DEPREM DALGALARI CE VAP B CE VAP D. 2. Bir depremin yıkıcı etkisi depremin süresine, depremin şiddetine, zeminin özelliklerine bağlıdır.

Transkript

1 4. BÖÜM DEPREM DAGAARI TEST 1 ÇÖZÜMER DEPREM DAGAARI 1. Dep re in ı ı cı et i i dep re in ü re i ne, şid deti ne, oda no ta ı na uza lı ğı na ve ze i nin özelli ği ne bağ lı dır. Dep re in ı ı cı lı ğı, za a na bağ lı de ğil dir. Bu na gö re, D şı ı doğ ru dur. CE AP D 6. Dep re de e ra lı bir şe il de ar dı eip le ri ni iz le e e li iz. Boş e re ora da du rup on la rın işi ne en gel ol a a lı ız. CE AP B 2. Bir deprein ııcı etii deprein üreine, deprein şiddetine, zeinin özellilerine bağlıdır. CEAP E 7. Depre, ili değişiliğine ebep olaz. CE AP A. Bir depre anında ırıla ihtiali diate alınara pencere ve calardan uza duralıız. Merdivenler binaların en zaıf ııları olduğundan il ıılaca bölülerdir. Buralardan uza duralıız. Telefon hatları ilitlenebileceğinden telefonlar ullanılaalıdır. 8. P, S, Ra le igh ve o ve dal ga la rı dep re dal gala rı dır. Tu na i ie o a nu lar da dep re ve a çö e ler den on ra olu şan o a nu dal ga la rı dır. CE AP E CEAP C 4. Dep re oluştuğunda deprein şiddetine bağlı olara can ve al abı olur. Bazı binalarda hafif, orta şiddette haarlar oluşur ve ıılabilir. Yeni ırılalarla fa hatları oluşur. Depre anında ollar apanabilir. Bu da ağlı hizetlerini aatır. 9. Tunai olduğunda, deniz üzeinde gaz abarcıları oluşur. Gö gürültüüne benzer bir e duulur. ıılarda görülen gel-git olaı tunainin değil Düna ile A araındai ütle çeiinin belirtiidir. CEAP C CEAP A 5. eri len ler, a la şan bir tu na i nin belirtileri ola bilir. CE AP A 10. Tunai dalgaının dalga bou, ırılanın olduğu erdei liğe ve ırıla itarına bağlıdır. Oluştuğu zaana bağlı değildir. CEAP C DAGAAR 185

2 11. Tunai dalgaları lai dalgalardır. Deniz içeriindei ırılalar onucu taban çöei ve zein aaıla oluşur. lai dalgalar olduğu için ışı hızına göre ço üçütür. CEAP D 15. S dal ga ı; a tı a a üt le le ri için de iler le e bi lir, a ıt la ra ula şan 2. dal ga dır ve ha re e ti a ıl a doğ rul tuu na di ve a çap raz dır. Bu na gö re, I ve II ifa de le ri doğ ru, III. ifa de an lıştır. CE AP B 12. Tu na i rüz gar ve a gel git de ğil dir. De niz di bin de e da na ge len dep re le rle ve a vol a ni pat laa lar la olu şur. Göl ler de de ğil, o a nu lar da gö rülür. Buna gö re, I ve II doğru, III. ifa de anlıştır. CE AP D 16. P dal ga la rı, a ıt la ra ula şan il dal ga dır. Yı ı et i i dü şü tür. Her or ta da a ı lır lar ve hız la rı 8000 / e ula şa bi lir. Bo u na dal ga lar dır. Bu bilgilere göre B şıı anlıştır. CE AP B 1. Deprein şiddet dereceini tepit ete için bazı ölçeler geliştiriliştir. Bunların en agın olara ullanılanı Richter ölçeğidir. Bu ölçe, deprelerin odağından çevree aılan enerji itarını ölçer. Şiddet, depre bölgeindei haara göre belirlenen göreceli bir değerdir. Depreler önceden belirleneediğinden tü apılarıızı depree daanılı olara apaız gereir. CEAP E 14. Tunai dalgaının hızı bulunduğu u liğinin araöü ile orantılıdır. Dalgaların hızı uun özütleine bağlı değildir. Dalganın hızı onua bağlıdır. ııda oluşan dalganın hızı ile erezde oluşan dalganın hızı anı değildir. CEAP D 186 DAGAAR

3 Adı ve Soadı :... Sınıfı :... Nuara :... Aldığı Not :... Ünite Yazılı Soruları (Dalgalar) ÇÖZÜMER 1. (c). a) 20 genli x(c) d 15 c N 60 d 5c/ genli a) Atanın denge notaına olan uzalığı 20 c olduğundan atanın genliği 20 c dir. b) ana 60 aniede 120 dalga üretire 1 aniede f dalga üretir. f f 2 1 olur. c) Bir ta dal ga oluş tu ğun da a ta uza lı dal ga bo u na eşit ola cağ ın dan, 10 c olur. Dalganın aıla hızı,. f c/ olur. a a) Ya ın bağ lan dı ğı uç a bit ie üç gen at a anı dı ğın da te pe ola ra döner. İi at a nın ve no tala rı ça ış tı ğın da bi leş e at a nın du ru u şe il dei gi bi olur. b) Ya ın bağ lan dı ğı uç er - bet ie üç gen at a an ı dı ğın da çu ur olara dö ner. ve no tala rı ça ış tı ğın da üç gen at a a re at a nın bir ı ı nı o ede ce ğinden şe il de i du ru göz le nir. a a 2 Gel e açı ı i 60, ı rıl a açı ı r 7 ol duğun dan dal ga la rın ığ or ta da i hız la rı, in i in r d in 60 5 in & 2 06, c/ olur. b) Dal ga la rın ığ or ta ın da i dal ga bo la rı ie, in i in r d in in & 6 06, c/ olur. c) Dal ga la rın fre an ı ığ ve de rin or ta da a nıdır. Bu du ru da,.f 2 6.f & f 1 1 olur. DAGAAR 187

4 4. g 0 6. T T D 80/ /2 /2 gözleci ana Ç ana gözlecilerden uzalaştığından işittilerin ein freanı azalır. g 0 olduğundan algılanan ein freanı, " g + 0 fg f. f p f. f. " d " n d " n eşitliğinden bulunur. Eşitlite freanın azalabilei için padanın büüei gereir. Bu duruda padadai işaretin (+) olaı gereir. f g f. d + n c Hz olur. Ardı ar dına ge len te pe ile çu ur ara ın da i a ta uza lı e eşit tir. Bu duruda dalga bou, λ 8 c olur. Dal ga la rın aıla hı zı, λ.f c/ 0,4 / olara bulunur. 7. a) 7 dalga tepei araındai uzalı 0 c ie dalga bou, c olur c 6 Dalgaların hızı, 5. a) Dalgaların freanı, 00 1 f 150 dir. 2 b) Tel üzerindei haroni aıı,,. n 2 12 n. 2 2 n 12 dir. c) 4. haroniğin freanı, n f n & f 00 dir c/ 1 / olur. T 1 20 b) Stro bo o bun fre an ı f d n.f f & f 2 olur. 1 aniede 2 devir apara 60 aniede N devir apar. 1.N 60.2 N 120 Stroboop daiada 120 devir apar. 8. f n n f2 680 Hz olur. 205., 188 DAGAAR

5 9. Şe il-i de de rin ortada bu lu nan a lın e nar lı erce şe lin de i ığ bir or ta a pa ra lel ge len doğ ru al u dal ga la rı ı rıl dı ların da da ire el dal ga şe li ni alır lar. fieil-i Bu nun e be bi dal ga nın or ta ı ı nın ığ or ta a geç gir e i ve ığ or ta da hı zın a vaş ol a ı dır. Bu ola a lın e nar lı er ce ğe pa ra lel ge len ışı ğın ı rıl a ı na ben zer. Şe il-ii de ığ or ta da bu lu nan in ce e nar lı er ce şe lin de i de rin or ta a lın e nar lı er ce özel li ği göte rir. Bu du ru da doğ ru al u dal ga ları er ce ğin oda ğın- fieil-ii da i bir no ta al a na tan ge li or uş gi bi ı rı lır. Bu ola dış or ta ın ı rıl a in di i nin in ce e nar lı er ce ğin ı rıl a in di in den bü ü ol du ğu or tada, er ce ğin a ra ter de ğiş ti re re ışın la rı da ğıta ı na ben zer. Şe il-ii I te ığ or tada bu lu nan a lın e nar lı erce şe lin de i de rin or ta a ge len doğ ru al u dal gala rı ı rıl dı la rın da da ire el dal ga şeli fieil-iii ne ge lir ler. Dal ga- lar ön ce oda ta top la nır da ha on ra da ğı lır lar. Bu ola dış or taın ı rıl a in di i nin a lın e nar lı erce ğin ı rıl a in di in den bü ü ol du ğu or ta da, er ce ğin a ra ter de ğiş ti re re ışın la rı top la a ına ben zer. 10. a) Yaralı değileniz çevrenizdeilerin aralı olup oladılarını ontrol edere aralılara ardı edin. Aaabılarınızı giin. Bulunduğunuz erin enietli olup oladığını ontrol edin. b) c) Gaz, u, eletrile çalışan her şei apatın. Pani apadan bina dışına çıın. Güvenli bir ere geçip radonuzu açın ve etililerin haati öne taşıan açılaalarını dinleere ugulaın. Artçı arıntıları göz önüne alara binanın haar duruunu ontrol eteden ve haarız olduğuna ein oladan binanıza girein. Deprein üreine, Deprein şiddetine, Deprein oluştuğu ereze aınlığına, Binalarda ullanılan apı alzeeine, Zeinin özellilerine göre değişir. De niz çe il di ğin de e ra edip ı ı nın du ru unu iz le e e e in li le git e i niz. Çün ü can a ıp la rı nın bü ü bir bö lü ü bu ı ra da ol ata dır. Etili dalgaların ııa vuraından onrai biraç aat, tehlie deva edebilir. Rei açılaalar apılana de beleiniz ve ııdan daia uza alınız. Tu na i far edildiğinde a da uarı alındığında en ıa zaanda ıı çizgiinden uzalaşa zorunludur. arada bulunan işilerin ııdan uzağa, denizde tenede bulunan işilerin ie u liği en az 50 vea daha erlere doğru uzalaşaı, olaı dalga ve aıntı etilerinden urtula şanını artırabilir. Unutulaalıdır i dalganın arada ilerlee hızı, inanın oşa hızından daha fazladır. Tu na i dal ga la rı de re ler, ır a lar a da de nize bağ lan tı lı a nal lar dan içe ri le re doğ ru i loet re ler ce iler le e bi lir. De re, ır a ı ı la rı ve bent ler de za rar ve ri ci taş a lar oluş a ı do ğaldır. Bu nedenle buralardan uza durulalıdır. Deniz tabanında oluşan herhangi bir depre nedenile tunai dalgaı oluşabilir. ıılarda ien bir depre hiedildiğinde ııdan uzalaşa ararlı bir önledir. Unutulaalıdır i Maı 198 depreinin heen onraında, Japona Honhu Adaı nın uzebatı ıılarına gelen tunai, halın oruna onuunda eterli bilgie ahip olaına arşın 20 işinin ölüüne neden oluştur. DAGAAR 189

6 190 DAGAAR