İÇİNDEKİLER GİRİŞ 1 XIII

Transkript

1 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ VII KISALTMALAR XXXV GİRİŞ 1 1. Türkiye'de Milletlerarası Özel Hukukun Kanunlaşması 2 I Tarihli ve 2675 Sayılı Mülga "Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun"un Türk Hukukundaki Yeri 3 II. Reform İhtiyacı Tarihli ve 5718 Sayılı "Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun"un Oluşum Süreci 7 I. Değişiklik Tasarısı 7 1. Akademik Komisyon Çalışmaları 7 2. Öntasarının Değişiklik Tasarısı Olarak Hazırlanmasının Nedenleri 8 3. Değişiklik Tasarısının Yeni Kanun Tasarısına Dönüşmesinin Gerekçeleri 8 a) Tasannın Kendi Yapısı 9 b) Konsept Değişiklikleri 9 bl) Öntasanda Mevcut Değişikliklerin İçerik Açısından Yoğunluğu 9 b2) Sonradan Eklenen Konsept Değişiklikleri 9 (1) Müşterek Yerleşim Yeri Kriterinin Bertaraf Edilmesi 9 (2) Nafakaya Uygulanan Hukuktaki Temel Yaklaşım 10 c) Yeni Kanuna Geçişin Ek Yararlan 10 II. Yeni Kanun Tasarısı ve Kanunlaşma Süreci 10 III. Kanunun Hedefleri ve Ön Değerlendirme Kanunun Hedefleri 11 a. Milletlerarası Standartlarla Uyumlu İlkeler Koymak 11 b. Milletlerarası Sözleşmelerdeki Görüş ve İlkeleri Dikkate Almak 11 XIII

2 c. Çağdaş Doktrin ve Yaklaşımlara Uygun Düzenlemeler Yapmak Ön Değerlendirme 13 Birinci Kısım MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUN GENEL ESASLARI 3. Milletlerarası Özel Hukuk Kavramı - Hukuk Sistemi İçindeki Yeri 17 I. Kavram Genel Olarak Yabancı Unsur 18 II. Milletlerarası Özel Hukukun Hukuk Sistemi İçindeki Yeri Milletlerarası Özel Hukuk Kuralları Hakkında Genel Bilgi 19 I. Nitelikleri 19 II. Unsurları 19 III. Çeşitleri Tek Yanlı ve Çok Yanlı Kurallar Bağımsız ve Bağımlı Kurallar Mükemmel Olan ve Mükemmel Olmayan Kurallar Açık ve Örtülü Kurallar Genel Atıf Yapan Kurallar ve Maddi Hukuka Atıf (Gönderme) Yapan Kurallar Yalın Kurallar, Basamaklı Kurallar ve Birden Çok İmkân Veren Diğer Kurallar İstisna (Kaçınma) Kuralları Milletlerarası Özel Hukuk Kurallarının Oluşumunda Hareket Noktası 25 I. Genel Olarak 25 II. Milletlerarası Öze Hukukta Menfaatler Taraf Menfaati İşlem Menfaati Düzen Menfaati Maddi Hukuk Menfaati Devlet Menfaati Kaynaklar Milletlerarası Özel Hukukta Temel İlkeler 32 XIV

3 I. Bağlama Kriterleri - Kavramları 32 II. Vasıflandırma Vasıflandırmada Olay Grupları 34 a. İç ve Yabancı Maddi Hukuktaki Sistem Farkları 34 b. Bağlama Kuralının Bulunmaması Hali 35 c. İç Maddi Hukukla Milletlerarası Özel Hukuk Kuralları Arasındaki Sistem Farkları Vasıflandırmada Çözüm Metotları 35 a. LexFori 35 b. LexCausae 36 c. Bağımsız Yorum (Otonom Yorum) 36 d. Karma Yorum 36 di) Genişletilmiş Lex Fori 36 d2) Kademeli Yorum 36 III. Geriye Dönen ve Devam Eden Atıf (Renvoi) Kavram MÖHUK Hükmü ve Atfın Sınırlandırılması 37 IV Uyumlaştırma Kavram Çözüm Yollan 39 V. Önsorun Kavram Örnekler Çözüm Yollan 40 a. Lex Causae Bağlama (Bağımlı Bağlama) 40 b. Lex Fori Bağlama (Bağımsız Bağlama) İstisnalan 41 VI. Kanuna Karşı Hile Kavram Şartlan Çözüm 42 VII. Kamu Düzeni 42 VIII. Milletlerarası Özel Hukuk ve Zaman Faktörü Aynı Zamanda Yürürlükte Olan (Mer'i) Kanunlar ve Art Arda Yürürlükte Olan (Mer'i) Kanunlar Statü Değişiklikleri 45 IX. Yabancı Hukukun Uygulanması Milletlerarası Özel Hukukta Farklı Metotlar 47 I. Doğrudan Uygulanan Kurallar (Müdahaleci Kurallar) 47 XV

4 1. Kavram Çeşitleri ve Uygulanış Biçimi 48 II. Maddi Hukuk Kuralları Kavram Çeşitleri ve Uygulanış Biçimi 49 İkinci Kısım ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN BAĞLAMA KURALLARI BİRİNCİ ALT KISIM ÇEŞİTLİ HUKUKİ OLAY VE İLİŞKİDE ORTAK NİTELİKLİ BAĞLAMA KURALLARI Birinci Bölüm HUKUKİ İŞLEM VE BÖLÜNMESİ 9. Ehliyet 53 A. GERÇEK KİŞİLER 53 I. Genel Bilgi Millî Hukuk Yerleşim Yeri (ikametgâh) Hukuku Mutad Mesken Hukuku 55 II. Bağlama Kuralı 56 III. Hak Sahibi Olma Ehliyeti Kuralın Uygulanma Alanı 57 a. Hak Ehliyetinin Başlangıcı 57 b. Hak Ehliyetinin Muhtevası 57 c. Hak Ehliyetinin Sınırlandırılması 58 d. Hak Ehliyetinin Son Bulması Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller 59 a. Taşınmaz Mülkiyetinin Edinilmesi 59 b. Vasi Olma 60 c. Mirasçı Olma Konusundaki Hak Ehliyeti 60 d MÖHUKm. ll'deki Gaipliğe İlişkin İstisna 60 IV Fiil Ehliyeti Kuralın Uygulanma Alanı Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Halleri 61 a. Fiil Ehliyetinin Gerekli Olup Olmadığı 61 b. Özel Fiil Ehliyeti Halleri 62 XVI

5 c. Tasarruf Yetkisi 62 d. Millî Hukukun Belirlenmesi ve Uygulanmasında Problemler 62 di) Vatansızların Ehliyeti 62 d2) Mültecilerin Ehliyeti 63 d3) Çok Vatandaşlığı Olanların Ehliyeti 64 e. Millî Hukuktaki Kuralın Belirlenememesi 65 f. İşlem Güvenliği 65 fi) Genel Olarak 65 f2) Türk Hukukunda 66 f3) İşlem Güvenliği Kuralının Şartlan 66 (1) Kişi Millî Hukukuna Göre Ehliyetsiz Olmalı 66 (2) İşlem Söz Konusu Ülkede Yapılmalı 66 (3) İşlem Hazırlar Arasında Yapılmış Olmalı. 67 (4) İşlemin Niteliği Elverişli Olmalı 67 f4) İşlem Güvenliği Kuralı ve İyi Niyetin Dikkate Alınması 67 f5) Poliçe, Bono ve Çekte İşlem Güvenliği Kuralının Uygulanışı Kural ve Statü Değişikliğinin Etkisi Milletlerarası Sözleşmeler 70 B. TÜZELKİŞİLER 72 I. Tüzel Kişilerin Ehliyeti Konusunda İleri Sürülen Kriterler Genel Bilgi İdare Merkezi 74 a. Kavram 74 b. Yararlan Kuruluş Hukuku 76 a. Kavram 76 b. Yararlan Genel Değerlendirme 77 II. Türk Hukukunda Kabul Edilen Kriter 77 III. Kuralın Uygulanma Alanı 79 IV. Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller Kuruluştan Önceki Temel Sözleşme Tüzel Kişinin Üçüncü Kişilerle Yaptığı İşlemler 80 a. Genel Olarak 80 b. Taşınmaz Üzerinde Aynî Hak Doğuran İşlemler İşlem Güvenliği 81 XVII

6 V. Tüzel Kişilerde Statü Değişikliği (Merkez Değişikliği) Bağlama Kuralı Statü Değişikliğine İlişkin Sorun 82 a. İlk Merkeze İlişkin Hükümler 84 b. Yeni Merkeze İlişkin Hükümler 84 VI. Tüzel Kişilerin Tanınması Kavram Tüzel Kişinin Tanınması ve Çalışma Özgürlüğü Tanınma Çeşitleri Türk Hukuku 86 VII. Milletlerarası Sözleşmeler Ortaklıkların, Derneklerin ve Vakıfların Ehliyetlerinin Tanınması Hakkında Sözleşme Avrupa Topluluğu Sözleşmesi Şekil 90 I. Genel Bilgi 90 II. Bağlama Kuralı Mevzuat Doktrin 92 III. LRA Kuralına İlişkin Sorunlar LRA'ya İlişkin "Yer" Sorunu LRA'nın Mecburi veya İhtiyari Olması Şekil Statüsü ve Atıf 94 IV. Kuralın Uygulanma Alanı 95 V. Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller Hüküm Statüsü (Esasa Uygulanan Hukuk - Lex Causea) LRA 97 VI. Milletlerarası Sözleşmeler Genel Olarak Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi Bâzı İşlem ve Belgelerin Tasdikten Muaf Tutulmasına Dair Sözleşme Diplomasi ve Konsolosluk Memurlarınca Düzenlenen Belgelerde Onay İşleminin Kaldırılmasına Dair Avrupa Sözleşmesi Hüküm Statüsü (Esasa Uygulanan Hukuk) 100 I. Genel Bilgi 100 II. Bağlama Kuralı 100 XVIII

7 III. Kuralın Uygulanma Alanı Meydana Geliş (Kuruluş) Hükümler 102 İkinci Bölüm TEMSİL 12. Temsil Yetkisine Uygulanan Hukuk 103 I. Genel Bilgi 103 II. Bağlama Kuralı Önerileri Temsil Olunanın Hukuku Temel İlişkiye Uygulanan Hukuk Esas İlişkiye Uygulanan Hukuk Yetkinin Verildiği Yer Temsilcinin Yerleşim Yeri Temsil Yetkisinin Etki Alanı 106 III. Bağlama Kuralı 107 IV. Kuralın Uygulanma Alanı 109 V. Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller Temsil Yetkisinde Ehliyet Esas Sözleşme Yapılırken Meydana Gelen İrade Sakatlıkları Temel Sözleşmeden Doğan Talepler 110 VI. Milletlerarası Sözleşmeler Genel Olarak Temsile Uygulanacak Hukuk Hakkında 1978 Tarihli La Haye Sözleşmesi 111 Üçüncü Bölüm ZAMANAŞIMI 13. Zamanaşımına Uygulanan Hukuk 112 I. Genel Bilgi Hüküm Statüsü Usul Hukuku 113 II. Bağlama Kuralı 113 III. Kuralın Uygulanmasına İlişkin Bâzı Sorunlar Zamanaşımının Kesilmesi Zamanaşımının Nitelendirilmesi 116 XIX

8 IV. Kuralın Uygulanma Alanı 117 V. Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller Poliçe ve Bonoda Müracaat Hakkına ve Protestoya İlişkin Zamanaşımı Kamu Düzeni 118 VI. Milletlerarası Sözleşmeler 119 İkinci Alt Kısım ÖZEL HUKUKUN ÇEŞİTLİ DALLARINA İLİŞKİN BAĞLAMA KURALLARI Birinci Bölüm KİŞİNİN HUKUKU - KİŞİLİK HAKLARI (ADIN KORUNMASI) 14. Kişinin Hukuku ve Kişilik Haklarına Uygulanan Hukuk 123 I. Genel Olarak Kişilik Haklan 123 II. Kişinin Adı ve Soyadı Genel Olarak 124 a. Kişisel Statü 124 b. Hukuki İlişkiye Ait Bağlama Kuralı (Hüküm Statüsü) Bağlama Kuralı Kuralın Uygulanma Alanı Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller Milletlerarası Sözleşmeler 125 III. Ticaret Unvanı 127 İkinci Bölüm AİLE HUKUKU 15. Nişanlanma 128 I. Genel Bilgi 128 II. Nişanlanma Ehliyeti ve Şartlan 128 III. Nişanlanmanın Şekli 129 IV. Nişanlanmanın Hükümleri 129 V. Kural ve Statü Değişikliğinin Etkisi Evlenme 131 I. Evlenmenin Maddi Şartlan Genel Bilgi Bağlama Kuralı 132 XX

9 3. Kuralın Uygulanma Alanı 132 a. Evlenme Ehliyeti 132 al) Evlenme Yaşı 132 a2) Ayırt Etme Gücü (Temyiz Kudreti) 132 a3) Akıl Hastalığı 133 a4) İzin 133 a5) Evlenmeye Ehliyet Belgesi 133 b. Evlenme İradesi 133 c. Evlenme Engelleri 134 el) Hısımlık 135 c2) Çok Evlilik 136 c3) Bulaşıcı Hastalık 138 c4) Bekleme Süreleri 138 c5) Evlenme Engellerinden Muafiyet Kural ve Statü Değişikliğinin Etkisi Evlilik Dışı Birlikte Yaşam Biçimleri ve Uygulanacak Hukuk Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller 141 a. Dini Engeller 141 b. Irk veya Sosyal Smıf Ayrımı 141 c. Hısımlık 141 d. Bulaşıcı Hastalık 142 e. Birden Çok Kişi ile Evlilik 142 II. Şekil Şartları Genel Bilgi 142 a. Locus Regit Actum 143 al) Türkiye Dışında Yapılan Evlenmelerde LRA Uygulaması 144 a2) Türkiye'de Yapılan Evlenmelerde LRA Uygulaması 145 b. Konsolosluk Evlenmeleri 145 bl) Yetki Şartı 146 b2) Evlenecek Kişilere İlişkin Şartlar Kuralın Uygulanma Alanı Kuralın Kapsamı Dışındaki Hâl 148 III. Evlenmenin Yapılış Şartlarına Aykırılığın Müeyyidesi 149 IV. Milletlerarası Sözleşmeler Yabancı Ülkede Yapılan Evlenme Merasiminin Kolaylaştırılması Hakkında Sözleşme 150 XXI

10 2. Evlenme Ehliyet Belgesi Verilmesine Dair Sözleşme Evlilik Bağına İlişkin Kararların Tanınması Hakkında Sözleşme Evlenme ve Geçerliliğinin Tanınması Hakkında Sözleşme 152 V. Evlenmenin Hükümleri Evlenmenin Genel Hükümleri 153 a. Genel Bilgi 153 b. Bağlama Kuralı 153 c. Kuralın Uygulanma Alanı 154 d. Kural ve Statü Değişikliklerinin Etkisi 155 e. Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller 156 el) Evlilik Birliği İçindeki Nafaka 156 e2) Kamu Düzeni ve Geçici Tedbir Nafakası Evlilik Malları (Eşler Arasında Mal Rejimi) 158 a. Evlilik Mallarına İlişkin Seçim Sözleşmesi Yapılmamışsa al) Genel Olarak 158 a2) Bağlama Kuralı 159 b. Evlilik Mallarına İlişkin Seçim Sözleşmesi Yapılmışsa 160 bl) Genel Olarak 160 b2) Bağlama Kuralı 161 c. Evlilik Mallarının Tasfiyesine İlişkin Ortak Hüküm 161 d. Kuralın Uygulanma Alam 163 di) Genel Olarak 163 d2) Evlilik Malları - Miras Statüsü 163 d3) Evlilik Mallan - Boşanma Statüsü 163 e. Kural ve Statü Değişiklikleri 163 f. Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller 164 fi) Evliliğin Genel Hükümlerine Giren Haller 164 f2) Aynî Hak ve Hukuki İşlem Statüsü 164 g. Milletlerarası Sözleşmeler 164 gl) Evlilik Malları Hakkında La Hay e Sözleşmesi 164 g2) Avrupa Birliği Hukuku Boşanma ve Ayrılık 166 I. Genel Bilgi 166 II. Bağlama Kuralı 166 III. Kuralın Uygulanma Alanı 168 IV. Kural ve Statü Değişikliklerinin Etkisi Bağlama Kuralının Değişmesinin Etkisi Eski Bağlama Kuralı Zamanındaki Olayların Etkisi 169 XXII

11 V. Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller Topal Evliliklerde Boşanmaya Uygulanan Hukuk Kamu Düzeni 170 a. Talâkın Tescili Talebi 171 b. Boşanma Yasağı 173 VI. Milletlerarası Sözleşmeler Soybağı (Nesep) Statüsü 174 I. Soybağının Kanbağı Yoluyla Kuruluşuna Uygulanacak Hukuk Genel Bilgi Bağlama Kuralı 176 a. Soybağının Kanbağı Yoluyla Kuruluşuna Uygulanacak Hukuk 176 b. Soybağının Kanbağı Yoluyla Kuruluşunun Hükümlerine Uygulanacak Hukuk 177 II. Soybağının Evlât Edinme Yoluyla Kuruluşu - Şartlan ve Hükümlerine Uygulanacak Hukuk Genel Bilgi Bağlama Kuralı 180 a. Evlât Edinmenin Kuruluşu ve Şartlarına Uygulanacak Hukuk 180 b. Evlât Edinmenin Hükümlerine Uygulanacak Hukuk 184 III. Kural ve Statü Değişikliklerinin Etkisi Soybağının Kuruluşu - Atıf Uygulamaları - Statü Değişiklikleri Soybağının Hükümleri ve Statü Değişiklikleri 186 IV. Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller Kamu Düzeni Nafaka ve Küçüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşmelerin Uygulanması Önsorunun Çözümü 188 V. Milletlerarası Sözleşmeler Evlilik Dışı Çocukların Tanınmalarını Kabule Yetkili Makamların Yetkilerinin Genişletilmesi Hakkında Sözleşme Evlilik Dışı Çocukların Ana Bakımından Soybağının Tesisi Hakkında Sözleşme Evlenme ile Soybağının (Nesebin) Düzeltilmesi Hakkında Sözleşme Evlilik Dışı Çocukların Hukuki Durumu Hakkında Sözleşme Evlilik Dışı Çocukların Tanınmasına Dair Sözleşme 191 XXIII

12 6. Çocukların Velayetine İlişkin Kararların Tanınması ve Tenfizi ile Çocukların Velayetinin Yeniden Tesisine İlişkin Avrupa Sözleşmesi Çocukların Korunması ve Ülkelerarası Evlât Edinme Konusunda İşbirliği Hakkında La Haye Sözleşmesi Vesayet - Kayyımlık ve Kişileri Koruyan Tedbirler 195 XXIV I. Vesayet ve Kişilerin Korunması Genel Bilgi Bağlama Kuralı Kuralın Uygulanma Alanı Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller. 197 II. Kayyımlık 198 III. Milletlerarası Sözleşmeler Küçüklerin Korunması Alanında Makamların Yetkisi ve Uygulanacak Hukuk Hakkında 1961 Tarihli La Haye Sözleşmesi 199 a. Genel Olarak 199 b. Makamların Yetkisine ve Tedbirlere İlişkin Hükümler 200 bl) Yetkili Makamlar 200 b2) Mutad Mesken Makamları Dışında Yetkili Makamlar 201 (1) Sözleşmenin 3. Maddesindeki İstisna 201 (2) Sözleşmenin 4. Maddesindeki İstisna 202 (3) Sözleşmenin 5. Maddesindeki İstisna 202 (4) Çekince (İhtirazi Kayıt) ile Yetki Verilen Makamlar 202 (5) Başka Sözleşmelerle Yetkili Kılman Makamlar 203 c. Uygulanacak Hukuka İlişkin Hükümler 203 el) Bağlama Kuralı 203 c2) Sözleşmedeki Kuralın Uygulanma Alanı 203 d. Sözleşmedeki Ana Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller di) Millî Hukuk 204 d2) Küçüğün veya Mallarının Bulunduğu Yer Hukuku 204 d3) Küçüklüğün Tespiti 204 d4) Mutad Meskenin Sözleşmeye Taraf Devlette Bulunmaması 204 d5) Önsorun 204 d6) Kamu Düzeni 204 d7) Çekinceler (İhtirazi Kayıtlar) 205 d8) İkili Milletlerarası Sözleşmelere Göre Yetkili Kılınan Hukuk 205

13 2. Velayet Sorumluluğu ve Çocuklann Korunması Tedbirleri Hakkında Yetkiye, Uygulanacak Hukuka, Tanıma ve Tenfize ve İşbirliğine Dair 1996 Tarihli Sözleşme Milletlerarası Çocuk Kaçırmaların Hukuki Veçheleri Hakkında Sözleşme Yetişkinlerin Milletlerarası Korunması Hakkında La Haye Sözleşmesi Nafaka 210 I. Genel Bilgi 210 II. Bağlama Kuralı 211 III. Kuralın Uygulanma Alanı 214 IV Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller Nafaka Sözleşmeleri Kamu Düzeni Önsorun Döviz Mevzuatı 215 V. Milletlerarası Sözleşmeler Tarihli Çocuklara Karşı Nafaka Mükellefiyetine Uygulanacak Hukuk Hakkında Sözleşme (ÇNHS/1956) 217 a. Bağlama Kuralı 217 al) Bağlama Kavramının Belirlenmesi 218 a2) Bağlama Kuralının Özellikleri 218 (1) Uygulanma Şartı 218 (2) Basamaklı Bağlama Kuralı Sistemi (Yardımcı Bağlama Kuralları) 218 (3) Atfın Önlenmesi 218 (4) Değişken Statü 219 b. Kuralın Uygulanma Alanı 219 c. Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller 219 el) Özellikli Müşterek Millî Hukuk 219 c2) Müracaat Makamının Hukuku 220 c3) Kamu Düzeni Tarihli Çocuklara Karşı Nafaka Mükellefiyeti Konusundaki Kararların Tanınması ve Tenfizi Hakkında Sözleşme (ÇNHTenfizS/1958) Tarihli Nafaka Alacaklarının Yabancı Ülkelerde Tahsili Hakkında New York Sözleşmesi (NHTahsilS/1956) Tarihli Nafaka Mükellefiyetine Uygulanacak Hukuk Hakkında Sözleşme (NHS/1973) 223 a. Genel Olarak 223 XXV

14 b. Bağlama Kuralının Özellikleri 224 bl) Basamaklı Bağlama Kuralı Sistemi (Yardımcı Bağlama Kuralları) 224 b2) Atfın Önlenmesi 224 b3) Değişken Statü 224 c. Kuralın Uygulanma Alanı 225 el) Muhteva Açısından 225 c2) Zaman Açısından 225 d. Bağlama Kuralının Kapsamı Dışında Kalan Haller 225 di) Yürürlükten Önceki Talepler 225 d2) Kamu Düzeni 226 d3) Çekinceler (İhtirazı Kayıtlar) 226 (1) Yansoy (Civar) Hısımlar - (Kayın) Sihri Hısımlar (2) Özellikli Müşterek Millî Hukuk 227 d4) Evliliği Sona Erdiren Statü 227 d5) Borçlunun İtirazı 228 d6) Kamu Kuruluşunun Hukuku 228 d7) Diğer Sözleşmeler Tarihli Nafaka Mükellefiyetine İlişkin Kararların Tanınması ve Tenfizi Hakkında Sözleşme Tarihli Çocukların ve Diğer Aile Üyelerinin Nafaka Taleplerinin Milletlerarası Uygulanabilirliği Hakkında La Haye Sözleşmesi, Nafaka Yükümlülüğüne Uygulanacak Hukuk Hakkında Protokol ve AB Nafaka Tüzüğü 230 Üçüncü Bölüm MİRAS HUKUKU 21. Mirasa Uygulanan Hukuk 231 I. Genel Bilgi 231 II. Bağlama Kuralı 232 XXVI III. Kuralın Uygulanma Alanı Mirasçı Olma Ehliyeti ve Mirasçıların Belirlenmesi Terekenin Kapsamı Mirasın İntikalinin Hükümleri Ölüme Bağlı Tasarrufların Hükümleri İhtiyati Tedbirlerin Alınışı ve Yürütülüşündeki Özellikler 237 IV. Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller Mirasın Açılması Sebepleri Mirasın Kazanılması (İktisabı) ve Paylaşılması (Taksimi) 240

15 3. İhtiyati Tedbirler Kamu Düzeni Türkiye'de Bulunan Mirasçısız Tereke Önsorunun Çözümü 242 V. Ölüme Bağlı Tasarruflarda Ehliyet ve Şekil Şartlan Ehliyet Şekil 243 a. MÖHUK'taki Kural 243 b. Vasiyetnamelerin Şekli Hakkında La Haye Sözleşmesinin Önceliği 244 c. Vasiyetnamelerin Yerine Getirilmesinde Şekil Kuralının Etkisi ve Tenfiz Kavramı 244 VI. Milletlerarası Sözleşmeler İki Yanlı Sözleşmeler Çok Yanlı Sözleşmeler 247 a. Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi 247 b. Vasiyet Tasarruflarının Şekline İlişkin Kanun Uyuşmazlıkları Konusunda La Haye Sözleşmesi 248 bl) Bağlama Kuralı 248 b2) Kuralın Uygulanma Alam 248 b3) Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller 249 (1) Sözleşmede Düzenlenen Çekinceler (İhtirazi Kayıtlar) 249 (a) Yerleşim Yerinin Belirlenmesi 249 (b) Miras Niteliğinde Olmayan Vasiyet Tasarrufları 249 (c) Yürürlükten Önceki Vasiyet Tasarruflarına Uygulamama 249 (d) Bâzı Vasiyet Tasarruflarını Tanımama Hakkı 249 (e) Sözlü Vasiyetname Konusunda Çekince 249 (2) Kamu Düzenine Açıkça Aykırılık 250 (3) Vasiyetname Dışındaki Ölüme Bağlı Tasarruflar 250 c. Yaşam Belgesi Verilmesine Dair Sözleşme 250 Dördüncü Bölüm AYNÎ HAKLAR 22. Aynî Haklara Uygulanacak Hukuk 251 I. Genel Bilgi 251 II. Bağlama Kuralı 252 XXVII

16 XXVIII III. Kuralın Uygulanma Alanı Aynî Hak Kavramı -Niteliği - Kapsamı Aynî Hakkın Doğuşu - Devri - Sona Ermesi Aynî Hak Doğuran İşlemin Şekli 253 a. Taşınmazlar 253 b. Taşınırlar Aynî Hak Doğuran İşlemin "Sebepli" Olması Kıymetli Evrakta Aynî Hak 255 a. Kıymetli Evrak Statüsü 256 al) Kuralın Uygulanma Alanı 256 a2) Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller 256 b. TK'da Kıymetli Evraka İlişkin Hüküm Statüsü 257 c. Senette Tecessüm Eden Hak Statüsü 257 IV. Kuralın Uygulanmasına İlişkin Bâzı Sorunlar Kural ve Statü Değişikliklerinin Etkisi 258 a. Tamamlanmış İşlemlerde 258 b. Tamamlanmamış İşlemlerde Taşıma Aracı İçindeki Mallar (Res in Transİtu) 259 V. Taşıma Araçları Genel Bilgi Hava, Deniz ve Raylı Taşıma Araçlannda Aynî Haklara Uygulanacak Hukuk 263 VI. Fikrî Mülkiyete İlişkin Mutlak Haklar Genel Bilgi Bağlama Kuralı 266 a. Koruma Ülkesi Hukuku 266 b. Hukuk Seçimi 267 VII. Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller Ehliyet Borç Sözleşmesine İlişkin Statü 268 a. Borç Sözleşmesinin Meydana Gelişi 268 b. Hasarın Geçişi Aynî Hak Statüsü ve Özel Statü Arasındaki İlişki 269 VIII. Milletlerarası Sözleşmeler Menkullerin Milletlerarası Satışında Mülkiyetin Devrine Uygulanacak Hukuk Hava Ulaşım Araçları Üzerindeki Hakların Milletlerarası Tanınması Hakkında Cenevre Sözleşmesi Edebî ve Artistik Eserlerin Korunması Konusunda Bern Sözleşmesi 271

17 4. Sınaî Mülkiyetin Korunması Hakkında Paris Birliği Sözleşmesi İcracı Sanatçılar, Fonogram Yapımcıları ve Yayın Kuruluşlarının Korunmasına Dair Roma I Sözleşmesi 274 Beşinci Bölüm BORÇLAR HUKUKU 23. Borçlar Hukuku Sözleşmeleri 275 I. Genel Bilgi Seçilen Hukuka Göre Bağlamadaki Genel Esaslar 275 a. Hukuk Seçiminin Sınırlan 277 b. Hukuk Seçiminin Zamanı 280 c. Seçimin Yapılış Şekli 281 el) Açık veya Örtülü (Zımni) Seçim 281 c2) Farazi Seçim Objektif Kurala Göre Bağlamada Genel Esaslar 284 II. Bağlama Kuralı 286 III. Kuralın Uygulanma Alanı Meydana Geliş ve Maddi Geçerlilik Hasarın İntikali Borç Sözleşmesi ve Haksız Fiilden Doğan Tazminat Talepleri (Taleplerin Yarışması) IV Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller Doğrudan Uygulanan Kuralların Özel Hukuka Etkileri 296 a. Genel Olarak 296 b. Bağlama Kuralı Sözleşmenin İfasında Pratik Zaruretler (İfanın Gerçekleştirilme Biçimi ve Tedbirler) Genel İşlem Şartlan İrade Beyanının Varlığı Özelliği Olan Bâzı Sözleşmeler 303 a. Taşınmazların Satışı - Bağışlanması - Kiralanması 303 b. Fuarlarda - Borsalarda ve Müzayedelerde Yapılan Satışlar 304 V Çeşitli Sözleşme Tiplerine Uygulanacak Hukuk Genel Bilgi Genel Hüküm Uyarınca Karakteristik Edimin Belirlenmesi 305 a. Satım Sözleşmesi 305 XXIX

18 b. Bağışlama 306 c. Kullandırma Sözleşmeleri 306 el) Taşınır Kirası 306 c2) Finansal Kiralama (Leasing) 307 c3) Karz ve Ariyet 307 d. Eser Sözleşmesi (İstisna Akdi) 308 e. Yaym Sözleşmesi 309 f. Vekâlet Sözleşmesi 309 g. Vekâletsiz İş Görme 309 h. Acentelik - Komisyonculuk - Simsarlık 310 ı. Garanti Sözleşmesi 313 i. Kefalet Sözleşmesi 314 j. Franchise Sözleşmesi 315 k. Sigorta Sözleşmesi Hakem Sözleşmesi ve Hakem Kararına Uygulanan Hukuk ) Genel Bilgi ) Bağlama Kuralı ) Yabancı Hakem Karan Kavramı 320 m. Akreditif ve Vesika Mukabili Tahsil (Milletlerarası Ticarette Ödeme Usulleri) 322 mi) Vesikalı Akreditif İşlemi 323 (1) Akreditif Mekanizmasının İşleyişi 324 (2) Taraflar Arasındaki İlişkilerin Hukuki Niteliği 324 (3) Bağlama Kuralı 325 m2) Vesika Mukabili Tahsil İşlemi 325 (1) Vesika Mukabili Tahsilin İşleyişi 326 (2) Bağlama Kuralı 326 n. Factoring Sözleşmesi 326. MÖHUK'ta Düzenlenmiş Özel Sözleşme Tiplerinde Karakteristik Edimin Belirlenmesi 327 a. Taşınmazların Satışı-Bağışlanması-Kiralanması 327 b. İş Sözleşmesi 328 bl) Hukuk Seçimi 328 b2) Objektif Bağlama Kuralı 330 (1) Genel Olarak 330 (2) İşyerinin Değişmesi 331 (3) İşçiyi Koruyan Kurallar (Doğrudan Uygulanan Kurallar) 332 XXX

19 c. Tüketici Sözleşmesi 333 el) Genel Bilgi 333 c2) Bağlama Kuralı 334 (1) Hukuk Seçimi 334 (2) Objektif Bağlama Kuralı 334 c3) Kuralın Uygulanma Alanı 335 d. Fikrî Mülkiyet Haklarına İlişkin Sözleşme 335 di) Genel Bilgi 335 d2) Bağlama Kuralı 336 e. Eşyanın Taşınmasına İlişkin Sözleşme 337 el) Genel Bilgi 338 e2) Bağlama Kuralı 338 VI. Milletlerarası Sözleşmeler Menkullerin Milletlerarası Satışına Uygulanacak Hukuk Hakkında 1955 Tarihli Sözleşme Milletlerarası Mal Satışı Hakkında Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (CISG) Akdi Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkında Roma I Sözleşmesi ve Roma I Tüzüğü Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmelere Uygulanacak Hukuk Hakkında 1986 Tarihli La Haye Sözleşmesi Milletlerarası Ticari Hakemlik Konusunda Avrupa Sözleşmesi Eşyalann Karayolundan Uluslararası Nakliyatı İçin Mukavele Sözleşmesi (CMR) 350 i 24. Haksız Fiiller 351 I. Genel Bilgi LexFori Haksız Fiilin İka Edildiği Yer Hukuku 352 a. İka ve Sonuç Yerinin Farklı Olması 352 b. İka Yeri ve Sonuç Yerinin Birden Fazla Olması Tarafların Seçtikleri Hukuk En Sıkı İlişkili Yer Hukuku Müşterek Mutad Mesken Hukuku 356 II. Bağlama Kuralı 357 III. Kuralın Uygulanma Alanı 359 IV. Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller Daha Sıkı İlişkili Hukuk İka Yeri Hukukunun Belirlenememesi 362 XXXI

20 a. Araç İçindeki Haksız Fiiller 363 b. Gemi ve Uçakların Çatması Kamu Düzeni 364 V. Diğer Sözleşme Dışı Sorumluluk Hallerine Uygulanacak Hukuk Kişilik Haklarının İhlâlinde Sözleşme Dışı Sorumluluk 364 a. Genel Bilgi 364 b. Bağlama Kuralı İmalatçının Sözleşme Dışı Sorumluluğu 366 a. Genel Bilgi 366 b. Bağlama Kuralı Haksız Rekabet 367 a. Genel Bilgi 367 b. Bağlama Kuralı 367 c. Uygulama Alanı Rekabetin Engellenmesi 368 a. Genel Bilgi 368 b. Bağlama Kuralı 369 VI. Milletlerarası Sözleşmeler Trafik Kazalanna Uygulanacak Hukuk Hakkında Sözleşme İmal Edilen Şeylerden Sorumluluk Hakkında Sözleşme Akit Dışı Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkında AB Tüzüğü (Roma II) Sebepsiz Zenginleşme 374 I. Genel Bilgi Sebepsiz Zenginleşen ve Fakirleşen Arasında Hukuki İlişki Yoksa Sebepsiz Zenginleşen ve Fakirleşen Arasında Hukuki İlişki Varsa 376 II. Bağlama Kuralı Alacağın Devri ve Borcun Üstlenilmesi (Alacağın Temliki - Borcun Nakli) 378 I. Alacağın Devri (Alacağın Temliki) Genel Bilgi 37g a. Alacağın Sözleşmeyle Devri (Temliki) 378 al) Bağlama Kuralı 378 a2) Bağlama Kuralının Uygulanma Alanı 379 b. Alacağın Kanuni Devri (İntikali) 379 bl) Alacağa İlişkin Bağlama Kuralı (Alacak Statüsü) 380 XXXII

21 b2) Devir Sebebine İlişkin Bağlama Kuralı (Devir Sebebi Statüsü) 380 b3) Alacak Statüsü ile Temlik Sebebi Statüsünün Belirli Kısımlara Uygulanması Bağlama Kuralı 381 II. Borcun Üstlenilmesi (Borcun Nakli) Genel Bilgi 381 a. Borçtan Kurtarma Vaadi (Borcun İç Üstlenilmesi) 381 b. Borcun Dar Anlamda Üstlenilmesi (Borcun Dış Üstlenilmesi) Bağlama Kuralı 382 III. Milletlerarası Sözleşmeler 383 Metin: Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun 385 Bibliyografya 401 Kavram Dizini 431 Türk Kanunlarına İlişkin Madde Dizini 439 XXXIII