Gösterge Yönetimi Rehberi

Transkript

1 Gösterge Yönetimi Rehberi Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı

2 Gösterge Yönetimi Rehberi (Versiyon 1.0; Revizyon-00) 1.Baskı: Ankara, Temmuz 2015 Yazarlar Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı Bu kitabın her türlü yayın hakkı SHGM Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı na aittir. İletişim T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı E-posta: Web: 1

3 Hazırlayanlar Dr. Hasan GÜLER, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Dr. Abdullah ÖZTÜRK, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı Uzm. Dr. Dilek TARHAN, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı Ecz. Ercan KOCA, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı Uzm. Nurcan AZARKAN, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı Uzm. Demet GÖKMEN KAVAK, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı Dr. İbrahim H.KAYRAL, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı Psikolog Öznur ÖZEN, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı Uzm. Elif KESEN, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı Uzm. Özlem ÖNDER, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı Yrd. Doç. Dr. Umut BEYLİK, Kırıkkale Üniversitesi Uzm. Çağlayan SARIOĞLAN, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı Uzm. Şükriye Yüksel BAĞIRSAKÇI, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı Emine BALCI, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı Muammer AKSU, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı Erol YALÇIN, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı Uzm. Yrd. Ayşe AYKANAT, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı Uzm. Yrd. Gül HAKBİLEN, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı 2

4 İçindekiler Sunuş... 4 Gösterge Yönetimi... 6 Gösterge Yönetiminde Basamaklar... 7 Gösterge Kartlarının Oluşturulması Sonuç Gösterge Kartı Örnek Gösterge Kartları SKS - Hastane Kalite Göstergeleri Bölüm Bazlı Göstergeler Klinik Göstergeler Hesaplama Yöntemleri ve lar Bölüm Bazlı Göstergeler Klinik Göstergeler

5 Sunuş Kaliteli sağlık hizmeti sunmaya odaklı, modern bir sağlık sisteminin oluşturulması kadar bu sistemin parçalarını oluşturan her hizmetin etkinliğinin ölçülmesi ve değerlendirilmesi de aynı derecede önem taşımaktadır. Elbette her sistem, sunduğu hizmetin amaca ne derece ulaştığını saptayabilmek için öncelikle gerçekleştirdiği etkinlikler hakkında bilgi toplamalıdır. Yani ölçme yapmalı, ölçüm sonuçlarından yararlanarak bazı sonuçlara, kararlara ulaşmaya çalışmalı ve bu sonuçları ileride yapılacak çalışmalar için yol gösterici olarak kullanmalıdır. Bu doğrultuda, sağlık kurumlarında hizmet süreçleri ve hizmetin etkinliğinin ölçülmesi amacı ile Göstergeler oluşturulmuştur. Sağlıkta Kalite Standartları (SKS) Hastane (Versiyon-5) seti kapsamında geliştirilen ve kalite sisteminin önemli bir parametresi olan göstergeler, ortak bir analiz dili oluşturması nedeni ile sağlık hizmetlerinde önemli bir görev üstlenmektedir. Bu kapsamda Bakanlığımızca hazırlanan bu rehberin, sağlık kurum ve kuruluşlarında gösterge yönetiminin doğru ve etkili bir şekilde yürütülmesi için sağlık yönetici ve çalışanlarına yol gösterici olması hedeflenmiştir. Rehberin ilk bölümünde gösterge basamakları, göstergelerin belirlenmesi, alt göstergeler, hesaplama yöntemleri ve göstergelere ilişkin temel bilgilere yer verilmiştir. Yine bu bölümde veri toplama, verilerin sonuca dönüştürülmesi, sonuçların analiz edilmesi ve yorumlanması konuları hakkında açıklayıcı bilgilere değinilmiştir. İkinci bölümde ise göstergelerin nasıl oluşturulacağı ortaya konmuş, örnek gösterge kartları ile SKS Hastane setinde yer alan göstergelere yönelik açıklamalar ve hesaplama yöntemlerini içeren bilgilere yer verilmiştir. Bu rehberin sağlık kurum ve kuruluşlarında gösterge yönetiminin sağlanması ve ölçüm kültürünün geliştirilmesi hususunda önemli bir katkı sağlamasını diler, tüm sağlık çalışanlarına ve paydaşlarımıza faydalı olmasını temenni ederim. Prof.Dr.Doğan ÜNAL Genel Müdür 4

6 Bölüm 1 5

7 Gösterge Yönetimi Sağlık hizmetinde kalitenin sürekli geliştirilmesi için hizmet süreçlerinin ve elde edilen sonuçların sürekli ve sistematik bir şekilde izlenmesi gereklidir. İzlem sırasında somut verilerle hareket edilmelidir. Somut kanıtlara ulaşmak için kalite çalışmalarının ölçülebilir bir formata dönüştürülmesi esastır. Ölçüm, süreçlerin yönetimini ve izlenebilirliğini sağlamaktadır. Bu nedenle sağlık hizmetinin tüm süreçlerini kapsayan, ölçüme dayalı hedefler tespit edilerek iyileştirmeye açık alanlar belirlenmeli ve iyileştirilen alanlarda kalitenin sürekliliği sağlanmalıdır. Bu amaçla bazı araçlar kullanılması gerekmektedir. Bu araçlardan bir kaçını aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz: Göstergeler Öz değerlendirme Görüş ve öneriler Memnuniyet ölçümü Dış değerlendirmeler Bu araçlardan biri olan göstergeler; bir konunun sayısallaştırılması ve ölçülebilir hale getirilmesiyle, o konuda iyileştirme faaliyeti yapılmasına katkı sağlayan, performans ölçümü ve kalite iyileştirme amacı ile kullanılan en önemli araçlardır. Göstergelerin sağlık kurumuna sağladığı yararlar şöyle sıralanabilir: Hizmetin kalitesinin ölçülmesi Konuyla ilgili yönetimsel başarının ortaya konulması Üzerinde çalışma yapılan bölümle ilgili başarı veya başarısızlık trendinin tespiti Bölümler arasında kıyaslama yapılması imkânı Kurumlarda ve süreçlerde iyileştirmeye ilişkin planlamaların yapılması İleriye dönük politikaların oluşturulması Hesap /verebilirlik 6

8 Gösterge Yönetiminde Basamaklar Kalite iyileştirme faaliyetleri kapsamında gerçekleştirilecek olan gösterge izlemi çalışmalarında adım adım yerine getirilmesi gereken basamaklar aşağıda incelenmiştir: 1 Ölçülecek Göstergelerin Belirlenmesi 2 Sorumluların Belirlenmesi 3 Gösterge İzlem Sürecinin Gözden Geçirilmesi 4 Alt Göstergelerin Belirlenmesi 5 Veri Toplama Yönteminin Belirlenmesi 6 Analiz ve Veri Toplama Periyodunun Belirlenmesi 7 İlgili Personelin Eğitilmesi 8 Veri Toplama 9 Verilerin Sonuçlara Dönüştürülmesi 10 Sonuçların Analizi ve Yorumlanması 11 Hedef Değerin Belirlenmesi 12 İyileştirme Çalışmalarının Gerekliliğinin Gözden Geçirilmesi 13 Gerekli İse İyileştirme Çalışmalarına Başlanması 14 Gösterge İzlem Sürecinin Gözden Geçirilmesi 7

9 1. Ölçülecek Göstergelerin Belirlenmesi Göstergeler, bölüm yöneticilerinin ve bölüm kalite sorumlularının katılımıyla belirlenmelidir. Hastanenin yapısı, hasta profili ve öncelikleri dikkate alınarak, SKS-Bölüm Bazlı Göstergeler ve Klinik Göstergeler bölümlerinde yer alan göstergelerin dışında da göstergeler belirlenmelidir. SKS Bölüm Bazlı Göstergeler ve Klinik Göstergeler bölümlerine ilişkin Bakanlıkça yeni göstergeler yayınlanması durumunda, yeni liste esas alınmalıdır. Herhangi bir göstergenin, hastanenin hizmet alanı kapsamına girmemesi ya da bir göstergenin mevzuat gereği hastanede uygulanamaması gibi durumlarda ilgili gösterge izlenmemelidir (Örn: Diyaliz hizmeti verilmeyen hastanelerde GBDİ01, GBDİ02 ve GBDİ03 kodlu göstergeler gibi). Bakanlıkça belirlenen liste dışında takip edilecek göstergeleri belirlerken aşağıdaki hususların dikkate alınması önem arz etmektedir. Sağlık hizmetindeki farklı süreçlere yönelik ayrı ayrı göstergeler belirlenmelidir. Burada göstergenin hangi süreç ya da süreçleri ölçmek için belirlendiği ve bu süreci ölçmekteki ana hedef net olarak ortaya konmalıdır. Çok sorun yaşanan ya da en problemli olduğu düşünülen alanlar öncelikle ele alınmalıdır. Öncelikle kolay ölçülebilen, yüksek olarak personel uyumunun sağlanabileceği göstergeler tercih edilmelidir. Objektif sonuçlar elde edilebilecek ve objektif kriterler ile analiz edilebilecek göstergeler tercih edilmelidir. Göstergeler belirlenirken çalışanların görüşleri alınmalıdır. 2. Sorumluların Belirlenmesi Gösterge sorumluları, ilgili gösterge ile ilgili verinin toplanması, sonuçların hesaplanması, analizi ve gerekli iyileştirmelerin yapılmasından sorumludur. Bu kişiler, günlük pratiğinde o göstergeye ilişkin konular üzerinde çalışan personel arasından seçilebilir. 8

10 Sorumluların sürece hâkim, nitelikli kişiler arasından seçilmesi uygun olacaktır. Gösterge yönetiminde başarı için sorumluların etkin bir şekilde çalışmaları kritik öneme sahiptir. Gösterge sorumlularının, ilgili her türlü kararda sürece dâhil edilmesi, katkılarının çok daha etkili bir şekilde alınmasını sağlayacağı gibi, iş motivasyonunu da artıracaktır. 3. nin Belirlenmesi Gösterge sonucu için hangi verilere ihtiyaç duyulacağını ve bu verilerden sonuca ulaşmak için hangi formül ya da formüllerin kullanılacağı belirlenmelidir. İlgili göstergeye yönelik, Bakanlıkça belirlenen bir hesaplama formülü bulunması halinde, bu formül esas alınmalıdır. Bu şekilde ölçümün standardizasyonu, ileriye yönelik trendin sağlıklı ortaya konabilmesi gerektiğinde kurumlar arası kıyaslamalar yapılması durumunda doğru sonuçların elde edilmesine olanak sağlayacaktır. Hesaplama yöntemi, kısaca,, verilerin sayısallaştırılması ve analizlerde kullanılabilmesi amacıyla kullanılan bir formüldür. 4. Alt Göstergelerin Belirlenmesi Alt göstergeler; ana gösterge ile ilişkili analizlerin yorumlanmasını ve sorunların kök nedenlerine ulaşımı kolaylaştıran ek göstergelerdir. Gösterge takibi sırasında, sonucu yorumlayabilmek ve gerektiğinde geriye dönüp kök neden analizi yapabilmek için ek bilgi ve veriye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle, veri toplamaya başlamadan önce, hangi ek bilgi ve verilere ihtiyaç bulunduğuna karar verilmelidir. Bu amaçla göstergenin özelliğine göre alt göstergeler oluşturulmalı ve bunlara gösterge kartında yer verilmelidir. Bakanlık tarafından yayımlanmış örnek gösterge kartlarında alt göstergeler verilmiştir. Bu örneklerden yola çıkarak, araştırmalar ve kurum ihtiyaçları doğrultusunda, diğer göstergeler için de alt göstergeler belirlenmelidir. Alt göstergeler oluşturulurken, özellikle odaklanmak istenilen, ölçülebilir ve etkin müdahaleler ile iyileştirme yapılabilecek alanların ele alınmasına dikkat edilmelidir. Örneğin; Kesici/delici alet yaralanması göstergesi için hazırlanan gösterge kartında iyileştirme yapılacak alanlar göz önünde bulundurularak aşağıdaki gibi alt göstergeler belirlenmiştir: 9

11 Kesici/delici alet yaralanmasına maruz kalan çalışanların mesleki oransal dağılımı Kesici/delici alet yaralanmasına neden olan kesici/delici aletlerin oransal dağılımı Kontamine kesici/delici alet ile yaralanma oranı Servis bazında kesici/delici alet ile yaralanma oranları Yaralanan personelde kişisel koruyucu ekipman kullanma oranları Bu alt göstergelerden yola çıkarak; Hangi meslek grubunun daha çok kesici/delici alet yaralanmasına maruz kaldığı ve hangi kesici/delici alet ile en çok yaralanma olayının gerçekleştiği tespit edilip aşağıdaki gibi iyileştirme faaliyetleri planlanabilir. İlgili meslek grubuna konu ile ilgili hizmet içi eğitimler tekrarlanabilir. Aynı çalışan birden fazla yaralanma olayı yaşamış ise, bu çalışana yönelik birebir eğitim verilebilir. En fazla yaralanmaya sebep olan kesici/delici alete yönelik koruyucu ekipmanların seçimi ve kullanımına ilişkin uygulamalar gözden geçirilebilir. Sonuçta, kurumlarımızda gösterge takibi ile ilgili tecrübe ve deneyim arttıkça bu tür çalışmalar çeşitlenebilir ve daha detaylı analizler yapılabilir. Hazırladığımız gösterge kartlarında yer alan alt göstergeler, kurumun türü, hasta profili, öncelikleri ve ihtiyaçları doğrultusunda değiştirilebilir ya da bu bölüme yeni alt göstergeler eklenebilir. 5. Veri Toplama Yönteminin Belirlenmesi Bu aşamada, sonucun hesaplanması için gerekli verilerin hangi yolla elde edileceği yani veri kaynağı belirlenecektir. Veri toplama yöntemi, verinin kalitesini direk olarak etkileyen bir işlemdir. Bu yöntemin kolay anlaşılabilir ve uygulanabilir olması için, tüm basamaklarının net olarak ortaya konmuş olması gereklidir. Personele fazla ek iş yükü getiren, çerçevesi net olarak belirlenmemiş bir yöntemin, uzun süreli uygulanabilirliği düşük olacaktır. Göstergenin türüne göre veri toplama yöntemi değişebilir. Örneğin; Çalışanlarda meydana gelen kesici delici alet yaralanması oranı göstergesinde veriler bildirime dayalı olarak elde 10

12 edilir. Reddedilen numune oranı göstergesinde ise veriler bilgi yönetim sistemi üzerindeki kayıtlar üzerinden elde edilir. Bildirime dayalı göstergelerde dikkat edilmesi gereken husus çalışanlarda bildirim kültürünün oluşturulması ve hatalardan öğrenme sürecine ilişkin motivasyonun oluşturulmasıdır. Kayıtlara tabi göstergelerde ise, veri toplama aşamasında kayıtların sağlıklı bir şekilde tutulması önemlidir. İçeriği yeterli olmayan veya gerçeği yansıtmayan eksik kayıtlar yanıltıcı olacaktır. Bu nedenle veri toplama sistematiği sürekli gözden geçirilmelidir. Veri toplama için oluşturulacak olan formlar manuel ya da elektronik ortama entegre şekilde kullanılabilir. Sistem, gerekli tüm verileri içerecek şekilde düzenlenmelidir. Ancak veri toplama alt yapısının elektronik sistem, tercihen de hastanede kullanılan bilgi yönetim sistemi üzerinden kurgulanması performans ölçümü ve kalite iyileştirme çalışmalarının uygulanabilirliği açısından oldukça önemlidir. Bu şekilde personele minimum ek iş yükü oluşturulacak, aynı zamanda da verinin analizi önemli ölçüde kolaylaşacaktır. 6. Analiz ve Veri Toplama Periyodunun Belirlenmesi Göstergeye ait verilerin toplanması ve sonuçların analizi ile ilgili aralıkların belirlenmesi gereklidir. Bu şekilde analiz sonuçları arasında net bir karşılaştırma yapılmasına imkân tanınabilir. Her bir gösterge için veri toplama ve analiz periyodları farklılık arz edebilir. Burada üzerinde durulması gereken en önemli husus analizlerin eşit zaman dilimlerinde ve en uygun sürelerde yapılmasıdır. Kurumlar, ihtiyaçları ve imkânları doğrultusunda daha sık aralıklara sahip bir veri toplama periyodu belirleyebilirler veya bilgi sistemleri vasıtasıyla anlık veri takibi gerçekleştirebilirler. 7. İlgili Personelin Eğitilmesi Veri Toplama Yönteminin Belirlenmesi Bütün bu işlemler tamamlandıktan sonra, gösterge sorumlusu ile birlikte özellikle veri toplamada görev alacak ilgili tüm personelin eğitimi gereklidir. Bu eğitimde; yapılan işin amacı, sonuçları, beklenen çıktılar, işleyiş ile ilgili detaylar, veri kalitesinin önemi, dikkat edilmesi gereken kritik noktalar konusunda bilgilendirme yapılmalıdır. Bu bilgilendirme 11

13 ve eğitimler gerekli görüldüğünde tekrarlanarak sistemin etkili bir şekilde çalışması sağlanmalıdır. 8. Veri Toplama. Veri Toplama Yönteminin Belirlenmesi Özellikle uygulamanın ilk dönemlerinde ilgili sorumluların veri toplama aşamasını yakından izlemesi, yaşanan problemleri zamanında tespit ederek gerekli ise bazı düzenlemeleri yapması önemlidir. Veri kalitesinin sağlanması için kritik aşamalardan biri veri toplama aşamasıdır. 9. Verilerin Sonuçlara Dönüştürülmesi Bazı. Veri göstergeler Toplama için Yönteminin veri aynı Belirlenmesi zamanda göstergenin sonucu olarak karşımıza çıkabilir. Örneğin Çalışanlara Yönelik Şiddet Olay Sayısı göstergesinde elde edilen veri aynı zamanda göstergenin sonucudur. Burada bir formüle gerek kalmadan sonuca ulaşılmaktadır. Bazı göstergelerde ise elde edilen veriler bir formüle yerleştirilerek sonuca ulaşılır. Zamanında Verilmeyen Sonuç Oranı bunun için örnek olarak verilebilir. Burada laboratuvar tarafından belirlenen sürelerde verilen sonuçların sayısı ve belirlenen süreden daha uzun sürede verilen sonuçların sayısı birer veri iken, formüle edilerek bu verilerden elde edilen oran gösterge sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır. 10. Sonuçların Analizi ve Yorumlanması. Veri Toplama Yönteminin Belirlenmesi Elde edilen sonuçları analiz etmek, daha Türkçe bir ifade ile çözümlemek ve sonrasında da yorumlamak için, sonucun dışında da bazı bilgilere ihtiyaç duyulabilir. Çalışanlara Yönelik Şiddet Olay Sayısı örneğinden yola çıkarsak, bu sayıyı analiz etmek ve yorumlamak için ek bazı alt göstergeler ya da verilere ihtiyaç duyulabilir. Örneğin; eski dönemlere ait veriler, birim bazında şiddet olaylarının sayısı, ilgili birimlere dönem içinde başvuran hasta sayısı ya da ilgili birimlerin işleyişine ilişkin süreçlerde bir değişiklik olup olmadığına ilişkin bilgi gibi. Görüldüğü gibi belirlenen ana göstergenin sonucu yorumlanırken bazı alt göstergelere ve detaylı bilgi ya da veriye ihtiyaç duyulabilir. 12

14 Ölçme, değerlendirme ve iyileştirme sürecindeki en can alıcı noktanın veri kalitesi olduğu unutulmamalıdır. Analiz yaparken de elde edilen verilerin güvenilirliği göz önünde bulundurulmalı, varsa tahmini hata payı ile sonuçlar değerlendirilmelidir. Örneğin; bildirim yolu ile ölçülen Çalışanlarda meydana gelen kesici delici alet yaralanması oranı gibi bir göstergede gerçekleşen olay sayısı ile bildirilen olay sayısı birbirinden farklı olabilir. Hastanede, bir yıl içinde gerçekleşen olay sayısı 25 iken, bildirilen olay sayısı 5 olabilmektedir. O halde bu durumda Bildirim Düzeyi kavramı ortaya çıkmaktadır. Bir hastanede olay bildirim kültürü ne kadar gelişmiş ise o hastanede bu tür göstergeler için gerçekçi sonuçlara ulaşmak da o kadar kolay olacaktır. Bu nedenle bildirime dayalı göstergelerde hedef değer belirlenirken ya da sonuçlar analiz edilirken o konu ile ilgili bildirim düzeyi ve bildirim kültürü de göz önünde bulundurulmalıdır. 11. Hedef Değerin Belirlenmesi 12.. Veri Toplama Yönteminin Hedef değer; sağlık kurumu tarafından, mevcut durum ve iyileştirme potansiyeli göz Belirlenmesi önünde bulundurularak belirlenen, ulaşılması amaçlanan tahmini gösterge sonucudur. Ölçme ve iyileştirme çalışmalarının en kritik aşamalarından birisi hedeflerin belirlenmesidir. Çünkü ortaya konulan hedefler hastanenin kalite yolculuğunun rotasını belirleyecektir. Bu rotada alınacak kararlar veriye dayalı olmalıdır. Göstergenin ilk defa ölçüldüğü dönemde mevcut durum bilinmediği için hedef değer tespit etmek mümkün olmayabilir. İlk sonuçların elde edilmesi ve analizi, hastanenin ya da ilgili birimin, ölçülen gösterge ile ilgili mevcut durumu konusunda fikir verecektir. Mevcut durumun net olarak belirlenmesi amacıyla, veriler gözden geçirilmeli, kayıtlar incelenmeli, alt yapı (personel, bilgi yönetim sistemi gibi) durumu değerlendirilmelidir. Elde edilen tüm veriler analiz edilerek gerçekçi bir hedef değer belirlenmelidir. Hedef değer, hastanenin ya da hizmet verilen birimin özelliğine göre, kurumdan kuruma değişebilen bir parametredir. Kurum hedefleri belirlenirken, literatürde yer alan bilgiler ya da belirlenmiş ulusal ya da uluslararası değerler de incelenebilir. Bu bilgiler ve tespit edilen mevcut durum verileri ışığında, kuruma özgü bir hedef değer belirlenmesi gerekmektedir. Hedef değer bazı göstergeler için 0 sıfır ya da %100 gibi tam ve nihai değerler de olabilir. Örneğin Çalışanlar arasında sağlık taramalarının tamamlanma oranı için hedef %100 olarak belirlenebilir. 13

15 Zaman içinde konu ile ilgili öncelikler veya bilimsel verilerin değişmesi durumunda hedef değerin revize edilmesi gerekebilir. Ayrıca kurum belirlediği hedef değere ulaşmış ise bir sonraki dönem için daha üst bir hedef değer de belirleyebilir. Bu nedenle ilgili sorumluların hedef değeri revizyonlar açısından bu şekilde gözden geçirmesi ve değerlendirmesi gerekmektedir. 12. İyileştirme Çalışmalarının Gerekliliğinin Gözden Geçirilmesi Veri Toplama Yönteminin Belirlenmesi Elde edilen analiz sonuçları ile hedef değere ne kadar yakın olunduğu tespit edildikten sonra, bu sonucun elde edilmesine neden olan faktörler incelenir. Eğer analiz sonuçları hedef değerden olumsuz yönde bir sapma gösteriyorsa sapmaya neden olan durumları ortaya çıkarmak için kök neden analizi yapılır. Olumsuz sonucun düzeltilmesi için hangi faaliyetlerin yapılabileceği konusu ele alınır. 13. Gerekli İse İyileştirme Çalışmalarına Başlanması 15. Analiz 16. sonucunda. Veri Toplama gerçekleştirilmesine Yönteminin Belirlenmesi karar verilen iyileştirme çalışmalarının hayata geçirilmesi esastır. Ancak bu her zaman yeterli olmayabilir. Bu faaliyetlerin uygulanabilirliği ve gerçekte uygulamaya ne kadar yansıdığı izlenmeli, ek değişikliklere ya da uygulamada revizyonlara ihtiyaç duyulup duyulmadığı sürekli gözden geçirilmelidir. 14. İzlem Sürecinin Gözden Geçirilmesi Veri Toplama Yönteminin Belirlenmesi Her analiz döneminde, buraya kadar ele alınan tüm basamaklar tekrar gözden geçirilmelidir. Gerekli ise her basamak için değişiklikler yapılabilir. Ancak bir gösterge ile ilgili etkin ve etkili bir sistem oluşturulduktan sonra, hep aynı yöntem, periyot ve formülasyonların kullanılması önerilir. Çünkü sonuçların önceki dönem değerleri ile sağlıklı bir şekilde karşılaştırılabilmesi için metodolojinin de karşılaştırılabilir olması gerekmektedir. 14

16 Örneğin; Veri toplama yöntemi gözden geçirilirken; veri kalitesi değerlendirilir, verinin daha etkili, kolay ve sistematik bir şekilde toplanabilmesi için alternatif uygulamalar üzerinde düşünülebilir ya da gerekli ise veri toplayan personele yapılan eğitimler tekrarlanabilir. Hedef değer yakalandıktan sonra, daha üst seviyede bir hedef belirlenebilir. Ya da bu değer, ilgili gösterge için ulaşılabilecek en iyi sonuç ise, değiştirilmeden kullanılmaya devam edilebilir. Bu noktada önemli olan husus, art arda yapılan analizlerde hedef değer yakalanmış olsa bile ölçme ve değerlendirme çalışmalarına ara vermemektir. Elde edilen veriye göre analiz periyodu süresi uzatılabilir ya da kısaltılabilir. Gösterge Kartlarının Oluşturulması Gösterge kartlarında asgari aşağıdaki bilgiler yer almalıdır: Alt Göstergeler Veri Kaynağı Hedef Değer Veri Toplama Periyodu Veri Analiz Periyodu Sorumlular (İhtiyaç duyulması durumunda doldurulmalıdır) 15

17 Sonuç Özetle gösterge takibi aracılığı ile gerçekleştirilen performans ölçümü ve kalite iyileştirme faaliyetlerine ilişkin kritik hususlar şunlardır: Veri kalitesi bu sistemin en önemli parametrelerinden biridir. Elde edilen veriler doğru değil ise, yapılacak olan analiz ve değerlendirmeler yanlış kararların alınmasına bile yol açabilir. Veri kalitesinin sağlanmasına yönelik sistem kurulmalı, yeterli ve doğru kayıt için personelin uyumu artırılmalı, bu amaçla çalışanlara mutlaka eğitimler verilmelidir. Ölçme ve değerlendirme sürecinde bilgi yönetim sisteminden azami derecede faydalanılmalıdır. Elektronik bilgi sisteminin aktif olarak kullanılması veri toplamayı kolaylaştıracak ve gerçekçi bilgiler elde etmeyi sağlayacaktır. Sonuçların ve tüm sürecin ilgili sağlık çalışanları ile paylaşılması önem arz etmektedir. Gerektiğinde sonuçlar ilgili çalışanlarla birlikte analiz edilerek çözüm noktaları araştırılmalı ve çalışanların sürece dâhil olması sağlanmalıdır. Bu tutum, hem hatalara ya da güvenliği tehdit eden olaylara ilişkin bildirim kültürünün oluşması hem de sorunlara yönelik uygulanabilir, akılcı çözümlerin ortaya konulabilmesi adına çok önemlidir. Gösterge sonuçları, yöneticilere ve çalışanlara bazı konularda ipucu verir, fikir verir veya kararlarını destekler. Veri kalitesi yeterli ise gerçeğe yakın bilgi verebilir. Ancak her zaman gerçek resmi göstermeyebileceği, sonucun başka bilgi ve verilerle birlikte değerlendirilmesi gerektiği unutulmamalıdır. Kalite çalışmasında gelişimin sağlanması kadar gelişimin sürdürülebilirliğinin sağlanması da önemlidir. Hedefe ulaşma noktasında yapılan çalışmalara ara vermenin o sürece yönelik çalışmaları sekteye uğratacağı unutulmamalıdır. Bu nedenle veri toplama, analiz ve iyileştirme çalışmalarının süreklilik arz etmesi gereklidir. 16

18 Bölüm 2 17

19 Gösterge Kartı Alt Göstergeler Veri Kaynağı Hedef Değer Veri Toplama Periyodu Veri Analiz Periyodu Sorumlular Dikkat Edilecek Hususlar 18

20 Örnek Gösterge Kartları 19

21 Kontrast Madde ile Çekilen Tomografi Oranı GBRG01 Kontrast madde kullanımının minimum düzeye indirilebilmesi amacıyla, kontrast madde ile çekilen tomografi oranlarının izlenmesine yönelik geliştirilmiş ölçüm aracıdır. (Kontrast madde ile çekilen tomografi sayısı/ Toplam çekilen tomografi sayısı) x 100 Alt Göstergeler Klinik bazında kontrastlı tomografi istem oranı Veri Kaynağı Hedef Değer HBYS(Hastane Bilgi Yönetim Sistemi) veya yazılı kayıtlar Hasta profili ve klinik gereklilikler çerçevesinde kurum ya da klinik bazında hedef değer belirlenir. Veri Toplama Periyodu Sürekli Veri Analiz Periyodu Maksimum 3 Ay Sorumlular Hastane, uygulamalarına göre sorumlu ya da sorumluları belirler. Dikkat Edilecek Hususlar 20

22 Yoğun Bakım Ünitesinde Mortalite Oranı GBYB02 Yoğun bakım ünitesinde mortalite oranının tespiti ve izlenmesine yönelik oluşturulan ölçüm aracıdır. Alt Göstergeler Veri Kaynağı Hedef Değer (Yoğun bakım ünitesinde ölen hasta sayısı/yoğun bakım ünitesinde bir önceki aydan devreden hasta + 1 ay içinde yatan toplam hasta sayısı) x 100 Beklenen mortalite oranı (hastalık şiddeti skorlarına göre) Hasta dosya bilgileri, HBYS (Hastane Bilgi Yönetim Sistemi) Bilimsel literatüre göre ve hastalık şiddeti skorları çerçevesinde ünite bazında hedefler belirlenir. Veri Toplama Periyodu 1 Ay Veri Analiz Periyodu Maksimum 3 Ay Sorumlular Hastane, uygulamalarına göre sorumlu ya da sorumluları belirler. Dikkat Edilecek Hususlar Beklenen mortalite ile gerçekleşen mortalite değerleri karşılaştırılmalıdır. 21

23 Kan Kültürlerinde Kontaminasyon Oranı Alt Göstergeler Veri Kaynağı GBML03 Laboratuvara kabul edilen kan kültürlerinde kontaminasyon oranının tespiti, izlenmesi ve konu ile ilgili gerekli iyileştirme çalışmalarının yapılmasını amaçlayan bir ölçüm aracıdır. (Kontaminasyon tespit edilen kan kültürü şişe sayısı/toplam kan kültürü şişe sayısı) x 100 Klinik bazında kan kültürü kontaminasyon oranı Belirlenen kriterlere uygun şekilde alınan kan kültürü oranı Laboratuvar kayıtları, Hastane Bilgi Yönetim Sistemi Hedef Değer Bilimsel literatüre göre ana gösterge ve alt gösterge bazında hedef değerler belirlenir. Veri Toplama Periyodu Sürekli Veri Analiz Periyodu Maksimum 3 Ay Sorumlular Hastane, uygulamalarına göre sorumlu ya da sorumluları belirler. Dikkat Edilecek Hususlar 22

24 Diyabet nedeniyle yatışı yapılan hasta oranı (komplikasyonsuz) GKDM10 Diyabet tanısı nedeni ile yatışı yapılan komplikasyonu olmayan hastaların yüzde olarak oranını ifade etmektedir. Alt Göstergeler Veri Kaynağı (Diyabet tanısı nedeniyle yatışı yapılan hasta sayısı (komplikasyonsuz) / Diyabet tanısı ile yatan hasta sayısı) X 100 Tıbbi takibi sürekli olarak ilgili kurumda yapılan hasta oranı (Diyabet tanısı nedeniyle yatışı yapılan komplikasyonsuz hastalar içinde değerlendirilir) HBYS(Hastane Bilgi Yönetim Sistemi) veya yazılı kayıtlar. Hedef Değer Bilimsel literatüre göre ve varsa belirlenen ulusal hedef değerlere göre belirlenir. Veri Toplama Periyodu Sürekli Veri Analiz Periyodu Maksimum 3 Ay Sorumlular Hastane, uygulamalarına göre sorumlu ya da sorumluları belirler. Dikkat Edilecek Hususlar 23

25 SKS - Hastane Kalite Göstergeleri 24

26 Bölüm Bazlı Göstergeler Gösterge Kodu Kalite Yönetimi Gösterge Puan GBKY01 DÖF Sonuçlandırma Oranı 20 Acil Durum Yönetimi GBAD01 Eksiksiz Doldurulan Mavi Kod Olay Formu Oranı 20 GBAD02 Eksiksiz Doldurulan Beyaz Kod Olay Formu Oranı 20 GBAD03 Eksiksiz Doldurulan Pembe Kod Olay Formu Oranı 20 GBAD04 Mavi Kodda Olay Yerine Ortalama Ulaşma Süresi 20 Eğitim Yönetimi GBEY01 Personelin Eğitimlere Katılma Oranı 20 GBEY02 Planlanan Eğitimlerin Gerçekleştirilme Oranı 20 Hasta Deneyimi GBHD01 Hasta Memnuniyet Oranı 20 Sağlıklı Çalışma Yaşamı GBSÇ01 Çalışan Memnuniyet Oranı 20 GBSÇ02 Çalışanlara Yönelik Şiddet Olay Sayısı 20 GBSÇ03 Kan ve Vücut Sıvılarına Maruz Kalma Oranı 20 GBSÇ04 Kesici/Delici Alet Yaralanma Oranı 20 GBSÇ05 Personel Devir Hızı 20 GBSÇ06 Mesleki Eğitimine Uygun Bölümde Çalışmayan Personel Oranı 20 GBSÇ07 Çalışanlara Yönelik Sağlık Taramalarının Tamamlanma Oranı Puansız GBSÇ08 Hemşire Bölüm Değiştirme Oranı 20 Hasta Bakımı GBHB01 Düşen Hasta Oranı 20 GBHB02 Postoperatif Solunum Yetmezliği Oranı Puansız İlaç Yönetimi GBİY01 İlaç Hatalarının Gerçekleşme Sayısı 20 Enfeksiyonların Önlenmesi GBEN01 El Hijyeni Uyumu 20 GBEN02 Santral VenözKateterİlişkili Kan Dolaşımı Enfeksiyonu 20 GBEN03 ÜrinerKateterİlişkili Üriner Sistem Enfeksiyonu 20 GBEN04 Ventilatör İlişkili Pnömoni/Ventilatör İlişkili Olay 20 GBEN05 UmblikalKataterİlişkili Kan Dolaşımı Enfeksiyonu 20 GBEN06 Prosedür Bazında Cerrahi Alan Enfeksiyonu Hızı 20 GBEN07 Cerrahi Profilaksi Uygun Antibiyotik Kullanım Oranı 20 25

27 Transfüzyon Hizmetleri GBTH01 İmha Edilen Kan Miktarı 20 Radyasyon Güvenliği GBRG01 Kontrast Madde ile Çekilen Tomografi Oranı 20 GBRG02 Tekrarlayan Çekim Sayısı 20 Acil Servis GBAS01 Acil Servise Yeniden Başvuru Oranı 20 GBAS02 Acil Serviste Ortalama Müşahede Süresi 20 GBAS03 Konsültan Hekimin Acil Servise Ulaşma Süresi 20 GBAS04 Hasta Sevk Oranı 20 Ameliyathane GBAH01 Ameliyathaneye Planlanmamış Geri Dönüş Oranı Puansız GBAH02 Güvenli Cerrahi Kontrol Listesi Kullanım Oranları 20 GBAH03 Cerrahi Operasyonlarda Görülen Anestezi Komplikasyon Oranı Puansız Yoğun Bakım Ünitesi GBYB01 Yoğun Bakım Ünitesinde Bası Ülseri Oranı 20 GBYB02 Yoğun Bakım Ünitesinde Mortalite Oranı 20 GBYB03 Yoğun Bakım Ünitesine Yeniden Yatış Oranı 20 Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi GBYD01 Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi Mortalite Oranı 20 Doğum Hizmetleri GBDH01 Sezaryen Oranı 20 GBDH02 Düşük Riske Sahip İlk Doğum Yapan Kadınlarda Sezaryen Oranı 20 GBDH03 Sezaryen Sonrası Derin Ven Trombozu (DVT) Profilaksisinin Uygulanma Oranı 20 GBDH04 Enstrümanlı Vajinal Doğumlarda Obstetrik Travma Oranı 20 GBDH05 Enstrümansız Vajinal Doğumlarda Obstetrik Travma Oranı 20 GBDH06 Güvenli Doğum Kontrol Listesi Kullanım Oranı Puansız Diyaliz Hizmetleri GBDİ01 GBDİ02 GBDİ03 Saf Su Örneklerinde Mikrobiyolojik Analizlerin Zamanında Yapılma Oranı Hemodiyaliz Hastalarında Kt/V veya URR Değeri 1.2 den Düşük Olan Hasta Oranı Periton Diyalizi Yapılan Hastalarda Total Kt/V veya URR Değeri 1.7 den Düşük Hasta Oranı Biyokimya Laboratuvarı GBBL01 Klinik Laboratuvar Testlerinde Reddedilen Numune Oranı 20 GBBL02 Kaybolan Numune Oranı 20 GBBL03 İç Kalite Kontrol Çalışmalarında Uygunsuzluk Sayısı 20 GBBL04 Dış Kalite Kontrol Çalışmalarında Uygunsuzluk Sayısı 20 GBBL05 Zamanında Verilmeyen Sonuç Oranı

28 Mikrobiyoloji Laboratuvarı GBML01 Klinik Laboratuvar Testlerinde Reddedilen Numune Oranı 20 GBML02 Kaybolan Numune Oranı 20 GBML03 Kan Kültürlerinde Kontaminasyon Oranı 20 GBML04 İdrar Kültürlerinde Kontaminasyon Oranı Puansız GBML05 İç Kalite Kontrol Çalışmalarında Uygunsuzluk Sayısı 20 GBML06 Dış Kalite Kontrol Çalışmalarında Uygunsuzluk Sayısı 20 GBML07 Kan Kültürlerinde Direk Gram Boyama ve Son İdentifikasyon Uyum Oranı Puansız GBML08 Zamanında Verilmeyen Sonuç Oranı 20 Patoloji Laboratuvarı GBPL01 Uygun Olmayan Patolojik Materyal Oranı 20 GBPL02 Kaybolan Numune Oranı 20 GBPL03 Yetersiz Sitolojik Materyal Oranı 20 Bilgi Yönetim Sistemi GBBY01 Teknik Birimin Hastane Bilgi Yönetim Sistemi (HBYS) Arızalarına Ortalama Müdahale Süresi GBBY02 HBYS nin Devre Dışı Kaldığı Süre 20 Tıbbi Kayıt ve Arşiv Hizmetleri GBTA01 Eksiksiz Hasta Dosyası Oranı

29 Gösterge Kodu Koroner Arter Hastalığı Klinik Göstergeler Gösterge Puan GKKA01 İlk Başvuruda LDL Ölçümü Yapılan KAH Tanısı Almış Hasta Oranı Puansız GKKA02 Kan Basıncı Ölçümü Yapılan Koroner Arter Hastası Oranı Puansız GKKA03 Kan Basıncı Değeri Kontrol Altında Olan Hasta Oranı Puansız GKKA04 Koroner Anjiografi Öncesi Noninvaziv Test Yapılan Hasta Oranı 20 GKKA05 Koroner Anjiografi Yapılan Hasta Oranı 20 GKKA06 Koroner Anjioplasti Yapılan Hasta Oranı 20 GKKA07 Koroner Anjiografi Yapılan Hastalarda Medikal Tedavi Verilme Oranı Puansız GKKA08 By-Pass Cerrahisi Uygulama Oranı 20 GKKA09 Koroner Reanjiografi Uygulama Oranı 20 GKKA10 KAH Tanılı Hastalarda Miyokard Enfarktüsü Görülme Oranı 20 GKKA11 By-Pass Cerrahisi Sonrası Mortalite Oranı 20 GKKA12 By-Pass Cerrahisi Sonrası Reoperasyon Oranı 20 GKKA13 Bypass İşleminde Otolog Damarların Kullanılma Oranı 20 GKKA14 AMİ'da Vaka Gelişinde Aspirin Verilmesi Puansız GKKA15 AMİ'da Hastaneye Varış İtibariyle 30 Dakika İçinde Fibrinolitik Tedavi Uygulanma Oranı Puansız GKKA16 AMİ'da Hastaneye Varış İtibariyle 90 Dakika İçinde Primer Puansız Perkütan Koroner Girişim(PCI) Uygulanma Oranı GKKA17 AMİ Vaka Ölüm Oranı Puansız Kalça Kırığı GKKK01 Hastaneye Başvurudan Sonra 48 Saat İçinde Başlatılan "Kalça Kırığı Cerrahisi" Oranı GKKK02 Kalça Kırığı Mortalite Oranı 20 Artroplasti (Diz ve Kalça Eklemi) GKAR01 Dislokasyon Nedeni ile Yeniden Yatış Oranı 20 GKAR02 Reoperasyon Gereken Hasta Oranı (İlk 12 Ay) 20 GKAR03 Reoperasyon Gereken Hasta Oranı (İlk 2 Ay) 20 GKAR04 Ortalama Kalış Gün Sayısı 20 GKAR05 Revizyon Cerrahisi Gereken Hasta Oranı (İlk 12 Ay) 20 GKAR06 Operasyon Gününde Profilaktik Antibiyotik Verilme Oranı 20 GKAR07 İlk 2 Ayda Cerrahi Alan Enfeksiyonu Nedeni ile Yeniden Yatış Oranı

30 GKAR08 İlk 12 Ayda Cerrahi Alan Enfeksiyonu Nedeni ile Yeniden Yatış Oranı 20 GKAR09 Antitrombotik İlaç Verilen Hasta Oranı 20 GKAR10 Hasta Çıkışında Antitrombotik İlaç Reçete Edilen Hasta Oranı 20 GKAR11 Derin Ven Trombozu Nedeni ile Yeniden Yatış Oranı 20 GKAR12 Pulmoner Emboli Nedeni ile Yeniden Yatış Oranı 20 GKAR13 Sinir Hasarı Oranı 20 GKAR14 Damar Hasarı Oranı 20 Diyabetes Mellitus GKDM01 HbA1c Ölçümü Yapılan Hasta Oranı 20 GKDM02 Yılda En Az 4 Kez HbA1c Ölçümü Yapılan Hasta Oranı 20 GKDM03 Son Ölçülen HbA1c %9 Olan Hasta Oranı 20 GKDM04 Son Ölçülen HbA1c 7 Olan Hasta Oranı 20 GKDM05 Son HbA1c Düzeyi % 7-9 Arasında Olan Hasta Oranı 20 GKDM06 İncelenen Dönemde Eğitim Alan Hasta Oranı Puansız GKDM07 Vücut Kitle İndeksi Hesaplanan Hasta Oranı Puansız GKDM08 LDL Kolesterol Ölçümü Yapılan Hasta Oranı Puansız GKDM09 LDL Kolesterol Düzeyi <100 Mg/dl Olan Hasta Oranı Puansız GKDM10 Diyabet Nedeniyle Yatışı Yapılan Hasta Oranı (Komplikasyonsuz) 20 GKDM11 Diyabet Nedeniyle Yatışı Yapılan Hasta Oranı (Akut Komplikasyonlar) 20 GKDM12 DM Tanılı Hastalarda Kan Basıncı Ölçülen Hasta Oranı Puansız GKDM13 DM Tanılı Hastalarda Kan Basıncı Son Ölçüm Değeri 130/80 Altında Olan Hasta Oranı Puansız GKDM14 DM Tanılı Hastalarda Tütün Kullanım Oranı Puansız GKDM15 Nefropati Taraması Amacı ile Mikroalbuminüri Ölçümü Yapılan Hasta Oranı Puansız GKDM16 Diyabet Nedeni ile Gelişmiş Böbrek Hastalığı Bulunan Hasta Oranı Puansız GKDM17 Göz Muayenesi Yapılan Hasta Oranı 20 GKDM18 Alt Ekstremite Amputasyon Oranı 20 GKDM19 Diyabet Nedeniyle Yatışı Yapılan Hasta Oranı (Kronik Komplikasyonlar) 20 GKDM20 Ayak Muayenesi Yapılan Hasta Oranı 20 İnme GKİN01 Hastaneye Ambulans ile Ulaşım Oranı 20 GKİN02 Geçici İskemik Atak Tanısı Alan Hastaların Hastaneye Yatış Oranı 20 GKİN03 İskemik İnme Tanılı Hastalara Etiyolojik İnceleme için Transözofagiyal Ekokardiyografi (TEE) Yapılma Oranı Puansız GKİN04 İskemik İnme Tanılı Hastalara Etiyolojik İnceleme için Karotis-VertebralDoppler Ultrasonografi (USG) Yapılma Oranı Puansız GKİN05 İntravenözTrombolitik Tedavi Uygulama Oranı 20 29

31 GKİN06 İntravenözTrombolitik Tedavi ile İlişkili Tedavi Sonrası İlk 24 Saatte Hemoraji Komplikasyonu Gelişme Oranı 20 GKİN07 İntraarteriyel Girişimsel Trombolitik Tedavi veya Trombektomi Tedavisi Uygulanma Oranı 20 GKİN08 İntraarteriyel Girişimsel Trombolitik Tedavi/Trombektomi Tedavisi Sonrasında İlk 24 Saatte Hemorojik Komplikasyon 20 Gelişme Oranı GKİN09 Dekompresif Cerrahi Uygulanma Oranı 20 GKİN10 Rehabilitasyona Erken Başlama Oranı 20 GKİN11 İnme Sonrası Hastanede Yatış Süresinde Pulmoner Enfeksiyon Komplikasyonunun Gelişme Oranı 20 GKİN12 İnme Sonrası Hastanede Yatış Süresinde Üriner Enfeksiyon Komplikasyonunun Gelişme Oranı 20 GKİN13 İnme Sonrası Hastanede Yatış Süresinde Bası Ülseri Komplikasyonunun Gelişme Oranı 20 GKİN14 İnme Sonrası Hastanede Yatış Süresinde Derin VenTrombozu Komplikasyonunun Gelişme Oranı 20 GKİN15 İnme Sonrası Hastanede Düşen Hasta Oranı Puansız GKİN16 İnme Tanısı Alan Hastalarda Taburculuk Sonrası 1 Yıl İçinde Tekrar İnme Geçirilme Oranı Puansız GKİN17 INR Değeri Takip Edilen Hasta Oranı 20 GKİN18 İnme Sonrası 1 Yıl İçinde KarotisEndarterektomi Yapılma Oranı Puansız GKİN19 İnme Sonrası 1 Yıl İçinde Supra-aortikStent Yapılma Oranı Puansız Katarakt Operasyonu GKKO01 Operasyon Sırasında Ön Vitrektomi Yapılan Hasta Oranı 20 GKKO02 Operasyon Sonrası Bir Günden Fazla Yatan Hasta Sayısı/Operasyon Sonrası Yatan Hasta Sayısı 20 GKKO03 Operasyon Sonrası Bir Ay İçinde Enfeksiyon Gelişme Oranı 20 GKKO04 Operasyon Sonrası Bir - Üç Ay İçinde Enfeksiyon Gelişme Oranı Puansız GKKO05 Operasyon Sonrası Bir Ay İçinde Glokom Gelişme Oranı 20 GKKO06 Operasyon Sonrası Bir - Üç Ay İçinde Glokom Gelişme Oranı Puansız GKKO07 Operasyon Sonrası Bir Ay İçinde Gerçekleştirilen Reoperasyon Oranı 20 GKKO08 Operasyon Sonrası Altı Ay İçinde Yeniden Katarakt Gelişme Oranı Puansız GKKO09 Operasyon Sonrası Bir Yıl İçinde Gelişen Dekolman Sıklığı Puansız GKKO10 Katarakt Operasyonu Sonrası 15 Gün İçerisinde Kontrole Gelen Hasta Oranı Puansız 30

32 Hesaplama Yöntemleri ve lar 31

33 Bölüm Bazlı Göstergeler Kalite Yönetimi DÖF Sonuçlandırma Oranı GBKY01 Planlanan faaliyetin gerçekleştirilmesi suretiyle sonuçlandırılan düzeltici-önleyici faaliyetlerin, ilgili dönem içinde sonuçlandırılması planlanan düzeltici-önleyici faaliyetlere oranını ifade eder. Düzeltici-Önleyici Faaliyet: Sağlıkta Kalite Standartları kapsamında tespit edilen uygunsuzlukları, oluşan problemin kaynağını veya uygunsuzluk gelişme potansiyeli olan durumları ortadan kaldırmaya yönelik faaliyetlerdir. (Sonuçlandırılan Düzeltici-Önleyici Faaliyet Formu sayısı/sonuçlandırılması planlanan Düzeltici- Önleyici Faaliyet Formu sayısı) x

34 Acil Durum Yönetimi Eksiksiz Doldurulan Mavi Kod Olay Formu Oranı GBAD01 Gerçekleşen mavi kod olaylarında, formu tam olarak doldurulan mavi kod olay sayılarının yüzde olarak oranını ifade etmektedir. Mavi Kod: Hastanede karşılaşılacak solunum veya kardiyak arrest durumlarında, müdahalenin en hızlı ve etkin şekilde yapılmasına yönelik oluşturulan acil uyarı kodudur. (Formu tam doldurulan mavi kod olayı sayısı/gerçekleşen mavi kod olay sayısı) x 100 Eksiksiz Doldurulan Beyaz Kod Olay Formu Oranı GBAD02 Gerçekleşen beyaz kod olaylarında, formu tam olarak doldurulan beyaz kod olay sayılarının yüzde olarak oranını ifade etmektedir. Beyaz Kod: Hastanede görevli personele yönelik şiddet riski/girişimi varlığında ya da şiddet uygulanması halinde, olaya en kısa sürede müdahalenin yapılması amacıyla oluşturulan acil uyarı kodudur. (Formu tam doldurulan beyaz kod olayı sayısı/gerçekleşen beyaz kod olay sayısı) x

35 Eksiksiz Doldurulan Pembe Kod Olay Formu Oranı GBAD03 Gerçekleşen pembe kod olaylarında, formu tam olarak doldurulan pembe kod olay sayılarının yüzde olarak oranını ifade etmektedir. Pembe Kod: Hastanede bebek ya da çocuk kaçırma riski ve/veya eyleminin söz konusu olduğu durumlarda zamanında müdahale edilmesi amacıyla oluşturulan acil uyarı kodudur. (Formu tam doldurulan pembe kod olayı sayısı/gerçekleşen pembe kod olay sayısı) x 100 Mavi Kodda Olay Yerine Ortalama Ulaşma Süresi GBAD04 Mavi kod çağrısı yapıldığı andan itibaren, mavi kod ekibinin olay yerine ortalama ulaşma sürelerinin tespiti ve izlenmesi için geliştirilmiş bir ölçüm aracıdır. Gerçekleşen mavi kod olaylarında olay yerine ulaşma sürelerinin toplamı/ Gerçekleşen mavi kod olay sayısı 34

36 Eğitim Yönetimi Personelin Eğitimlere Katılma Oranı GBEY01 Belirlenen eğitimlere katılması gereken personelden eğitime katılanların yüzde olarak oranını ifade etmektedir. (Belirlenen eğitimlere katılan personel sayısı/belirlenen eğitimlere katılması gerekli personel sayısı) x 100 Planlanan Eğitimlerin Gerçekleştirilme Oranı GBEY02 Yapılması planlanan eğitimler içinde gerçekleştirilen eğitim sayısının yüzde olarak oranını ifade etmektedir. (Gerçekleştirilen eğitim sayısı/planlanan eğitim sayısı) x

37 Hasta Deneyimi Hasta Memnuniyet Oranı GBHD01 Bakanlıkça yayımlanan Memnuniyet Anketi Uygulama Rehberi esas alınarak hastane tarafından gerçekleştirilen anket uygulamaları neticesinde belirlenen hasta memnuniyeti düzeyini ifade eder. Bkz. Memnuniyet Anketi Uygulama Rehberi 36

38 Sağlıklı Çalışma Yaşamı Çalışan Memnuniyet Oranı GBSÇ01 Bakanlıkça yayımlanan Memnuniyet Anketi Uygulama Rehberi esas alınarak hastane tarafından gerçekleştirilen anket uygulamaları neticesinde belirlenen çalışan memnuniyeti düzeyini ifade eder. Bkz. Memnuniyet Anketi Uygulama Rehberi Çalışanlara Yönelik Şiddet Olay Sayısı GBSÇ02 Çalışanlara yönelik hasta/hasta yakını tarafından gerçekleştirilen sözel ve/veya fiziksel şiddet olayının tespiti ve izlenmesi için geliştirilmiş bir ölçüm aracıdır. Çalışanlara yönelik hasta/hasta yakını tarafından gerçekleştirilen sözel ve/veya fiziksel şiddet olayı sayısı Kan ve Vücut Sıvılarına Maruz Kalma Oranı GBSÇ03 Çalışanların kan ve vücut sıvılarına maruz kalma sıklığı, şekli ve nedenlerini saptamaya, konu ile ilgili iyileştirme çalışmalarını gerçekleştirmeye yönelik geliştirilmiş ölçüm aracıdır. (Kan ve vücut sıvılarına maruz kalma sayısı/sağlık hizmeti sunulan alanlarda çalışan toplam personel sayısı)x100 37

39 Kesici/Delici Alet Yaralanma Oranı GBSÇ04 Kesici/delici alet yaralanmalarının sıklığı, şekli ve nedenlerini saptamaya, konu ile ilgili iyileştirme çalışmalarını gerçekleştirmeye yönelik geliştirilmiş ölçüm aracıdır. (Raporlanan toplam kesici/delici alet yaralanma sayısı/ Sağlık hizmeti sunulan alanlarda çalışan toplam personel sayısı) x 100 Personel Devir Hızı GBSÇ05 Hastanede çalışan personelin kurumdan ayrılma ve bölüm değiştirme durumlarının değerlendirilmesine yönelik geliştirilen ölçüm aracıdır. 1. (Bölüm değiştiren personel sayısı /Toplam personel sayısı) x (Kurumdan ayrılan personel sayısı/toplam personel sayısı) x 100 Mesleki Eğitimine Uygun Bölümde Çalışmayan Personel Oranı GBSÇ06 Kurumdaki personelin mesleki eğitimine uygun bölümde çalışanlarının yüzde olarak oranını ifade etmektedir. (Kurumda mesleki eğitimine uygun bölümde çalışmayan personel sayısı/kurumda çalışan toplam personel sayısı) x

40 Çalışanlara Yönelik Sağlık Taramalarının Tamamlanma Oranı GBSÇ07 Çalışanlara yönelik tamamlanması planlanan sağlık tarama işlemleri içinde (tarama testi, tarama muayenesi gibi) tamamlanan işlemlerin yüzde olarak oranını ifade etmektedir. (Çalışanlara yönelik tamamlanan sağlık tarama işlemi sayısı/ Çalışanlara yönelik tamamlanması planlanan sağlık tarama işlemi sayısı) x 100 Hemşire Bölüm Değiştirme Oranı GBSÇ08 Kurumda çalışan hemşireler içinde bölüm değiştirenlerin yüzde olarak oranını ifade etmektedir. (Bölüm değiştiren hemşire sayısı/ Toplam hemşire sayısı) x

41 Hasta Bakımı Puanı Düşen Hasta Oranı GBHB01 Yatışı yapılan hastalar içinde düşen hastaların yüzde olarak oranını ifade etmektedir. (Yatışı yapılan hastalarda düşen hasta sayısı/yatışı yapılan toplam hasta sayısı) x 100 Postoperatif Solunum Yetmezliği Oranı GBHB02 Genel anestezi altında operasyonu gerçekleşen hastalarda postoperatif dönemde solunum yetmezliği yaşayanların yüzde olarak oranını ifade etmektedir. (Postoperatif dönemde solunum yetmezliği yaşayan hasta sayısı/ Genel anestezi altında gerçekleşen operasyon sayısı) x

42 İlaç Yönetimi İlaç Hatalarının Gerçekleşme Sayısı GBİY01 Belirlenen dönem içerisinde GRS üstünden yapılan ilaç hata bildirim sayısının tespiti ve izlenmesi için geliştirilmiş bir ölçüm aracıdır. İlgili dönemde, GRS üstünden yapılan ilaç hata bildirim sayısı 41

43 Enfeksiyonların Önlenmesi El Hijyeni Uyumu GBEN01 Tanımlanan endikasyonlarda uygun gerçekleştirilen el hijyeni eyleminin yüzde olarak oranını ifade etmektedir. Endikasyon: El hijyeni (el yıkama, alkol bazlı el antiseptiği kullanma) uygulaması gerektiren hasta bakımı ile ilişkili faaliyet. Eylem: Tanımlanan endikasyonlarda el hijyeni sağlamaya yönelik gerçekleştirilen faaliyet. (Tanımlanan endikasyonlarda gerçekleştirilen uygun el hijyeni eylem sayısı/gözlemlenen toplam el hijyeni endikasyonu sayısı ) x 100 Santral Venöz Kateter İlişkili Kan Dolaşımı Enfeksiyonu GBEN02 Santral venöz kateter kullanım gününe göre santral venöz kateter ilişkili kan dolaşımı enfeksiyonu gelişme oranını ifade etmektedir. (Santral venöz kateter ilişkili kan dolaşımı enfeksiyonu sayısı /Santral venöz kateter kullanım günü) x 1000 Her YBÜ kendi içinde ve kendi branş grubunda değerlendirilmelidir. Ulusal Hastane Enfeksiyonları Sürveyans Standartlarına göre 1. seviye yoğun bakım servislerinde araç ilişkili sürveyans zorunluluğu yoktur. 42

44 Üriner Kateter İlişkili Üriner Sistem Enfeksiyonu GBEN03 Üriner kateter kullanım gününe göre üriner kateter ilişkili üriner sistem enfeksiyonu gelişme oranını ifade etmektedir. (Üriner kateter ilişkili üriner sistem enfeksiyon sayısı /Üriner kateter kullanım günü) x 1000 Her YBÜ kendi içinde ve kendi branş grubunda değerlendirilmelidir. Ulusal Hastane Enfeksiyonları Sürveyans Standartlarına göre 1. seviye yoğun bakım servislerinde araç ilişkili sürveyans zorunluluğu yoktur. Ventilatör İlişkili Pnömoni/Ventilatör İlişkili Olay GBEN04 Ventilatör kullanım gününe göre ventilatör ilişkili pnömoni ve ventilatör ilişkili gerçekleşen olay oranını ifade etmektedir. (Ventilatör ilişkili pnömoni sayısı/ventilatör kullanım günü) x 1000 (Ventilatör ilişkili gerçekleşen olay sayısı/ventilatör kullanım günü) x 1000 Her YBÜ kendi içinde ve kendi branş grubunda değerlendirilmelidir. Ulusal Hastane Enfeksiyonları Sürveyans Standartlarına göre 1. seviye yoğun bakım servislerinde araç ilişkili sürveyans zorunluluğu yoktur. VİO: Değişen CDC tanı kriterlerine geçişle ilgili olarak ulusal geçiş henüz yapılmadığı için VİO takibi kurumların kendi insiyatifindedir. Ayrıca 18 yaş altı hastalarda VİO tanısı konulamaz. 43

45 Umblikal Kateter İlişkili Kan Dolaşımı Enfeksiyonu GBEN05 Yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde umblikal kateter kullanım gününe göre umblikal kateterilişkili kan dolaşımı enfeksiyonu oranını ifade etmektedir. (Umblikal kateter ilişkili kan dolaşımı enfeksiyonu sayısı/ Umblikal kateter günü) x 1000 Umblikal kateter ilişkili kan dolaşımı enfeksiyonu takibi yenidoğan yoğun bakım servislerinde yapılmaktadır. Ulusal Hastane Enfeksiyonları Sürveyans Standartlarına göre 1. seviye yoğun bakım servislerinde araç ilişkili sürveyans zorunluluğu yoktur. Her yoğun bakım servisi kendi içinde, kendi branş grubunda ve kendi doğum ağırlığı içerisinde değerlendirilmelidir. Prosedür Bazında Cerrahi Alan Enfeksiyonu Hızı GBEN06 Cerrahi işlem sonrasında hastalarda görülen cerrahi alan enfeksiyonlarının izlenmesi amacıyla oluşturulmuş bir ölçüm aracıdır. Seçilen prosedürlerde, cerrahi alan enfeksiyonu gelişme oranını ifade eder. (Seçilen prosedürle ilişkili Cerrahi Alan Enfeksiyonu (CAE) sayısı / Seçilen prosedüre ilişkin cerrahi girişim sayısı) x 100 Ulusal Hastane Enfeksiyonları Sürveyans Standartlarına göre kurumların takip edecekleri minimum ameliyat sayıları belirlenmiştir. Takip edilecek ameliyat kategorileri kurumun Enfeksiyon Kontrol Komitesi tarafından belirlenir. 44

46 Cerrahi Profilaksi Uygun Antibiyotik Kullanım Oranı GBEN07 Cerrahi alan enfeksiyonlarının önlenmesi için kullanılan profilaksi uygulamalarının izlenmesi amacıyla oluşturulmuş bir ölçüm aracıdır. Seçilen cerrahi prosedürlerde uygun profilaksi gerçekleştirilme oranını ifade eder. (Seçilen prosedürde, Uygun profilaksi sayısı / Toplam profilaksi sayısı)x 100 Cerrahi profilaksi kullanım oranı minimum seçilen ameliyat kategorilerinde yapılır. Profilaksi uygunluğu; antibiyotik adı, veriliş zamanı ve kullanım süresi açısından değerlendirilerek, kurumun kendi profilaksi rehberine göre verilir. 45

47 Transfüzyon Yönetimi İmha Edilen Kan Miktarı GBTH01 İmha edilen kan ve kan ürünü sayısının azaltılması amacıyla bu sürecin tespiti ve izlenmesine yönelik geliştirilmiş ölçüm aracıdır. İlgili dönemde imha edilen kan ve veya kan ürünü sayısı 46

48 Radyasyon Güvenliği Kontrast Madde ile Çekilen Tomografi Oranı GBRG01 Kontrast madde kullanımının minimum düzeye indirilebilmesi amacıyla, kontrast madde ile çekilen tomografi oranlarının izlenmesine yönelik geliştirilmiş ölçüm aracıdır. (Kontrast madde ile çekilen tomografi sayısı/ Toplam çekilen tomografi sayısı) x 100 Tekrarlayan Çekim Sayısı GBRG02 Röntgen çekimi yapılan hastalar içinde, tekrar çekim yapılan hastaların yüzde olarak oranını ifade etmektedir. (Tekrarlayan çekim sayısı/toplam çekim sayısı)x100 47

49 Acil Servis Acil Servise Yeniden Başvuru Oranı GBAS01 Acil servise 24 saat içinde aynı şikâyetle tekrar başvuran hasta oranının tespiti ve izlenmesi için geliştirilmiş bir ölçüm aracıdır. (Acil servise 24 saat içerisinde aynı şikâyet ile tekrar başvuran hasta sayısı/acil servise başvuran hasta sayısı)x100 Acil Serviste Ortalama Müşahede Süresi GBAS02 Acil servislerde, müşahedede yatırılan hastaların yatış sürelerini izleme amacı ile geliştirilen ölçüm aracıdır. Müşahedede yatan hastaların yatış süreleri toplamı/müşahedeye yapılan toplam yatış sayısı Konsültan Hekimin Acil Servise Ulaşma Süresi GBAS03 Acil servise çağrılan konsültan hekimin, çağrıldığı andan itibaren, acil servise ortalama ulaşma sürelerinin tespiti ve izlenmesi için geliştirilmiş ölçüm aracıdır. Konsültasyona ulaşma süreleri toplamı/acil servise konsültasyon istem sayısı 48

50 Hasta Sevk Oranı GBAS04 İlgili dönemde acil servisten başka bir kuruma sevk edilen hastaların yüzde olarak oranını ifade etmektedir. (Acil servisten başka bir kuruma sevk edilen hasta sayısı/acil servise başvuran hasta sayısı) x 100 Hizmet planlaması kapsamında başka bir kurumda verilmesi gereken hizmetlere ilişkin sevkler hesaplamaya dâhil edilmemelidir. 49