Yeni Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları Tebliği

Transkript

1 Yeni Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları 13/09/2013

2 Yeni Sermaye Piyasası Kanunu nun yürürlüğe girmesini takiben Sermaye Piyasası Kurulunca ( SPK ) hazırlanan ikincil düzenlemeler yürürlüğe girmeye devam etmektedir. Bu düzenlemelerden Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar ( Yeni Tebliğ ) 29 Ağustos 2013 tarihli Resmi Gazete de yayımlanmış olup, Tebliğ yayım tarihinde yürürlüğe girmiştir. Fakat yatırım ortaklıklarının portföyünün saklanmasına ilişkin hükümlerin 1 Temmuz 2014 tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülmüştür. Bültenimizde Yeni Tebliğ ile Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları ( MKYO ) için öngörülen yeni rejimin ana hatlarına yer vermekteyiz. 1- Menkul Kıymet Yatırım Ortaklığı nedir? Hangi araçlara yatırım yapabilir? MKYO lar belirli varlıklar ve araçlardan oluşan portföyleri işletmek amacıyla halka açılmak üzere kurulan sermaye piyasası kurumudurlar. MKYO ların portföylerine alabilecekleri varlıklar şunlardır: Türkiye de kurulu ihraççılara ait paylar, özel sektör ve kamu borçlanma araçları Yabancı özel sektör ve kamu borçlanma araçları ve ihraççı payları Borsada işlem gören altın ve diğer kıymetli madenler ile bunlara dayalı sermaye piyasası araçları Kira sertifikaları, repo ve ters repo işlemleri, türev araçlar, varantlar ve sertifikalar, Takasbank para piyasası işlemleri Borsalarda gerçekleştirilen türev araç işlemlerinin nakit teminatları ve primleri SPK nın uygun göreceği diğer varlık ve araçlar 2- MKYO lar hangi faaliyet ve işlemleri gerçekleştirebilir? Yeni Tebliğ e göre MKYO ların başlıca faaliyet ve işlemleri şunlardır: Yatırım ortaklığının portföyünü oluşturmak, işletmek; Portföy çeşitlendirmesi yaparak yatırım riskini minimize etmek; Ekonomik ve finansal gelişmeleri sürekli izlemek ve portföy yönetimiyle ilgili gerekli önlemleri almak; Portföylerinin değerini korumaya ve artırmaya yönelik araştırmalar yapmak. 2

3 3- Tebliğ, MKYO kuruluşunda hangi koşulları aramaktadır? MKYO ların kuruluşunda aranan önemli şartlar şunlardır: Kayıtlı sermayeli anonim ortaklık olarak kurulmak Kurucularının sermayesinin asgari %49 unu halka arz edeceklerini taahhüt etmeleri Asgari 20 milyon TL başlangıç sermayesi Pay bedellerinin kuruluş sırasında tam ve nakden ödenmesi Ticaret unvanında Menkul Kıymet Yatırım Ortaklığı ibaresi olması Kurucularından en az birisinin lider sermayedar olması Genel müdür ile yönetim kurulu üyelerinin belirlenmesi ve SPK nın aradığı şartları taşıması Kurucu ortaklarının Tebliğ deki şartları taşıması Bir portföy saklayıcısının belirlenmiş olması ( te yürürlüğe girecektir). 3

4 4- Lider sermayedar ne demektir? Bunlar için aranan özel şartlar nelerdir? Lider sermayedar, MKYO da tek başına ya da birlikte asgari %25 paya sahip ortaklardır; Bir gerçek veya tüzel kişinin ismi veya unvanı MKYO nun unvanında doğrudan veya dolaylı olarak kullanılıyor ise bunların lider sermayedar olması zorunludur; Lider sermayedarların mali güç ve finansal piyasalar alanında yeterli tecrübeye sahip olmaları gerekir; Lider sermayedar gerçek kişinin varlıklarının toplam değeri en az 10 milyon TL olmadır. Birden fazla gerçek kişi lider sermayedar ise bu halde bunların varlıklarının toplamının en az 20 milyon TL olması gereklidir; Lider sermayedar tüzel kişilerin ise, en az 3 yıllık faaliyet geçmişine sahip olup son hesap dönemine ait finansal tablolarının bağımsız denetimden geçmiş olması ve özsermayesinin en az MKYO nun sermayesinin 2 katı ve aktif toplamının ise MKYO nun sermayesinin en az 3 katı olması gereklidir. Ancak, özsermaye ve aktif toplamı şartları için aranan azami rakamlar sırasıyla 100 milyon TL ve 200 milyon TL dir. Bununla birlikte, 5 Ağustos 2011 tarihinden önce MKYO statüsü kazanmış ortaklıklar için lider sermayedara ilişkin hükümler uygulanmayacaktır. 5- MKYO ların halka arzına ilişkin önemli hususlar nelerdir? MKYO lar kuruluşlarının ardından 3 ay içinde halka arz izahnamesinin onaylanması için SPK ya başvurmak zorundadırlar. Bu 3 aylık dönemde MKYO lar aynı zamanda faaliyet göstermeleri için gerekli şartları (mekan, donanım, personel, genel müdür ataması gibi) sağlamak zorundadırlar. Bu sürede faaliyet şartlarını sağlamayan veya halka arz başvurusunda bulunmayan veya başvurusu uygun bulunmayan MKYO lar yatırım ortaklığı niteliğini kaybeder. Asgari halka arz oranı çıkarılmış sermayenin %49 udur. MKYO ların halka arz gerçekleştirdikten sonraki süreçte de çıkarılmış sermayelerinin asgari %49 u oranındaki paylarının halka açık pay statüsünde olması gerekir. MKYO lar halka arzlarının ardından borsada işlem görmek üzere Borsa İstanbul a başvurmak zorundadırlar. Halka arzdan evvel MKYO lar sermaye artırımı yapamazlar. 4

5 6- MKYO ların paylarına ilişkin özellikli düzenlemeler nelerdir? Yatırım ortaklıklarının paylarına ilişkin temel hususlar şu şekilde sıralanabilir: MKYO ların payları nama veya hamiline yazılı olabilir. MKYO lar imtiyazlı pay ihraç edemezler. Halka arzdan önceki dönemde yapılacak ay devirleri SPK iznine tabidir. Halka arzdan sonra ise yönetim kontrolü taşıyan pay devirleri izne tabidir. Bu tür paylara sahip olanlar, bazı istisnalar dışında kurucu ve ortaklar için aranan şartları sağlamalıdırlar, aksi halde ellerindeki payları satmak durumundadırlar. 7- MKYO yönetim kurulu üyeleri ile genel müdürleri hangi şartları taşımalıdır? Yönetim kurulu üyeleri ile genel müdüre ilişkin şartlar aşağıdaki tabloda şematize edilmiştir. Yapılan atama kararları ve şartların sağlandığını tevsik edici belgeler Sermaye Piyasası Lisanslama ve Sicil A.Ş. ye 10 iş günü içinde gönderilmelidir. Şart Genel Müdür Yönetim Kurulu Üyeleri Eğitim Tecrübe 4 yıllık yüksek öğrenim 7 yıl (finans piyasalarında) 4 yıllık yüksek öğrenim (Üyelerin çoğunluğu sağlamalıdır) 5 yıl (Finans piyasalarında & Üyelerin çoğunluğu sağlamalıdır.) Tam zamanlı ve münhasıran istihdam Evet Hayır Sermaye Piyasası Lisansı İleri Düzey Aranmıyor Kurucu&Ortaklarda Aranan Şartları Sağlanması Mali güç dışında sağlamalıdırlar. Mali güç dışında sağlamalıdırlar. 5

6 8- Ortaklık portföyünün idaresi nasıl gerçekleştirilecektir? Dışarıdan hangi hizmetler alınabilir? MKYO lar portföylerini, yeterli sayıda tecrübeli portföy yöneticisi istihdam ederek kendileri yönetebilirler. Böyle bir durumda, dışarıdan yatırım danışmanlığı hizmeti alınabilir. Ayrıca, SPK izniyle, bir portföy yönetim şirketinden de bu hizmeti alabilirler. MKYO nun kendi bünyesindeki portföy yöneticilerinin SPK lisanslarına sahip olması ve en az 3 yıl tecrübe koşulunu sağlaması gerekir. Ayrıca, portföy yönetimine ilişkin karar alma süreçlerinin yazılı olarak oluşturulması, dayanak belgelerin en az 5 yıl saklanması gerekir. Tebliğ, dışarıdan sağlanan hizmetler ve personele ödenecek yıllık ücretin o yılki net aktif değerin %2 sini aşamayacağını öngörmektedir. Hizmet Türü Portföy yönetimi Muhasebe Operasyon Risk yönetimi İç kontrolden sorumlu personel Nereden temin edilebilir? Portföy yönetim şirketleri Yatırım kuruluşları Yatırım kuruluşları Yatırım kuruluşları Yatırım kuruluşları ve portföy yönetim hizmeti alınan portföy yönetim şirketleri 9- MKYO ların organizasyonuna ilişkin hangi düzenlemeler getirilmiştir? Tebliğ, MKYO ların; İç kontrol sistemi ve personeline sahip olmalarını öngörmektedir. Bu çerçevede iç kontrolden sorumlu bir yönetim kurulu üyesinin belirlenmesi gerekir. Şirketler en az bir tane iç kontrol elemanı bulundurmalıdır. Risk yönetim sistemi ve birimi kurmalarını düzenlemiştir. İç kontrolden sorumlu yönetim kurulu üyesi aynı zamanda risk yönetim sisteminden de sorumlu olacaktır. Teftiş birimi kurmalarını şart koşmaktadır. Teftiş birimi, iç kontrol, risk yönetimi ile MKYO nun tüm faaliyetlerinin gözetim ve denetiminden sorumludur. 6

7 10- MKYO ların yapamayacakları işler nelerdir? Yeni Tebliğ göre, ortaklıklar; Ödünç para verme işleriyle uğraşamazlar, Mevduat veya katılım fonu toplayamazlar, Ticari, sınai ve zirai faaliyetlerde bulunamazlar, Aracılık faaliyetinde bulunamazlar, Açığa satış ve kredili menkul kıymet işlemi yapamazlar, Portföylerindeki varlıkları rehin veremez ve portföy işlemleri dışında teminat olarak gösteremezler, Günlük operasyonlar ve türev araç işlemleri için gerekenden fazla nakit tutamazlar, Faaliyet için gerekenden fazla taşınır ve taşınmaz mal edinemezler, Portföylerine hiçbir şekilde rayiç değerinin üzerinde varlık satın alamaz ve portföyden bu değerin altında varlık satamazlar. 11- MKYO portföyüne ilişkin sınırlamalar nelerdir? Tebliğ ile ortaklık portföyüne ilişkin çeşitli sınırlamalar getirilmektedir. Tebliğde detaylı bir liste halinde sıralanan bu sınırlamalar ana başlıklarla şu alanlarda hükümler getirmektedir. Ortaklık portföyüne alınacak varlıklar ve ihraççılarına ilişkin sınırlamalar Ortaklık portföyüne alınacak katılma paylarına ilişkin sınırlamalar Ortaklık portföyündeki varlıkların borsada işlem görme esaslarına ilişkin sınırlamalar Ortaklığın repo ve ters repo işlemlerine ilişkin sınırlamalar Ortaklığın ödünç işlemlerine ilişkin sınırlamalar Diğer sınırlamalar 7

8 12- MKYO lar için borçlanma sınırı nedir? Ortaklıklar, kısa süreli nakit ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, kamuya açıkladıkları son hesap dönemine ilişkin yıllık finansal tablolarında yer alan özkaynak tutarının %20 sine kadar kredi kullanabilirler veya aynı sınırlar içinde kalmak suretiyle sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde bono ihraç edebilirler. 13-MKYO lar için önemli diğer yükümlülükler nelerdir? Değerleme yükümlülüğü: MKYO lar portföylerindeki varlıkların değerlemesini yapmak zorundadırlar. Bu noktada, yatırım fonlarına ilişkin esaslar takip edilir. Portföy saklama yükümlülüğü: MKYO portföyündeki varlıkların bir portföy saklama kuruluşu nezdinde saklanması zorunludur. Ancak, bu yükümlülüğe ilişkin düzenlemenin yürürlük tarihi, portföy saklama düzenlemelerine paralel olarak olarak belirlenmiştir. Kar payı dağıtım yükümlülüğü: MKYO ların net dağıtılabilir karlarının en az %20 sinin birinci temettü olarak nakden dağıtılması zorunludur. Temettü dağıtımlarında halka açık anonim ortaklıklar için geçerli olan esaslara uyulur. Performans sunumu yükümlülüğü: MKYO lar yılda iki defa performans sunuş raporu hazırlamak zorundadırlar. Bu raporların hazırlanmasında kurumsal portföylerin sunumuna, performansa dayalı ücretlendirme ve derecelendirme faaliyetlerine ilişkin kurallara uyulur. Kamuyu aydınlatma yükümlülüğü: MKYO lar özel durum açıklamaları, haftalık raporlar, portföy ve net aktif değer tabloları, finansal tablolar, yönetim kurulu faaliyet raporlar, internet siteleri ve diğer bilgilendirme araçları marifetiyle kamuyu aydınlatırlar. 8

9 14- Mevcut MKYO lara ilişkin nasıl bir geçiş süreci öngörülmektedir? Yeni Tebliğ ile geçiş sürecine ilişkin çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Aşağıdaki tabloda bu sürece ilişkin koşullar gösterilmektedir. Konu Muhatap Düzenleme Tebliğe uyum Yönetim kurulu üyeleri Asgari sermaye Lider sermayedar Genel müdürlerin lisans koşulları öncesinde kurulmuş MKYO lar öncesinde MKYO statüsüne girmiş olan şirketler öncesinde MKYO statüsüne girmiş olan şirketler öncesinde MKYO statüsüne girmiş olan şirketler MKYO ların mevcut Genel Müdürleri e kadar Yeni Tebliğe uyum sağlamak ve ana sözleşmelerini uyumlu hale getirmek zorundadır. Yönetim kurulu üyeleri görevlerini sürdüceklerdir. Görev sürelerinin sonrasındaki ilk genel kurulda Tebliğdeki şartları sağlayan kişiler arasında üye seçilmelidir itibariyle 20 milyon TL lik asgari sermaye koşulunu sağlamalıdırlar. Lider sermayedar koşulu aranmayacaktır. Halihazırdaki bir MKYO genel müdürü şu koşulları sağlıyorsa, ileri Düzey Lisans şartı aranmayacaktır itibariyle son 1 yıldır Genel Müdür olarak çalışıyor olmak Asgari 10 yıl sermaye piyasasında tecrübe sahibi olmak Ticaret ünvanı Saklama hizmeti öncesinde kurulmuş MKYO lar Hizmet alınacak saklama kuruluşları Ticaret ünvanının değiştirilmesi gerekmez e kadarki süreçte Takasbank ın saklama hizmeti verdiği para, sermaye piyasası araçları ve kıymetli madenler Takasbank ta, bu kapsam dışındaki varlıklarsa SPK onayıyla başka saklayıcılarda saklanabilir sonrasında ise Portföy Saklama ne uyulması gerekir. 9

10 Yeni Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları 15- Tebliğ in yürürlük tarihi ne zamandır? Yeni Tebliğ, Resmi Gazete yayım tarihi olan 29 Ağustos 2013 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Ancak, yatırım ortaklıklarının portföyünün saklanmasına ilişkin hükümlerin 1 Temmuz 2014 tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülmüştür. Bu tarihe kadar, Türkiye'de Takasbank ın saklama hizmeti verdiği para ve sermaye piyasası araçları ile kıymetli madenler ortaklık adına Takasbank nezdinde saklanacaktır. Bunun dışında kalan para ve sermaye piyasası araçları ile kıymetli madenlerin saklanması konusunda ortaklıklar, SPK tarafından uygun görülmek ve Takasbank a dışarıda saklanan varlıklar ve bunların değerleri konusunda gerekli bilgileri aktarmak veya erişimine olanak tanımak koşulu ile bir başka saklayıcıdan saklama hizmeti alabilecektir. 10

11 Finans Hukuku ekibimiz Umurcan Gago Gündüz Şimşek Gago Avukatlık Ortaklığı Şirket Ortağı T: +90 (212) Bekir Emre Haykır Gündüz Şimşek Gago Avukatlık Ortaklığı Avukat T: +90 (212) Pınar Karamahmutoğlu Gündüz Şimşek Gago Avukatlık Ortaklığı Avukat T: +90 (212)

12 GSG Hukuk Gündüz Şimşek Gago Avukatlık Ortaklığı ("GSG Hukuk") pek çok farklı sektörde faaliyet gösteren yerli ve yabancı sermayeli müşterilerine kuruluşlarından itibaren tüm hukuki işlemlerine yönelik hizmet vermektedir. GSG Hukuk, 29 avukat barındıran 43 kişilik deneyimli ekibiyle gerek genel hukuk gerekse vergi ve gümrük uyuşmazlığı alanındaki tecrübesini aynı çatı altında toplamıştır. GSG Hukuk olarak müşterilerimiz için oluşturduğumuz ekiplerde ilgili sektörde yetiştirdiğimiz deneyim sahibi ve uzmanlaşmış avukatlar bulundurmak önceliklerimiz arasındadır. Söz konusu yaklaşımla çeşitli sektörlere geniş bir yelpazede hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti sunmaktayız Gündüz Şimşek Gago Avukatlık Ortaklığı. Tüm hakları saklıdır. Bu dokümanda GSG Avukatlık Ortaklığı veya GSG Hukuk ibaresi, Gündüz Şimşek Gago Avukatlık Ortaklığı nı ifade etmektedir.