ERP KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ERP KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA"

Transkript

1 ERP KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA Mustafa Fatih YEGÜL YÜKSEK LİSANS SEMİNERİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ ANA BİLİM DALI Ocak 2002 ANKARA

2 İÇİNDEKİLER I. GİRİŞ... 1 II. KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA (ERP) NEDİR?... 2 II.1. TANIMI... 2 II.2. ERP SİSTEMLERİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ... 3 II.3. ERP NİN GELİŞİM SÜRECİ... 5 II.3.1 Malzeme İhtiyaç Planlamasõ (MRP)... 6 II.3.2 Kapalõ Çevrim MRP... 7 II.3.3 Kapasite İhtiyaç Planlamasõ (CRP)... 9 II.3.4 Üretim Kaynaklarõ Planlamasõ... 9 II.3.5 Dağõtõm Kaynaklarõ Planlamasõ II.3.6 ERP nin Ortaya Çõkõşõ II.4. NEDEN ERP? II.4.1 Kurumlarõ ERP Kurmaya Götüren Sebepler III. ERP YAZILIM PAZARI VE MODÜLER YAPI III.1. ERP YAZILIM PAZARINDAKİ FİRMALAR III.2. ERP PAZARINDAKİ EĞİLİMLER III APICS Konferansõnda Ortaya Çõkan Eğilimler III.2.2 Yeni Eğilimler III.3. ERP NİN MODÜLER YAPISI III.3.1 SAP R/3 de Bulunan Modüller III Malzeme Yönetimi III Üretim planlama ve kontrol III Satõş ve dağõtõm (SD) III Proje sistemleri (PS) III Kalite yönetimi (QM) III Finansman (FI) III Finansman muhasebesi III Genel Muhasebe III Alacak ve borç hesabõ III Konsolidasyon i

3 III Sabit Varlõk yönetimi III Kontrol etme (CO) III Faaliyet bazlõ maliyetlendirme III Maliyet merkezli muhasebe III Genel giderler III Ürün maliyetlendirme III Ürün maliyet planlama III Maliyet unsuru kontrolü III İnsan kaynaklarõ (HR) III.4. ÖNDE GELEN ERP PAKETLERİNDEKİ İŞLEVLERİN KIYASLANMASI III.4.1 Desteklenen Modüller III.4.2 Desteklenen Endüstriler III.4.3 Desteklenen Özel İşlevler IV. ERP ÜZERİNE TARTIŞMALAR IV.1. ERP HAKKINDA AKADEMİK ÇALIŞMALAR IV.2. ERP GERÇEKTEN GEREKLİ Mİ? IV.2.1 FoxMeyer Firmasõnõn İflasõ IV.2.2 ERP Hakkõnda Eleştiriler ve Bir İstatistiksel Çalõşma V. SONUÇ KAYNAKLAR ii

4 ŞEKİL LİSTESİ Şekil 1 ERP Temel Özellikleri Kavramsal Grafik (Hagman, 2000)... 5 Şekil 2 MRP Sistemi (Acar, 1991)... 8 Şekil 3 Kapalõ Çevrim MRP Sistemi (Durmuşoğlu, 1993) Şekil 4 MRP II Sistemi (Sümen, 1994) Şekil 5 ERP Sisteminin Kronolojik Gelişimi (Altõnkeser, 1994) Şekil 6 Değişen rekabet unsurlarõ (Altõnkeser 1999) Şekil 7 Kapsam Bakõmõnda ERP nin Gelişimi (Altõnkeser, 1999) Şekil 8 ERP Kurma Sebeplerinin İlişkisel Gösterimi (Ross ve Vitale, 2000) Şekil 9 ERP Kurma Sebepleri ve Beklentiler (Hagman, 2000) Şekil 10 Satõn Alma ya da Kendine Uygun Yazõlõm Üretme Durumu Kõyaslamasõ (Hagman, 2000) Şekil 11 ERP nin Temel Modülleri ve Genel Yapõsõ (Mabert ve arkadaşlarõ, 2001).. 27 Şekil 12 SAP R/3 de Bulunan Ana Modüller (SAP, 1998) iii

5 TABLO LİSTESİ Tablo 1 Dünya genelinde ERP pazarõ büyüklüğü tahmini Tablo 2 ERP Firmalarõnõn Yõllõk Gelirleri ve Pazar Paylarõ Tablo 3 Önemli ERP Paketlerindeki Modüller (APICS, 2000) Tablo 4 Önemli ERP Paketleri Tarafõndan Desteklenen Endüstriler (APICS, 2000). 43 Tablo 5 Önemli ERP Paketlerinin Desteklediği Özel İşlevler (APICS, 2000) Tablo 6 ERP Hakkõnda Yaygõn Eleştiriler (Mabert ve arkadaşlarõ, 2001) Tablo 7 ERP Uygulama Maliyetleri Dağõlõmõ (Mabert ve arkadaşlarõ, 2001) iv

6 KULLANILAN KISALTMALAR APICS : American Production and Inventory Control Society Amerikan Üretim ve Stok Kontrol Topluluğu; sonradan ismi Educational Society for Resource Planning olarak değiştirilmiştir. BS BT CAD : Bilgi Sistemleri : Bilgi Teknolojileri : Computer Aided Design Bilgisayar Destekli Tasarõm CAM : Computer Aided Manufacturing Bilgisayar Destekli İmalat CIM : Computer Integrated Manufacturing Bilgisayar Bütünleşik İmalat CRM : Customer Relationship Management Müşteri İlişkileri Yönetimi CRP DRP EDI ERP JIT : Capacity Requirement Planning Kapasite İhtiyaç Planlama : Distribution Resource Planning Dağõtõm Kaynaklarõ Planlamasõ : Elektronik Data Interchange Elektronik Veri Değişimi : Enterprise Resource Planning Kurumsal Kaynak Planlama : Just in Time Production Tam Zamanõnda Üretim KOBİ : Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler MRP : Material Requirement Planning Malzeme İhtiyaç Planlama MRPII : Manufacturing Resource Planning İmalat Kaynaklarõ Planlamasõ SCM SRM Y2K : Supply Chain Managment Tedarik Zinciri Yönetimi : Supplier Relationship Management Tedarikçi İlişkileri Yönetimi : Bilgisayar sistemlerinde yaşanan 2000 yõlõ problemi v

7 I. GİRİŞ Geride bõraktõğõmõz yüzyõlõn son yarõsõnda insanlõğõn gösterdiği teknolojik ilerleme belki de ondan önce yaşanan teknolojik gelişmelerin toplamõndan fazla olmuştur. Çok hõzlõ gelişmelerin yaşandõğõ bu yarõm yüzyõla teknolojik anlamda damgasõnõ iletişim ve bilgi teknolojilerinde yaşanan yenilikler vurmuştur. Ve yenilikler hem insanlarõn yaşam tarzõnõ değiştirmiş hem devletlerin yönetilme şeklini değiştirmiş hem de yepyeni bir iş altyapõsõ ve anlayõşõnõn oluşmasõnõ sağlamõştõr. Firmalar bilgi ve iletişim teknolojisinde yaşanan gelişmelere paralel olarak yeni yönetim ve iş yapma yaklaşõmlarõ geliştirmişler ve bilgisayar yazõlõmlarõ giderek firmalarda hakimiyetini kurmuştur. Bu gelişmelerin vardõğõ son noktalardan birisi de ERP dir. Uluslar arasõ literatürde Enterprise Resource Planning, kõsaca ERP, olarak adlandõrõlan ve bu çalõşmanõn konusu olan sistemler Türkçe kaynaklarda genelde iki adla anõlmaktadõr: (1) İşletme Kaynaklarõ Planlamasõ, (2) Kurumsal Kaynak Planlama. Bu çalõşmada Kurumsal Kaynak Planlama teriminin kullanõlmasõ uygun görülmüştür, zira bu sistemler kar amacõ güden ya da gütmeyen her türlü kurumda kullanõlabilmekte ve bu yüzden kar amacõ güden kurumlar için kullanõlan işletme kavramõ, terimin anlamõnõ daraltmaktadõr. Çalõşmada, Kurumsal Kaynak Planlama teriminin kõsaltmasõ olarak da tüm uluslar arasõ literatürde sõkça kullanõlan ERP kõsaltmasõ kullanõlacaktõr. ERP, kõsaca tanõmlanacak olursa, kurumlarõn tedarikten, dağõtõma kadar tüm iş süreçlerini bütünleşik bir veri/bilgi yönetim sistemi desteğiyle yönetmesini sağlayan geniş kapsamlõ ve modüler yapõya sahip bir yazõlõm paketidir. Dünya çapõnda oldukça büyük bir pazar oluşturan bu yazõlõm paketinin üreticisi konumunda olan irili ufaklõ yüze yakõn firma faaliyet göstermektedir. Bu çalõşmada ERP nin tanõmõ, tarihsel gelişimi, dünyadaki pazar yapõsõ üzerinde durulmuş, çeşitli ERP ürünlerinin birbirleriyle olan kõyaslamasõna yer verilmiş ve ERP hakkõnda akademik alanda ve iş dünyasõnda rastlanan tartõşmalar sunulmuştur. 1

8 II. KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA (ERP) NEDİR? II.1. TANIMI Kurumsal Kaynak Planlama nõn ne olduğu konusuna akademik bağlamda üzerinde anlaşõlmõş genel kavramlar bulunmasõna karşõn, tanõmõ üzerinde tartõşmalar devam etmektedir. Kurumsal Kaynak Planlamasõ kavramõ için değişik açõlardan bakarak farklõ tanõmlar yapmak mümkün olsa da en genel şekilde, bir şirkette süregelen tüm bilgi akõşõnõn entegrasyonunu sağlayan ticari yazõlõm paketleri olarak tanõmlanabilir (Davenport, 1998). Kurumsal Kaynak Planlama kavramõna 3 farklõ şekilde bakmak mümkündür: (1) ERP, bilgisayar yazõlõmõ şeklinde alõnõp satõlabilen ticari bir maldõr, (2) ERP, bir kurumun tüm süreç ve verilerini tek bir geniş kapsamlõ ve bütünleşik yapõ altõnda toplayan bir gelişim amacõdõr, (3) iş süreçlerine çözümler sunan bir altyapõnõn anahtar öğesidir (Klaus ve arkadaşlarõ, 2000). Bu çalõşmada, yukarõda verilen bakõş açõlarõndan tek biri üzerinde durmak yerine, ERP kavramõ her açõdan incelenmeye çalõşõlacaktõr. Bu sistemler adlandõrõlõrken "Kurumsal" kelimesinin kullanõlmasõnõn sebebi, kapsamlarõnõn belirli bir hizmet veya ürün üretmeye yönelik faaliyet gösteren kurumlarõn tüm fonksiyonlarõnõ içermesidir. ERP sistemleri bütünün bu bütünü oluşturan parçalardan daha büyük olduğu felsefesi üzerinde kurulmuştur. Bu felsefeden yola çõkõlarak meydana getirilen ERP sistemleri, kurumlarda daha önceleri ayrõ ayrõ ele alõnan işlevleri birbirine bağlõ bir şekilde kurumun amaçlarõnõ yerine getirmek için çalõşan parçalar olarak ele alõr ve bundan faydalanarak kurumlardaki her türlü kaynağõn (İşçilik, Malzeme, Para, Makine) verimliliğini en üst düzeye ulaştõrmayõ amaçlar. Başka bir bakõş açõsõyla, ERP sistemleri şirketin ortak bir yerde saklanan verilerinden elde edilen bilgilerin doğru olarak ve doğru makamlara iletilmesini sağlar. Kurumsal Kaynak Planlamasõ Sistemlerinde yer alan en temel fonksiyonlar içinde Üretim, Finans, Dağõtõm, İnsan Kaynaklarõ, Satõş&Pazarlama, Envanter Yönetimi, Satõn Alma, Kalite ve Proje Yönetimi sayõlabilir. Bu işlevlerin açõklamalarõ ilerleyen bölümlerde verilecektir. Bu genel kurumsal işlevlerin yanõnda ERP sistemleri, hastanelerde hasta yönetimi, üniversitelerde öğrenci yönetimi ya da perakendecilikte yüksek hacimli ambar yönetimi gibi sektöre özel işlevleri de desteklemektedir. 2

9 II.2. ERP SİSTEMLERİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ ERP yazõlõmlarõ farklõ sektörlerin farklõ ihtiyaçlarõna uyum sağlayabilecek seviyede özelleştirilebilirler. Bu sebepten dolayõ ERP yazõlõmlarõ 3 farklõ biçimde ortaya çõkmaktadõr: (1) Yazõlõmõn en kapsamlõ ve en genel halidir, pek çok sektörü hedef alõr ve kullanõlmadan önce yapõlandõrõlmalõdõr. (2) Yazõlõmõn kapsamlõ halinden önceden yapõlandõrõlmõş şablonlar oluşturulur. Bu şablonlar sektöre ve firma büyüklüğüne göre özelleştirilir. (3) Yazõlõm, birinci ve ikinci şekilde yüklendikten sonra firmanõn kendi yapõsõna göre özelleştirilir. Sektöre, firma büyüklüğüne ya da firmanõn kendisine göre özelleştirilmiş ERP sistemlerinin genel özelliklerinden bahsetmek anlamlõ olmayacağõndan ancak bu sitemlerin en kapsamlõ ve genel hallerinin ortak özelliklerinden bahsedilebilir. Buradan hareketle, ERP sistemlerinin tanõmlayõcõ özellikleri hakkõndaki genel kanõlar şu şekilde özetlenebilir (Klaus ve arkadaşlarõ, 2000) Tüm sektörleri hedef alan ve kurulumu esnasõnda özelleştirilebilen standart yazõlõm paketidir. Diğer paketlere kõyasla özelleştirmeye çok daha müsait yapõya sahiptir. Çünkü, hedef sektörü tanõmlanmamõş olan bu standart paketler kurulum esnasõnda kurumun özel ihtiyaçlarõna göre özelleştirilebilmelidirler. Bir veri tabanõ yönetimi yazõlõmõ, ara katman yazõlõmõ (middleware) ya da bir işletim sisteminden ziyade ERP bir uygulama yazõlõmõdõr. Hem ana verileri hem de iş süreçlerine ait verileri tutan bütünleşik Bir veri tabanõdõr. Temel iş süreçleri hakkõnda çözüm önerileri sunar. Birçok kurumsal işlevi desteklemeyi hedeflemesinden dolayõ yüksek oranda işlevsel bir yapõya sahiptir. ERP ürün paketleri dünya genelinde, ülkelerden ve bölgelerden bağõmsõz çözümler sunmak üzere tasarlanmõştõr. ERP paketleri, ülkeden ülkeye farklõlõk 3

10 gösteren muhasebe işlemleri, özel biçimli belgeler oluşturulmasõ (teklifler, faturalar vs) ve insan kaynaklarõ yönetimi gibi işlevleri ülkesel gereksinimlere uygun bir şekilde yerine getirirler. Temel ERP ürün paketi dünya ölçeğinde kullanõmõ sağlamaya yeterli işlevselliği içermesi sayesinde bazõ sektörleri değil tüm sektörleri hedefler. i ERP yazõlõmlarõnõ diğerlerinden ayõran bir özellik de ERP paketlerinin tedarik yönetimi, sipariş yönetimi ve ödeme işlemleri gibi, tekrar eden ve sürekli olan iş süreçlerini destekliyor olmalarõdõr. Bu paketler sadece pazarlama, ürün geliştirme ve proje yönetimi gibi düşük seviyede yapõlandõrõlmõş ve düzensiz olan işlevler üzerinde yoğunlaşmazlar. ERP nin temel teknik özellikleri ise şunlardõr: Tüm uygulama alanlarõnda birbiriyle tutarlõ grafik arayüzleri. Uygulama, veri tabanõ ve sunum olmak üzere üç katmandan oluşan bir istemcisunucu mimarisi. İşletim sistemi ve donanõmdan bağõmsõzdõr, ERP paketleri Solaris, Windows NT ya da Linux gibi farklõ sistemler üzerine kurulabilir. Yönetimin karmaşõk olmasõ sadece ERP nin özelliği olmamakla birlikte, bu sistemler kadar kritik öneme haiz sistem sayõsõ azdõr. ERP nin sayõlan bu ortak özellikleri Şekil 1 de verilen kavramsal grafikte görülebilir. i Bunu gerçekleştirmenin iki yolu olabilir: [1] Tek çözüm altõnda birden çok sektörü kapsamak (üretim ve perakendecilik işlevlerini tek bir pakette toplamak gibi) ya da [2] önceden tanõmlanmõş kuruma veya sektöre özel çözümler (örneğin Peoplesoft, iletişim, federal devlet, finansal hizmetler, sağlõk, yüksek öğrenim gibi sektörlere özel paketler sunmaktadõr). 4

11 Ekonomik Mal Özelleştirme İhtiyaç doğurur Ortak Arayüz Destekler Genel için hazõrlanmõştõr İçerir Süreç odaklõ Paket Uygulamalar Yüksek işlevsellik Bakõş açõsõ Bir örneğidir Birleştirir İşlem (transaction) Odaklõ ERP Sistemleri kullanõr İstemci/sunucu teknolojisi Sonuçlarõ depolanõr bir parçasõdõr Büyütülebilir kõlar Bütünleşik veri tabanõ Bütünleşik hale getirir Kurum İş Atyapõsõ Şekil 1 ERP Temel Özellikleri Kavramsal Grafik (Hagman, 2000) II.3. ERP NİN GELİŞİM SÜRECİ Kurumsal Kaynak Planlama sistemlerinin tarihsel gelişimini incelemek için iş entegrasyonu kavramlarõnõn gelişim sürecine bakmak gerekir. ERP kavramõnõn, Malzeme İhtiyaç Planlama (MRP Material Requirement Planning) ve Üretim Kaynaklarõ Planlama (MRP II Manufacturing Resource Planning) terimlerinden türediği varsayõlmaktadõr. MRP malzeme ihtiyacõnõ daha etkin bir biçimde hesaplamak için geliştirilmiş bir sistemdir. Bu sistem sonradan genişletilerek, satõş planlama kapasite yönetimi ve çizelgeleme gibi işlevleri de kapsayan MRP II sistemi 5

12 geliştirilmiştir. MRP II o zamanlar, etkin imalat planlama için bir sonraki adõm olarak görülmekle birlikte, firmalar, karlõlõk ve müşteri memnuniyeti gibi amaçlarõn sadece üretim değil tüm işletmeyi ilgilendiren kavramlar olduğunu anlamakta gecikmemiş ve finans, satõş, dağõtõm ve insan kaynaklarõ işlevlerinin de dahil olduğu sistemlere ihtiyaç duyulmaya başlanmõştõr. Bu arada, ürün geliştirme safhasõnõn teknik işlevleri ile üretim sürecini bütünleştiren Bilgisayar Bütünleşik İmalat (CIM Computer Integrated Manufacturing) sistemleri ile firmalarõn ürün dağõtõm kanallarõnõ ve ürün dağõtõmlarõnõ planlamalarõnõ ve yönetmelerini sağlayan dağõtõm kaynaklarõ planlama (DRP Distribution Resource Planning) sistemleri ortaya çõkmõştõr. Günümüzde (90 lõ yõllarõn başõndan bu yana), bu kavramlarõn tamamõnõ kapsayan bütünleşik bir kurumsal çözüm olarak Kurumsal Kaynak Planlama ortaya çõkmõştõr. ERP nin kapsamõnõ ve içerdiği işlevleri daha iyi anlamak açõsõndan yukarõda adõ geçen kavramlarõ açõklamak uygun olacaktõr. II.3.1 Malzeme İhtiyaç Planlamasõ (MRP) Sõnai işletmelerde hammadde gereksinimlerinin en uygun biçimde sağlanmasõnda bugüne kadar iki temel yaklaşõm görülmüştür. Bunlardan ilki geleneksel diyebileceğimiz İstatistik Envanter Kontrolü yöntemidir. Bu yöntemde talep tahminleri sonrasõnda karşõlaşõlan minimum stok düzeyi, sipariş sayõsõ, sipariş miktarõ gibi değerler yer almaktadõr ve stoklardaki değişimlere göre davranõlmaya çalõşõlarak hammadde gereksinimleri karşõlanõr. İkinci yöntem ise Malzeme İhtiyaç Planlamasõ (Material Requirement Planning, MRP) olarak anõlan ve önceki yönteme kõyasla daha düşük stok düzeyleri ile daha etkin stok yönetimi, sağlayan çağdaş bir yaklaşõmdõr. MRP ilk olarak 1960 larõn başlarõnda ABD de malzeme tedarikinde ve üretiminde bilgisayara dayalõ bir yaklaşõm olarak ortaya çõktõ. Bu tekniği tanõmlayõcõ kitap Orlicky tarafõndan 1975 te yayõnlandõ. Bu tekniğin ikinci dünya savaşõ sonrasõnda Avrupa da birkaç yerde bilgisayar olmaksõzõn kullanõldõğõ yönünde kayõtlar bulunmaktadõr. Ancak Orlicky bu tekniğin bilgisayar kullanõmõyla imalat stoklarõnõ yönetmede daha detaylõ uygulamalarõn yapõlmasõnõ sağladõğõnõ fark etti. MRP faaliyetlerinde kullanõlan ilk bilgisayar yazõlõmlarõ sadece hesap yükünü hafifleten uygulamalar şekline gelişti. Bu uygulamalar bugünkü modern MRP II ve ERP 6

13 sistemlerinin temelini oluşturan ve ana üretim çizelgesine dayanarak yapõlan en basit sipariş planlamalarõydõ. MRP nin popülaritesi 1970 lerin başlarõnda Amerikan Üretim ve Stok Kontrol Topluluğu (APICS) nõn bu yöndeki teşvik edici çalõşmalarõyla arttõ. APICS, insanlarõ MRP nin tüm üretim prosesinin yönetiminde entegre iletişim ve karar destek sistemi olarak çözüm olduğu konusunda ikna etmeye çalõştõ. Tekniğin optimize edilmesi için sistem analizinin ve yönetim biliminin gerekliliği üzerinde duruldu. En önemli sorunlar olarak disiplin, eğitim, anlayõş ve iletişim olarak gösterildi. Bu teşvik sonralarõ bilgisayar endüstri tarafõndan sürdürüldü. MRP basitçe, son ürün için hazõrlanan ana üretim çizelgesini ürün ağacõ bilgisi yardõmõyla gerekli parça ve malzeme çizelgesine çevirerek satõn alma ve imalat emirleri hazõrlayan bir envanter yönetim tekniği olarak tanõmlanabilir. MRP sistemi ana üretim çizelgesinden hangi son ürünlerin ne zaman ve hangi miktarlarda üretilmesi gerektiğini öğrenir. Ürün ağacõ bilgilerinden yararlanarak bir son ürün için gerekli olan parçalarõ ve miktarlarõ hesaplar. Bu bilgileri envanter durumu ile karşõlaştõrõr, üretim ve temin sürelerini de kullanarak parçalarõn ne zaman ve ne kadar sipariş edileceğini belirler (Şekil 2). MRP den önce kullanõlan lojistik teknik ikmal yapmak, kullanõlanõn yerini doldurmak ilkesi üzerine idi. MRP ileriye bakarak, ileride sadece nelerin gerekeceği tahmin etti. Bu değişikle itme den çekme ye dönen yaklaşõmla daha yüksek seviyede hizmet sağlanõrken envanter seviyeleri düşmüştür. Bu yaklaşõm sadece etkin bir işletimle yararlõdõr ve talep tahmini, müşteri siparişlerini değerlendirme gibi destekleme fonksiyonlarõna bağlõ olarak bir dereceye kadar etkindir. II.3.2 Kapalõ Çevrim MRP Kapalõ çevrim (Closed Loop) MRP, malzeme ihtiyaç planlamasõnõn ana üretim çizelgesinde hedeflenen üretim miktarlarõ ile işletmenin imalat kapasitesi arasõndaki ilişkiyi kontrol etmemesi gibi bir sakõncalõ özelliği nedeniyle geliştirilmiş bir sistemdir. Bu sistemde MRP kapasite ile karşõlaştõrõlmakta ve mevcut kullanõlabilir kapasitenin yeterli olmadõğõ durumlarda ana üretim çizelgesi bir geri besleme ile uyarõlmaktadõr. Şekil 3 te kapalõ çevrim MRP sisteminin algoritmasõ gösterilmiştir. Bu sistemle MRP 7

14 sadece siparişleri planlayan malzeme yönetim aracõ olmaktan çõkarak üretim kontrolüne katkõda bulunmaya başlamõş olmaktadõr. Müşteri Siparişleri GİRDİLER Tahminler Tasarõm Değişiklikleri ANA ÜRETİM PROGRAMI - Ne Üretilecek - Ne Zaman Üretilecek Envanter Raporlarõ ÜRÜN AĞACI BİLGİLERİ - Ürün yapõsõ verileri - Ürün Ağaçlarõ - Operasyon planlarõ ENVANTER DURUMU BİLGİLERİ - Eldeki envanter düzeyleri - Siparişler - Temin Süreleri - Emniyet Stoklarõ MALZEME İHTİYAÇ PLANLAMA Ana planõ uygulayarak net ihtiyaçlarõ ve temin sürelerini belirler DİĞER RAPORLAR - Hangi malzeme ne kadar sipariş edilmelidir? - Sipariş ne zaman verilmelidir? - Hangi siparişler iptal edilmelidir? ÇIKTILAR Satõnalma Siparişleri İş Emirleri Yeniden Çizelgeleme Emirleri Şekil 2 MRP Sistemi (Acar, 1991) 8

15 II.3.3 Kapasite İhtiyaç Planlamasõ (CRP) Kapasite İhtiyaç Planlamasõ (CRP Capacity Requirement Planning) MRP nin çõktõlarõnõ kapasite kõsõtlarõ ile karşõlaştõrõr ve Ana Üretim Çizelgesinin yapõlabilirliğini kontrol eder. APICS tarafõndan şu şekilde tanõmlanõştõr: kapasite seviyelerini veya sõnõrlarõnõ belirleme, ölçme ve ayarlama fonksiyonudur, ayrõca üretim gereklerini yerine getirebilmek için gereken makine ve işgücü miktarõnõ belirler. MRP deki açõk atölye emirleri ve planlanmõş siparişler bu siparişleri zaman periyodunda iş saatleri olarak iş merkezlerine yükleyen CRP için birer girdidir. CRP kõsa veya orta dönemde MRP ile üretilen malzeme planõnõ gerçekleştirmek için gerekli olan spesifik işgücü ve teçhizat kaynaklarõnõ miktarsal olarak belirler. Daha sonra gerekli kapasite, potansiyel aşõrõ veya az yüklemeleri belirlemek için mevcut kapasite ile karşõlaştõrõr. (Yetiş, 1993) II.3.4 Üretim Kaynaklarõ Planlamasõ Üretim Kaynaklarõ Planlamasõ (MRP II Manufacturing Resource Planning) üretim işletmelerindeki tüm veri çalõşmalarõnõn entegrasyonu ile ilgilidir. Bu entegrasyonla, işletme içindeki tüm malzeme hareketleri sürekli ve düzenli olarak bilgisayar kaydõna alõnarak bütün işletme birimlerince ortaklaşa kullanõlan bir veri tabanõnda yaşatõlmaktadõr. Böylece işletme yönetimine geleceği daha etkili planlayabilme ve alõnan kararlarõn sonuçlarõnõ süratle irdeleyebilme gücü kazandõrõlmõş olur. MRP II. bir firma işletim sistemi ve bazen de işletmenin bilgisayar modeli olarak adlandõrõlmaktadõr. Başka bir deyişle, MRP II, gerçek imalat işletmesini, her faaliyetin etkisini test etmek için benzetebilen (simulate) standart, mantõklõ bir sistemdir. Üst yönetime, alternatifler arasõnda daha sağlam karar vermeyi sağlayan bir yoldur. İşletmeler malzeme kaynağõnõn yanõ sõra işgücü, makine ve para kaynaklarõnõ da en etkin bir şekilde planlamak ve kontrol etmek zorundadõr. Üretim Kaynaklarõ Planlamasõ MRP sistematiğine bağlõ olarak söz konusu kaynaklarõn da eşgüdümlü olarak planlanmasõ ve kontrolünü gerçekleştiren bir yaklaşõmdõr. Esas itibariyle MRP II malzeme ihtiyaç planlamasõnõ yanõ sõra, makine ve işçilik kaynağõna yönelik olarak da kapasite planlamasõ çalõşmalarõnõ içerir. (Tanyaş, 1994) 9

16 Ürün Talebi Üretim Planõ Siparişler ANA ÜRETİM PROGRAMI Kapasite Planlamasõ; İşgücü, Ekipman Envanter Durumu MALZEME İHTİYAÇ PLANLAMASI Ürün Ağacõ Bilgileri Planlanan Siparişler Verilen Siparişler KAPASİTE İHTİYAÇ PLANLAMASI Hayõr Kapasite Yeterli mi? Evet Satõnalma Siparişi İş Emirleri Ambarlama (Stok) Tezgah Yükleme ÜRETİM ÜRÜN Müşteri Şekil 3 Kapalõ Çevrim MRP Sistemi (Durmuşoğlu, 1993) 10

17 MRP II kavramõnõn entegrasyondan sonra gelen anahtar özelliği geri besleme olgusudur. Planlama ve üretimin her aşamasõnda ortaya çõkabilecek sorunlar ya da yeni oluşumlar karşõsõnda daha önceki seviyelere geri dönerek sistemi yeni şartlara uydurabilme olanağõ her zaman vardõr. MRP II bir imalat işletmesinin tüm kaynaklarõnõn etkin olarak planlanmasõ yöntemdir. Sonuç olarak, MRP II entegrasyon ve geri besleme faktörlerini bilgisayar teknolojisi yardõmõyla etkin bir şekilde kullanarak işletmedeki planlama,üretim, finansman sürecini modelleyen ve verim artõşõnõ hedefleyen bir araçtõr. MRP II sisteminin genel işleyiş şemasõ şekil 4 te verilmiştir. II.3.5 Dağõtõm Kaynaklarõ Planlamasõ Dağõtõm Kaynaklarõ Planlamasõ (DRP Distribution Resource Planning) MRP den esinlenerek envanterin dağõtõmõnda optimizasyon sağlamaya çalõşan bir yöntemdir. Literatürde ilk kez 1975 yõlõnda Kanada da bulunan Abbott laboratuarlarõnda kullanõlmõştõr (Greene,1987). Dağõtõm Kaynak Planlamasõ sistemi şu kriterleri dikkate alarak çalõşõr; taşõma araçlarõ ve teçhizatlarõ, yükleme/ indirme alanõ, depolama alanõ ve hacmi, ürünlerin birbirine göre taşõma ve depolama özellikleri, taşõmadaki tonaj ve zaman kõsõtlarõ. DRP, ihtiyaçlar oluştukça ilk planlamayõ yapar ve bununla yetinmeyerek her değişiklik için de planlarõ yeniler. Dağõtõm kaynaklarõ planlamasõnda bir merkezi depo ve ona bağlõ dağõtõm depolarõ söz konusudur. Talep gerek ara depolara gerekse merkezi depolara olabilir. Merkezi depo hem tali depolardan gelen hem de doğrudan kendisine gelen talepleri karşõlamak zorundadõr. Bunlarõ karşõlayabilmek için daha fazla miktarda emniyet stoku bulundurur. DRP, periyotlar boyunca dağõtõm depolarõnõn gereksinimlerinin projeksiyonunu yapar ve ana depodan planlanmõş siparişler oluşturur. DRP; üretim kapasitesinin ve stoklarõn etkin bir şekilde tahsis edilmesini sağlamak, müşteri servis düzeyini yükseltmek ve stok yatõrõmlarõnõ düşürmek için, üretim ve dağõtõm yöneticileri tarafõndan ihtiyaç duyulan bilgi akõşõnõ sağlar. 11

18 ÜST YÖNETİM PLANLAMA İşletme Planlama Satõş Planlama Üretim Planlama AMAÇLAR TALEP KAYNAKLAR Kaynaklar Yeterli mi? Hayõr ORTA KADEME PLANLAMA Ürün Ağaçlarõ Stok Durumu İş Rotalarõ Evet Ana Üretim Planõ Malzeme İhtiyaç Planõ Kapasite Planõ G E R İ B E S L E M E ÜRÜNLER HAMMADDE KAPASİTE Planlar Yapõlabilir mi? Hayõr Evet ORTA KADEME İCRAAT Satõnalma İmalat Kontrolü PARÇALAR İŞ SAATLERİ MUHASEBE Performans Ölçümü Şekil 4 MRP II Sistemi (Sümen, 1994) 12

19 II.3.6 ERP nin Ortaya Çõkõşõ MRP ve MRP II sistemlerinin devamõ olarak bünyesine CIM ve DRP sistemlerini de katarak gelişen ve tüm işletme kaynaklarõnõn modüler yapõdan oluşan tek bir bütünleşik sistemle planlanõp yönetilmesini amaçlayan ERP sistemi fikri 1990 lõ yõllarõn hemen başõnda ortaya çõkmõştõr. Şekil 5 te ERP nin ortaya çõkõşõnõn kronolojik bir özeti verilmiştir. DRP MRP MRP II MRP II ERP CIM Şekil 5 ERP Sisteminin Kronolojik Gelişimi (Altõnkeser, 1994) 1960 lõ yõllarda bilgisayarlarõn imalat yönetiminde kullanõlmaya başlamasõyla MRP sitemleri popüler olmaya başlamõş, ardõndan 1970 li yõllarda kapasite planlama, satõş gibi işlevleri de içeren MRP II sistemleri hõzla yayõlmaya başlamõştõr li yõllarda ise bilgisayarlarõn ürün tasarõmõ ve imalatõ alanõnda önemli gelişme kaydetmesi ile birlikte CIM devreye girmiştir. Aynõ zaman aralõğõnda, birden fazla dağõtõm kanalõna sahip büyük işletmelerin, ürün dağõtõm kanallarõnõ ve dağõtõmõn kendisini en iyi şekilde yönetmelerini sağlamak için gene bilgisayarlarõn kullanõldõğõ DRP geliştirilmiş ve MRP II, CIM ve DRP nin birbirinden bağõmsõz olarak kullanõldõğõ melez sistemler ortaya çõkmõştõr. Bu sistemlerin birbirleriyle bütünleşik bir şekilde uyumlu çalõşmasõnõ sağlamak ihtiyacõ ile insan kaynaklarõ, kalite yönetimi gibi yeni işlevlere olan ihtiyaç doğrultusunda 1990 lõ yõllarõn başõndan itibaren tüm bu işlevleri modüler fakat aynõ zamanda bütünleşik bir sistem altõnda toplayan ERP yazõlõm paketleri görülmeye başlanmõştõr. 13

20 II.4. NEDEN ERP? Organizasyonlar bugün hayati önemi olan iki unsurla karşõ karşõyadõr. Küreselleşme ve kõsalmõş Ürün Pazar Ömrü. Küreselleşme rekabeti şimdiye kadar görülmemiş boyutlara çõkarmõş durumdadõr. Rekabetin değişen unsurlarõ Şekil 6 da görülmektedir. Hayatta kalabilmek ve gelişebilmek için işletmeler zaman içinde ortaya çõkan yeni rekabet unsurlarõna uyum sağlamak zorundadõrlar. Böyle bir rekabet ortamõnda şirketler başarõlõ olmak için endüstrideki en iyi uygulamalarõ takip etmek zorundadõr. Rekabet Unsurlarõ KALİTE SÜRE SERVİS Müşeri İstekleri İyi Hizmet Hõzlõ Kaliteli MALİYET ve İŞLEVSELLİK Ucuz Şekil 6 Değişen rekabet unsurlarõ (Altõnkeser 1999) Kõsalmõş ürün Pazar ömrü sürekli geliştirme, ürün esnekliği, süper etkin lojistik kontrol ve daha iyi tedarik zinciri yönetimi gerektirir. Bütün bunlar organizasyon içi ve dõşõ tüm tedarik zincirinde bilgilerin daha hõzlõ ve hassas girilmesine bağlõdõr. Finans, pazarlama, üretim, insan kaynaklarõ gibi organizasyonel bölümler esnekliklerini kaybetmeden daha yüksek seviyede entegrasyon ile çalõşmaya ihtiyaç duyarlar. Organizasyon çapõnda bir ERP sistemi ile bu ihtiyaçlar karõşlanabilir. Bilgisayar ve iletişim teknolojisindeki büyük ilerlemeler organizasyonun birimlerini aralarõnda daha sõkõ bir entegrasyon oluşturacak şekilde güvenli iletişim ağlarõ ile birbirine bağlanabilir hale getirmiştir. Bilgi sistemleri teknolojisi günümüzde makul fiyata yüksek güvenirlikte bol miktarda veri girişimi mümkün kõlmaktadõr. Açõk sistem (Open System), İstemci/Sunucu Mimarisi (Client/Server Architecture), yüksek performanslõ işletim sistemleri, hõzlõ uygulama geliştirme araçlarõ organizasyon bütünlüğünde böyle bir sistemin çalõşmasõnõ sağlamaktadõr. Bilgi teknolojilerindeki bu gelişmeler çağdaş bir sistem olan Kurumsal Kaynak Planlama Sistemlerinin gündeme gelmesini sağlamõştõr. 14

21 Daha önce de ifade edildiği gibi ERP sistemleri, MRP ve MRP II sistemlerinin evriminden ortaya çõkmõştõr. MRP sistemleri tek bir görev olan malzeme gereksinim planlamasõ işini yapmõşlardõr. MRP II tüm imalat fonksiyonlarõnõ kapsayacak şekilde genişletilmişti. İmalat sanayi bilgisayar kullanõmõ için iyi bir ortamdõr. Mühendislerden oluşan ilk imalat komisyonlarõnda bilgisayar korkusu yoktu. İkinci geniş kullanõm alanõ olarak CAD ve CAM bilgisayarlarõn çok iyi kullanõm alanõ bulduğu imalat fonksiyonlarõ olmuşlardõr. Aslõnda imalat mühendisleri önemli ölçüde grafik, bilgisayarlõ geometri, bilimsel görüntüleme gibi teorik bilgisayar bilimleri ile ilgilenmişlerdir. GM, Ford, IBM, HP&Digital gibi büyük şirketler 1980 lere kadar kendilerini daha ziyade imalat şirketleri olarak gösterdiler. Doğal olarak PICS, MAMAN gibi komplike MRP sistemleri en son kurumsal bilgi sistemi olarak düşünülmüştü. Böyle karmaşõk imalat çözümlerini başarmak için yazõlõm ve donanõm yatõrõmlarõ endüstride bu sistemlere görülmemiş bir ayrõcalõk tanõndõğõ açõkça ortaya koymuştur. Bu sistemlere göre muhasebe finansman ve personel bilgi sistemleri organizasyon için daha az önemlidir. İşletmelerin küreselleşmesi ve bilgisayar ağlarõnõn hõzla yayõlmasõyla imalat organizasyonlarõnõn bilgi sistemlerini tedarik zincirleri boyunca genişletmeleri dikkat edilecek bir gelişme oldu. Kõtalara yayõlmõş karmaşõk yazõlõm ve donanõm kombinasyonlarõyla tedarikçi bilgi sistemleri entegre edilebilmelidir. Aynõ şekilde satõcõ-dağõtõcõ ağõ da imalat bilgi sistemi ile entegre olmalõdõr. Ürünlerin Pazar ömürlerinin çok kõsalmõş olmasõ pazarõ kontrol eden ve hõzlõ yanõt veren imalat sistemlerini mecburi hale getirmiştir. Bu, imalat bilgi sistemlerini pazarlama bilgi sistemleri ile daha sõkõ bir entegrasyona zorlamõştõr. Esnek imalat sistemleri özelleştirilmiş kitlesel imalata dönüşmek zorunda kalmõştõr ki, bu da daha ileri bir bilgi sistemleri entegrasyonu gerektirmektedir. Çin ve Hindistan gibi büyük Asya devletlerini de içeren dünya ekonomilerinin açõlmalarõ, Avrupa Topluluğu, NAFTA gibi konsolide Pazar ve ticari bloklarõn ortaya çõkõşõ muhasebe ve finans fonksiyonlarõnõn imalat fonksiyonlarõ ile daha iyi bir entegrasyonunu gerekli kõlan gereksinimler zinciri oluşturmuştur. Üretmek ve satmak yetersiz kalmõş, organizasyonlarõn finans sistemlerini karmaşõk ticaret sõnõrlarõ, bariyer 15

22 ve kotalara göre düzenlemek durumunda kalmõşlardõr. Bilançolar çok döviz kurlu, çok ithalat-ihracat yasalõ ve yönetmelikli, çok muhasebe kodlu, uygulamalõ ve dönemli sistemlere uymalõdõr. Bu durum muhasebe ve finansman bilgi sistemlerini imalat sistemleri daha ileri bir entegrasyonu gerektirmiştir. Bütün dünyada ve özellikle Asya ülkelerinde oluşan geniş iş imkanlarõ sayesinde kontrat ve ihracat amaçlõ imalat uygulanabilir olmuştur. Bu durumda aniden ortaya imalat fonksiyonunun ötesinde bağõmlõ ve bağõmsõz lojistik, malzeme yönetimi, proje yönetimi, finans, satõşlar ve personel yönetimini içeren bir Kurumsal Bilgi Sistemi ihtiyacõ ortaya çõkmõştõr. Münferit bilgi sistem modüllerini entegre etmek neredeyse imkansõzdõr. Gerekli olan kurumsal gereksinimleri tasarõm safhasõnda dikkate alan bir sistemdir. Kurumsal Kaynak Planlama sistemleri bu değişim senaryosunun doğal bir sonucudur. Yukarõda anlatõldõğõ şekilde ERP sistemlerinin kapsam bakõmõndan gelişimi Şekil 7 de gösterilmiştir. * Kalite Yönetimi * Proses / Operasyon Planlama * Depo Yönetimi * Laboratuvar Bilgi Planlama * Kontrol Sistemleri * Düzenleyici Raporlama * Bilgi Yönetimi * İnsan Kaynaklarõ * Lojistik Sistem * Kaynak Planlama * Üretim Kontrol * Finansal Planlama * Satõş Planlama * Lot kontrol * Satõn alma planlama * Muhasebe * Ürün Ağaçlarõ * Ana Üretim Planõ * Malzeme İhtiyaç Planlama * Envanter Yönetimi * Rotalar / İş İstasyonlarõ Şekil 7 Kapsam Bakõmõnda ERP nin Gelişimi (Altõnkeser, 1999) ERP Sistemlerinin ortaya çõkõş nedenleri şöyle özetlenebilir. Küreselleşme ve uluslar arasõ rekabet 16

Girdilerin en efektif şekilde kullanõlmasõ ve süreçlerin performansõnõn yükseltgenmesi,

Girdilerin en efektif şekilde kullanõlmasõ ve süreçlerin performansõnõn yükseltgenmesi, GENEL TANIM Hepimizin bildiği üzere Endüstri Mühendisliği, insan, makine, malzeme ve benzeri elemanlardan oluşan üretim ve hizmet sektöründeki bu bütünleşik sistemlerin incelenmesi, planlamasõ, örgütlenmesi,

Detaylı

ERP nin A B C si. diyalog 2002 ERP nin ABC si 1. Hazõrlayan : Cengiz Pak. diyalog Bilgisayar Üretim Sistemleri Yazõlõm ve Danõşmanlõk Ltd. Şti.

ERP nin A B C si. diyalog 2002 ERP nin ABC si 1. Hazõrlayan : Cengiz Pak. diyalog Bilgisayar Üretim Sistemleri Yazõlõm ve Danõşmanlõk Ltd. Şti. diyalog 2002 ERP nin ABC si 1 ERP nin A B C si Hazõrlayan : Cengiz Pak diyalog Bilgisayar Üretim Sistemleri Yazõlõm ve Danõşmanlõk Ltd. Şti. Büyükdere Caddesi No : 48 / 4 Mecidiyeköy İstanbul URL : www.diyalog.com

Detaylı

E-Business ve B2B nin A B C si

E-Business ve B2B nin A B C si E-Business ve B2B nin A B C si Hazõrlayan : Cengiz Pak diyalog Bilgisayar Üretim Sistemleri Yazõlõm ve Danõşmanlõk Ltd. Şti Büyükdere Caddesi No : 48 / 4 Mecidiyeköy İstanbul URL : www.diyalog.com Öneri

Detaylı

Makina İmalatõ Sektöründe İş Mükemmelliği ve Elektronik İş Stratejileri

Makina İmalatõ Sektöründe İş Mükemmelliği ve Elektronik İş Stratejileri Makina İmalatõ Sektöründe İş Mükemmelliği ve Elektronik İş Stratejileri Özet Bulgular 09 Ekim 2002 TS/BAS/02-83 TÜSİAD tarafõndan hazõrlanan Makina İmalatõ Sektöründe İş Mükemmelliği ve Elektronik İş Stratejileri

Detaylı

KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA SİSTEMLERİ YÖNETİMİ

KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA SİSTEMLERİ YÖNETİMİ SAKARYA ÜNİVERSİTESİ KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA SİSTEMLERİ YÖNETİMİ Hafta 1 Prof. Dr. İsmail Hakkı CEDİMOĞLU Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Sakarya Üniversitesi ne aittir. "Uzaktan Öğretim"

Detaylı

BİLGİ TOPLUMUNA DÖNÜŞÜM POLİTİKASI

BİLGİ TOPLUMUNA DÖNÜŞÜM POLİTİKASI BİLGİ TOPLUMUNA DÖNÜŞÜM POLİTİKASI I Gİ R İŞ Bilgi, geleneksel faktörlerin yanõ sõra üretimin en temel girdisi haline gelmiştir. Dünya ekonomisindeki küreselleşme ile bilgi ve iletişim teknolojilerindeki

Detaylı

ÜRETİM VE KAYNAK PLANLAMASI

ÜRETİM VE KAYNAK PLANLAMASI ÜRETİM VE KAYNAK PLANLAMASI ÜRETİM KAYNAKLARI PLANLAMASI KAVRAMI Üretim kaynakları planlaması (MRP II) sisteminin hedefleri stokların azaltılması, üretimi aksatmayacak ve dolayısı ile kapasite kayıplarına

Detaylı

E-Devlet ve İnternet Veri Merkezleri

E-Devlet ve İnternet Veri Merkezleri E-Devlet ve İnternet Veri Merkezleri Haluk Tanrõkulu haluk.tanrikulu@telekom.gov.tr Her yerde WEB Web sayfa sayõsõ dünyadaki insan sayõsõndan çoktur. Daha fazla band genişliği = Çok daha fazla disk Alanõ

Detaylı

Daha yeşil bir gelecek için suyun

Daha yeşil bir gelecek için suyun Daha yeşil bir gelecek için suyun dönüşümü Yağmur sularõ, sel sularõ, arõndõrõlmõş sularõn tamamõ, istenildiği şekilde arõtõldõğõ durumda, sulama, meracõlõk, sebze ve meyvecilik, endüstriyel üretim alanõ

Detaylı

81221- Seramikten musluk taşõ, lavabo, küvet, bide, pisuar vb. porselenden 81229- Seramikten musluk taşõ, lavabo, küvet, bide, pisuar vb. diğer.

81221- Seramikten musluk taşõ, lavabo, küvet, bide, pisuar vb. porselenden 81229- Seramikten musluk taşõ, lavabo, küvet, bide, pisuar vb. diğer. I. ÜRÜN TANIMI VE ÇEŞİTLERİ Sõhhi Tesisat ürünleri genellikle banyo ve mutfaklarda kullanõlan ve hijyenik yönüyle öne çõkan küvvet, lavabo, klozet, rezervuar, musluk gibi sürekli suyla temas halindeki

Detaylı

GPS İLE HAREKET HALİNDEKİ ARAÇLARDAN ELDE EDİLEN GERÇEK ZAMANLI VERİLERİN ORTA ÖLÇEKLİ CBS ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLİRLİĞİ

GPS İLE HAREKET HALİNDEKİ ARAÇLARDAN ELDE EDİLEN GERÇEK ZAMANLI VERİLERİN ORTA ÖLÇEKLİ CBS ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLİRLİĞİ Selçuk Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Öğretiminde 30. Yõl Sempozyumu,16-18 Ekim 2002, Konya SUNULMUŞ BİLDİRİ GPS İLE HAREKET HALİNDEKİ ARAÇLARDAN ELDE EDİLEN GERÇEK ZAMANLI VERİLERİN

Detaylı

POMPALARDA TAHRİK ÜNİTELERİ

POMPALARDA TAHRİK ÜNİTELERİ POMPALARDA TAHRİK ÜNİTELERİ Serkan ÖĞÜT Alarko-Carrier San. ve Tic. A.Ş. KISA ÖZET Genel olarak pompalar, sõvõlara hidrolik enerji kazandõrarak bir yerden bir yere naklini sağlamak ve akõşkanlarõn enerji

Detaylı

KENTSEL ULAŞIM SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA (BALIKESİR ÖRNEĞİ)

KENTSEL ULAŞIM SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA (BALIKESİR ÖRNEĞİ) KENTSEL ULAŞIM SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA (BALIKESİR ÖRNEĞİ) Turgut ÖZDEMİR 1, Ayşe TURABİ 2, Füsun ÜÇER 3, Ayhan ARIK 4 SUMMARY The present transportation infrastructures couldn t enough

Detaylı

Teminatlandõrma ve Kar/Zarar Hesaplama

Teminatlandõrma ve Kar/Zarar Hesaplama Giriş Borsada kullanõlan elektronik alõm satõm sisteminde (VOBİS) tüm emirler hesap bazõnda girilmekte, dolayõsõyla işlemler hesap bazõnda gerçekleşmektedir. Buna paralel olarak teminatlandõrma da hesap

Detaylı

YEREL YÖNETİMLERDE KENT BİLGİ SİSTEMİNİN KULLANIMINI KOLAYLAŞTIRMAK İÇİN YAZILIM GELİŞTİRME

YEREL YÖNETİMLERDE KENT BİLGİ SİSTEMİNİN KULLANIMINI KOLAYLAŞTIRMAK İÇİN YAZILIM GELİŞTİRME Selçuk Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Öğretiminde 30. Yõl Sempozyumu,16-18 Ekim 2002, Konya SUNULMUŞ BİLDİRİ YEREL YÖNETİMLERDE KENT BİLGİ SİSTEMİNİN KULLANIMINI KOLAYLAŞTIRMAK İÇİN

Detaylı

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ ( CBS ) TEKİL NESNE TANIMLAYICILARI İÇİN ÖNERİLER

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ ( CBS ) TEKİL NESNE TANIMLAYICILARI İÇİN ÖNERİLER Selçuk Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Öğretiminde 30. Yõl Sempozyumu,16-18 Ekim 2002, Konya SUNULMUŞ BİLDİRİ COĞRFİ BİLGİ SİSTEMLERİ ( CBS ) TEKİL NESNE TNIMLYICILRI İÇİN ÖNERİLER Hande

Detaylı

POMPALARDA ÖMÜR BOYU MALİYET VE SİSTEM ETKİNLİĞİ

POMPALARDA ÖMÜR BOYU MALİYET VE SİSTEM ETKİNLİĞİ POMPLRD ÖMÜR OYU MLİYET VE SİSTEM ETKİNLİĞİ ora Nalbantoğlu larko Carrier Sanayi ve Ticaret.Ş. KIS ÖZET u gün kullanmakta olduğumuz enerji kaynaklarõnõ gelecekteki nesillerden ödünç aldõk. Gelecekteki

Detaylı

35 Bu dokümanõn hiçbir kõsmõ yazarlarõn yazõlõ izni olmadan herhangi bir biçimde kopyalanamaz, çoğaltõlamaz.

35 Bu dokümanõn hiçbir kõsmõ yazarlarõn yazõlõ izni olmadan herhangi bir biçimde kopyalanamaz, çoğaltõlamaz. 3. MALİYET YÖNETİMİ 35 3.1 GİRİŞ Bu bölüm, tüm proje evrelerinde tümleşik ve kapsamlõ bir maliyet yönetim sistemi yardõmõ ile, proje maliyetlerinin yönetilmesi, kontrol edilmesi ve izlenmesi hususunda

Detaylı

ERP projelerinde en çok yapõlan 8 hata

ERP projelerinde en çok yapõlan 8 hata ERP projelerinde en çok yapõlan 8 hata Hazõrlayan : Cengiz Pak diyalog Bilgisayar Üretim Sistemleri Yazõlõm ve Danõşmanlõk Ltd. Şti Büyükdere Caddesi No : 48 / 4 Mecidiyeköy İstanbul URL : www.diyalog.com

Detaylı

İşletmenize sınırsız fırsatlar sunar

İşletmenize sınırsız fırsatlar sunar İşletmenize sınırsız fırsatlar sunar İşletmenize Modern iş çözümleri, kurum içerisindeki insanların verimliliğini arttıracak yeni perspektifler sağlayarak onların tüm potansiyellerini kullanmalarına imkan

Detaylı

GİRİŞ... 1 REHBERİN AMACI VE KAPSAMI... 3 TANIMLAR... 5. A- STRATEJİK PLAN, PERFORMANS PROGRAMI ve BÜTÇE... 9

GİRİŞ... 1 REHBERİN AMACI VE KAPSAMI... 3 TANIMLAR... 5. A- STRATEJİK PLAN, PERFORMANS PROGRAMI ve BÜTÇE... 9 1 içindekiler GİRİŞ... 1 REHBERİN AMACI VE KAPSAMI... 3 TANIMLAR... 5 A- STRATEJİK PLAN, PERFORMANS PROGRAMI ve BÜTÇE... 9 B- PERFORMANS PROGRAMI HAZIRLAMA SÜRECİ... 10 1- Program Dönemi Stratejisinin

Detaylı

KENTİÇİ OTOBÜS TAŞIMACILIĞINDA BİR MODEL ÖNERİSİ, SİMÜLASYON TEKNİĞİ İLE PERFORMANS DEĞERLEMESİ

KENTİÇİ OTOBÜS TAŞIMACILIĞINDA BİR MODEL ÖNERİSİ, SİMÜLASYON TEKNİĞİ İLE PERFORMANS DEĞERLEMESİ KENTİÇİ OTOBÜS TAŞIMACILIĞINDA BİR MODEL ÖNERİSİ, SİMÜLASYON TEKNİĞİ İLE PERFORMANS DEĞERLEMESİ Erdal Yõlmaz 1 SUMMARY One of the essential problems of a city is the problem of transportation and one basic

Detaylı

OPERASYONEL ÜSTÜNLÜK VE TÜKETİCİ YAKINLAŞMASINI SAĞLAMAK ve KURUMSAL UYGULAMALAR

OPERASYONEL ÜSTÜNLÜK VE TÜKETİCİ YAKINLAŞMASINI SAĞLAMAK ve KURUMSAL UYGULAMALAR OPERASYONEL ÜSTÜNLÜK VE TÜKETİCİ YAKINLAŞMASINI SAĞLAMAK ve KURUMSAL UYGULAMALAR Dünya üzerinde işletmeler giderek artan şekilde daha fazla hem içerideki şirketlere hem de diğer şirketlerle bağlanmaktadır.

Detaylı

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Kurumsal Yatõrõmcõ Yöneticileri Derneği K u r u l u ş u : 1 9 9 9 www.kyd.org.tr info@kyd.org.tr KYD Aylõk Bülten Eylül 2003 -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Detaylı

Türk Akreditasyon Kurumu. LABORATUVARLARARASI KARŞILAŞTIRMA PROGRAMLARI PROSEDÜRÜ Doküman No.: P704 Revizyon No: 03. Hazõrlayan Kontrol Onay

Türk Akreditasyon Kurumu. LABORATUVARLARARASI KARŞILAŞTIRMA PROGRAMLARI PROSEDÜRÜ Doküman No.: P704 Revizyon No: 03. Hazõrlayan Kontrol Onay Doküman Adõ: YETERLİLİK DENEYLERİ VE LABORATUVARLARARASI KARŞILAŞTIRMA PROGRAMLARI PROSEDÜRÜ Doküman No.: Revizyon No: 03 5.2,5.3 03 5.2 ve 5.3 maddeleri değiştirildi 3, 4 02 5.2. Karşõlaştõrma Ölçümleri

Detaylı

Tüm Dünyada Sõnõrlõ Garanti ve Teknik Destek HP ProLiant ve IA-32 Sunucularõ ve Seçenekleri

Tüm Dünyada Sõnõrlõ Garanti ve Teknik Destek HP ProLiant ve IA-32 Sunucularõ ve Seçenekleri Tüm Dünyada Sõnõrlõ Garanti ve Teknik Destek HP ProLiant ve IA-32 Sunucularõ ve Seçenekleri Genel Koşullar HP, BU SINIRLI GARANTİDE AÇIKÇA BELİRTİLENLER DIŞINDA, AÇIKÇA VEYA İMA YOLUYLA, İMA EDİLEN SATILMA

Detaylı

dinamo / B A R C O D E diyalog / dinamo ve BARCODE teknolojisi

dinamo / B A R C O D E diyalog / dinamo ve BARCODE teknolojisi diyalog / dinamo ve BARCODE teknolojisi dinamo ve BARCODE teknolojisi Yönetici Özeti BARCODE çoğu kez yapõlamayan bir çok şeyin çaresi gibi görünen bir teknoloji. Deposuna veya stoğuna hakim olamayan,

Detaylı

Türk Akreditasyon Kurumu. Doküman No.: P509 Revizyon No: 01. Kontrol Onay. İmza. İsim

Türk Akreditasyon Kurumu. Doküman No.: P509 Revizyon No: 01. Kontrol Onay. İmza. İsim Doküman Adõ: GÜVENLİK SÜREÇLERİ Doküman No.: P509 Revizyon No: 01 5 01 Bilgi İşlem Personelin Bilgilerin Gizliliği konusundaki taahhütlerine ilişkin paragraf eklendi. Sayfa No Rev. Revizyon Nedeni Yürürlük

Detaylı

1. Aşağõdaki üç temel unsur, demokrasi için vazgeçilmez unsurlardõr: - Siyasal katõlõm (Vatandaşlarõn yönetime katõlõmõ, serbest seçimler, partiler)

1. Aşağõdaki üç temel unsur, demokrasi için vazgeçilmez unsurlardõr: - Siyasal katõlõm (Vatandaşlarõn yönetime katõlõmõ, serbest seçimler, partiler) Walter Bajohr 1. Aşağõdaki üç temel unsur, demokrasi için vazgeçilmez unsurlardõr: - Düşünce özgürlüğü, basõn-yayõn özgürlüğü - Hukuk devleti (İnsan haklarõ, bağõmsõz yargõ) - Siyasal katõlõm (Vatandaşlarõn

Detaylı

TURİST BİLGİ SİSTEMİ TASARIMI VE PANORAMİK GÖRÜNTÜ İLE ENTEGRASYONU

TURİST BİLGİ SİSTEMİ TASARIMI VE PANORAMİK GÖRÜNTÜ İLE ENTEGRASYONU Selçuk Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Öğretiminde 30. Yõl Sempozyumu,16-18 Ekim 2002, Konya SUNULMUŞ POSTER TURİST BİLGİ SİSTEMİ TASARIMI VE PANORAMİK GÖRÜNTÜ İLE ENTEGRASYONU Özgün

Detaylı

FİNANSAL PLANLAMADA ÖNGÖRÜ METODU OLARAK RASYOLARIN KULLANILMASI VE TEKSTİL SEKTÖRÜ İŞLETMELERİNDE BİR UYGULAMA

FİNANSAL PLANLAMADA ÖNGÖRÜ METODU OLARAK RASYOLARIN KULLANILMASI VE TEKSTİL SEKTÖRÜ İŞLETMELERİNDE BİR UYGULAMA T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ FİNANSAL PLANLAMADA ÖNGÖRÜ METODU OLARAK RASYOLARIN KULLANILMASI VE TEKSTİL SEKTÖRÜ İŞLETMELERİNDE

Detaylı

27 Şubat 2003 TS/BAS/03-018 TÜRKİYE DE GİRİŞİMCİLİK ÖZET BULGULAR

27 Şubat 2003 TS/BAS/03-018 TÜRKİYE DE GİRİŞİMCİLİK ÖZET BULGULAR 27 Şubat 2003 TS/BAS/03-018 TÜRKİYE DE GİRİŞİMCİLİK ÖZET BULGULAR Türk Sanayicileri ve İşadamlarõ Derneği (TÜSİAD) nin Türkiye de Girişimcilik raporu Sabancõ Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Dilek Çetindamar

Detaylı

Kurumsal Yönetim Sistemleri Sistemleri

Kurumsal Yönetim Sistemleri Sistemleri Yazılım Danışmanlık Ltd. Şti. Kurumsal Yönetim Sistemleri Sistemleri Yönetim Kurumsal Yönetim Sistemleri Kurumsal Yönetim Sistemleri Kurumsal Akosis, sektörel olarak farklılık gösteren dinamikler ve iş

Detaylı

Finansal İstikrar ve Finansal İstikrara Yönelik Kamusal Sorumluluk Çerçevesinde Para Politikasõ: Türkiye Analizi

Finansal İstikrar ve Finansal İstikrara Yönelik Kamusal Sorumluluk Çerçevesinde Para Politikasõ: Türkiye Analizi Finansal İstikrar ve Finansal İstikrara Yönelik Kamusal Sorumluluk Çerçevesinde Para Politikasõ: Türkiye Analizi Yrd. Doç. Dr. Burak Darõcõ ÖZET 2008 Global Finansal Kriz sürecinde finansal istikrarõn

Detaylı

ULUSAL MÜŞTERİ MEMNUNİYET İNDEKSLERİ

ULUSAL MÜŞTERİ MEMNUNİYET İNDEKSLERİ ULUSAL MÜŞTERİ MEMNUNİYET İNDEKSLERİ Ali Türkyõlmaz* Coşkun Özkan** *Fatih Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü, 34900 Büyükçekmece İstanbul E-mail:aturkyilmaz@fatih.edu.tr **İstanbul Teknik Üniversitesi,

Detaylı

Almanya daki Türkler Entegrasyon veya Gettolaflma

Almanya daki Türkler Entegrasyon veya Gettolaflma Almanya daki Türkler Entegrasyon veya Gettolaflma Prof. Dr. Faruk fien Giriş Türkiye nüfusunun yaklaşõk % 8 nin ülke dõşõnda yaşadõğõ tüm dünyadaki Türklerin en kalabalõk grubu Federal Almanya da yaşamaktadõr.

Detaylı

ALAN YATIRIM. Migros 1Ç 2006 Sonuçları. 18 Temmuz 2006. Cirodaki Yüksek Artõş Karlõlõğõ Olumlu Etkiliyor

ALAN YATIRIM. Migros 1Ç 2006 Sonuçları. 18 Temmuz 2006. Cirodaki Yüksek Artõş Karlõlõğõ Olumlu Etkiliyor ALAN YATIRIM 18 Temmuz 2006 Migros 1Ç 2006 Sonuçları AL Cirodaki Yüksek Artõş Karlõlõğõ Olumlu Etkiliyor Migros un 1Ç 2006 net satõşlarõ 719 milyon US$ olarak gerçekleşmiş ve şirketin cirosu geçen senenin

Detaylı

OTOMATİK OTOPARKLAR VE TÜRKİYE DEKİ OTOPARK PROBLEMİNİN ÇÖZÜMÜ İÇİN UYGULAMA POTANSİYELİ

OTOMATİK OTOPARKLAR VE TÜRKİYE DEKİ OTOPARK PROBLEMİNİN ÇÖZÜMÜ İÇİN UYGULAMA POTANSİYELİ OTOMATİK OTOPARKLAR VE TÜRKİYE DEKİ OTOPARK PROBLEMİNİN ÇÖZÜMÜ İÇİN UYGULAMA POTANSİYELİ Mustafa Sinan YARDIM 1, Müştak AĞRİKLİ 2 SUMMARY The aim of this study is to set up a discussion about the application

Detaylı

KURUMSAL UYGULAMA YAZILIMLARI Bilgi Teknolojileri İle Rekabet Üstünlüğü Kazanmak

KURUMSAL UYGULAMA YAZILIMLARI Bilgi Teknolojileri İle Rekabet Üstünlüğü Kazanmak KURUMSAL UYGULAMA YAZILIMLARI Bilgi Teknolojileri İle Rekabet Üstünlüğü Kazanmak Dünya Üzerinde Yaşanan Değişim Haberleşme Olanaklarının Artması Ekonominin Belirleyiciliği Dünyadaki siyasi gelişmeler Yeni

Detaylı

Lider mi, yönetici mi?

Lider mi, yönetici mi? Lider mi, yönetici mi? HÜSEYİN ÇIRPAN Hüseyin Çõrpan, 1965 yõlõnda doğdu. 1986 yõlõnda Hacettepe Üniversitesi İşletme Yönetimi Bölümü nden mezun oldu. 1993 yõlõnda İngiltere, Devon, Exeter University de

Detaylı

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Kurumsal Yatõrõmcõ Yöneticileri Derneği K u r u l u ş u : 1 9 9 9 www.kyd.org.tr info@kyd.org.tr KYD Aylõk Bülten Ağustos 2003 -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Detaylı

POMPALARDA ENERJİ TASARRUFU

POMPALARDA ENERJİ TASARRUFU POMPALARDA ENERJİ TASARRUFU Serkan ÖĞÜT Alarko-Carrier San. ve Tic. A.Ş. KISA ÖZET Enerji tasarrufunun temelde üç önemli faydasõ bulunmaktadõr.en kõsa vadede şahõs veya firmalar için görünen faydasõ maliyetlerin

Detaylı

DİGİTAL FOTOGRAMETRİNİN TIP ALANINDA UYGULANMASINA BİR ÖRNEK

DİGİTAL FOTOGRAMETRİNİN TIP ALANINDA UYGULANMASINA BİR ÖRNEK Selçuk Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Öğretiminde 30. Yõl Sempozyumu,16-18 Ekim 2002, Konya SUNULMUŞ BİLDİRİ DİGİTAL FOTOGRAMETRİNİN TIP ALANINDA UYGULANMASINA BİR ÖRNEK Dursun Z. ŞEKER

Detaylı

YÖNETİM KURULU BAŞKANI TUNCAY ÖZİLHAN IN TÜRKİYE'DE GİRİŞİMCİLİK RAPORU TANITIM TOPLANTISI KONUŞMASI

YÖNETİM KURULU BAŞKANI TUNCAY ÖZİLHAN IN TÜRKİYE'DE GİRİŞİMCİLİK RAPORU TANITIM TOPLANTISI KONUŞMASI TÜSİAD YÖNETİM KURULU BAŞKANI TUNCAY ÖZİLHAN IN TÜRKİYE'DE GİRİŞİMCİLİK RAPORU TANITIM TOPLANTISI KONUŞMASI 27 ŞUBAT BEYLİKDÜZÜ FUAR VE KONGRE MERKEZİ Sayõn konuklar, değerli basõn mensuplarõ, Türk Sanayicileri

Detaylı

Malzeme İhtiyaç Planlaması (MRP-Material Requirement Planning)

Malzeme İhtiyaç Planlaması (MRP-Material Requirement Planning) PAU ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ IENG 318 - Üretim Planlama ve Kontrolü 1 Malzeme İhtiyaç Planlaması (MRP-Material Requirement Planning) Sipariş verme sistemleri Stok kontrolüne dayalı sipariş verme sistemleri

Detaylı

ERP KURUMSAL KAYNAK PLANLAMASI

ERP KURUMSAL KAYNAK PLANLAMASI ERP KURUMSAL KAYNAK PLANLAMASI ERP nin en önemli özelliği, firmanın bütün departman ve fonksiyonlarını tek bir sistem içinde birleştirmeye çalışmasıdır. İhtiyaç ve beklentileri birbirinden farklı olan

Detaylı

Yaz l Bas n n Gelece i

Yaz l Bas n n Gelece i Prof. Dr. Giso Deussen Bill Gates yazõlõ basõnõn geleceğini karanlõk görüyor: Yazõlõ basõnõn sonunun geldiğine inanõyor. Microsoft un kurucusu Ekim 2005 sonunda Fransõz gazetesi Le Figaro" ile yaptõğõ

Detaylı

SU OLMAZSA HAYAT OLMAZ!!! SU OLMAZSA HAYAT OLMAZ!!!

SU OLMAZSA HAYAT OLMAZ!!! SU OLMAZSA HAYAT OLMAZ!!! SU OLMAZSA HAYAT OLMAZ!!! TEMMUZ 2007 İÇİNDEKİLER! Bilgi Merkezimize Gelen Yeni Yayõnlar 1! Yeni Çõkan İTO Yayõnlarõ Özet Bilgileri 2! Bilgi Kaynaklarõnõn Tanõtõmõ 3! Veri Tabanlarõ 4! Süreli Yayõnlar

Detaylı

İLAN VE REKLAM GELİRLERİNDE VERİMİN ARTIRILMASI

İLAN VE REKLAM GELİRLERİNDE VERİMİN ARTIRILMASI İLAN VE REKLAM GELİRLERİNDE VERİMİN ARTIRILMASI Y.Doç.Dr. Tahsin YOMRALIOĞU Araş.Gör. Bayram UZUN Karadeniz Teknik Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü 61080 - Trabzon 1. GİRİŞ Kentin

Detaylı

2. Hafta DEPOLAR VE DEPOLAMA 1. DEPO VE DEPOLAMA KAVRAMLARI. 2. Hafta

2. Hafta DEPOLAR VE DEPOLAMA 1. DEPO VE DEPOLAMA KAVRAMLARI. 2. Hafta Öğr. Gör. Murat BURUCUOĞLU Gerek üretim hattı için gereken malzeme ve hammaddeler, gerekse dağıtım için bekleyen tamamlanmış ürünleri genel olarak stok olarak tanımlamaktayız. Stoklar ekonomik gelişmenin

Detaylı

8 YILLIK KESİNTİSİZ TEMEL EĞİTİM

8 YILLIK KESİNTİSİZ TEMEL EĞİTİM 8 YILLIK KESİNTİSİZ TEMEL EĞİTİM ÖNSÖZ 8 YILLIK KESİNTİSİZ EĞİTİM Bu kez sizlere bir kitap özeti değil bir rapor özeti sunuyoruz: Avrupa Yuvarlak Masa European Round Table (ERT) kuruluşu tarafõndan hazõrlanan

Detaylı

VIII Inetr 02. Türkiye İnternet Konferansõ 19-21 Aralõk 2002 Harbiye Askeri Müze ve Kültür Sitesi İstanbul

VIII Inetr 02. Türkiye İnternet Konferansõ 19-21 Aralõk 2002 Harbiye Askeri Müze ve Kültür Sitesi İstanbul VIII Inetr 02 Türkiye İnternet Konferansõ 19-21 Aralõk 2002 Harbiye Askeri Müze ve Kültür Sitesi İstanbul Java ve SOAP kullanõlarak Mobil Cihazlardan Hisse Senedi Alõmõ Uygulamasõ Özgür Toprak, Seyhun

Detaylı

(Borusan Yat. Paz. BRYAT.IS) (4.58YTL / 3.39 ABD$)

(Borusan Yat. Paz. BRYAT.IS) (4.58YTL / 3.39 ABD$) (Borusan Yat. Paz. BRYAT.IS) (4.58YTL / 3.39 ABD$) ABD$ 5.0 4.0 3.0 2.0 1.0 0.0 BRYAT (2004-2005) 10.05 10.05 09.05 08.05 07.05 06.05 05.05 04.05 03.05 02.05 01.05 12.04 11.04 10.04 09.04 08.04 07.04 06.04

Detaylı

Anadolu Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. Hazırlayan: Doç. Dr. Nil ARAS, 2018

Anadolu Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. Hazırlayan: Doç. Dr. Nil ARAS, 2018 Anadolu Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü Hazırlayan: Doç. Dr. Nil ARAS, 2018 2 Bu bölümün sonunda, Tedarik zincirinin hedefini tartışabilecek ve bir firmanın başarısında

Detaylı

ASFALT ÇİMENTOLARINDA BEKLEME SÜRESİ VE ORTAM SICAKLIĞININ DUKTULİTEYE ETKİSİ

ASFALT ÇİMENTOLARINDA BEKLEME SÜRESİ VE ORTAM SICAKLIĞININ DUKTULİTEYE ETKİSİ ASFALT ÇİMENTOLARINDA BEKLEME SÜRESİ VE ORTAM SICAKLIĞININ DUKTULİTEYE ETKİSİ Ercan ÖZGAN *, Tuncay KAP* Özet - Karayollarõnda, esnek üst yapõ tabakalarõndan olan binder ve aşõnma tabakalarõ trafik etkisi

Detaylı

KARSAN (KARSN.IS) 12 aylõk hedef fiyat: ABDc0.68 Aylin Çorman 12/02/2004 1.3 1.1 0.9 0.7. ! Yeni modellerin piyasaya sürülmesiyle kapasite

KARSAN (KARSN.IS) 12 aylõk hedef fiyat: ABDc0.68 Aylin Çorman 12/02/2004 1.3 1.1 0.9 0.7. ! Yeni modellerin piyasaya sürülmesiyle kapasite KARSAN (KARSN.IS) (TL6,400/ABDc0.48) Risk: Orta Otomotiv 12 aylõk hedef fiyat: ABDc0.68 Aylin Çorman 12/02/2004 AL ABDc 0.55 0.45 0.35 0.25 0.15 01/03 01/03 03/03 04/03 KARSN KARSAN (2003-2004) 05/03 06/03

Detaylı

Tebliğ. Sermaye Piyasasõnda Bağõmsõz Denetim Hakkõnda Tebliğde Değişiklik Yapõlmasõna Dair Tebliğ (Seri: X, No:20)

Tebliğ. Sermaye Piyasasõnda Bağõmsõz Denetim Hakkõnda Tebliğde Değişiklik Yapõlmasõna Dair Tebliğ (Seri: X, No:20) Tebliğ Sermaye Piyasasõ Kurulu ndan: Sermaye Piyasasõnda Bağõmsõz Denetim Hakkõnda Tebliğde Değişiklik Yapõlmasõna Dair Tebliğ (Seri: X, No:20) Madde 1 4/3/1996 tarihli ve 22570 sayõlõ Resmi Gazete de

Detaylı

LOJİSTİK VE TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ UZMANLIK PROGRAMI

LOJİSTİK VE TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ UZMANLIK PROGRAMI LOJİSTİK VE TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ UZMANLIK PROGRAMI LOJİSTİK VE TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ UZMANLIK PROGRAMI Program 1: Program 2: Taşımacılık Yönetimi Depo Yönetimi Stok Yönetimi Satınalma ve Tedarik

Detaylı

diyalog dinamo ERP & E-Business Yazõlõmõ dinamo Temel Özellikler İçindekiler Ana İşlem Prensibi Güvenlik Parametrik Tanõmlama ISO 9000 Geriye İzleme

diyalog dinamo ERP & E-Business Yazõlõmõ dinamo Temel Özellikler İçindekiler Ana İşlem Prensibi Güvenlik Parametrik Tanõmlama ISO 9000 Geriye İzleme dinamo Temel Özellikler İçindekiler!!!!!!!!!!!!! Ana İşlem Prensibi Standart Görünüm Çok Dövizlilik Kullanõcõ Tanõmlõ Formlar Kullanõcõ Tanõmlõ Raporlar Barcode Kullanõmõ Güvenlik Parametrik Tanõmlama

Detaylı

YÖNETİM KURULU BAŞKANI TUNCAY ÖZİLHAN IN TÜRKİYE SİAD PLATFORMU 7. SİAD ZİRVESİ AÇILIŞ KONUŞMASI

YÖNETİM KURULU BAŞKANI TUNCAY ÖZİLHAN IN TÜRKİYE SİAD PLATFORMU 7. SİAD ZİRVESİ AÇILIŞ KONUŞMASI TÜRK SANAYİCİLERİ VE İŞADAMLARI DERNEĞİ TÜSİAD YÖNETİM KURULU BAŞKANI TUNCAY ÖZİLHAN IN TÜRKİYE SİAD PLATFORMU 7. SİAD ZİRVESİ AÇILIŞ KONUŞMASI 19 Aralõk 2003 İzmir Sayõn Bakan, sayõn milletvekilleri,

Detaylı

(1994) - YOMRALIOĞLU, T. / ÇELİK, K., GIS?, CBS'94-1.Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu, Sayfa:21-32, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon

(1994) - YOMRALIOĞLU, T. / ÇELİK, K., GIS?, CBS'94-1.Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu, Sayfa:21-32, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon GIS? Y.Doç.Dr. Tahsin YOMRALIOĞLU, Araş.Gör. Kemal ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mühendislik -Mimarlõk Fakültesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü, 61080 Trabzon ÖZET : Geographical Information

Detaylı

KENTSEL BİR COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ MODELLEME

KENTSEL BİR COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ MODELLEME KENTSEL BİR COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ MODELLEME Y.Doç.Dr. Tahsin YOMRALIOĞLU, Araş.Gör. Osman DEMİR Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mühendislik -Mimarlõk Fakültesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü,

Detaylı

sahiptir. 450 kişilik oturma kapasitesi bulunan kütüphanede, 15 adet Internet bağlantõ noktasõ

sahiptir. 450 kişilik oturma kapasitesi bulunan kütüphanede, 15 adet Internet bağlantõ noktasõ GENEL BİLGİ Ege Üniversitesi Tõp Fakültesi Tõp Kütüphanesi 1956 yõlõnda hizmet vermeye başlamõştõr. Kütüphane yaklaşõk 2000 m² kullanõm alanõna sahiptir. 450 kişilik oturma kapasitesi bulunan kütüphanede,

Detaylı

TAKBİS-TAPU VE KADASTRO BİLGİ SİSTEMİ

TAKBİS-TAPU VE KADASTRO BİLGİ SİSTEMİ Selçuk Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Öğretiminde 30. Yõl Sempozyumu,16-18 Ekim 2002, Konya SUNULMUŞ BİLDİRİ TAKBİS-TAPU VE KADASTRO BİLGİ SİSTEMİ Orhan MATARACI, Mustafa İLKER Tapu

Detaylı

BÖLÜM 1 TEDARİK ZİNCİRİ

BÖLÜM 1 TEDARİK ZİNCİRİ İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 TEDARİK ZİNCİRİ 1.1. Niçin Tedarik Zinciri?... 1 1.2. Tedarik Zinciri ve Tedarik Zinciri Yönetimi... 3 1.3. Tedarik Zinciri Yapısı... 5 1.4. İş Modelleri... 6 Kaynaklar... 7 BÖLÜM 2

Detaylı

TÜNEL KALIP YAPIDA KULLANICI GEREKSİNİMLERİ

TÜNEL KALIP YAPIDA KULLANICI GEREKSİNİMLERİ TÜNEL KALIP YAPIDA KULLANICI GEREKSİNİMLERİ ARDA HAKAN ÖZGÜL TÜNEL KALIP TEKNOLOJİSİ İLE ÜRETİLEN TOPLU KONUTTA KULLANICI GEREKSİNİMLERİ Konut tiplerindeki (değişik yapõ tipleri) biçimsel çeşitlilik kullanõcõ

Detaylı

HIZLANDIRILMIŞ ELEKTRON DEMETİ İLE ATIK SULARIN IŞINLANMASI TEKNİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

HIZLANDIRILMIŞ ELEKTRON DEMETİ İLE ATIK SULARIN IŞINLANMASI TEKNİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ HIZLANDIRILMIŞ ELEKTRON DEMETİ İLE ATIK SULARIN IŞINLANMASI TEKNİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ ÖZET Sema Bilge OCAK, Tülin ZENGİN, Şeref TURHAN Ankara Nükleer Araştõrma ve Eğitim Merkezi (ANAEM), 06100 Beşevler-

Detaylı

ÖĞRENCİ TAKİP SİSTEMİ

ÖĞRENCİ TAKİP SİSTEMİ ÖĞRENCİ TAKİP 1.0 ÖĞRENCİ TAKİP SİSTEMİ 1- PROGRAMIN AMACI : Bu Program Öğrencilerin Giriş Çõkõşlarõnõ Kontrol Altõna Almak İçin Tasarlanmõştõr. Öğreniciler Giriş Ve Çõkõşlarõnda Yapmalarõ Gereken ( Parmak

Detaylı

ETG Danışmanlık. Şirkete Genel Bakış. Technology Evaluation Centers

ETG Danışmanlık. Şirkete Genel Bakış. Technology Evaluation Centers WWW.TECHNOLOGYEVALUATION.COM Şirkete Genel Bakış ETG kendini, danışmanlık hizmetleri, en iyi endüstri uygulamaları, endüstri şablonları ve yazılım dahil olmak üzere endüstriye özgü çözümlerle müşterilerinin

Detaylı

T A S A R I M A G i R i Ş

T A S A R I M A G i R i Ş T A S A R I M A G i R i Ş Dr. Hasip Yeniova İÇİNDEKİLER 1.1. Giriş 1 1.2. Tasarõmda karşõlaşõlan kõsõtlamalar 1 1.3. Tasarõmõn amaçlarõ 3 1.4. Verilerin toplanmasõ 3 1.5. Tasarõm probleminin alternatif

Detaylı

İSTANBUL TİCARET ODASI NA KAYITLI FİRMA KURULUŞLARINDA YABANCI ORTAK ve SERMAYE DURUMU 2007 OCAK - HAZİRAN

İSTANBUL TİCARET ODASI NA KAYITLI FİRMA KURULUŞLARINDA YABANCI ORTAK ve SERMAYE DURUMU 2007 OCAK - HAZİRAN İSTANBUL TİCARET ODASI NA KAYITLI FİRMA KURULUŞLARINDA YABANCI ve SERMAYE DURUMU 2007 OCAK - HAZİRAN Yabancõ sermaye yatõrõmlarõ için Hazine Müsteşarlõğõ ndan ön izin alma mecburiyetinin 2003 Haziran ayõnda

Detaylı

YAZICILAR HOLDİNG A.Ş.

YAZICILAR HOLDİNG A.Ş. 30.06.2008 Tarihinde Sona Eren Altõ Aylõk Döneme İlişkin Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu Sayfa No: 1 İÇİNDEKİLER 1. Giriş 2. Kurumsal Yapõ 2.1. Ortaklõk Yapõsõ 2.2. Yönetim Kurulu 2.3. Denetleme Kurulu

Detaylı

01.01.2013. İşlevsel veya Bölümsel Stratejiler. İş Yönetim Stratejileri : İşlevsel Stratejiler. Pazarlama: İşlevsel/Bölümsel Stratejiler

01.01.2013. İşlevsel veya Bölümsel Stratejiler. İş Yönetim Stratejileri : İşlevsel Stratejiler. Pazarlama: İşlevsel/Bölümsel Stratejiler İşlevsel Stratejiler İşletmedeki yönetim düzeylerine göre yapılan strateji sınıflamasında orta veya alt yönetim düzeylerinde hazırlanmakta ve uygulanmakta olan stratejilerdir. KURUMSAL STRATEJİLER İş Yönetim

Detaylı

T.C. GAZİÜNİVERSİTESİ ENDÜSTRİYEL SANATLAR EĞİTİM FAKÜLTESİ İŞLETME EĞİTİMİ BÖLÜMÜ. 2002-2003 Eğitim Öğretim Yõlõ Staj Raporu

T.C. GAZİÜNİVERSİTESİ ENDÜSTRİYEL SANATLAR EĞİTİM FAKÜLTESİ İŞLETME EĞİTİMİ BÖLÜMÜ. 2002-2003 Eğitim Öğretim Yõlõ Staj Raporu T.C. GAZİÜNİVERSİTESİ ENDÜSTRİYEL SANATLAR EĞİTİM FAKÜLTESİ İŞLETME EĞİTİMİ BÖLÜMÜ 2002-2003 Eğitim Öğretim Yõlõ Staj Raporu MAKİNE VE KİMYA ENDÜSTRİSİ KURUMU PİRİNÇSAN A.Ş. TÜRKER ÇEVİK Danõşman: Prof.

Detaylı

Nitelikli Elektronik Sertifikanõn İptal Edilmesi EİK m.9 f.1 e göre,

Nitelikli Elektronik Sertifikanõn İptal Edilmesi EİK m.9 f.1 e göre, 15 Ocak 2004 tarihinde T.B.M.M. tarafõndan kabul edilerek yasalaşan ve 23 Ocak 2004 tarihli ve 25355 sayõlõ Resmi Gazete de yayõnlanan 5070 sayõlõ Elektronik İmza Kanunu ( Kanun veya EİK ) -25. maddesinde

Detaylı

BİNA ARAŞTIRMA VE VERİ TOPLAMA TEKNİKLERİ

BİNA ARAŞTIRMA VE VERİ TOPLAMA TEKNİKLERİ BİNA ARAŞTIRMA VE VERİ TOPLAMA TEKNİKLERİ SÜKRÜKTÜR BAKIMINDAN İKİ YAPININ İNCELENMESİ HAZIRLAYAN ARDA HAKAN ÖZGÜL 1 BÖLÜM 1 1.1. SİSTEM Sistem, konuşma dilimizde değişik anlamlarda kullanõlmaktadõr. Fakat

Detaylı

Şenol Gürvit sgurvit@apc.com 11/27

Şenol Gürvit sgurvit@apc.com 11/27 sgurvit@apc.com 11/27 3 KGK Seçiminde Gözönüne Alõnmasõ Gereken Parametreler KGK gibi sistemlere yapõlan yatõrõmõn kullanõcõ açõsõndan edinilen yararõ "availability"dir. Yani KGK çõkõşõna bağlanacak yük

Detaylı

ALARKO GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş.

ALARKO GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. ALARKO GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. (Tutarlar YTL olarak 31.12.2004 tarihindeki alõm gücü ile ifade edilmiştir) Enflasyona Göre Düzeltilmiş (Seri XI No:20) Bağõmsõz Denetim'den GENEL KURUL'A SUNULACAK

Detaylı

HSBC. HSBC Yatõrõm Menkul Değerler A.Ş. Bu rapor HSBC Yatõrõm Menkul Değerler A.Ş nin Bireysel Müşterileri için hazõrlanmõştõr.

HSBC. HSBC Yatõrõm Menkul Değerler A.Ş. Bu rapor HSBC Yatõrõm Menkul Değerler A.Ş nin Bireysel Müşterileri için hazõrlanmõştõr. 13 Temmuz 2005 Bu rapor HSBC Yatõrõm Menkul Değerler A.Ş nin Bireysel Müşterileri için hazõrlanmõştõr. 01 Günlük Bülten 13 Temmuz 2005! Hükümet ten sosyal güvenlik yasasõ ile ilgili çelişkili açõklamalar

Detaylı

ANADOLU EFES (AEFES.IS)

ANADOLU EFES (AEFES.IS) ANADOLU EFES (AEFES.IS) TUT (TL18,100/ABDc1.25) Risk: Düşük Bira, Meşrubat 12 aylõk hedef fiyat: ABDc1.3 Aylin Çorman 05.12.2003 ABDc 1.65 1.45 1.25 1.05 0.85 0.65 0.45 0.25 0.05 01.01 02.01 05.01 06.01

Detaylı

YÖNETİM KURULU BAŞKANI TUNCAY ÖZİLHAN IN YÜKSEK İSTİŞARE KONSEYİ KONUŞMASI

YÖNETİM KURULU BAŞKANI TUNCAY ÖZİLHAN IN YÜKSEK İSTİŞARE KONSEYİ KONUŞMASI TÜRK SANAYİCİLERİ VE İŞADAMLARI DERNEĞİ TÜSİAD YÖNETİM KURULU BAŞKANI TUNCAY ÖZİLHAN IN YÜKSEK İSTİŞARE KONSEYİ KONUŞMASI 12 Aralõk 2003 Ankara Sayõn Başkan, saygõdeğer konuklar, değerli üyeler, değerli

Detaylı

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ POSTA HİZMETLERİ ÖN LİSANS PROGRAMI TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ Öğr. Gör. MURAT BURUCUOĞLU 1 Ünite: 3 TEDARİZ ZİNCİRİNİN TEMEL FONKSİYONLARI Öğr. Gör. Murat BURUCUOĞLU İçindekiler 3.1. TEDARİZ ZİNCİRİNİN

Detaylı

KOSGEB STRATEJİK PLANI ( 2008 2012 )

KOSGEB STRATEJİK PLANI ( 2008 2012 ) KOSGEB Stratejik Planı KOSGEB STRATEJİK PLANI ( 2008 2012 ) KOSGEB Stratejik Planı BAKAN SUNUŞU Ülke ekonomisinin can damarõ olan küçük ve orta ölçekli işletmeler; işsizliğe getirdiği çözümler ve bölgesel

Detaylı

Gıda Sektöründe Bir Değişim Hikayesi

Gıda Sektöründe Bir Değişim Hikayesi Gıda Sektöründe Bir Değişim Hikayesi İçerik Likom Yazılım Gusto Kurumsal Kaynak Planlama Yazılımı Gıda Sektörüne Yönelik Uygulamalar Uyarlama Adımları Referanslar 2 Likom Yazılım, 24 yıldır büyük ölçekli

Detaylı

YAZICILAR HOLDİNG A.Ş.

YAZICILAR HOLDİNG A.Ş. 31.03.2008 Tarihinde Sona Eren Üç Aylõk Döneme İlişkin Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu Sayfa No: 1 İÇİNDEKİLER 1. Giriş 2. Kurumsal Yapõ 2.1. Ortaklõk Yapõsõ 2.2. Yönetim Kurulu 2.3. İdari Yapõ 2.4. Başlõca

Detaylı

NESNEYE DAYALI VERİ MODELİNİN COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ TASARIMINDAKİ YERİ

NESNEYE DAYALI VERİ MODELİNİN COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ TASARIMINDAKİ YERİ Selçuk Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Öğretiminde 30. Yõl Sempozyumu,16-18 Ekim 2002, Konya SUNULMUŞ BİLDİRİ NESNEYE DAYALI VERİ MODELİNİN COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ TASARIMINDAKİ YERİ Doğan

Detaylı

Bölüm 10. İşlevsel Stratejiler (Fonksiyonel/Bölümsel Stratejiler) İşlevsel veya Bölümsel Stratejiler. İşlevsel Stratejiler KURUMSAL STRATEJİLER

Bölüm 10. İşlevsel Stratejiler (Fonksiyonel/Bölümsel Stratejiler) İşlevsel veya Bölümsel Stratejiler. İşlevsel Stratejiler KURUMSAL STRATEJİLER Bölüm 10 İşlevsel Stratejiler (Fonksiyonel/Bölümsel Stratejiler) İşlevsel Stratejiler İşletmedeki yönetim düzeylerine göre yapılan strateji sınıflamasında orta veya alt yönetim düzeylerinde hazırlanmakta

Detaylı

Önemli Finansallar. Önemli Rasyolar T 2004T F/K F/DD

Önemli Finansallar. Önemli Rasyolar T 2004T F/K F/DD Şirket Raporu 12 Mayõs 2003 % 130 120 110 100 Enka İnşaat Holding ENKAI.IS / 9 Mayõs 2003 Fiyat (TL) 52,500 Piyasa Değeri (mn $) 1,766 Hedef Piyasa Değeri (mn $) 1,777 Artõş Potansiyeli (%) %1 İşlem Hacmi

Detaylı

İÇERİK OTO-MOBILE. Standart Süreç OTO-MOBILE. Avantajlar. Sistem Görünümü. Sistem Bilgisi. Yazılım / Donanım Gereksinimi

İÇERİK OTO-MOBILE. Standart Süreç OTO-MOBILE. Avantajlar. Sistem Görünümü. Sistem Bilgisi. Yazılım / Donanım Gereksinimi 03.05.2011 1 İÇERİK OTO-MOBILE Standart Süreç OTO-MOBILE Avantajlar Sistem Görünümü Sistem Bilgisi Yazılım / Donanım Gereksinimi 2 3 Tamir/Bakım Talebi Müşteri Araç Kontrolü Servis İş Emri Servis Parça

Detaylı

Yazõlõm Etmenleri (Software Agents)

Yazõlõm Etmenleri (Software Agents) AFCEA Türkiye 18 Şubat 1999, Ankara Yazõlõm Etmenleri (Software Agents) Dr. Tuncer Ören Emeritüs Profesör (Ottawa Üniversitesi, Kanada) Tübitak - Marmara Araştõrma Merkezi Bilişim Teknolojileri Araştõrma

Detaylı

Sent Sen e t z e LIVE İş Çözümleri Çö Plat Pla f t o f rmu o sentez.com

Sent Sen e t z e LIVE İş Çözümleri Çö Plat Pla f t o f rmu o sentez.com SentezLIVE İş Çözümleri Platformu sentez.com Malzeme Finans Malzeme Genel Özellikler Esnek Parametrik Geliştirilebilir Güvenilir Erişilebilir Entegre Finans Parametrik İşinizin gerektirdiği şekilde özelleştirilebilen

Detaylı

Araştõrma/İnceleme/Çeviri Dizisi REHBERİ. Hülya Demirkaya Uzman Denetçi Araştõrma ve Tasnif Grubu

Araştõrma/İnceleme/Çeviri Dizisi REHBERİ. Hülya Demirkaya Uzman Denetçi Araştõrma ve Tasnif Grubu Araştõrma/İnceleme/Çeviri Dizisi PERFORMANS ÖLÇÜM REHBERİ Çeviri Hülya Demirkaya Uzman Denetçi Araştõrma ve Tasnif Grubu Şubat 2000 PERFORMANS ÖLÇÜM REHBERİ Çeviri Hülya Demirkaya Uzman Denetçi Araştõrma

Detaylı

DOĞU ANADOLU PROJESİ ANA PLANI

DOĞU ANADOLU PROJESİ ANA PLANI T.C. BAŞBAKANLIK DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI MÜSTEŞARLIĞI DOĞU ANADOLU PROJESİ ANA PLANI YÖNETİCİ ÖZETİ RAPORU HAZIRLAYAN ORTAK GİRİŞİM ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ FIRAT ÜNİVERSİTESİ İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ KAFKAS ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

ELEKTRONİK DEVLET KAMU HİZMETLERİNİN SUNULMASINDA YENİ İMKANLAR. N. Murat İNCE Planlama Uzmanõ

ELEKTRONİK DEVLET KAMU HİZMETLERİNİN SUNULMASINDA YENİ İMKANLAR. N. Murat İNCE Planlama Uzmanõ ELEKTRONİK DEVLET KAMU HİZMETLERİNİN SUNULMASINDA YENİ İMKANLAR N. Murat İNCE Planlama Uzmanõ Mayõs 2001 ISBN 975 19 2763-3 (basõlõ nüsha) Bu Çalõşma Devlet Planlama Teşkilatõnõn görüşlerini yansõtmaz.

Detaylı

Stratejik Maliyet Yönetimi Aracı Olarak Hedef Maliyetleme Ali Coşkun *

Stratejik Maliyet Yönetimi Aracı Olarak Hedef Maliyetleme Ali Coşkun * A kademik Araş t õ rmalar Derg isi 2002-2003, Sayõ 1 5, Sayfalar 25-34 Stratejik Maliyet Yönetimi Aracı Olarak Hedef Maliyetleme Ali Coşkun * Giriş Maliyetlerin değişen yapõlarõ, muhasebecileri yeni maliyet

Detaylı

TEMATİK BİLGİ TABANLI KENT BİLGİ SİSTEMİ UYGULAMASI : TRABZON ÖRNEĞİ

TEMATİK BİLGİ TABANLI KENT BİLGİ SİSTEMİ UYGULAMASI : TRABZON ÖRNEĞİ TEMATİK BİLGİ TABANLI KENT BİLGİ SİSTEMİ UYGULAMASI : TRABZON ÖRNEĞİ Arş. Gör. Selçuk REİS ve Doç. Dr. Tahsin YOMRALIOGLU Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü Karadeniz Teknik Üniversitesi, 61080

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Contents I. KISIM İŞLETMECİLİK İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER

İÇİNDEKİLER. Contents I. KISIM İŞLETMECİLİK İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER İÇİNDEKİLER Contents I. KISIM İŞLETMECİLİK İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER 1.Bölüm: TEMEL İŞLETMECİLİK KAVRAM VE TANIMLARI... 2 Giriş... 3 1.1. Temel Kavramlar ve Tanımlar... 3 1.2. İnsan İhtiyaçları... 8 1.3.

Detaylı

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ Tedarik Zinciri Nedir? Hammadde temini yapan, onları ara mal ve nihai ürünlere çeviren, nihai ürünleri müşterilere dağıtan, üretici ve dağıtıcıların oluşturduğu bir ağdır. TARLADAN

Detaylı

HSBC. HSBC Yatõrõm Menkul Değerler A.Ş. Bu rapor HSBC Yatõrõm Menkul Değerler A.Ş nin Bireysel Müşterileri için hazõrlanmõştõr.

HSBC. HSBC Yatõrõm Menkul Değerler A.Ş. Bu rapor HSBC Yatõrõm Menkul Değerler A.Ş nin Bireysel Müşterileri için hazõrlanmõştõr. 14 Temmuz 2005 Bu rapor HSBC Yatõrõm Menkul Değerler A.Ş nin Bireysel Müşterileri için hazõrlanmõştõr. 01 Günlük Bülten 14 Temmuz 2005! Birinci ve ikinci stand-by gözden geçirmeleri birleştirilebilir!

Detaylı

SAYISAL GRAFİK www.sayisalgrafik.com.tr

SAYISAL GRAFİK www.sayisalgrafik.com.tr Ulaşõlabilir GIS SAYISAL GRAFİK www.sayisalgrafik.com.tr GIS Uygulamaları Semineri 16 Aralık 98 ANKARA Ulaşõlabilir GIS Çözümleri Erol Parmakerli SAYISAL GRAFİK Coğrafi verilerin toplanmasõ ve kaydedilmesinin

Detaylı