Geliflen klinik biyokimya: metabolomik
|
|
- Nilüfer Yücel
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 DERLEME Hacettepe T p Dergisi 2008; 39:4-8 Geliflen klinik biyokimya: metabolomik Hatice Asuman Özkara 1 1 Prof. Dr., Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı, Ankara ÖZET 2005 yılında Massachusetts Teknoloji Enstitüsü nün yeni ortaya çıkan 10 teknoloji arasında ilan ettiği metabolomik, küçük molekül -omiksi diye tanımlanabilir. Metabolomik, yüzyıldan daha uzun bir süredir tıbbi araştırmaların temelini oluşturan küçük molekül biyokimyasının moleküler genetik, genomik ve proteomik gibi alanların gölgesi ardından yeniden tüm önemi ile ortaya çıkmasını sağlamıştır. Metabolomik bir hücrede, dokuda veya biyolojik sıvılarda bulunan tüm metabolitlerin NMR (nükleer manyetik rezonans), GC-MS (gaz kromatografi-kütle spektrofotometri) ve LC-MS (sıvı kromatografi-kütle spektrofotometri) gibi yüksek verimli teknolojilerle kısa sürede, ucuz ve doğru ayrılması, tanımlanması ve ölçülmesidir. Bir canlının genetik özellikleri ve beslenme şekline uygun fenotipik yanıtını karakterize etmek için o canlının metabolik profilinin kantitatif ölçümüdür yılında duyurumu yapılan Kanada daki Alberta Üniversitesi nin İnovasyon projesi olan İnsan Metabolom Projesi 2007 yılında sonuçlanarak 2500 metabolit tanımı ile bu alanda öncülüğü üstlenmiş, 2005 yılında National Institute of Health (NIH) Tıbbi araştırmalar başlığı altında metabolomik teknolojileri geliştirme projelerini destekleyeceğini açıklamış ve desteklemiştir. İzleyen yıllarda İngiltere de başlatılan İnsan Serum Metabolom projesi ve NIH in önderliğinde 16 araştırma laboratuvarının katıldığı LIPIDMAPS projeleri devam etmektedir. Bu projeler ve yenilerinin sonuçlanması ile yeni veritabanları, yeni teknolojiler, yeni biyobelirteçler, yeni ilaç hedefi metabolitler, yeni metabolik yollar ve ilaç direnç mekanizmaları tanımlanabilecektir. Metabolomik aynı zamanda tıbbı kişiselleştirmeye doğru atılan bir adımdır. Anahtar Kelimeler: Metabolomik, NMR, GC-MS, LC-MS, insan metabolom projesi. ABSTRACT Emerging clinical biochemistry: metabolomics Metabolomics, claimed by Massachusetts Institute of Technology as one of the 10 newly emerging Technologies in 2005 can be defined as little molecule -omics. Metabolomics has re-emerged with all its importance from under the shadow of fields such as molecular genetics, genomics and proteomics of the little molecule biochemistry that formed the basis of medical research for over a century. Metabolomics is the cheap and correct separation, definition and measurement of all metabolites in cells, tissues or biological fluids in short amounts of time with high throughput technologies such as NMR, GC-MS and LC-MS. It is the quantitative measurement of the metabolic profile of the living being to characterize the genetics and the phenotypic response to nutritional status of it. The Human Metabolome Project, the Innovation Project of Alberta University in Canada that was announced in 2005, concluded in 2007, and with 2500 metabolite definitions has become leading in the field, and has declared to support and supported the projects for developing 4 H ACETTEPE T IP D ERG S
2 Geliflen klinik biyokimya: metabolomik the metabolomics technologies under the title of NIH Medical Research in In the following years the Human Serum Metabolome project initiated in England and LIPIDMAPS projects that were attended by 16 laboratories with the leadership of NIH, are continuing. With the conclusion of these projects and new ones, new databases, new technologies, new biomarkers, new drug targets, new metabolic pathways and mechanisms of drug resistance will be defined. Metabolomics is also a step taken towards the personalization of the medicine. Key Words: Metabolomics, NMR, GC-MS, LC-MS, human metabolome project yılında tamamlanan İnsan Genom Projesi insan vücudunda 30,000-40,000 gen bulunduğunu, bunların %99.9 unun tüm bireylerde aynı, %0.1 inin farklı olduğunu ortaya çıkarmıştır. Bu %0.1 lik fark neden bazı kişilerin hastalık riski taşıdığını, hastalıkların şiddetinin kişilerarası neden farklılık gösterdiğini, neden bazı kişilerde ilaçlara daha iyi yanıt alındığını açıklamada önemli olacaktır. Yani, genlerin tanımlanması ile bilinmeyenler tamamen çözümlenmemiş, bu genlerin fonksiyonları araştırılmaya başlanmış, proteomik ve transkriptomik çalışmaları yapılmıştır. Ama bu araştırmalardan elde edilen bilgiler, klinik fenotipleri açıklamak için yeterli olmamıştır. Çünkü, klinik fenotipi belirleyen bilgi hücrede oluşan metabolitlerde saklıdır [1]. 100 yıldan uzun bir süredir biyokimya çalışmaları ile enzimler, substratlar, ürünler, araürünler, enzimlerin kinetik özellikleri ve bunlar üzerine etki eden faktörler tanımlanarak bugün normali ve hastalıkları anlamada kullanılan metabolik yolların büyük bir kısmı ortaya çıkarılmıştır. Bu bilgi insan hayatının kalitesini ve süresini artırmada kullanılmış ve bugün yeni teknolojiler ve veri değerlendirme yöntemleri ile daha da geliştirilmek üzere yeni bir boyut kazanmıştır [2]. Metabol Yunanca bir kelimedir ve değişmek anlamındadır. -ome ise küme demektir. Bir hücre veya canlıdaki metabolizmanın tümü metabolom, metabolom çalışması ise, metabolomiktir. Daha ayrıntılı bir tanımlama ile, metabolomik, metabolomdaki küçük moleküllü metabolitlerin yüksek verimli teknolojiler kullanılarak saptanması, miktarının belirlenmesi ve tanımlanmasıdır. Küçük moleküller peptitler, oligonükleotidler, şekerler, nükleozidler, organik asitler, ketonlar, aldehitler, aminler, amino asitler, lipitler, steroitler, alkaloidler ve ilaçlar, insan-bakteri ürünleri gibi metabolitlerdir (metabo-lite) ve molekül ağırlıkları 1500 Da un altındadır. İnsandaki metabolitlerin sayısı tam olarak bilinmemekte; en az 2 bin-3 bin en fazla 20 bin olacağı tahmin edilmektedir. Metabolomik analizleri serum, idrar, beyin omurilik sıvısı, plazma, tükürük gibi vücut sıvılarında yapılabilir. Bu analiz klinik biyokimya ile, farmakoloji, pre-klinik ilaç denemeleri, toksikoloji, transplant izlemi, kanser metabolizması, yeni doğan taraması alanlarında kullanılmaktadır [1]. Metabolomik çalışmalarında esas olarak iki teknoloji kullanılmaktadır; bunlar NMR ve değişik kütle spektrofotometreleridir. NMR, bir örnekte çok hızlı bir şekilde varolan bütün metabolitleri tanımlayabilir ve konsantrasyonlarını saptayabilir. Kütle spektroskopisi NMR ı tamamlayıcı bir rol üstlenir; daha hassas bir şekilde binlerce metabolitin profilini çıkararak yeniden değerlendirip hesaplamalarını yapabilir. Metabolit profilleri bilgisayarlarla uygun programlarla işlenir, saklanır, sonuçlar değerlendirilir [2]. Metabolomik çalışmaları için daha ileri teknoloji ve yazılım, verileri değerlendirme yöntemlerine gereksinim duyulmuştur. Bu ihtiyaç nedeni ile 2004 yılında NIH tıbbi araştırma başlığı altında metabolomik teknoloji geliştirme projelerini destekleyeceğini açıklamış ve 5 yıllık bir süre için 70 milyon dolar tutan çeşitli projeler desteklenmiştir. Bu kapsamda desteklenen projelerden bazıları şunlardır; a. Hidrofobik metabolitler için flöresan problar başlıklı proje hücreiçi ve hücredışı ortamda proteine bağlı olmayan serbest yağ asitlerinin konsantrasyonunu belirlemek için yeni metot geliştirmeyi, b. Tek hücrede glikolipit metabolizması başlıklı proje iki farklı glikolipit metabolit yolunda farklı flöresan işaretli substratlarla, tek nörondaki glikolipit metabolizmasını ortaya çıkararak, nöroaktif ajanların belirlenmesini ve ilaç hedefi olarak kullanılmasını sağlamayı, c. Hücresel nörometabolomik için teknolojiler başlıklı proje mikro akışkanlı örnek birimi, elektroforezle ayırım ardından flöresan ve kütle spektrofotometri ile ayırım ve uygun metabolitlerin nanolitre hacimli kapillerler içine yakalanarak, nanolitre hacimde NMR spektroskopik karakterizasyonunu tek bir birim içinde geliştirmeyi, d. Spatio-Temporal Metabolomikin biyolojik osiloskopları başlıklı proje ise, metabolik değişkenliklerin eş-zamanlı in vivo spatiotemporal ölçülmesini hedefle- Cilt 39 Say
3 Özkara mektedir. Ayrıca Real-time flöresan mikroskopi ve flöresan nanosensör proteinlerle birlikte sinyal iletimindeki değişiklikler ve yeni sinyal iletim yolakları bulmayı hedefleyen projeler de desteklenmiştir. NIH bu projelerle metabolomik alanında daha fazla bilgi elde edilmesi, bu bilgilerden yeni ilaç ve biyobelirteç geliştirilmesi için teknoloji geliştirilmesi yolunu açmıştır [3]. Metabolomik çalışmalar için çeşitli işbirlikleri oluşturulmuştur. Bunlardan ilk başlayan ve tamamlanan İnsan Metabolom Projesi (HMP) dir yılında Kanada Alberta Üniversitesi nin, Genom Kanada ve Kanada İnovasyon Kurumu nun desteği ile başlattığı 7.5 milyon dolar bütçeli HMP bir inovasyon projesidir. Bu proje ile insan vücudunda idrar, BOS, plazma ve lökositlerde 1 mikromolardan daha fazla konsantrasyonda bulunan tüm metabolitleri tanımlamak, ölçmek ve normal-anormal değer aralığını belirlemek, bu verilerin serbestçe elektronik ortamda elde edilebilir olmasını sağlamak (Human Metabolome Data Base- HMDB) ve tanımlanan bileşiklere halkın ulaşmasını sağlayacak bir kütüphane (Human Metabolome Library- HML) oluşturmak amaçlanmıştır. HMP si tamamlanmış ve sonuçları adresinde açıklanmış, bu veritabanı hakkında bilgi yayınlanmış, halkın erişebileceği bir kütüphane oluşturulmuş ve aynı web sitesinden bu kütüphaneye bir bağlantı sağlanmıştır. Bu projede 3 organik kimyacı, 6 NMR spektroskopi uzmanı, 5 kütle spektroskopisi uzmanı, 2 ayırım uzmanı, 3 doktor ve 14 biyoinformatikçi ve diğer araştırıcılar olmak üzere toplam 53 kişi çalışmıştır. HMDB, 2500 endojen metabolit içermektedir. Bu metabolitler 27,700 den fazla farklı sinonimle, 115 metabolik yolla, 2080 farklı enzim, 110,000 tek nükleotid polimorfizmi ve 862 genetik veya kazanılmış metabolik hastalıkla bağlantılıdır. Her metabolit için yaklaşık 90 farklı sayfada değişik özellikler sunulmuştur. HMDB endojen metabolitlerin yanı sıra 1500 ilaç, 3900 besin bileşeni içermektedir. HML deki bileşik sayısı 778 dir. HMDB deki bilgilerden kitap basılsa sayfa sayısının 30 bin olacağı belirtilmiştir [4,5]. Metabolomik araştırmalar için oluşturulan ikinci konsorsiyum Hastalıkta ve Sağlıkta İnsan Serum Metabolomu Projesi (human serum metabolome - Husermet) dir. Manchester Üniversitesi nden bir grup araştırıcının, İngiltere Bilim ve Araştırma Kurumu (BBSRC), Tıbbi Araştırma Kurumu (MRC), Astra Zeneca ve GlaxoSmithKline firmalarının desteği ile Mart 2007 tarihinde başlattığı bir projedir. Amaçları: a. İnsan serum metabolomunu ölçmede kullanılan teknolojiyi optimize etmek ve kullanmak, b. Metabolomun normal değerlerini belirlemek, yaş, cinsiyet, diyet, yaşam şekli ve kullanılan ilaçlar gibi değişkenlerle nasıl etkilendiğini ölçmek, c. Hastaların metabolomunu çalışarak hastalıklar için prognostik ve diagnostik biyobelirteçler tanımlamak, ilaçlar ve diğer tedavilerin etkinliğini saptamak, bu kapsamda öncelikle Alzheimer ve over kanserini incelemek, d. Yeni metabolitler keşfetmek, e. Bilim adamları için bir web tabanlı kaynak oluşturmak, bulunan metabolom verisini ve eşlik eden metaverinin kullanımını sağlamak, f. Verileri görüntülemek, işlemek ve genetik programlamada kullanmak için yenileri de dahil olmak üzere ilişkileri onaylamanın stratejilerini öğrenmektir [6]. Diğer bir konsorsiyum olan LIPIDMAPS (Lipid Metabolites And Pathways Strategy) konsorsiyumu NIH in liderliği ve sponsorluğu ile 16 araştırma enstitüsünün katılımı sonucu oluşmuştur. Hedefleri özgül bir hücrede yeni lipitleri bulmak ve tanımlamak, varolan tüm lipit metabolitlerini ölçmek, hücresel fonksiyon sırasında düzeylerini ve yerleşimlerindeki değişimleri ölçmek, her lipitin katıldığı biyokimyasal yolu belirlemek, lipit haritası geliştirerek bir ilişkiler ağı tanımlamaktır [7]. Bu projede hücre tipi olarak aterosklerotik plakların oluşumunda önemli olan makrofajlar seçilmiştir. Klinik uygulamalar Metabolomik kullanılarak yapılan çok sayıda araştırma bulunmaktadır. Bunların bir kısmı Harrigan GG tarafından özetlenmiştir [8]. İlk önemli sonuç dolaşımdaki TCA döngüsü araürünlerinin hipertansiyondaki rolü konusunda yapılan araştırmadan elde edilmiştir. Hipertansiyonda süksinat ve alfa-ketoglutaratın düzeylerinin kanda yükselmiş olması, kan basıncı ile mitokondri metabolizması arasında bir bağlantı olduğunu düşündürmüştür [9]. Bir başka çalışmada da, TCA döngüsü metabolitlerinin egzersizle uyarılan iskemi ile ilişkisi olduğu gösterilmiştir [10]. Dolaşımdaki oksalat ve sitratın iskemiye aday kişilerde azaldığı, kontrollarda değişmediği bunun GABA, alfa-ketoglutarat, sitrullin ve arjininosüksinat için de geçerli olduğu bulunmuştur. Araştırıcılar normale göre farklı bulunan metabolitlerin hastalıklarda hangi metabolik yolların aktive olduğunu anlamamızı sağlayacağı sonucuna varmışlardır. Bir motor nöron hastalığı olan amiyotrofik lateral skleroz (ALS) da ve diğer motor nöron hastalıklarında 6 H ACETTEPE T IP D ERG S
4 Geliflen klinik biyokimya: metabolomik sinyal moleküllerinin analizi bu hastalıklarda normale göre aberran sinyal yollarının kullanıldığını ortaya çıkarmıştır. Bu yollarda bulunan moleküller yeni ilaç tasarlaması için hedef moleküller olabilirler [11]. Metabolomik çalışmalarında metabolik akış temelli çalışmalar metabolik yolları ortaya çıkarmak için kullanılmaktadır. Bu analizlerde işaretli bir atom kullanılır. İşaretli bu atomun metabolitlere katılımının izini sürerek atomun hangi metabolik yollara girdiği anlaşılabilir. Bu iz sürme yöntemine SIDMAP (stable isotope dynamic metabolic profiling) adı verilmektedir [12]. Bu yöntemle düşük doğum ağırlıklı bebeklerde de novo lipogenez rapor edilmiştir. Bu bebekler postnatal dönemde yüksek enerji gereksinimi duymakta ve yeterli büyümeyi sağlayabilmeleri için yüksek oranda yağ almaları gerekmektedir. SIDMAP araştırıcıları de novo lipogenezisin parenteral beslenme veya anne sütü ile beslenmeye adaptasyonda önemli bir fizyolojik role sahip olduğunu öne sürmüşlerdir. Stabil izotop içeren asetatın düşük doğum ağırlıklı bebeklere verilmesi palmitat, stearat ve kolesterolun sentezini sağlamış ve bu da bu bebeklerde normal büyümeyi gerçekleştirmiştir. SIDMAP önemli bir metabolomik sonuç çıkarmıştır. Bu da şudur: Yeni doğan bebekler de novo lipogenez kullanırlar. Bunu bebeğin büyümesi için periferal dokularda gerekli enerji ve depoyu ve diyetle alınan farklı yağlara adaptasyonda plazma yağ asiti bileşimini sağlamak için kullanırlar [13]. Kanser hücrelerinde de novo nükleik asit sentezi ile ilişkili farklı yollar SIDMAP ile çalışılmıştır. Kanser hücreleri glukozu primer substrat olarak kullanırlar, metabolizmaları hızlıdır. İşaretli-D glukoz kullanılarak yapılan çalışmada de novo nükleik asit sentezinde bazı kanser hücrelerinin farklı yollar kullandıkları gösterilmiştir. Tiamin taşınım bozukluğu olan hücre dizileri ve pankreas adenokarsinoma hücreleri gibi apoptoza duyarlı hücrelerde, pentoz fosfat yolu, oksidatif olmayan kısmıyla, inflamatuvar meme kanseri hücreleri gibi apoptoza dirençli hücrelerde oksidatif kısmıyla kullanılmaktadır. Pentoz fosfat yolunun kullanımı yağ asiti sentezi ve desaturasyon hızı ile ilgilidir. Gleevec isimli ilacın bcr-abl lösemi hücrelerinde etki mekanizması SIDMAP ile gösterilmiştir. Onkogen ürünü bir tirozin kinazdır; glukoz alımını, hekzokinaz aktivitesini ve oksidatif pentoz fosfat yolu metabolizmasını artırmaktadır. Gleevec bu olayı efektif bir şekilde de novo nükleik asit sentezini azaltarak inhibe etmektedir. SIDMAP Gleevec in hücrelerde oksidatif olmayan pentoz fosfat yolunda fonksiyonel kapasiteyi artırmak yoluyla direnç geliştirdiğini göstermiştir [14]. Beyin tümörlerinde yapılan metabolomik çalışmalarda ise, farklı beyin tümör ve kanserlerinde farklı metabolitlerin yükseldiği bulunmuştur [15,16]. Bu alanda kullanılan teknolojilerin geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Metabolomik analizler hastalıkların hayvan modellerine de uygulanmaya başlanmış ve kardiyovasküler, metabolik ve nörodejeneratif hastalıkların gelişimi hakkında bilgi edinilmesi mümkün olmuştur [17]. Metabolomik teknolojilerinin gelişmesi desteklenmekte, değerlendirme yöntemleri geliştirilmekte, metabolomik analizlerin standardizasyonu için 2004 yılında kurulan metabolomik derneği çalışmalar yapmakta [18, 19] ve sonuçta elde edilen sağlıklı veriler çeşitli veri tabanlarına yerleştirilerek, hem bilimadamları, hem de halkın kullanımına sunulmaktadır. Metabolomik klinik biyokimyanın gelişen yüzünü oluştururken, tıbbı da kişiselleştirmektedir. Bir yazarın yazdığı gibi bizler doğanın bize sağladıklarından daha fazlasını üretmeye çalışıyoruz. Kendi vücut şeklimize göre giysi hazırlayıp, tenimize uygun renkleri, yüz şeklimize uygun saç biçimini seçiyoruz. Neden genetik yapımıza ve biyokimyamıza uygun tedaviyi seçmeyelim [1]. Kaynaklar 1. Bren L. Metabolomics: working toward personalized medicine. FDA Consum. 2005; 39: German JB, Hammock BD, Watkins SM. Metabolomics: building on a century of biochemistry to guide human health. Metabolomics 2005; 1: Wishart DS, Tzur D, Knox C, et al. HMDB: the Human Metabolome Database. Nucleic Acids Res 2007; 35(Database issue):d Wishart DS. Human metabolome database: completing the human parts list. Pharmacogenomics 2007; 8: Harrigan GG. Metabolomics a systems contribution to pharmaceutical discovery and drug development. Drug Discovery World Spring 2006; He W, Miao FJ, Lin DC, et al. Citric acid cycle intermediates as ligands for orphan G-protein-coupled receptors. Nature 2004; 429: Sabatine MS, Liu E, Morrow DA, et al. Metabolomic identification of novel biomarkers of myocardial ischemia. Circulation 2005; 112: Rozen S, Cudkowicz ME, Bogdanov M, et al. Metabolomic analysis and signatures in motor neuron disease. Metabolomics 2005; 1: Garg M, Bassilian S, Bell C, et al. Hepatic de novo lipogenesis in stable low-birth-weight infants during exclusive breast milk feedings and during parenteral nutrition. JPEN J Parenter Enteral Nutr 2005; 29:81-6. Cilt 39 Say
5 Özkara 14. Serkova N, Boros LG. Detection of resistance to imatinib by metabolic profiling: clinical and drug development implications. Am J Pharmacogenomics 2005; 5: Griffin JL, Kauppinen RA. A metabolomics perspective of human brain tumours. FEBS J 2007; 274: Griffin JL, Salek RM. Metabolomic applications to neuroscience: more challenges than chances? Expert Rev Proteomics 2007; 4: Griffin JL. Understanding mouse models of disease through metabolomics. Curr Opin Chem Biol 2006; 10: MSI Board Members: Sansone SA, Fan T, Goodacre R, et al. The Metabolomics Standards Initiative. Nat Biotech 2007; 25: Castle AL, Fiehn O, Kaddurah-Daouk R, et al. Metabolomics Standards Workshop and the development of international standards for reporting metabolomics experimental results. Brief Bioinform 2006; 7: H ACETTEPE T IP D ERG S
TIBBİ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI
TIBBİ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI SAĞLIK BİLİMLERİ ENSİTÜSÜ İ Yüksek Lisans Programı SZR 101 Bilimsel Araştırma Yöntemleri Ders (T+ U) 2+2 3 6 AD SZR 103 Akılcı İlaç Kullanımı 2+0
DetaylıMetabolomik; belirli hücreselbiyokimyasal
METABOLOMİK Metabolomik; belirli hücreselbiyokimyasal proseslerin arkalarında bıraktıkları o proseslere özgü, kimyasal parmakizlerini, özellikle de, bu proseslerin ürünü olan bütün küçük moleküllerin [metabolitlerin]
DetaylıBİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI
BİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI SAĞLIK BİLİMLERİ ENSİTÜSÜ İ Yüksek Lisans Programı SZR 101 Bilimsel Araştırma Ders (T+ U) 2+2 3 6 AD SZR 103 Akılcı İlaç Kullanımı 2+0 2 5 Enstitünün Belirlediği
DetaylıECZACILIK FAKÜLTESİ BİYOKİMYA
PROGRAM KOORDİNATÖRÜ Prof. Dr. Güldal MEHMETÇİK, gmehmetcik@neu.edu.tr YÜKSEK LİSANS DERSLERİ EBM 600 Uzmanlık Alanı Dersi Z 4 0 4 EBM 601 Biyokimya I S 3 0 3 EBM 602 Biyokimya I Laboratuvar S 0 3 1 EBM
DetaylıT. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI MÜFREDATI
I. YARIYILI T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI 2016-2017 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI MÜFREDATI B 601 Temel Biyokimya I Zorunlu 3 0 3 4 B
DetaylıI. YARIYIL TEMEL BİYOKİMYA I (B 601 TEORİK 3, 3 KREDİ)
T.C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ I. YARIYIL TEMEL BİYOKİMYA I (B 601 TEORİK 3, 3
DetaylıKAFKAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM I 2015-2016 DERS YILI 4. KOMİTE: HÜCRE BİLİMLERİ DERS KURULU IV
KAFKAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM I 2015-2016 DERS YILI 4. KOMİTE: HÜCRE BİLİMLERİ DERS KURULU IV (5 Hafta) (04 Ocak-26 Şubat) DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM Biyokimya 36 10 46 Tıbbi Genetik 18 10
Detaylıİyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar
İyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar Aysun Manisalıgil, Ayşegül Yurt Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Medikal Fizik Anabilim Dalı Hücre ve Moleküller
DetaylıBÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ...
BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... 1 Bilinmesi Gereken Kavramlar... 1 Giriş... 2 Hücrelerin Fonksiyonel Özellikleri... 2 Hücrenin Kimyasal Yapısı... 2 Hücrenin Fiziksel Yapısı... 4 Hücrenin Bileşenleri... 4
DetaylıÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Eğitim Yılı
Dönem I. 2. Ders Kurulu II. HÜCRE BİLİMLERİ-I Eğitim Programı Eğitim Başkoordinatörü: Dönem Koordinatörü: Koordinatör Yardımcısı: Doç. Dr. Erkan Melih ŞAHİN Prof. Dr. Alirıza ERDOĞAN Yrd. Doç. Ders Kurulu
DetaylıTeori (saat/hafta) Laboratuar (saat/hafta) BESLENME BİYOKİMYASI I. BES111 1.Güz Önkoşullar
BESLENME BİYOKİMYASI I Dersin Adı Kodu Yarıyıl Teori Laboratuar BESLENME BİYOKİMYASI I BES111 1.Güz 3 0 0 4 Önkoşullar Yok Dersin dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu Dersin öğrenme ve öğretme teknikleri Anlatım,
DetaylıDÖNEM I TIBBA GİRİŞ DERS KURULU (01 EKİM Kasım 2018)
DÖNEM I TIBBA GİRİŞ DERS KURULU (0 EKİM 208-6 Kasım 208) DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM Tıbbi Biyoloji 40 X2 46 Tıbbi Biyokimya X2 7 Biyofizik 2-2 Halk Sağlığı 2 4x4 28 Tıbbi Genetik 7 -- 7 Tıp Tarihi ve
DetaylıTIP 103 HÜCRE DERS KURULU 3.KURUL 1. HAFTA. 13 Şubat 2019 Çarşamba
09:5 0:5 0:30 :5 :30 2:5 2:30 4:5 5:5 Şubat 209 TIP 03 HÜCRE DERS KURULU 2 Şubat 208 3.KURUL. HAFTA 3 Şubat 209 S D III Moleküllerin Membrandan Difüzyonu I Moleküllerin Membrandan Difüzyonu II Membran
DetaylıSAĞLIK BİLİMLERİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DERS PLANLARI ve KREDİLERİ
SAĞLIK BİLİMLERİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DERS PLANLARI ve KREDİLERİ FAKÜLTESİ : TIP FAKÜLTESİ BÖLÜMÜ : - PROGRAMI : TIP SINIFI : 1 DÖNEMİ : GÜZ VE BAHAR Kodu Türü Türkçe Adı T U L Kredi AKTS TDL 101
DetaylıSNP TEK NÜKLEOTİD POLİMORFİZMLERİ (SINGLE NUCLEOTIDE POLYMORPHISMS)
SNP TEK NÜKLEOTİD POLİMORFİZMLERİ (SINGLE NUCLEOTIDE POLYMORPHISMS) Herhangi iki bireyin DNA dizisi %99.9 aynıdır. %0.1 = ~3x10 6 nükleotid farklılığı sağlar. Genetik materyalde varyasyon : Polimorfizm
DetaylıBMM307-H02. Yrd.Doç.Dr. Ziynet PAMUK
BMM307-H02 Yrd.Doç.Dr. Ziynet PAMUK ziynetpamuk@gmail.com 1 BİYOELEKTRİK NEDİR? Biyoelektrik, canlıların üretmiş olduğu elektriktir. Ancak bu derste anlatılacak olan insan vücudundan elektrotlar vasıtasıyla
Detaylı18.Eyl Rektörlük Programı Eğitim Köyü Pazartesi Rektörlük Programı Eğitim Köyü Rektörlük Programı Eğitim Köyü
18.Eyl.17 09.00-09.50 Rektörlük Programı Eğitim Köyü Pazartesi 10.00-10.50 Rektörlük Programı Eğitim Köyü 11.00-11.50 Rektörlük Programı Eğitim Köyü 13.00-13.50 Rektörlük Programı Eğitim Köyü 14.00-14.50
DetaylıÖNCEKİ GÖREVLERİ VE SON GÖREVİ
ÖZGEÇMİŞ KİMLİK BİLGİLERİ Adı ve soyadı: Özcan EREL Doğum tarihi: 15 Ocak 1963 Doğum yeri: Kulu, Konya Medeni durumu: Evli, 3 çocuk babası. Yabancı dil: İngilizce Askerlik görevi: İstanbul Deniz Hastanesi,
DetaylıYrd. Doç. Dr. Seda SABAH Teknolojisi (Tartışma) 11:30 12:15 Tıbbi Biyoloji ve Genetik: DNA. Yrd. Doç. Dr. Seda SABAH Teknolojisi (Tartışma)
HÜCRE BİLİMLERİ DERS KURULU III KURUL SORUMLUSU: DOÇ. DR. A.YEŞİM GÖÇMEN KURUL SORUMLUSU YARDIMCISI: YRD. DOÇ. DR. TEKİN YILDIRIM TIP103 HÜCRE BİLİMLERİ DERS KURULU III I. HAFTA 06.02.2017 (Pazartesi)
DetaylıSivas Biyokimya Günleri 2-5 Kasım 2016 UNTARGETED METABOLOMİK ANALİZİ. Yrd. Doç. Dr. H Okan DOĞAN
Sivas Biyokimya Günleri 2-5 Kasım 2016 UNTARGETED METABOLOMİK ANALİZİ Yrd. Doç. Dr. H Okan DOĞAN 2 SİSTEOMİK-METABOLOMİK Canlılığın en önemli göstergelerinden biri dinamik bir dengeye sahip olmasıdır.
DetaylıI. DÖNEM - 2. DERS KURULU ( )
Açıklamalar: I. DÖNEM - 2. DERS KURULU (2014-2015) Kısaltmalar: DK: Ders kurulu, IHU: İyi hekimlik uygulamaları, Mİng: Akademik/Medikal İngilizce, TDE: Türk Dili ve Edebiyatı, Bilgisayar Okur yazarlığı:
DetaylıDÖNEM II DERS YILI SİNDİRİM VE METABOLİZMA DERS KURULU ( 24 ARALIK MART 2019)
2018-2019 DERS YILI SİNDİRİM VE METABOLİZMA DERS KURULU ( 24 ARALIK 2018 01 MART 2019) DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM Anatomi 26 5X2 36 Fizyoloji 22 4X2 30 Histoloji ve Embriyoloji 12 6X2 24 Tıbbi Biyokimya
DetaylıHARRAN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ. Dersin Adı Kodu Yarıyılı T+U Kredisi AKTS BİYOKİMYA Ön Koşul Dersler
HARRAN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ Dersin Adı Kodu Yarıyılı T+U Kredisi AKTS BİYOKİMYA 2801104 1 2+0 2 2 Ön Koşul Dersler Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu Dersi Veren Öğretim Elemanı
DetaylıDÖNEM II DERS YILI SİNDİRİM VE METABOLİZMA DERS KURULU ( 25 ARALIK 02 MART 2018)
2017-2018 DERS YILI SİNDİRİM VE METABOLİZMA DERS KURULU ( 25 ARALIK 02 MART 2018) DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM Anatomi 26 5X2 31 Biyofizik 4-4 Fizyoloji 22 5X2 27 Histoloji ve Embriyoloji 12 6X2 18 Tıbbi
Detaylı1. Sınıf Güz Dönemi I. Hafta Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Ders Saati
I. Hafta Ders Saati 15.09.2014 16.09.2014 17.09.2014 18.09.2014 19.09.2014 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I: Makromoleküller (Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ataş) Türk Dili
Detaylıİnsan Mikrobiyom Projesi. Prof. Dr. Tanıl Kocagöz
İnsan Mikrobiyom Projesi Prof. Dr. Tanıl Kocagöz Human Microbiome Project İnsan Mikrobiyom Projesi (İMP) 2007 yılında NIH tarafından başlatıldı 300 gönüllünün 5 vücut bölgesinden değişik zamanlarda, toplam
DetaylıBEDEN EĞĠTĠMĠ VE SPOR
BEDEN EĞĠTĠMĠ VE SPOR YÜKSEK OKULU Müdür: Doç. Dr. ġahin Ahmedov - sahmedov@neu.edu.tr Yüksek Lisans Programları Program Yürütücüsü Telefon e-mail Beden Eğitimi ve Spor Anabilim D. Doç. Dr. Cevdet Tınazcı
DetaylıÖĞRENİM HEDEFLERİ Öğrenciler 1.sınıfın sonunda;
1. SINIF VE Tıp fakültesi 1. sınıf öğrencilerine; insan organizmasının normal yapı ve işlevlerini doku ve hücre düzeyinde öğrenmelerinin yanı sıra, tıp eğitimine temel oluşturacak şekilde temel fen bilimleri
DetaylıBES 221- BESLENME BİYOKİMYASI
BES 221- BESLENME BİYOKİMYASI Dersin Kodu ve İsmi: BES 221 - Beslenme Biyokimyası Dersin Sorumlusu: Prof. Dr. Meral, Prof. Dr. Tanju Dersin Düzeyi: Lisans Dersin Türü: Zorunlu Dersin İçeriği: Beslenme
DetaylıBESLENME BİYOKİMYASI II Dersin Adı Kodu Yarıyıl. Teori (saat/hafta) Laboratuar (saat/hafta) Uygulama (saat/hafta) AKTS 2. BAHAR
BESLENME BİYOKİMYASI II Dersin Adı Kodu Yarıyıl BESLENME BİYOKİMYASI II BES110 2. BAHAR Teori Laboratuar AKTS 3 0 0 4 Önkoşullar Yok Dersin dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu Dersin öğrenme ve öğretme teknikleri
Detaylı1-GİRİ 1.1- BİYOKİMYANIN TANIMI VE KONUSU.-
1-GİRİ 1.1- BİYOKİMYANIN TANIMI VE KONUSU.- Biyokimya sözcüğü biyolojik kimya (=yaşam kimyası) teriminin kısaltılmış şeklidir. Daha eskilerde, fizyolojik kimya terimi kullanılmıştır. Gerçekten de Biyokimya
DetaylıAVRASYA ÜNİVERSİTESİ
Ders Tanıtım Formu Dersin Adı Öğretim Dili Biyokimya Türkçe Dersin Verildiği Düzey Ön Lisans () Lisans (X) Yüksek Lisans( ) Doktora( ) Eğitim Öğretim Sistemi Örgün Öğretim (X) Uzaktan Öğretim( ) Diğer
DetaylıKanser Tedavisi: Günümüz
KANSER TEDAVİSİNDE MOLEKÜLER HEDEFLER Doç. Dr. Işık G. YULUĞ Bilkent Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü yulug@fen.bilkent.edu.tr Kanser Tedavisi: Günümüz Geleneksel sitotoksik ilaçlar ve
DetaylıDÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ
DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ Kan, kalp, dolaşım ve solunum sistemine ait normal yapı ve fonksiyonların öğrenilmesi 1. Kanın bileşenlerini, fiziksel ve fonksiyonel özelliklerini sayar, plazmanın
DetaylıYeni Tanı Hipertansiyon Hastalarında Tiyol Disülfid Dengesi
Yeni Tanı Hipertansiyon Hastalarında Tiyol Disülfid Dengesi İhsan Ateş 1, Nihal Özkayar 2,Bayram İnan 1, F. Meriç Yılmaz 3, Canan Topçuoğlu 3, Özcan Erel 4, Fatih Dede 2, Nisbet Yılmaz 1 1 Ankara Numune
DetaylıİÇİNDEKİLER ÖN SÖZ... III
İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ... III İÇİNDEKİLER... V 1. LABORATUVARDA KULLANILAN MALZEME VE ALETLER... 1 1.1. Tüpler... 1 1.2. Beher... 1 1.3. Erlenmeyer... 2 1.4. Balonlar... 2 1.5. Mezur... 3 1.6. Pipetler...
DetaylıÇevrimsel Araştırma. Prof.Dr. Yağız Üresin. İ.Ü. İlaç Araştırmaları Birimi İTF Tıbbi Farmakoloji AD
Çevrimsel Araştırma Prof.Dr. Yağız Üresin İ.Ü. İlaç Araştırmaları Birimi İTF Tıbbi Farmakoloji AD 1 2 Çevrimsel ve Klinik Bilim- Yeni bir bakış açısı zamanı Çevrimsel Araştırma yayınlarının yıllara göre
DetaylıProlidaz; Önemi ve güncel yaklaşımlar
Prolidaz; Önemi ve güncel yaklaşımlar Dr. Ahmet Çelik Sütçü İmam Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı 1. Kahramanmaraş Biyokimya Günleri 7-9 Kasım 2013 Kahramanmaraş Başlıklar Tarihçe,Tanım
Detaylıİ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın
İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın Hücre iletişimi Tüm canlılar bulundukları çevreden sinyal alırlar ve yanıt verirler Bakteriler glukoz ve amino asit gibi besinlerin
DetaylıD.Ü. TIP FAKÜLTESİ DERS YILI DÖNEM II HASTALIKLARIN BİYOLOJİK TEMELLERİ DERS KURULU
D.Ü. TIP FAKÜLTESİ 2017 2018 DERS YILI DÖNEM II HASTALIKLARIN BİYOLOJİK TEMELLERİ DERS KURULU 02.05.2018-28.05.2018 Dersler Teorik Pratik Toplam Biyokimya 15-15 Farmakoloji 18-18 İmmünoloji 18-18 Mikrobiyoloji
DetaylıETKİN İLAÇ KULLANIMINDA GENETİK FAKTÖRLER. İlaç Kullanımında Bireyler Arasındaki Genetik Farklılığın Mekanizması
ETKİN İLAÇ KULLANIMINDA GENETİK FAKTÖRLER İlaç Kullanımında Bireyler Arasındaki Genetik Farklılığın Mekanizması Absorbsiyon İlaç hedefleri Dağılım Hastalıkla ilgili Metabolizma yolaklar Atılım Farmakokinetik
DetaylıParkinson Hastalığı ile α-sinüklein Geni Polimorfizmlerinin İlişkisinin Araştırılması
İ.Ü. CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TIBBİ BİYOLOJİ ANABİLİM DALI Parkinson Hastalığı ile α-sinüklein Geni Polimorfizmlerinin İlişkisinin Araştırılması Araş.Gör. Yener KURMAN İSTANBUL
DetaylıKLİNİK TIBBİ LABORATUVARLAR
KLİNİK TIBBİ LABORATUVARLAR BİYOKİMYA LABORATUVARI Laboratuvarın çoğunlukla en büyük kısmını oluşturan biyokimya bölümü, vücut sıvılarının kimyasal bileşiminin belirlendiği bölümdür. Testlerin çoğunluğu,
DetaylıPazardan Sofraya:Pazarlama ve Tüketim Beslenmede Balığın Yeri ve Önemi
Pazardan Sofraya:Pazarlama ve Tüketim Beslenmede Balığın Yeri ve Önemi Prof. Dr. Yasemen YANAR Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Avlama ve İşleme Teknolojisi Bölüm Başkanı Tarih boyunca medeniyetler
DetaylıHücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir.
METABOLİZMA ve ENZİMLER METABOLİZMA Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. A. ÖZÜMLEME (ANABOLİZMA) Metabolizmanın yapım reaksiyonlarıdır. Bu tür olaylara
Detaylı2017 / 2018 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI
2017 / 2018 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 2 (TIP 121) TEMEL TIP BİLİMLERİNE GİRİŞ II KURUL II KOORDİNATÖRÜ: Yard.Doç.Dr. Bahire Küçükkaya Başlama Tarihi: 13.11.17 Bitiş Tarihi: 05.01.18 KURUL SINAVI
Detaylıİleri Biyokimya (CEAC 502) Ders Detayları
İleri Biyokimya (CEAC 502) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS İleri Biyokimya CEAC 502 Güz 3 0 0 3 7.5 Ön Koşul Ders(ler)i CEAC 103 Dersin Dili
DetaylıYÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI. Dönem II. TIP 2050 HASTALIKLARIN TEMELLERİ ve TEDAVİLERİNE GİRİŞ DERS KURULU
YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2018-2019 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI Dönem II TIP 2050 HASTALIKLARIN TEMELLERİ ve TEDAVİLERİNE GİRİŞ DERS KURULU 15.04.2019-31.05.2019 DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM TIBBİ
DetaylıLİPOPROTEİNLER. Lipoproteinler; Lipidler plazmanın sulu yapısından dolayı sınırlı. stabilize edilmeleri gerekir. kanda lipidleri taşıyan özel
LİPOPROTEİNLER LİPOPROTEİNLER Lipidler plazmanın sulu yapısından dolayı sınırlı olarak çözündüklerinden, taşınmaları için stabilize edilmeleri gerekir. Lipoproteinler; komplekslerdir. kanda lipidleri taşıyan
DetaylıYÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI Dönem II TIP 2030 SİNDİRİM ve METABOLİZMA DERS KURULU
YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2018-2019 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI Dönem II TIP 2030 31.12.2018-01.03.2019 DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM 26 5x2 31 EMBRİYOLOJİ 12 5x2 17 FİZYOLOJİ 20 1x1 21 BİYOFİZİK
DetaylıYÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM I (24 Eylül - 19 Ekim 2018) ZORUNLU DERSLER
YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM I 2018-2019 TIBBA GİRİŞ DERS KURULU (24 Eylül - 19 Ekim 2018) DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM Tıbbi Biyoloji 16 1X4 17 Tıbbi Genetik 5 5 Tıbbi Biyokimya 22
DetaylıANKARA ÜNİVERSİTESİ ECZACILIK FAKÜLTESİ FARMASÖTİK KİMYA ANABİLİM DALI Prof.Dr.Meral TUNÇBİLEK
ANKARA ÜNİVERSİTESİ ECZACILIK FAKÜLTESİ FARMASÖTİK KİMYA ANABİLİM DALI Prof.Dr.Meral TUNÇBİLEK Yeni İlaç Geliştirme Çalışmaları: Uzun Kompleks Yüksek maliyetli Son derece riskli bir süreçtir. Tek bir yeni
DetaylıPI3K/AKT/mTOR Yolağı
PI3K/AKT/mTOR Yolağı PI3K/AKT/mTOR Yolağı Phospha'dilinositol 3-kinaz/protein kinaz B/mammalian target of rapamycin (PI3K/Akt/mTOR) Normal hücresel fonksiyonların yerine ge'rilebilmesi için gerekli olan
DetaylıSANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ
05-06 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 0: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ Ders Kurulu Başkanı: / Başkan Yardımcıları: / Histoloji Embriyoloji Yrd. Doç. Dr. Bahadır Murat Demirel / Üyeler: / Tıbbi / Dersin AKTS
DetaylıTEMEL ECZACILIK BİLİMLERİ ANABİLİM DALI Temel Eczacılık Bilimleri Programı
Programa Kabul Koşulları: TEMEL ECZACILIK BİLİMLERİ ANABİLİM DALI Temel Eczacılık Bilimleri Programı Yüksek Lisans: Eczacılık Fakültesi, Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü, Kimya Bölümü, Mühendislik Fakültesi
DetaylıKOMİTE II KOD DİSİPLİN TEORİK PRATİK TOPLAM MED ANATOMİ HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ 3- TIBBİ BİYOKİMYA TIBBİ MİKROBİYOLOJİ
OKAN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2017 2018 AKADEMİK YILI FAZ II KOMİTE II GASTROİNTESTİNAL SİSTEM VE METABOLİZMA KOMİTESİ (TIP 203) 9 HAFTALIK PROGRAM (30.10.2017 28.12.2017) KOMİTE II KOD DİSİPLİN TEORİK
DetaylıSİSTEM BİYOLOJİSİ NEDİR?
SİSTEM BİYOLOJİSİ SİSTEM BİYOLOJİSİ NEDİR? Sistem biyolojisi, canlıların genler, proteinler ve biyokimyasal tepkimelerin etkileşen ve bütünleşmiş bir ağ yapısı olarak algılanarak incelenmesini amaçlayan
DetaylıNIRLINE. NIRLINE Amino Asit Analizleri İle Ekonomik Üretim Yaparak Gıda Kalitenizi Arttırın!
Amino Asit Analizleri İle Ekonomik Üretim Yaparak Gıda Kalitenizi Arttırın! KONU İLGİ Kanatlı beslemede amino asit, sindirilebilir amino asit parametrelerinin önemi ve analizleri amino asit analizleri
Detaylıİstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof. Dr. Filiz Aydın
İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof. Dr. Filiz Aydın Mitokondri, ökaryotik organizmanın farklı bir organeli Şekilleri küremsi veya uzun silindirik Çapları 0.5-1 μm uzunlukları 2-6 μm Sayıları
DetaylıFarmakoloji IV (2 0 2)
Farmakoloji IV (2 0 2) 1 Kardiyovasküler sistem fizyolojisi, hastalıkları ve tedavide kullanılan ilaçlar 2 Konjektif kalp yetmezliği ve tedavisinde kullanılan ilaçlar 3 Aritmi ve tedavisinde kullanılan
DetaylıZeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da
Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da bir yıllık sürede, bebeğin en önemli gıdasını anne sütü
Detaylı26 Mart 2018 (Pazartesi) 1. HAFTA
TIP 104 HÜCRE BİLİMLERİ DERS KURULU IV (7 HAFTA) KURUL SORUMLUSU YRD. DOÇ. DR. LÜTFİYE TUTKUN KURUL SORUMLUSU YARDIMCISI YRD. DOÇ. DR. AYÇA ÇAKMAK TIP104 HÜCRE BİLİMLERİ DERS KURULU IV 26 Mart 2018 (Pazartesi)
DetaylıGİRESUN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM I AKADEMİK TAKVİMİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI
GİRESUN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM I AKADEMİK TAKVİMİ 2012-2013 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 1 YÖNETİCİLERİMİZ REKTÖR REKTÖR YARDIMCISI DEKAN DEKAN YARDIMCISI EĞİTİM KOMİSYON BAŞKANI ( BAŞKOORDİNATÖR) TEMEL
DetaylıDocosahexaenoic Acid Induces Cell Death in Human Non- Small Cell Lung Cancer Cells by Repressing mtor via AMPK Activation and PI3K/Akt Inhibition
Docosahexaenoic Acid Induces Cell Death in Human Non- Small Cell Lung Cancer Cells by Repressing mtor via AMPK Activation and PI3K/Akt Inhibition DUYGU PELİSTER - 20130701008 İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ
DetaylıMS TE BESLENME VE EGZERSİZ. Dr. Özlem Taşkapılıoğlu
MS TE BESLENME VE EGZERSİZ Dr. Özlem Taşkapılıoğlu «Besinler ilacınız, ilacınız besininiz olsun.» MS te beslenme hakkında mitler-gerçekler «Daha fazla fiziksel aktivite ve egzersiz, daha az oturma süresi!»
DetaylıBiochemistry Chapter 4: Biomolecules. Hikmet Geçkil, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University
Biochemistry Chapter 4: Biomolecules, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University Biochemistry/Hikmet Geckil Chapter 4: Biomolecules 2 BİYOMOLEKÜLLER Bilim adamları hücreyi
DetaylıDers Yılı Dönem-II Hastalıkların Biyolojik Temeli Ders Kurulu
2018 20 Ders Yılı Dönem-II Hastalıkların Biyolojik Temeli Ders Kurulu 30.04.20-27.05.20 2018 20 Ders Yılı Dönem-II Hastalıkların Biyolojik Temeli Ders Kurulu 30.04.20 27.05.20 Dersler Teorik Pratik Toplam
Detaylı2006 ÖSS BİYOLOJİ SORULARI VE CEVAPLARI
2006 ÖSS BİYOLOJİ SORULARI VE CEVAPLARI 1. BÖLÜM 1. I. Adaptasyon II. Mutasyon III. Kalıtsal varyasyon Bir populasyondaki bireyler, yukarıdakilerden hangilerini "doğal seçilim ile kazanır? D) I veii E)
DetaylıTeori (saat/hafta) Laboratuar (saat/hafta) BES114 2. BAHAR 3 0 0 2
TIBBİ BİYOLOJİ VE GENETİK Dersin Adı Kodu Yarıyıl TIBBİ BİYOLOJİ VE GENETİK Önkoşullar Dersin dili Dersin Türü Dersin öğrenme ve öğretme teknikleri Dersin sorumlusu(ları) Dersin amacı Dersin öğrenme çıktıları
DetaylıMikrobiyolojide Moleküler Tanı Yöntemleri. Dr.Tuncer ÖZEKİNCİ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji A.D
Mikrobiyolojide Moleküler Tanı Yöntemleri Dr.Tuncer ÖZEKİNCİ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji A.D 1 Enfeksiyonun Özgül Laboratuvar Tanısı Mikroorganizmanın üretilmesi Mikroorganizmaya
DetaylıTAURİNİN İSKEMİ REPERFÜZYON HASARINDA MMP-2, MMP-9 VE İLİŞKİLİ SİNYAL İLETİ YOLAĞI ÜZERİNE ETKİLERİ
TAURİNİN İSKEMİ REPERFÜZYON HASARINDA MMP-2, MMP-9 VE İLİŞKİLİ SİNYAL İLETİ YOLAĞI ÜZERİNE ETKİLERİ CEMRE URAL 1, ZAHİDE ÇAVDAR 1, ASLI ÇELİK 2, ŞEVKİ ARSLAN 3, GÜLSÜM TERZİOĞLU 3, SEDA ÖZBAL 5, BEKİR
DetaylıD.Ü. TIP FAKÜLTESİ DERS YILI DÖNEM II HASTALIKLARIN BİYOLOJİK TEMELLERİ DERS KURULU
D.Ü. TIP FAKÜLTESİ 2016 2017 DERS YILI DÖNEM II HASTALIKLARIN BİYOLOJİK TEMELLERİ DERS KURULU 09.05.2017-05.06.2017 Dersler Teorik Pratik Toplam Biyokimya 15-15 Farmakoloji 18-18 İmmünoloji 18-18 Mikrobiyoloji
DetaylıSerbest Çalışma
TARİH SAAT KONU Dönem 2, Kurul 3 DERS 8 Ocak 18 Pazartesi 11.00-11.50 Ağız Boşluğu E. TUNÇ ANATOMİ 12.00-12.50 Tükrük Bezleri, Dişler E. TUNÇ ANATOMİ 09.Oca.18 09.00-09.50 Sindirim Fizyolojisine Giriş,
DetaylıİLAÇ ARAŞTIRMALARINDA SURROGATE MARKERLAR
İLAÇ ARAŞTIRMALARINDA SURROGATE MARKERLAR YENİ GELİŞMELER VE GELECEK DR. BURÇAK KARACA 3.TIBBİ ONKOLOJİ KONGRESİ FARMAKOGENOMİK KURSU 24/MART/2010, ANTALYA Giriş Preklinik çalışmalardan elde edilen temel
DetaylıSANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ
Ders Kurulu Başkanı: Prof. Dr. Şahin A. Sırmalı / Histoloji ve Embriyoloji Başkan Yardımcıları: Doç. Dr. Ayşegül Çört / Tıbbi Biyokimya / Üyeler: Prof. Dr. İlker Saygılı / Tıbbi Biyokimya / / Dersin AKTS
DetaylıSANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ
Ders Kurulu Başkanı: Doç. Dr. Zafer Çetin / Tıbbi Biyoloji Başkan Yardımcıları: Dr. Öğr. Üyesi Tuba Denkçeken/ Biyofizik Öğr. Gör. Dr. Deniz Mıhçıoğlu / Tıbbi Biyoloji Üyeler: Prof. Dr. İlker Saygılı /
DetaylıSANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ
Ders Kurulu Başkanı: / Başkan Yardımcıları: Yrd. Doç. Dr. Hakan Darıcı / Histoloji ve Embriyoloji / Üyeler: Doç. Dr. İlker Saygılı / Tıbbi Biyokimya / Dersin AKTS Kredisi: 9 Kurul Başlangıç Tarihi: 16
Detaylı12. SINIF KONU ANLATIMI 7 GENETİK MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ ÇALIŞMA ALANLARI
12. SINIF KONU ANLATIMI 7 GENETİK MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ ÇALIŞMA ALANLARI GENETİK MÜHENDİSLİĞİ Belirli bir amaca yönelik olarak genetik madde üzerinde yapılan çalışmaları içerir. Canlıların genlerine
Detaylıİnsan Mikrobiyom Projesi. Tanıl Kocagöz, M.D., Ph.D.
İnsan Mikrobiyom Projesi Tanıl Kocagöz, M.D., Ph.D. İnsan Mikrobiyomu İnsan vücudu 10 13 hücreden oluşmaktadır İnsan vücudu 10 14 mikroorganizma taşımaktadır. Mikroorganizmalar insan hücrelerinden 10 kat
DetaylıİLAÇ ETKEN MADDESİ ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME YÖNTEMLERİ. Prof. Dr. Esin AKI Farmasötik Kimya Anabilim Dalı
İLAÇ ETKEN MADDESİ ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME YÖNTEMLERİ Farmasötik Kimya Anabilim Dalı WCADD-1 ŞANSESERİ BİYOLOJİK ETKİ TARAMA MEKANİSTİK TASARIM KİMYASAL ÇEŞİTLEME Hastalık Etmenin Tanımı Efektör Hedef
DetaylıBİYOKİMYA ANABİLİM DALI 2014-2015 AKADEMİK YILI EĞİTİM PROGRAMI
BİYOKİMYA ANABİLİM DALI 2014-2015 AKADEMİK YILI EĞİTİM PROGRAMI TARİH KONU BAŞLIĞI İÇERİK KONUŞMACI 1.10.2014 SEMİNER Plazma proteinleri Uz. İbrahim Yılmaz 2.10.2014 MAKALE 8.10.2014 SEMİNER Metod validasyonu
DetaylıDERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Dönem T+U Saat Kredi AKTS. Hareket Sistemi TIP 107 1 107 7 10. Kurul Dersleri Teorik Pratik Toplam.
DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Dönem T+U Saat Kredi AKTS Hareket Sistemi TIP 107 1 107 7 10 Kurul Dersleri Teorik Pratik Toplam Anatomi 22 18 40 Tıbbi Biyokimya 21 4 25 Tıbbi Biyoloji 16 2 18 Histoloji ve Embriyoloji
Detaylı6 Şubat Çarşamba. Elektron Transport Sistemi ve ATP Sentezi. İ.Hamdi Öğüş. Siyah Amfi Teorik
Ders Kurulu 103 Akademik Yılın 22. Haftası 4 Şubat 5 Şubat 6 Şubat 7 Şubat 8 Şubat TCA Döngüsü ve İ.Hamdi Öğüş Moleküllerin Membranda Difüzyonu Elektron Transport Sistemi ve ATP Sentezi İ.Hamdi Öğüş Moleküllerin
DetaylıPROTEİN ANALİZ YÖNTEMLERİ
PROTEİN ANALİZ YÖNTEMLERİ Protein analizleri, fen bilimleri araştırmaları ve farmosötik endüstrisinde önemli bir araç olarak karşımıza çıkar. Protein Analizinin Amaçları: Hastalıkların Kesin Tanısının
Detaylı15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ
15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ İyonlaştırıcı radyasyonların biyomoleküllere örneğin nükleik asitler ve proteinlere olan etkisi hakkında yeterli bilgi yoktur. Ancak, nükleik asitlerden
DetaylıKOMİTE II KOD DİSİPLİN TEORİK PRATİK TOPLAM MED ANATOMİ HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ 3- TIBBİ BİYOKİMYA TIBBİ MİKROBİYOLOJİ
OKAN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2017 2018 AKADEMİK YILI FAZ II KOMİTE II GASTROİNTESTİNAL SİSTEM VE METABOLİZMA KOMİTESİ (TIP 203) 9 HAFTALIK PROGRAM (30.10.2017 28.12.2017) KOMİTE II KOD DİSİPLİN TEORİK
DetaylıECF201 ANATOMİ II Dersin Amacı:
ECF201 ANATOMİ II Kalbin, akciğerlerin, hava yollarının, çenenin, çiğneme kaslarının, sindirim sistemi organlarının, böbreğin, boşaltım sistemi elemanlarının, endokrin bezlerin, erkek ve kadın genital
DetaylıSÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ
SÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ Prof. Dr. Metin ATAMER Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Süt Teknolojisi Bölümü Aralık 2006 ANKARA Sütün Tanımı ve Genel Nitelikleri Süt; dişi memeli hayvanların, doğumundan
Detaylı1. İnsan vücudunun ölçülerini konu edinen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?
VÜCUT BAKIMI 1. İnsan vücudunun ölçülerini konu edinen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir? A) Anatomi B) Fizyoloji C) Antropometri D) Antropoloji 2. Kemik, diş, kas, organlar, sıvılar ve adipoz dokunun
DetaylıHACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TIBBİ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI TIBBİ BİYOKİMYA UZMANLIK EĞİTİMİ ÇEKİRDEK PROGRAMI
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TIBBİ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI TIBBİ BİYOKİMYA UZMANLIK EĞİTİMİ ÇEKİRDEK PROGRAMI AMAÇ: Anabilim Dalımızda tıpta uzmanlık eğitiminin amacı, temel ve tıbbi biyokimya
Detaylı2015-2016 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I I. KURUL DERS PROGRAMI TIP BİLİMLERİNE GİRİŞ. 14 EYLÜL 2015-30 EKİM 2015 (7 Hafta)
2015-2016 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I I. KURUL DERS PROGRAMI TIP BİLİMLERİNE GİRİŞ 14 EYLÜL 2015-30 EKİM 2015 (7 Hafta) Dekan Baş Koordinatör Dönem I Koordinatörü Dönem I Koordinatör Yardımcısı Dönem
DetaylıBakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar.
Bakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar. Vücutta küçük miktarda bakır varlığı olmaz ise demirin intestinal yolaktan emilimi ve kc de depolanması mümkün değildir. Bakır hemoglobin yapımı için de
DetaylıDoç. Dr. Fatih ÇALIŞKAN Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fak. Metalurji ve Malzeme Mühendisliği EABD
BİYOUYUMLULUK (BIO-COMPATIBILITY) 10993-1 Bir materyalin biyo-uyumluluğunun test edilmesi için gerekli testlerin tümünü içerir. (Toksisite, Hemoliz, sitotoksisite, sistemik toksisite,...vs.) Hammaddelerin
DetaylıOmega 3 nedir? Balık ve balık yağları, özellikle Omega-3 yağ asitleri EPA ve DHA açısından zengin besin kaynaklarıdır.
Alfalino Omega 3 nedir? Omega 3 yağ asitleri vücut için gerekli olan ama vücudun üretemediği yağ asitleridir. Besinlerle alınamadığı durumlarda gıda takviyeleri ile alınmaları gerekmektedir. Temel Omega-3
DetaylıĐÇERĐK. Vitamin B6 Formları. LOGO www.themegallery.com. Tarihsel Bakış. Yapısal Formüller. 4 Piridoksin Piridoksal Piridoksamin Piridoksal-fosfat
LOGO ĐÇERĐK Tarihsel Bakış B6 Vitamininin Genel Özellikleri Kimyasal Ve Biyolojik Fonksiyonları Biyokimyasal Fonksiyonları YRD. DOÇ. DR. BEKİR ÇÖL SUNAN: DUYGU BAHÇE Emilim, Transport ve Metabolizma İmmün
DetaylıKolesterol Metabolizması. Prof. Dr. Fidancı
Kolesterol Metabolizması Prof. Dr. Fidancı Kolesterol oldukça önemli bir biyolojik moleküldür. Membran yapısında önemli rol oynar. Steroid hormonların ve safra asitlerinin sentezinde öncül maddedir. Diyet
DetaylıProbiyotik suşları. Prof Dr Tarkan Karakan Gazi Üniversitesi Gastroenteroloji Bilim Dalı
Probiyotik suşları Prof Dr Tarkan Karakan Gazi Üniversitesi Gastroenteroloji Bilim Dalı İnsan ve bakteri ilişkisi İnsan vücudundaki bakterilerin yüzey alanı = 400 m 2 (Tenis kortu kadar) İnsandaki gen
DetaylıHücre solunumu ve fermentasyon enerji veren katabolik yollardır. (ΔG=-686 kcal/mol)
hücre solunumu Hücre solunumu ve fermentasyon enerji veren katabolik yollardır. (ΔG=-686 kcal/mol) C 6 H 12 O 6 + 6 O 2 6 CO 2 + 6 H 2 0 + enerji (ATP + ısı) Hücre solunumu karbonhidratlar, yağlar ve protein
Detaylı2x2=4 her koşulda doğru mudur? doğru yanıt hayır olabilir mi?
ÇOCUKLARDA İLAÇ KULLANIMINDA FARMAKOKİNETİK VE FARMAKODİNAMİK FARKLILIKLAR 17.12.2004 ANKARA Prof.Dr. Aydın Erenmemişoğlu ÇOCUKLARDA İLAÇ KULLANIMINDA FARMAKOKİNETİK VE 2x2=4 her koşulda doğru mudur? doğru
DetaylıNitrik Oksit Sentaz ve Nitrik Oksit Ölçüm Yöntemleri
Nitrik Oksit Sentaz ve Nitrik Oksit Ölçüm Yöntemleri Nitrik Oksit Sentaz ve Nitrik Oksit Ölçüm Yöntemlerine Giriş Doç. Dr. Bahar Tunçtan ME.Ü. Eczacılık Fakültesi Farmakoloji Ab.D. ME.Ü. Tıp Fakültesi
Detaylı