Sayı: 382. TÜRK- 'ten Krize Kar ı. Yanda Sendikaya Büyük Tepki

Transkript

1 Sayı: 382 DOSYA Kriz ve Yansımaları Ekonomi Koordinasyon Kurulu Toplandı TÜRK- 'ten Krize Kar ı Emek Masası Yanda Sendikaya Büyük Tepki Asgari Ücret Yine Sefalet Ücreti Sabah ve ATV'de Grev Kararı

2 TÜRK YE Ç SEND KALARI KONFEDERASYONU Yay n Organ Kasım - Aralık 2008 Say : 382 ISSN TÜRK- YÖNET M KURULU Mustafa KUMLU Genel Ba kan Mustafa TÜRKEL Genel Sekreter Ergün ATALAY Genel Mali Sekreter Nihat YURDAKUL Genel E itim Sekreteri Pevrul KAVLAK Genel Te kilatland rma Sekreteri TÜRK- 'in Gündeminden çinin Kitaplı ı Dünyadan Sendikal Haberler Çalı ma Ya amında Kasım-Aralık 2008 Asgari Ücretle nsan Onuruna Yara ır Geçim Çok Zor SAH B : TÜRK YE Ç SEND KALARI KONFEDERASYONU TÜRK- Ad na Genel Ba kan Mustafa KUMLU GENEL YAYIN YÖNETMEN ve YAZI LER MÜDÜRÜ: Hasan Tahsin BENL hasantahsin@turkis.org.tr GRAF K - TASARIM: Münir GÜRAN munirguran@turkis.org.tr FOTO RAFLAR: Necdet UZMAN YÖNET M YER TÜRK- Genel Merkezi Bay nd r Sokak No Yeni ehir / ANKARA Tel: (4 Hat) Faks: e-posta: turkis@turkis.org.tr Dergimiz Bas n Ahlak Yasalar na Uyar Yay n Türü: Yayg n Süreli, 2 Ayl k Kapak Foto rafı: Ercan Arslan Bask : Gurup Matbaac l k A.. Ziraat Bankası Tesisleri stanbul Yolu Trafo Kar ısı Varlık-Ankara Tel : Baskı Tarihi: Kadına Kar ı iddete Hayır Hülya UZUNER TÜRK- Dı li kiler Uzmanı OECD'den Akıl Sa lı ını Koruma Önerileri U ra GÖK TÜRK- Dı li kiler Uzmanı 78 Devrim Arabaları Refik ERBA nsana Yakı ır Yasemin YÜCESOY GÜNGÖR Çalı ma ve Sosyal Güvenlik Bakanlı ı Müfetti i 76 Sosyal Güvenlik Celal TOZAN TÜRK- Sosyal Güvenlik Danı manı 74 çi Ücretlerinin Bankalar Aracılı ıyla Ödenmesi Dr. Naci ÖNSAL TÜRK- Genel Sekreter Yardımcısı 72 "Sefalet Ücreti" Enis BA DAD O LU TÜRK- Ara tırma Müdür Yardımcısı

3 2 15 ubat'ta Miting Alanına Mustafa KUMLU Genel Ba kan 4 Yanda Sendikaya Büyük Tepki 10 Ekonomi Koordinasyon Kurulu Krizi Görü tü 13 Krize Kar ı Emek Masası 14 Bu Krizin Panzehiri Sosyal Devletin Yeniden n asıdır 16 TÜRK- Karar Toplantısına Katılmadı 18 Uluslararası Sa lı ı ve Güvenli i Bölgesel Toplantısı Sa lı ı Güvenli i Toplantıları Devam Ediyor DOSYA Kriz ve Yansımaları nsan Onuruna Yakı ır 1. Çalı ma li kileri Kongresi Türk Basını çin Bir Milat! Yılın Verimli çi ve verenleri Belli Oldu 30 Dünya Sendika Tarihi Böyle Grev Görmedi 64 Küresel Kriz ve Emek Prof. Dr. Vedat B LG N TÜRK- Genel Ba kan Danı manı Tüketici Dünyası Sinan VARGI TÜRK- Te kilatlandırma Uzmanı 66 Uluslararası Sendikal Hareket U ra GÖK TÜRK- Dı li kiler Uzmanı Ekonomik Krizin Yansımaları Namık TAN TÜRK- Ara tırma Müdür Yardımcısı

4 ba yazı 15 ubat ta Miting Alanına Türkiye nin gerçek gündemi, ekonomik krizin Türkiye de hissedilmeye ba lamasından bu yana, daha fazla i sizlik ve daha fazla yoksulluktur. Buna kar ın, çatı macı bir üslubun hakim oldu u siyasi gündem ve özellikle son günlerde Ergenekon operasyonuna odaklı ülke gündemi, gerçek gündemi her zamankinden daha fazla gölgede bırakmı tır. Ya anan yüksek gerilimli atmosferin ardında; sayıları her geçen gün artan i sizler, üretimine ara veren ya da kapanan fabrikalar, i veren tarafından ücretsiz izne ayırılan i çiler, kısacası her gün daha da artan açlık, yoksulluk ve tüm bunların yanı sıra çaresizlik, bulunmaktadır. Elektrik ve do algaz zamları ise i sizle tirmenin yeni bir gerekçesi olurken, karakı so u unda ma duriyeti artırmı tır. TÜRK-, krizin TÜRK- e ba lı sendikalara olan etkisini, bünyesinde olu turdu u Krize Kar ı Emek Masası aracılı ıyla izlemektedir. TÜRK- ayrıca konusunda uzman bilim adamlarından bir bilim kurulu ile ekonomik geli meleri takip etmektedir. Emek Masası verilerine göre Aralık ayı sonu itibarıyla sendikalarımıza üye 30 bine yakın i çi i ten çıkarılmı, 12 bine yakın i çimiz de ücretsiz izne ayırılmı tır. Büyük ölçekli i ten çıkarmaların örgütsüz kesimde ya andı ı dikkate alınırsa, kriz nedeniyle i siz bırakılan ya da ücretsiz izne ayırılan i çi sayısının çok daha yüksek oldu u kolaylıkla görülebilir. Bu konudaki gerçek tablo Çalı ma ve Sosyal Güvenlik Bakanlı ı nın kendisine ula an bilgileri açıklamasıyla mümkün olacaktır. Krizin bedelinin, krizin olu masında hiç bir sorumlulu u bulunmayan halka ödettirilmesi kabul edilemez. TÜRK-, krizin ba gösterdi i ilk

5 Mustafa KUMLU Genel Ba kan günden itibaren, krizin temel nedeninin dünyada sosyal devlet anlayı ından uzakla ılması oldu u tespitini yapmı ve yayınladı ı raporlarla hükümeti yeniden sosyal devleti in aya ça ırmı tır. TÜRK-, satın alma gücünün artırılması gereken bu dönemde, insanları i sizle tirmenin, krizi daha da derinle tirece ini ifade ederek, i verenleri i ten çıkarmaların kendileri için çözüm de il, intihar olaca ı konusunda uyarmı tır. Ekonomik açıdan hal böyleyken i sizle tirmenin getirdi i sosyal sorunlar, ülkemiz için bir tehlike olmaya devam etmektedir. TÜRK-, çalı anların satın alma gücünün artırılabilmesinin ilk adımı olarak asgari ücretin vergi dı ı bırakılmasını ve asgari ücretin TÜ K verilerinin altında belirlenmemesini talep etmi tir. Bu talep, hükümet ve i verenlerce kabul edilmemi, bu nedenle TÜRK-, asgari ücret komisyonunun son toplantısına katılmamı tır. Hükümet asgari ücret belirlemelerinde büyük bir fırsat kaçırmı, satın alma gücünün artırılması nedeniyle piyasada ya anabilecek en yaygın canlanma fırsatı kaçırılmı tır. TÜRK-, tüm bu söylediklerini yeniden ve daha yüksek sesle söylemek için 15 ubat 2009 tarihinde, stanbul da geni katılımlı bir miting yapma kararı almı tır. Uygulamaların protesto edilece i ve taleplerimizin kitlesel olarak dile getirilece i bu mitinge, tüm emek örgütleri davetli olacaktır. Hükümetin i sizle tirmenin önüne geçmek için adım atmamaya ve i verenlerin sorunun çözümünü i ten çıkarmalarda görmeye devam etmesi halinde, TÜRK-, yeni eylem kararları alacaktır. Örgütlenmenin önündeki engeller, çalı ma ya amının en büyük sorun olmaya devam etmektedir. TBMM gündeminde bulunan ve çalı ma hayatını düzenleyen 2821 ve 2822 sayılı yasalarda de i iklik yapılmasını öngören teklif, beklentileri cevaplayacak nitelikte de ildir. TÜRK-, bu konuda da konusunda uzman be bilim adamından bir kurul olu turmu tur ve bu kurul yeni bir yasa tasla ı hazırlamaya ba lamı tır. TÜRK-, TBMM ile Çalı ma ve Sosyal Güvenlik Bakanlı ı na yaptı ı ba vurularla da TBMM gündemindeki yasa teklifinin TÜRK- in çalı maları bitene kadar bekletilmesini istemi tir. Bilim adamlarının çalı malarının Mart ayı sonuna kadar tamamlanması hedeflenmektedir. TÜRK- Genel Kurulu nun üzerinden bir yıl geçmi tir. Bu bir yıl içerisinde, sendikalarımızdan bazılarında ola anüstü genel kurullar ya anmı tır. Ola an genel kurulların ardından ya anan geli meler, kimi sendikalarımızda de i ik nedenlerde kan de i imi ihtiyacını do urmu, bu ihtiyaç ola anüstü genel kurullarla en olgun ekilde kar ılanmı tır. Ola anüstü genel kurullar, sendikalarımızda demokrasinin i ledi inin en güzel göstergesidir. Sendikalarımız genel kurullardan sonra olu an yeni yönetimleriyle yollarına devam etmektedir. Bilindi i gibi, Hak- e ba lı sendikalar son yıllarda özellikle TÜRK- e ba lı sendikaların örgütlü bulundu u i yerlerine yönelik örgütlenme faaliyetlerini Hükümet deste i ile yo unla tırmı bulunmaktadır. Hak- e ba lı sendikaların girdi i i yerlerinde i çilerimiz büyük bir ma duriyet ya amakta, yetki tespiti davaları nedeniyle yıllarca toplu i sözle mesinden mahrum kalmaktadır. TÜRK- in buna izin vermesi mümkün de ildir. Hükümeti, Hak- e verdi i destek nedeniyle protesto eden TÜRK-, Hak- in katılımcı oldu u hiçbir gönüllü etkinlik içinde yer almama kararı almı ve bu kararını kamuoyu ile payla mı tır. srail in Gazze ye yönelik saldırısı, dünyanın barı tan yana ve insan ya amına duyarlı tüm kesimleri gibi bizleri de derinden yaralamı tır. Savunmasız insanları katletmenin haklı hiçbir nedeni olamayaca ı açıktır. Saldırıyı yapanları, saldırıya sessiz kalanları ve destekleyenleri lanetliyor, bu acımasızlı a son verilmesini bekliyoruz. Türkiye ye ve TÜRK- ailesine, barı ve huzur dolu, geçen yılın tüm sıkıntılarının geride bırakıldı ı bir yıl diliyoruz.

6 Yanda Sendikaya Büyük Tepki 4 Kumlu: Hükümetin Hak- üzerinden yürüttü ü politikaya sessiz kalmayaca ız. TÜRK- i yok etmeye çalı anlar, kar ısında i çinin gücünü görecektir. Hak- Konfederasyonu nun ve ba lı sendikaların, TÜRK- e ba lı sendikalarımızın örgütlü oldu u i yerlerine yönelik saldırılarının bir yenisi, Tekgıda- Sendikamızın örgütlü oldu u Çay-Kur da ya andı. Özgıda- Sendikası, i yerinde ço unlu u olmamasına ra men, yanda bürokratlar ve yerel siyasetçilerin baskılarıyla, ço unluk tespitinin kendilerine verilmesini sa ladı. Bu haksız ve hukuksuz giri ime TÜRK- in tepkisi büyük oldu. TÜRK- Yönetim Kurulu 5 Kasım 2008 günü bir basın toplantısı düzenleyerek olayı kınadı ve sert tepki gösterdi. Genel Ba kan Mustafa Kumlu, burada yaptı ı konu mada, Hükümetin Hak- üzerinden yürüttü ü politikaya sessiz kalmayaca ız. TÜRK- i yok etmeye çalı anlar, kar ısında i çinin gücünü görecektir dedi. Kumlu unları söyledi: Bilindi i gibi, Hak- e ba lı sendikalar son yıllarda özellikle TÜRK- e ba lı sendikaların örgütlü bulundu u i yerlerine yönelik örgütlenme faaliyetlerini Hükümet deste i ile yo unla tırmı bulunmaktadır. in acı yanı, Hak- e ba lı sendikaların girdi i i yerlerinde i çilerimizin refah ve huzur bir yana, yıllarca süren bir kabusa mahkum edilmeleridir. Söz konusu i yerlerindeki i çiler, büyük bir ma duriyet ya amaktadır. Belediye çilerinin ya adı ı sıkıntılar ile orman i çilerinin 5 yıldır toplu i sözle mesinden mahrum kalması bu ma duriyetin en çarpıcı örne idir. çilerin sendika de i tirmeleri, sendika seçmeleri konusunda iki meselenin birbirinden ayrılması gerekmektedir. Birincisi i çinin özgür iradesiyle sendikasını de i tirmesidir. Bu bir insan hakkıdır. Anayasal haktır. çilerimizin sendika seçme hakkının korunması için bir gün mücadele etmek gerekirse bu mücadeleyi yine en ön saflarda TÜRK- verecektir.

7 kincisi ise i veren-iktidar deste iyle i çilerin sendika de i tirmeye zorlanmasıdır. Bu zorlama nasıl yapılmaktadır? Tabii ki devletin bürokrata verdi i tüm yetkileri, o bürokratın eme inden ba ka hiçbir serveti olmayan i çi üzerinde kullanmasıyla yapılmaktadır. Yani, sürgün tehdidiyle, i çiyi çolu uyla çocu uyla peri an etme tehdidiyle, i çiyi hiç hak etmedi i cezalara çarptırma tehdidiyle yapılmaktadır. Sendikaların demokrasi içindeki yerini ve önemini bilen güçlü iktidarlar, yanda i çi örgütü arayı ına girmez. Güçlü i çi örgütleri ise örgütlenme faaliyetlerinde iktidar deste ine minnet etmez. Onlar, güçlerinin iktidarla koydukları mesafe ile peki ece inin farkındalı ı ile iktidar yana macılı ı yapmayı varlık nedeninin reddi ve zul sayar. Onlar için do ru olan, her daim ba ımsızlıklarını korumaktır. Çünkü do ruya do ru, yanlı a yanlı diyebilmelerinin ön ko ulu tüm siyasi partilerle, e it mesafede olabilmektir. Kuruldu undan bu yana, i çiyle ya adı ı güven sorunu nedeniyle örgütlenme alanını geni letemeyen Hak- Konfederasyonu ile Konfederasyona ba lı sendikalar, AK Parti iktidarıyla birlikte TÜRK- e ba lı sendikaların örgütlülü ündeki i yerlerine göz dikmi tir. Bunun iki amacı vardır. Birincisi, kendi öz gücüyle büyüyemeyen Hak-, siyaseten yakınlı ı nedeniyle iktidar yardımıyla büyütülecektir. kincisi, Hak- büyütülerek, TÜRK- küçültülecek, böylece ülkedeki önemli bir muhalefet oda ı etkisiz hale getirilecektir. Yani esasen amaç örgütlülükten kaynaklanan gücün, yanda hale getirilerek etkisizle tirilmesidir. Çay-Kur da Özgıda- in örgütlenebilmesi için AK Parti Yerel Örgütlerinin, Çay-Kur bürokratlarının el ele vererek çalı ması, varılmak istenen hedef için neler yapılabilece- inin en çarpıcı göstergesidir. Evet, Çay-Kur da iktidarın yerel tüm imkanları kullanılarak, i çilerin bir bölümü baskı ve zorla Özgıda- e üye yaptırılmı tır. Ama ço unluk hala Tekgıda- Sendikamızdadır. Buna ra men, bu kez de iktidarın daha üst düzeyde bir ba ka organı devreye girmi, Çalı ma ve Sosyal Güvenlik Bakanlı ı, Çay-Kur Genel Müdürlü ü nün 14 bine yakın i çisinin 9 bin 695 inin Tekgıda- üyesi oldu una ili kin noter tasdikli resmi belgelerine ra men, yetki tespitini Özgıda- lehine yapmı tır. Tüm resmi bilgi ve belgeler gayet açık ve net bir ekilde yetkili sendika olarak Tekgıda- i gösterirken, tüm belge ve veriler Bakanlı ın ar ivlerinde her türlü ayrıntısı ile yer alırken, Bakanlık, hepsini yok saymı, görmemi, i çi bildirimlerini kayıtlara geçmemi, mevzuata uygun davranmayarak Özgıda- i kayırmı tır. Sendikamız, bu tespite itiraz etmi tir ve yargı elbette ki Tekgıda- e hakkını teslim edecektir. Ancak yıllar alacak bu süre içinde, olan i çimize olacaktır. Çay-Kur i çileri hukuki süreç tamamlanıncaya kadar toplu i sözle mesinden mahrum olacaktır. Üstelik, 2009 ulusal programında yer alan Çay-Kur özelle tirmesine engel olacak tek gücün, yani Tekgıda- Sendikamızın da önü kesilmi olacaktır. TÜRK-, yanda konfederasyon arayı ındaki iktidarlara acımaktadır, çünkü, o gün geldi inde, hiç bir iktidarı yanda konfederasyonlar bile kurtaramaz. TÜRK-, sırtını iktidara dayayarak sendikacılık yapanlara da acımaktadır. Çünkü, iktidarlar gelip geçicidir. Bugün iktidarın gücüyle geli ip büyüyenler, yarın iktidar de i ti inde ve ta lar yeniden yerli yerine oturdu unda, bugünkü hatalarının bedelini a ır bir ekilde ödeyecektir. Ben sendikacılık hareketinde TÜRK- ten üstün güç tanımıyorum. Bugün iktidar gücünü arkalarına alıp, üye i çilerimizi çalanlar, gaflet içindedir. Türkiye nin ilinde ilçesinde mahallesinde köyünde var olan isim TÜRK- tir. Bu isimden medet umanların sayısı milyonları bulmaktadır. Sendikalarımıza yapılan saldırılar kar ısında bu güne kadar a ır ba lı davrandık. Ba bakan a olanları anlattık, AK Parti nin Çay-Kur dan elini çekmesi için talimat vermesini istedik. Bakanlara anlattık, yerel örgüt yöneticileri ve bürokratlar nezdinde giri imlerimiz oldu. Yetki tespitiyle ilgili olarak ortaya çıkan durum, hiçbir giri imimizin fayda etmedi ini ve TÜRK- e ba lı sendikaların iktidarın da iste iyle sistemli bir saldırıyla kar ı kar ıya oldu unun çarpıcı kanıtı olmu tur. Artık çok bellidir ki, AK Parti, TÜRK- i istememektedir. AK Parti nin amacı, TÜRK- i zayıflatarak etkisiz hale getirmektir. Buna ülkemiz için, demokrasimiz için, i çilerimiz için izin vermeyece iz. Mesele, tek tek sendikalarımızın de- il, TÜRK- in meselesidir. TÜRK-, Hükümetin Hak- üzerinden yürüttü ü bu politikaya kar ı sessiz kalmayacaktır. Hükümeti, Hak- e verdi i destek nedeniyle protesto ediyoruz ve burada ilan ediyoruz: TÜRK- i yok etmeye çalı anlar, kar ısında i çinin gücünü görecektir. Bundan böyle, TÜRK-, Hak- in de katılımcı oldu u hiçbir etkinlik içinde yer almayacaktır. Sendikalarımızın bu haksızlı a kar ı ba lataca ı eylem süreci, TÜRK- in eylem süreci olacaktır. TÜRK-, bu kararının ilk adımı olarak gündemdeki ETUC ve Alman Türk Sendika Diyalo u projelerinde Hak- ile bir arada olmama kararı almı tır. kinci olarak TÜRK-, -KUR tarafından düzenlenen ve Kasım da 5

8 6 Çorum da yapılacak olan 1. Ulusal Gençlik stihdamı Zirvesi ne de katılmayacaktır. TÜRK- in bu yönde alaca ı kararlar, yeri geldi inde kamuoyu ile payla ılacaktır. Türkel: Çay-Kur Mücadelemiz Sürecek Geli meler üzerine, TÜRK- Genel Sekreteri ve Tekgıda- Sendikası Genel Ba kanı Mustafa Türkel de çe itli açıklamalar yaptı. Türkel, 30 Ekim 2008 günü yaptı ı açıklamada, Çalı ma Bakanlı ı nın hukukun gözünü çıkardı ını, görev ve yetki suiistimalinin devletin itibarını zedeleyece ini söyledi. Türkel açıklamasında u görü leri dile getirdi: Çalı ma Bakanlı ı son yıllarda gelenek haline getirdi i görev ve yetki suiistimaline bir yenisini eklemi görünüyor. Bakanlı ın, Çay-Kur Genel Müdürlü ü nün 14 bine yakın i çisinin 9695 i (Noter tasdikli resmi belgelerle kanıtlanmı tır) sendikamıza üye oldu u halde, sendikamız yerine Özgıda- lehine tespit yaptı- ı anla ılmaktadır. Çalı ma Bakanlı ı kendi tarihi boyunca bundan daha büyük bir rezalete imza atmamı tır. Ço unluk hesabında sendikamıza üye olanlar, Özgıda- ten istifa edenler ve Çay-Kur i yerlerinin bazıları de erlendirmeye alınmamı yani resmi kayıtlar açıkça tahrif edilerek tespit yapılmı tır. Tüm resmi bilgi ve belgeler gayet açık ve net bir ekilde yetkili sendika olarak Tekgıda- i gösterirken, tüm belge ve veriler Bakanlı ın ar- ivlerinde her türlü ayrıntısıyla yer alırken Bakanlık, hepsini yok saymı, görmemi, görmek istememi, mevzuatı ve yetkilerini kötüye kullanarak, hukuku katletmi tir. Kamuoyu nezdinde Bakanlı ı, gasıp, suiistimalci, tarafgir, Anayasal hukuk düzenini ortadan kaldırmakla itham ediyoruz. Aylardan beri, AKP nin bazı genel ba kan yardımcıları, milletvekilleri, Çay-Kur Genel Müdürü ve Hak- tarafından olu turulan kumpas, hukukun ve adaletin gözünü çıkarma pahasına bildi i yoldan ilerlemi görünüyor. Sanmasınlar ki, bu i burada bitecek ve bu rezilli e boyun e ilecektir. Bu tespite itiraz edilecektir. Her eye ra men, bütün bu soytarılıklara imza atan sözümona yetkililere ra men, bu ülkede yargı müessesesi vardır ve yargı bu skandalı en do ru ve adil bir ekilde çözecek ve yasal olarak hakkımız olanı yani toplu i sözle mesi yetkimizi bize teslim edecektir. Bütün bu Bizans oyunlarının altında yatan temel hedefin, 2009 ulusal programında yer alan Çay- Kur özelle tirmesine engel olacak tek gücün yani Tekgıda- in önünü kesmek, sahte bir sendikal mücadele ile birbirine dü ürülmeye çalı an Çay-Kur i çisinin enerjisini, bu sefil tezgah içerisinde tüketerek, Kurumu pe ke çekmek oldu unu biliyoruz. Ne anayasa, ne özgür irade, ne de ahlaki de er tanıyan bu anlayı, as- TÜRK- Genel Sekreteri ve Tekgıda- Sendikası Genel Ba kanı Mustafa Türkel, geçti imiz A ustos ayında Çay-Kur da yapılan baskıları protesto etmek amacıyla Rize de oturma eylemi yapmı tı.

9 lında Türkiye deki kamu yönetim ve yetkisini elinde bulunduran zihniyetin ne derece yozla tı ının, hiçbir ölçü ve ilke tanımaksızın her türlü suiistimali yapabileceklerinin çok açık ispatıdır. Bu zihniyet, sadece keyfili i ve hukuk dı ılı ı dayatmamakta, Anayasal tüm sorumluluklarını bir yana atmakla, toplumun kamu otoritesinin tarafsızlık ilkesine olan güven duygularını yerle bir etmektedir. Ve asıl sava ılması gereken, bu ülke demokrasisi adına en ölümcül tehdit budur. Ku kumuz yok ki, yargı bu sahtecili e gerekli cevabı verecek. Ama devletin yerle bir olan itibarının hesabını kim verecek? te biz bu hesabı soraca ız. Biz bu zihniyetle mücadele edece iz. Bir kapkaççı mantı ıyla, hukuktan ve adaletten kaçırılan hakların (sadece kendi adımıza de il, tüm Türkiye adına) sonuna kadar takipçisi olaca ız. Bilsinler ki, ne yetkimizi kurda ku a yedirmek, ne de Çay-Kur için bekle en akbabaları sevindirmek gibi bir niyetimiz yok. Bakanlık Hakkında Suç Duyurusu Tekgıda- Sendikamız, Çay-Kur rezaletine imza atan Çalı ma ve Sosyal Güvenlik Bakanı ve Bakanlık yetkilileri hakkında Cumhuriyet Savcılı ına suç duyurusunda bulundu. Tekgıda- ten 4 Kasım 2008 günü yapılan açıklamada öyle denildi: Sendikamızın 55 yıldır ve halen örgütlü bulundu u ve üye ço unlu una sahip bulundu u Çay-Kur i yerlerinde resmi kayıt ve belgeleri tahrif ederek Özgıda- Sendikası lehine yetki tespiti yapan Çalı ma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, Bakanlık Müste arı Ahmet Erdem, Müste ar Yardımcısı Sıddık Topalo lu, Çalı ma Genel Müdürü Fikret öhret ve Çalı ma Genel Müdür Yardımcısı Aynur Güne hakkında görevi ihmal, görevi kötüye kullanma ve sendikal hakların kullanılmasına engel olma nedenleriyle Cumhuriyet Savcılı ına suç duyurusunda bulunulmu tur. Ayrıca Çalı ma ve Sosyal Güvenlik Bakanlı ı nca usulsüz ve kanunsuz olarak yapılan yetki tespitine de ilgili mahkemede derhal itiraz edilmi tir. Bakan Çelik e Büyük Tepki Tekgıda- Sendikamız Yönetim Kurulu da, Çay-Kur ile ilgili olarak TÜRK- in tepkisini ele tiren Bakan Faruk Çelik e tepki gösterdi. 7 Kasım 2008 günü yapılan açıklamada, Kimse hak arayan TÜRK- i ucuzculukla suçlayamaz denildi. Açıklamada u görü lere yer verildi: Çalı ma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik in Çay-Kur daki yetki skandalıyla ilgili olarak TÜRK- in gösterdi i tepkiye getirdi i yorum, sendikal sistemin, çalı ma ya amının hangi anlayı a teslim oldu unu ve bu gün ya anan sorunların hiç de tesadüfi olmadı ını açıkça göstermi tir. Sayın Bakan, Bakanlık koltu u, o koltu un hakkını vermeyi gerektirir. Bu hak da evvelemirde kanunlara uymayı gerektirir. Tarafsız olmayı gerektirir. Kanunları do ru, adil ve e itlikçi bir anlayı la uygulamayı gerektirir. TÜRK- i ucuz yakla ım sergilemekle suçlayan Sayın Bakan, asıl savunmanız, cevaplarınız ucuzdur. Ama yaptı ınız, sistem için gerçekten ürkütücüdür. Hukuk devletine yöneltilmi akıl almaz bir saldırıdır. Sahip olunan kamusal yetki siyasal çıkarlar u runa suiistimal edilmi ve sadece Bakanlı ın de il tüm devlet nizamı a a ılanıp, yerle bir edilmi tir. Soruyoruz: gerçekten, yapabileceklerinizin ahlaki, hukuki ve medeni bir ölçüsü, sınırı var mıdır? Çalı ma ve Sosyal Güvenlik Bakanlı ı artık müflis bir kurumdur. aibeli bir kurumdur. Kanunu hiçe saymı tır. Yetkisini kötüye kullanmı tır. Güven erozyonuna u ramı tır. Yasal sistemi dinamitlemi tir. Bundan böyle yaptı ı her i lem ku kuyla kar ılanacaktır. Büyük bir hicap duyuyoruz ki, Bakan bunu kendi a zıyla itiraf etmi tir. Sayın Bakan, hasır altı etti iniz kanuna göre, yetki tespiti için tek geçerli kriter üye ço unlu udur. Ço- unluk da ancak belgeyle saptanır. Ama kendi ifadenizden belgelere de il, yetkiyi vermeyi arzuladı ınız sendikanın beyanına göre hareket etti iniz yani, gerçe i, do ruyu aramak yerine saptırdı ınız, tamamen keyfe göre hareket etti iniz anla ılmaktadır. Bu, sizin için artık sözün ve temsil etti iniz kurumun itibarının bitti i yerdir. Yapılan suiistimali nasılsa yargı çözer diye perdelemek, hafifletmek de bir ba ka ucuzculuktur, fırsatçılıktır. Unutmayın ki yargı, Bakanlı- ınızın çama ır makinesi de ildir. Biz kirletiriz yargı temizler anlayı- ıyla yargıya da en büyük saygısızlık yapılmı tır. Ama susup bekleyece imizi sanıyorsanız aldanırsınız. Biliyoruz ki, bu tasarrufunuzun altında sinsi emelleriniz var. Biliyoruz ki, Çay-Kur u, ancak Tekgıda- i (kanunsuz da olsa) engelleyerek pe ke çekebileceksiniz. Bunun için de Özgıda- in ta eronlu una ihtiyacınız var. Ama bilin ki, biz varoldukça Çay-Kur da istedi inizi yapamayacaksınız. Tekgıda- Sendikası olarak TÜRK- i bu ilkeli ve dayanı macı, gerçek emekçi tavrından dolayı kutluyoruz. Çalı ma ve Sosyal Güvenlik Bakanlı ı nı ise bu yanlı ından dönene kadar ulusal ya da uluslararası her yerde ve her zeminde if a ederek, hakkımızı alaca ımızı üzerine basa basa ilan ediyoruz. 7

10 8 Salim Uslu Yalan Söylüyor TÜRK- Yönetim Kurulu nun yaptı ı basın toplantısının ardından açıklamalar yapan Hak- Genel Ba kanı Salim Uslu ya, 13 Kasım 2008 günü Tekgıda- Sendikası Yönetim Kurulu ndan tepki geldi. Salim Uslu yu bulanık suda balık avlamaya çalı mak ve yalan söylemekle suçlayan açıklamada u görü lere yer verildi: TÜRK- in Çay-Kur yetki skandalına kar ı gösterdi i tepkinin a ırlı ıyla panikleyen Salim Uslu, savunma adına iyice pusulayı a ırmı görünüyor. Tekgıda- i de hedef aldı ı mesnetsiz suçlamalarla, aba altından gösterilen ucuz Ergenekon dokundurmalarıyla, açı a çıkan Hak- yöneticilerinin akrabalık ili kilerinin yarattı ı tela la, sapla samanı birbirine karı tırıyor. Evet Tekgıda- Sendikası nın 1975 yılından beri yönetim yetki ve sorumlulu unu Çay-Kur un yürüttü ü bir irket ortaklı ı vardır. Ama bu ortaklık iddia edildi i gibi Kanuna aykırı de ildir. Sendikal faaliyetlerini hukuk dı ında götürmeye o kadar alı mı lardır ki, ortaya koydukları bu durumun Kanuna uygunlu undan bihaber, ara tırma zahmetine bile katlanmadan, mal bulmu Ma ribi gibi karalamaya giri mi lerdir. 274 sayılı Sendikalar Kanununun yürürlükte bulundu u dönem içerisinde yapılan bu yatırım, söz konusu kanunun 14/j maddesi çerçevesinde usulüne uygun bir ekilde yapılmı ve halen yürürlükte bulunan 2821 sayılı Kanunun 33/7. maddesine de uygun bulunmaktadır. Yani ortada bir yasadı ılık yoktur. Salim Uslu bu meseleyi sanki ortada bir suç varmı gibi açıklayarak, sadece kendisini gülünç duruma dü ürmü tür. Sendika olarak, üretim ve istihdam yaratan bir giri ime ön ayak olmak, yöre ekonomisine katkıda bulunmu olmaktan dolayı de il rahatsız olmak, ancak gurur duyabilece imiz bir i yapılmaktadır. Kaldı ki, kuruldu u günden bu yana irketin tüm hesapları incelendi inde de görülece i üzere, Sendikamızın kasasına girmi bir kuru bile yoktur. Ve yine bunca yıldır devletin gözü önünde, bir kamu kurulu u ile ortak yapılan bu i le ilgili en küçük bir uyarı dahi gelmemi olması da durumun yasallı ının en tipik göstergesidir. Yine, suçüstü yapmı gibi heyecanla açıkladı ını sandı ı, Efes Pilsen de sendikaya üye olmayan i çiler için alındı ını iddia etti i para da bir ba ka yalandır. Efes Pilsen i vereni, büyük bir iyi niyetle sendikamızla yaptı ı toplu sözle me hükümlerini, elbette bizim üyemiz olmayan ancak Tezkoop- Sendikası üyesi i çilere de uygulamı tır. Ve iyi niyet gösterisi olarak da, yükümlülü ü olmadı ı halde bu sendika adına aidat keserek ilgili sendikaya yani Tezkoop- e yatırmaktadır. Sadece bir dil sürçmesi olarak kayıtlara geçen ibarenin do rulu unu ara tırmak zahmetine katlanmı olsalardı gerçe i bizden de il en azından di er sendika ve i verenden rahatlıkla ö renebilirlerdi. Kaldı ki, böyle bir durum olsa, herhalde Salim Uslu dan önce Tezkoop- Sendikası ve üyelerinin buna izin vermeyecekleri açıktır. Sendikamızın, özelle tirmeden pay kapmaya çalı tı ı iddiası ise cevap vermeye bile de meyen zavallı bir mantı a dayanmaktadır. Hak- in ve Özgıda- in tarihinde özelle tirmeye ortak olarak batırdıkları kamu i letmelerinin yer aldı ı, buna mukabil Tekgıda- in tarihinde sadece özelle tirme kar ıtı mücadelenin oldu u tüm ülkece bilinmektedir. O nedenle fazla söze gerek yoktur. Salim Uslu ve sendikasına servis sa layan Çalı ma ve Sosyal Güvenlik Bakanlı ı, en büyük kötülü ü ülkenin hukuk ve adalet sisteminde yarattıkları tahribatla yapmı lardır. stedikleri kadar yalanlamaya çalı sınlar, istedikleri kadar iftira yoluyla gerçekleri saptırmaya çalı sınlar, kar ılarında do ruları yüzlerine haykıran, hukuktan ve adaletten yana olan ve sonuna kadar hakkını arayan Tekgıda- i bulacaklardır. TÜRK- Genel Sekreteri ve Tekgıda- Sendikası Genel Ba kanı Mustafa Türkel ise 17 Kasım 2008 günü Tekgıda- Sendikası Rize Bölge Ba kanlı ı nda yaptı ı açıklamada, konunun yargıya intikal etti ini belirtti. Türkel, Çay-Kur da yetkili sendika meselesinin yargıya intikal etmesi ile Bakanlı ın verdi i yetki tespiti hükmünün ortadan kalktı ını, Çay-Kur mücadelelerinin sürece- ini söyledi. Türkel Çalı ma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik in söyledi i, Çay-Kur daki yetki tespiti verilmesi çalı masında yetki tespitinin önce müracaat edene verilmesinin hukuki olmadı ını savundu. Kendilerinin yetki tespiti için bakanlı a 8 Eylül de ba vurduklarını anımsatan Türkel, Bizim bu tarihte müracaat etmemizin birinci nedeni bugüne kadar uygulandı ı gibi TÜRK- Konfederasyonu olarak tüm sendikalara gönderilen yazı çerçevesinde kamuya ait i letmelerin tümünün toplu sözle melerinin aynı zaman diliminde ba layıp aynı zaman diliminde bitmesi içindi. kincisi ve daha önemlisi, 4 bin 200 ün 9 bin 600 den büyük yapılabilece ini dü ünmemi tik. Bunu yaptılar. Ancak bunu yargıda görü ece iz diye konu tu. Bugüne kadar Çalı ma ve Sosyal Güvenlik Bakanlı ı tarihinde olmayan bir ey ya adıklarını, bu nedenle görevi ihmal ve kusurdan Bakanlık bürokratları hakkında Ankara Cumhuriyet Savcılı ı na suç duyurusun-

11 da bulunduklarını ifade eden Türkel, unları söyledi: Bugüne kadar Hak-, TÜRK- in koltu u altında yürüyerek bir yerlere gelmi tir ve TÜRK- bunu görmezden gelmi tir. TÜRK-, Hak- i sırtında ta- ımı ancak bir gün gelmi Hak- TÜRK- i hançerlemeye kalkmı tır. Hak- e ba lı 6 sendikadan sadece 4 ü toplu sözle me yapma liyakatine sahiptir. Bunlar da Öziplik-, Özgıda-, Hizmet- ve Çelik- tir. Hak- in toplam üye sayısı, Tekgıda- Sendikası nın aidat aldı ı üye sayısı kadar de ildir. Hak- in verdi i bilgiler do ru de ildir. Olay Yargıya ntikal Etti Sendikal mücadelede siyasi baskılar ya andı ını, konunun yargıya intikal etti ini kaydeden Türkel, Buradaki mücadele sendikal mücadele de il Çay-Kur da sendikal mücadele yaratmak suretiyle yaratılacak bo lukta Çay-Kur un özelle tirilmesi mücadelesidir. Hak- buraya birileri tarafından ta eron olarak gönderildi. Yaratılacak bo lukta Çay-Kur un özelle tirilmesi tamamlanmaya çalı- ılacak. imdi yargıya gidilmemesi gerekti ini, yetkinin lehlerine yapıldı ını söylüyorlar. sterlerse Çay- Kur çalı anları arasında fabrikalarda referandum yapılsın. Böylece ne i çi sendikasız kalır ne de i çinin iradesi dı ında olaylar geli ir dedi. Türkel, Çay-Kur da yetkili sendikanın belirlenmesi için ba layacak yargı sürecinin en az 3 yıl sürece ini, bunun 5 yılı bulabilece ini ifade ederek, unları kaydetti: Bundan önce bitme ihtimali bence yüzde 1 dir. Bu süreçte Çay- Kur i çisinin ekonomik kayıplarının olmaması için elimizden geleni yapaca ız ama bu süreçte i çi sendikasız kalacak. Kurullar i lemeyecek. yeri i münasebetleri olmayacak. Her ey i verenin inisiyatifi altında alacak. Ancak bu, kaosu da getirecek. Çünkü daha önce fabrika müdürü sendikanın ba kanını bilirdi. imdi çalı tırdı ı i çi kadar ba kan var. yerleri öyle huzursuzlukla kar ı kar ıya kalacak ki 14 bin i çinin hepsi hakkını aramaya ba layacak. Çayın sa lıklı i lenip i lenmemesi konusunda da kaos ba layacak. Hiç istenmeyen ve beklenmeyen bir süreç ba ladı ama Tekgıda- Sendikası burada faaliyetlerini hiçbir ey olmamı gibi sürdürecek. Bu süreç bizim için de kendini gözden geçirme ve tamamlama süreci olacak. yerlerimize dünden daha fazla sahip çıkmak için çalı malarımızı sürdürece iz. Çünkü Tekgıda- Sendikası olarak bölgeye borcumuz var. Mustafa Türkel, mücadelelerinin yeni ba ladı ını belirterek, Çay- Kur i çilerine sorumluluklarımızı sonuna kadar yerine getirmeye devam edece iz. nsanlar bize inanmaya ve güvenmeye devam etti i sürece burada olmaya devam edece iz. Çay-Kur i çisinin bütün sorunlarını Tekgıda- Sendikası kendi sorunu olarak görecektir. Bu süreçte eksikliklerimizi gözden geçirerek düzeltmeye çalı aca ız. Çay-Kur üzerinde oynananlara kar ı burada olaca ız dedi. 9 Tekgıda- Sendikası Ba kanlar Kurulu 24 Aralık 2008 günü Ankara da TÜRK- Genel Merkezi nde toplanarak durum de erlendirmesi yaptı.

12 10 Ekonomi Koordinasyon Kurulu Krizi Görü tü Kumlu: çiler olarak hak etmedi imiz bir bedel daha ödemek istemiyoruz. Ekonomi Koordinasyon Kurulu, reel sektörün ardından 3 Kasım 2008 günü sivil toplum kurulu larıyla bir araya geldi. Toplantı öncesi konu an Ba bakan Recep Tayyip Erdo an, küresel krizin son derece ihtiyatlı kar ılandı ını söyledi. Erdo an, Krizin olası etkilerinin çalı an kesimlere, dar gelirlilere, ücretlilere yansıtılmamasına önem veriyoruz dedi ve sosyal yardımla manın önemine dikkat çekti. Ba bakanlık ta Ba bakan Recep Tayyip Erdo an ba kanlı ında toplanan kurula, Devlet Bakanları ve Ba bakan Yardımcıları Nazım Ekren, Hayati Yazıcı, Devlet Bakanları Kür ad Tüzmen, Nimet Çubukçu, Mehmet im ek, Murat Ba esgio lu, Sanayi ve Ticaret Bakanı Zafer Ça layan, Tarım ve Köyi leri Bakanı Mehmet Mehdi Eker katıldı. Toplantı yakla ık 7,5 saat sürdü. TÜRK-, KESK, Memur-Sen, Kamu-Sen, T SK, TZOB, TESK, Hak-, Toplum Gönüllüleri Vakfı ile KAG DER temsilcilerinin de katıldı ı toplantıda, sendikalarla sivil toplum kurulu ları, küresel ekonomik krizin Türkiye yi olası etkilerini azaltmak amacıyla hazırladıkları raporları sundu. Ekonomi Koordinasyon Kurulu toplantısında dünyada ya anan finansal ve ekonomik krizin geli imi, Türkiye ye olası yansımaları ve bu yansımaların etkisinin azaltılması için sosyal tarafların görü lerinin alındı. Toplantının ardından yapılan yazılı açıklamada, Toplantıda güven ve istikrar ortamının korunmasının önemini artıran, dünyada ya anan finansal ve ekonomik krizin geli imi, Türkiye ye olası yansımaları ve bu yansımaların etkisinin azaltılması için sosyal tarafların görü leri alınmı tır. Gündeme getirilen gö-

13 rü lere yönelik, toplantıya katılan ilgili bakanlar tarafından de erlendirmeler yapılmı tır denildi. Toplantının ba ında açıklama yapan Erdo an, küresel krizin belki de en önemli ve kitlesel etkisinin, i sizlik ve hane halkı gelir kaybı olarak tezahür edece ini, ekonomik krizin Türkiye üzerinde finans ve ticaret kanalıyla etkisini her geçen gün artırmaya devam etti ini söyledi. Erdo an, Ya anan olumlu geli melere ra men, i sizlik arzuladı- ımız oranlarda gerilememi tir. Ancak istihdamdaki artı ın kar ılanmı olması, dü en enflasyon ortamında i sizli in daha yüksek seviyelere çıkmamı olması da önemli ba arıdır. Bu alandaki çalı malarımız çok boyutlu olarak devam ediyor. çinden geçmekte oldu umuz küresel kriz sürecinin tüm dünyada oldu- u gibi ülkemizde de i ortamını, i gücü piyasasını ve sosyal yapıyı olumsuz etkileme riski bulunuyor. Ancak yine geçmi te ya adı ımız krizlerin aksine toplumun bütün kesimlerinin ya am kalitesinin, bu krizden en az etkilenmesini hedefliyoruz. Bunu sa layacak tedbirleri yürürlü e koyma iradesini güçlü bir ekilde ifade etmek istiyorum. Krizin ülkemiz üzerindeki olası etkilerini geçmi te oldu u gibi a ırlıkla çalı an kesimlere, dar gelirlilere, ücretlilere yansıtılmaması konusuna büyük önem veriyoruz. E itimin, kamu bütçesi içerisinde en büyük kalem olmaya devam edece ini belirten Erdo an, uygulanan sa lık politikaları sayesinde toplumun her kesiminin sa lık hizmetlerine eri imin kolayla tırıldı ını bu sürecin de iyile erek sürece ini dile getirdi. Toplantıda bir konu ma yapan TÜRK- Genel Ba kanı Mustafa Kumlu ise, Türkiye nin son 2001 krizinden büyük bedeller ödeyerek Sorunların ba ında, i sizlik ve yoksulluk sorununun derinle mesi ve büyümenin Türkiye nin potansiyelini harekete geçirecek yapısal bir dönü ümü sa lamaktan uzak olması, gelmektedir. Dı a ba ımlı ekonomi, dı borca ba lı büyüme, neoliberal küresel politikaların bizim gibi ülkelerde yüksek oranlarda kar ve faiz transfer etmelerine yol açan uygulamalarının sonucudur. çıktı ını, 2001 krizinin esas itibariyle Türkiye deki dengesi bozuk bankacılık ve finans kurumları ile mali piyasalardan kaynaklandı ı söyleyerek ba ladı ı konu masında u görü lere yer verdi: Neoliberal politikaların Türk ekonomisinde yarattı ı en önemli olumsuz etkilerden birisi de uygulanan özelle tirme siyasetidir. Özelle tirmeler, yeni teknolojilerin transfer edilmesini sa layan bir iktisat politikası aracı olarak uygulanmamı tır. Özelle tirmelerin, üretim artı ı ve istihdam yaratacak sektörlerde herhangi bir büyüme stratejisini dikkate almadan yapılmı olması ve Türkiye nin mukayeseli olarak üstün oldu u sektörlerde, ekonomimize rekabet üstünlükleri kazandıracak bir yakla ıma dayanmaması, ciddi sorunlara yol açmı tır. Bu sorunların ba ında, i sizlik ve yoksulluk sorununun derinle mesi ve büyümenin Türkiye nin potansiyelini harekete geçirecek yapısal bir dönü ümü sa lamaktan uzak olması, gelmektedir. Bugünkü kriz ortamının, Türkiye de mümkün oldu u kadar az hissedilmesi veya çok dü ük bir maliyetle atlatılması, her eyden önce büyümenin devam etmesine, makro düzeyde dengelerin kurulmasına, sosyal sektörlerle ekonomik sektörler arasındaki ili kilerin iyile tirmesine ba lıdır. Borçlanarak büyüme politikası nedeniyle, dı borç miktarının oldukça yüksek düzeyde bulunması, ciddi bir sorun alanıdır. Dı a ba ımlı ekonomi, dı borca ba lı büyüme, neoliberal küresel politikaların bizim gibi ülkelerde yüksek oranlarda kar ve faiz transfer etmelerine yol açan uygulamalarının sonucudur. Türkiye nin en önemli sorunu olan i sizli in ve gelir da ılımı bozuklu unun bu politikalarla ba lantısı açıktır. Bu yapı, son yıllarda, üretim dı ı faaliyet alanlarındaki kar oranlarının, esas faaliyet alanlarına göre elde edilen kardan oldukça yüksek olması bakımından da sa lıksız bir ili kiyi yansıtmaktadır. Bugün dünyada giderek yayılan ekonomik krizin Türk ekonomisine muhtemel etkileri konusunda çe itli tahminler yapılmaktadır. Bunları sıralamak gerekirse a a ıdaki hususları tespit edebiliriz: 1- Neoliberal iktisat politikalarının dı borçlanmaya dayalı büyüme stratejisi, uluslararası finans kurulu larının krizinden dolayı artık sürdürülemeyecektir. 2- Dı arıda meydana gelen talep daralması, Türkiye nin ihracatını olumsuz etkileyecek, özellikle zaten büyük sorun 11

14 12 olan dı ticaret hadlerini daha da kötüle tirecektir yılı sonunda 60 milyar doları a an dı ticaret açı ının bu ya anan olaylar etkisiyle tahmin edilmeyecek düzeyde artması endi e kayna ıdır. 4- Ele tirdi imiz neoliberal siyaset anlayı ının yarattı ı sonuçlardan birisi olan yüksek faiz, dü ük kur politikasının üretim sektöründe dı girdi oranını yükseltmesi, dı kaynak ihtiyacı kar ılanmayan bir ekonomide ciddi bir sorun olacaktır. Yani Türk ekonomisi yatırım malları ve ara malları ithalatı için kaynak sıkıntısı çektikçe üretimde bir daralma ihtimali ortaya çıkmaktadır. 5- Ba ta sa lık ve sosyal güvenlik politikaları olmak üzere özelle tirme süreciyle temel endüstrilerin tasfiye edilmesi, yabancıla ması veya ithalatçı firmalar tarafından satın alınması, üretimde dar bo aza girme sorununun bir ba ka sebebi olarak ortaya çıkmakta, bu alanlarda ya anacak sorunlara kar ı kamunun elindeki politika araçları oldukça azalmı bulunmaktadır. Bütün bu ihtimallerin ortaya çıkmaması, ya da en alt düzeyde hissedilmesi için neoliberal krizin yarattı ı sorunları dikkate alarak köklü bir de i ime ihtiyaç vardır. Bu politika de i iminde neoliberal politikaların Türkiye ye ta ıdı ı dogmalar terk edilmelidir. Türkiye sosyal sektörlerle, ekonomik sektörler arasında dengeyi kuracak bir kalkınma anlayı ını uzun vadede sürdürecek yeni bir yakla ıma ihtiyaç duymaktadır. çiler olarak hiç hak etmedi imiz bir bedel daha ödemek istemedi imiz açıktır. Çalı ma barı ı ve dolayısıyla toplumsal barı açısından; Türkiye de ekonomide acil bir politika de i ikli ine gidilmeli, bunun önceli ini IMF endeksli politikalardan uzakla arak yüksek spekülatif kar alanlarına kar ı reel üretimi te vik eden ve eme i koruyup, i güvencesini etkin hale getiren, istihdam yaratacak uygulamalar olu turmalıdır ve 2001 yıllarında Türkiye iki kriz ya amı tır ve çalı anların bu krizlere ili kin acı deneyimleri vardır. Her iki krizden de çalı anlar zararlı çıkmı tır. Bu krizlerle birlikte, esnek çalı ma türleri, denkle tirme, fazla çalı ma-fazla sürelerle çalı ma, i çiyi koruyamayan i güvencesi gibi düzenlemeler çalı ma mevzuatımıza girmi, istihdamı artırmak adına yapılan tüm düzenlemeler, i verenler lehine gerçekle tirilmi tir. Ya anılan iki krizde; i çilerin hak edi leri geciktirilerek ödenmi tir; ücretli izin uygulaması yapılmı tır; ücretsiz izin uygulaması yapılmı tır; yeni i çi istihdamı durdurulmu tur; ücretlere zam yapılmamı tır; i çilerin sosyal güvenlik primleri yatırılmamı tır; ücretler dü ürülmü tür;- çiler i lerinden çıkarılmı tır; i ten çıkartılan i çilerin hakları ödenmemi tir; kayıtdı ı ekonomi büyümü tür. Türkiye bugün yeni bir kriz ile kar ı kar ıyadır. çiler olarak hiç hak etmedi imiz bir bedel daha ödemek istemedi imiz açıktır. Çalı ma barı ı ve dolayısıyla toplumsal barı açısından; Türkiye de ekonomide acil bir politika de i ikli ine gidilmeli, bunun önceli ini IMF endeksli politikalardan uzakla arak yüksek spekülatif kar alanlarına kar ı reel üretimi te vik eden ve eme i koruyup, i güvencesini etkin hale getiren, istihdam yaratacak uygulamalar olu turmalıdır. Kriz fırsatçılı ına izin verilmemeli, kriz bahane edilerek yapılmak istenen i sizle tirme, i sizlik tehdidiyle ücret dü ürme ya da çalı anları ma dur edecek benzeri uygulamaların önüne geçilmeli, kıdem tazminatı müessesesi ba ta olmak üzere çalı anların kazanılmı haklarına kesinlikle el uzatılmamalıdır. sizlik sigortası fonundan i çilerin yararlanma ko ulları geli tirilmeli; bunun için fona eri im imkanları kolayla tırılmalı, fondan yararlanma süresi uzatılmalı, i sizlik ödene i miktarı büyütülmelidir. Fon, amacı dı ında kesinlikle kullanılmamalıdır. Kamunun verimsiz harcamalar ve te vikler, bürokratik geni leme ve savurganlı ı yerine, gelir da ılımını düzeltici sosyal fayda üretici bir yapılanmaya gidilmelidir. Bu süreçte kar ı kar ıya bulundu umuz sorunların a ılması için ortak aklın olu turulmasının gere i açıktır. Konfederasyonumuz krizin özellikle sosyal alanda ve çalı anlara yönelik ortaya çıkarttı ı olumsuzlukların giderilmesinde uygulanacak politikalarda aktif sorumluluk üstlenmeye hazırdır.

15 Krize Kar ı Emek Masası TÜRK- Yönetim Kurulu, aldı ı bir kararla ekonomik krizin ülkemiz çalı ma hayatı ve i çiler üzerindeki etkisini ve geli meleri izlemek, de erlendirmek ve izlenecek politikaları belirlemek üzere, Konfederasyon bünyesinde Krize Kar ı Emek Masası olu turdu. Krize Kar ı Emek Masası na TÜRK- e ba lı sendikalardan kendi i kollarındaki geli melerle ilgili sürekli bilgi akıyor, TÜRK-, de erlendirmelerinde bu bilgilerden yararlanıyor. 29 Bin 599 Üyemiz ten Atıldı Krize Kar ı Emek Masası nın Aralık 2008 verilerine göre, kriz nedeniyle 29 bin 599 i çi i ten çıkarıldı, 11 bin 352 i çi ücretsiz izne ayrıldı. Masanın verilerine göre; 1- Tersaneler bölgesinde i çi çıkarmalar giderek artıyor. Gemi sipari leri iptal ediliyor. Yeni gemi sipari leri alınamıyor. lk belirlemelere göre, sendikalı 250 i çi i ini kaybetti. 2- Türk Metal Sendikasından alınan bilgilere göre, MESS kapsamında 8618 i çinin i akdi feshedildi. MESS dı ındaki i yerlerinde de 2647 i çi i ten çıkarıldı. Türk Metal Sendikasının örgütlü oldu u i yerlerinde 4328 i çi belli sürelerle ücretsiz izine çıkarıldı. 3- Petrol- Sendikasının örgütlü oldu u DYO, Polimer, Tekno Kauçuk, Mecaplast, Ege Kimya ve Gübreta i yerlerinde 528 i çi i ten çıkarıldı, 1512 i çi dönü ümlü ücretli izne ayrıldı. 4- Tekstil i kolunda, 2520 si son üç ayda olmak üzere elektrik ve do algaz zamlarının etkisiyle son bir yılda 10 bin sendika üyesi i çi i ten çıkarıldı i çi de ücretsiz izne ayrıldı. 5- Çimse- Sendikasının örgütlü oldu u seramik, çimento, toprak ve tu la i yerlerinde küresel krizin etkileri ve son bir yıldır yapılan do algaz ve elektrik zamları sonucunda, 7006 sendikalı i çi i ten çıkarıldı i çi de ücretsiz izine ayrıldı. 6- Deri i kolunda Kibar Deri, Kopuzlar, Erel Deri, ahino lu Deri, Yıldız, Alfa Kimya, Sepiciler Deri i yerlerinde sendikalı 217 i çinin i akdi feshedildi. 7- Basın i kolunda, stanbul-akademi Grup a ba lı Akademi Ofset ten Kasım ayı içerisinde 50 i çi ücretsiz izne gönderildi, 50 i çi çıkarıldı, Umur Matbaacılık tan Ekim-Kasım ayları içerisinde 80 i çi i ten çıkarıldı. 8- Gıda i kolunda, Pepsi de 17 i çi i ten çıkarıldı. 9- A aç i kolunda, Foça Sunta i yerinde 9 i çi, Vezira- aç i yerinde 8, Domsan Mobilya A. de 37 i çi i ten çıkarıldı. 10- Ka ıt i kolunda, örgütlü i yerlerinden olan Denta Ka ıt ta 100 i çi, Viking Ka ıt ta 32 i çi i ten çıkarıldı. Sonuç olarak Aralık 2008 itibariyle, elektrik, do algaz zamları ve ekonomik krizin etkisiyle TÜRK- e ba lı sendikalara üye 29 bin 599 i çinin i akdi feshedildi, 11 bin 352 i çi ise i veren tarafından ücretsiz izne ayrıldı. 13 Kamu Toplu Sözle meleri Koordinasyon Kurulu Toplandı 2009 yılında yenilenecek kamu kesimi toplu i sözle melerini yürütmekle görevlendirilen TÜRK- Kamu Kesimi Toplu Sözle meleri Koordinasyon Kurulu ilk toplantısını 29 Aralık 2008 günü TÜRK- Genel Merkezinde yaptı. Genel Sekreter Mustafa Türkel ba kanlı ında yapılan toplantıda izlenecek yöntem ve taslaklarda ortak hüküm olarak yer alması gereken ücret ve sosyal yardım ile idari maddelere ili kin alınan kararlar bir genelge ile sendikalarımıza duyuruldu. Komisyon toplantıları geli melere göre devam edecek.

16 Bu Krizin Panzehiri Sosyal Devletin Yeniden n asıdır 14 TÜRK- Genel Ba kanı Mustafa Kumlu, 20 Kasım 2008 günü yapılan Teksif Sendikası Ba kanlar Kuruluna katılarak ekonomik krize ili kin görü lerini dile getirdi. Genel Mali Sekreter Ergün Atalay ın da katıldı ı toplantıda, TÜRK- in görü lerini açıklayan Kumlu, krizin panzehirinin sosyal devletin yeniden in ası oldu unu belirterek, kriz bahane edilerek yapılan i ten çıkarmalara de indi. Kumlu özetle u görü lere yer verdi: Dünyada, finansal alanda ba layan ve giderek tüm sektörleri etkileyen ekonomik kriz maalesef ülkemize de yansımaya ba lamı tır. TÜRK- Krize Kar ı Emek Masası na bu güne kadar gelen bilgilere göre; tersaneler bölgesinde i çi çıkartmalar giderek artmaktadır. Gemi sipari leri iptal edilmekte, yeni sipari alınmamaktadır. Bu alanda ilk belirlemelere göre, sendikalı 250 i çi i ini kaybetmi tir. Türk Metal Sendikamızın örgütlü oldu u MESS kapsamındaki i yerlerinde çalı an 4014 i çinin i akdi fesih edilmi tir. MESS dı ındaki i yerlerinde de 1353 i çi i ten çıkarılmı, 4328 i çi de belli sürelerle ücretsiz izine ayrılmı tır. Petrol- Sendikamızın örgütlü oldu u DYO ve POL FEN i yerlerinde 200 i çi i ten çıkarılmı tır. Türkiye Maden- Sendikamızın örgütlü oldu u Barı Madencilik A. de 30 i çi i ten çıkarılmı tır. Çimse- Sendikamızın örgütlü oldu u seramik, çimento, toprak ve cam i yerlerinde küresel krizin etkileri ve son bir yıldır yapılan do algaz ve elektrik zamları sonucunda, 8281 i çi i ten çıkarılmı, 510 i çi de ücretsiz izine çıkarılmı tır. Teksif Sendikamız ise gerek elektrik ve do algaza yapılan zamların, gerekse küresel krizin etkisini en çok hisseden sendikamız olmu tur. Son bir yılda sendikamıza üye 10 bin i çimiz i ten çıkarılmı tır. Sonuç olarak; kriz nedeniyle T. Metal, Dokgemi-, Petrol- Sendikalarımıza üye toplam 5817 i çi i ten çıkarılmı tır. Teksif ve Çimse- Sendikalarımızın örgütlü oldu u i yerlerinde ise, üst üste yapılan do- algaz ve elektrik zamlarının da etkisiyle son bir yılda i çi i ten çıkarılmı tır. ten çıkarılan toplam sendikalı i çi sayısı bugün itibariyle ki idir. Krizden en çok etkilenen i kollarından biri tekstil i koludur. Ama bu i kolunun daha kriz gündemde yokken de zaten zor günler geçirdi i malumumuzdur. hracatın ve istihdamın lokomotifi olan ve bu görevi yıllarca ba arı ile sürdüren sektör, son yıllarda izlenen ekonomik politikalar sonucu sadece pamukta de il, her alanda unutulmu tur, te vik ve kredi kapıları kapatılmı tır. Dünya pazarlarının Çin istilasından yava yava kurtulmaya ba ladı ı bir dönemde patlak veren küresel kriz ise, zaten bıçak sırtında duran tekstil sektörüne büyük bir darbe indirmi tir. Bugün itibarı ile Sendikamızca derlenen bilgilere göre kayıt dı ı dahil en az 200 bin tekstil ve konfeksiyon i çisi i ini kaybetmi durumdadır. Kapanan fabrika ve atölye sayısı ise ilk tespitlere göre bin 500 civarındadır. TÜRK-, dünyada ya anan krizin temel nedenini, sosyal devlet politikalarından uzakla ılmasının bir bedeli olarak görmektedir. Hatırlanmalıdır ki, sosyal devlet anlayı ı, 1929 yılında ya anan büyük ekonomik buhranın ardından geli mi tir. Kapitalizm, varlı ını sürdürmenin mutlak ko ulu olan sosyal devlet uygulamasından uzakla tıkça, kendisini içten içe yiyip bitiren kriz nüvelerini biriktirmeye ba lamı tır. Bu kriz neoliberal diye adlandırılan ve ücretleri dü üren, kamu

17 harcamalarını azaltan, zenginlerin vergilerini dü ürüp yoksul sınıfların do rudan veya dolaylı vergilerini artıran, tüm kamu hizmetlerini paralı hale getiren ve kamuyu üretim alanından çekip her eyin özelle tirilmesini savunan ekonomik ve siyasi politikaların sonucudur. Bu politikalar sistemin aynı zamanda en büyük mü teri kitlesi olan emekçilerin toplam gelirlerini en az seviyeye indirmi tir. Bu nedenle, bu kriz, faturayı yoksul halka daha da yükleyerek a ılabilecek bir kriz asla de ildir. Bunun yapılması halinde krizden çıkabilmek tümüyle bir hayal olacaktır. Bu dönemde i sizle tirme sistem açısından bir intihardır. Krizden çıkı ın yolunu i çileri i ten çıkartmakta bulan i verenlerirniz büyük hata yapmaktadır. Dönem i sizle tirme de il, istihdamı geni letme dönemidir. Bu nedenle Kanunun i güvencesine ili kin yetersiz kalan hükümleri derhal gözden geçirilmeli, çalı ılan süre, i yerindeki i çi sayısı gibi sınırlamalar i çiler lehine geni letilmelidir. Kriz sosyal devletin tahribi sonucu ortaya çıkmı tır, çözüm de sosyal devletin yeniden ve daha güçlü olarak uygulanmasındadır. u bilinmelidir ki, sosyal devleti güçlendirecek her adım kriz için panzehir niteli- inde olacaktır. Yapılması gereken, satın alma potansiyeli en yaygın kesimi olu turan i çilerin, memurların, emeklilerin, çiftçilerin yani dar gelirli halkın ya am ko ullarını iyile tirmek, alım güçlerini artırmak, dolayısıyla iç talebin artırılmasını sa lamaktır. Bunun için bizce atılacak en önemli adımlar öyle sıralanmaktadır: 1- Asgari ücret 1 Ocak 2009 itibariyle yenilenecektir. Asgari ücret toplantıları önümüzdeki günlerde ba layacaktır. Buradan sesleniyorum. Bu yenilenme bir fırsat olarak görülmeli, krizin a ılabilmesi için asgari ücret 4 ki ilik bir ailenin geçimini sa layacak ekilde tüm ülke için tek rakam olarak belirlenmeli ve her eyden önce vergi dı ı bırakılmalıdır. Böylece tüm ücret gelirlerinin asgari ücret kadar kısmı vergiden muaf tutularak satın alma gücü yaratılmalı, krizin talep daraltıcı etkisini a mak için asgari ücrete yapılacak vergi indirimi bir araç olarak kullanılmalıdır. Bölgesel asgari ücret, gençler için dü ük ücret gibi dü ünceler ise gündeme bile getirilmemelidir. 2- Bununla ba lantılı olarak bizce krizi a abilmenin ikinci önemli aya ını kayıt dı ı ekonominin kayıt altına alınması olu turmaktadır. Çalı ma Bakanlı ı müfetti ler ordusunu geni letmeli ve ülkemizde bir kara delik olan kayıt dı ılı ı azaltmak için bu dönemde denetimlerine hız vermelidir. Kayıt içinde dönen bir ekonomi, krizin a ılmasında önemli bir yer tutacaktır. 3- Belirtti im bu önemli hususların yanı sıra, bir di er önemli konu da sizlik Sigortası Fonu dur. Birincisi sizlik Sigortası Fonunda biriken paranın tamamıyla i çinin oldu u bilinmelidir. Bu paranın amacı dı ında kullanılmasına i çilerin izin vermesi elbette ki mümkün de ildir ama zaten bu amacı dı ında kullanım rasyonel de de ildir. verenlere destek anlamında harcanacak her kuru dipsiz kuyuya akacaktır. Ama i çiye verilecek her kuru, satın alma gücünü artıracak ve krizin a ılmasında bir katkı sa layacaktır. Bu çerçevede i sizlik sigortasının amacı dı ında kullanılması bir yana, bu fondan yararlandırılma süresi ve miktarı artırılmalıdır. 4- Türkiye yi böylesi bir krizde zayıf kılan etkenler arasında özelle tirme ve yabancıla tırma uygulamaları da vardır. Örne in bankacılık sektörümüzün yüzde 51 i yabancıların eline geçmemi olsaydı krizi ithal etmemiz bu kadar kolay olmayacaktı. Bu nedenle özelle tirme uygulamaları derhal durdurulmalıdır. 5- Kriz sürecinde devlet hiçbir kesimi dı arıda bırakmayan bütüncül politikalar izlemelidir. Özel sektörü desteklerken, istihdamı geni letecek projelere öncelik vermelidir. Kamu kurum kurulu larının personel ihtiyacını bekletmeden gidermeli, emekli olanlar yerine derhal yeni personel istihdam edilmelidir. 6- verenler, esnaf ve sanatkarlar kredi faizlerinin dü ürülmesini, borçlarının ve faizlerin yeniden yapılandırılmasını istemektedir. Bu talep kar ılanmalıdır. Ama bu kesimleri harcamaları ile besleyen çalı anların tüketici kredileri ve borçları için onları rahatlatacak düzenlemeler de yapılmalıdır. 7- Ekonomiyi canlandırıcı önlem olarak faiz oranları azaltılmalı, i letme kredisi üretim ve istihdam artı ile uzun vadeye yayılmı bir biçimde uygulanmalıdır. Bu çerçevede Sanayi ve Ticaret Bakanı Sayın Zafer Ça layan ın açıkladı ı destek paketi olumludur. Ama bunun yanı sıra u ana kadar çalı an i çilerin dı ında ilave veya ek istihdam yaratan i letmelerin sigorta primlerinin en az bir yıl için kamu tarafından üstlenilmesi halinde i sizlik sorununa kar ı önemli bir adım atılmı olacaktır. 8- Elektrik ve do algaza yapılan zamlar hem üreticiyi hem de tüketiciyi olumsuz etkilemektedir. Do algaz zammı geri alınmalı elektrik ve do algaza yeni zam yapılmamalıdır. Bu krizin panzehiri sosyal devletin yeniden in asıdır ve bunun ilk adımlarından birini de asgari ücretin vergi dı ı bırakılması olu turmalıdır. Devletin vatanda ına sahip çıkması ve sosyal devlet anlayı ının yeni ko ullar dikkate alınarak yeniden olu turulmasıyla birlikte zaten topluma bir güven duygusu yayılacak ve belki de krizin yıkıcı etkisi ya anmayacaktır. 15

18 16 TÜRK- Karar Toplantısına Katılmadı Asgari Ücret Hükümet ve verenlerin Oylarıyla Belirlendi Artı 24 TL = 48 Simit Parası 2009 yılında uygulanacak olan asgari ücretleri tespit etmek üzere toplanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, ilk toplantısını 26 Kasım 2008 günü yaptı. Toplantının açılı ında konu an TÜRK- Genel E itim Sekreteri Nihat Yurdakul, i çi kesimi olarak insanca ya amaya yetecek bir asgari ücretin belirlenmesini talep ettiklerini ve bunun da sosyal devletin bir gere i olarak de erlendirilmesi gerekti ini vurgulayarak, ekonomik krize ve çalı anların korunmasına ili kin unları söyledi: ABD de ba layan ve oradan tüm dünyaya yayılan ve ülkemizde de hızla etkisini artıran büyük bir ekonomik kriz ya ıyoruz. Bu kriz uzun yıllardır uygulanan liberal ekonomik politikaların sonucudur. Bu politikalar aynı zaman da tüketici olan ve bu özelli i ile ekonominin temel dire i olan ücretlileri yoksulla tırmayı temel hedef olarak benimseyen politikalardı. Bu politikaların sonucu olarak tüm dünya da toplam satın alma gücünün dü mesi, insanlı ı tarihin gördü ü en derin krizlerden biri ile yüz yüze getirmi tir. Ülkemiz de, dünya da bu krizi a acaktır. Ancak önemli olan bu krizi en az tahribatla ve en kısa sürede a maktır. Bu da ekonomik ve sosyal politikalarımızda korkmadan köklü de i iklikler yapmakla mümkündür. Krizi a mak ancak toplam satın alma gücünü dolayısı ile toplam üretimi artırmakla mümkündür. Bu komisyon ekonomik krizin a ılmasına ciddi katkılar sa lama olana ına sahiptir. Bu tarihsel bir fırsattır. Bu nedenle biz TÜRK- olarak komisyonumuzun dünya ekonomisinin daralaca ı, ihracat olanaklarının zorla aca ı gerçe ini de dikkate alarak asgari ücreti toplumdaki toplam satın alma gücünü artırıcı bir kaldıraç olarak görmesini ve a a ıda sıralamaya çalı aca ım temel prensipleri dikkate alarak belirlemesini öneriyoruz. Birincisi, asgari ücret vergi dı ı bırakılmalıdır. kincisi, hepimizin çalı masının amacı kendimize ve sorumlulu unu ta ıdı ımız ailemize çocuklarımıza insanca ya am standartları sa lamaktır. Bu kriz ortamında ailelerin satın alma gücünü arttırmak sosyal devletin asli görevidir. Üçüncüsü, Komisyonumuz çalı ma esaslarını belirleyen yönetmelik gere i Türkiye statistik Kurumu na yeti kin bir i çiye gerekli olan gıda harcamasından yola çıkarak asgari ücreti hesaplamalıdır. Dördüncüsü, ulusal düzeyde tek bir asgari ücret belirlenmelidir. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, ikinci toplantısını 15 Aralık 2008 günü TÜRK- Genel Merkezinde yaptı. Kamu adına Komisyona katılan DPT, TÜ K, Hazine Müste arlı ı ile

19 Maliye Bakanlı ı Temsilcileri, genel ekonomik ve sosyal göstergelere ili kin de erlendirmelerde bulundular. Bu de erlendirmeler üzerine i çi temsilcileri de u tespitleri yaptı: Sosyal boyutun gözetilmesi gerekir. Öncelikli olarak, asgari ücretin vergi dı ı bırakılmalıdır. Krizden çıkmanın aracı olarak asgari ücretin artırılması yoluyla iç talebin artırılmasının kullanılması benimsenmeli, iç talebin artması halinde üretimin de artaca ı gerçe i de erlendirilmelidir. Be yılda (2003/2007) istihdamın sadece 42 bin ki i artı ı, dolayısıyla dü ük asgari ücretin istihdamı artırmadı ı, sunulan istihdam tablolarında da görülmektedir. Maliye Bakanlı ı yazısının incelenmesinden de görülece i gibi, en dü ük brüt devlet memuru aylı ı Ocak 2009 itibariyle 1.218,49 TL ye yükselecek olması da, Komisyonca de erlendirilmesi gereken önemli bir göstergedir. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, üçüncü toplantısını 22 Aralık 2008 günü T SK Genel Merkezinde yaptı. Asgari ücretin tespitinde temel alınması gereken TÜ K in hesaplamaları Komisyona sunuldu. Gıda içi ve gıda dı ı harcamalarının aylık toplamı olarak net 719,771 TL getirildi. çi temsilcileri, objektif kriterlere ve bilimsel verilere göre yapılan bu tutarın pazarlık konusu yapılamayaca ını açıkladı. TÜ K in rakamları üzerinde müzakereye hazır olduklarını ifade eden TÜRK- Genel E itim Sekreteri Nihat Yurdakul, aksi takdirde müzakerenin içinde olmayacaklarını, çalı anların ekonomik durumunun kötüye gitmesinden sorumlu olmayacaklarını belirtti. Komisyonda yer alan Hükümet ve i veren temcileri, TÜ K in hesaplamalarının dı ında yüzdeli artı larla asgari ücretin artırılması yolunu tercih etmesi üzerine TÜRK- Yönetim Kurulu, 2009 yılında geçerli olacak asgari ücreti belirlemek üzere çalı malarını yürüten Asgari Ücret Tespit Komisyonu nun karar toplantısına i çi kesimi temsilcilerinin katılmayaca ını açıkladı. Asgari ücretle ilgili kararın i veren ve hükümetin sorumlulu unda oldu u belirtildi. Asgari Ücret Tespit Komisyonu Karar Toplantısına katılmama gerekçemizde u görü lere yer verildi: Asgari ücret, i çi ve ailesinin günün ekonomik ve sosyal ko ullarına göre insanca ya amasını mümkün kılacak, insanlık onuruyla ba da acak, bilimsel, objektif yöntemler ve güvenilir verilerle tespit edilen taban ücretidir. Pazarlık ücreti de ildir. Ancak ya anan ekonomik kriz gerekçe yapılarak, asgari ücret insanca bir ya am düzeyi sa lamaktan uzak bir ücret olarak belirlenmek istenmektedir. TÜRK-, ekonomik krizin temel nedenini, sosyal devlet politikalarından uzakla ılmasının bir bedeli olarak görmekte ve çözümün sosyal devlet ilkelerini yeniden ve daha güçlü olarak uygulamaktan geçti ini savunmaktadır. Sosyal devlet yakla- ımı ça da bir hak ve anayasal gerekliliktir. Sosyal devleti güçlendirecek her adım ya anan ekonomik kriz için panzehir niteli inde olacaktır. Dar gelirli kesim içinde yer alan asgari ücretli çalı anların ya am ko ullarının iyile tirilmesi, alım güçlerinin artırılması bu bakımdan önem kazanmaktadır. Devletin resmi kurumu olan Türkiye statistik Kurumu (TÜ K), kendisine verilen görev çerçevesinde, tek bir i çinin eline geçmesi gereken asgari ücreti Aralık 2008 itibariyle 719,77 YTL olarak belirlemi tir. Yapılan bu hesaplama bilimsel, güvenilir verilere dayanan, gerçekçi ve do ru bir hesaplamadır. Komisyondan beklenen, belirlenen bu rakamın temel alınması ve TÜRK- in önerileri do rultusunda aile unsuru, sa lanan refahtan pay ve 2009 yılı enflasyonu gibi kriterleri de dikkate alarak asgari ücretin belirlenmesidir. Ancak TÜRK- in haklı önerileri, komisyonun i veren-hükümet kesimi tarafından dikkate alınmamı, bu yöndeki taleplerimize duyarsız kalınmı, bu yöndeki ça rılarımız cevapsız bırakılmı tır. TÜRK-, oynanmak istenen oyunun içinde rol almayacaktır. Asgari Ücret Tespit Komisyonunun bugünkü karar toplantısına katılmayacaktır. TÜRK- in katılmadı ı Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 25 Aralık 2008 günü toplandı. Hükümet ve i veren temsilcilerinin oylarıyla 2009 yılı birinci altı ay yüzde 4.3, ikinci altı ay yüzde 4.1 artı la yeni asgari ücretler belirlendi. Buna göre asgari ücret 2009 un ilk 6 ayında brüt 666 TL, net 527 TL, Temmuz ayında ise, brüt 693 YTL, net 546 TL olarak uygulanacak. Kararın açıklanması üzerine TÜRK- Genel E itim Sekreteri ve Asgari Ücret Tespit Komisyonu çi Kesimi Ba kanı Nihat Yurdakul, gelinen geli meleri u ekilde özetledi: Ücretli istihdam edilenlerin yakla ık yarısını olu turan ve uygulanan ekonomik ve sosyal politikalardan en fazla zararı gören milyonlarca asgari ücretlilerin geçim ko ullarını -bir nebze olsun- iyile tirme fırsatı ve imkanı maalesef i veren-hükümet kesimince kullanılmamı tır. Artan hayat pahalılı ı kar ısında ya ama ko ulları zaten a ır olan asgari ücretlinin yoksulla ma süreci böylece daha da hızlanacaktır. Çalı anlar i siz kalmak ya da dü- ük ücrete razı olmak ikilemi ile kar- ı kar ıya bırakılmı lardır. Ku kusuz bu kararı alanlar, asgari ücretliyi karın toklu una çalı mak durumunda bıraktıklarının farkındadır. imdi hükümetten beklenen, belirledikleri ve sorumlusu oldukları asgari ücretle insan onuruna yara ır geçimin nasıl sa lanabilece ini açıklamalarıdır. 17

20 Uluslararası Sa lı ı ve Güvenli i Bölgesel Toplantısı 18 Kumlu: Türkiye i kazalarında dünyanın en önde gelen ülkelerinden biridir. Çalı ma ve Sosyal Güvenlik Bakanlı ı tarafından düzenlenen Uluslararası Sa lı ı ve Güvenli i Bölgesel Konferansı nın be incisi, 1-3 Kasım 2008 günlerinde stanbul da yapıldı. TÜRK- in Genel Ba kan Mustafa Kumlu ve e itim uzmanı Özcan Karabulut tarafından temsil edildi i toplantının açılı ında konu an Genel Ba kan Kumlu, özellikle ölümlü i kazaları ve hazırlanan Sa lı ı ve Güvenli i Kanunu üzerinde durdu. Kumlu konu masında özetle u görü lere yer verdi: Çevre ve Sa lı ı ve Güvenli i konusuna gereken önem verilmedi- inde, bu alandaki sorunlar kendini çevre kirlili i, hastalıklar, üretim kaybı, i kazaları, meslek hastalıkları, sakat kalmalar ve ölümler eklinde göstermektedir. Nitekim, SSK istatistiklerine göre, 2006 yılında i kazası olmu, kazalar sonucunda i çi sakatlanmı, i çimiz ise hayatını kaybetmi tir. Di er yandan, Tuzla tersanelerindeki gemi in a ve onarım sanayinde tüm i yerleri ve tüm çalı anlar sa lık ve güvenlik kapsamında olmadı ı için ölümlü i kazaları 2008 yılında da artarak devam etmi tir. Tuzla da ölümlü i kazalarının artmasının temelinde, a ır ve tehlikeli bir i kolu olan gemi in a ve onarım yapımındaki i ritminin ve çalı ma saatlerinin artması, tersane mekanlarının daralması ve hızla büyüyen sanayide, bu büyümeye uygun i sa lı ı ve güvenli i önlemlerinin alınmamasıdır. Bu i kolumuzda ta eronluk sistemi, kayıt dı ılık ve örgütsüzlük i kazalarını ürkütücü boyutlara ta- ımaktadır. çi Sa lı ı ve Güvenli iyle ilgili ILO sözle meleri ile AB standart ve normlarının, 4857 sayılı Kanunu ve çıkarılan yönetmeliklerin kimi maddelerine yansıdı ı görülmektedir. Ancak, ça da i çi sa lı ı ve i güvenli i standartları ve normlarından söz edilebilmesi için, tüm i yerlerinin ve tüm çalı anların sa lık ve güvenlik kapsamına alınması gerekmektedir. çi sa lı ı ve güvenli i kurulunun sadece 50 den fazla i çi çalı tıran i yerlerinde kurulması; sa lık birimi kurma ve i yeri hekimi çalı tırma zorunlulu unun yine 50 den fazla i çi çalı tıran i yerlerini kapsaması; i güvenli i ile ilgili mühendis veya teknik elamanların yine 50 den fazla i çi çalı tıran i yerleri için görevlendirilmesi önemli bir eksikliktir. Ülkemizde SSK tarafından tutulan istatistikler, yalnızca 506 sayılı Kanuna tabi olan i çilerle sınırlıdır. SSK lıların yakla ık 6 milyon ki i ol-