Okul Çocuğunun Sağlığı ve Okul Sağlığı Hizmetleri. Prof. Dr. Gülbin Gökçay Sosyal Pediatri Bilim Dalı

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Okul Çocuğunun Sağlığı ve Okul Sağlığı Hizmetleri. Prof. Dr. Gülbin Gökçay Sosyal Pediatri Bilim Dalı"

Meryem Akar
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Okul Çocuğunun Sağlığı ve Okul Sağlığı Hizmetleri Prof. Dr. Gülbin Gökçay Sosyal Pediatri Bilim Dalı

2 Rıfat Ilgaz

3 Amaç Okul çocuğunun sağlık sorunlarını ve bunlara okul sağlığı hizmetleri kapsamında yaklaşımda bulunmayı öğrenmek

4 Hedefler Öğrenciler dersin sonunda Okula hazır olmanın prensiplerini anlatabilmeli Okul çocuğunda sık görülen sağlık sorunlarını sayabilmeli Okul çocuklarının beslenmesini düzenleyebilmeli Okul sağlığı hizmetlerinin tanımını ve gelişimini anlatabilmeli Okul sağlığının prensiplerini sayabilmeli

5 Okul Sağlığı Hizmetleri 6 (72 ay)-19 yaş grubunu (11-19 yaş: ergen) kapsar 6-19 yaş grubunda ve ergenlerde sık görülen sorunlar nelerdir?

6 Okula başlamaya hazır olabilmek için: Çocukların okul öncesi eğitim almaları önemlidir. Bütün çocuklar 3 yaşından sonra okul öncesi eğitim ve bakım almalıdırlar, hatta bazıları 18.aydan sonra böyle bir bakımdan ve eğitimden yarar görebilirler. Okul öncesi etkin eğitim ve bakımın ilkeleri: Duyarlı erişkin çocuk etkileşimini İyi eğitilmiş personel Güvenli ve ebeveynlerin ulaşabileceği yapı Grup büyüklüğü ve oranı uygun etkileşimi geliştirecek şekilde Personel yapısı devamlılığı, dengeyi ve kalitenin artmasını sağlamaya yönelik Gelişime ve yaşa uygun eğitsel içerikli müfredat Oberklaid F et al. Arch Dis Child 2013;98:

7 Okula başlamaya hazır olmanın koşulları : Büyük, küçük harfi ayırt eder 10 a kadar sayıları bilir Harfleri ve sayıları kopyalayabilir Adresini ve doğum tarihini bilir Basit kelimeleri görsel olarak okuyabilir Çocuk grupları ile işbirliği yapabilir Ağırlık, uzunluk ve hacim gibi kavramları açıklayabilir

8 OKUL ÇOCUKLARINDAKĐ ÖNEMLĐ Yaralanmalar Kronik Hastalıklar Bulaşıcı Hastalıklar SAĞLIK SORUNLARI Yüksek risk taşıyan sosyal davranışlar Sağlık bakımına ulaşamama Yoksulluk Özgüven sorunları Ruh sağlığı sorunları Sağlıklı olmayan yaşam alışkanlıkları

9 Okul Sağlığı Hizmetleri Sosyal Eşitsizliklerin çocuk sağlığına olan etkisinin en aza indirilebilmesi için bir fırsat Ancak okulla ilgili diğer koşullar da bu açıdan önemli

10 3 Haziran 2013 Bir gazete haberi

11 Okul Sağlığı Hizmetleri Türkiye için Neden Önemlidir? MEB verilerine göre 60,000 okulda 17 milyon öğrenci ve 900,000 öğretmen var Toplumun yaklaşık yüzde 25 i okullarda Bu çocukların bir de aileleri var

12 numaralı Sağlık Bakanlığı nın Organizasyonu ve Vatandaşlar Kanunu: Okul sağlık hizmetleri devletin sorumluluğunda Tarihçe

13 Tarihçe 224 Sayılı Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkındaki Kanun un (12/1/1961) 154 Sayılı Yönergesine göre; okul sağlığı hizmetleri sağlık ocaklarının sorumluluğunda idi.

14 Günümüzde Bu görev Sağlıkta Dönüşüm Projesi ile Toplum Sağlığı Merkezlerine devredilmekte ve sağlık ocakları kapatılmaktadır. Son yapılan düzenleme ile her ilçede bir Toplum Sağlığı Merkezi olması planlanmaktadır. Birçok özel okulda hemşire ve doktor bulunmaktadır.

15 Okul Sağlık Hizmetleri nin Dört Boyutu 1) Öğrencilerin sağlığı 2) Okul çevresi 3) Sağlık eğitimi 4) Okul personelinin sağlığı

16 Okul Sağlığı Hizmeti HEMŞİRE ÖĞRETMEN HEKİM VELİ OKUL YÖNETİCİLERİ GÖNÜLLÜLER SOSYAL HİZMETLER

17 Okul Sağlığı Hizmetlerinin Kapsamı Öğrencinin sağlığının değerlendirilmesi Bulaşıcı hastalıklarla savaş Kazaların önlenmesi ve ilk yardım Ruh sağlığı Sağlık eğitimi

18 OKULLARDA SAĞLIK HİZMETLERİ: Öğrencinin sağlığının değerlendirilmesi Ayrıntılı fizik muayene Kansızlık Görmenin ve işitmenin değerlendirilmesi Duruş bozuklukları Ağız ve diş sağlığı Sonuçların izlenmesi Büyüme ve gelişmenin izlenmesi Akut ve kronik sağlık sorunlarının tedavisi Her çocuk bir sağlık dosyası olmalı

19 OKULLARDA SAĞLIK HİZMETLERİ: Bulaşıcı hastalıklarla savaş Aşı uygulamaları Gerekli bilgilendirmeyi takiben Tarama sorularından sonra Kasiçi deltoide, Oturarak, teker teker, kandırmadan ve gözlemde kalması sağlanarak Dengeli beslenmenin sağlanması

20 Okul Çocuğunun Beslenmesi Okul yemekleri: Eğitimin bir parçası. İngiltere de okullarda kahvaltı uygulaması başladı. Türkiye deki süt dağıtımı genişleyerek devam etmeli Reklamlar: olumsuz beslenme davranışını körüklüyor. Bazı ülkelerde içecek makineleri yasaklanıyor. Kahvaltı

21 Kahvaltı Kahvaltı edildikten sonra öğrenilenler akılda daha fazla kalıyor. İngiltere de okullarda kahvaltı yaptırılmaya başlandı Düzenli kahvaltı etme alışkanlığı şişmanlamayı önlüyor Kahvaltı edebilmek için çocuklar erken yatmaları ve erken kalkmaları gerekiyor

22 Okul çocuğu için örnek bir menü Kahvaltı :1 su bardağı meyve suyu (taze sıkılmış), 1 yumurta 1 yemek kaşığı, bal 5-6 adet zeytin 1-2 dilim ekmek Kuşluk : 1 dilim kek Öğle :4 yemek kaşığı tepeleme nohut 4-5 yemek kaşığı tepeleme bulgur pilavı 1 kase yoğurt, salata İkindi :Peynirli sandviç, 1 küçük boy meyve Akşam :2 orta dilim kıymalı börek 4 yemek kaşığı zeytinyağlı sebze Yarım kase yoğurt (100ml) Yemekten sonra :1 orta boy meyve, 5-6 adet fındık- Menü kalori, 35-40g protein içermektedir.

23 OKULLARDA SAĞLIK HİZMETLERİ: Bulaşıcı hastalıklarla savaş Sınıfların havalandırılması Tuvaletlerin temizliği Hasta öğrencilerin izole edilmesi

24 OKULLARDA SAĞLIK HİZMETLERİ: Kazaların önlenmesi ve ilk yardım Okullar, güvenliği sağlamaktan ve yaralanma riskini azaltmaktan sorumludur. Hemşirenin ve gerekli malzemenin önemi Okul Çevresinin kazalar açısından güvenli duruma gelmesi Öğrencilerin ders aralarında denetlenmesi, öğretmenlerin de oyunlara katılması Takım oyunlarının geliştirilmesi

25 OKULLARDA SAĞLIK HİZMETLERİ: Ruh sağlığı Özgüven kolay zedelenebilir Hiperaktivite ve dikkat eksikliği Dayılanma (bullying): yaş arası % 7 civarında bildiriliyor. Elektronik iletişim yöntemleri ile artığı düşünülüyor. Çeşitli ruhsal sorunlara açabiliyor.

26 OKULLARDA SAĞLIK HİZMETLERİ: Sağlık eğitimi Öğretmenin, diğer personelin ve çevrenin örnek alınacak bir durumda olması Beslenme saati ve besin dağıtımı Okul kantinlerinin denetlenmesi ve kısıtlamaların getirilmesi

27 OKULLARDA SAĞLIK HİZMETLERİ: Sağlık eğitimi El temizliği: Bulaşıcı hastalıklardan korunmada % 33 etkili Diş sağlığı: Kalıcı dişlerin fırçalanmasının öğretilmesi, dişlere flor uygulaması Sağlığı tehlikeye atan davranışların önlenmesi Öğrenciye verilen eğitim evde de devam eder, sokakta da devam eder (akran eğitimi).

28 Okul çocuğunun değerlendirilmesi Çocuk tek başına değerlendirme açısından bir anlam ifade etmez, sosyal ve fiziksel çevresi ile birlikte değerlendirilmelidir.

29 Bioecogram Çocuğun biyo-psiko-sosyal çevresini gösteren resimli harita şeklinde, danışmanlık süresince hem aileyi hem de çocuğu tanıma fırsatı sunan bir kılavuz. Semboller kullanılarak biyolojik, psikolojik ve sosyal bilgileri bir araya getirir,doktor,çocuk ve aile arasında gerçeklik oluşturur,karşılıklı anlayışı sağlar ve zaman içerisinde değişimi izlemeye yardımcı olur

30 Okullar topluma doğrudan ya da dolaylı yoldan mesaj veren kurumlardır Bu nedenle okullar topluma binası ve çalışanları ile her yönü ile örnek olmak zorundadır.

31 Okullar topluma erişebilmenin yoludur. Toplumlarını kalkındırmak isteyenler okul sağlığı hizmetlerini geliştirmek zorundadırlar

32 Kaynaklar 1. Annals of Internal Medicine 2009;151(7): Neyzi O, Ertuğrul T. Pediatri Nobel Kitabevleri, Istanbul, Parker S, Zuckerman B, Augustyn M. Developmental and Behavioural Pediatrics. Lippincott Williams and Wilkins. Philadelphia, 2005

Benzer belgeler

ÇOCUKLARDA BESLENME. Dr.Belkıs Kütük Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Liv Hospital Ankara

ÇOCUKLARDA BESLENME. Dr.Belkıs Kütük Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Liv Hospital Ankara ÇOCUKLARDA BESLENME Dr.Belkıs Kütük Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Liv Hospital Ankara **Bir ülkenin sosyal ve ekonomik yönden, beklenen uygarlık seviyesine ulaşabilmesi, ancak bedensel ve zihinsel