HASTALARIN SIK SORDUKLARI SORULAR BESLENME VE KANSER

Transkript

1 HASTALARIN SIK SORDUKLARI SORULAR BESLENME VE KANSER Doç. Dr. Bülent KARAGÖZ GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Tıbbi Onkoloji Servisi

2 Beslenme ve Kanser Beslenme Kansere hastasında beslenme Morbidite Yan etki yönetiminde Pogresyon ya da nüksü engellemek için Kanserden korunma 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

3 Beslenme ve Kanser Epidemiyolojik çalışma düzenleri Gözlemsel çalışmalar Tanımlayıcı çalışmalar Analitik çalışmalar Ekolojik çalışmalar Migrasyon çalışmaları Vaka-kontrol çalışmaları Kohort çalışmaları Girişimsel çalışmalar Bireysel bazlı çalışmalar Toplum bazlı girişimsel çalışmalar 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

4 Et tüketimi ile kanser arasında ilişki var mıdır? 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

5 Et tüketimi ile kanser arasında ilişki var mıdır? Kanser oluşumunu tetikleyebilir Anabolik hormonlar Heme demiri Nitratlar (->nitrozamin) Tütsülenmiş, işlenmiş et Heterosiklik aminler ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar Hayvanlarda kanser gelişimi» Pişirme süresi, şekli, sıcaklık ile ilişkili Kırmızı et, balık, beyaz et 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

6 Et tüketimi ile kanser arasında ilişki var mıdır? Düzenli kırmızı et tüketimi Kolorektal kanser Metaanaliz 120 g/gün artmış tüketim: riski %24 artırıyor Norat T, Int J Cancer 2002;98:241 Nurses Health Study II Kırmız et ve işlenmiş et riski artırıyor Cho E, Arch Intern Med 2006;166:2253 Meme kanseri Prospektif kohort çalışmalarda (toplu analiz) İlişki gösterilemedi Missmer SA, Int J Epidemiol 2002;31:78 Nurses Health Study II Riski artırıyor» 1,5 kez /gün vs 3/hf (Beyaz et etkisiz) Cho E, Arch Intern Med 2006;166: Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

7 Et tüketimi ile kanser arasında ilişki var mıdır? Kırmızı et tüketimi Kanser mortalitesini artırıyor (+ total mortalite) Nurses Health Study Health Professionals Follow-up Study» Pan A, Arch Intern Med 2012;172: NIH-AARP (American Assoc of Retired Persons) Diet and Health Study» Sinha R, Arch Intern Med. 2009;169(6): Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

8 Kanserden korunmak için diyette yağdan kaçınmalı mıyım? Hangi çeşit yağı tüketmeliyim? 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

9 Kanserden korunmak için diyette yağdan kaçınmalı mıyım? Hangi çeşit yağı tüketmeliyim? Yüksek oranda yağ -> safra asit salımı Karsinojenlere dönüşüm Promoter olarak davranır 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

10 Kanserden korunmak için diyette yağdan kaçınmalı mıyım? Hangi çeşit yağı tüketmeliyim? Kolon kanseri Japonlarda II Dünya Savaşı sonrası Diyet yağ x2,5 artınca kolon kanser sıklığı arttı Kohort çalışmalar Yüksek hayvansal yağ tüketimi riski artırıyor Bu artış kırmızı et tüketimine bağlı» Norat T, Int J Cancer 2002;98(2):241 Nurses Health Study» Willett WC, N Engl J Med 1990;323(24): Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

11 Kanserden korunmak için diyette yağdan kaçınmalı mıyım? Hangi çeşit yağı tüketmeliyim? Meme kanseri Vaka-kontrol çalışmaları (metaanaliz: 100 g/gün artış RR=1,35 )» Howe GR, J Natl Cancer Inst 1990; 82(7): 561 Kohort çalışmalar Meme kanser riskini artırıyor Nurses Health Study EPIC (European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition) NIH-AARP (American Assoc of Retired Persons) Diet and Health Study» Kim EH, Am J Epidemiol 2006;164:990» Sieri S, Am J Clin Nutr 2008;88:1304» Thiebaut AC, J Natl Cancer Inst2007;99:451 Diyetteki yağ tüketimi ile ilişki zayıf Eski kohort çalışmalar (metaanaliz)» Hunter DJ NEJM 1996; 334 (6): Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

12 Kanserden korunmak için diyette yağdan kaçınmalı mıyım? Hangi çeşit yağı tüketmeliyim? Meme kanseri Diyette yağın azaltılması Yüksek tüketimi olanlarda meme kanserini azaltıyor Women s Health Initiative rand. kontr. Diyet Modifikasyon Çalışması» Prentice RL, JAMA2006;295:629 Meme kanser tanısı almış hastalarda Rekürrens riskini %23 azaltıyor Meme kanser mortalitesini %17 azaltıyor» Xing MY, Asian Pac J Cancer Prev 2014;15: Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

13 Kanserden korunmak için diyette yağdan kaçınmalı mıyım? Hangi çeşit yağı tüketmeliyim? Prostat kanseri Yüksek hayvansal yağ tüketimi riski artırıyor Over kanseri» Crowe FL, Am J Clin Nutr 2008;87(5):1405» Park S-Y, Int J Cancer 2007;121(6):1339» Schuurman AG, Cancer 1999;86(6):1019 Omega 3 ve 6 tüketimi riskini azaltıyor, trans yağlar artırıyor» Merrit MA, Br J Cancer 2014; 110: Endometrium ve akciğer kanseri İlişki gösterilemedi» Smith-Warner SA, Cancer Epidemiol Biom Prev 2002;11: Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

14 Meyve ve sebze ağırlıklı mı beslenmeliyim? 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

15 Meyve ve sebze ağırlıklı mı beslenmeliyim? Zengin içerik Antioksidan Lif Potasyum Kerotenoid C vitamini Folat Diğer vitaminler 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

16 Meyve ve sebze ağırlıklı mı beslenmeliyim? Kolorektal kanserler Bazı prospektif çalışmalarda ters birliktelik var Yeni kohort çalışmalarda ilişki gösterilemedi Nurses Health Study Health Professionals Follow-up Study» Michels KB, JNCI 2000;92:1740 Metaanaliz (14)» Koushik A, JNCI 2007;99:1471 Mide kanseri Bazı prospektif çalışmalarda ters birliktelik var» World Cancer Research Fund. American Institute for Cancer Research Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

17 Meyve ve sebze ağırlıklı mı beslenmeliyim? Meme Kanseri İlişki açık değil Toplu analiz (8) ve EPIC çalışması» Smith-Warner SA, JAMA 2001;285(6):769» van Gils CH, JAMA 2005;293(2):183 ER (-) meme kanseri riskini azaltıyor Nurses Health Study» Fung TT, J Nutr 2006;136(2):466 Akciğer kanseri ve diğer kanserlerde Risk azalımı gösterilemedi Metaanaliz, Health Professionals Follow-up ve EPIC çalışmaları» Smith-Warner SA, Int J Cancer 2003;107(6):1001» Hung HC, J Natl Cancer Inst 2004;96(21):1577» Boffetta P, J Natl Cancer Inst2010;102(8): Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

18 Liften zengin diyet ve kanser ilişkisi nedir? 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

19 Liften zengin diyet ve kanser ilişkisi nedir? Denis Burkitt Lif 1969 Afrika: Yüksek lif tüketimi: kolon kanseri sıklığı düşük Kanserden koruyucu olabilir Kolon luminal bakterilerince fermante olur Hacim oluşturucu etki transit zamanını azaltır Karsinojenik kimyasallara bağlanır Apopitozu stimule edebilir 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

20 Liften zengin diyet ve kanser ilişkisi nedir? Kolon kanseri (liften zengin diyet) Vaka-kontrol çalışmaları (metaanaliz, 16) Kolon kanser riskini azaltıyor Prospektif kohort çalışmalar Nurses Health Study Health Professionals Follow-up Study» Michels KB, Cancer Epidemiol Biom Prev 2005;14:842 EPIC Study Yaş, cinsiyet, kilo alımı, boy, kilo dikkate alınırsa ters orantı var» Bingham SA, Lancet 2003;361:1496 NIH-AARP Diet and Health Study İlişki gösterilemedi Tam tahıl tüketimi ile riskte küçük azalma» Schatzkin A, Am J Clin Nutr 2007;85: Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

21 Liften zengin diyet ve kanser ilişkisi nedir? Meme Kanseri Metaanaliz (10 Vaka-kontrol) Meme kanser riskini azaltıyor 6 prospektif çalışma İlişki gösterilemedi» Willett WC, JAMA 1992;268:2037» Graham S, Am J Epidemiol 1992;136:1327» Terry P, Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2002;11:1507» Verhoeven DT, Br J Cancer 1997;75:149» Jarvinen R, Cancer Lett 1997;114:251» Horn-Ross PL, Cancer Causes Control 2002;13: Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

22 Liften zengin diyet ve kanser ilişkisi nedir? Mide kanseri Netherlands Cohort Study İlişki gösterilmedi Prostat kanseri» Botterweck AA, Cancer 2000;88:737 Lif tüketimi riski azaltıyor» Descasaux M, J Nutr 2014 Feb Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

23 Turpgiller kanser gelişimini engeller mi? 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

24 Turpgiller kanser gelişimini engeller mi? Lahana Brokoli Brüksel lahanası Karnabahar Turp Şalgam Roka Tere Karotenoidlerden (beta karoten, lutein, zeaxanthin), vitamin C, E ve K, folat, mineraller ve liften zengin 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

25 Turpgiller kanser gelişimini engeller mi? Etki DNA hasarından hücreyi korumaya yardım Karsinojenlerin inaktivasyonu Antiviral, antibakteriyal, antiinflamatuvar etki Apopitoz induksiyonu Anjiogenez ve tm hücre migrasyon inhibisyonu 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

26 Turpgiller kanser gelişimini engeller mi? Kolon kanseri Kohort çalışmalarda ilişki yok» McCullough ML, Cancer Causes & Control 2003;14: » Flood A, Am J Clin Nutr 2002;75: » Michels KB, JNCI 2000; 92: Netherlands Cohort Study on Diet and Cancer Kolon kanser riski azalıyor (rektum değil)» Voorrips LE, Am J Epidem 2000;152: Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

27 Turpgiller kanser gelişimini engeller mi? Meme kanseri Vaka-kontrol çalışması: Turpgillerin fazla tüketimi: düşük meme kanser riski» Terry P, JAMA 2001;285: Kohort çalışmalarda ilişki yok ya da küçük» Smith-Warner SA, JAMA 2001;285: » Zhang S, JNCI 1999;91: Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

28 Turpgiller kanser gelişimini engeller mi? Prostat kanseri Bazı vaka-kontrol çalışmalarında Riski azaltıyor» Kolonel LN, Cancer Epidem Bio & Prev 2000;9: » Jain MG, Nutr and Cancer 1999;34: Kohort çalışmalarda İlişki yok ya da küçük» Schuurman AG, Cancer Epidem Bio & Prev 1998;7: » Giovannucci E, Cancer Epidem Bio & Prev 2003;12: » Key TJ, Int J Cancer 2004;109: Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

29 Turpgiller kanser gelişimini engeller mi? Akciğer kanseri Kohort çalışmalarda İlişki küçük» Neuhouser ML, Cancer Epidem Bio & Prev 2003;12: » Voorrips LE, Cancer Causes and Control 2000;11: » Chow WH, Cancer Causes and Control 1992;3: Nurses Health Study Health Professionals Follow-up Study Akc kanser riskini azaltıyor ( 5/hafta)» Feskanich D, JNCI 2000;92: Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

30 Şeker tüketiminin kanser gelişimine etkisi var mı? 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

31 Şeker tüketiminin kanser gelişimine etkisi var mı? Karsinogenezi stimule edebilir İnsulin benzeri büyüme faktörü-1 (IGF-1) ve» Kaaks R, Proc Nutr Soc. 2001;60: İnsulin sentezi Oksidatif stres» Ceriello A, Metabolism. 1999;48: Kilo alımı, obezite» World Health Organization (WHO); Diet, nutrition and the prevention of chronic diseases. 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

32 Şeker tüketiminin kanser gelişimine etkisi var mı? Epidemiyolojik çalışmalar Kolon kanseri ile ilişki olabilir Diğer kanserlerin risk artışı gösterilemedi.» World Cancer Research Fund (WCRF), AICR; 2007 Vaka kontrol çalışmalarında ilişki var» Burley VJ, Eur J Cancer Prev 1997; 6: Nurses' Health Study Pankreas kanseri riskinde artış» Michaud DS, JNCI 2002;94: Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

33 Şeker tüketiminin kanser gelişimine etkisi var mı? NIH-AARP Diet and Health Study (n:435674) Bazı kanserlerin riski artıyor Özefagus kanseri İnce barsak kanseri Plevral kanser Over kanserinde azalma Kadınlarda tüm şekerlerin tüketimi Sık rastlanan kanserlerde risk artışı saptanamadı.» Tasevska N, Int J Cancer 2012;130: Kanser mortalitesine etkisi yok (n: )» Tasevska N, Am J Clin Nutr 2014 Feb 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

34 Süt ve süt ürünleri tüketebilir miyim? 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

35 Süt ve süt ürünleri tüketebilir miyim? Kolorektal kanserler Metaanaliz (15 kohort, n: ) Fermente olmayan süt erkekte düşük kolon kanseri ile beraber Rektum değil, kadında etki yok Fermente süt, peynir etkisiz» Ralston RA, Crit Rev Food Sci Nutr. 2014;54: EPIC çalışması Süt, yağlı süt riski azaltıyor (KRK) Yağsız süt, peynir, yoğurt numerik azalım (İAD)» Murphy N, PLOs 2013;8: e72715 Mesane kanser Fermente süt ürünleri ve yoğurt riski azaltıyor» Larsson SC, Am J Clin Nutr. 2008; 88: Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

36 Süt ve süt ürünleri tüketebilir miyim? Over kanseri Metaanaliz Vaka-kontrol (18) sonuçları çelişkili Kohort çalışmalar (3): süt ürünleri yağsız süt, total laktoz riski artırıyor» Larsson SC, Int J Cancer. 2006;118: Prostat kanser riskini artırıyor» Qin LQ, Asia Pac J Clin Nutr. 2007;16: Hepatosellüler karsinom Süt, peynir riski artırıyor Yoğurt tüketiminin etkisi yok EPIC çalışması» Duarter Salles T, Int J Cancer 2014 Feb Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

37 Süt ve süt ürünleri tüketebilir miyim? Mortalite Yüksek yağlı süt ürünleri tüketimi Meme kanseri hastalarında mortaliteyi artırıyor» Kroenke CH, J of NCI 2013; 105: Süt ve süt ürünleri tüketimi Prostat kanser hastalarında mortaliteyi artırmıyor» Pettersson A, Cancer Epidemiol Biom Prev. 2012;21: Metaanaliz Süt, peynir, yoğurt ve tereyağı Total mortaliteyi artırmıyor» O Sullivan TA, Am J Public Health 2013;103:e Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

38 Yeşil çay tüketimi kanserden korur mu? 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

39 Yeşil çay tüketimi kanserden korur mu? Yeşil çay (Camellia sinensis) Vaka-kontrol çalışmaları Uzun süreli tüketim bazı kanserlerin riskine etkisi +/- Yüksek grad prostat IN (n:60) Yeşil çay ekstraktı ile prostat kanser gelişimi azaldı» McLarty J, Cancer Prev Res 2009;2:673 Oral premalign lezyonları tedavi etmektedir» Tsao AS, Cancer Prev Res 2009;2: Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

40 Yeşil çay tüketimi kanserden korur mu? Yeşil çay (Camellia sinensis) Meme kanserinde yeşil çay alımı ( 5 vs 4 fincan/gün) Evre I ve II de DFS daha uzun Evre III hastada etkisiz EPIC çalışması» Nakachi K, Jpn J Cancer Res 1998;89:254 Çay (çoğunluk siyah) ve kahve tüketimi Sigara içen erkeklerde özefagus yassı epitel hücreli karsinom riskini azaltıyor» Zamora-Ros R, Int J Cancer Feb Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

41 Likopen içeren besinlerin tüketiminin kanser gelişimine etkisi var mıdır? 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

42 Likopen içeren besinlerin tüketiminin kanser gelişimine etkisi var mıdır? Likopen Domates ve ürünleri Karpuz, pembe greyfurt, şeftali, guava ve kuşburnu Vaka-kontrol çalışmaları Sonuçlar çelişkili +/-» Giovannucci E, J NCI 1999;91:317 Prospektif kohort çalışma (n:29.361) Likopen ve spesifik domates ürünlerinin tüketimi Prostat kanser riskini Aile öyküsü olan bireylerde azaltıyor Tüm popülasyonda etki yok» Kirsh VA, Cancer Epidem Biom Prev 2006;15: Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

43 Beslenme ve Kanser Kırmızı et ve işlenmiş et tüketimi Birçok kanser riskinin ve mortalitesinin artışı ile beraberdir Yağ (hayvansal) tüketimindeki artış Bazı kanserleri tetikleyebilir. Liften zengin, sebze meyve ağırlıklı beslenme, turpgillerin tüketimi, likopen içeren besinler ve yeşil çay Kansere karşı koruyucu olabilir Şeker tüketiminin Kanser riskini artırdığı açık değil, kanser mortalitesini artırmıyor Süt ve süt ürünlerinin tüketimi ile Kanser arasındaki çalışma sonuçları çelişkili 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

44 Teşekkür ederim Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi