Heybeliada Uluslararası Müzik Araştırma Merkezi

Transkript

1 Heybeliada Uluslararası Müzik Araştırma Merkezi Proje Özeti Istanbul / Atina, Şubat 2009 Bosphorus Cultural Alliance YDAS International Development Cooperation Department

2 Bir araştırma merkezi olarak bakımı yapılacak olan Heybeliada Rum İlkokulu Heybeliada Haritası ve Araştırma merkezinin Adadaki yeri Heybeliada Uluslararası Müzik Araştırma Merkezi: Proje Özeti 3

3 Tarihçe Heybeliada Uluslararası Müzik Araştırma Merkezi ne ev sahipliği yapacak olan bina, geçmişte, Heybeliada daki Aya Nikola Kilisesi ne bağlı Rum Ortodoks Vakfı na ait bir ilkokul olarak faaliyet gösteriyordu. Heybeliada tepesinin eteklerinde, sahile yakın bir konumda inşa edilmiş bulunan okul, İstanbul lu Rum cemaatin önemli tarihsel miraslarından biri yılında Halki Yatılı Okulu (D. Zervoudakis in aile arşivinden) 1849 yılında, o zamanlar Halki denilen Heybeliada nın Rum cemaati, Ruhban Okulu civarında kurulacak bir okul için girişimde bulundular. Okul binası, Iliasco ailesinin bağışladığı bir arsada, mimar Ioannis Kalfas tarafından tasarlandı ve inşa edildi. Okulda hem kız hem erkek öğrenciler okuyordu ama giriş kapıları ayrıydı yılındaysa Millî Eğitim Bakanlığı nın kararıyla bütün okullarda kız ve erkek öğrenciler beraber okumaya başladı. Bu tarihlerden sonra binanın üst katını okul kullanmaya devam ederken, alt kat cemaatin kültür derneğinin ve bir hayır kurumunun kullanımına açıldı de, adada öğrenim çağında Rum öğrenci kalmayınca, okul kapılarını kapamak zorunda kaldı. Heybeliada Kültür Derneği binanın zemin katında törenler, tiyatro oyunları, konserler ve dans akşamları düzenlese de, 1980 den sonra binayı kullanmak hiçbir şekilde mümkün olmadı. 4 Heybeliada Uluslararası Müzik Araştırma Merkezi: Proje Özeti

4 Projenin oluşumu 2005 yılında, Yunanistan menşeli bir sivil toplum kuruluşu olan Bosphorus Cultural Alliance, okul binasının tamir edilmesi, binanın eğitim ve araştırma amaçlı bir uluslararası kültür merkezine dönüştürülmesi için çalışmalarına başladı. Bu kültür merkezi esas olarak Anadolu ve Akdeniz coğrafyasının müzikal geleneklerine odaklanacak, yaratıcı girişimlere önem verecek ve çağdaş sanatsal ifade biçimlerine açık olmayı ilke edinecektir. Okul binasının ön cephesi, 2006 Yunan sivil toplum kuruluşu Bosphorus Cultural Alliance, projenin gerçekleşebilmesi için ilk aşamada Türk sivil toplum kuruluşu Heybeliada İlm-i Musiki Derneği ile bir işbirliği gerçekleştirdi ve Yunanistan Uluslararası Kalkınma Dairesi eliyle Avrupa Birliği nden destek aldı. Bosphorus Cultural Alliance, 2002 haziranında Alexandroupolis te (Dedeağaç) kuruldu. Kuruluşun kurulmasına önayak olan Bosphorus grubunun kurucusu Nikiforos Metaxas ve grubun şarkı sözü yazarı ve yorumcusu Vassiliki Papageorgiou, 1995 yılından bu yana Heybeliada da yaşamaktadır. Bosphorus grubu Osmanlı geleneksel müziğine Türk sanatçıları ile beraber çalışarak yoğunlaşırken, grubun yeni kolları Yunanlı müzisyenlerle de çalmaktadır. Heybeliada İlm-i Musiki Derneği, geleneksel Türk müziğinin hamilerinden Ömer Faruk Berksan ın başkanlığında, 2005 sonbaharında Heybeliada da kuruldu. Derneğin üyeleri arasında, Türkiye nin önde gelen müzisyenlerinin yanısıra, yerel ve uluslararası organizasyonlarla işbirliğinde tecrübe sahibi olan İstanbul ve Heybeliada nın seçkin simaları bulunmaktadır. Heybeliada Uluslararası Müzik Araştırma Merkezi: Proje Özeti 5

5 Projenin ilk safhası 2009 Şubat ayında, özenle seçilmiş Türk ve Yunanlı mimar ve mühendisler binanın tamiratına başladılar. Tamiratın bir yıl sürmesi tahmin ediliyor. Binanın içinden detay: Aşınma izleri görülebiliyor 1980 den bu yana terk edilmiş bulunan bina, gözle görülür derecede yıprandı ve bakımsız kaldı. Yine de temelleri bozulmadı ve sağlamlığını korudu. Bu binada öncelikle tarihi yapıyı koruma amaçlı bir bakım yapılması, ayrıca yüksek kalitede modern teknolojiyi ihtiva eden bir araştırma merkezinin kurulabilmesi için geniş çaplı bir proje ve modern bir teçhizat gerekiyor. Projenin ilk adımında, okul binasının tamir edilmesi, bir konser salonu için gereken aletlerin temini, müzikal gelenekleri yazı, ses, fotoğraf ve video formatlarında belgeleyen elektronik arşivlerin oluşturulması ve sanatsal üretim yapabilmek için bir kayıt stüdyosunun kurulması amaçlanıyor. Zemin katta yer alacak kayıt stüdyosunun tasarımı 6 Heybeliada Uluslararası Müzik Araştırma Merkezi: Proje Özeti

6 Projenin planlaması ve teknik ekibi Projenin planlaması ve teknik idaresi, özenle seçilmiş uzmanlardan oluşan birimlere emanet edilmiştir. Tasarım, Uygulama ve Kontrol Birimi Mimarlık bürosu Ganotis & Spithas 3 Heyden St. Athens Stavros Ganotis Dimitris Spithas Christina Parakente Mimar Mimar Mimar İnşaat mühendisi Chrysanthos Kirpotin Bina Restorasyonu profesörü Atina Polyteknik Üniversitesi Ses ve akustik mühendisi Gottfried Schubert Bina Akustiği mühendisi Mekanik mühendisi Minos Maistros Mekanik mühendisi Müteahhit Ender Durmaz İnşaat mühendisi Teknik Denetim Birimi Proje yönetmenleri Anıt Doğan Mimar Z. Serra Berksan Mimar Ses Teknolojisi Tasarım Çalışmaları ve Ses Sistemleri Birimi Stüdyo tasarımı ve inşaatı Iannis Zannos Dijital Müzik ve İnteraktif Sanatlar koordinatörü profesörü, Ionian Üniversitesi, Görsel ve İşitsel Sanatlar Bölümü Heybeliada Uluslararası Müzik Araştırma Merkezi: Proje Özeti 7

7 Faaliyetler Bu tarihi bina, uluslararası bir müzik merkezine ev sahipliği yapacaktır. Bu merkezin amacı Anadolu ve Akdeniz coğrafyasının dâhil olduğu kültürel bütünün müzikal geleneklerini öğrenmek, icra etmek ve bu geleneklerden modern bir anlayışla beslenen yeni biçimleri araştırmak olacaktır. Bu merkezin faaliyetleri arasında, Türk ve Yunan geleneksel ve çağdaş/dijital müzikleri hakkında atölyeler ve seminerler düzenlemek, müzikal üretimleri ve görsel-işitsel çalışmaları kayıt altına almak, edebî ve bilimsel çalışmaları yapmak ve yayınlamak sayılabilir. Müzik merkezinin ana faaliyetleri şöyle sıralanabilir: n Müzik seminerleri Osmanlı ve Türk geleneksel müziği kuramı ve tarihi Bizans ve Yunan geleneksel müziği kuramı ve tarihi (Rebetiko dahildir) Çalgı yapımı Elektronik müzik, ses teknolojileri ve bunların yardımıyla üretilen interaktif sanat formları üzerine atölyeler n Kültürel etkinlikler Balkanlar ve Doğu Akdeniz coğrafyasını geniş anlamda kapsayacak konserler Müzik ve çevre ilişkisini konu alan belgesellerin gösterimi Türkçe ve Yunanca yazılmış edebiyat ve şiir hakkında konferanslar n Kayıtlar Bütün etkinlikler kaydedilecek, arşivlenecek ve uluslararası planda araştırmacıların kullanımına sunulmak üzere çoğaltılacaktır.. n Çalgı yapımı ve tamiri n Türkçe ve Yunanca düzyazı ve şiir eserlerinin çevrimi ve basımı n Araştırmalar Yukarıdaki başlıkların her biri, söz konusu coğrafyanın geniş kültürel bağlamına ışık tutması ve gelecekteki etkinlikler ve projelere kılavuz olması amacıyla bilimsel bir araştırma ciddiyetiyle ele alınacaktır. Araştırma faaliyetleri sonucunda üretilecek araştırmalar, kurumun kendi yayınları arasında veya uluslararası yayınlarda basılacaktır. KÖK AKIMLAR Kurumun ilgi alanına giren bazı çalgılar ve karşılıklı müzik akımları MEVLEVİ OSMANLI TÜRK HALK BİZANS YUNAN HALK REBETIKO DENEYSEL MÜZİK ÇEVRESEL SOUNDSCAPE ENSTRÜMANLAR NEY KANUN KEMENÇE UD BAĞLAMA TANBUR BİZANS ŞAN BUZUKİ SANTUR GAYDA DİJİTAL TEKNOLOJİ 8 Heybeliada Uluslararası Müzik Araştırma Merkezi: Proje Özeti

8 Ekonomik ve kurumsal yeterlik Heybeliada Uluslararası Müzik Araştırma Merkezi nin yönetiminde, İlm-i Musiki Derneği ve Bosphorus Cultural Alliance kuruluşlarının asil ve fahrî üyelerinin oluşturacağı bir kurul bulunacaktır. Kurul, kurumun kaynaklarının tedarikinden ve etkinliklerinin idaresinden sorumlu bulunacaktır. Kurumun kaynakları aşağıdaki yollarla tedarik edilecektir: Eğitim ücretlerinden ve kurumun hizmetlerinden elde edilecek gelirler (bu hizmetler arasında atölyeler ve seminerler, konserler, sergiler ve diğer kültürel etkinlikler, müzik kayıtları ve basılı yayınlar sayılabilir) Kamusal ve özel kaynaklardan, Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği desteğiyle gerçekleştirilecek eğitsel ve kültürel organizasyonlardan edinilecek fonlar Banka ve diğer ticarî kurumlardan edinilecek sponsorluklar Özel ve tüzel kurumların, şahısların bağışları Bosphorus Cultural Alliance, 1986 yılında İstanbul da Nikiforos Metaxas tarafından kurulan müzik grubu Bosphorus un çalışmaları sonucunda bir sivil toplum kuruluşu olarak kurulmuştur. Bosphorus grubunun yirmi yılı aşkın faal müzik hayatı boyunca, Türkiye ve Yunanistan ın önde gelen müzisyenleri ve araştırmacıları arasında güçlü bağlar tesis edilebilmiştir. Bosphorus Cultural Alliance, son yıllarda, fon sağlayabilecek etkinliklerin yanında, kurumun çalışmalarını pekiştirecek ve geliştirecek faaliyetlere destek verebilecek bazı kurumlarla işbirliği zemini imkânı bulabilmiştir. Heybeliada nın tarihsel ve kültürel önemi, adalar arasındaki ayrıcalıklı konumu ve İstanbul kent merkezine yakınlığı, kent manzarasına geniş bir perspektifle hakimiyeti, projenin varlık kazanması için en uygun ortamı oluşturmaktadır. Bosphorus grubunun stüdyo çalışmalarından Bosphorus grubunun Atina Megaron Musikis salonundaki konseri Heybeliada Uluslararası Müzik Araştırma Merkezi: Proje Özeti 9

9 Destekler ve hedefler Çeşitli kültür ve bilim kurumlarıyla işbirlikleri şimdiden başlamıştır. Müzik araştırma merkezinin uluslararası alanda ilk görünümü İstanbul 2010 bünyesinde gerçekleşecektir. İleriki projeler için hedefler şimdiden belirlenmektedir. Heybeliada Uluslararası Müzik Araştırma Merkezi, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti projesinin resmî katılımcıları arasında bulunmaktadır. İstanbul 2010, merkeze, mevcut coğrafyanın müzikal geleneklerinin çağdaş bir sanat anlayışıyla ele alınmasını, bu alanda eğitim, araştırma ve yaratıcı çalışmalar yapılmasını sağlayacak bazı etkinlikler düzenlemesi için fon temin edecektir. Bazı yayıncılar, üniversiteler ve araştırma kurumlarının yanında, çeşitli sivil toplum kuruluşları da önümüzdeki dönemlerde Heybeliada Uluslararası Müzik Merkezi ile beraber çalışmak istediklerini beyan etmişlerdir. Binanın güney batı cephesinin günümüzdeki hâli Bosphorus Cultural Alliance 10 Heybeliada Uluslararası Müzik Araştırma Merkezi: Proje Özeti

10 Proje yürütme bürosu Şehit Hakkı Burak Sok. No 15 Heybeliada, İstanbul Heybeliada İlm-i Musiki Derneği Bahriye Hamamı Sok. No 3 Heybeliada, İstanbul Bosphorus Cultural Alliance Kondyli 60 Alexandroupolis Greece