ingilizce ~ TORKCE ELEKTRiK - ELEKTRONiK TEKNiK TERiMLER KLAVUZU

Transkript

1 ingilizce ~ TORKCE ELEKTRiK - ELEKTRONiK TEKNiK TERiMLER KLAVUZU OERLEYEN TURAN SENCiL. TMMOB ELEKTRiK MUHENOisLERi OOASI

2 ~

3 "". I Hergun bir yerden gocmek ne ;y/, Hergiin bir yere konmak ne giizel, Bulanmadan, donmadan akmak ne 1Jo~,.Diinle beraber gitti cancag/z..m, " Ne hadar.oz VQT$(J dune oil,. ~imdi yeni ~e;yler5iiylemel. gerefl.. MEVLANA,'J '.'.i. I {j N S 0 Z " ADa dilde. o~enme. o~etme ve dtilitinmenin kolayh!tl.. buinen bit" gen;ektir. Bilim ve teknik alanmda lion yl1larda' hlzla yaygmlalian ara~tarma ve uygulamalar. iiriinlerini evle 'rimlze dek sunarken. terimlerini de Tiirk~e'ye ta1i1maktadlilar, 'IUrk-re'ye akan yabancl so~ciiklerin alltllmasi geciktirilirlie; BlUm diliyle, 'llirk~e arasmda kopukluk ortaya erika-. caktlr. BUlmin ve bilimscl diiliuncenin; ulalil1maz sahte doruklarda oldu&tu bir toplum degil. tersine her bireyin kolay Cit ulalil\bildigi bir toplum olm~ zorundaylz. Qaglmlzda. bilgi iiretemcyen toplumlar. bilgi Urcten ve bilimscl onder li~i clind!! tulan top)umlarm hurmelsl olmak zorundadlrlar. SoyuUama, 60mut ara~)ar)a ) aplhr. Somut aral;larsa. sozciiklerdir. SOzciikler ezberlenmi~ dc~il. kavranml~ 01 duklan surece, soyutlama bilil1lsel tirunler saglar. SOzcUkler, anadildense. kavranmasl kolayla~lf. I : Bilimsel ve tcknik sozciiklerin T\irkl;ele~tirilme.-;abalanmn ncdenl acldar: Bilimsel Ifahllma, ntalitmna ve tiretkenliktcki yetersizli gimiz. Dolaylslyla. TtirkQelelitirme ~a h!jrnalarl, bir c;e!jit dil onurumuzu kurtarma ~abnmlz(hr. Dile~imiz bilimsel onderligi elc gct;irebilmek ve iiriinlerin. adml koyabilmek. Elinizdcki ktlavuz hit; kulikusuz tizlenen bir r;ahlima degildir. Oncriler kl1avuzu olarak degcrlcndireceilimiz bu r;ah!jmayl sizler yaliatlp, geli!jtirecek ve ereginc ulalitlra cakslnlz. 1/1

4 I AmacullIz, herljeyden once bu kl1avuzu saym okurlapmlzm tartlljnuwna ac;maktlr.be~enmediginiz terimleri, yeni onerilerinizi ve tiim eleljtirilerinizi ac;lk olarak bi~e bildirin. Katkl1artmzla diizeltilecek ve geliljtirilecek ~ir "E1ektrik vc Elektronik Teknik Terimler Kl1avuzu"nun bilim ve Leknik diinyamlzda gerekli oldugu kamsmday1z. SaygJlarlmla, Mart, 1985 ANKARA I i I Turan ~ENCIL I t IV

5 lngillzce - TORKGE ELEKTRlK - ELEKTRONIK. TEKNIK TERlMLER KlLAVUZU OZERlNE(*) Elektrlk MUhendislerl OdaSl'nea r:er'wekjeitlrljen bu 'Wa h~ma. Elektrik - Elektronlk bilim dallannda oet'etlm. tire. tim yapan ve billmsel yaym trl1cartan kurum ve kurululjlano Tiirkc;e'ye kazandlrdlklan terimlerin derlemesldlr. lnsanlann insanltk aiallulsma ula'imaianna, yani toplululu bic;irninde yaljaytp ortak iiretim ili'ikuerine girmelerine koljut olarak ba'iardlklan en onemli smaviardan birl de araiannda lietl'iim kurmalan olmu'itur. Insanotlu ilkln 1mlerle ba'ilayan ve sonra da seslcrle yi.iri.iyen iletiljlm siireehlde, dt'i dtinya ile ilintilerini duyumlannm lmgelerinden C;1 kanp diiliwce dedltimiz soyutlamalara gec;lrlrken, bu yenl aliamayl sozciiklerlo konuima bic;itninde gerc;ekle,. tlrmiltir. Boylece gundelik ya~mlh duyumlar yoluyla ayndedilen nesnelerin iizeluklerl hakkmda sozcuklerden olu~an diller ortaya t;lkarlar. DolaylSlyla gerc;ekte kaqlla~tl~ii1uz nemeler, duyu organlanmlza yaptlklan etkiye gijre algdarurken bu nesnejcrln yalmz all:lla.nan nlteuklerl lle decil, ba'ika iuljld ve etkilerlyle de du'iunme ve konu, ma yetiai geliljlr. Toplum iiyelerinln yapo.y olarak geu,tlr. dlklerl uylalillnsal slmgeler olan sozctiklorin blrefimi 11e di.i lnceler blt;imlenir, geuljlr ve toplumsal evrlm suredn de yer alnlar. SOzci.ikler, gcleneksel geliljim i'ylnde, giderek her toplumun kentline ozcu dilbilim kurauannm dolmasma yol.trarlar. Ancak nesneletln, olaylann ye siirec;lerln bu suuflanma ve kuraualjma 8ljll111UI l;ok uzun zamanda meydana eelml~tlr. BiitUn insanbk tarim boyunea her tireum bif;hnln. deld toplumda,:nauun ko~unanna gore iistyapl kurumlan DIn bultl soyut kavrambr yamnda altyapl ozelllklerinden eelen somut yanslmalar da dude yeralmt~tll. Du yollu1a toplanan biriklmler blr dl,ldeki ltavramlarm trellluenmesine ve aynmlann incelmeqne katklda bulunarak dllin zenglnle,. mes! dedi~hniz &tired ortaya Cjlunrlar. (.) Bu yui "Kimya Miihcndisligi" Dcrgisi'nin ~ubat 1917 tarihli 81. AYUlndan aktanlrnijtu". v

6 Dillerin dogu~ ve geu~meleri ilzerine ozetlenen bu teo mel kuramm '!i'~' altmda TUrkt;e'nin get;millini gozonune ahrsak. toplumsal degoderin vo ili1ikilerin dilimizdek! yan s,malanm bulmamlz gue; olmaz. Elimizdeki ilk yazdi ornegi!sa'dan sonra 700 yljlannda kurulan. Orhun yuzltlanyla belgesellelienvc t;llgllluza kadar i~inde Latincc de bulunan onsekiz kadar alfabcdc an latlo1i olan TUrkt;c. bu zengin YUZlm aynhkl:mna kar~lu. yaplsal ozelliklerini koruyabilen dillerden biridir. Ancak, Anadolu'ya yedcgen boylarm once sullanltk ve sonra imparatorluk govdcsinde kayna!jmalan He ozellikle yonetici kesimlede, bilim, sanat ve saray C;evresinin yazuu, Arap~& ve Farsc;a C;c!jitlemelerin detter yargdan ic;inde ge. li~irken, giiniimilze degin siiregelen siizlii halk yapluannm, glizel 'IUrkc;emizile bezenmi~ olmasl dikkato degor bir 01 gudur. Imparatorlugun. batl emperyalizminin elkis' lie kjlak degi~tirme zorunda kaldl~1 Tanzimat siirccinde AU Suavi, ~emscttin Sami, Muallim Nac! gibi yazarlann Osmalllica adml verdigimiz ile; dil kanlilmma tepkileri ne YlIZlk Id uzun orniirlu olmarnl~tu". Daha sonralan Orner Seyrettin ve.aji Canip gibi yazarlann c;abalan da Ilncak tamlamlllann dilden c;,kilnlrnasma ozgu kalml~t1r. Ole yandan, imparatorluk ordusunun kuuandlgl yabanci yaplllli "Balimos" toplan, Melunctt;igin dilinde "Dalyemez" olarak adlandmhrkcn, lugat paralama heveslisi bir Bub-I Ali kalibinin bu sozciigii, akhncri Farsc;a "Asel nem, hored" olarak resmi yazl~ma diline aktarmasl gibi aclkh. gulwh;1ii olaylarla dll kar~llalll1mllltjr. Du toplurnsal karga~ahk i,indc yozlallan tum kururnlarm yamnda. dilimizde de saghkh bir celillmenin bckjenemcyecegi.aparylktlr. Ulusal K1U"tulu~ SaVll~1 sonunda imparatorlugun y,. kllmasl VI! yeni TUrk devlctioin kurulmasl. bin;ok yenilcllme!yabalannm yamsini dil sorunlannm da yaklodan cle uhnm:.lsma olanak saglasm~tlr. 12 Temmuz 1932'de TUrk Dil Kurumu'nun ac;limasl ve ayru yilm 26 Eylw'Unde Bjrinci TUrk Oil KurultaYl'nlO toplanmas!. ile dilde antma. ozle~tirmc ve gcii~tirme ryabalan ki~isel giri~imjerden c;skunlurak devlclin koruyuculugunda yiiriilulen bir ugra!ia dollii~tiiriijmii~tiir. Diiyiik kurtancsmsz Atatiirk'iin iizerinde duyarhkla durdugu bu ugra~. O'nun oliimiinden sonra yay- VI.

7 gmh~ml ve yaptmm gucunii glderek yitirmj~. hele ~ok par ' tui dlizenc gclj;iljimizle pusuda beklcyeh "eski"eilerin hedet tahtasl durumullol gctirilmiljtir. TUm engel1emc ve ktis teklemelere kar~an. gerek dogal aylklanma ile gcrckse di. Iimizle gen;ckten olumlu amac;larla i1gilenenlerin katkdanyla a~lr aksak da oba biiylik aljamalardan gcc;en 'furklj;e'nin ozellikle doga bilimleri ve tiirevlcri keslminln ljlmdilik azgeli!lmi1jlikten kurtuhlmadlgml 60ylemck zorundaylz. Her c;agda ccli~milj toplumlann. digerleri iizerinde do~rudan veya dolayh olarak kurduklan egcmenlik. bir yanslmasml da diller arasmdaki etklleliimde gosterir. Uy gar toplumlar uygarhk iirunledni ncsnelerle oldunu kadar kavramlar ve sozcuklcrlc de aktarlrlar. flu sure,.. ~aemm geliljlmine ycti~emeyen toplumlann dillerlne kiml kurumlarda C;lkmamacasma yerleljen sozcuklcrle ve tiiretmelerle Bylesine girer kl. toplumun dli~iin yaplslmn bile etkilenme. sine nclien olur.. Ulkemizin Ilj;indc bulundugu koljullar da bundan pek ayn saytlamaz. Bilim ve miihendislik alanlanrruzm dl~a baglmhltgl. di~er ugralj alanlannmkinden c;ok daha belir 'gindir ve diinyadaki i1eti~im olanaklan oylesine artml~. bilimsel geli~me oylesine hlzlanml~t1r kit bu konuda ozgiinliik kurma olaslhglml% giderek c;ok azalmakta<jll. Bu durumun ort:lya «;Ikmasmda dil uzmanlan He bilim r,;evrcleri arasmda biitiinle~me yaratl1lmlflasmm da biiyuk etki5i olmulitur. Oy Ie kit kllkbe!j ytl OI'lCC ba!jliitllan dil demmi giri!iimi yanmda birisi 1949 otekisi de 1950 yl1larmda dilimize kazandmlan iki bilimsel yaplttan geliliigiiz.el 5Cl;tigimiz ~u par~alar. bu alandaki b~lbo~lu~u ve dqgtnlkh~1 belgeleyen en ~Uzel orneklerdir. tlkin J. Solvard'dan I;evrilen "Muhtasar fiziki Kimya" adlt kibba goz gezdirelim:' " I " sllbit tazyikte sistemin hacmmul suhunetin asga. ri namutenahi tahavviiliine tekabill eden ~ari namiitenahi tahavvillunii gosterir (bu tahavvill sisteminin vahit hacmlna nisbet edilmj~tir. Duna T suhunctindeki hakiki inbisat em sali denir". "... Bir 5istcmin F (V. p. T) = 0 hal muadelesi nazan. itibare almlrsa. tazyikin suhunete nazaran mu~lakkl. sabit tazyikte hacmm suhunele nazaran mu~takkl i1e sabit suhunette hacmm tazyika nazaran milljtakkl arasmdaki nisbete i~areti aksiye ile mi.i<;avidir". VII

8 - - -._ ~imdi de M. Curie'nin "Iladyoaktivite" adh kitabma bakahm:... TUrkl;e kar~111klan bulunmad1l1 gibi, biiyiik garp dillcrinde bile ayn ayn muk3billcri mcvcut almayan ve do. laylslyla beyneimillli bir karaktcr ar'.lcdcn "quantum, ad sorption, rudiation, photon"ilh. gibi kclimelcri beynel. mil!!l yazill~ ~ekil1eri He muhafaza ettik."..... Diger taraftan lilzumu kadllr ~iddetli bir saha ic;in i cereyan kcsafeti. husule gelcn "ion"lann kiimilcn istihracma tekabi.il cdcn I hibag klymetini ahr. V "potentiel" Carkmm ohmik nakiliyct "phase". huduthm dahilin de latbiki ile husulc gelcn "ian"lnr mecmuu adcdinin is tihrnl; cdilmesi k:.lbil alan kcsrini gosteren ill nisbeti, "ioll"larm "regime konccntralion"u i1e aksine miitcnasip olardk tahavvi.il cdcr". Unlii bilginlcrin yapltlanol yeni geli~lin bilim diinya. mlza kazandlriln I;evirmcnlcrin iyiniylltlerinden ku~ku duymuyorsak da, bu I;evirilcrin yeti~en ku~aldarm yarar lanmasma ne dellli katklda bulunacagl. yeni kahcdlklarmm silresinin ne olacagm. degerlcndirmeyl de sizlere bu-3klya. ruz. Vlll

9 A Abbreviation Ability Abnormal Abrasion Abrasive Absissa Absolute Absoloute Value Absorbe (to) t bsorbance. Absorban t Absorbtion Absorptive Absorptivity Absorber Abstract Abstract (to) Abstraction reaction Abundance Acceleration Accelerator Acceptor, Acceptor atoms Access Accessibility AcccsS time Accessories Accidental Accommodation,~ccomplish (I~ccounting Accumulate Accumulator Accuracy Accurate Acentric Achromatic Achromic Acid Acknowledge Klsaltma Yelenek Olananiisti.i, olal!andlljl A~mlm Allmdlrlcl Yatay koll, engi Salt Salt de~er Sogurmak Sogurum So~rucu Sogurma So~rgan Sonurganhk So~urucu 1.Soyut 2.(:)zet,.e SOkmek, aylrmak, "lkarmak SOkUcU tepklme Bolluk tvme tvdirge'w, hlzlandlrlci Altea Ahel atomlar Eriljim Eriljirlik, ulaljirhk Eriljim stiresi Donati, takl Rastlantllw Uyum Baljarmak, sonu't (landlrmak) lamak Saylljlm Birik (tit) mek Bitike~ DoWUluk Dogru, sal!hk (:)zckdlljl, ozeksiz Renksemez Renksiz Asit, ek~it Ahndl J

10 Acknowledge character Acoustic Acoustics Acquire (to) Acronym Action Activated Activation Active Activity Activity counter Activity ratio Actual Actuate (w) Actuating Signal Actuator Acyclic Adapt (to) Adaptive Adaptor Add (to) Adder Addition Additive Additive noise Additivity Address Address modification Address register Address (to) Addressing Adherence (Adhesion) Adherent Adhesive Adiabatic Adion Adjacent Adjacency Adjacency matrix Adjoint Almdl damgasl Sesil, sesle Hgili, sese deggin Sesbilim Kazanmak, elde etmek JUsaad Eylem - ctki Etkilemi~ Etkinleljtirme Etkin t~lek1ik, etkinlik t!jleklik sayacl tljlcklik oram I-Ger~ek 2-Giincel Uyarmak, devindirmek Uyarma imi Uygulal;, dcvindirge<; Qevrirnsiz Uyarlama, bagdlllltmna Uyarlamah Ba~daljtJrlcl Ekleme, katma TOplaYIC1, ekleyici Toplama, ekleme l Toplamall, toplamr 2-Katkl maddesi ToplaOlhr giirihlli ToplaOlrllk Adres, bulanak, eriljki Adres degiljtirim Adreslik, adres yazmacl Adreslemek Adresleme Tutunma, yapujltncl Tutkan Yaplljkan. yai:wjtlrlcl 151 almaz Yiizey yilkunii Bitiljik Biti!liklik BiCi~iklik matrisi Eklenik, ortak parl;ah 2

11 Adjoint equation Adjustment Administration Administrative Administrative Science Administrittor Admissible Admissible basis Admissible conlxol ~o\dmissible trajectory :Admixture Adsorbate Adsorbent Adsorption Advantage Adverse Advertisement Aerate Aerator Aerial Aerometer Aerosol Affinity AffIXing AffIXing leads Arterburning Artercoolcr Afterflow J~fLergloW Ageing, aging Agent Agglomerate (Aggregate) Agrandize (to) Aggregate (Agglomerate) A~tlltion Agitator Air Eklenik denklem Ayar, ayarlama, duzeltme, diizenleme Yonetim Yonetimsel, yonetsel Yonetim bilimi Yonetici Onarlr, geo;erli Onara temel Onallr denetim Onara yorunge Karlljtuma, kathjlk Tutunan Tutan Yiize so~urma 1 OSliinliik, yiirur, iyi yan, 2- Kazan,., yarar Ters, olumsuz Tamtl Hava vermek, havalandlrmak Havalandlllci Anten Gaz yogunlugunu Oll,;er Havadaki asllta ngi Tutturucu Tutturucu ul;lar tkincil yanma tkincil sogutucu Ardakl:; Fosfon:;llhk, uyarlm bittikten sonraki 1~lldama. Ya:;lan (dll') ma I.Aral,; 2 Aracl Ylgl:jlm, Ylgl:jma miyi.iltmek Ylgl1jlm, Ylgl:;ma Kayna~ma, Qalkalaylcl Ilava durtu:;me, I,;alkalanma 3

12 Blast Blowing Condition Jacket Suction Alarm Alcoholic Alembic Algebra AI&:ebric Algorithm Allocate (to) Allocation of resources Allochromatic crystal Allochromy Allotroge Allowed Band Transition Alloy Alpha - Decay I'article Ilatio Hays Alphabet Alphabetic Alphanumeric Data Alternating Alternative Altimeter Altitude Amalgam Ambient Temperature Ambigious Ampermcter Ampere. turn Amplidyne Hava piiskilrtmeli Hava ufleme Hava iklimleri Hllva cekcti Hava cmme Uyafl AlkoUii Durmllel Cebir Cebirsel Algoritma Adamuk Kuynak adamak I~rl ilelken ortit Rcnk degj~tirim Elluzde JZinli Izinli ku~ak Izinli gec;i~ Alallllll AI fa AHa bozunumu AHa parc;acigi Alfa oram Alfa 1~1Il1arJ Abec!! Abecescl A1fa saylsal Alfasaylsal veri Alma~,k Se<;enek Yukscklik ol<;er Yiiksclli Clvala~lm Gevre,.;evreleyen Gevre slcakhgj Qok anlamh Ak,m olt;er Amper.sarlm (Alum mlknattshk birimi) Bir Wr dogru aklm ilreteci./

13 Amplifier Amplitude Modulation Analog Analogous Analogy Analyse (to) Analysis Analytic Analyzer J \nd Gate Anemograph Anemometer Angle. Phase angle Angular Anhannonic.Oscilator - Vibration Anisotropic Anneal (to) Annihilate (to) Annular C10w Anode Answer (to) Anti Aticathode Anticoincidence Anticorrosive Anti frec'..:e ~\ntimatter Antisymetric Antisymmetry Anvil Aperiodic Aperture Appsteriori Apparatus Apparent Application Yiikseltei; Oenlik Genlik kiplenimi, genlik bindirimi 1- Orneksel, 2- Benzer Omeksel Ornekseme G ziimlemek Qozilmlcme Qozilmsel GozUmleyici Ve Ve ge~idi Yel yazar Yel iih;er Ai; 1 Evre ai;isi Ai;lsaI Uyumsuz Uyumsuz sallmci Uyumsuz titre!jim Yonden baglmslz Tavlamak, Yok etmek Halkasal aklli Artl Ui; Yanltlamak Tcrsit, karlilt Kar!jlteksi Ui; Rastlaliman18 Pasonler Donmaonler Karliltozde Ters bak1lilmh Ters bak1lilm Ors Donemsiz Ar;lkhk Sonsal Ayglt GorUnen Uygulama, uygulanmlli 5

14 Approach Approximate Approximalion Appriori Aqua regia Aqueous (Aq) Arbitrariness Arbitrary Arbitrary sequence computel Arc Archimedes principle Archimedes secrew Area Areameter Areamcter (Planimeter) Areometer Argument Aritmetic mean Aritmetic shift Aritmetic unit Annature Arrange (to) Arrangement Arrangement Array Arrest point Arrival Arrival rate Arrival time Articulation Artificial Artificial Intelligence Ash Aspheric surface Aspiration Aspirdtor Assay Assembly Assembly line 6 Yakla~lm Yakla~lk Yakla~lk, y~tlrma. yaklaljtmm Onsel KIaI suyu Sulu Geli1jigtizellik Geli~igUzel, rastgele, isteksel Rastgcle sirah bilgisayar Yay, Iljlk yayl, elektriksel atlama Ar~imet ilkesi Sonsuz vida YUzolc;tim, alan YUzolr;timoh;er Ytizolc;Umoh;er Yogunlukoh;er At;I, delil, sav Aritmctik ortalama Aritmetik kaydrrma Aritmetik iljlcm birimi Toplac; Dtizenlemek DUzenek, diizenleme Dtizenek,diizenleme Dizi, Slfa Duraksama noktasl, durdurma noktasl Varllj VarJ~ hlzl Varl~ zamam Eklcm, eklem.du~umi.i Yapma, yapay Yapay us Kiil Yuvarhktan ka<;lk yiizey Emme Emer; Deneme - c;ozumlemck - deger bir;mek Kurgu Kutgu hatt!

15 As.sesment As.sest Assing (to) Assigment Assing memory Assignable Assignable variation Associate Associate (to) Association ~ssociative "ssociativity Assume (to) Assumption Astatic Astigmatic difference Aston dark space Aston whole number rule Astronomical unit Asymmetric Asymmetry Asymptote Asymptotic Asymptotic behavior AsynChronous Asynchronous computer Athermancy Atmolysis. Atmosphere Atmospheric pressure,tom Atomizer Atomization Attenuation Attenuator AttraetiomeLcr Attraction Attractive Attribute Attrition Degerlendirim AktiOer, degerler Adamalt Atama BeUek adamak Atanabilir A91klanabilir degi~me Ortak Orta$mak Birleljme, birlik, topla~lm Birleljmeli Birleljmelik Varsaymak, saymak Sayl1tl, varsaymak Durgun olmayan Yon, dogrultu ozelligi olmayan Odak kattlkltgl Aston karanlik bolgesi Aston tam saytlar kurah Gokbilimsel birim ( mil) EljyanslZ baklljlmslz Eljynrullzhk, bllkllilffislzhk Kavuljmaz, s.onuljmaz Kavuljmaz gidilj Sonuljmazdaki davrantlj Eljzamanslz, eljanslz, eljlemesiz Zaman uyumsuz bilgisayar lsi so~urmazhk Yaymsal aylrma Havayuvar, atmoscer AC:lk hava basmci Atom PilskUrtec; Atomlaljtlrma, zerreciklendirme Giic;yitirim, zaylnama, yegnilenim GUc;yitirici, cl\izlallcl. guc;suzleljtirici C;ckim OIc;er C;ekim, ttekme C;ekici 0znitelik AljlOma. yeome 7

16 Atwood's machine Audibility Audi Audiogram Audiometer Audio oscillator Audio-visual Aufbau Auger effect Auger electron Augment (to) Augmllnling now AUlo Au tocoyariance Automatic Automatic assembly Automatic polling Automatic information processing Automation Au torefrigcration Automatique AUlomatism Auxiliary Availability Avagadro constant (Avagadro number) Avagadro law Avalanche Available Average Axial Axis Axiom Axiomatic Axle Azeotrope Azimuth AzmuthaJ quantum number Atwood diizenegi l~itirhk l~iti1ir l!iitirlik kartj hitirlik Oll;er tllitil sahngan Gijri~it Katyapl Auger etkisi Auger elektronu I Geni letmek, eklemek, ekle~tirm~ki Ek akl~ Ii"" Kendinden, oz, kendil r., t}zdegi!iinti Kendikendine, kendiliginden, I ozdevimli I t}zi~ler kurgu ' '! t}zdevimli tarama tjzdcvimli bilgi i!i1em 1.Kendii~leyim, ozdevim 2.tJzdeYimlile tirme Kendi sogutum. ozsogutum {)zdcvimli gtidiim t}zdevim Yardlmcl KuHamrhk, saglamrhk Avagadro sayisi (6.06x10 23 saylsl/g.atom ) Avagadro yasasl GIg no~ Ortalama Eksensel Eksen Delit Belitsel Dingil E~kaynar Yon a<;isi AC;lsal nicem say1s1

17 B Back Back-mixing Back-pressure. Background Backing Backlog Backorder 'acktrack (to) Backup Backup storage Backward Back computation Backwanl elimlnation Backward formulation Barne Bagasse Bake (to). Bake Baking Balance Ball Balance of payments Balance sheet Balking Ballistic Ballistics Balmer series ~and land pass Ciller Band stop filter Bankrupl Bankruplcy Bar Bar charl Bare Barion Barn Sirt-geri Geri karl~tlrma Karljl Basm!,; Qevre saylml, taban saymu, dogal ~~vre 81rt Arlbirikim Ardlsmarlama Oeri izlemek Yedek Yedek depolama Geri, geriye Geri hesaplama Oerl eleme Geri gosterim." Perde KUspe Pi~irmek, (JrInlamak Fmnla (n) mak Pi~irme, (mnlama 1) Denge - 2) Tarta~ Yuvar, bilye' OdemeIer dengesi Biliin~o Katllmama AlI~h AtJljbilgisi Balmer dizileri KU!jak,!jeril, bant Banl'ge~irensilzge~ Bant sonduren silzge!,; Balkm Balkl, balkmhk QUbuk Ql,Ibuk ~izit Qlplak Aglrclk Barn (etkin kesit birimi m2) 9

18 Barometer Barothore5is Baroscope Barostat Barrel Barrier Barycenter Barytcs concrete Bascule Base Basicity Basis Basis oc a vector space Balch Uatch processing Batch produ~tion Bath Bathochromic Bayonet cap Benchmark liolut.ion Benefit-cost analysis Benefit cost ratio Beam Dearing Beat Becquerel (Bq) Bed Bel Bell Bell character Belt Rench test Bend (to) Bend Bending Beneficiation.Bernoulli's theorem Beta Basml;OIl;er, barometre SIVI ic;inde aslltl serpiniml Havabasmcl gozler Basm<; gozctici FIl;1 Engel Aglrhk ozcei Raryumlu beton AgJrtal; Taban, temel, baz Bazhk, temeuik Temel Yoney uzaymm do~uragj 1) Obck 2) Kesikli-biroli;U Toplu ili1eme Toplu iiretim Yunak Renk koyultan SUngti dip Denekta!il <;oziim Yarar- maliyet I;oziilmesi si Yarar-maliyel aram Demet-kiri!i Yatak. Vum _ Rekurel, birim zamandaki par<;a _ lanma (Rq == S 'V 2.7 x 10 curie) Yatak Elcktriksel i1iti~imde gti<; diizeyi CarkJ birimi Qan, zil Qagn damgasl KaYI!i Labaratuar smamasi Biikmek. llukum, BUk (ill) mek BUkUcU Zenginlc!itirme Bernuli oncrmesi beta 10

19 Betatron Bev (billion electron volt) Bias Biased Biased estimator Biaxial Bibliography Dieubic. Bid Bid (to) ~idding 'idirectional Bidirectional flow Big M Method Bilinear Biliteral Billet Bimetal Bimolecular Bin Binary Binary cell Binary code Binary search Binder Binding Binding constraint Binomial Binomial coefficient Binomial distribution Binomial expanaon Illipartite lfiipolar Biquartz Biquadratic Birefringance Dirth proctlss Birth rate Birth-and-death process Bisector Distable Betatron, elektron hlzlandmclsl Milyar elektron volt (enerji birimi) Egilim Egilimli Yanh kestirici tki eksenu Kaynakc;a Qiftill;Ul Parasal oneri A';lk indirime girmek Ahma a~mak. a~lk indirim Qiet yonlti Qiet yonlli akl:;i lliiyiik M yontemi Qift dogrusal, ~iftbiril QiCtyanh Takoz Giftmetal, metalc;ift tkimolekiillil Depo, silo Ikili tkili goze Ikili diigum Ikili arama BalHaYlcl 1- Daglama, barllamm, 2- Etkin Etkin klslt tkiterimli tkiterimli katsaylsl tkiterimli daglhm tkiterimli a<;tnlm tkikiimeli tkikuluplu Qift kuartzh levha Qiftikil Qiftktnhm Salt dogma siireci Dogma oram Dogma-olme sureci A<;lortay Thikararh. c;iftkararh 11

20 Bright line spectrum Brightener Brightness Urillovin zone Brim~. Brittle Urittleness Broad beam Uroadening Broadcast Broadside array Bronze Brownian motion llrownian process Brosh Btu (british thermal unit) Bubble Bucking coil Burfer Buffer memory Burfer stock Burrer storage Building Building block Bulk Boiling Bulky Hurdle Burscnburner lluryaney llurden (overhead) Burner Burning Burning point Burnout heat nux Burnout ratio Burn-up Burr Bursting disterupture disk) Busy Busy period Parlak-t;izgi izgesi Parlakla~tmcl Parlakhk BriUoin bolgesi Tuzlu su Gevrek,' ku'tlgan Gcvreklik Geni~ demet G~ni~leme Yaym Eninc dizi Tun!; Brown devinimi Drown siireci fut;a tngiliz lsi birimi (252 kalori) Kabarclk Mlknatls gidcrici kangal Tarnbon, aymcl, yasllk YaSllk, bcllek Arastok, araylglt Yasllk bellek Yapl Yaplta~1 YIClk, Ylgan Ylglk, kaynama Hacimli,oylumlu Demet Burs~n ocagl Yiizmc, yilzilniim Genel p,idcrler Ocak, yaklcl, yakat; Yakma Yanma noktasl Yantk 151 akl!il Yanma orana Vamp bitme, sonuna dck yanrria C;:upak KlrJlma diski Meligul Me!iguliyet donemi /-1

21 Butt point Bypass By-pcoduct Degmeli baglanb. Yangef it Yaniiriil1 c \ lable Cage Cake Cal Calandria Calcareous Calcification Calcination Calculator C,dculus Calculus of variations Calibergage Calibration Calibration Calling sequence Caloric Calorific -Intensity ~ Power.. Value Calorimeter 0- Adiabatic Calorimetry Can Canal Cancel Cancel character Candle - Power Kaphtel. kablo Kares Pasta Kilokalori. binkajori Kapah tepkiye'w kabl Kalkerli Kire/; birikimi, kirel;leme, kire'wle~me. Kavurarak gevrek duruma getirme HesaplaYlcl Uesap Degi!jiler hesabl «;:apol'wer «;:aplama-boimeleme, bolmelendlrim 'Ayarlama «;:agjrlna sarasi lsi! ls,1 lsi! yeginlik ISiI gii'w wi deger Isl!oIt;er «;:evreyahtlk ISlolf er ISIOl'Wiim Kapah yaklt kabl Kallal GlitUrme. slindurme Unut damgasl Mum (1~lk ye~inli birimi) Mum giicii (aydmlatma gii~ birimi) 15

22 - Standard Canonical Corm Canonical - TransCormation Cap Capacimeter Capacitance - Stray Capacitive Capacitor Capacity -Ileat Capillarity Capillary - action - pressure Capital - aqity capital - working capital --Capital budget Capital budgeting Capilal investment Capital recovery Capture (to) Capture Carat Carbon Carbo.,naceous Carbonj\rc Carbon black (lamp black) Carbonation Carbonization Carburettor Carcass Cardinality Card reader Carnol's cycle Carriage control character Carriage relurn character Oh;iin mum (bir mum giici.indeki 1~lk kaynagl' Kuralsal bil;im Kuralsal, yasal Kuralsal donii~iim na~hk, ~apka Sl~ao\(;er Slgah~ Kar;ak 51ga, istenmez 51ga Sigal, sjj'~a Slga~ Sllla, sl~lm, al1m lsi sigmu KJlcalhk Kllcal Klkal elki Kllcal basm~ Anamal, anapara Ozsermaye l~lctme sermaycsi Yatmm biit~esi Anapara biit<;elemesi Anamal yatlrjml Anaparanm geri kazaolml Yakalama, kapmak Yakalama, kapma Karat (aglrhk birimi 1/5 gram) Karbon Karbonlu Karbon arkl 1 Karbon karasl l~ Karbonallama Komiir (Jell) tirme KomUrlcli (tir) me, karbonla (n) rna Kara<; tskelet Kiirne boyu Kart okuyucu Kama doniilu Yazici gudumdamgasl Satlr ba~ma don damgasl II;

23 Carrier Carry Cascade Cascaded Case Cash in-hand Cash return Cash now Casking III c~mpound li'astlng Catalyitic Catalyse Catalylis Catalyce (to) Category Cllthetometer Cathode Cathod ray tube (CRT) Cathodic protection Calhodluminescence Cathodophosphorescence Cation Cationic cu rrent Cause to Cause Causal Causality..{lausa.lloop diagram ilusuc Cavitation ' Cavity Ceiling Cell Cellular Cellular growth Cement Center, centre Centering coil T~IYlcl E1de 1) Ardarda 2) Caglayan Ardarda ba~lannuli Killf Kasa Nakit gelir Nakit akl~1 Macunlama Macun Dokiim, kahp 'I'ezgensel Tezgenleme 'I'ezgenlelitirilmi!i Tezgenleme Ulam Diizeyoll;er Eksi ufo. katot Katot l!iln tiipti Katotik koruma Eksi ur;sal l!ilklamm, eksiul; l!ilk lanyla 1~lklnmm Eksiur; I~lnlarlyla rosron~lilamm Artm Artmsal nklm Yol al;mak Nedcn Nedensel Ncdensellik Ncdensel dongii r;izenegi Yakici Oyma Kovuk, bo~luk Tavan l)ooze 2) Pi! Gozeli Gozesel biiyume 1) l;imento 2) Birle~tirici 1) Ortak 2){)zek, merkez Ortalaylci kangal 17

24 Centering control Ortalarna deneueme Centimeter Ytizdemetre (CGS uzunluk birimi), cm I Centipoise Ytizdcpoise (CGS a~daltk bilimi) Central Ozekscl I Central limited theorem Gausslaljma teoremi, ozeksel SIOlr lama kurarm Central moment Ozeksel moment Central procelising unit (CPU) Ana ililem birimi Central processor Ana iljlcmci Centralization Ozekle1jtirme Central Sample momolnt Ozeksel orneklem moment' Centrifuge Ozekka!; oiayi Centrifugal Ozekka!; - force Ozekka!; kuvvet - process Ozekka~ il;lemi Centripetal Mcrkezcil Ceramic Gomlek, seramik Cerenkov radiation Ccrcnkov Iljlnlml Certainty Kesinlik CGS system cas brimler dtizeni Chain Zincir. - conveyor Zincir taljlyici - reaction Zincirleme tepkime Chained list Zincirlenmilj liste Chaining search Zincirleme arama Chair Conn Koltuk birirni Chamber Oda - bubble Kabarclk Odasl - cloud Sis odasl Change Degiljik, degiljtirme - oc state Durum degiljimi Channel Oluk, kanal, akan - capacity Oluk slglml - frequency.oluk slkh~1 Channel result descriptor OIuk sonu!; belirteci Channeled spectnm OlukJu izge Channeling Oluklama, kanallaljma - effect OlukJama etkisi Chaos Ozyapi 18 I II, I I I I I I I { I I

25 Chapter Character Character fill Character set Character string Character subset Characteristic -x rays Characteristic Equation fharacteristic Value ~eigen Value) - curve - feature - function Charcoal Charge - balance Charge (to) Charger Charging Charm nu mber Charmed particle Chart Chasis Check Check digit Chelate Chelation Chemically Pure (c.p.) Chi-meson ~himney (stack) Chi-square distribution Chipping Chips Chisel Choice theory Choke - coil Chopper Chord BolUm Damga" Damga doldurmak Damga taklml Damga dizgisi Damga alttakmu Ayu1.kan belirtken, lfasal, ozeuik Belirtken x I~mlan lrasal denklem lrasal de~er {he~rl, lfasal e~ri IralaYlcl nitelik ()zililev Odun komiirii, mangal komiirii YUk - Besleme YUk denkligi YUklemek YUkleyici - Doldurucu YUkleme, doldurma Tl1slm saylsl Tllslmh parc;aclk Qizcnek, c;izge Qatl, c;atkl, ljase Gozden gec;irme, denetim Sa~lama sayisi KlskaC; KlskaC;lama Kimyasal ardlkh Chi ortacl~l Baca KI kare daglhffil Qcntme Yonga, klfmtj Keski SeC;me kuraffil Bogma Bogma kangah DUici, klyicl Kirilj-tel /9

26 Chroma Renksel parlakljk Chromatics Renk bilgisi Chromaticy RenkseUik. renk sayisi Chromophore Renkveren Chromotographic column Renkseme dikeci Chromotgraphy Renkbetlm Chronometer SUreOlt.er. kronometre Chute Oluk Circle Daire-Qember Circuit DongU-Devre Circular Dairesel-.;embersel - polarization Qembersel ucaylamm Circulating signal Dola~an imlem Circulation Dola~lm - of a veciort Bir yongunun dola1ilml - Circulator Dola~tmci : Circumference Qevre, I;ember Circumstance Durum, k01iu1 Cis-isomer Yanda~, e~iz Clad Yastlk - iron Demir yastlk Cladding Giydirme - material Giydirme gereci r Clamp Kelep«;e. klska«;. mandai, m ngene Clamping.. Kenetleme' _ Class SiDle Claliliification SlOlOandlrma, obekleme, aylnm Classi fier SlOlOandlncl I Class oc symmetry operations E!iyanh (bakl~linh) i~lemle~ SIOICI Clathrate Compound MolekUlsel slkl1ilmla olu1i m'f1i bi le~ik Clay Cleaner Cleaning Clear (to) Clearance Cleavage Clinometer Clip (to) Clipper 2U Kil Temizleyici Temizleme : Silmek, temizlemek AC;lkhk Yanlma. klrllma Egimolc;er Klrpmak Klrplcl I i

27 Clipping Clique Clockwllie Closed Closed loop Close-down routine Close packed hexagonal structure Close packing loser Closure Cloud '-chamber Cluster Cluster analyliis Clutch Coad Coal -tar Coalesce Coalescence' Coarse Coarse grid Coarseness Coarse table Coated Coating Coboundary Co-current..-contact ~ode Code Code. coding scheme Code extension character Code set, data code Coded representation.coefficient - oc expansion - of friction Coefficient of determination Kupma, kmlma Deme:ji, klik Saat yonilnde Kapah Kapah dongti Kapanlli yordallu Slkldolmulj altlgensel yapl Slkllilk doldurma. slk lstineme Kesicl Orti.im Sis, bulut Sis Odasl Salklm Kilmeleme rwozilrnlemesi Kavrarna tlrtu, kaplama KomUr Katran Kayna:jtlrmak Kayna:jtllma, birle:jtirme Kaba Kaba lzgara Kalaballk Kaba dizin Kaplanml!i. slvanml!i Kaplama Tilmler slm(. E!iyonlii aklm Degmesl. Tamm Ylikseklik DUgUm, kod DU~Um. Dliglim geniljletme damgasl DU~iim taklml DUgUmlenmi!i gosterim KatsaYI Genillietme katsaylsl SUrtiinme katsaylsl Belirleme katsayisl 21

28 Coenergy Coercimeter Coercive force Coercivity Cofactor Coforest Cognitive Coherence Coherence Coherent Cohesion Coil Coincidence Coincident Coke Coking coal Cold Collapse Collector Collater Collateral Collecting Collection Collective Coligative Collimating Collimator Collision Colloid Color Colorta Colorimeter Colorimetry Coloring Problem Column Combination Combinational Combinatorics Tiimlererk Artlk mlknntlslamm Olt;er Artlk mlknntlslamm gidericl kuvvet Artlk mlknatlslanam E!i~arpall Tiimler orman Bilillsel 1) Uyumluk 2) Yapl~mal 3) E~evrellik, e~evrelilik Uyumlu, e!ievrel, e!ievreli, bagdal;j It;tutunum. i~ yapl:jkanl1k, tiirde!i yapl:;ma Kangal Sanm, Sargl Qakl~rnn, rastla:;ma, rasla:jllll. aymanhk Qak1llik Kok Kokla1jar komur Soguk Got;mc, katlanma Toplayucl Giri1itirmek Yanyana 'roplama Derme, toplama Toplu-Ortak llaglalilk Yon verici Yonleyici, ko!iutlayicl Qarpl!ilTia Kollait Renk Renklendirmek Renkol~er Renkoh;iim Renklendirme problemi Dike~, kule-diksara Birlelii Birie~imsel Dirleljir hesabl 22