Aşı reddi Mehmet Ceyhan,

Transkript

1

2 Aşı reddi Mehmet Ceyhan,

3 Aşı reddine kimler katkı sağlamaktadır? Politikacılar ya da onlara görüş bildiren bilim adamları, Araştırmalar veya surveyler Tıp camiası Tıp dergileri Sağlık çalışnaları (özellikle hekim ve hemşireler) Medya kötü öykü-haber çok satar prensibi Hukukçular Alternatif tıp- tamamlayıcı tıp Aşı karşıtı grublar Dini grublar 4

4 Enjeksiyon korkusu Michael Yelland Australian Family Physician Vol. 38, No. 3, March

5 Aşı reddinin sonuçları Japonya da 1970 yılında %80 olan aşılanma oranının %20 lere düşmesi nedeniyle 1979 da Boğmaca vakası görüldü, bunların 45 i ölümle sonuçlandı yılında, aşı karşıtı lobinin çok güçlü olduğu ABD California eyaletinde kişide Boğmaca görüldü. Bu hastaların 10 u bebek olup hastalığa bağlı komplikasyonlar nedeniyle yaşamını kaybetti., 6

6 7

7 TÜRKİYE Aşı ile Önlenebilir Hastalıkların Aşılama Öncesi, ve Vaka Sayılarının Karşılaştırılması Hastalık Aşılama Öncesi Vaka Sayısı* Difteri 1236 ( ) Boğmaca ( ) Tetanoz Bildirimi yapılmamıştır. ( ) Çocuk Felci 501 ( ) Kızamık ( ) Vaka Sayısı* Vaka Sayısı* Azalma Yüzdesi 173 0, , ,6 *5 Yıllık ortalama vaka sayısıdır. TC Sağlık Bakanlığı verileri

8 Sayı Aşı ile Önlenebilir Hastalıkların Yıllara Göre Vaka Sayılarının ve Aşılama Hızlarının Dağılımı Poliomyelit Kızamık-kızamıkçık PEP National Measles Rubella MCV-1 MCV-2 Difteri Boğmaca % Neonatal tetanoz

9 Sonuç Hastalık Atak hızı Vaka sayısı Popülasyon ya da alt-kategori Ölüm oranı Ölen vaka sayısı Difteri ,344 All (c) ,055 HAV ,783* 0-5 years (a) HBV ,130** 0-18 years (b) ,348 Hib All (c) Kızamık , years (b) Kabakulak ,068 All (c) Boğmaca , years (b) , Polio , years (a) Rubella ,137 All (c) *** Tüberküloz ,079 All (c) Tetanoz All (c) Varisella ,195, years (b) Pnömokokkal-Otit , years (a) 0 0 Pnömokokkal-Menenjit ,269 All (c) Pnömokokkal-Pnömoni ,882 All (c) ,806 Total sayı , Alt-kategori a: <5 yaş; asemptomatik enfeksiyon yüksek ya da ılımlı klinik prezentasyon nedeniyle klinik tanı oranı düşük. Alt-kategori b: 0-18 years; asemtomatik enfeksiyojn ılımlı/orta ya da hastalar genellikle okul-çağı çocukları. Alt-kategori c: tüm popülasyon; asemptomatik enfeksiyon düşük ve klinik prezentasyon ciddi. *semptomatik HAV vakalarını yansıtmaktadır **semptomatik HBV vakalarını yansıtmaktadır ***konjenital rubelladan ölümleri yansıtmaktadır

10 1985 yılından 1992 yılına kadar, ebeveyni tarafından aşı yapılmayan çocukların 35 kez daha fazla Kızamık enfeksiyonu oldukları saptanmıştır (RR, 35; % 95, GA 34-37)*. *Salmon DA, et al. Health consequences of religious and philosophical exemptions from immunization laws: individual and societal risk of measles. JAMA 1999;282:

11 Colorado da yapılan retrospektif kohort çalışması sonucu aşılanmayan çocuklar 22 kat (95% GA, ) kızamığa, 6 kat (95% GA, ) boğmacaya yakalandığı saptanmıştır.* *: Feigin DR, et al. Individual and community risks of measles and pertussis associated with personal exemptions to immunization. JAMA 2000; 284:

12 ABD de halen aktif Kızamık geçiren hastaların %20 sinin hastaneye yatması gerekiyor. Kızamık olanların %17 sinde orta kulak enfeksiyonları, zatürre veya şiddetli ishal gelişiyor. Vakaların yaklaşık %6 sı pnömoni oluyor ve ölümlerin çoğu pnömoni vakaları arasından oluyor. Halen, günümüzde bile Kızamık ölüm oranı 1000 kişide bir. Dünya Sağlık Örgütü nin verilerine göre aşılama yapılmadığında yılda 2,7 milyon çocuğun Kızamıktan öleceği öngörülebilir. 13

13 14

14 AŞI REDDİNİN ETKİSİ? Çocukların %5 i 3 doz DTaP aşısı red etmiştir. Bu durum 2010 California salgınında açıkça görülmüştür ve bu çocuklar 2,5 kat daha fazla boğmacaya yakalanmışlardır. Boğmacadan korunmak için toplum bağışıklık düzeyi en az %92 olması gerekir. 15

15 16

16 Aşının ekonomik değeri A.B.D.nde koruyucu önlemler (korunan yıl başına gider) * Tengs TO et al. Five hundred life-saving interventions and their cost-effectiveness. Risk Anal 1995;15(3)

17 Sonuç Aşıyla korunulabilen ölüm nedenlerinin diğer ölüm nedenleri ile karşılaştırılması Durumlar Yıllar (Zaman aralığı) Ölümler Korunulan ortalama yıl Terörizm 30 ( ) (TBMM) 35,576* 42 İnme 1 (2012) (TUIK**) 36,512 7 Kalp krizi 1 (2012) (TUIK) 44, Trafik kazası 1 (2011) (TUIK) 3, Deprem 2 (1999, 2011) 19, Kanser 1 (2012) (TUIK) 79, ***Aşı ile korunulabilen hastalıklar Her yıl 14, *yıllık ortalama 1185 ölüm ** TUIK = Türkiye istatistik kurumu *** genellikle gençler ölüyor 18

18 Aşı olmama nedenleri Hastalık Aşı zamanını unutma Maliyet Çok fazla enjeksiyon yapılması Otizm Aşıların yan etkisi Aşılar hakkında olumsuz şeyler okuma, duyma Aşıların işe yaramadığına inanma Aşıların prospektüsünde yazan kontrendikasyonlar Çocuğunun risk altında olduğuna inanmama Aşı ile önlenebilen hastalığın tehlikesine inanmama Doğal enfeksiyon bağışıklığını uygun bulma Devlet eliyle yapılan uygulamalara güvenmeme İlaç şirketleri hakkındaki söylentileri dikkate alma Aşı içeriği hakkında şüpheler (antijen, koruyucu, adjuvan gibi) 19

19 Aşıya karşı savaş yolları Kişisel deneyimlerin abartılması ve genellenmesi Yanlış istatistikler Yalanlar Bilimsel sahtekarlık Şöhret tutkusu 20

20 Aşı reddine kimler katkı sağlamaktadır? Politikacılar ya da onlara görüş bildiren bilim adamları, Araştırmalar veya surveyler Tıp camiası Tıp dergileri Sağlık çalışnaları (özellikle hekim ve hemşireler) Medya kötü öykü-haber çok satar prensibi Hukukçular Alternatif tıp- tamamlayıcı tıp Aşı karşıtı grublar Dini grublar 21

21 Aşı reddi hastalık salgınları çıkmasında, bu salgınların diğer bölgelere, ülkelere, kıtalararası yayılmasına yol açabilecek etkiler göstermektedir. Bu salgınlar hassas gruplarda hastaneye yatışlar hatta ölümler ile sonuçlanmaktadır. 22

22 AŞI REDDİ DURUMUNDA YÖNETİMSEL UYGULAMALAR

23 MEVZUAT Umumui Hıfzıssıhha Kanunu 89. maddesinde: Türkiye hudutları dahilinde doğan her çocuk doğumu takip eden ilk dört ay zarfında aşılanacağı, çocukların peder ve validesi aşı mecburiyetinin ifa edilmesinden aynı suretle mesul olacağı, ebeveyni olmayan çocuklar veya ebeveyni nezdinde bulunmayan çocuklar için çocuğu bakmak üzere kabul eden şahıslar veya müessese müdürlerinin mesul olacağı, 88. maddesinde: Türkiye dahilinde her ferdin çiçek aşısı ile mükerrenen aşılanmağa mecbur olduğu düzenlenmiş ve bu aşının, icrası tarzı ve vesikaların ne suretle ita olunacağı ve aşılarının fennen geri bırakılması icap eden kimselerle ilgili nizamname çıkarılacağı kabul edilmiştir. 90 maddesine: Otuz yaşına kadar olan her şahıs çiçek aşısını beş senede bir tekrar ettirmeğe mecbur olup çiçek salgını vukuunda sıhhat memurları tarafından lüzum görülecek bütün eşhasa çiçek aşısı tatbiki mecburidir. Bu düzenleme dışında aşı ile ilgili kanuni bir düzenleme yoktur.

24 MEVZUAT 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunun 3. maddesine göre Bedensel, zihinsel, ahlaki, sosyal ve duygusal gelişimi ile kişisel güvenliği tehlikede olan, ihmal veya istismar edilenya da suç mağduru çocuk korunmaya muhtaç çocuk olarak kabul edilmektedir. Anne ve babası tarafından aşı yaptırılmayan çocuklara aşı yaptırılabilmesi için çocukları korumakla görevli Aile Ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İl Müdürlükleri tarafından 5395 sayılı yasanın 5. maddesinde düzenlenen koruyucu ve destekleyici tedbirler kapsamında mahkemelerden sağlık tedbiri uygulanması yani çocuğa aşı yaptırılmasına izin verilmesi talep edilmektedir. Halen bu davalara çocuk mahkemelerinin bulunduğu yerlerde çocuk mahkemeleri, çocuk mahkemesi bulunmayan yerlerde ise ailesi mahkemesi, aile mahkemesi bulunmayan yerlerde ise asliye hukuk mahkemeleri tarafından bakılmaktadır. Çocuk mahkemeleri tarafından verilen tedbir kararları itiraza tabi olup temyiz edilememektedir. Aile veya asliye hukuk mahkemelerince verilen kararlar ise temyize tabi olup temyiz incelemesi ise Yargıtay 2. Hukuk Dairesi tarafından yapılmaktadır.

25 MEVZUAT 2015 yılında Yargıtay 2. Dairesi ana ve babanın rızası bulunmasa da, Sağlık Bakanlığınca belirlenen "genişletilmiş bağışıklık programı" uyarınca yapılması zorunlu aşıların çocuklara yapılmasına izin verilmesini kabul etmiştir yılında Anayasa Mahkemesi mevcut mevzuatta aşılamanın zorunlu olmasını sağlayan bir madde olmadığına hükmetmiştir

26 Yıllara Göre Aşı Reddi Nedeni ile Aşısı Yapılmadığı Tutanak ile Tespit Edildiği Bildirilen Çocuk Sayısının Dağılımı, ( )

27 % Yıllara Göre Aşı Reddi Nedeni ile Aşısı Yapılmadığı Tutanak ile Tespit Edildiği Bildirilen Çocukların Yaş Gruplarına Göre Dağılımı, ( ) _15 5_9 1_4 0

28 Yıllara Göre Aşı Reddi Nedeni ile Aşısı Yapılmadığı Tutanak ile Tespit Edildiği Bildirilen 5 yaş Çocuk Sıklığının Bölgelere Göre Dağılımı (Yüz binde), ( )

29 Aşı Reddi Nedeni ile Aşı Yapılmadığı Tutanak ile Tespit Edilen Çocukların Aşılanma Durumu, ( ) Aşılanma Durumu Sayı % Eksik Aşılı Aşısız Toplam

30 En Sık Reddedilen İlk 3 Sıradaki Aşılar İçinde En Sık Belirtilenler, (2014) Aşı Adı Sayı % DaBT-İPA-Hib KPA Hepatit B KKK Hepatit A BCG 28 9 DaBT-İPA 25 8 Suçiçeği 25 8 OPA 24 8 Td 73 İl Halk Sağlığı Müdürlüğünün 63 u tarafından cevap verilmiştir Toplam İl Halk Sağlığı Müdürlüğünün 65 i tarafından cevap verilmiştir. 31

31 İlk 3 Sıradaki Aşı Reddi Nedenleri İçinde En Sık Belirtilen Nedenler, (2014) Aşı reddi nedenleri Sayı % Aşıya/içeriğine güvenmeme 27 26,2 Yan etki 26 25,2 Dini sebepler 15 14,6 Aşı Yararlı değil/gereksiz 13 12,6 Aşıların zararlı olması 7 6,8 Aşıların yurtdışı kökenli olması 6 5,8 Basın/internet/TV de olumsuz haberler 6 5,8 Aşıların yaptırma zorunluluğunun olmaması 1 1,0 Aynı anda birçok aşı uygulanması 1 1,0 Doğal değil 1 1,0 Toplam ,0 73 İl Halk Sağlığı Müdürlüğünün 59 u tarafından cevap verilmiştir.

32 Aşı ret tutanağı düzenlenen çocukların durumları, (2014) İkna edilen %6 Sağlık tedbiri kararı Aşı ret tutanağı düzenlenen çocuk sayısı 1370 (84) ASPİM e bildirilen %28 Mahkemeye başvuru %38 (135) Ret %51 (69) %22 İkna edilemeyen %94 (1286) (354) ASPİM e bildirilmemiş %72 Mahkemeye başvurulmamış %62 Karar bekliyor %27 33

33