HAKKI ATAMULU HEYKELLERİ VE BU BAĞLAMDA UYGULAMALAR. Nuray ÇETİN YÜKSEK LİSANS TEZİ BİLEŞİK SANATLAR ANASANAT DALI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "HAKKI ATAMULU HEYKELLERİ VE BU BAĞLAMDA UYGULAMALAR. Nuray ÇETİN YÜKSEK LİSANS TEZİ BİLEŞİK SANATLAR ANASANAT DALI"

Transkript

1

2 HAKKI ATAMULU HEYKELLERİ VE BU BAĞLAMDA UYGULAMALAR Nuray ÇETİN YÜKSEK LİSANS TEZİ BİLEŞİK SANATLAR ANASANAT DALI GAZİ ÜNİVERSİTESİ GÜZEL SANATLAR ENSTİTÜSÜ TEMMUZ 2015

3 Nuray Çetin tarafından hazırlanan Hakkı Atamulu Heykelleri Ve Bu Bağlamda Uygulamalar adlı tez çalışması aşağıdaki jüri tarafından OY BİRLİĞİ / OY ÇOKLUĞU ile Gazi Üniversitesi Bileşik Sanatlar Anasanat Dalında YÜKSEK LİSANS TEZİ olarak kabul edilmiştir. Danışman: Unvanı Adı SOYADI: Doç. Dr. Aysun ALTUNÖZ YONUK Anabilim Dalı, Üniversite Adı: Heykel ASD, Gazi Üniversitesi Bu tezin, kapsam ve kalite olarak Yüksek Lisans Tezi olduğunu onaylıyorum/onaylamıyorum... Başkan : Unvanı Adı SOYADI: Prof. Refa EMRALİ Anabilim Dalı, Üniversite Adı: Heykel ASD, Hacettepe Üniversitesi Bu tezin, kapsam ve kalite olarak Yüksek Lisans Tezi olduğunu onaylıyorum/onaylamıyorum... Üye : Unvanı Adı SOYADI: Doç. Dr. Meliha YILMAZ Anabilim Dalı, Üniversite Adı: Resim- İş Eğitimi ABD, Gazi Üniversitesi Bu tezin, kapsam ve kalite olarak Yüksek Lisans Tezi olduğunu onaylıyorum/onaylamıyorum... Tez Savunma Tarihi: / 07. / 2015 Jüri tarafından kabul edilen bu tezin Yüksek Lisans Tezi olması için gerekli şartları yerine getirdiğini onaylıyorum... Prof. Aysen SOYSALDI Güzel Sanatlar Enstitüsü Müdürü

4 ETİK BEYAN Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Tez Yazım Kurallarına uygun olarak hazırladığım bu tez çalışmasında; Tez içinde sunduğum verileri, bilgileri ve dökümanları, akademik ve etik kurallar çerçevesinde elde ettiğimi, Tüm bilgi, belge, değerlendirme ve sonuçları bilimsel etik ve ahlak kurallarına uygun olarak sunduğumu, Tez çalışmasında yararlandığım eserlerin tümüne uygun atıfta bulunarak kaynak gösterdiğimi, Kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, Bu tezde sunduğum çalışmanın özgün olduğunu bildirir, aksi bir durumda aleyhime doğabilecek tüm hak kayıplarını kabullendiğimi beyan ederim. Nuray ÇETİN --/--/2015

5

6 iv HAKKI ATAMULU HEYKELLERİ VE BU BAĞLAMDA UYGULAMALAR (Yüksek Lisans Tezi) Nuray Çetin GAZİ ÜNİVERSİTESİ GÜZEL SANATLAR ENSTİTÜSÜ Temmuz 2015 ÖZET Hakkı Atamulu Heykelleri Ve Bu Bağlamda Uygulamalar adlı bu çalışma, Türk heykel sanatında önemli bir isim olan Hakkı Atamulu nun, sanatsal kimliğinin temellerinin atıldığı Cumhuriyet döneminde gerçekleştirdiği anıt heykellerini ve özellikle 1970 sonrası yaptığı figüratif ve nonfigüratif heykellerini irdelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın ilk aşamasını, çağdaşlaşma sürecinde Türk heykel sanatının gelişimine hizmet eden Sanayi Nefise Mektebi ve ilk Türk heykeltraşlar oluşturmaktadır. Heykele hareket alanı yaratan bu kurumun ele alınmasının altında yatan temel sebep, araştırmanın ana eksenini oluşturan Hakkı Atamulu nun bu okulun eğitim süzgecinden geçmiş olmasıdır. Bunun yanı sıra çalışmanın arka planını oluşturan bir başka unsur, Cumhuriyet in getirdiği reformlarla heykel sanatının devinim kazanmasıdır. Bu devinim ideolojik dil olarak kullanılan anıt heykel uygulamalarından geçmektedir. Bu uygulamalarda söz sahibi olan isimler arasında bulunan Atamulu nun kendi sanatına yansıyan sosyokültürel iklim değişikliğinin boyutları incelenmiştir. İkinci aşamada ise Atamulu nun iki kutup olarak kabul edilen anıt heykelleri, figüratif uygulamaları ve betisiz heykel grupları hedef alınmıştır. Sanatçının seçilen belli başlı yapıtlarının, anlam boyutunda betimleme ve içerik analizi yapılmıştır. Bilim Kodu : Anahtar Kelimeler : Türk Heykeli, Anıt Heykel, Heykel, Hakkı Atamulu Sayfa Adedi : 102 Danışman : Doç. Dr. Aysun ALTUNÖZ YONUK

7 v HAKKI ATAMULU S STATUES AND PRACTICES IN THIS REGARD (Master s Thesis) Nuray Çetin GAZI UNIVERSITY GRADUATE SCHOOL OF FINE ARTS July 2015 ABSTRACT This research Hakkı Atamulu s Statues And Practıces In Thıs Regard aims to examine the monuments of Hakkı Atamulu especially those which he has produced during the republican period. Hakkı Atamulu is a very important artist for the art of sculpture in Turkey and by the help of this research, especially his figurative and non-figurative monuments which has been produced after 1970 are intended to be examined. In the first stage of the research, the very first Turkish sculptors and the Sanayi Nefise Mektebi which has been served for the improvement of the Turkish art of sculpture during the modernization period, are being examined. Sanayi Nefise Mektebi, which created room where the art of sculpture can manoeuvre, is to be examined since Hakkı Atamulu, the main focus of this research, studied in this instution. Another factor that forms the background of this research is the momentum that has been gained in the art of sculpture by the innovations of Republic. This momentum has been established since the implementations of monuments were being used as an ideological language. Dimensions of the social and cultural climate changes which were reflected on Atamulu s art are examined in those implementations. In the second stage, Atamulu s existence in the Turkish sculpture, his contributions to it and the groups of abstract sculpture and monuments, which are accepted as two polars, are aimed to be analyzed in terms of content and description. Science Code : Key Words : Turkish Sculpture, Monument, Sculpture, Hakkı Atamulu Number Of Pages : 102 Advisor : Doç. Dr. Aysun ALTUNÖZ YONUK

8 vi TEŞEKKÜR İlk olarak bilgi birikimi ve yol gösterici tavrıyla her daim varlığını hissettiren ve koşulsuz yardımlarıyla yanımda olan değerli hocam ve danışmanım Doç. Dr. Aysun ALTUNÖZ YONUK a, ardından desteğini hiçbir zaman esirgemeyen sayın hocam Öğr. Gör. Necmettin YAĞCI ya ve bu zorlu süreçte başta ailem olmak üzere, hayatımda olan yüreği güzel insanlara teşekkürlerimi bir borç bilirim.

9 vii İÇİNDEKİLER Sayfa ÖZET... iv ABSTRACT... v TEŞEKKÜR... vi İÇİNDEKİLER... vii RESİMLERİNLİSTESİ... viii KISALTMALAR... xii 1.GİRİŞ KAVRAMSAL ÇERÇEVE Sanayi Nefise Mektebi Cumhuriyet Dönemi Cumhuriyet Dönemi Anıt Heykeller ve Sanatçıları HAKKI ATAMULU HEYKELLERİ ÜZERİNE OKUMALAR Anıt Heykel Uygulamaları Figüratif ve Nonfigüratif Uygulamaları UYGULAMALAR SONUÇ VE ÖNERİLER KAYNAKLAR EKLER ÖZGEÇMİŞ

10 viii RESİMLERİN LİSTESİ Resim Sayfa Resim2.1. Kerime Salahur un Büstü... 8 Resim2.2. Sakallı Adam... 8 Resim2.3. Mimar Ernst Egli Başı... 9 Resim2.4. Abdülhak Hamid in Başı Resim2.5. Fahriye Yen in Başı Resim2.6. Ahmet Rasim Büstü Resim2.7. Kadın Maskı Resim2.8. Orhan Veli nin Başı Resim2.9. Kuğu Kız Büstü Resim2.10. Abdülhak Hamid Büstü Resim2.11. Hadi Bara nın Başı Resim2.12. Mimar Sinan Anıtı Resim2.13. II. Beyazıt Heykeli Resim2.14. Akdeniz Heykeli Resim2.15. Atatürk Anıtı Resim2.16. İlk Kurşun Hasan Tahsin Anıtı Resim2.17. ODTÜ Atatürk Anıtı Resim Nisan Kulesi Resim3.1. Atatürk Ve Erzurum Kongresi Anıtı Resim3.2. Malatya Atatürk Ve Gençlik Anıtı Resim3.3. Damat İbrahim Paşa Anıtı Resim3.4. Hacı Bektaş Veli Heykeli Resim3.5. Malatya İnönü Heykeli... 33

11 ix Resim3.6. İstanbul Üniversitesi Atatürk Ve Gençlik Anıtı Resim3.7. Kültür Parkı Atatürk Anıtı Resim3.8. Nevşehir Atlı Atatürk Anıtı Resim3.9. Bor Atatürk Heykeli Resim3.10. Samsun İlk Adım Anıtı Resim3.11. Ürgüp El Sanatları Üçlemesi Resim3.12. Kainat Ve Dünya Resim3.13. Yapılandırma (Phira) Resim3.14. Soyut Resim3.15. Soyut Resim3.16.Soyut Resim3.17. Soyut Resim3.18. Soyut Resim3.19. Sonsuz Sütun Resim3.20. Oturan Kadın Resim3.21. Donan Yaşlı Kadın Resim3.22. Kadın Başı Rölyef Resim3.23. Uzanmış Kadın Resim3.24. Yatan Figür Resim3.25. Ayakta Kadın Figürü Resim3.26. Saz Çalan Kadın Resim3.27. Oturan Kadın Resim3.28. Stilize Kadın Figürü Resim3.29. İkili Kompozisyon Resim3.30. Tahrip Şehir... 48

12 x Resim3.31. Disk Atan Adam Resim3.32. İsimsiz Resim3.33. Kadın Büstü Resim3.34. Balerin Resim3.35. Balerin Resim3.36. Üçlü Kompozisyon Resim3.37. Otoportre Resim3.38. Soyut Resim3.39. Soyut Resim3.40. Soyut Resim3.41. Kavisli Form Resim3.42. Soyut Resim3.43. Bölünmüş Çember Resim3.44. Soyut Resim3.45. Soyut Resim3.46. Soyut Resim3.47. Soyut Resim3.48. Pelagos Resim3.49. Soyut Resim4.1. Aile Resim4.2. Güvercin Resim4.3. İsimsiz Resim4.4. İsimsiz Resim4.5. İsimsiz Resim4.6. Oturan Kadın

13 xi Resim4.7. Yatan Kadın Resim4.8. İkili Figür Resim4.9. İsimsiz Resim4.10. Büst Resim4.11. Barış Güvercini... 70

14 xii KISALTMALAR Bu çalışmada kullanılmış bazı simgeler ve kısaltmalar, açıklamaları ile birlikte aşağıda sunulmuştur. Kısaltmalar Açıklamalar ODTÜ TDK YÖK Orta Doğu Teknik Üniversitesi Türk Dil Kurumu Yüksek Öğretim Kurumu

15 1 1.GİRİŞ Bu araştırmanın asıl çabası, Hakkı Atamulu yapıtlarını incelerken eserlerin oluşum sürecine etki eden faktörlere vurgu yapmaktır. Bu bağlamda heykel eğitiminin ülkemizde ilk varlık gösterdiği kurum, Sanayi Nefise Mektebi ne, ardından Cumhuriyet in ilanıyla birlikte heykel sanatının ilerleme göstermesinde etkinliği olan Cumhuriyet dönemi sanatçılarına ve sanat etkinliklerine yer verilmiştir. Bu nedenle çalışmanın ilk bölümünde, Osmanlı nın yenileşme olgusu sonucunda gerçekleştirdiği, Türk sanatına farklı bir boyut kazandıran Sanayi Nefise Mektebi nin ve Cumhuriyet dönemiyle birlikte tamamen kabuğunu değiştiren heykel sanatının incelenmesine önem verilmiştir. Cumhuriyet in ilanıyla birlikte, heykel sanatının gelişim evrelerinden biri, Akademi öğrencilerinin yurt dışına gönderilmesiyle gerçekleşmiştir. Heykel alanında en etkililerinden olarak görülen bir diğer hamle ise kazanılan zaferler ve kahramanlıkları anıtlaştırmak olmuştur. Önceleri yabancı sanatçılara yaptırılan anıt heykel uygulamaları daha sonraları olması gerektiği gibi milli bilince sahip Türk heykeltıraşlar tarafından yapılmıştır. Dolayısıyla tezin ilk bölümünde, Cumhuriyet dönemi heykel sanatının çoğu özelliklerini yapıtlarında güçlü bir anlatım diliyle hissettiren Hakkı Atamulu nun figüratif, nonefigüratif ve anıt çalışmalarına vurgu yapılmıştır. Çağına ayak uyduran ve yeniliklere açık olan Hakkı Atamulu nun, anıt heykellerinin yanı sıra, özellikle 1970 lerden sonra farklı denemelerde bulunarak, özgün üslup anlayışıyla yaptığı heykellerine odaklanılmıştır. Sanatçının iki yön olarak kabul gören anıt ve soyut heykellerine rotasını çeviren bu araştırma, bir yandan yapılan özgün çalışmaların ana kaynağını oluştururken, diğer yandan Hakkı Atamulu nun Türk heykel sanatı içindeki yerini hatırlatmaya yönelik bir bilinç oluşturma isteğidir. Çalışmanın son aşamasında, Cumhuriyet dönemi ve Anadolu kültürünü batı biçimleme dili ile yansıtan Hakkı Atamulu heykellerinin, betimleme ve içerik bağlamında etkileri, özgün çalışmalar üzerinden sunulmuştur. Bu araştırmada Atamulu nun ilgili işleri literatür, dergiler, internet siteleri aracılığıyla incelenmiş ve YÖK Tez Merkezi veri tabanı elektronik bilgi kaynakları üzerinden taranmıştır. Araştırma, ilgili yazımlardan alıntılarla desteklenmiştir.

16 2 Problem Durumu Cumhuriyet Dönemi, Türk heykel sanatı tarihi incelendiğinde Hakkı Atamulu nun eserlerine ilişkin kapsamlı bilimsel araştırmaların yapılmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu nedenle Atamulu nun gerçekleştirdiği yapıtlarının betimleme içerik analizinin yapılmasının, bu dönem Türk heykel literatürüne katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Sanatçının yaratım sürecine etki eden faktörler etraflıca irdelenirken, Atamulu nun anıt(figüratif) ve soyut heykelleri arasındaki plastik ve anlamsal farklılıklar açığa çıkarılmaya çalışılmıştır. Tüm çıkarımların yansımaları, özgün çalışmalarla ortaya konulmuştur. Araştırmanın Amacı Bu araştırmanın amacı; Hakkı Atamulu nun soyut heykelleri ile anıt(figüratif) heykellerini betimleme ve içerik analizi bağlamında çözümlemek ve bu süreçte ele alınacak olan yapıtların, oluşum süreçlerini etkileyen nedenleri açığa çıkarmanın yanı sıra, özgün çalışmalar üretmektir. Araştırmanın Önemi Cumhuriyet tarihinin önemli dönemlerine, kendi sanat anlayışı doğrultusunda yaptığı yapıtlarıyla destek veren Atamulu nun, plastik olgunluğa erişmiş konstrüksiyonu güçlü eserleri olmasına rağmen, yapılan bilimsel ve sanatsal araştırma ve inceleme çalışmalarında yerinde bir şöhrete sahip olmadığı görülmektedir. Bu sebeple, bu araştırma sanatçının birçok eserini hatırlatmaya yönelik bir bilinç oluşturma isteğidir. Ayrıca, Hakkı Atamulu eserlerine dair herhangi bir araştırma yapılmamış olmasından ötürü de bu çalışmanın önemli olduğu düşünülmektedir. Ancak tezin yazım sürecinde konuya ilişkin benzer bir tezin Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü bünyesinde Ayşe Karataş tarafından yapılmış olduğu da tespit edilmiştir. Cumhuriyet tarihinin önemli dönemlerine yapıtlarıyla destek veren Atamulu nun, bu çalışmaya konu edilmesinin, diğer alan araştırmacılara kaynaklık edeceği düşünülmektedir. Bu çalışma, Atamulu nun sanatsal kimliği, üslubu ve sosyokültürel değerlerinin dışa vurulmasıyla da farklı bir boyutta önem arz etmektedir. Diğer taraftan, Atamulu nun

17 3 yorumlama ve biçimleme dilinin yansımaları, özgün çalışmalarla açığa çıkarılmış olmasından dolayı da araştırmanın farklılık gösterdiği düşünülmektedir. Sınırlılıklar Çalışma sanatçının Cumhuriyet döneminde yapmış olduğu anıt heykelleri ve özellikle 1970 sonrası yapmış olduğu soyutlamalarıyla sınırlandırılmıştır. Çalışma sanatçının heykelleri dışındaki eserleri kapsamamaktadır. Tanımlar Araştırmanın belli bölümlerinde geçen bazı kavramlar aşağıda belirtilen anlamlarda kullanılmıştır. İdeoloji: Siyasal veya toplumsal bir öğreti oluşturan, bir hükümetin, bir partinin, bir grubun davranışlarına yön veren politik, hukuki, bilimsel, felsefi, dini, moral, estetik düşünceler bütünü ( 2015). Sosyokültürel: Aynı anda bir toplumu veya toplumsal bir grubu ve kendine özgü olan kültürü ilgilendiren ( 2015). Nonfigüratif: İnsanı, hayvan ve tabiat öğelerini işlemeyen (sanat), betisiz (sanat) ( 2015). İktidar: Devlet yönetimini elinde bulundurma ve devlet gücünü kullanma yetkisi; bu yetkiyi elinde bulunduran kişi ve kuruluşlar ( 2015). Kronoloji: Zaman bilimi ( 2015). Anıt: Önemli bir olayı veya büyük bir kişinin gelecek kuşaklara tarih boyunca anılması için yapılan, göze çarpacak büyüklükte, sembol niteliğinde yapı, abide ( 2015).

18 4

19 5 2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE 2.1. Sanayi Nefise Mektebi Zengin bir kültür katmanından oluşan Türk heykel sanatı ilk olarak Orta ve İç Asya da varlık göstermiş ancak zihinlerdeki heykel algısı kalıplaşmış dar fikirlere sıkıştırılarak sekteye uğratılmaya çalışılmıştır. Fakat Osmanlı, Batı nın heykel sanatına karşı gelişim gösteren merak ve ilgisini, Batı ile kültürel temasları sırasında fark etmiş ve sanat eğitimi noksanlığının idrak edilmesini sağlamıştır. Batı sanatı ülkemizde, Batı nın sanat, bilim ve meslek dallarından ve müspet ilimlerden yararlanmaya çalışmaları sırasında kendini göstermeye başlamıştır (Cezar, 1995: 455). Batılılaşma düşüncesinin halkalarından birini oluşturan Sanayi Nefise Mektebi, buna dair hayata geçirilecek girişimlerde etken rol oynamış ve Osmanlı, modernleşme yolunda bir atılımda bulunarak, ülkenin ilk güzel sanatlar alanında eğitim verecek olan kurumunu hayata geçirmiştir. Ülkemizde tarihi ve içtimai gelişmenin ürünü Güzel Sanatlar Akademisi nin ilk adı olan Sanayi-i Nefise Mektebi nin kuruluşunda, Osman Hamdi Bey in hizmetleri yadsınamayacak niteliktedir (Cezar, 1995: 457). Sanayi Nefise Mektebi ile ilgili tek kaynak kitap olan Elvab-ı Nakşiye Koleksiyonu adındaki yapıtta Sanayi Nefise Mektebi nin kuruluşunda Osman Hamdi Bey in görev ve payını, kardeşi Halil Ethem Bey şu şekilde anlatmaktadır: Şimdiki Sanayi-i Nefise Mektebi ne gelince, bu müessese Hamdi Bey in nezd-i hükümette vaki olan teşvik ve tavsiyesi ile vücude gelmiştir. Mumaileyh 12 Şevval 1298 (11 Eylül 1881) tarihinde Müze-i Hümayun müdiri tayin olunmuştu, o tarihlerde ticaret nazırı olan ve Hamdi Bey le gayet samimi dostluğu bulunan Raif Paşa dahi bu babda kuvvetli bir amil olarak bu teşebbüs-ü mühimmin husulünü teshil etmişti. İşte bu sebepten dolayıdır ki mekteb-i mezkur bidayette Ticaret Nezaretine ilhak edildi. Böyle bir mektebin tesisi hükümetçe taht-ı karara alındıktan sonra Hamdi Bey 11 Safer 1299 (2 Ocak 1882) tarihiyle Sanayi-i Nefise Müdiriyeti ne nasb olundu. Ticaret Nazırı Raif imzasiyle vurud eden teskerede Hamdi Bey in uhdesinde olan müze müdiriyetinin kemakan Maarif Nezareti ne ve yeni teşkil olunan Sanayi-i Nefise Müdiriyetinin de Ticaret Nezareti ne merbut kalacağı tebliğ olundu (Cezar, 1995: 457).

20 6 Sanayi Nefise Mektebi Alisi nin eğitim dizgesi ve idaresi Paris teki Ecole Nationale Superiure Des Beaux- Arts dan esinlenerek oluşturulmuştur (Erbay, 1997: 136). Mektep ilk olarak resim, hekel (oymacılık) ve mimari olmak üzere üç bölümle çalışmaya başlamıştır (Cezar, 1995: 467). Bu öncü kurumun öncesine kadar çok az itibar gören heykel sanatından söz etmek pek mümkün olmamıştır. Bu tarihsel olguyla plastik sanatlar eğitimi kurumsallaşmış ve bu anlamda yapılan büyük bir hamle olarak değerlendirilmiştir li yıllara değin ülkemizde seramik, heykel gibi sanat dallarında, çağdaş bir sanat anlayışının teşekkül etmesinde ve pratiğe dökülmesinde yetkili tek kurum Devlet Güzel Sanatlar Akademisi olmuştur (Germaner, 1999: 19). Bütün bunlar sanat faaliyetlerinin hız kazanmasına ve kök salıp yeşermesine olanak tanıyan bu kurumu yadsınamayacak önemli bir yere oturtmuştur. Nitekim Sanayi Nefise Mektebi aracılığıyla heykel sanatının çehresi değişmiş ve kurum bu değişime öncülük edecek birçok değerli sanatçı yetiştirmiştir. Bu değerli sanatçıların yetişmesinde ve heykel sanatının gelişim göstermesinde etkinliği olan isim ise, Yervant Oskan Efendi olmuştur. Sanay-i Nefise Mektebi kurulduğu dönemde, Akademi deki tek heykel hocası Roma daki eğitiminin ardından ülkeye dönen Yervant Oskan Efendi den başkası değildir yılında eğitim almak için Sanay-i Nefise Mektebi ne giren ilk Türk heykeltıraş ise İhsan Özsoy dur den 1923 e kadar olan süreçte heykelci anlamında ismini zikredeceğimiz yalnızca dört sanatçımız; İhsan Özsoy, İsa Behzat, Mahir Tomruk ve Nijad Sirel bulunmaktadır (Berk, N. ve Gezer, H., 1973: 11). Doğa bilimci bir anlayış biçimini özümsediği gözlenen Yervant Oskan Efendi nin kendisinden sonraki kuşakların yetişmesi bakımından varlığı yadsınamayacak bir kişilik olduğu anlaşılmaktadır (Gezer, 1984: 50-53). Oskan Efendi nin günümüze yansıyacak çok fazla heykeli olmamakla beraber İstanbul Resim ve Heykel Müzesi nde büst heykelleri bulunmaktadır. Naile Hanım, Tavukçu Kadın ve Zeybek, Oskan Efendi nin eserlerine örnek olarak gösterebileceğimiz çalışmalarıdır (Gezer, 1984: 51-52).

21 7 Cumhuriyet dönemine kadar heykel sanatını ileriye taşıyacak başka sanatçılar olmamıştır. Akademi nin ilk heykel öğrencileri olmaları bakımından ve Cumhuriyet kuşağı sanatçılarının bir kısmının yetişmesinde etken rol üstlenmelerinden dolayı bu sanatçılar heykel sanatı içerisinde altı çizilmesi gereken isimlerden olmuşlardır. Heykel bilincini bir adım ileriye taşıyan ve heykel sanatında önemli bir yere sahip olan bu sanatçılara, mevcut olan eserlerinden birer örnekle değinmekte fayda olduğu düşünülmektedir. İhsan Özsoy ( ) Kabiliyetli Türk öğrencilerin, Mekteb in resim ve heykel bölümüne ilgi göstereceği zamana kadar, ilk zamanlarda Sanayi Nefise ye ilgi daha çok yabancı asıllı öğrenciler tarafından gösterilmiştir (Tansuğ, 1991: 104). Güzel sanatlar anlamında heykel tarihinin kronolojisine bakıldığında, heykel eğitiminde ilk Türk öğrenci ve ilk heykeltıraş olmasıyla İhsan Özsoy önemli bir yere sahip olmuştur. İhsan Özsoy Akademi de heykeltıraşlık öğretmenliği yapan Yervant Oskan Efendi nin yanında bir süre çalışmıştır. Düzenlenen bir yarışmada birinci olması üzerine 1893 de devlet namına Paris e gönderilmiştir (Elibal, 1973: 225). Mektepteki hocası Yervant Oskan Efendi nin yol gösterici tutumuyla sanatçı çalışmalarını bir süre orada idame ettirmiştir. Özsoy, Osman Hamdi nin önerisi üzerine Paris te ilk olarak Deloye nın atölyesine girmiş, ancak beklentisine karşılık vermediğini düşündüğü atölyeden ayrılarak çalışmalarını Ecole des Beaux Arts da Emile Arthur Soldi ve Thomas nın yanında devam ettirmiştir (Tansuğ, 1991: 109). Kendisine öğretmenlik yapan Yervant Oskan Efendi nin vefatından sonra, bölümde öğretmenlik yapılması maksadıyla düzenlenen yarışmada başarılı olarak, heykeltraş öğretmenliği görevine başlamış, 1933 e geldiğinde de emekli olmuştur. Türk heykeltraşların öncüsü olan sanatçı çok fazla eser bırakmamıştır. İhsan Özsoy, doğadan faydalanılması gerektiğini düşünmüş ve eserlerinde bunu pratiğe geçirmiştir (Elibal, 1973: 226).

22 8 Resim 2.1. İhsan Özsoy, Kerime Salahur un büstü, alçı Döneminin eğitim prensiplerini özümseyerek çalışan sanatçının eserlerinde natür etkiler egemendir. İhsan Özsoy, hocası Oskan Efendi gibi genellikle büst çalışmalar yapmıştır. Büstlerinde ustaca işlenmiş etkili bir plastik yorumlama görülmektedir. Danseden Çocuklar, Nimet Hanım ve Salahur un portreleri mevcut olan eserlerini oluşturmaktadır (Gezer, 1984: 56). İsa Behzat ( ) Yervant Oskan Efendi nin ikinci Türk heykeltraş öğrencisi ise İsa Behzat olmuştur. İsa Behzat ın çalışma stili öğretmeni Yervant Oskan Efendi nin uygulamalarına benzer natüralist karakterde çalışmalardır (Berk, N. ve Gezer, H., 1973: 32). Resim 2.2. İsa Behzat, Sakallı Adam, alçı

23 9 Kendi tarzını yansıtan ve plastik öğeleri başarılı bir şekilde uygulamaya geçiren sanatçının önemli eserleri bulunmaktadır. Mehmet Mahir Tomruk ( ) İhsan Özsoy un öğrencisi olan Mahir Tomruk mezuniyetinin ardından, Almanya da ilk olarak Prof. Kurtz un, daha sonra da Prof. Belecker in yanında çalışmalarını idame ettirmiştir. Ülkesine döndükten sonra Sanayii Nefise Mektebi nde modelaj öğretmeni olarak göreve başlamıştır (Elibal, 1973: 227) de ise emekliye ayrılan İhsan Özsoy un yerine heykel öğretmenliği görevine başlamıştır. Yalnızca birkaç büstü olan sanatçının eserleri plastik açıdan epeyce güçlü çalışmalardır (Berk, N. ve Gezer, H., 1973: 36). Sanatını sağlam temeller üzerine oturtan Tomruk un eserlerinde, doğalcı bir yorumlamanın ön planda tutulmasının yanı sıra, ifadesi güçlü bir dil kullandığı görülmektedir. Resim 2.3. Mahir Tomruk, Mimar Ernst Egli başı, bronz Sanatçının İstanbul Resim ve Heykel Müzesi nde, bronzdan Annesinin başı, alçıdan Fazıl Tomruk un başı, bronzdan Egli nin başı ve yine bronzdan Fazıl Tomruk un başı adlı eserleri bulunmaktadır (Gezer, 1984: 65).

24 10 Nijad Sirel ( ) Nijad Sirel 1915 te Almanya Münih Güzel Sanatlar Akademisi ne heykel öğrenimi için gitmiş ve buradaki eğitimini tamamlaması üzerine 1922 de ülkesine dönmüştür. Çeşitli yerlerde resim öğretmenliği yapan sanatçı, 1927 yılında Akademi müdürlüğü görevine atanmıştır (Berk, N. ve Gezer, H., 1973: 39). Sanatçının yapıtları içinde farklı tarzda çalışmaları vardır (Gezer, 1984: 69). Bronzdan Şair Abdülhak Hamit başı, alçıdan Mithat Paşa büstü, alçıdan Kadın başı, alçıdan Şair Ahmet Haşim maskı, alçıdan Ressam Avni Lifij başı, Resim ve Heykel Müzesi nde bulunan eserlerindendir. Bursa da bulunan Atlı Atatürk anıtı ve Bolu anıtı anıt heykelleri arasında en müspet olan anıtlarıdır (Berk, N. ve Gezer, H., 1973: 41). Değişik tarz ve malzemelerle çalışmış olan sanatçı, Cumhuriyet döneminde yapılan anıt heykel uygulamalarında söz sahibi olacak heykeller icra etmiştir. Resim 2.4. Nijad Sirel, Abdülhak Hamid in başı, bronz Çanakkale Atatürk Anıtı ( ), Mahir Tomruk la beraber yaptığı Bursa Atlı Atatürk Anıtı, 1944 de Hakkı Atamulu ile birlikte yaptığı Malatya Atatürk Anıtı ve Hakkı Atamulu ile yaptığı Malatya İnönü anıtı sanatçının anıt yapıtları arasında olan heykellerindendir (Sözen, 1973).

25 Cumhuriyet Dönemi Osmanlı hükümetinde görülen bilim ve sanat alanındaki kısırlık, Cumhuriyet döneminin ilk zamanlarında da kendini hissettiren bir eksiklik olarak boy göstermiş olsa da, Türk sanatındaki gelişim ve yenilikler, kültür ve sanat ortamında köklü değişimlerin yaşam bulacağı sinyallerini vermiştir. Dönemin iktidarı bu soruna somut çözümler bulmak adına, birçok alanda olduğu gibi sanat eğitimi alanında da iyileştirme çabası içerisinde hareket etmiştir. Hükümet, mektepte başarılı olan kabiliyetli talebeleri, eğitimlerini tamamlamak adına yurtdışına göndermeye dair bir değerlendirme yapmış, resim ve heykel bölümlerinden her yıl mezun olan bir öğrenci eğitiminin sürekliliği için hükümet tarafından Avrupa ülkelerinden birine gönderilmiştir (Erbay, 1997: 136). Cumhuriyet döneminde Avrupa ya giden ilk Türk heykelci Ratip Aşir olmuştur. Sonraki dönemlerde Ratip Aşir i takiben Ali Hadi Bara, Zühtü Müridoğlu, Mustafa Nusret Suman Avrupa ya giden sanatçılarımızdan olmuşlardır (Berk, N. ve Gezer, H., 1973: 12-13). Ahmet Kenan Yontuç, Sabiha Bengütaş ve Nermin Faruki de dönem iktidarının desteğiyle veya kendi olanaklarıyla Avrupa ya giden, Cumhuriyet döneminin ilk heykeltıraşları olarak heykelin gelişimine katkıda bulunmuşlardır. Ratip Aşir Acudoğlu ( ) Ratip Aşir, sanat eğitimi hayatına 1918 yılında Sanay-i Nefise Mektebinde İhsan Özsoy un gözetiminde başlamıştır (Elibal, 1973: 230). figüratif heykellerde ve Cumhuriyet döneminin ideolojik dili olan anıtlarda sanatını konuşturmuş bir sanatçıdır de babasının desteğiyle Münih Güzel Sanatlar Akademisi nde Prof. Belecker den eğitim almıştır. Daha sonra Paris e gitmesinde Moillol un yanında çalışma isteği etkili olmuş, fakat Moillol un sanatçının beklentilerini karşılamaması üzerine Acudoğlu yalnız başına çalışmıştır. Çağın ustaları Moillol ve Bourdelle den etkilenmiştir (Gezer, 1984: 92).

26 12 Resim 2.5. Ratip Aşir Acudoğlu, Fahriye Yen in başı, alçı Çalışmalarında farklı malzemelerden yararlanan sanatçı, insanı temel alan heykel çalışmaları yapmasının yanı sıra, plastik öğelerin ön planda tutulduğu anıtlar gerçekleştirmiştir. Acudoğlu, insan vücudunun belli başlı özelliklerinden faydalanarak uyum, dayanıklılık ve güç duygularına vurgu yapmıştır (Ünal, 2010: 36). Gerek Erzincan İnönü anıtı, gerek Menemen Şehit Kubilay anıtı ve Anakara Ziraat Fakültesi Atatürk anıtı, gerekse büstleri, karakteri olan başarılı eserlerindendir (Gezer, 1984: 97). Ali Hadi Bara ( ) Bara Akademi ye 1923 te başlamış fakat bir süre sonra okula ara vermek durumunda kalmıştır te Sanayi Nefise Mektebi ne tekrar dönen ve bununla yetinmeyerek, düzenlenen Avrupa bursu sınavında başarılı olarak Paris e gitmeye hak kazanan sanatçı, burada kaydolduğu Julian adlı kurumda Bourchard ve Despian dan eğitim almıştır (Berk, N. ve Gezer, H., 1973: 72). Eskiye bağlı kalan bir atölyede eğitim veren hocalarının cesaretli işlere mani olabileceğine inanması fikri, Bara nın buradan ayrılarak kendi başına çalışabileceği yeni bir çalışma ortamı ayarlamasına neden olmuştur (Elibal, 1973: 236). Yurda döndüğünde sanatçı figürün temel alındığı heykeller yapmıştır da klasik figür çalışmalarından uzaklaşmasına neden olan ikinci kez yaptığı Paris seyahatini gerçekleştirmiştir (Ersoy, 2004: 88).

27 13 Resim 2.6. Ali Hadi Bara, Ahmet Rasim büstü, bronz Havva, Bedia nın Başı, Mareşal Fevzi Çakmak Büstü, Tevfik Fikret Büstü, Ahmet Rasim Büstü, Atatürk Büstü, Atatürk Başı, Erkek Torsu, Adana anıtı, sanatçının bilinen en önemli eserlerindendir (Berk, N. ve Gezer, H., 1973: 76). Zühtü Müridoğlu ( ) İhsan Özsoy un teşviki ve öğretmenliği öncülüğünde 1924 Sanay-i Nefise Mektebi ne girmiş, 1928 de ise Avrupa bursu sınavında başarılı olarak Paris e gitmiştir. D grubunun kurucularından olan sanatçı, bir taraftan grubun tasarladığı sergilere katılmış, diğer taraftan sanat dergilerinde yazarlık yapmıştır (Gezer, 1984: ) dan 1950 ye kadar figüratif sanat anlayışını devam ettiren sanatçının figürlü heykellerinde Giamond, Bourdelle, Maillol ve Despiau nın etkileri görülmektedir de Paris e ikinci defa giden sanatçı, dönemin soyut akımının etkisi altına girmiştir (Özcan, 2009: 38) li dönemlere gelindiğinde sanatçı özgün bir figür tekniğini kullanmaya başlamıştır (Ünal, 2010: 46). Resim 2.7. Zühtü Müridoğlu, Kadın maskı, alçı

28 14 Zonguldak Atatürk ve İnönü heykeleri, Büyükada Atatürk anıtı, Muş Atatürk anıtı, Beşiktaş Barbaros anıtı, İstanbul Eyüp te bulunan Atatürk anıtı sanatçının kolektif ve yalnız çalıştığı önemli anıtlarındandır (Sözen, 1973). Mustafa Nusret Suman ( ) İstanbul Güzel Sanatlar Akademi deki eğitiminin ardından Avrupa burs sınavında kendini kanıtlayan sanatçı, önce Almanya ya ardından Paris e giderek eğitimini devam etmiştir (Ünal, 2010: 37). Resim 2.8. Nusret Suman, Orhan Veli nin başı, alçı Türk heykel sanatının mümessillerinden biri olan sanatçının eserlerinde ışık ve kontrüksiyon başarılı bir şekilde işlenmiştir. Figürleri biçimlendirirken kullandığı malzemeyi ön plana çıkarmaya çalışarak, ayrıntıları minimuma indirerek kütlenin etkisini sağlamlaştırmıştır (Katalog, 2013). Çarşamba Atatürk anıtı, Sakarya Atatürk anıtı Suman ın heykellerindendir (Sözen, 1973). Bunların yanı sıra sanatçıya ait birçok ilde anıt heykel bulunmaktadır. Ahmet Kenan Yontuç ( ) Yontuç, Akademi de kısa bir süre de olsa eğitim almış, ardından Almanya ya gitmiş ve çalışmalarına orada devam etmiştir. Türkiye ye dönüşüyle birlikte çeşitli kurumlarda farklı görev alanlarında çalışma olanağı bulmuştur. Dönemin Cumhuriyet inde yaygın olarak

29 15 yapılan anıt heykel uygulamalarında, sanatçı da boy göstermiş ve bu vesileyle çok sayıda eser yapma fırsatı olmuştur (Gezer, 1984: ). Resim 2.9. Kenan Yontuç, kuğu kız büstü, polyester 1931 de Çorum Atatürk anıtını, 1934 de Silifke Atatürk anıtını, 1938 de Mersin Atatürk anıtını ve Mersin İnönü anıtını, 1946 da Tarsus Atatürk anıtını, yıllarında ise Amasya, Bilecik, Çankırı, Kastamonu, Kayseri, İstanbul-Bakırköy ve İstanbul Şemsipaşa Atatürk anıtlarını yapmıştır (Sözen, 1973). Anıtlarının yanı sıra Resim ve Heykel Müzesi nde de sanatçının büstleri bulunmaktadır. Sabiha Bengütaş ( ) Türk heykelinde ilk kez kadın bir heykeltraş olmasıyla ayrı bir yerde olan sanatçı, Akademi de ilk olarak resim bölümünde Feyhaman Duran ın ardından İhsan Özsoy un öğrencisi olmuştur. Sanatçı, Akademi den sonraki eğitim hayatına ise Roma da devam etmiştir (Gezer, 1984: ).

30 16 Resim Sabiha Bengütaş, Abdülhak Hamid büstü, alçı Sanatçının yaptığı anıtların yanı sıra, Resim ve Heykel Müzesinde önemli eserleri bulunmaktadır. Anlatımcı bir yolda ilerleyen Sabiha Bengütaş, anıt ve büst çalışmalarında ifadeyi ön planda tutmuştur (Ünal, 2010: 48). Nermin Faruki ( ) Mimar Sinan Üniversitesi heykel bölümünde İhsan Özsoy dan eğitim alan sanatçı, daha sonra öğrenimine Almanya Berlin Güzel Sanatlar Akademisi nde devam etmiştir (Katalog, 2013). Resim Nermin Faruki, Hadi Bara nın başı, bronz İlk zamanlar Alman klasik stilinin etkisine girerek eserler üreten Faruki, zamanla farklı deneme girişimlerinde bulunmuştur. Sanatçı bakır levha malzemesinden yararlanarak figür

31 17 prensibinden uzak çalışmalar da oluşturmuştur. Resim ve Heykel Müzesi nde bulunan Heykeltraş Hadi Bara nın Başı en başarılı eserleri arasında gösterilmektedir (Gezer, 1984: 132). Görüldüğü gibi sanatçılarımız, dünyadaki sanat gelişimlerini yakından takip edebilmek için, kimisi devlet namına, kimisi de bireysel olanaklarıyla eğitim amaçlı yurt dışına gitmişler ve Türk heykelini bulunduğu yerden alıp çağdaş düzeylere çıkarabilmek adına büyük çabalar sarf etmişlerdir. Bütün bu gelişmeler yurtta çağdaşlaşma devinimlerinin baş gösterdiğinin bir kanıtı niteliğindedir. Öyle ki reform yıllarının yaşandığı bu sırada ülkeye yabancı sanatçılar davet edilmiştir. Eğitim Bakanlığı nın tatbik ettiği üniversite ıslahatı gereğince Akademi de yeni bir yapılandırma gayretine gidilmiştir. Eğitim modelinin düzeltilmesi maksadıyla Akademi de her bölümün başına yabancı bir öğretmen getirilmiştir. Modern sanatta önemli bir isim olan Alman sanatçı Belling ise, heykel bölümünün başına getirilerek atölyenin ve bölümün organize ve yönetmeliğiyle görevlendirilmiştir (Katalog, 2013). Akademi nin Heykel Bölümünü yeniden yapılandıran ve idare etme görevini üstlenen Belling, araç gereçlerle donattığı heykel bölümünü bir başına yürütmeye başlamıştır (Gezer, 1984: 137). Eğitim modeline yeni bir yöntem ve disiplin getiren Rudolf Belling in çevirmenliğini ve yardımcılığını Mahir Tomruk ve Nijad Sirel yapmışlardır (Özcan, 2009: 26). Belling Akademi de eğitim verdiği süre içerisinde öğrencilerinden, daha çok doğadan beslenmelerini ve figüratif anlayışta eserler üretmesini istemiştir. Çağdaş heykel sanatının en etkili olduğu dönemlerde öncü bir sanatçı olarak nitelendirilen Rudolf Belling, çağdaş sanat akımının uygulamaya geçilmesine açık olmamış, geleneksel biçimlemeyi temel olarak almıştır (Akyürek, 1999: 53).

32 18 Hüseyin Anka Özkan, Yavuz Görey, Rahmi Artemiz, İlhan Koman, Mari Gerekmezyan, Zerrin Bölükbaşı, Hüseyin Gezer, Turgut Pura, Kamil Sonat, Şadi Çalık ve Hakkı Atamulu, Rudolf Belling in eğitim süzgecinden geçmiş isimlerdir (Katalog, 2013). Belling in dışında Heinrich Krippel, Pietro Canonica, Anton Hanak ve Josef Thorak bağlantıya geçilen diğer isimler olarak bilinmektedir (Gezer, 1984: 75) lu yıllara varıncaya kadar Heinrich Krippel ve Pietro Canonica anıt heykel alanında yurtta faaliyet gösteren yabancı sanatçılardır da Heinrich Krippel tarafından yapılan İstanbul Sarayburnu nda bulunan Atatürk Anıtı Türkiye de ilk anıt olma özelliği taşımaktadır (Osma, 2003: 24). Köktenci bir atılım olan anıt heykel uygulamalarıyla, heykel sanatı kapalı kapılar ardındaki saklanan yüzünü topluma dönmüştür ve halkla heykel sanatı arasında daha somut ilişkiler kurulmuştur. Yurt genelinde yaygınlaşan anıt heykeller, sanatsal faaliyetleri desteklemek adına yapılmasının yanında, var olan rejime hizmet için de hayata geçirilen bir uygulama biçimi olmuştur. Ülkemizde, yabancı sanatçıların anıt heykel uygulamaları yaptığı yıllarda yeterli alt yapının olmaması, ayrıca Türk heykeltıraşların durumları değerlendirildiğinde, kimisinin eğitim hayatının devam ediyor olması, kimisinin de anıt heykel deneyimine sahip olmaması yabancı sanatçıların anıt heykel uygulamalarında etkin olmalarıyla sonuçlanmıştır. (Yılmaz, 2013: 23-24) Cumhuriyet Dönemi Anıt Heykeller ve Sanatçıları Bu dönemde yapılan heykeller, Cumhuriyet in yönetim biçiminin geniş halk kitlelerince benimsetilmesinde ve halkın bilincindeki heykel kavramına karşı oluşan önyargının kırılmasında anlatımcı ve görsel bir dil üstlenmiştir ya gelindiğinde yabancı sanatçılar aracılığıyla anıt heykel çalışmalarının yapılması, Türk heykeltraşların da bu çalışmalarda görev üstlenebileceği tartışmalarını doğurmuştur (Osma, 2003: 26).

33 19 Yabancı sanatçılar tarafından hayata geçirilen anıt heykel uygulamaları, Türk toplumunun milli niteliklerini lanse etmediği gerekçesiyle eleştirilerin bel kemiğini oluşturmuş ve anıt heykeller, bir hayli zaman gündemi meşgul etmiştir. Cumhuriyet Türkiye sinde birçok heykel sanatçısının yetişmesine kaynaklık eden Rudolf Belling de anıt uygulamalarının Türk sanatçılar tarafından yapılması gerektiği düşüncesine destek vermiş, yabancı heykeltraşların anıt uygulamalarını kazanılan utkuların parçası olan Türk sanatçılar gibi şekillendiremeyeceği fikrine vurgu yapmıştır (Yılmaz, 2013: 40). Türk sanatçılar, Atatürk ün yönergeleri ve bu hususta oluşturulan kamuoyundan ötürü, az bir zamanda konuyla alakalı çalışmalar yapmaya başlamışlardır. Cumhuriyet in ilanıyla başlayıp, Atatürk ün ölümüne kadar geçen 15 yıllık süreçte Türk heykelcileri, anıt problemine epey bir alaka göstermiş, zamanla anıt uygulama alanında yabancı sanatçılara gereksinim duymadan mevcudiyetlerini hissettirmişlerdir (Özgür, 2005: 29). Anıt heykel uygulamaları ile akademinin dışına taşan ve canlılık kazanan heykel sanatı, Hüseyin Özkan, Yavuz Görey, İlhan Koman, Hüseyin Gezer, Turgut Pura, Şadi Çalık ve heykel sanatının gelişmesine büyük ölçüde katkısı olan sanatçılardan biri olan Hakkı Atamulu gibi isimlerin, ülkenin dört bir yanına yaptıkları çalışmalarıyla, zaman içinde geniş alanlara yayılmış ve bu vesileyle büyük bir devinim kazanmıştır. Hüseyin Özkan Rudolf Belling in öğrencisi olan Hüseyin Özkan 1931 de başladığı heykel bölümünden 1940 da mezun olmuştur (Gezer, 1984: 150). Özkan Türkiye de anıt heykel uygulamasında en fazla varlık gösteren sanatçılardandır. Önemli yapıtlarını, Aydın Atatürk anıtı, Manisa Atatürk anıtı, Van ve Diyarbakır Atatürk anıtlarıyla beraber Ankara Ziraat Bankası önündeki Mithat Paşa Heykeli oluşturmaktadır. Klasik anlayışta figür esaslı heykel çalışmaları ortaya koyan Özkan, biçemini Antik Yunan heykellerinden etkilenerek oluşturmuştur (Ersoy, 2004: 391).

34 20 Resim Hüseyin Özkan, Mimar Sinan Anıtı, mermer, 1956 Ankara Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi nin bahçesinde bulunan Mimar Sinan Heykeli mermer yontu tekniğiyle yapılmıştır. Anıt hareketli ve dinamik bir figürden oluşmaktadır. Mimar Sinan bir kütle üzerine oturtulmuş şekilde betimlenmiştir. Sanatçı figürün üzerindeki kaftanın hantal görüntüsünü ortadan kaldırmak, boynu ve kafayı ortaya çıkarmak için sağ kolu kullanarak kaftanı geriye doğru ittirmiş ve heykele hareket kazandırmıştır. Bu hareket sol bacağın öne doğru çıkarılmasıyla dengelenmiştir. Heykelde gerçekçi bir anlayışla tüm detaylar işlenmiş ve anlatımcı bir heykel biçimlemesi yapılmıştır. Elbisedeki kıvrımlarla ışık kırılmaları oluşmuş, bu durum ışık ve gölgenin doğru bir kompozisyon oluşturmasını sağlamıştır. Yavuz Görey Görey üç yıl heykel Kasimir Raymond un yanında heykel ve resim uygulamaları yapmış, Türkiye ye döndükten sonra Belling in yanında çalışma hayatını sürdürmüştür. Başlıca

35 21 eserleri arasında Dumlupınar, Aksaray, Devrek, Bartın Atatürk heykelleri ve Mısırda bulunan Kavaklı Mehmet Paşa heykeli gösterilmektedir (Özsezgin, 1994: 167). Farklı bölgelerde 13 anıt uygulaması olan sanatçı, estetik duyarlılığı, figüratif heykellerinin yanı sıra soyut çalışmalarında da hissettirmiştir (Ersoy, 2004: 242). Resim Yavuz Görey, II. Beyazıt Heykeli, bronz, 1986 Türk Standartları Enstitüsü önündeki bahçeye konan bronz döküm heykelde II. Beyazıt figürü betimlenmiştir. Eser gerçekçi bir anlayışla yapılmıştır. Kafa dik ve karakter kararlı bir duruşla betimlenmiştir. Heykelin sol ayağı öne doğru adım atmış, sağ eli öne doğru hareketlendirilmiş, sol kolu kaftanını arkaya doğru yönlendirmiştir. Bu biçimlendirmeyle karşıtlıklar işlenerek denge oluşturulmaya çalışılmıştır. İlhan Koman Belling in eğitiminden nasiplenen bir diğer isim ise, sanatçı kişiliğinin yanı sıra bilime de katkıları ile bilinen ve yaptığı eserlerle uluslar arası statüde olan, sanatçı İlhan Koman dan başkası değildir.

36 22 Koman a ait Stockholm de 12 heykel, Anıtkabir doğu kanadındaki frizler, Uluslararası Brüksel Fuarı Türk pavyonundaki heykel, Ankara Seymenler Parkı ndaki heykel, İstanbul da Divan Oteli ve Halk Sigorta nın önündeki Akdeniz heykelleri bulunmaktadır (Özsezgin, 1994: 223). Geometrik formlar ve karakterler hakkında deneye dayalı uygulamalar ortaya koyan sanatçı topolojik yüzeylerin biçimlendirilmesinde başarılı sonuçlar meydana getirmiştir (Berk, N. ve Gezer, H., 1973: 150). Resim İlhan Koman, Akdeniz Heykeli, Metal, 1980 Akdeniz heykeli modüler tekrarlar ile metalden yapılmıştır. Her parçası 12 mm kalınlığında metal levhalardan oluşan bu başyapıt piramidal bir kompozisyondan oluşmaktadır. Uzuvlar ve detaylar metal çubuklara içbükey- dışbükey hareketler kazandırılarak yapılmıştır. Bu hareketlerle deniz dalgasına gönderme yapılmıştır. Oldukça hareketli bir biçimde kesilen metaller birbirlerine kaynakla tutturulmuştur. Kadının hatlarını ön planda tutmak adına belli bölgelerde metaller daha sık kaynatılmış ve figürün vücut formu öne çıkarılmıştır. Dokulu bir etkiye sahip olan yapıttaki eğimler heykele ritim kazandırmıştır. Bu ritim heykelin dokusunda bir titreşim oluşturmuş, bu titreşim esere bir devinim kazandırmıştır.

37 23 Hüseyin Gezer Sanatçı yılları arasında Akademi de Rudolf Belling in öğrencisi olmuştur (Arslan, 2008b). Türkiye de 39 anıtı bulunan sanatçının eserlerinde en fazla tercih ettiği konular Kadın- Erkek, Ana ve Çocuk olmuştur (Ersoy, 2004: 235). Sanatçı yapıtlarında ana çizgileriyle iç dünyasının ve bilinç yapısının niteliklerini güçlü bir istek ve heyecanla yansıtmıştır. Heykel uygulamalarında figüre bağlı kalarak soyut anlatımı da vermeye çalışmıştır (Berk, N. ve Gezer, H., 1973: 160). Resim Hüseyin Gezer, Atatürk Anıtı, bronz Hüseyin Gezer in en önemli eserlerinden biri olan Hacettepe Üniversitesi Merkez Kampüsü ndeki Atatürk anıtı bayrak ve Cumhuriyet kavramlarını vurgulayan bir kompozisyondur. Bayrağın çok hareketli ve dokulu bir şekilde biçimlendirilmesine karşılık Atatürk figürü düz yüzeylerle betimlenmiştir. Bayrağın yukarı doğru hareketi Atatürk ün sol eli ile dengelenmiştir. Turgut Pura yıllarında Akademide Heykel Bölümünde Rudolf Belling in öğrencisi olmuştur ((Berk, N. ve Gezer, H., 1973: 168).

38 24 İzmir de bulunan Hasan Tahsin anıtı sanatçının imzasını taşıdığı eserlerindendir (Sözen, 1973). Çeşitli malzemeleri kullanmasıyla bilinen sanatçı denge ve uyumu ön plana çıkaran soyut tarzda uygulamalar ortaya koymuştur (Koçer, 2010: 26) Resim Turgut Pura, İlk Kurşun Hasan Tahsin Anıtı, bronz, 1974 İlk Kurşun anıtı, işgal kuvvetlerine karşı elinde bayrak, diğer elinde tabanca ile bağımsızlığı ve başkaldırıyı anlatan bir kompozisyondur. Bu kompozisyonda kararlı, cesur ve atılgan bir hareketle ileri doğru betimlenen gazeteci Hasan Tahsin ölümsüzleştirilmiştir. Figürün sol elinde bayrak, sağ elinde ise düşmana doğrulttuğu tabanca tasvir edilmiştir. Fazla detaya girilmeden yüz karakteri ifadeci bir yaklaşımla modle edilmiştir. Form geometrik yüzeylerle biçimlendirilmiştir. Mehmet Şadi Çalık Belling in öğrencilerinden olan Çalık, kendi olanaklarıyla gittiği Paris ten dönüşünün ardından figürlü heykel çalışmalarından, soyut heykel uygulamalarına yönelmiştir (Özsezgin, 1994: 97). Türkiye de minimalist heykel uygulamasını hayata geçiren ilk isim Şadi Çalık olmuştur (Ersoy, 2004: 144). Sanatçı Türkiye nin birçok farklı kentinde anıt heykel uygulamaları yapmıştır (Özsezgin, 1994: 97).

39 25 Resim Mehmet Şadi Çalık, ODTÜ Atatürk Anıtı, bronz, 1966 Ankara Orta Doğu Teknik Üniversitesi kampüs girişinde bulunan Atatürk ve Gençlik anıtı bir tepecik üzerine yerleştirilmiş, ters bir piramit kompozisyondan oluşmaktadır. Bilim ve eğitimin Atatürk ün önderliğinde gelişim gösterdiğine dikkat çeken bir yapıttır. Merkezde kitapların içinden çıkan Atatürk ve Türk gençliği betimlenmiştir. Bu yapıtta kitap formlarından oluşan köşeli geometrik biçimlemeler göze çarpmaktadır. Organik ve inorganik formun plastik forma dönüştürüldüğü bu çalışmada, figürler geometrik yüzey soyutlamalarıyla biçimlendirilmiştir. Hakkı Atamulu Sanatçı ilk olarak Mahir Tomruk tan ardından, Rudolf Belling ten eğitim almıştır (Ersoy, 2004: 67). Malatya da Nijad Sirel le birlikte yaptıkları birer tane Atatürk ve İnönü anıtları bulunmaktadır. İstanbul Üniversitesi önündeki tasarısı Yavuz Görey e ait olan üçlü grubu da sanatçı Atamulu geçekleştirmiştir (Gezer, 1984: 153). Erzurum daki Kongre Anıtı, Nevşehir deki Damat İbrahim Paşa ve Atatürk Anıtı, Bor Atatürk Anıtı, sanatçının önemli eserlerindendir (Sözen, 1973). Belling disiplininden ileri gelen geometrik şekil regülasyonları ve yapısal anlayış etkisi sanatçının anıt uygulamalarında baskın bir şekilde hissedilmektedir (Özsezgin, 1994: 52). Sağlam bir teknik anlayışı olan sanatçı, anıt heykelleriyle birlikte, figüratif ve nonfigüratif uygulamalar da gerçekleştirmiştir. Eserlerinde tok ve dolu kütle izlenimi kendini göstermektedir. (Ersoy, 2004: 67).

40 26 Bunlar dışında Anıtkabir de bulunan 23 Nisan Kulesi de Sanatçı Hakkı Atamulu tarafından tasvir edilmiştir. Resim Hakkı Atamulu, 23 Nisan Kulesi, Taş Türkiye Büyük Millet Meclisi nin açılışına atfen yapılmış olan bu rölyef, Büyük Toplantı Yeri nin çıkışında sağda, kulenin iç tarafında duvar yüzeyinde bulunmaktadır. 23 Nisan 1920 tarihinin önemi, bu kabartmayla ölümsüzleştirilmiştir. Kabartmanın kompozisyonunda ayakta duran kadının bir elinde, üzerinde 23 Nisan 1920 yazan bir kağıt, diğer elinde meclisin açılışını simgeleyen anahtar görünmektedir. Ayakta duran kadın figürü sol kolunu ileri doğru, sağ kolunu ise aşağı, vücuda paralel şekilde uzatmıştır. Yontu tekniğine uygun biçimde kabartmalar yapılan rölyefte betimlenen kağıt objesi, forma diyagonal hareket katmıştır. Figürün tamamında detaylardan arındırılmış yalın bir etki kendini hissettirmektedir.

41 27 3. HAKKI ATAMULU HEYKELLERİ ÜZERİNE OKUMALAR Hakkı Atamulu, ortalama beş bin yıllık tarihsel bir mazisi olan bir kentte, Derinkuyu da doğmuştur de Nevşehir in Derinkuyu ilçesinde, doğan sanatçı, ilkokul, ortaokul ve lise öğrenimini farklı şehirlerde tamamlamıştır (Berk, N. ve Gezer, H., 1973: 134). Hakkı Atamulu, Güzel Sanatlar Akademisi öğrencilik hayatına ise 1934 te başlamıştır (Arslan, 2008a). İlk olarak Mahir Tomruk tan akabinde Rudolf Belling ten eğitim almıştır (Berk, N. ve Gezer, H., 1973: 134). Dönemindeki birçok kuşak arkadaşı gibi sanatçı Atamulu da hocası Rudolf Belling in verdiği eğitimin dışına çıkmamış ve bu yönde eserler yapmıştır. Eğitim serüveni atölyede öğrenci olduğu tarihlerle sınırlı kalmamıştır. Sanatçı, yurt dışına giderek eğitimini Garbo ve Arnobrekker in yanında devam ettirmiştir (Berk, N. ve Gezer, H., 1973: 134). II. Dünya Savaşı nın baş göstermesiyle birlikte ülkeye geri dönerek anıt heykeller yapmıştır. (Ersoy, 2004: 67). Kahramanlık, zafer, kurtuluş konulu heykellerin betimlendiği dönemin Türkiye sinde Atamulu, sanatsal yaratısını ortaya koyan eserler hayata geçirmiştir. Savaştan yeni çıkmış bir ülke yeni düzene alışmakta, halk yüreklendirilirken diğer yandan da Cumhuriyetin ve bağımsızlığın, milli birliğin gereği konusunda bilinçlendirilmektedir. Öyle ki ülkenin içinde bulunduğu durum dikkate alındığında dönem sanatçılarının ve sanatının içeriği konusunda genel bir bilgiye sahip olunmaktadır. Bu dönem sanatsal çalışmalar, meydanlara dikilen anıtlar, Anadolu halkının sefaletini anlatan kompozisyonlar, savaş ve zafer sahneleri, gerçekleri yansıtan birer belge özelliğine sahip oldukları kadar, duygu yüklü sanatsal anlatımlardır. Cumhuriyet döneminin sanatsal anlatıları ışığında varlık gösteren ve uzun bir süre anıt heykel ve figüratif uygulamalar dışında yapıtlar var etmeyen Atamulu nun da, birçok anıt heykelinde bu biçimleme çizgisinin dışına çıkmadığı görülmektedir.

42 28 Ancak önemli varyasyon ve ilerlemelerin yaşandığı 20. yüzyılda heykel sanatı konu ve nesne tasvirlerinin sınırlarını aşarak, soyut heykellerde varlık bulmuştur (Güç, 2005: 28). Sanatçıların herhangi bir kısıtlamaya veya şarta bağlı kalmadan çalışma olanakları buldukları 1950 li yıllarda, sanatçılar tek türde değil, kendi üslup ve anlayışlarını ortaya koyan, dönemini yansıtan yapıtlar icra etmişlerdir (Coşkun, 2011). Yeni bir dünya görüşü olarak varlığını hissettiren bu süreçte birçok sanatçı gibi Hakkı Atamulu da sanatın yöntemsel problemlerini çözmeye yönelik hamlelerde bulunmuş, sonraki yıllarda ise daha bireysel tavırda uygulamalar gerçekleştirmeye başlamıştır. Sanatçı bu dönemlerde yenilikçi düşünce biçimiyle ve bireysel yaratıcılık olgusuyla üslubunu yansıtan, soyutlamanın temel alındığı eserler yapmıştır. Atamulu, figür uygulamalarını hayatından tamamen çıkarmamıştır. Sanatçı, kendi düzene koyduğu Kültür Park içerisine ve kentin farklı yerlerine heykellerini yerleştirmiştir (Arslan, 2008a). Heykelleri aracılığıyla, görsel zenginliklerle çevrelediği bu parkta Atamulu nun belli başlı soyutlamaları bulunmaktadır metre yüksekliğinde olan Atatürk heykeli de kendi tanzim ettiği Kültür Parkı içerisinde yer almaktadır (Gezer, 1984: 156). Sanatçının, yumuşak ve işlemesi kolay olan yöre taşıyla yaptığı, plastik anlayışını dışa vurduğu, figüre dayalı bu Atatürk heykeli, ( bkz. Resim 3.7) figür biçimlemesini hayatından tamamen çıkarmadığına kaynaklık eder niteliktedir. Eserlerinin yapımında tercih ettiği malzemeyi (mermer, taş, kil), bütün öznelliğiyle biçimlendirmesine karşın, Atamulu nun çalışmalarında tema olarak faydalandığı figürden, bu denli vazgeçmemesinin altında, Akademi de aldığı eğitimin sanat kuralcılığına bağlı kalması fikri ve dönem iktidarının siyasi ve kültürel propagandası olan anıt heykellerinin figüratif bir dille işlenmesi çabasının yatması muhtemeldir. Heykel yapımında kullandığı malzemenin teknik bilgilerine sahip olan, karakteri yitirmeden yalın bir dille eserlerini yorumlayan ve geometrik etkilerin hakim olduğu soyutlamalar yapan sanatçı, heykel sanatının köklü isimleri arasında kendisine sağlam bir kimlik edinmeyi başarmıştır.

43 29 Son dönem heykel uygulamalarında soyut ve geometrik soyut anlayışını yansıtan eserler yapan sanatçı 1994 ve 1995 te Ankara ve İstanbul da bulunan iki farklı sanat galerisinde eserlerini sergilemiştir. Kitap ve heykellerini bağışladığı Erciyes Üniversitesi nde, Atamulu adına üniversite içinde bulunan bir sanatçı evi yapılmıştır (Pelvanoğlu, 2008) Anıt Heykel Uygulamaları Resim 3.1. H. Atamulu, Atatürk ve Erzurum Kongresi Anıtı, bronz, 3.5 m., 1965 Erzurum da bulunan anıt 2.00x kaide üzerine üniformalı bir Atatürk heykelinin yerleştirilmesiyle gerçekleştirilmiştir. Kaidenin ön yüzeyinde yüksek kabartmadan oluşan Erzurum Kongresi ve konuşmacı Atatürk betimlenmiştir. Kaidenin üzerine yerleştirilen kütlesel Atatürk heykelinde kollar hareketli vücut ise durağandır. Kılıcı tutmakta olan sol kol öne doğru yönlendirilmiş, geriye doğru bir hareket kazandırılan sağ eliyle de Sevr Antlaşmasını buruşturmuş şekilde betimlenmiştir. Sakin ve kararlı bir figür tasvir edilmiştir. Elbisede kabartı biçiminde yapılan düğmeler yüzeyde hareket oluşturmuştur. Vücudun alt kısmına inildikçe kumaşta oluşturulan içbükey hareketlerle de figürün etki gücünün artması sağlanmıştır. Kaidedeki rölyefte kongreye katılan delegeler sağa ve sola doğru dizilmiş orta kısım boş bırakılarak dikkati merkeze doğru kaydırmıştır. Sanatçı bu orta kısma kürsüde konuşma yapan Atatürk ü yerleştirmiştir. Birçok heykelinde görülen geometrik çözümlemelere

44 30 burada da yer vererek, geniş ve hacimli biçimlemeler aracılığıyla ışığın yansımasını, daha iyi algılamamızı sağlamıştır. Az hareketli Atatürk figürüne karşıt olarak, sanatçı rölyefte yüksek kabartmalar yapmıştır. Böylelikle hem perspektif düzenlemesini daha belirgin hale getirmiş, hem de vücut hareketleri, alçak ve yüksek kabartmalar, ışık- gölge vasıtasıyla dinamik bir etki yaratmıştır. Dolayısıyla ışık- gölge, doluluk- boşluk, doku- hareket gibi sanatın elemanlarını dengeli bir şekilde kullanarak bir bütünlük oluşturmuştur. Rölyefe dikey şekilde yerleştirilen figürlerdeki monotonluğu kırmak adına figürlerin kollarını ve vücutlarını farklı yönlere doğru biçimlendirerek kompozisyona devingenlik kazandırmıştır. Kollarda dikey-yatay ve diyagonal hareketlerle ritim oluşturulmuştur. İki parçadan oluşan üçgen- piramidal bir kompozisyon özelliği taşıyan bu anıt heykel anlatımcı bir dil kullanılarak yapılmıştır. Resim 3.2. H. Atamulu, Malatya Atatürk ve Gençlik Anıtı, bronz, 5 m., yıllarında Hakkı Atamulu ve Nijad Sirel in kolektif çalışmaları sonucunda meydana dikilen bir anıttır. Kompozisyon elinde bayrak tutan çıplak bir erkek ve asker üniformalı ve pelerinli Atatürk figüründen oluşmaktadır. Genç figürün cinsel organı halkın gösterdiği tepkiler yüzünden parçalanmış ve yerine sonradan, heykelde görülen yaprak figürü eklenmiştir.

45 31 Yüksek bir taş kaide üzerine yerleştirilen bu anıtta göze çarpan ilk şey devinimdir. Atatürk ün sol eli, bayrağı tutan ve bir taraftan da kendisine bakan genç erkeğin omzunda, sağ eli ise ön tarafı gösterir şekilde tasvir edilmiştir. Genç erkeğin sağ bacağı öne doğru, sol bacağı geriye doğru hareketlendirilerek denge oluşturulmuştur. Sol kol, sağ bacakla aynı yöne doğru biçimlendirilerek diyagonal bir hareket oluşturulmuştur. Hareketlerdeki karşıtlıklar anıta ritim katmıştır. Yüzeylerin dokusuz olması, kompozisyondaki hareketlilik ve iç detaylar ışık ve gölgenin daha iyi yansıtılmasını sağlamış böylelikle formda dinamik bir etki elde edilmiştir. Geleneksel anıt anlayışıyla yapılmış olan bu kompozisyonda verilmeye çalışılan Atatürk ve gençlik düşüncesi kaidenin yüksekliğiyle paralellik kazanmıştır ve kaide bu görüşün yüceliğini ön plana çıkarmıştır. Resim 3.3. H. Atamulu, Damat İbrahim Paşa Anıtı, bronz, 3 m., 1946 Nevşehir li olan Damat İbrahim Paşa tarihleri aralığında Osmanlı da hatırı sayılır bir meslek olan sadrazamlık görevini yapmasıyla ve lale devri dönemine de ismini kazımış önemli zatlardan biri olmasıyla bilinmektedir. 3 metre uzunluğunda olan anıt 1946 yılında Nevşehir deki yerini almıştır. Bu anıt da dikkati üzerine toplayan ilk şey hacimsel

46 32 bir formda yapılmış olmasıdır. Kaftan ve elbise forma hareket kazandırmıştır. Işık ve gölge bu hareket sayesinde kütle içinde etkili bir unsur olarak kendisini göstermiştir. Figürün sağ kolu vücuttan uzakta, büyük kütleden ayrılarak biçimlendirilmiştir. Heykele bakıldığında sağ elinde zeytin dalı tuttuğu, sol elinde ise bir lale olduğu görülmektedir. Bu objelerin her biri bilinçli bir şekilde kompoze edilerek anıtta yerini almıştır. Zeytin dalı barışı, lale ise, Sadrazam Paşa diyince akla gelecek olan lale devrini sembolize etmektedir. Kararlı, vakur, kendine güvenli bir duruş ile betimlenen Damat İbrahim Paşa heykelinde, figürün anatomik yapısı elbise altından başarılı bir şekilde hissettirilmiştir. Sanatçının klasik üslup anlayışı birçok heykelinde olduğu gibi bu heykelinde de görülmektedir. Resim 3.4. H. Atamulu, Hacı Bektaş Veli Heykeli, bronz, 4 m., 1976 Nevşehir in Hacıbektaş ilçesinde, merkezde bulunan park içerisinde yer alan anıt heykel, bronz malzemenin kalıcılığı ve görselliğiyle zenginleştirilmiştir. Hacı Bektaş Veli heykelinde sanatçı, Bektaşi inancını temel alarak figürün sağ elinin avuç içini yukarı Hak a doğru kaldırırken, sol elini koluyla birlikte, İslam dininin hükümlerini anlatan bir eserin üzerine yerleştirdiği görülmektedir. Bektaşi öğretisinin ana temasını oluşturan insan sevgisi, paylaşım, hoş görü, eşitlik ilkesi ve barış kavramlarına karşılık

47 33 olarak kompozisyonda bir güvercine de yer verilmiştir. Sanatçı hiçbir ayrıntıyı gözden kaçırmayarak kıyafetini de büyük bir ustalıkla işlemiştir. Heykelde bacaklar farklı yönlere doğru biçimlendirilerek hareketlendirilmiştir. Sol kol, sol bacakla aynı yönde şekillendirilmiştir. Sol kolunun üstündeki kumaş parçası boşluğa doğru sarkıtılarak hareketi dışarı taşırmış ve sağ kol ile kontrastlıklar oluşturmuştur. Yüzeylerde elbise kıvrımı ve detaylarla heykele ritmik hareketlilik kazandırılmıştır. Alt yapı sağlamlığı ile dikkatimizi çeken bu anıt heykelde, piramidal bir kompozisyon kendini hissettirmektedir. Resim 3.5. H. Atamulu, Malatya İnönü Heykeli, bronz, 6 m., 1947 Hakkı Atamulu ve Nijet Sirel in beraber çalıştıkları bir diğer çalışma Malatya İnönü Heykeli Malatya Valiliği önünde bulunmaktadır. Yüksek bir kaide üzerine yerleştirilen heykel, sanatçının doygun form anlayışıyla yapılmıştır. Takım elbise ve üzerindeki paltoyla işlenen heykelin elbise kıvrımlarının ayrıntılarıyla verilmesi, kütledeki devinimleri ön plana çıkarmıştır. Sağ kol vücuttan ayrık ve arkaya doğru yönlendirilirken, sol bacak öne doğru adım atmış şekilde biçimlendirilmiştir. Bu hareketler heykelde kontrastlık oluşturmuş ve bunun sonucunda heykel ritim kazanmıştır.

48 34 Resim 3.6. H. Atamulu, İstanbul Üniversitesi Atatürk ve Gençlik Anıtı, Bronz, 4 m., Sanatçının en çok bilinen yapıtlarından biri olan İstanbul Üniversitesi Atatürk ve Gençlik Anıtı nda bulunan genç figürlerin anatomik yapıları belirgin bir şekilde ortaya konulmuştur. Anıtın kaidesi yere yakın ve basamaklı bir şekilde yapılmıştır. Aydınlığın, bağımsızlığın ve ilerlenmenin anlatıldığı bu anıtta Atatürk sol kolunu yukarı, yükseğe ve ileri doğru kaldırarak gençliğe yol gösterir bir şekilde betimlendirilmiştir. Atatürk ün fikirleri doğrultusunda gençler meşale ile aydınlığa, kitapla eğitime ve bayrakla bağımsızlığa doğru yürür şekilde hayata geçirilmiştir. Anıt yapıldığı yıllarda büyük ses getirmiştir. Kız ve erkek figürlerin hareketliliğine karşın, merkezdeki Atatürk durağan biçimde betimlenerek zıtlıklar oluşturmuştur. Atatürk ün üzerindeki sade ve uzun örtü doku kontrastlıkları yaratmıştır.

49 35 Resim 3.7. H. Atamulu, Kültür Parkı Atatürk Anıtı, taş, 13.5 m., 1969 Derinkuyu nun simgelerinden olan bu heykel, Nevşehir in Derinkuyu ilçesinde Kültür Parkı içersinde bulunmaktadır. Anıt Türkiye nin en büyük Atatürk anıtı olma özelliğini de taşımaktadır. Sanatçı, güçlü teknik bilgisiyle malzemenin olanaklarını sonuna kadar kullanmıştır. Derinkuyu bölgesine ait blok bir taştan yontularak yapılan bu heykelde öznel etkiler kendisini göstermektedir. Anıt kütlesel bir form üzerine geometrik yüzeyler oluşturularak yapılmıştır. Atatürk figürü detaylardan arındırılmıştır. Malzemenin özelliği gereği kollardaki hareket gövde üstünde verilmiştir. Dikey olarak biçimlendirilen vücuda yatay ve diyagonal kol hareketleriyle devinim kazandırılmıştır. Vücudun alt kısmı dokusuz geniş bir yüzeyden oluşmuştur. Buradaki durağan yüzey kılıçla kısmen de olsa hareketlendirilmiştir.

50 36 Resim 3.8. H. Atamulu, Nevşehir Atlı Atatürk Anıtı, taş, 4.5 m., 1961 Anıtın yapımında malzeme olarak yöre taşından faydalanılmıştır. Büyük ve yüksek kaide üzerine yapılan ve blok bir etki veren bu anıt iki parçadan oluşmaktadır. Kaide üzerinde kesme rölyefler kendini gösteren niteliklerden biri olarak göze çarpmaktadır. Sanatçı figürü yalın bir biçimde betimlemiştir. At figürünün gövdesinin alt kısmı (karın bölgesi) taşla örülerek ayakta kalması sağlanmıştır. Bu da figürde tok ve dolu bir kütle etkisi yaratmıştır. Resim 3.9. H. Atamulu, Bor Atatürk Heykeli, bronz, 3 m., 1968 Anıt, Niğde nin Bor ilçesinde bulunmaktadır. Cumhuriyet döneminde yapılan birçok Atatürk heykelleri içerisinden ayrıştırılarak, kendisine farklı bir yer edinmeyi başarmış etkili anıtlarından biridir.

51 37 Atatürk figürlerinin genel özelliği olarak bilinen güç ve liderlik temaları, kaidenin sağında ve solunda bulunan aslan heykelleriyle vurgulanmak istenmiştir. Atatürk ün gerek duruşu, gerek yüz ifadesi bu durumu destekler niteliktedir. Palto ve bastonlu sivil kıyafetleriyle betimlenen Atatürk heykelinin sol eli öne doğru, sağ ayağı daha geride durur şekilde hareketlendirilmiştir. Sağ eli, sağ bacağa göre ters bir açı ile öne doğru biçimlendirilmiş durumda baston tutmaktadır. Palto yakasının yukarı doğru kaldırılması, kolların ve bacakların hareketli oluşu heykelde dinamik bir etki yaratmıştır. Resim H. Atamulu, Samsun İlk Adım Anıtı, bronz, 3 m., 1982 Atatürk ün Ulusal Kurtuluş Mücadelesi ni başlatmak üzere Samsun a ayak basmasını kompoze eden bu anıt, diğer anıtların aksine daha alçak bir kaide üzerine yerleştirilmiştir. Merkeze yerleştirilen Atatürk ve silah arkadaşları kompozisyonda piramidal bir etki yaratırken, arka sağ ve sol köşedeki genç kız ve erkek figürü kompozisyonu dışarıya taşımaktadır. Bu genç figürler Ata yı karşılayan Anadolu gençliğini temsil etmektedir. Genç kızın elinde zaferi sembolize eden defne yaprağından yapılmış çelenk, erkek figüründe ise barışı simgeleyen güvercin vardır. Sanatçı dikkati merkeze vermiştir. Atatürk ün ve arkadaşlarının farklı yönlere doğru hareketlendirilerek betimlenmesi, kompozisyonu bakılan her açıdan etkili kılmıştır.

52 38 Resim H. Atamulu, Ürgüp El Sanatları Üçlemesi, Ürgüp taşı, 2 m., metre boyutunda olan ve yöre taşı kullanılarak yapılan bu heykel üçlemesi Ürgüp El Sanatları Çarşısı nın girişinde bulunmaktadır. Heykelde figürler malı üreten kişiyi, satan kişiyi ve alan kişiyi yansıtmaktadır. Sağ tarafta duran kadın figürü elinde yün eğirir şekilde betimlenmiş, ortada duran erkek figürü satış yapan kişiyi ifade etmiş, sol taraftaki kadın figürü ise satıcıdan malı alan kişi olarak elinde battaniye ile tasvir edilmiştir. Figürler uzun entari giymiş ve ayakları çıplak şekilde betimlendirilmişlerdir. Sanatçı diğer eserlerindeki biçim anlayışına uygun soyutlamayı burada da tekrarlamıştır. İnsan anatomisine sadık kalarak geometrik hareketlerle biçimlendirme tamamlanmış. Figürlerdeki dikey, yatay ve diyagonal hareketler denge oluşturmuştur. Yüzdeki ifadeler çok güçlü verilmiştir. Gözler ve ağızlardaki içbükeylerle ışık- gölge oluşturulmuştur. Sanatçının açık alan heykellerinde formları daha belirgin kılmak adına yüzeyler arası geçişlerde kontur kullandığı görülmektedir. Bu konturlar ışığın kırılmasını sağlayarak gölge etkisini daha anlaşılır hale getirmiştir.

53 Figüratif ve Nonfigüratif Heykelleri Resim H. Atamulu, kainat ve dünya, Resim B.Hepwort, phira, ahşap, 1955 taş,1.5 m., yaklaşık Hakkı Atamulu nun Derinkuyu beldesine yaptığı, üstü açık müze etkisi yarattığı Kültür Parkı içerisinde yer alan eseri, 1.5 metre boyutunda, taş malzemeden yapılmıştır. Büyük bir taş kütleyi yontma tekniğiyle biçimlendirmiştir. Yontunun alt kısmı yarım küre şeklindedir. Sanatçı yukarı doğru incelterek sadeleştirdiği formun içine küre koyarak kompozisyonu tamamlamıştır. Kaide üzerine yerleştirilmiş, küp biçimindeki bu yontu, malzeme, içerik ve mekan uyumu açısından değerlendirildiğinde bir bütünlük içerisindedir. Yarım kürenin üstüne yerleştirilen geniş boşluk içerisindeki küre, denge oluşturmanın yanı sıra etkili bir form anlayışının yansımasını sağlamıştır. H. Atamulu nun açık kompozisyon şeklinde biçimlendirdiği bu çalışma, Barbara Hepworth un Phira adlı ahşap çalışmasıyla karşılaştırıldığında kütlesel bir benzerlik dikkat çekmektedir. Ancak, Hepworth kütleyi kademeli iç bükeylerle çözüme götürürken, H. Atamulu dış bükey forma karşılık iç bükey bir boşluk oluşturmuş ve bu büyük boşluk içerisine küçük bir küre yerleştirerek dengelemiştir. Hepwort ise bu dengeyi kütle içerisinde boşluk yaratarak vurgulamıştır.

54 40 Resim H. Atamulu, soyut, taş, 1.5 m., yaklaşık Sanatçının küp biçimindeki kaide üzerine yerleştirdiği 1.5 metre boyutundaki bu uygulaması da yine Kültür parkı içerisinde bulunmaktadır. Malzeme olarak yöre taşını kullanmıştır. Tok ve dolu bir kütleden oluşan bu çalışmada, ışığın volüm olarak dağılımını Atamulu büyük bir ustalıkla yansıtmıştır. Formdaki doku ve oluşturduğu titreşimler dışavurumcu anlayışı yansıtan en önemli temel özelliktir. Detaysız kütlede, formu hareketlendiren ışık ve dokudur. Resim H. Atamulu, soyut, metal, 5 m., yaklaşık Kültür parkı içerisinde bulunan bir diğer heykel 5 metre uzunluğunda metal malzemeden yapılmış olan soyut metal heykeldir.

55 41 Yeşil bir dış mekanda, zeminden yukarı doğru incelerek biçimlendirilen soyut heykelde, doluluk ve boşluk kavramlarının dengeli bir şekilde kullanıldığı görülmektedir. Sanatçı malzemeyi içeri doğru bükerek boşlukta form oluşturmuş, simetrik bir kompozisyon içerisinde dikey ve diyagonal hareketlerden yararlanarak doluluk ve boşluk öğelerini bir bütünlük içerisinde etkili bir şekilde heykeline yansıtmıştır. Resim H. Atamulu, soyut, metal, 6.5 m., yaklaşık Yine park içersinde yer alan yapıtlarından biri olan 6.5 metre uzunluğundaki bu soyut heykel, atık malzemelerden yapılmış olup, yapımında metal malzeme kullanılmıştır. Endüstriyel ürün olan bu boruları kullanarak kompoze ettiği bu soyut çalışmasında boşluk içerisinde farklı uzunluklardaki boruları yan yana (açılı ) içeri ve dışa doğru sıralayarak heykel çalışmasını tamamlamıştır. Sanatçının mavi renk kullanarak hayata geçirdiği uygulamasının doğa ile bir bütünlük içerisinde olduğu ve eseri çağdaş bir plastik dil kullanarak yansıttığı görülmektedir. Atamulu, ritmi ön planda tutarak, boruları statik bir görünümden uzaklaştırmıştır.

56 42 Resim H. Atamulu, soyut, metal, 3 m., yaklaşık Sanatçı bu eserini çağdaş heykel anlayışıyla yapmıştır. İç ve dış boşluklar içerisinde ince borularla biçimlendirilen heykelin iç kısmına yuvarlak düzenek yerleştirilerek devinim kazanması sağlanmıştır. İç kısım kendi içinde kısır bir döngü oluştururken, boşluğa doğru biçimlendirilen borular hareketi dışarıya (boşluğa, sonsuzluğa) taşımıştır. Resim H. Atamulu, soyut, taş, 1 m, yaklaşık Resim Constantin Brancuşi, sonsuz sütun Sanatçının Kültür Park içerisindeki soyutlama tekniğiyle yaptığı bir diğer uygulaması ise 1 metre boyunda taş malzemeden yaptığı bu soyut heykeldir.

57 43 Mezar taşı formunu anımsatan bu heykel 4 parça olarak yontulan taşların üst üste yerleştirilmesi ile oluşmuştur. Atamulu nun bilinen form anlayışı, bu yapıtında da görülmektedir. Formdaki uyumlu yumuşak geçişler ve ışığı kıran çizgisel anlatım, dikey duran bu eserini yuvarlak formlu çalışmalarından ayırmaktadır. Atamulu nun Soyut eseriyle Constantin Brancuşi nin Sonsuz Sütun adlı eseri arasında form benzerliği olduğu görülmektedir. Bu biçimsel benzerlik dikkate alındığında Atamulu nun modernist yaklaşımlardan etkilendiği düşünülmektedir. Güçlü bir teknik anlayışın hakim olduğu Sonsuz Sütun heykelinde görünen dinamik etki modüler tekrarlarla sağlanmıştır. Farklı yönlere doğru biçimlendirilen yüzeyler aracılığıyla ışıkgölgenin etkinliği arttırılmıştır. Atamulu ve Brancuşi nin eserlerinde görülen köşeli çizgisel anlatım ve parçadan bütünü oluşturma, bu iki sanatçının eserleri arasındaki ortak benzerliği göstermektedir. Resim H. Atamulu, Oturan Kadın, alçı, Resim Ernst Barlach, donan yaşlı kadın, alçı, Kayseri, 14x24 cm 1937 Farklı üsluplardan etkilenen sanatçı birçok heykel çalışmalarında figüratif ve nonfigüratif uygulamalar yapmıştır. Farklı form denemeleri yaptığı dönemde biçimlendirdiği bu eser, deformasyonun (biçim bozma) başarılı bir örneğidir.

58 44 14x24 cm ölçülerinde yapılan bu heykel, alçı döküm ve bronz patine ile renklendirilmiştir. Kütlesel form üzerinde hareketler, kol ve bacaklardaki dikey- yatay ve diyagonal biçimlendirmelerle verilmiştir. Atamulu nun figüratif soyutlamalı küçük heykellerinden biri olan Oturan kadın ve Ernst Barlach ın Donan yaşlı kadın eserleri birbirleriyle karşılaştırıldığında gerek konu, gerekse form anlayışı olarak birbirine yakın eserler olduğu anlaşılmaktadır. Kapalı kompozisyonla yapılan her iki heykelde de tok kütlelerin hakimiyeti görülmektedir. İki figürün de yüzlerindeki duygusal ifade ön plana çıkarılmış ve yüzlerde işlenen detaylar elayak biçimlendirmelerinde de dikkatten kaçmamıştır. Ayrıca yalın, güçlü kol ve bacak betimlemeleri yine bu iki sanatçının ortak biçimleme dillerinden biri olarak kendisi göstermektedir. Resim H. Atamulu, Kadın başı, alçı, Kayseri, 30x41 cm Sanatçı Kadın Başı adlı eserinde geometrik soyutlamayı yalın bir biçim anlayışıyla yansıtmıştır. Rölyefte kadın ve paleti kompoze etmesi, sanat ve kadın kavramlarına bir vurgu olabileceği düşüncesini güçlendirmektedir.

59 45 Resim H. Atamulu, uzanmış kadın, alçı, Kayseri, 24x62cm Resim Henry Moore, yatan figür Alçı dökümden yapılan çalışmanın üzerinden bronz patine geçilmiştir. Kübik etkilerin görüldüğü Uzanmış Kadın adlı çalışmasında geometrik yüzeylerle soyutlamaya gidilmiştir. Yatay şekilde biçimlendirilen bu figürde dikey ve diyagonal hareketler, yatay hareketi dengelemiştir. H. Atamulu nun Uzanmış kadın adlı heykeliyle Henry Moore un Yatan figürü nde kütlenin rahatlaması iç boşluklar aracılığıyla sağlanmıştır. Moore un formda yarattığı iç boşluk heykele yeni bir boyut kazandırmıştır. Aynı anlayışla yapılan Atamulu nun eserinde ise figürün sağ kolu başına doğru yönlendirilerek benzeri boşluk burada oluşturulmuştur. Moore un çalışmalarında formlar yumuşak geçişlerle yapılmış ve ışık genel anlamda yaygınlaştırılmıştır. Atamulu nun eserinde ise yüzeyler keskin çizgilerle birbirinden ayrılmış ve daha geometrik bir anlatım yoluna gidilmiştir. Resim H. Atamulu, Ayakta kadın figürü, alçı, Kayseri, 23x64 cm

60 46 Figürün sağ eli vücuttan ayrı, diğer eli ise belini tutmaktadır. Kadın imgesini birçok yapıtında kullanan Hakkı Atamulu, bu uygulamasında da yine kadını tema olarak almış ve kadın ve zarifliği birbirine giydirmiştir. Soyutlamanın başarılı bir şekilde kullanıldığı bu organik formda geometrik yüzeyler ve üzerindeki dokular etkili yansıtılmıştır. Sanatçının kullandığı plastik elemanlardan oranorantı göze çarpan bir diğer anlatım dilidir. Eserini ölçülü bir biçimde stilize eden sanatçı, figürdeki bacak ve kol hareketlerini ileri ve geri yönlendirerek zıtlıklara yer vermiştir. Resim H. Atamulu, Saz Çalan Kadın, alçı, Kayseri, 27x39 cm Bu heykelde sanatçı müzik aletiyle, kadın vücudunun birleşmesini etkili bir biçimde ortaya koymuştur. Sanatçının geometrik şekillerle eserlerini ifade etme yöntemi, fazlasıyla göze çarpan biçimlendirme özelliklerindendir. Bu eser bunun başarılı bir örneğidir. Heykelde dikey-yatay ve diyagonal hareket zıtlıklarının yanı sıra yüzeylerdeki kübik form etkileri ve doku karşıtlıklarının ışığı doğurması, sanatçının plastik öğeleri kullanmakta ne denli usta olduğunu anlatır niteliktedir. Eser piramidal (üçgen) bir kompozisyondan oluşmaktadır.

61 47 Resim H. Atamulu, Oturan Kadın, alçı, Kayseri, 22x36 cm Bu heykelde, bağdaş kurmuş bir vaziyette oturan çıplak figürün gövdesinin belden aşağısını bir örtüyle kapattığı ve iki eliyle de dizlerinin üzerindeki bu çarşafı tuttuğu görülmektedir. Kol ve bacak hareketleri ile heykele hareket kazandırılmış, durağan etkiden kurtarılmıştır. Soyutlama tekniğiyle yapılan çalışma, üçgen bir kompozisyondan oluşmuştur. Resim H. Atamulu, Stilize Kadın figürü, alçı, Kayseri, 32x21 cm Heykelin dökümünde alçı malzemeden yararlanılmıştır. Geometrik formların yüzeylerde yoğun olarak kullanıldığı bu çalışma da baş ve ellerde farklı üslup özelliği kullanılmıştır.

62 48 Biçim bozma yöntemlerinin araştırıldığı bu çalışmada geniş geometrik yüzeylerde, keskin formlu yüzeylerle, kontrastlık oluşturulmuştur. Bunun sonucunda ışık etkili bir hale getirilmiştir. Resim H. Atamulu, İkili kompozisyon, bronz, Kayseri, 70x90 cm Resim Ossip Zadkine,tahrip şehir Kadın figürlerini yan yana, kollarını birbirleriyle birleştirmiş bir biçimde tasvir eden sanatçı bu eserini 70x90 cm boyutlarında bronz dökümden yapmıştır. Topuz saçlı kadın figürünün sol elinde bir güvercin vardır, uzun saçlı betimlenen diğer kadın kolunu yan tarafa doğru uzatmış, avucunu zemine bakacak şekilde çevirmiştir. Kompozisyonda figürün elindeki güvercinle barışa, figürlerin iç içe işlenmesiyle de birlikteliğe vurgu yapılmıştır. Açık kompozisyondan oluşan heykelde diyagonal kol hareketleri dikey ve yatay formlarla zıtlık oluşturmuştur. Simetrik bir düzenek içinde biçimlendirilen bu formda iç boşluklar eserin etki alanını genişletmiştir. Atamulu nun birlik, dayanışma ve barış temalı İkili kompozisyon adlı eseriyle Ossip Zadkine nin insanın çaresizliğini anlatan Tahrip şehir adlı anıt heykeli arasında üslup birliği bulunmaktadır. Zadkine nin geometrik formlu, organik heykelinde iç boşluklar etkili kılınmış ve kütle rahatlatılmaya çalışılmıştır. Kübik etkilerin hakim olduğu bu

63 49 heykelde yüzeyler yer yer çizgisel, yer yer yumuşak form geçişleri ile ifade edilmeye çalışılmıştır. Resim H. Atamulu, Disk Atan Adam, alçı, Kayseri, 44x63 cm Sağ ayağını diz kırarak zemine dayamış, sol bacağını ise ileriye doğru bükerek disk atma pozisyonuna geçen figür, sağ elindeki diski başından biraz yukarda geriye doğru gerdirip, fırlatacağı yöne doğru bakmaktadır. 44x63 cm ebatlarında yapılan bu heykelin dökümü alçıdan yapılmıştır. Diskin üzerindeki Atatürk rölyefi, Atatürk ün spora ve sporcuya verdiği önemi vurgulamak adına betimlenmiş olabilir. Geometrik yüzeylerin etkili olduğu bir kompozisyondur. Kol ve bacaklardaki geometrik yüzeyler, göğüs kısmındaki biçimlendirmelerde tercih edilmemiştir.

64 50 Resim H. Atamulu, İsimsiz, bronz, Kayseri, 40x55 cm Bu uygulama da oturan figür, ellerini dizlerine dayamış, başını öne doğru eğmiş biçimde tasvir edilmiştir. Kompozisyonda olumsuz duygular anlatılmak istenmiş olabilir. Çalışma stilize biçimlendirme yöntemiyle oluşturulan bir figür çalışmasıdır. Keskin ve sert çizgili geçişlerle biçimlendirilen vücudun baş kısmı yuvarlak, geometrik anlatımla tamamlanmıştır. Heykelde yüzey kısımlarda doku oluşturulmuştur. Bu dokular koyu renkle boyanmıştır. Bronz patine ise ritmik bir ışık etkisi yaratmıştır. Kol ve bacak hareketlerindeki zıtlıklar figüre büyük bir enerji katmaktadır. Resim H. Atamulu, Kadın büstü, taş, Kayseri, 48x60 cm Yontu tekniği ile biçimlendirilen bu çalışmada geometrik yuvarlak formların yanı sıra, keskin ve yumuşak geçişler söz konusudur. Saçları dokulu yüz ve göğüs kısımları ise düz yüzey olarak yontulmuştur.

65 51 Resim H. Atamulu, Balerin, alçı, Kayseri, 38x90 cm Uzun kolları ve uzun bir boynu olan heykelin başı sol tarafa çevrilmiştir. At kuyruğu şeklinde toplanan uzun saçları vardır. Kübist bir üslupla biçimlendirilen bu heykelde sanatçı dikey ve yatay dengeyi kol, omuz, bel ve bacak formuyla sağlamıştır. Figüratif soyutlama yoluna gidilen bu heykelin kafa kısmında saçlar dokulu, saç omuzla birleşerek iç boşluk oluşturmuş, böylelikle kol ve gövde arasındaki boşlukla tekrarı sağlamıştır. Resim H. Atamulu, Balerin, alçı, Kayseri, 27x52 cm Balerin figürü ellerini zarif hareketlerle sağa ve sola doğru biri omuz hizasında diğerini başından biraz daha yukarı gelecek şekilde açmıştır. Sol ayağını sağ bacağının dizine

66 52 değecek şekilde kaldırmış, kafasını da asil bir tutumla sol tarafa doğru çevirmiştir. Tek ayak üzerindeki hareketli bu betimleme yuvarlak bir kaide üzerine yerleştirilmiştir. Yüzeyler geometrik olarak biçimlendirilmiştir. Sağ kolundaki hareket sol bacakta devam ettirilmiş, böylelikle dik ve yatay hareketi diyagonal hareketle dengelemiştir. Resim H. Atamulu, Üçlü kompozisyon, alçı, Kayseri, 32x42 cm Üçlü grup olarak tasarlanan bu kompozisyon Anıtkabir için yarışmaya katılan fakat hayata geçirilme şansı olmayan projelerden biridir. Ortada kollarını açan ve yöresel kıyafetlerle tasvir edilen bir kadın figürü ve iki tarafında kendisine doğru çevrilmiş biri kadın diğeri erkek figürü bulunmaktadır. Bu iki figür ellerine halat verilmiş şekilde betimlenmiştir. Ortadaki figürün anne imgesini temsil ediyor olması muhtemeldir. Zira bu figür kolları altındaki gençleri kanatları altında tutarak birlik ve beraberliğe bir vurgu yapıyor imajı yaratmaktadır. Gençlerin elindeki halat ise bu olumlu kavramların sağlamlılığının altını çizmek için tasvir edilmiş olabilir. Açık kolların hareketi ve devamında alttaki kolların birleştirilmesi sevgiyi ifade eder gibi yürek biçiminde kompoze edilmiştir. Yüreğin merkezinde kadın- anne vardır. Mesaj içerikli bir uygulamadır.

67 53 Sanatçının heykellerinin ana temasını oluşturan kütle olgusu burada da görülmektedir. Işık gerek form açısından, gerekse heykelde kullanılan renk açısından olsun, kendisini başarılı bir şekilde hissettirmiştir. Resim H. Atamulu, Otoportre, bronz, Kayseri, 25x50 cm Sanatçı kendisini başında şapkasıyla anlatımcı bir dil kullanarak betimlemiştir. Sanatçının kendisini çalıştığı bu büstte güler yüzlü, içten bir ifade mevcuttur. Bu ifade Atamulu nun içsel gerçekçiliğini yansıtır niteliktedir. Bu çalışmasında soyutlama yoluna gidilmemiş, heykel klasik bir üslupla yapılmıştır. Resim H. Atamulu, Soyut, taş, Kayseri, 51x43 cm Heykelin, ağaç gövde ve dallarını anımsatan bir anlatımı vardır. Yontu tekniğini kullanarak hayata geçirdiği bu uygulamasında soyutlama yapılmıştır.

68 54 Simetrik biçim ve hareketin tekrarlandığı bir çalışmadır. Dikdörtgen (prizma) bir taş yüzeyine çizgisel biçim verilmiştir. Bu çizgisel derinlikler ışık kırılmalarını oluşturmuş ve heykele hareket katmıştır. Resim H. Atamulu, Soyut, metal- taş, Kayseri, 52x80 cm Metal ve taş malzemelerden yararlanarak yapılan çalışma, diğer heykel uygulamalarında pek rastlanmayan bir üslup anlayışıyla yapılmıştır. Sanatçı metal saç malzemeyi keserek rulo haline getirmiştir ve malzemenin rulo halindeki etkisinden yararlanmıştır. Atamalu heykelin altına dikdörtgen biçiminde yüksek ve dikey bir kaide koyarak çalışmayı zemindeki yatay hareketin tekrarından kurtarmak istemiştir ve buda uygulamanın etkisinin artmasını sağlamıştır. Işık ve gölge etkisini formu iç içe geçirerek ortaya çıkarmıştır.

69 55 Resim H. Atamulu, Soyut, taş, Kayseri, Resim B. Hepworth, kavisli formu, x38 cm Sanatçı bu heykeli çalışmalarında sıkça kullandığı taş malzemeden yapmıştır. Yontu tekniğini kullanarak icra ettiği bu uygulamada Atamulu kütle içerisinde döngüsel olmayan iç boşluk yaratmış ve kenarlarda simetrik çizgiler oluşturmuştur. Geometrik form anlayışına bu yapıtında da yer vermiştir. Heykelin zeminindeki yuvarlak form merkezde bulunan iç boşluğa yuvarlak bir form yerleştirilerek dengelenmiştir. Bu da esere dinamik bir etki kazandırmıştır. Barbara Hepworth un Kavisli formu döngüsel bir biçimlemeyle ve farklı iki renkle tasvir edilmiştir. Eserde görülen beyaz renkli iç boşluk geniş bir alanı kapsamaktadır. Sanatçı bu iç boşluğun etkisini biraz azaltmak amacı ile çizgisel etki veren teller kullanmıştır. Atamulu ise bu çizgisel etkiyi yüzeyde kullanmıştır.

70 56 Resim H. Atamulu, Soyut, taş, Kayseri, Resim Barbara Hepworth, bölünmüş 40x49 cm çember, bronz, 1969 Yontu tekniğini kullanarak yaptığı bu uygulamasında sanatçı kütleyi derinlik hissi kazandırdığı iç boşlukla tamamlamış ve dış kısmının tepesine bir küre koyarak iç boşluğa denge oluşturan dolu bir formla heykeli tamamlamıştır. Non-figüratif anlayışla hayata geçirdiği bu çalışmadaki içbükey hareketler ve derin dairesel boşluklar ışığın yansıtılması bakımından etkili olmuş ve heykeli statik olmaktan kurtarıp devinim kazandırmıştır. Hakkı Atamulu nun Soyut adlı bu yontusunda kütleyi hafifletmek adına heykele hacimsel iç boşluk verilerek derinlik kazandırılmaya çalışılmış, Barbara Hepworth un Bölünmüş çember adlı eserinde de aynı etki yine hacim ve iç boşlukla sağlanmıştır. Atamulu nun yontusunda görülen iç boşluklarda simetrik düzenlemelere dikkat edilmiş, Hepworth un heykelinde ise simetriden kaçınılmıştır. Hepworth formu dışarıdan içeriye doğru biçimlendirmiş ve bu form ikiye bölünerek dikey bir boşluk elde edilmiştir.

71 57 Resim H. Atamulu, Soyut, bronz, Kayseri, 38x80 cm Bronz malzeme kullanılarak yapılan heykelin kaidesinde mermer taş kullanmıştır. Sanatçı, yatay ve dikey metal formun alt kısmını zeminden kurtarmak için yukarı doğru üçgen biçimlendirmeler yapmıştır. Bu yatay- dikey formların kullanılması heykelde denge ve dinamizm etkisini ortaya çıkarmıştır. Resim H. Atamulu, Soyut, taş, Kayseri, 40x30 cm Kütleyi parçalamaya ve yukarı doğru hareketlendirmeye çalıştığı bu eserde sert bir malzemenin görsel olarak yumuşak etki yarattığına tanıklık etmekteyiz. İki parçadan oluşmuş, iç içe geçirilmiş etkisi yaratan heykeldeki çizgisel derinlikler, ışığı kırmasının yanı sıra heykele devinim kazandırmıştır.

72 58 Resim H. Atamulu, Soyut, taş, Kayseri, 58x48 cm Sanatçı küreyi derin ve geniş bir iç boşlukla tamamlamıştır. Yuvarlak formların dolu ve boş biçimde verilmesi karşıtlıklar yaratmış, bu da heykele hareket katmıştır. Işık ve gölgenin forma kattığı değeri etkili bir biçimde ortaya koymuştur. Resim H. Atamulu, Soyut, taş, Kayseri, Resim B. Hepworth,pelagos, ahşap- 34x36 cm iplik, 1946 Sanatçı bu çalışmasında da taş malzeme kullanmıştır. 34x 36 cm boyutunda olan bu yapıtta yuvarlak formda, sarmal çizgisel hareketler oluşturmuştur ve bu hareketi içeriye doğru taşımıştır. Bu sarmal kanallarda içbükey biçimlendirmeler yapmıştır, böylelikle hareket sadece formla sınırlı kalmayıp ışıkla da desteklenmiştir.

73 59 Atamulu nun Soyut adlı eserinde görülen dinamik etkiler sarmal çizgisel yüzeylerin içe doğru yönlendirilmesiyle kazanılmıştır. Barbara Hepworth un Pelagos adlı eserinde ise form içten dışa doğru sarmal çizgisel etkili yüzeysel hareketlerin dışa doğru yorumlanmasıyla sonuçlanmıştır. Hepworth un birçok heykelinde görülen, malzeme olarak tercih ettiği tel bu çalışmasında da tercih edilmiştir ve renklerin etkinliği yine fark ettirilmiştir. Resim H. Atamulu, Soyut, metal, Kayseri, 33x64 cm Heykelin kaidesinde mermer kullanılmıştır. Atamulu, göğe doğru taşıdığı çizgisel formun içindeki boşluğa kare yerleştirmiş ve karenin üzerine yuvarlak bir form koyarak heykelin biçimlendirilmesinde geometrik bir dil kullanmıştır. Sanatçı çalışmasına yatay, dikey, eğrisel ve diyagonal hareketler kullanarak ritmik bir etki kazandırmıştır.

74 60

75 61 4. UYGULAMALAR Sanatın tarihsel sürecine bakıldığında, sanatın çıkış noktası organik biçimler, özellikle insan olmuştur. Bu doğrultuda insan bedeni model olarak alınmıştır. İnsanın kendisini ve çevresini yeniden biçimlendirmesine olanak tanıyan heykel sanatında da, nesne olarak kullanılan insan, sanatçının yaratısıyla sonsuz bir dünyaya dönüştürülmüştür. Sanatçı kimi kez bu dünyayı olduğu gibi yansıtma, kimi kez de üslubunu heykele elbise olarak giydirme yoluna gitmiştir. Hakkı Atamulu Heykelleri Ve Bu Bağlamda Uygulamalar konulu bu araştırmada anlaşıldığı üzere sanatçı Atamulu da, gerek aldığı eğitimin vazgeçemediği disiplininden, gerek döneminin şartlarından, gerekse kişisel tercihlerinden kaynaklı, insan temalı heykel yapma yoluna gitmiştir. Modern sanatın ülkemize yüzünü döndüğü 1950 li yıllarda bile sanatçı, figüre dayalı çalışmalar yapmış, kendisine ait biçim anlayışıyla, geometrik yüzeyler ve minimal etki veren formlar oluşturarak, insan bedenini yeniden yorumlamıştır. Ancak bu durum 1970 li yıllarda Atamulu tarafından heykellerinin elbisesinin değiştirilmesiyle, ayrı bir forma bürünmüş, soyutlama tekniğiyle yaptığı heykeller olarak varlıklarını hissettirmişlerdir. Bu perspektiften bakıldığında kişisel çalışmalarımın da, sanatçının figür ve nonfigüratif yapıtlarıyla paralellik içerisinde olduğu görülecektir. Geometrik form düzenlemeleri ve biçim bozmaları(tamamlanmamış olgusu, abartılı formlar), uygulamalarımda çok sık başvurduğum biçimlendirme yollarından biri olmuştur. Kompozisyon ve plastik elemanların yerli yerinde kullanılmasına özen gösterilen bu uygulamalarda forma göre malzeme seçilmiştir ve malzemenin verdiği imkanlar doğrultusunda biçimlendirmelerle sunuma hazırlanmıştır.

76 62 Resim 4.1. Nuray Çetin, Aile, ahşap- metal, Ankara, 45x45x18 cm, 2013 Yontu tekniğiyle yapılan bu çalışmada aile ve yuva kavramları betimlenmiştir. Heykelin genel formu çatıya benzetilmiştir. Anahtar deliği biçimindeki iç boşluktaki çubuklar ise aile bireylerine birer gönderme niteliğinde yapılmıştır. Uygulamaya geçirilen bu çalışma Hakkı Atamulu nun (3.14) numaralı soyut eserinden esinlenerek biçimlendirilmiştir. Çıkış noktamız formun kütlesidir. Kütle geometrik forma dönüştürülmüş ve geleneksel malzeme olan ahşaptan yararlanılmıştır. Kütlenin orta kısmına yapılan iç boşlukla heykele dinamik bir etki kazandırılmıştır.

77 63 Resim 4.2. Nuray Çetin, Güvercin, alçı döküm- ahşap, Ankara, 70x42x21, 2015 Bu eserin genel formu sanatçı Hakkı Atamulu nun (3.14) nolu eserinden esinlenerek yapılmıştır. Sanatçının tamamen soyutlama yoluna başvurduğu eserinin biraz dışına çıkarak bir kuş soyutlaması yapılmıştır. Kuş formu biçiminde yorumlanan bu çalışmanın kanat kısmında çizgiler oluşturulmuştur. Kullanılan kaide ve kanat biçimlemesi heykelin daha gerçekçi bir hava kazanmasını sağlamıştır. Kütlesel özelliğe sahip olan heykelin formunu üçgen bir kompozisyon oluşturmaktadır. Bu yapıtta form, yumuşak ve dokusuz bir şekilde uygulanmıştır. Heykelin baş kısmı dokusuz, yuvarlak bir biçimde betimlenmişken, sağ tarafında yukarı doğru hareketli ve formu parçalayan çizgiler mevcuttur. Kaide kısmı ahşaptan yontulmuş ve heykelle kaide bir bütünlük içinde değerlendirilmiştir. Kaide ve kuş formu arasındaki boşluk heykelde denge oluşturmuştur.

78 64 Resim 4.3. Nuray Çetin, İsimsiz, alçı döküm- ahşap, Ankara, 28x24x20, 2015 Bu çalışma Hakkı Atamulu nun (3.32) nolu eserinden etkilenerek yapılmıştır. Uygulama, Atamulu nun çalışmasıyla form olarak aynı genel görünüme sahip olmuş olsa da bu heykelde oran-orantı olarak daha gerçeğe bağlı kalınarak çalışılmıştır. Atamulu nun eserindeki belirgin soyutlamalar vardır ve belli oranlamaların dışına çıkılmıştır. Heykel geometrik biçimlerle soyutlanmış bir erkek figüründen oluşmaktadır. Hacimsel etkinin hakim olduğu bir çalışmadır. Vücudun üst kısmına diyagonal bir hareket kazandırılmıştır. Heykelin sağ kolu öne doğru hareketlendirilerek sağ eli kafaya yaslanmıştır. Sol kol ise vücuda ters hareketle bacak üzerinde durmaktadır. Sağ bacak kaide üzerine paralel biçimde betimlenmiştir. Diyagonal gövde ve kol hareketleri, yatay ve dikey duran sağ bacak hareketiyle dengelenmiştir. Sol taraftaki diyagonal kafa ve vücut hareketleri ise sol bacak ve sol kolun dikey- yatay hareketleriyle dengelenmiştir. Kısacası kol ve bacaklardaki zıt hareketler heykeli simetrik etkiden uzaklaştırmıştır.

79 65 Resim 4.4. Nuray Çetin, İsimsiz, alçı döküm- ahşap, Ankara, 23x29x20, 2015 Sanatçı Hakkı Atamulu nun (3.23) numaralı Uzanmış Kadın eserinde mevcut olan kütlevsel etki ve temel hareket uygulaması bu çalışmada da esas alınmıştır. Ancak sanatçının yaptığı çalışmada figür yere paralel iken, İsimsiz adlı çalışmada sol bacak yukarı doğru hareketlendirilerek vücudun üst kısmı ile paralellik sağlanmıştır. Geriye doğru yaslanmış olan bu figür sağ eli ile vücudu desteklemektedir. Diyagonal vücut hareketine karşılık olarak düzenlenen dikey kol hareketi heykelde denge unsurunu ortaya çıkarmıştır. Vücuttan yukarı doğru hareketlenen sol bacak diyagonal ve dikey hareketle geriye doğru giden vücuda paralellik katmıştır. Geometrik formlarla soyutlanmış bu erkek figüründe, ışığı daha iyi yansıtabilmesi bakımından yüzeylerde detay uygulamasından kaçınılmıştır. Yüzeyler arası geçişlerde deformasyon, biçim bozmaları yapılarak oluşturulan doğal dokular zıtlıklar yaratmıştır.

80 66 Resim 4.5. Nuray Çetin, İsimsiz, alçı döküm- ahşap, Ankara, 22x28x24, 2015 Bu uygulamada Hakkı Atamulu nun eserlerinde görülen geometrik yüzey ve genel üslup özellikleri ile paralellik kurulmaya çalışılmıştır. Çalışmadaki figür, geometrik yüzeyli formlar kullanılarak oluşturulmuştur. Geçişlerdeki biçim bozmaları ve farklı dokular heykelde ritmik bir etki yaratmıştır. Vücudun çeşitli yerlerinde bu durum tekrarlanmıştır. Sağ bacaktaki hareketle, diyagonal gövde hareketi arasında koşutluk sağlanmıştır. Kol, bacak ve gövdedeki yatay- dikey hareketlerle zıtlıklar oluşturulmuş ve heykele hareket kazandırılmıştır. Resim 4.6. Nuray Çetin, Oturan kadın, alçı döküm- ahşap, Ankara, 20x28x22, 2015 Sanatçı Atamulu nun genel heykel üslubunda, oturan kadın formu çalışılmıştır. Bu çalışmada kaideye vücudunu dayayan, başını öne doğru eğen ve koluna yaslayan bir figür betimlenmiştir.

81 67 Geometrik yüzey biçimlendirmeleri ile heykel tamamlanmıştır. Bacaklar farklı açılara yönlendirilerek tezatlık oluşturulmuştur. Plastik elemanlardan dikey- yatay ve diyagonal hareketlerle, heykele devinim kazandırılmaya çalışılmıştır. Resim 4.7. Nuray Çetin, Yatan kadın, alçı döküm- ahşap, Ankara, 15x44x26, 2015 Uygulamanın sırt ve elinde görülen geometrik çizgiler, Atamulu nun bazı heykellerinde görülen geometrik biçimdeki prizmalar ve çizgisel etkilerle benzerlik içerisindedir. Yüzü sağ koluna yaslanmış ve yere uzanmış şekilde tasvir edilen kadın figüründe geometrik yüzeyler kendini göstermektedir. Heykel detaylardan arındırılmış bir forma sahiptir. Yere paralel giden vücudun kalça kısmı, abartılarak yukarı doğru biçimlendirilmiştir. Bu biçimlendirmeyle piramidal bir kompozisyon oluşturulmuştur. Sol bacak öne doğru hareketlendirilmiştir. Sağ bacak ise dize doğru paralel gelmiş, dizden sonra geriye doğru biçimlendirilerek ters yönlü bir hareket oluşturmuştur. Heykelin sırt kısmındaki geometrik yüzeylerin yanı sıra saçlarda da kendini hissettiren dokular, heykelin genelinde görülen dokusuz yüzeye karşıtlık oluşturmuştur. Geniş yüzeylerde oluşturulan çizgisel etkiyle, ışık ve gölgenin etki alanı genişletilmeye çalışılmıştır.

82 68 Resim 4.8. Nuray Çetin, İkili figür, gaz beton, Ankara, 59x25x14, 2015 İkili Figür adlı uygulama, H. Atamulu nun genel üslup özelliği olan geometrik biçimlendirmelerden esinlenerek yapılmıştır. İkili figür uygulamasının ana temasını evren ve insan ilişkileri oluşturmaktadır. Bu çalışmanın arka yüzeyindeki biçimlendirmeye evren anlamı yüklenmiş ve evrenin merkezine kadın-erkek yerleştirilmiştir. Yontu tekniğiyle biçimlendirilen bu çalışmada geometrik yüzeyler kendini göstermektedir. Keskin olmasının yanı sıra, yer yer yumuşak yüzeylerde görülmektedir. Yüzeyler birbirleriyle organik ilişki içersindedir. Işık alan geniş düz yüzeylere karşılık, içe doğru yönlendirilen geometrik biçimlendirmeler yapılmış ve gölge oluşturulmuştur. Bu şekilde karşıtlıklar yaratılmıştır. Figürün tümünde denge sağlanmaya çalışılmıştır. Resim 4.9. Nuray Çetin, İsimsiz, gaz beton, Ankara, 25x33x17, 2015 Atamulu nun soyut formdaki eserlerinden etkilenerek yapılan bu çalışmada renk denemelerine de gidilmiştir.

83 69 Kütlesel bir etkisi olan bu formun ortasına iç boşluk uygulanarak dördüncü boyut yaratılmaya çalışılmıştır. Gaz betondan yontulan bu biçimlendirmede, yumuşak geçişli formun dinamizmini artırmak adına renkten faydalanmış ve açık- koyu tonlu renk geçişleri aracılığıyla keskin çizgisel etkiler daha belirgin hale getirilmeye çalışılmıştır. Resim Nuray Çetin, Büst, gaz beton, Ankara, 40x23x24, 2015 Atamulu nun kütlesel genel üslup özelliği bu çalışmada da kendini hissettirmiştir. Gaz betondan yontulan bu büst çalışma, geometrik yüzey hareketlerle biçimlendirilmiştir. Geniş kütle içerisine delik yontularak iç boşluk oluşturulmaya çalışılmış ve ışık- gölge elemanlarını ortaya çıkarma yoluna gidilmiştir. Profilden bakıldığında iç taraftaki geniş yüzeylere uygulanan içbükeyle kontrastlıklar oluşturulmuştur. Farklı yönlere doğru geometrik yüzeyler yapılmıştır. Tek renkli yüzey üzerinde ışık yayılması, formda etkili bir atmosfer oluşturmuştur.

84 70 Resim Nuray Çetin, Barış güvercini, alçı döküm, Ankara,22x21x16, 2015 Atamulu nun heykellerinin çoğunda görülen kütlesel etki, Barış Güvercini isimli bu çalışmada da etkileşim sonucu kendini hissettirmiştir. Barışın sembolü olarak görülen güvercin soyutlama yoluyla betimlenmeye çalışılmıştır. Geometrik formda yararlanarak yapılan bu çalışmanın orta kısmında bir delik görülmektedir. Bu delik barışa sıkılmış bir kurşun olarak değerlendirilmektedir. Minimal etkilerin görüldüğü bu çalışmada, yukarı doğru kanatlarını açmış bir güvercin formu yapılmaya çalışılmıştır. Geniş yüzey üzerine içbükey bir derinlik verilerek ve içbükeyde bir delik oluşturularak plastik elemanlar (ışık- gölge) etkili kılınmaya çalışılmıştır.

85 71 5. SONUÇ VE ÖNERİLER Türk heykeli uzun ve zahmetli bir sürecin sonucunda kendisine yerleşim alanı bulabilmiştir. Heykel sanatının şekillenmesinde önemli bir adım olarak nitelendirilen Sanayi Nefise Mektebi nin kuruluşu, bu sürecin ilk evrelerini oluşturmaktadır. Fakat Akademi nin sınırları içinde pek ilerleme kat edemeyen heykel sanatı, Cumhuriyet in ilanıyla birlikte gelişim sürecine girerek, Sanayi Nefise nin duvarlarını aşmış ve Cumhuriyet sanatçıları eşliğinde, iktidarın yerel değerlerini yansıtan anıt heykel uygulamalarıyla devingenlik kazanmıştır. Ancak bu kez de temsil görevi kahramanlık ve zaferleri yansıtmak olan anıt heykeller, figüratif anlatımın dar kalıpları içinde sıkışıp kalmıştır. Birçok sanatçı gibi, anıt heykel uygulamalarının bu dar kalıpları içinde önemli bir kimlik edinen ve Cumhuriyet döneminin yetiştirdiği sanatçılardan biri olan Hakkı Atamulu da, gerek Akademi nin, gerekse dönem iktidarının sıkıştırılmış ve sınırları çizilmiş politik çizgisinin yarattığı imkanlar doğrultusunda sanatını icra etmeye çalışmıştır. Dönemin siyasi propagandası olarak değerlendirilen anıt heykel uygulamalarında, Atamulu nun etkinliği olan heykel sanatçılardan biri olması, sanatçının Cumhuriyet dönemi Türk heykel sanatında önemli bir yere sahip olduğunu düşündürmektedir. Sanatçı bu dönemde her ne kadar natüralist anlayışla yaptığı, klasik heykel uygulamalarının çengeline takılı kalmış olsa da 1950 li yıllarda baş gösteren soyut sanat akımından etkilenmiş ve geleneksel heykel biçimleme özelliğine kişisel üslubunu katarak farklı yorumlamalara gitmiştir. Geleneksel betimlemeyi içinde barındıran fakat modernizmi dışa kovmayan sanatçı bazı heykellerinin biçimlendirmesinde yöreye ait Nevşehir taşından faydalanmıştır. Cumhuriyet dönemi sanatçılarının eserleriyle kendi eserleri arasında biçimleme dili bağlamında fark bulunmayan sanatçının, ele aldığı konuların Anadolu nun kültürel ve sosyal ilişkilerine dair olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca modernizmin Atamulu heykelleri üzerine etkisinin daha net ayıklanması ve anlaşılması adına sanatçının kimi eserleri, dünya sanatçılarından bazı isimlerin eserleriyle karşılaştırılarak biçimsel ve betimsel farklılıkları sentezleme yoluna gidilmiştir.

86 72 Bu açıdan irdelendiğinde modernizmin H. Atamulu heykelleri üzerinde biçimsel bağlamda olduğu kadar içsellik ve içerik bağlamında da etkileri olduğu neticesine ulaşılmıştır. Bu örgüde bireysel yaratıcılık olgusuyla biçemini dışa vuran ve modern eserler yapan sanatçının figür uygulamalarından tamamen vazgeçmediği, ancak 1970 li yıllara gelindiğinde, çağın anlayışı doğrultusunda yeni arayışlar ve uygulamalar içine girerek, daha çok nonfigüratif eserler gerçekleştirdiği anlaşılmaktadır. Tüm bunların yanı sıra sanatçının soyut eserlerinde konuya bağlı kalmaksızın, üslubunu yansıtan yalın çözümlemelere yoğunlaştığı görülmektedir. Teknik bilgisi sağlam olan Atamulu nun anıt heykellerinde olduğu gibi, geometrik etkilerin hakim olduğu soyutlamalarında da genel olarak kütlenin ön planda tutulduğu, tok ve dolu hissiyatı yaratan heykeller icra ettiği, fark edilen yorumlama özelliklerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu perspektiften bakıldığında sanatçının yapıtlarında görülen kütle etkisinin, geometrik şekil ve deformasyonların kendi çalışmalarımda da tercih edilen biçimlendirme yollarından biri olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Tüm bu çıkarımların sonucunda, yapılan çalışmaların daha derinleştirilerek kütle ilişkisi içerisinde eserler yapan çağdaşlarının heykelleriyle, sanatçının yapıtlarının, kapsamlı karşılaştırmalar yapılarak çözümlenmesi ve Türk heykel sanatı içerisinde biçim deformasyonları yapan sanatçıların eserleriyle Atamulu eserleri arasındaki farklılıkların ortaya konulması önerilmektedir. Bunun yanı sıra bu çalışmanın devamlılığı niteliğinde Hakkı Atamulu eserlerinin diğer araştırmacılar tarafından heykel ve çevre ilişkisi içerisinde de değerlendirmeye alınmasının heykel sanatına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Son olarak, aynı döneme tanıklık etmiş kuşak arkadaşlarından farklı olarak, heykel sanatında hak ettiği yerde olmadığı düşünülen sanatçının, ilgili alan araştırmacılar tarafından da araştırılıp incelenmesi ve kaynak yetersizliğinin giderilmesi önerilmektedir.

87 73 KAYNAKLAR Akyürek, F. (1999). Cumhuriyet Döneminde Heykel Sanatı. Cumhuriyet in Renkleri, Biçimleri. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 53. Arslan, N. (2008a). Hakkı Atamulu: Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi (genişletilmiş baskı). İstanbul: Yem Yayınları, Arslan, N. (2008b). Hüseyin Gezer: Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi (genişletilmiş baskı). İstanbul: Yem Yayınları, 593. Berk, N., Gezer, H. (1973). 50 Yılın Türk Resim ve Heykeli. (Birinci Baskı). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 11, 12, 13, 32, 36, 39, 41, 72, 76, 134, 150, 160, 168. Cezar, M. (1995). Sanatta Batıya Açılış ve Osman Hamdi. (İkinci Baskı). İstanbul: Erol Kerim Aksoy Kültür, Eğitim, Spor ve Sağlık Vakfı Yayınları, 455, 456, 457, 467. Elibal, G. (1973). Atatürk Resim ve Heykel. (Birinci Baskı). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 225, 226, 227, 230, 236. Erbay, M. (1997). Plastik Sanatlar Eğitiminin Gelişimi. (Birinci Baskı). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 136. Ersoy, A. (2004). 500 Türk Sanatçısı "Plastik Sanatlar". ( Birinci Baskı). İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi, 67, 88, 144, 235, 242, 391. Germaner, S. (1999). Cumhuriyet Döneminde Heykel Sanatı. Cumhuriyet in Renkleri, Biçimleri. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 19. Gezer, H. (1984). Cumhuriyet Dönemi Türk Heykeli. (Üçüncü Baskı). Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 50, 51, 52, 53, 56, 65, 69, 75, 92, 97,107, 123, 124, 126, 127, 132, 137, 150. Güç, M. (2005). Açık Alan Heykellerinin Kent Estetiğine Katkısı. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana, 28. Koçer, A. (2010). Türk Heykel Tarihinde, Rudolf Belling Kuşağı Heykeltraşların Eserleri Arasında Anıtkabir Heykellerinin Yeri. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri, 26. Katalog, Form-Mekan-Zaman Türk Heykel Sanatının 100 Yılından Bir Kesit. Sanat Akmerkez de 9, Sergi Kataloğu, Osma, K. (2003). Cumhuriyet Dönemi Anıt Heykelleri ( ). (Birinci Baskı). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi, 24, 26. Özcan, Ü. N. (2009). Heykeltraş Burhan Alkar. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 26, 38.

88 74 Özgür, M. (2005). Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki Atatürk Anıtları. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van, 29. Özsezgin, K. (1994). Türk Plastik Sanatçıları- Ansiklopedik Sözlük (Birinci Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 52, 97, 167, 223. Pelvanoğlu, B. (2008). Hakkı Atamulu: Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi (genişletilmiş 2.baskı). İstanbul: Yem Yayınları, 151. Sözen, M. (1973). Türklerde Anıt. Mimarlık Dergisi, 11 (7), 15, 16, 17,18,19. Tansuğ, S. (1991). Çağdaş Türk Sanatı. (İkinci baskı) İstanbul: Remzi Kitabevi, 104, 109. Ünal, F. (2010). ( ) İdeoloji Sanat İlişkisi Çerçevesinde Cumhuriyet Dönemi Heykel Sanatının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Eskişehir, 36, 37, 46, 48. Yılmaz, P. (2013) Sonrası Türk Heykel Sanatının Gelişimi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İstanbul, 23, 24, 40. İnternet Kaynakları İnternet: Coşkun, E. (2011) Yılları Arası Türk Heykel Sanatı. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık, C:35 (2), Web: cumusosbil/article/view/1141 adresinden 8 Temmuz 2015 te alınmıştır. Görsel Kaynaklar Resim2.1.Berk, N., Gezer, H. (1973). 50 Yılın Türk Resim ve Heykeli. (İkinci Baskı). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları Resim2.3. Resim2.4. kel+muzesi&a_id=238&s_id=50&g_id=83 Resim2.5. Resim2.2. Resim2.6. Bara&a_id=219&isvar=1 Resim Resim2.8. Resim2.9. IMAG5453.jpg

89 75 Resim Resim2.12. IMAG5423.jpg Resim _G%C3%B6rey.JPG Resim Resim2.15. IMG WA0001.jpg Resim Resim2.17. IMG WA0000.jpg Resim2.18. IMAG5458.jpg Resim3.1. Resim3.2. Resim3.3. Resim Resim _( ).jpg Resim3.6. Resim3.7. Resim3.8.Karataş, A. (2013). Türk Heykel Sanatında Hakkı Atamulu.Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.. Resim3.9. Resim hoto_id= &order=date_desc&user= Resim Resim Resim

90 76 Resim3.14.Karataş, A. (2013). Türk Heykel Sanatında Hakkı Atamulu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir. Resim h.htm Resim3.16.Karataş, A. (2013). Türk Heykel Sanatında Hakkı Atamulu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir. Resim3.17.Karataş, A. (2013). Türk Heykel Sanatında Hakkı Atamulu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir. Resim Resim Resim3.20.Karataş, A. (2013). Türk Heykel Sanatında Hakkı Atamulu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir Resim Resim / /?type=3&theater Resim3.23.Karataş, A. (2013). Türk Heykel Sanatında Hakkı Atamulu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir. Resim Resim3.25.Karataş, A. (2013). Türk Heykel Sanatında Hakkı Atamulu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir. Resim Resim3.27.Karataş, A. (2013). Türk Heykel Sanatında Hakkı Atamulu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir. Resim Resim Resim Resim3.31.Karataş, A. (2013). Türk Heykel Sanatında Hakkı Atamulu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir. Resim Resim3.33.

91 77 Resim Resim Resim Resim Resim / /?type=3&theater Resim Resim / /?type=3&theater Resim Resim / /?type=3&theater Resim Resim / /?type=3&theater Resim / /?type=3&theater Resim / /?type=3&theater Resim / /?type=3&theater Resim Resim Resim4.1. Nuray Çetin Resim4.2. Nuray Çetin Resim4.3. Nuray Çetin Resim4.4. Nuray Çetin Resim4.5. Nuray Çetin Resim4.6. Nuray Çetin

92 78 Resim4.7. Nuray Çetin Resim4.8. Nuray Çetin Resim4.9. Nuray Çetin Resim4.10. Nuray Çetin Resim4.11. Nuray Çetin

93 EKLER 79

94 80 ESER NO 2.1 DÖNEMİ BOYUTLARI Kerime Salahur un Büstü İhsan Özsoy Alçı döküm İstanbul Resim Heykel Müzesi Berk, N., Gezer, H. (1973). 50 Yılın Türk Resim ve Heykeli. (Birinci Baskı). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları ESER NO 2.2 DÖNEMİ BOYUTLARI Sakallı Adam İsa Behzat Alçı döküm İstanbul Resim Heykel Müzesi ESER NO 2.3 Mimar Ernst Egli Başı DÖNEMİ BOYUTLARI Mehmet Mahir Tomruk Bronz döküm İstanbul Resim Heykel Müzesi ESER NO 2.4 DÖNEMİ BOYUTLARI Abdülhak Hamid in Başı Nijad Sirel Bronz döküm İstanbul Resim Heykel Müzesi

95 81 nbul+resim+ve+heykel+muzesi&a_id=238&s_id=50&g_i d=83 ESER NO 2.5 Fahriye Yen in Başı DÖNEMİ Ratip Aşir Acudoğlu Alçı döküm BOYUTLARI İstanbul Resim Heykel Müzesi ALINDIĞI ADRES ESER NO 2.6 DÖNEMİ BOYUTLARI ALINDIĞI ADRES Ahmet Rasim Büstü Ali Hadi Bara Bronz döküm İstanbul Resim Heykel Müzesi Ornekler-Ali-Hadi-Bara&a_id=219&isvar=1 ESER NO 2.7 DÖNEMİ BOYUTLARI ALINDIĞI ADRES Kadın Maskı Zühtü Müridoğlu Alçı döküm Ankara Resim Heykel Müzesi ESER NO 2.8 Orhan Veli nin Başı DÖNEMİ Mustafa Nusret Suman Alçı döküm

96 82 BOYUTLARI İstanbul Resim Heykel Müzesi ESER NO 2.9 Kuğu Kızı Büstü DÖNEMİ Ahmet Kenan Yontuç Polyester döküm BOYUTLARI Ankara Resim Heykel Müzesi IMAG5453.jpg ESER NO 2.10 Abdülhak Hamid Büstü DÖNEMİ Sabiha Bengütaş Alçı döküm BOYUTLARI Müzeye Çevrilen Kendi Evi ESER NO 2.11 Hadi Bara nın Başı DÖNEMİ Nermin Faruki Bronz döküm BOYUTLARI İstanbul Resim Heykel Müzesi

97 83 ESER NO 2.12 DÖNEMİ 1956 BOYUTLARI Mimar Sinan Anıtı Hüseyin Özkan Mermer Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi binası IMAG5423.jpg ESER NO 2.13 II. Beyazıd Heykeli DÖNEMİ 1986 Yavuz Görey Bronz döküm BOYUTLARI Türk Standartları Enstitüsü önü zid_heykeli_yavuz_g%c3%b6rey.jpg ESER NO 2.14 Akdeniz Heykeli DÖNEMİ 1980 İlhan Koman Metal BOYUTLARI Levent Büyükdere Caddesi ESER NO 2.15 DÖNEMİ BOYUTLARI Atatürk Anıtı Hüseyin Gezer Bronz döküm Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi ile hastane arasında

98 84 IMG WA0001.jpg ESER NO 2.16 İlk Kurşun Hasan Tahsin Anıtı DÖNEMİ 1974 Turgut Pura BOYUTLARI Bronz döküm İzmir- Konak meydanı ESER NO 2.17 Odtü Atatürk Anıtı DÖNEMİ 1966 Mehmet Şadi Çalık Bronz döküm BOYUTLARI ODTÜ Fen Edebiyat Fakültesi ALINDIĞI IMG WA0000.jpg ADRES ESER NO 2.18 DÖNEMİ BOYUTLARI 23 Nisan Kulesi Hakkı Atamulu Taş (traverten) Anıtkabir IMAG5458.jpg ESER NO 3.1 Atatürk ve Erzurum Kongresi Anıtı DÖNEMİ 1965 Hakkı Atamulu Bronz döküm

99 85 BOYUTLARI 3.5 m. Erzurum Havuzbaşı meydanı 3.jpg ESER NO 3.2 DÖNEMİ 1946 BOYUTLARI Malatya Atatürk Ve Gençlik Anıtı Hakkı Atamulu Bronz döküm 5m Malatya Hürriyet Parkı karşısındaki meydan ESER NO 3.3 DÖNEMİ 1946 BOYUTLARI 3 m. Damat İbrahim Paşa Anıtı Hakkı Atamulu Bronz döküm Nevşehir merkez Kurşunlu Cami yanı ESER NO 3.4 DÖNEMİ 1976 BOYUTLARI 4 m. Hacı Bektaş Veli Heykeli Hakkı Atamulu Bronz döküm Nevşehir- Hacıbektaş merkez urkey-1683_( ).jpg ESER NO 3.5 Malatya İnönü Heykeli

100 86 DÖNEMİ 1947 BOYUTLARI 6 m. Hakkı Atamulu Bronz döküm Malatya Valilik önü- meydan ESER NO 3.6 DÖNEMİ BOYUTLARI 4 m. İstanbul Üniversitesi Atatürk Ve Gençlik Anıtı Hakkı Atamulu Bronz döküm İstanbul Üniversitesi Merkez binası bahçesi ESER NO 3.7 DÖNEMİ 1969 Kültür Parkı Atatürk Anıtı Hakkı Atamulu Taş BOYUTLARI 13.5 m. Nevşehir -Derinkuyu Kültür Park kuyu10.jpg ESER NO 3.8 Nevşehir Atlı Atatürk Anıtı DÖNEMİ 1961 Hakkı Atamulu Nevşehir taşı BOYUTLARI 4.5 m. Nevşehir- Eski Hükümet Konağı önü

101 87 Karataş, A. (2013). Türk Heykel Sanatında Hakkı Atamulu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir ESER NO 3.9 DÖNEMİ 1968 BOYUTLARI 3 m. Bor Atatürk Heykeli Hakkı Atamulu Bronz döküm Niğde- Bor Eski Hükümet meydanı ESER NO 3.10 DÖNEMİ 1982 BOYUTLARI 3 m. Samsun İlk Adım Anıtı Hakkı Atamulu Bronz döküm Samsun Atatürk Bulvarı - iskele tion=18&with_photo_id= &order=date_desc&user= ESER NO 3.11 DÖNEMİ 1970 Ürgüp El Sanatları Üçlemesi Hakkı Atamulu Taş BOYUTLARI 2 m. Ürgüp El Sanatları çarşı girişi ESER NO 3.12 Kainat ve Dünya

102 88 DÖNEMİ Yaklaşık BOYUTLARI 1.5 m. Hakkı Atamulu Nevşehir taşı Derinkuyu Kültür Park ESER NO 3.13 DÖNEMİ 1955 BOYUTLARI Yapılandırma(Phira) Barbara Hepworth Ahşap Leeds Şehir Sanat Galerisi ESER NO 3.14 Soyut DÖNEMİ Yaklaşık BOYUTLARI 1.5 m. Hakkı Atamulu Nevşehir taşı Derinkuyu Kültür Park Karataş, A. (2013). Türk Heykel Sanatında Hakkı Atamulu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir ESER NO 3.15 Soyut DÖNEMİ Yaklaşık Hakkı Atamulu Metal BOYUTLARI 5 m. Derinkuyu Kültür Park

103 89 ESER NO 3.16 Soyut DÖNEMİ Yaklaşık BOYUTLARI Hakkı Atamulu Metal 6.5 m Derinkuyu Kültür Park Karataş, A. (2013). Türk Heykel Sanatında Hakkı Atamulu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir ESER NO 3.17 Soyut DÖNEMİ Yaklaşık Hakkı Atamulu Metal BOYUTLARI 3 m. Derinkuyu Kültür Park Karataş, A. (2013). Türk Heykel Sanatında Hakkı Atamulu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir ESER NO 3.18 Soyut DÖNEMİ Yaklaşık Hakkı Atamulu Taş BOYUTLARI 1 m. Derinkuyu Kültür Park ESER NO 3.19 Sonsuz sütun

104 90 DÖNEMİ BOYUTLARI Constantin Brancuşi Romanya Targu Jiu ESER NO 3.20 DÖNEMİ BOYUTLARI Oturan Kadın Hakkı Atamulu Alçı döküm 14x24 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi) Karataş, A. (2013). Türk Heykel Sanatında Hakkı Atamulu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir ESER NO 3.21 DÖNEMİ 1937 BOYUTLARI Donan yaşlı kadın Ernst Barlach ESER NO 3.22 Kadın Başı DÖNEMİ Hakkı Atamulu Alçı döküm BOYUTLARI 30x41cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi)

105 / /?type=3&theat er ESER NO 3.23 DÖNEMİ BOYUTLARI Uzanmış Kadın Hakkı Atamulu Alçı döküm 24x62 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi) Karataş, A. (2013). Türk Heykel Sanatında Hakkı Atamulu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir ESER NO 3.24 DÖNEMİ BOYUTLARI Yatan figür Henry Moore 0/02/mb7.jpg ESER NO 3.25 DÖNEMİ BOYUTLARI Ayakta Kadın Figürü Hakkı Atamulu Alçı döküm 23x64 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi) Karataş, A. (2013). Türk Heykel Sanatında Hakkı Atamulu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir ESER NO 3.26

106 92 DÖNEMİ BOYUTLARI Saz Çalan Kadın Hakkı Atamulu Alçı döküm 27x39 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi) ESER NO 3.27 DÖNEMİ BOYUTLARI Oturan Kadın Hakkı Atamulu Alçı döküm 22x36 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi) Karataş, A. (2013). Türk Heykel Sanatında Hakkı Atamulu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir ESER NO 3.28 DÖNEMİ BOYUTLARI Stilize Kadın Figürü Hakkı Atamulu Alçı döküm 32x21 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi) ESER NO 3.29 İkili Kompozisyon DÖNEMİ Hakkı Atamulu Bronz döküm BOYUTLARI 70x90 cm.

107 93 Kayseri (Erciyes Üniversitesi) ESER NO 3.30 DÖNEMİ 1953 BOYUTLARI 6 m. Tahrip şehir Ossip Zadkine Hollanda Rotterdam ESER NO 3.31 DÖNEMİ BOYUTLARI Disk Atan Adam Hakkı Atamulu Alçı döküm 44x63 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi) Karataş, A. (2013). Türk Heykel Sanatında Hakkı Atamulu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir ESER NO 3.32 DÖNEMİ BOYUTLARI İsimsiz Hakkı Atamulu Bronz döküm 40x55 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi)

108 94 ESER NO 3.33 DÖNEMİ BOYUTLARI Kadın Büstü Hakkı Atamulu Taş 48x 60 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi) ESER NO 3.34 DÖNEMİ BOYUTLARI Balerin Hakkı Atamulu Alçı döküm 38x90 cm Kayseri (Erciyes Üniversitesi) ESER NO 3.35 DÖNEMİ BOYUTLARI Balerin Hakkı Atamulu Alçı döküm 27x52 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi) ESER NO 3.36 Üçlü Kompozisyon DÖNEMİ Hakkı Atamulu Alçı döküm

109 95 BOYUTLARI 32x42 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi) ESER NO 3.37 DÖNEMİ BOYUTLARI Otoportre Hakkı Atamulu Bronz döküm 25x50 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi) ESER NO 3.38 DÖNEMİ BOYUTLARI Soyut Hakkı Atamulu Taş 51x43 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi) / /?type=3&theat er ESER NO 3.39 DÖNEMİ BOYUTLARI Soyut Hakkı Atamulu Metal- Taş 52x80 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi)

110 96 ESER NO 3.40 DÖNEMİ BOYUTLARI Soyut Hakkı Atamulu Taş 42x38 Kayseri (Erciyes Üniversitesi) / /?type=3&theat er ESER NO 3.41 DÖNEMİ 1955 BOYUTLARI Kavisli formu(delphi) Barbara Hepworth Ahşap Ulster Müzesi ESER NO 3.42 DÖNEMİ BOYUTLARI Soyut Hakkı Atamulu Taş 40x49 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi) / /?type=3&theat er ESER NO 3.43 Bölünmüş çember DÖNEMİ 1969

111 97 BOYUTLARI Barbara Hepworth Bronz ESER NO 3.44 DÖNEMİ BOYUTLARI Soyut Hakkı Atamulu Bronz döküm 38x80 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi) / /?type=3&theat er ESER NO 3.45 DÖNEMİ BOYUTLARI Soyut Hakkı Atamulu Taş 40x30 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi) / /?type=3&theat er ESER NO 3.46 Soyut DÖNEMİ Hakkı Atamulu Taş BOYUTLARI 58x48 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi)

112 / /?type=3&theat er ESER NO 3.47 DÖNEMİ BOYUTLARI Soyut Hakkı Atamulu Taş 34x36 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi) / /?type=3&theat er ESER NO 3.48 Pelagos DÖNEMİ 1946 BOYUTLARI Barbara Hepworth Ahşap ESER NO 3.49 DÖNEMİ BOYUTLARI Soyut Hakkı Atamulu Metal 33x64 cm. Kayseri (Erciyes Üniversitesi) ESER NO 4.1 Aile

113 99 DÖNEMİ 2013 BOYUTLARI Nuray Çetin Alçı- Metal 45x45x18 cm. ESER NO 4.2 Güvercin DÖNEMİ 2015 BOYUTLARI Nuray Çetin Alçı- Ahşap 70x42x21 cm. ESER NO 4.3 İsimsiz DÖNEMİ 2015 BOYUTLARI Nuray Çetin Alçı- Ahşap 28x24x20 cm. ESER NO 4.4 İsimsiz DÖNEMİ 2015 Nuray Çetin Alçı- Ahşap BOYUTLARI 23x29x20 cm.

114 100 ESER NO 4.5 İsimsiz DÖNEMİ 2015 BOYUTLARI Nuray Çetin Alçı- Ahşap 22x28x24 cm. ESER NO 4.6 DÖNEMİ 2015 BOYUTLARI Oturan Kadın Nuray Çetin Alçı- Ahşap 20x28x22 cm. ESER NO 4.7 DÖNEMİ 2015 BOYUTLARI Yatan Kadın Nuray Çetin Alçı- Ahşap 15x44x26 cm. ESER NO 4.8 İkili Figür DÖNEMİ 2015

115 101 BOYUTLARI Nuray Çetin Gaz Beton 59x25x14 cm. ESER NO 4.9 İsimsiz DÖNEMİ 2015 BOYUTLARI Nuray Çetin Gaz Beton 25x33x17 cm. ESER NO 4.10 Büst DÖNEMİ 2015 BOYUTLARI Nuray Çetin Gaz Beton 40x23x24 ESER NO 4.11 DÖNEMİ 2015 BOYUTLARI Barış Güvercini Nuray Çetin Alçı 22x21x16

116 102 ÖZGEÇMİŞ Kişisel Bilgiler Soyadı, adı : ÇETİN, Nuray Uyruğu : T.C. Doğum tarihi ve yeri : 14/12/1981 K.Maraş Medeni hali : Bekar Telefon : 0 (543) e-posta : nuraycetin14@gmail.com Eğitim Derecesi Okul/Program Mezuniyet yılı Yüksek lisans Gazi Üniversitesi /Bileşik Sanatlar ASD Devam Ediyor Lisans Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi/Resim-İş 2012 Lise K.Maraş Anadolu ve Ticaret Meslek Lisesi Yabancı Dili İngilizce Hobiler Fotoğraf, Dans

117 GAZİ GELECEKTİR

Atatürk ve Yurt İçi Anıtları

Atatürk ve Yurt İçi Anıtları Bilmek Gerek A. Erdem Akyüz Atatürk ve Yurt İçi Anıtları Kendi ülkesinde ve diğer ülkelerde; en fazla anıt, heykel ve büstü yapılan, cadde, sokak ve bulvarlara ismi verilen liderlerin başında Atatürk ün

Detaylı

GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SANAT VE TASARIM FAKÜLTESİ MİMARLIK VE TASARIM FAKÜLTESİ GÜZEL SANATLAR TASARIM VE MİMARLIK FAKÜLTESİ

GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SANAT VE TASARIM FAKÜLTESİ MİMARLIK VE TASARIM FAKÜLTESİ GÜZEL SANATLAR TASARIM VE MİMARLIK FAKÜLTESİ GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SANAT VE TASARIM FAKÜLTESİ MİMARLIK VE TASARIM FAKÜLTESİ GÜZEL SANATLAR TASARIM VE MİMARLIK FAKÜLTESİ TÜRKİYE DE SANAT EĞİTİMİNİN KÖKENİ Askeri Okullar Mühendishane-i Bahrî-i Hümâyûn

Detaylı

-DERS PLANI- Görsel Sanatlar Dersi. Müze Bilinci (Atatürk Anıtları) 2 Ders Saati (40+40dk)

-DERS PLANI- Görsel Sanatlar Dersi. Müze Bilinci (Atatürk Anıtları) 2 Ders Saati (40+40dk) DERS SINIF KONU SÜRE AMAÇLAR HEDEF VE DAVRANIŞLAR DERS İÇERİĞİ VE SÜREÇ Görsel Sanatlar Dersi 10. Sınıf -DERS PLANI- Müze Bilinci (Atatürk Anıtları) 2 Ders Saati (40+40dk) 1. Anıt ve Heykel Bilincine Kavuşması.

Detaylı

T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI TÜRKİYE KÜLTÜR PORTALI PROJESİ SANAT TARİHİ TÜRK HEYKEL SANATI HEYKEL SANATINDA GERÇEKÇİ YORUMLAR

T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI TÜRKİYE KÜLTÜR PORTALI PROJESİ SANAT TARİHİ TÜRK HEYKEL SANATI HEYKEL SANATINDA GERÇEKÇİ YORUMLAR T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI TÜRKİYE KÜLTÜR PORTALI PROJESİ SANAT TARİHİ TÜRK HEYKEL SANATI HEYKEL SANATINDA GERÇEKÇİ YORUMLAR Prof. Dr. Kıymet GİRAY KASIM- 2009 ANKARA 11.2. Heykel Sanatında Soyut

Detaylı

Konu : Atatürk Heykelleri, anıtlar ve bunları yapan heykeltıraşlar.

Konu : Atatürk Heykelleri, anıtlar ve bunları yapan heykeltıraşlar. Ders Planı Ders : Görsel Sanatlar Sınıf : 10 Süre : 40+40Dk Konu : Atatürk Heykelleri, anıtlar ve bunları yapan heykeltıraşlar. Amaç ve gerekçe : Üç boyutlu çalışma teknikleri hakkında temel bilgi ve becerilerin

Detaylı

Batılılaşma Döneminden Günümüze Türk Sanatı. Öğr.Gör. Elif Dastarlı

Batılılaşma Döneminden Günümüze Türk Sanatı. Öğr.Gör. Elif Dastarlı Batılılaşma Döneminden Günümüze Türk Sanatı Öğr.Gör. Elif Dastarlı Sanayi-i Nefise Mektebi hocaları. En önde oturanlar Ressam Valeri, De Mango, Osman Hamdi, Yervant Oskan, W. Zarzecki Güzel Sanatlar Akademisi

Detaylı

: Mehmet Ertuğrul Tuna : Ressam : Doç. Dr. : Güzel Sanatlar Fakültesi : Resim : Resim. Eğitim Durumu Bilgileri

: Mehmet Ertuğrul Tuna : Ressam : Doç. Dr. : Güzel Sanatlar Fakültesi : Resim : Resim. Eğitim Durumu Bilgileri Adı Soyadı Bilim Sanat Dalı Ünvan Enstitü Fakülte Yüksekokul MYO Bölüm Birim Anabilimdalı (ABD) : Mehmet Ertuğrul Tuna : Ressam : Doç. Dr. : Sanatlar : : E-posta : ertugrul.tuna@kocaeli.edu.tr Web : www.ertugrultuna.com

Detaylı

T.C. AMASYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLER ENSTİTÜSÜ BİLİM DALI XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX XXXXXX

T.C. AMASYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLER ENSTİTÜSÜ BİLİM DALI XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX XXXXXX EK [1] Dış Kapak Örneği Arial, 14 punto,ortalı,tek satır aralığı, büyük harf, bold. T.C. AMASYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ANA BİLİM DALI BİLİM DALI 1,5 satır aralıklı 7 boşluk Tez Başlığı, ortalı,

Detaylı

Prof. Tamer Başoğlu Işık Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi / Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü tamer.basoglu@isikun.edu.tr

Prof. Tamer Başoğlu Işık Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi / Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü tamer.basoglu@isikun.edu.tr Prof. Tamer Başoğlu Işık Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi / Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü tamer.basoglu@isikun.edu.tr 1. Adı Soyadı : Tamer Başoğlu 2. Doğum Tarihi : 07.04.1938 3. Unvanı : Profesör

Detaylı

* Okutrnan, Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi. ** 24-26 Eylül 1995 tarihinde Uludağ Üniversitesi tarafından düzenlenen ulusal KATKISI**

* Okutrnan, Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi. ** 24-26 Eylül 1995 tarihinde Uludağ Üniversitesi tarafından düzenlenen ulusal KATKISI** CUMHURİYET DÖNEMİ (1923-1946) ANıT HEYKELLERİNİN HEYKEL SANATIMIZIN GELİşİMİNE KATKISI** Kıvanç asma* Anıt heykeller devlet-toplum-sanat üçgeni içinde değerlendirilmesi gereken, işlevsel yönü ağır basan

Detaylı

Sergi açılış kokteylini onurlandırmanızı dileriz.

Sergi açılış kokteylini onurlandırmanızı dileriz. ABİDİN ELDEROĞLU Sergi açılış kokteylini onurlandırmanızı dileriz. Tarih: 26 Eylül 2014 Cuma Saat: 18.00 Birlik Mahallesi Doğukent Bulvarı 450. Cadde Vadi İkizleri Sitesi No: 3/A Çankaya ANKARA ABİDİN

Detaylı

: Öğrenci üç boyutlu biçimlere ve bunların hareketlerine ilgi duyar. Üç boyutlu çalışma tekniklerini açıklar.

: Öğrenci üç boyutlu biçimlere ve bunların hareketlerine ilgi duyar. Üç boyutlu çalışma tekniklerini açıklar. DERS PLANI Ders Sınıf Ders Süresi Konu Öğrenci Tanımı : Görsel Sanatlar Dersi : 12.sınıflar : 40 + 40 + 40 dk (3 ders saati) :Heykel Yapımı : 14 kız- 14 erkek öğrenci / Gelir Durumları Orta Amaçlar : Öğrenci

Detaylı

1. Adı Soyadı : MEHMET ÖZET 2. Doğum tarihi : 01.03.1939 3. Unvanı : Prof.Dr 4. Öğrenim Durumu: Üniversite Derece Alan Üniversite Yıl

1. Adı Soyadı : MEHMET ÖZET 2. Doğum tarihi : 01.03.1939 3. Unvanı : Prof.Dr 4. Öğrenim Durumu: Üniversite Derece Alan Üniversite Yıl ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : MEHMET ÖZET 2. Doğum tarihi : 01.03.1939 3. Unvanı : Prof.Dr 4. Öğrenim Durumu: Üniversite Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Resim ASD - Seçmeli Ek Branş Grafik İngilizce Bölümü

Detaylı

YÜKSEKÖĞRETİM KURULU YARDIMCI DOÇENT 12.02.2015 : AKSARAY ÜNİVERSİTESİ/EĞİTİM FAKÜLTESİ/GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ BÖLÜMÜ/RESİM-İŞ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI/

YÜKSEKÖĞRETİM KURULU YARDIMCI DOÇENT 12.02.2015 : AKSARAY ÜNİVERSİTESİ/EĞİTİM FAKÜLTESİ/GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ BÖLÜMÜ/RESİM-İŞ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI/ MUSTAFA DİĞLER ÖZGEÇMİŞ YÜKSEKÖĞRETİM KURULU YARDIMCI DOÇENT 12.02.2015 Adres : AKSARAY ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ BÖLÜMÜ RESİM- İŞ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI 6800 AKSARAY Telefon

Detaylı

Onur Konuğumuz Prof. Dr. Güler AKSOY. Acıbadem Sağlık Grubu Hemşirelik Hizmetleri Direktörlüğü

Onur Konuğumuz Prof. Dr. Güler AKSOY. Acıbadem Sağlık Grubu Hemşirelik Hizmetleri Direktörlüğü Onur Konuğumuz Prof. Dr. Güler AKSOY Acıbadem Sağlık Grubu Hemşirelik Hizmetleri Direktörlüğü 1 Çocukluk Yılları 3 Temmuz 1942 11 Eylül 1944 Annesi, Ağabeyi ve Kız Kardeşleri 11 Eylül 1942 de Erzurum da

Detaylı

NESLİHAN AYDINLIOĞLU EŞİN BİRİKİMLERİM VE BİRİKTİRDİKLERİM

NESLİHAN AYDINLIOĞLU EŞİN BİRİKİMLERİM VE BİRİKTİRDİKLERİM NESLİHAN AYDINLIOĞLU EŞİN BİRİKİMLERİM VE BİRİKTİRDİKLERİM DETAYLARDAKİ ETKİLEŞİMLER Değerli hoca Şeref Akdik in yaktığı ışık ile sanatla tanışan ve lise çağlarında ressam olmaya karar veren Neslihan

Detaylı

T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük SANAT VE SPOR - ÇAĞDAŞ TÜRK KADINI - SOYADI KANUNU

T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük SANAT VE SPOR - ÇAĞDAŞ TÜRK KADINI - SOYADI KANUNU 1 2 Atatürk e göre; «Sanat güzelliğin ifadesidir. Bu ifade sözle olursa şiir, nağme ile olursa musiki, resim ile olursa ressamlık, oyma ile olursa heykeltıraşlık, bina ile olursa mimarlık olur.» «Efendiler!

Detaylı

Dersin Amaçları. Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Dersin Amaçları. Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : ANASANAT ATÖLYE III (RESİM) Ders No : 0310380091 Teorik : 2 Pratik : 4 Kredi : 4 ECTS : 10 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim

Detaylı

DBY Ajans. This book has been supported by the Office of Scientific Research Projects of Istanbul Medeniyet University Istanbul, Turkey - March 2014.

DBY Ajans. This book has been supported by the Office of Scientific Research Projects of Istanbul Medeniyet University Istanbul, Turkey - March 2014. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimince desteklenmiştir. Proje Numarası: 458 Kitabın Adı: Büyük Doğu Kapaklarında Portreler, Toplum ve Gençlik Yazarlar: Ahmet

Detaylı

Batılılaşma Döneminden Günümüze Türk Sanatı. Öğr.Gör. Elif Dastarlı

Batılılaşma Döneminden Günümüze Türk Sanatı. Öğr.Gör. Elif Dastarlı Batılılaşma Döneminden Günümüze Türk Sanatı Öğr.Gör. Elif Dastarlı Müstakil Ressam ve Heykeltıraşlar Birliği 1922 yılında Münih e giderek Akademi de ekspresyonist sanatçı Hans Hofmann ın öğrencisi olan

Detaylı

Batılılaşma Döneminden Günümüze Türk Sanatı. Öğr.Gör. Elif Dastarlı

Batılılaşma Döneminden Günümüze Türk Sanatı. Öğr.Gör. Elif Dastarlı Batılılaşma Döneminden Günümüze Türk Sanatı Öğr.Gör. Elif Dastarlı Atatürk Ankara da sergi gezerken, 1934. SAÜ GSF İsmet İnönü, Akademi ziyaretinde. SAÜ GSF Şeref Kâmil Akdik, Millet Mektebi, tuval üzeri

Detaylı

MODERN TÜRK HEYKEL SANATININ DOĞUŞU Özet

MODERN TÜRK HEYKEL SANATININ DOĞUŞU Özet Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 2/2, Haziran 2014, s. 363-374 MODERN TÜRK HEYKEL SANATININ DOĞUŞU Özet Mustafa BULAT 1 Serap BULAT 2 Önder YAĞMUR 3 Barış AYDIN 4 Batılı anlamda heykel

Detaylı

ALİ İLHAMİ BİLGİN İN ÖZGEÇMİŞİ

ALİ İLHAMİ BİLGİN İN ÖZGEÇMİŞİ ALİ İLHAMİ BİLGİN İN ÖZGEÇMİŞİ İlhami Bilgin, 1944 yılında Ümmü-İbrahim Bilgin çiftinin üçüncü çocuğu olarak Merzifon da doğmuş, ilkokulu Samsun da, orta ve lise öğretimini Ankara Yenimahalle Lisesi nde

Detaylı

OSMAN HAMDİ BEY ŞEKER AHMET PAŞA HAZIRLAYAN: MEHMET KURTBOĞAN

OSMAN HAMDİ BEY ŞEKER AHMET PAŞA HAZIRLAYAN: MEHMET KURTBOĞAN OSMAN HAMDİ BEY ŞEKER AHMET PAŞA HAZIRLAYAN: MEHMET KURTBOĞAN OSMAN HAMDİ BEY 1842 yılında İstanbul'da doğdu. 1860'da hukuk öğrenimi için Paris'e gitti. Hukuk öğreniminin yanı sıra o dönemim ünlü ressamlarının

Detaylı

MUSTAFA ASLIER ĠN SANATI VE ÖZGÜN BASKIRESME KATKILARI Gülşah Dokuzlar Canpolat Yüksek Lisans Tezi

MUSTAFA ASLIER ĠN SANATI VE ÖZGÜN BASKIRESME KATKILARI Gülşah Dokuzlar Canpolat Yüksek Lisans Tezi MUSTAFA ASLIER ĠN SANATI VE ÖZGÜN BASKIRESME KATKILARI Gülşah Dokuzlar Canpolat Yüksek Lisans Tezi Baskı Sanatları Anasanat Dalı Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Eylül, 2012 MUSTAFA ASLIER

Detaylı

Derya UZUN AYDIN 1 NÜ HEYKELİN TÜRK SANATINDAKİ YERİNE BİR BAKIŞ

Derya UZUN AYDIN 1 NÜ HEYKELİN TÜRK SANATINDAKİ YERİNE BİR BAKIŞ Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 15, Eylül 2015, s. 118-131 Derya UZUN AYDIN 1 NÜ HEYKELİN TÜRK SANATINDAKİ YERİNE BİR BAKIŞ Özet Osmanlı Devleti batılılaşma dönemi ile sanat hayatında

Detaylı

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi III TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı öğrencisi Taşkın Osman YILDIZ tarafından hazırlanan Lise Öğrencilerinin

Detaylı

BEDRİ RAHMİ EYÜBOĞLU

BEDRİ RAHMİ EYÜBOĞLU BEDRİ RAHMİ EYÜBOĞLU Sergi açılış kokteylini onurlandırmanızı dileriz. Tarih: 26 Eylül 2014 Cuma Saat: 18.00 Birlik Mahallesi Doğukent Bulvarı 450. Cadde Vadi İkizleri Sitesi No: 3/A Çankaya ANKARA BEDRİ

Detaylı

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim iii TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı öğrencisi Güngör EBCİM tarafından hazırlanan Ortaokulların Temizlik İhtiyaçlarının

Detaylı

Savaş ve Barış: "Kurtuluş Savaşından Cumhuriyet'in ilk Yıllarına Türk Resminden Kesitler"

Savaş ve Barış: Kurtuluş Savaşından Cumhuriyet'in ilk Yıllarına Türk Resminden Kesitler Zafer Toprak, "75. Yıldönümünde Cumhuriyet ve Sanat", içinde Savaş ve Barış: "Kurtuluş Savaşından Cumhuriyet'in ilk Yıllarına Türk Resminden Kesitler", İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, 1998,

Detaylı

TÜRKİYE SİYASET BİLİMİ VE KAMU YÖNETİMİ KAMU YÖNETİMİ BÖLÜMLERİ SIRALAMASI 2017 SBKY / KY İNDEKSİ 2017

TÜRKİYE SİYASET BİLİMİ VE KAMU YÖNETİMİ KAMU YÖNETİMİ BÖLÜMLERİ SIRALAMASI 2017 SBKY / KY İNDEKSİ 2017 KAYFOR 15 02 KASIM 2017 ISPARTA TÜRKİYE SİYASET BİLİMİ VE KAMU YÖNETİMİ KAMU YÖNETİMİ BÖLÜMLERİ SIRALAMASI 2017 SBKY / KY İNDEKSİ 2017 HM KİRİŞ & H GÜL SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : GK. SEÇ. I: BİLGİ TOPLUMU VE TÜRKİYE Ders No : 0310250040 Teorik : 3 Pratik : 0 Kredi : 3 ECTS : 3 Ders Bilgileri Ders Türü

Detaylı

T.C. KASTAMONU VALİLİĞİ MİMAR VEDAT TEK KÜLTÜR ve SANAT MERKEZi

T.C. KASTAMONU VALİLİĞİ MİMAR VEDAT TEK KÜLTÜR ve SANAT MERKEZi T.C. KASTAMONU VALİLİĞİ MİMAR VEDAT TEK KÜLTÜR ve SANAT MERKEZi Efendiler, Gördüklerimin en kıymetli kısmı bu güzel bölgenin samimi halkının çok aydın ve çok genis ve yüksek zihniyet sahibi olmalarıdır.

Detaylı

çocukların çok ilgisini çekti. Turdan sonra çocuklar müzedeki atölyede

çocukların çok ilgisini çekti. Turdan sonra çocuklar müzedeki atölyede Yaz Sanat Kulübü 2010 Mavi Kalem Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği, Fener-Balat bölgesinde yaşayan çocuklar ve kadınlar için eğitim, kişisel gelişim ve sağlık gibi konularda projeler yürütüp kültürel

Detaylı

Çağdaş Sanatımızda Son Osmanlı OSMAN HAMDİ KAYA ÖZSEZGİN

Çağdaş Sanatımızda Son Osmanlı OSMAN HAMDİ KAYA ÖZSEZGİN Çağdaş Sanatımızda Son Osmanlı OSMAN HAMDİ KAYA ÖZSEZGİN İÇİNDEKİLER İlk Söz /9 Hayatı ve Sanatı /17 Paris'te Resim Dersleri /19 İstanbul'a Dönüş /20 "Doğululuk" Eğilimi /23 Kadın Figürleri /25 Bilimsel

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : ANA SANAT ATÖLYE I (RESİM) Ders No : 0310380039 Teorik : 2 Pratik : 4 Kredi : 4 ECTS : 9 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim

Detaylı

EK-2: İnşaat Mühendisliği Öğrenci Anketi

EK-2: İnşaat Mühendisliği Öğrenci Anketi 80 EK-2: İnşaat Mühendisliği Öğrenci Anketi Sayın İnşaat Mühendisi Adayı, İnşaat Mühendisliği Eğitimi Kurulu, İMO 40. Dönem Çalışma Programı çerçevesinde İMO Yönetim Kurulu nca İnşaat Mühendisliği Eğitimi

Detaylı

Devrim Erbil Ressam, Profesör, Devlet Sanatçısı

Devrim Erbil Ressam, Profesör, Devlet Sanatçısı Devrim Erbil 1 Devrim Erbil 2 1 Devrim Erbil Ressam, Profesör, Devlet Sanatçısı 1937 Uşak ta doğdu. 1955 İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü ne girdi. Galeride, Halil Dikmen in atölyesinde,

Detaylı

"Farabi Değişim Programı" olarak adlandırılan Yükseköğretim Kurumları Arasında Öğrenci ve Öğretim Üyesi Değişim Programı, üniversite ve yüksek

Farabi Değişim Programı olarak adlandırılan Yükseköğretim Kurumları Arasında Öğrenci ve Öğretim Üyesi Değişim Programı, üniversite ve yüksek 212 "Farabi Değişim Programı" olarak adlandırılan Yükseköğretim Kurumları Arasında Öğrenci ve Öğretim Üyesi Değişim Programı, üniversite ve yüksek teknoloji enstitüleri bünyesinde ön lisans, lisans, yüksek

Detaylı

TÜRK NÖROŞİRÜRJİ DERNEĞİ NÖROŞİRÜRJİ UZMANLIĞINDA 40. YIL PLAKET ve TEŞEKKÜR BELGESİ ALAN ÜYEMİZ

TÜRK NÖROŞİRÜRJİ DERNEĞİ NÖROŞİRÜRJİ UZMANLIĞINDA 40. YIL PLAKET ve TEŞEKKÜR BELGESİ ALAN ÜYEMİZ Prof. Dr. Aydın PAŞAOĞLU 1948 yılında doğdu. 1973 de İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi nden mezun oldu. Aynı yıl Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroşirürji Anabilim Dalında asistanlığa başladı.

Detaylı

CUMHURİYET ORTAOKULU 8. SINIF GÖRSEL SANATLAR GÜNLÜK DERS PLANI

CUMHURİYET ORTAOKULU 8. SINIF GÖRSEL SANATLAR GÜNLÜK DERS PLANI CUMHURİYET ORTAOKULU 8. SINIF GÜNLÜK PLANI Süre 40 dakika Görsel Sanatlarda Biçimlendirme (G.S.B.) ALT LERİ KONU: Ders Araç Gereçlerinin Tanıtımı Görsel sanatlar kavramı, bazen bir amaca yönelik olarak

Detaylı

T.C. ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ Genel Sekreterlik. Sayı : E /08/2018 Konu : Sempozyum Duyurusu DAĞITIM YERLERİNE

T.C. ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ Genel Sekreterlik. Sayı : E /08/2018 Konu : Sempozyum Duyurusu DAĞITIM YERLERİNE T.C. ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ Genel Sekreterlik Sayı : 26331761-000-E.1800021619 29/08/2018 Konu : Sempozyum Duyurusu DAĞITIM YERLERİNE Üniversitemiz İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ile Ekonomik

Detaylı

Rönesans Heykel Sanatı

Rönesans Heykel Sanatı Rönesans Heykel Sanatı Ortaçağda heykel mimariye bağımlıdır. Fakat Rönesans döneminde, heykel mimariden bağımsız eserler olarak karşımıza çıkar. Heykeller meydanlarda, saraylarda ve köşklerde sergilenmeye

Detaylı

Tercih yaparken mutlaka ÖSYM Kılavuzunu esas alınız.

Tercih yaparken mutlaka ÖSYM Kılavuzunu esas alınız. 4 ANKARA ÜNİVERSİTESİ Devlet ANKARA Dil ve Tarih Coğrafya Fak. Antropoloji TM-3 325,416 283,745 57 218.000 4 MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ Devlet BURDUR Fen-Edebiyat Fak. Antropoloji TM-3 289,322 243,240

Detaylı

Türk Sanat Tarihi (GRT 209) Ders Detayları

Türk Sanat Tarihi (GRT 209) Ders Detayları Türk Sanat Tarihi (GRT 209) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Türk Sanat Tarihi GRT 209 Güz 2 0 0 2 3 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili Dersin

Detaylı

İÇİNDEKİLER. 1. BÖLÜM İSLÂMCILIK VE YENİ İSLÂMCI AKIM Yeni İslamcı Akımın Entelektüel Zemini Olarak İslâmcılık...17 Yeni İslâmcı Akım...

İÇİNDEKİLER. 1. BÖLÜM İSLÂMCILIK VE YENİ İSLÂMCI AKIM Yeni İslamcı Akımın Entelektüel Zemini Olarak İslâmcılık...17 Yeni İslâmcı Akım... İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...5 GİRİŞ...9 1. BÖLÜM İSLÂMCILIK VE YENİ İSLÂMCI AKIM Yeni İslamcı Akımın Entelektüel Zemini Olarak İslâmcılık...17 Yeni İslâmcı Akım...38 3 2. BÖLÜM ÖNCÜLER Necip Fazıl Kısakürek ve

Detaylı

Dünyayı Değiştiren İnsanlar

Dünyayı Değiştiren İnsanlar Dünyayı Değiştiren İnsanlar Küçük hanımlar, küçük beyler! Sizler hepiniz geleceğin bir gülü, yıldızı, bir mutluluk parıltısısınız! Memleketi asıl aydınlığa boğacak sizsiniz. Kendinizin ne kadar mühim,

Detaylı

19 MAYIS ÖN HAZIRLIK TOPLANTISINDA ALINAN KARARLAR 9-10 Nisan 2005, Ankara

19 MAYIS ÖN HAZIRLIK TOPLANTISINDA ALINAN KARARLAR 9-10 Nisan 2005, Ankara 19 MAYIS ÖN HAZIRLIK TOPLANTISINDA ALINAN KARARLAR 9-10 Nisan 2005, Ankara 9-10 Nisan 2005 tarihinde Ankara Başkent Öğretmen evinde yapılan hazırlık toplantısına Elazığ, Adana, Antakya, Erzurum, Denizli,

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 8. SINIF T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU PLANI VE KAZANIM TESTLERİ

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 8. SINIF T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU PLANI VE KAZANIM TESTLERİ 07-08 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 8. SINIF T.C. İNKILAP TARİHİ AY EKİM KASIM HAFTA DERS SAATİ KONU ADI KAZANIMLAR TEST NO TEST ADI. Atatürk ün çocukluk dönemini ve bu dönemde içinde bulunduğu toplumun sosyal ve

Detaylı

Bülent Ecevit Üniversitesi,Güzel Sanatlar Fakültesi, Resim Bölümü, Baştarla Mah. Şehirkapı Sokak. No:99 Üzülmez, Zonguldak.

Bülent Ecevit Üniversitesi,Güzel Sanatlar Fakültesi, Resim Bölümü, Baştarla Mah. Şehirkapı Sokak. No:99 Üzülmez, Zonguldak. ÖZGEÇMİŞ (Proje Yöneticisi ve Araştırıcılar için ayrı doldurulacaktır) 1. GENEL DÜZENLEME TARİHİ 04.08.2015 TC KİMLİK NO 13147083614 ÜNVANI ADI SOYADI Yrd. Doç. Ali Asgar Çakmakcı YAZIŞMA ADRESİ Bülent

Detaylı

Grafik Tasarımında Desen I (GRT111 ) Ders Detayları

Grafik Tasarımında Desen I (GRT111 ) Ders Detayları Grafik Tasarımında Desen I (GRT111 ) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati Grafik Tasarımında Desen I GRT111 Güz 2 2 0 3 7 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin

Detaylı

Aziz Ogan: Kültürel ve Tarihsel Hazinelerin İzinde Bir Arkeolog ve Müzeci

Aziz Ogan: Kültürel ve Tarihsel Hazinelerin İzinde Bir Arkeolog ve Müzeci Eylül 2017 Aziz Ogan: Kültürel ve Tarihsel Hazinelerin İzinde Bir Arkeolog ve Müzeci Aziz Ogan, 30 Aralık 1888 tarihinde Edremitli Hacı Halilzade Ahmed Bey'in oğlu olarak İstanbul'da dünyaya geldi. Kataloglama

Detaylı

Paydaşlarına Göre İMAM-HATİP ORTAOKULLARINDA DİN EĞİTİMİ

Paydaşlarına Göre İMAM-HATİP ORTAOKULLARINDA DİN EĞİTİMİ Paydaşlarına Göre İMAM-HATİP ORTAOKULLARINDA DİN EĞİTİMİ Eserin Her Türlü Basım Hakkı Anlaşmalı Olarak Ensar Neşriyat a Aittir. ISBN : 978-605-4036-86-8 Kitabın Adı: Paydaşlarına Göre İMAM-HATİP ORTAOKULLARINDA

Detaylı

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU iii TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı öğrencisi Rabia HOŞ tarafından hazırlanan " Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında

Detaylı

Desen II (GRT 104) Ders Detayları

Desen II (GRT 104) Ders Detayları Desen II (GRT 104) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Desen II GRT 104 Bahar 2 2 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i Desen 1 Dersin Dili Dersin Türü Dersin

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 8. SINIF TÜRKİYE CUMHURİYETİ İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 8. SINIF TÜRKİYE CUMHURİYETİ İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ KASIM EKİM 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 8. SINIF TÜRKİYE CUMHURİYETİ İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ Ay Hafta Ders Saati Bir Kahraman Doğuyor

Detaylı

2. SINIF GÜZ DÖNEMİ Zorunlu Dersler ve Ders Programı. HYK TEMEL HEYKEL III(GB) BASIC SCULPTURE III a1 12 HYK203a2

2. SINIF GÜZ DÖNEMİ Zorunlu Dersler ve Ders Programı. HYK TEMEL HEYKEL III(GB) BASIC SCULPTURE III a1 12 HYK203a2 DERSİN KODU DERSİN ÖN KOŞULU 2. SINIF GÜZ DÖNEMİ Zorunlu Dersler ve Ders Programı DERSİN ADI DERSİN İNGİLİZCE ADI T* U* AKTS HYK203a1 HYK TEMEL HEYKEL III(GB) BASIC SCULPTURE III 4 8 102a1 12 HYK203a2

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : A.SEÇ.ATATÜRK İLK.VE İNK.TAR.SEMİNERİ Ders No : 0310400249 Teorik : 2 Pratik : 0 Kredi : 2 ECTS : 3 Ders Bilgileri Ders Türü

Detaylı

genctercih.com tarafından 2017 ÖSYS tercihleri için hazırlanmıştır.

genctercih.com tarafından 2017 ÖSYS tercihleri için hazırlanmıştır. TARİH ve ÖĞRETMENLİĞİ 2012-2016 BAŞARI SIRALARI genctercih.com tarafından 2017 ÖSYS tercihleri için hazırlanmıştır. Üni Adı TÜRÜ PROG KODU PROGRAM ADI 2017 kont 2016 kont 2012 2013 2014 2015 2016 İSTANBUL

Detaylı

Form İnşa (GRT114 ) Ders Detayları

Form İnşa (GRT114 ) Ders Detayları Form İnşa (GRT114 ) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Form İnşa GRT114 Bahar 1 2 0 2 4 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili Dersin Türü Dersin Seviyesi

Detaylı

ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ AY EKİM KASIM HAFTA DERS SAATİ 06-07 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI 8. SINIF T.C. İNKILAP TARİHİ KONU ADI KAZANIMLAR TEST NO TEST ADI Milli Uyanış İşgaline Milli Uyanış İşgaline Milli Uyanış İşgaline Milli Uyanış

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ I Ders No : 0020020021 Teorik : 2 Pratik : 0 Kredi : 2 ECTS : 3 Ders Bilgileri Ders Türü

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı ve Soyadı :Atalay Mansuroğlu 2. Ünvanı : Dr. Öğretim Üyesi. Doğuş Üniversitesi Kadıköy/İstanbul Telefon

ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı ve Soyadı :Atalay Mansuroğlu 2. Ünvanı : Dr. Öğretim Üyesi. Doğuş Üniversitesi Kadıköy/İstanbul Telefon ÖZGEÇMİŞ 1. Adı ve Soyadı :Atalay Mansuroğlu. Ünvanı : Dr. Öğretim Üyesi İş Adresi Doğuş Üniversitesi Kadıköy/İstanbul Telefon 016-444 79 97-1419 4. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Resim-iş

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : SANAT TARİHİNE GİRİŞ Ders No : 0310380032 Teorik : 2 Pratik : 0 Kredi : 2 ECTS : 4 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim Dili

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ GİRESUN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH A.B.D. BİLGİ FORMU

TÜRKİYE CUMHURİYETİ GİRESUN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH A.B.D. BİLGİ FORMU TÜRKİYE CUMHURİYETİ GİRESUN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH A.B.D. BİLGİ FORMU Bölüm TARİH ANA BİLİM DALI Bölüm Başkanı PROF.DR. AYGÜN ATTAR Bölümün amacı Tarih Anabilim Dalının amacı yüksek

Detaylı

YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA KARATAŞ IN TÜRK DİLİNDE YANIŞ (MOTİF) ADLARI -ANADOLU SAHASI- ADLI ESERİ ÜZERİNE

YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA KARATAŞ IN TÜRK DİLİNDE YANIŞ (MOTİF) ADLARI -ANADOLU SAHASI- ADLI ESERİ ÜZERİNE YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA KARATAŞ IN TÜRK DİLİNDE YANIŞ (MOTİF) ADLARI -ANADOLU SAHASI- ADLI ESERİ ÜZERİNE Ceyhun SARI 1. Yrd. Doç. Dr. Mustafa Karataş ın Öz Geçmişi: 16.08.1977 tarihinde Rize nin Çamlıhemşin

Detaylı

TARİH BÖLÜMÜ 2012-2013 YILLARI BAŞARI SIRASI VE TABAN PUAN KARŞILAŞTIRMASI.

TARİH BÖLÜMÜ 2012-2013 YILLARI BAŞARI SIRASI VE TABAN PUAN KARŞILAŞTIRMASI. TARİH BÖLÜMÜ 2012-2013 YILLARI BAŞARI SIRASI VE TABAN PUAN KARŞILAŞTIRMASI. ÜNİVERSİTE ADI TÜRÜ PROGRAM Açıklaması Öğrenim T. OGR. SÜRE PUAN TÜRÜ 2012 BAŞARI SIRASI (0,12) 2013- BAŞARI SIRASI (0,12) 2013

Detaylı

HÜLYA ERSEZGİN DOĞA VE KADIN RESİM SERGİSİ 14 HAZİRAN ÇARŞAMBA 18:00 DE AÇILIYOR

HÜLYA ERSEZGİN DOĞA VE KADIN RESİM SERGİSİ 14 HAZİRAN ÇARŞAMBA 18:00 DE AÇILIYOR HÜLYA ERSEZGİN DOĞA VE KADIN RESİM SERGİSİ 14 HAZİRAN ÇARŞAMBA 18:00 DE AÇILIYOR Bodrum Dereköy HGC Art Gallery, 14 Haziranda Pastel ve Akrilik teknikleri ile Mitoloji, Anadolu ve Kadın, Doğa ve Kadın,

Detaylı

2012 ÖSYS TAVAN VE TABAN PUANLARI

2012 ÖSYS TAVAN VE TABAN PUANLARI ABANT İZZET BAYSAL ÜNİVERSİTESİ (BOLU) Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık TM-3 52 52 416,64 463,57 412,35 412,42 ABANT İZZET BAYSAL ÜNİVERSİTESİ (BOLU) Psikoloji TM-3 62 62 415,67 454,89 408,47 410,20

Detaylı

Türk Sanat Tarihi (GRT241 ) Ders Detayları

Türk Sanat Tarihi (GRT241 ) Ders Detayları Türk Sanat Tarihi (GRT241 ) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Türk Sanat Tarihi GRT241 Güz 2 0 0 2 3 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili Dersin

Detaylı

ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ ENSTİTÜSÜ TEZ YAZIM KURALLARI

ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ ENSTİTÜSÜ TEZ YAZIM KURALLARI ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ ENSTİTÜSÜ TEZ YAZIM KURALLARI 1. GİRİŞ Bu kılavuzun amacı; Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü nde hazırlanan yüksek

Detaylı

DEVLET ÜNİVERSİTELERİ Öğretim Üyesi Sayıları

DEVLET ÜNİVERSİTELERİ Öğretim Üyesi Sayıları ÜNİVERSİTE ADI DEVLET ÜNİVERSİTELERİ Sayıları Tarihi PROFESÖR Dolu Kadro Yüzdelik ı Doçent DOÇENT DOKTOR ÖĞRETİM ÜYESİ Doktor ABDULLAH GÜL ÜNİVERSİTESİ 21.07.2010 11 13,41 15 18,29 56 68,29 ADANA ALPARSLAN

Detaylı

OSMANLI BELGELERİNDE MİLLÎ MÜCADELE VE MUSTAFA KEMAL ATATÜRK

OSMANLI BELGELERİNDE MİLLÎ MÜCADELE VE MUSTAFA KEMAL ATATÜRK T.C. BAŞBAKANLIK DEVLET ARŞİVLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayın Nu: 88 OSMANLI BELGELERİNDE MİLLÎ MÜCADELE VE MUSTAFA KEMAL ATATÜRK A N K A R A 2 0 0 7 1 P r o j e Y ö n e t i c

Detaylı

SANAT VE TASARIM ANASANAT DALI DOKTORA PROGRAMI

SANAT VE TASARIM ANASANAT DALI DOKTORA PROGRAMI SANAT VE TASARIM ANASANAT DALI DOKTORA PROGRAMI YÖK ten 1 Mart 2 de Doktora programımıza olur alınması ile Fakültemizin dikey kuruluşu tamamlanmış olmaktadır. Emeği geçen tüm arkadaşlarıma teşekkür ederim.

Detaylı

EĞİTİM VE ÖĞRETİMDE YENİLİKÇİLİK ÖDÜLLERİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI ÖDÜL SÜRECİ. Rapor Yazım Esasları

EĞİTİM VE ÖĞRETİMDE YENİLİKÇİLİK ÖDÜLLERİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI ÖDÜL SÜRECİ. Rapor Yazım Esasları Ek-1 EĞİTİM VE ÖĞRETİMDE YENİLİKÇİLİK ÖDÜLLERİ 2015-2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI ÖDÜL SÜRECİ Raporun Biçimsel Düzeni Rapor Yazım Esasları Times New Roman, 11 punto, 1,15 satır aralığı kullanılacaktır. Paragraf

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI MİMARLIK BİLGİSİ CUMHURİYET DÖNEMİ I.ULUSAL MİMARLIK II.ULUSAL MİMARLIK

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI MİMARLIK BİLGİSİ CUMHURİYET DÖNEMİ I.ULUSAL MİMARLIK II.ULUSAL MİMARLIK ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI MİMARLIK BİLGİSİ CUMHURİYET DÖNEMİ I.ULUSAL MİMARLIK II.ULUSAL MİMARLIK I.ULUSAL MİMARLIK 1908'de ilan edilen 2. Meşrutiyet'le birlikte gelişen milliyetçilik

Detaylı

2014 ÖSYS TAVAN VE TABAN PUANLARI

2014 ÖSYS TAVAN VE TABAN PUANLARI 2014 ÖSYS TAVAN VE TABAN LARI ABANT İZZET BAYSAL (BOLU) ABANT İZZET BAYSAL (BOLU) ABANT İZZET BAYSAL (BOLU) ABANT İZZET BAYSAL (BOLU) ACIBADEM ACIBADEM ADIYAMAN ADIYAMAN 52 52 TM-3 397,79277 31.400 434,59528

Detaylı

EĞİTİM ÖĞRETİM DÖNEMİ YENİ GELEN ÖĞRENCİ ANKETİ DEĞERLENDİRMESİ

EĞİTİM ÖĞRETİM DÖNEMİ YENİ GELEN ÖĞRENCİ ANKETİ DEĞERLENDİRMESİ 2018 2019 EĞİTİM ÖĞRETİM DÖNEMİ YENİ GELEN ÖĞRENCİ ANKETİ DEĞERLENDİRMESİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ SORULAR Soru 1. Hangi şehirden geliyorsunuz?... 2 Soru 2. Yerleştiğiniz puanınızı giriniz.... 3 Soru

Detaylı

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI İLKOKULU 1/. SINIFI GÖRSEL SANATLAR YILLIK PLANI

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI İLKOKULU 1/. SINIFI GÖRSEL SANATLAR YILLIK PLANI EYLÜL 25 EYLÜL 29 EYLÜL (2. Hafta) EYLÜL 18 EYLÜL 22 EYLÜL (1. Hafta) 2017-2018 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI İLKOKULU 1/. SINIFI GÖRSEL SANATLAR YILLIK PLANI ÖĞRENME ALANI: 1.1. Görsel İletişim ve Biçimlendirme

Detaylı

DEVİNİMİN GÖRSEL DİLİ SERGİSİ VE KİTABI (VISUAL LANGUAGE EXHIBITION OF MOTION AND ITS BOOK)

DEVİNİMİN GÖRSEL DİLİ SERGİSİ VE KİTABI (VISUAL LANGUAGE EXHIBITION OF MOTION AND ITS BOOK) DEVİNİMİN GÖRSEL DİLİ SERGİSİ VE KİTABI (VISUAL LANGUAGE EXHIBITION OF MOTION AND ITS BOOK) TAHSİN AYDOĞMUŞ Fotoğrafçı tahsinaydogmus@hotmail.com Her şey devinim halindedir. Tüm Toplumsal olayların belirleyicisi

Detaylı

YGS SINAV SONUCUNA GÖRE ÖĞRENCİ ALAN 4 YILLIK ÜNİVERSİTELER

YGS SINAV SONUCUNA GÖRE ÖĞRENCİ ALAN 4 YILLIK ÜNİVERSİTELER YGS SINAV SONUCUNA GÖRE ÖĞRENCİ ALAN 4 YILLIK ÜNİVERSİTELER 2012 Konte Taban Program Adı Açıklama Üniversite Şehir Üniversite Puan Türü Türü njan Puan Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği Abant

Detaylı

Benim en büyük şansım Adnan Turani gibi hem iyi bir sanatçı hem de iyi bir eğitimci atölye hocamın olmasıydı.

Benim en büyük şansım Adnan Turani gibi hem iyi bir sanatçı hem de iyi bir eğitimci atölye hocamın olmasıydı. Mehmet Güler Türkiye de yetişen resim sanatının önemli isimlerinden Mehmet Güler ile Malatya dan Almanya ya uzanan yolculuğunu, resim kariyerinde rol oynayan isimleri, Almanya yı tercih etmesinde etkili

Detaylı

CUMHURİYET DÖNEMİNE IŞIK TUTAN İKİ HEYKELTIRAŞ; MAHİR TOMRUK VE ALİ NİJAT SİREL

CUMHURİYET DÖNEMİNE IŞIK TUTAN İKİ HEYKELTIRAŞ; MAHİR TOMRUK VE ALİ NİJAT SİREL ISSN: 2147 3390 DOI: Year: 2013 Spring Issue:3 CUMHURİYET DÖNEMİNE IŞIK TUTAN İKİ HEYKELTIRAŞ; MAHİR TOMRUK VE ALİ NİJAT SİREL Öğr.Gör.Derya UZUN AYDIN ÖZET İlk Cumhuriyet kuşağı, artık Cumhuriyeti ve

Detaylı

2014-2015 EĞİTİM- ÖĞRETİM YILI ÖZEL EVRENSEL OKULLARI ( KOLEJ-FEN LİSESİ-ORTAOKUL-İLKOKUL-OKUL ÖNCESİ ) YILLIK ÇALIŞMA TAKVİMİ

2014-2015 EĞİTİM- ÖĞRETİM YILI ÖZEL EVRENSEL OKULLARI ( KOLEJ-FEN LİSESİ-ORTAOKUL-İLKOKUL-OKUL ÖNCESİ ) YILLIK ÇALIŞMA TAKVİMİ E Y L Ü L HAF 2014-2015 EĞİTİM- ÖĞRETİM YILI ÖZEL EVRENSEL OKULLARI ( KOLEJ-FEN LİSESİ-ORTAOKUL-İLKOKUL-OKUL ÖNCESİ ) YILLIK ÇALIŞMA TAKVİMİ GÜN Y A P I L A C A K E T K İ N L İ K L E R E T K İ N L İ K

Detaylı

TT-')CPlr0l t h. 90 NAZLI ECEVİT (1900-1985) "Şile tual üzeri yağlıboya, 1959 tarihli ve imzalı. 45x55 cm. 1.750-2 MİLYAR.-TL.

TT-')CPlr0l t h. 90 NAZLI ECEVİT (1900-1985) Şile tual üzeri yağlıboya, 1959 tarihli ve imzalı. 45x55 cm. 1.750-2 MİLYAR.-TL. TT-')CPlr0l t h 90 NAZLI ECEVİT (1900-1985) "Şile tual üzeri yağlıboya, 1959 tarihli ve imzalı. 45x55 cm. "Albay Emin Sargut'un kızıdır. 1915 te Darül Muallimat ı (Kız Öğretmen Okulu) bitirdi. İlk kadın

Detaylı

2013 ÖSYS TAVAN VE TABAN PUANLARI

2013 ÖSYS TAVAN VE TABAN PUANLARI ABANT İZZET BAYSAL ÜNİVERSİTESİ (BOLU) 52 52 TM-3 402,77465 27.300 438,68010 389,15547 390,01457 ABANT İZZET BAYSAL ÜNİVERSİTESİ (BOLU) Psikoloji 62 62 TM-3 402,49366 27.500 413,60594 381,63164 388,63617

Detaylı

(ki-kare) analizi ( Tablo 1. Araştırmaya Katılanların Çalıştıkları Okul Türüne Göre Dağılımı. Sayı % 1259 65,6 659 34,4 1918 100,0

(ki-kare) analizi ( Tablo 1. Araştırmaya Katılanların Çalıştıkları Okul Türüne Göre Dağılımı. Sayı % 1259 65,6 659 34,4 1918 100,0 ÖĞRENME ORTAMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ ARAŞTIRMASI Eğitimin kalitesi, öğrenme ortamlarının kalitesiyle doğru orantılıdır. Nitelikli öğrencilerin yetişmesi için nitelikli öğretmenlerin yanında öğrenme ortamlarının

Detaylı

2. AKADEMİK KAMP GERÇEKLEŞTİRİLDİ

2. AKADEMİK KAMP GERÇEKLEŞTİRİLDİ 2. AKADEMİK KAMP GERÇEKLEŞTİRİLDİ Elektrik Mühendisleri Odası nın (EMO) Görüntü İşlemede İleri Uygulamalar ve Son Gelişmeler başlığı altında düzenlediği 2. Akademik Kamp çalışmalarına, İzmir Şirince deki

Detaylı

Tercih yaparken mutlaka ÖSYM Kılavuzunu esas alınız.

Tercih yaparken mutlaka ÖSYM Kılavuzunu esas alınız. TABLO ÜNİVERSİTE Tür ŞEHİR FAKÜLTE/YÜKSOKUL PROGRAM ADI AÇIKLAMA DİL 4 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ Devlet ADANA Ziraat Fak. Bahçe Bitkileri MF-2 280,446 255,689 47 192.000 4 ANKARA ÜNİVERSİTESİ Devlet ANKARA

Detaylı

TÜRK DİLİ EDEBİYATI ve ÖĞRETMENLİĞİ BAŞARI SIRALARI genctercih.com tarafından 2017 ÖSYS tercihleri için hazırlanmıştır.

TÜRK DİLİ EDEBİYATI ve ÖĞRETMENLİĞİ BAŞARI SIRALARI genctercih.com tarafından 2017 ÖSYS tercihleri için hazırlanmıştır. TÜRK DİLİ EDEBİYATI ve ÖĞRETMENLİĞİ 2012-2016 BAŞARI SIRALARI genctercih.com tarafından 2017 ÖSYS tercihleri için hazırlanmıştır. Üni Adı TÜRÜ PROGRAM ADI 2017 kont 2016 kont 2012 2013 2014 2015 BOĞAZİÇİ

Detaylı

Pua n Türü. Bölüm adı. Sosyoloji (İngilizce) (%50 Burslu) Sosyoloji (İngilizce) (Ücretli) Sosyoloji (İngilizce) (Ücretli) Sosyoloji (Ücretli)

Pua n Türü. Bölüm adı. Sosyoloji (İngilizce) (%50 Burslu) Sosyoloji (İngilizce) (Ücretli) Sosyoloji (İngilizce) (Ücretli) Sosyoloji (Ücretli) ÜNİVERSİTE ADI İSTANBUL KEMERBURGAZ İZMİR EKONOMİ GALATASARAY ANKARA BOĞAZİÇİ ORTA DOĞU TEKNİK HACETTEPE GAZİ NİŞANTAŞI İSTANBUL MARMARA BAHÇEŞEHİR YILDIRIM BEYAZIT İSTANBUL AREL EGE (İZMİR) Fakülte Dil

Detaylı

Türk-Alman Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Ders Bilgi Formu

Türk-Alman Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Ders Bilgi Formu Türk-Alman Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Ders Bilgi Formu Dersin Adı Dersin Kodu Dersin Yarıyılı Türk Siyasal Hayatı POL212 4 ECTS Ders

Detaylı

MUSTAFA BULAT ULUSAL ULUSLARARASI KARMA SERGİSİ

MUSTAFA BULAT ULUSAL ULUSLARARASI KARMA SERGİSİ MUSTAFA BULAT 1964 Sarıyahşi AKSARAY 2015 Sanatçı, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Heykel Bölümünde Öğretim Üyesi ve Bölüm Başkanı olarak çalışmalarına devam etmektedir. 2014 Prof. Dr. 2009

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : EĞİTİM SOSYOLOJİSİ * Ders No : 0310340040 Teorik : 2 Pratik : 0 Kredi : 2 ECTS : 4 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim Dili

Detaylı

. Uluslararası Akdeniz Karpaz Sempozyumu: Lefkoşa - KKTC

. Uluslararası Akdeniz Karpaz Sempozyumu: Lefkoşa - KKTC . Uluslararası Akdeniz Karpaz Sempozyumu: Tarihte Kıbrıs (11 13 Nisan 2016) The I st International Symposium on Mediterranean Karpasia Cyprus in History (April 11-13, 2016) Lefkoşa - KKTC Kıbrıs, tarihin

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ Adı - Soyadı: Doğum Tarihi: Ünvanı: Öğrenim Durumu: Akademik Ünvanlar : öğretim görevlisi öğretim görevlisi dr. yardımcı doçent.

ÖZGEÇMİŞ Adı - Soyadı: Doğum Tarihi: Ünvanı: Öğrenim Durumu: Akademik Ünvanlar : öğretim görevlisi öğretim görevlisi dr. yardımcı doçent. ÖZGEÇMİŞ Adı - Soyadı: Serpil ALPTEKİN Doğum Tarihi: 24-11-1974 Ünvanı: Yrd. Doç. Dr. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Özel Eğitim, Zihinsel Gazi Üniversitesi, Gazi (1992-1996) Engellilerin

Detaylı

Ülkemizdeki Güzel Sanatlar Fakültelerindeki Sanat Eğitimi ve

Ülkemizdeki Güzel Sanatlar Fakültelerindeki Sanat Eğitimi ve ÜNİvERSİTELERİMİzDE SANAT VE TASARıM EGİTİMİ Güner SÜMER* I-GİRİş Ülkemizdeki Güzel Sanatlar Fakültelerindeki Sanat Eğitimi ve Öğretiminin genel amacı öğrencilerin yaratıcı sanat yeteneklerini geliştirerek,

Detaylı

Sanat Güneşi Zeki Müren 20. ölüm yıldönümünde Bodrum da Anıldı

Sanat Güneşi Zeki Müren 20. ölüm yıldönümünde Bodrum da Anıldı Sanat Güneşi Zeki Müren 20. ölüm yıldönümünde Bodrum da Anıldı Tüm mal varlığını Türk Eğitim Vakfı ve TSK Mehmetçik Vakfı na bağışlayan Zeki Müren, ölüm yıldönümü olan 24 Eylül de Bodrum da düzenlenen

Detaylı

Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (Personel Daire Bşk.)

Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (Personel Daire Bşk.) Şube Başkanlıkları 1 NOLU ANKARA ŞUBESİ Mustafa GÜRAN Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (Personel Daire Bşk.) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tel 5366400073 2 NOLU KAHRAMANMARAŞ ŞUBESİ Mustafa Ertan ATALAR

Detaylı

Bizim farkımız, gücümüzü Türkiye nin en köklü eğitim kurumundan almamızdır.

Bizim farkımız, gücümüzü Türkiye nin en köklü eğitim kurumundan almamızdır. İÜ Çocuk Üniversitesi, çocukların ve gençlerin bilgi ve görgülerini en doğru şekilde geliştirmeye yönelik olarak bilimsel yöntemler, programlar ve projeler üretir, keşfeder ve uygular. Bizim farkımız,

Detaylı