitli duruşları olan, hızı 0 dan 91.2 km/h e kadar değişen bir şehir içi trafiği baz alınarak hazırlanmıştır. Ortalama hız 31,5 km/h dir ve 22 dakika 52 saniye sürer. Zamanın %17,8 i duruşlarla geçer. Çevrim iki fazdan oluşur. Birincisi 505 s ve ikincisi 867 s dir. Araç ilk faza gece ortalama 20 C bir ortamda parkın sonrasında başlar. İki faz motorun 10 dakika durdurulmasıyla ayrılır. İki fazın uygulamada ağırlıkları, birincisi için 0,43 ve 2. faz için de 0,57 dir.

19 FTP-72 çevrimi

20 FTP-75 çevrimi Bu çevrim de bir önceki çevrimlere ek olarak üçüncü bir faz vardır. Motor durdurulmuş olarak 10 dakikalık beklemeden sonra 505 saniyelik üçüncü faz yapılır. Bu fazda saatte ortalama 34.3 km/h le km gidilir. Her üç faza ait olan emisyonlar ayrı ayrı ölçülür ve hava kirliliği yaratan kütleler (gr/mil olarak ölçülür) her bir faz için farklı olan ağırlıklarla ayarlanır: 0.43 soğuk faza, 1.00 ikinci faza ve son faz için de 0.57 kullanılır.

21 FTP-75 çevrimi

22 SFTP çevrimi Bu çevrim yılları arasında kullanılmıştır. Üç farklı seyir çevriminin kombinasyonundan oluşur. Bunlar; FTP 75, SC03 ve US06 seyir çevrimleridir.

23 SFTP US06 Cycle

24 SFTP SC03 Cycle

27 ECE-R.15 Seyir Çevrimi Uygulanan ölçüm yöntemi prensip olarak ABD de uygulanan ile aynıdır. Ancak taşıtın yoldaki hareketini modelleyen çevrim; yani hızlar, ivmeler ve alınan yol tamamen farklı olup şehir içindeki bir trafik akışı modellenmeye çalışılmıştır. Deney bu çevrimin dört kez arka arkaya tekrarlanması ile gerçekleşir. Toplam mesafe km. dir ve emisyonlar duruştan 40 saniye sonra ölçülür.

29 EUDC extra- şehiriçi çevrimi ECE çevrimine daha hızlı olan bu çevrim eklenmiştir. (120 km/he kadar) 400 saniyede ortalama 62.6 km/h hızla kilometre gidilir. ECE çevriminden 20 saniye duruştan sonra yapılır. Emisyonlar kanunen g/test yerine g/km biriminde express edilir. Bu değişiklikler Hollanda nın baskısı sonucu yapılmıştır. Hollanda ya göre Avrupa daki sürüş mesafelerinin %70 ten fazlası saatte 70 km den daha hızlıdır ve bu kondisyon %40 HC emisyonlarına ve %70 NOx emisyonuna yol açar. Batı Almanya ve İngiltere nin önerileri arasında orta yol bulunmuştur. Bu faz da ECE çevriminden sonra yapılmaktadır. 30 kw dan daha az güçlü araçlarda, maksimum hız 90 km/hle sınırlandırılmıştır.

Benzer belgeler

Avrupa ve Amerika da uygulanan emisyon standartlarının incelenmesi Türkiye de uygulanan egzoz gazı emisyon kontrol yönetmeliğinin incelenmesi Emisyon

SAKARYA 2011 Avrupa ve Amerika da uygulanan emisyon standartlarının incelenmesi Türkiye de uygulanan egzoz gazı emisyon kontrol yönetmeliğinin incelenmesi Emisyon kontrolünde kullanılan sürüş çevrimlerinin