BTG DBK Kombinasyonu. A Alüvyal Topraklar Drenaj - 3ünye Kombinasyonu (DBK) Drenaj. DTABK Kombinasyonu. Drenaj - Tuz - Alkal Kombinasyonu (DTABK)

Transkript

1 BTG DBK Kombinasyonu A Alüvyal Topraklar Drenaj - 3ünye Kombinasyonu (DBK) Drenaj Bünye ince Orta Kaba Çok Kaba iyi Drene Olmuş Yetersiz Drenajlı Fena Drenajlı Aşırı Drenajlı 10 BTG DTABK Kombinasyonu H Drenaj - Tuz - Alkal Kombinasyonu (DTABK) Bünye Drenaj Tuz - Alkali S Hidromorfik Alüvyal Topraklar Alüvyal Sahil Bataklıkları Karışık Bünyeli Tuzsuz Hafif Tuzlu Tuzlu Alkali Hafif-Tuzlu Alkali Tuzlu Alkali Doğal halde bulunan bozuk drenajlı yerler H Hh Hs Ha Hk Hv Bir drenaj çalışması yapılmış fakat halen yetersiz drenajlı Hy Hhy Hsy Hay Hky Hvy Bir drenaj çalışması yapılmış fakat halen Hf Hhf Hsf Haf Hkf Hvf kötü drenajlı yerler Bozuk drenajlı yerler S Sh Ss Sa Sk Sy BTG EBDK Kombinasyonu K Kolüvyal Topraklar Eğim - Bünye - Derinlik Kombinasyonu (EBDK) Eğim Bünye Derinlik % Derin Orta Derin Sığ Çok Sığ Litozolik A ince Orta Kaba B ince Orta Kaba C ince Orta Kaba D Çeşitli BTG TABK Kombinasyonu C Tuzlu-Alkali ve Tuzlu-Alkali Karışığı Tuz - Alkali ve Bünye Kombinasyonu (TABK) ~ 94 ~

2 Topraklar Tuz - Alkali Bünye ince Orta Kaba Tuzlu Alkali Tuzlu - Alkali BTG BBK Kombinasyonu O Organik Topraklar Bünyeler ve Birimler (BBK) Tablo 41. Diğer Toprak Özellikleri (DTO) Mak Bünyeli Pit Bünyeli Karışık Bünyeli m P r Sembol Anlamı h Hafif tuzlu s Tuzlu a Alkali k Hafif tuzlu - Alkali v Tuzlu - Alkali t Taşlı r Kayalı 4 Yetersiz drenajlı f Kötü drenajlı Tablo 42. Erozyon Dereceleri (ERZ) Su Erozyonu Rüzgar Erozyonu 1 Hiç veya çok az R1 Hafif 2 Orta R2 Orta 3 Şiddetli Çok Şiddetli R3 Şiddetli Tablo 43. Şimdiki Arazi Kullanım Şekli (SAK) Sembol anlamı S sulu tarım Sy sulu tarım (yetersiz) K kuru tarım (nadaslı) N kuru tarım (nadassız) V bağ (kuru) Vs bağ (sulu) B bahçe (kuru) Bs bahçe (sulu) M mera Ç çayır O orman F fundalık T terkedilmiş (hali) arazi Za antep fıstığı Zç çay Zz zeytin Zf fındık Zk kestane Zm muz Zt turunçgiller Zp çam fıstığı Zi incir Zd dut Tablo 44. Arazi Tipleri (AZT) Sembol Anlamı ~ 95 ~

3 CK IY SK KK SB DK Çıplak Kaya ve Molozlar Irmak Taşkın Yatakları Kıyı Kumulları Kara Kumulları Sazlık Bataklıklar Daimi Karla Örtülü Araziler Tablo 45. Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflaması (AKK) Sembol I - II - III - IV V - VI - VII VIII Tanımı Toprak işlemeli tarıma elverişli araziler Toprak işlemeli tarıma elverişsiz araziler Tarıma elverişsiz araziler Tablo 46. Arazi Kullanım Kabiliyet Alt Sınıfı (ATS) Sembol e s w c Tanımı Eğim ve erozyon zararı Toprak yetersizliği (Taşlılık, tuzluluk ve alkalilik) Yaşlık, drenaj bozukluğu veya taşkın zararı İklim sınırlamaları Tablo 47. Diğer Coğrafi Veriler (DCV) Sembol IR BJ GL GT DN AD AZ KU YR YS YT KO HV MP ÇF MZ KN Tanım Irmak ve Nehirler Baraj Göl Gölet Deniz Ada ve Adacıklar Azmak Komşu Ülke Yerleşim Alanı Sanayi Alanı Turistik Alan Kömür Ocağı Hava Alanı Milli Park Çiftlik Mezarlık Su Kanalı Projenin inşaat ve işletme aşamalarında toprakta herhangi bir kirliliğe sebebiyet verilmeyecektir. Ancak olası bir sızıntı döküntü durumunda Bölüm VIII.1.'de belirtilen "Sızıntıdökülme Acil Durum Müdahale Planı"na uyulacaktır Tarım alanları (tarımsal gelişim proje alanları, özel mahsul plantasyon alanları) sulu ve kuru tarım arazilerinin büyüklüğü, ürün desenleri ve bunların yıllık üretim miktarları, ürünlerin ülke tarımındaki yeri ve ekonomik değeri, Proje sahasında, Güneydoğu Anadolu Bölgesinin genelinde olduğu gibi halkın ana geçim kaynağını tarım ve hayvancılık oluşturmaktadır. Özellikle tarla tarımı etkin durumdadır. Yaz aylarında düşen yağış azlığı ve yüksek sıcaklık nedeniyle tarım kötü etkilenmektedir. Proje sahası genelinde kurak mevsimlerde sulu tarımı devam ettirmek amacıyla Toprak - Su Teşkilatı tarafından 1965 yılında yaptırılmış olan bir su bendi mevcut bulunmaktadır. Proje sahası ve çevresinde Kalhana deresi üzerinde kurulan su bendi vasıtasıyla, başta pamuk olmak üzere bostan, ayçiçeği, şekerpancarı, mısır ve yonca yetiştirilmektedir. ~ 96 ~

4 Diyarbakır'da 650 bin hektara yakın bir alan ekilmektedir. Tahıl başta gelen ürünüdür. Sebze ve meyvecilik gelişmektedir. Tahıl ürünü 20 sene içinde 3 misli artmıştır. Başlıca tarım ürünleri ise buğday, arpa, darı, pirinç, mercimek, baklagiller, saf pamuk, tütün, susam ve keten tohumudur. Son 10 sene içinde sebzecilik çok gelişmiştir. Hıyar, domates, patlıcan, biber, fasulye, kabak ve taze soğan yetişir. Diyarbakır karpuzu ve kavunu iri olduğu gibi, çok lezzetlidir. Türkiye'de yetişen karpuzun % 10'a yakını ve kavunun % 5'i Diyarbakır'da yetişir. Meyvecilikte daha çok üzüm, ceviz, badem, nar, dut ve armut yetişir. Diğer meyveler azdır. Suni gübre kullanımıyla modern tarım araçları kullanımı artmıştır. ( Bkz. Ek-27 ) Orman alanları (ağaç türleri ve miktarları, kapladığı alan büyüklükleri ve kapalılığı bunların mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanım amaçları, orman inceleme değerlendirme formu), Proje alanının 15,7 da lık kısmı, Şanlıurfa Orman Bölge Müdürlüğü'ne bağlı Diyarbakır Orman İşletme Müdürlüğ-ÇermikOrman İşletme Şefliği'nin sınırları içerisinde kalmaktadır. Şanlıurfa Orman Bölge Müdürlüğü'nden alınmış olan İnceleme-Değerlendirme formu rapor ekinde verilmiştir (Bkz. Ek-30). Proje kapsamında İnceleme-Değerlendirme formunda belirtilen hususlara uyulacaktır. Proje alanı için yapılan çalışmalar sonucunda proje alanının girdiği Orman İşletme Şeflikleri, meşçere tipleri tespit edilmiştir. Oluşturulan meşçere haritası (Bkz.Ek-13), Memleket Haritası, Orman Amenajman Haritası ve orman parsellerine ait fotoğraflar rapor ekinde verilmiştir(bkz.ek-30), Baraj rezarvuar alanı, Memleket paftasına göre aplike edildiğinde Beyaz Renk ile ifade edilen Ormansız alanlarda kaldığı; Beyazdağ serisi Orman Amenajman Haritasına aplike edildiğinde ise Z (Ziraat) Rumuzu ile ifade edilen ormansız alanlarda kaldığı görülmektedir. Boğaz köy hudutları dahilinde yılında 3402 saılı Kanun kapsamında kadastro çalışması yapılmış ve kesinleşmiştir.kadastro paftasına göre Baraj rezarvuar alanı 128/11, 128/12,128/13,128/18,128/20 nulu Orman parsellerine isabet etmektedir. Tablo 48 Çermik Orman İşletme Şefliği sınırlarında kalan alanların meşçere özellikleri SU ALTINDA KALACAK ALAN Kadastro Meşçere Kapalılık Alanı Açıklamaları Paftası Tipi Oranı (%) (ha) 128/11 BBt2 Bozuk Baltalık Meşçere Tipi 2 0, /12 BBt2 Bozuk Baltalık Meşçere Tipi 2 0, /13 BBt2 Bozuk Baltalık Meşçere Tipi 2 0, /18 BBt2 Bozuk Baltalık Meşçere Tipi 2 0, /20 BBt2 Bozuk Baltalık Meşçere Tipi 2 0,262 TOPLAM 1,57 ~ 97 ~

5 Şekil 29 Meşçere Haritası ~ 98 ~

6 Mera alanları (mera vasıf ve kapasitesi, kapladığı alan büyüklükleri, çayır, mera, yaylak ve kışlak arazisi olduğuna karar verilen yerlerin harita üzerinde gösterimi, çayır, mera, yaylak ve kışlakların kullanım durumları) Proje alanına ait arazi varlığı haritası rapor ekinde verilmiştir (Bkz. Ek.3.). Baraj Göl alanı, arazi kullanım haritasına göre sulu tarım, kuru tarım, bağ, bahçe, mera, çıplak kaya molozlar, şeklinde olup, arazi kullanım sınıfı IV - VI - VII - VIII Sınıf arazi niteliğindedir. Ergani Barajı projesi kapsamında 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu ve 4342 sayılı "Mera Kanunu" nun ilgili hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca Su Ürünlerinin korunması için 1380 sayılı "Su Ürünleri Kanunu" hükümlerine ve bunu tadil eden 3288 sayılı Kanun, buna dair Yönetmelik ve 35/1 nolu Su Ürünleri sirküleri hükümlerine uyulacaktır. Tarım alanları için il Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünden tarım dışı amaçla arazi kullanım izni alınacaktır. Ayrıca 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanununun 12. Maddesi ve kanuna ait uygulama yönetmeliğinin 12. Maddesi gereğince ilgili alanlarda Etüt Raporu hazırlanacak ve Toprak Koruma Projesi hazırlanarak toprak muhafaza tedbirleri alınacaktır. Ayrıca proje alanında zeytinlik çıkması durumunda, 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun hükümlerine uygun hareket edilecektir Koruma alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Çevre Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera Kanunu Kapsamındaki Alanlar), Ergani Barajı proje alanı ve çevresine ait açık ve kapalı alanlar haritasına göre (Bkz. Şekil 31.), arazi gözlemlerimiz, kurum görüşleri ve literatür çalışmalarımız göre; Milli Park Tabiat Parkı Tabiat Anıtı Tabiat Koruma Alanları Yaban Hayatı Koruma Alanları Biyogenetik Rezerv Alanları Biyosfer Rezervleri, Turizm Alan ve Merkezleri Özel Çevre Koruma Alanı Tohum meşcereleri, Gen Koruma alanları bulunmamaktadır. Ergani Barajı ve Sulama Tesisleri Projesi Korunan alanlar haritasını şekil 31 de verilmiştir. ( Bkz. Ek 9.) Proje kapsamında oluşacak atık yağlar ve tehlikeli atıklar, ilgili Yönetmeliklere uygun olarak şantiye alanı içerisinde, lisanslı kuruluşlara teslim edilinceye kadar geçici olarak depolanacaktır. Geçici depolama için gerekli sızdırmazlık önlemleri alınacaktır. Atık yağ ve tehlikeli atıkların dere yatağına karışmasına olanak verilmeyecektir. ~ 99 ~

7 Proje kapsamında Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren ve tarih ve sayı ile değişiklik yapılan "Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği" gereği Ek-2 Faaliyet izin Belgesi başvurusunda bulunulacaktır. inşaat çalışmalarına başlamadan önce tarım arazileri için 5403 sayılı "Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu" ve mera alanı çıkması durumunda 4342 sayılı "Mer'a Kanunu" ayrıca su ürünlerinin korunması için 1380 Sayılı "Su Ürünleri Kanunu" hükümlerine uyulacak, gerekli izinler alınacaktır. (Tarım Görüşü Bkz. Ek-30) Diyarbakır ili, Ava açık ve kapalı alanlar haritası Şekil 30.'de verilmiştir. Ergani Barajı proje alanı herhangi bir ava yasak alan içerisinde kalmaktadır. En yakın ava yasak saha proje alanına yaklaşık 5,5 km mesafededir. Diyarbakır ili'nde Merkez Av Komisyonunca Av Döneminde avın yasaklandığı sahalar ve sınırları aşağıda sıralanmıştır. Merkez Av Komisyonunca Av Döneminde Avın Yasaklandığı Sahalar: 1-Ergani ilçesi: Doğusu: Diyarbakır ili Ergani-Dicle ilçe sınırı. Kuzeyi: Maden Çayı- Kralkızı Barajı. Batısı: Diyarbakır ili Ergani ilçesine bağlı Kavurküpü Köy Merkezinden başlayıp kuzeye doğru Devletkuşu Köyünden geçerek Maden Çayıyla kesiştiği noktada son bulur. Güneyi: Diyarbakır ili Ergani ilçesine bağlı Kavurküpü Köy Merkezinden başlayıp doğuya doğru Sabırlı, Dallıdağ Köylerinden geçerek doğuya doğru Ergani-Dicle ilçe sınırının kesiştiği yerde son bulur. 2-Silvan ilçesi: Doğusu: Batman Barajı Kuzeyi: Diyarbakır ili Silvan ilçesine bağlı Taşpınar Köyünden başlayıp doğuya doğru Çiğdemli, Demirkuyu Köyünden geçerek Batman Barajı ile kesiştiği noktada son bulur. Batısı: Diyarbakır ili Silvan ilçesine bağlı Yamaçköy merkezinden başlayıp kuzeye doğru stabilize yolu takiben Taşpınar Köyünde son bulur. Güneyi: Devlet karayolu 3-Çermik-Çüngüş ilçeleri: Doğusu: Diyarbakır ili Çermik ilçesine bağlı Ağaçhan Köyünden geçen il yolunun Siverek ilçesiyle kesiştiği noktadan başlayıp kuzeye doğru devamla yolu takiben Çermik ilçe merkezinden geçerek il yolunu takiben Yeniköy, Çüngüş ilçe merkezinden geçerek Değirmensuyu, Malkaya,Gökçepelit Köy merkezlerinden geçerek Çatakdut Köyünün Elazığ il sınırı ile kesiştiği noktada son bulur. Kuzeyi: Çüngüş ilçesine bağlı Çatakdut Köyünün Elazığ il sınırı ile kesiştiği noktadan başlayıp batıya doğru il sınırını takiben Karakaya Barajı ile kesiştiği yerde son bulur. Batısı: Fırat Nehri-Karakaya Barajı. Güneyi: Diyarbakır ili Çermik ilçesine bağlı Ağaçhan Köyünün Şanlıurfa iline bağlı Siverek ilçe sınırları ile kesiştiği noktadan başlayıp, batıya doğru ilçe sınırını takiben Çukurelma Köyünden geçerek Fırat Nehri ile kesiştiği noktada son bulur. 4-Hazro-Kocaköy-Eğil ilçeleri: ilçe sınırları ile çevrili alanlarda avlanma yasaklanmıştır. 5-Dicle ilçesi: Doğusu: Dicle-Hani ilçe sınırları devlet karayolu ile kesiştiği noktada başlayıp kuzeye doğru ilçe sınırını takiben Diyarbakır-Elazığ il sınırı ile kesiştiği noktada son bulur. Kuzeyi: Diyarbakır-Elazığ il sınırı. Batısı: Dicle-Ergani ilçe sınırlarının devlet karayolu ile kesiştiği noktadan başlayıp kuzeye doğru ilçe sınırlarını takiben Diyarbakır-Elazığ il sınırı ile kesiştiği noktada son bulur. Güneyi: Dicle-Ergani ilçe sınırlarının devlet karayolu ile kesiştiği noktadan başlayıp doğuya doğru devlet karayolunu takiben Dicle ilçe merkezinden geçerek Dicle-Hani ilçe sınırlarıyla ile kesiştiği noktada son bulur. ~ 100 ~

8 6-Hani ilçesi: Doğusu: Hani-Lice ilçe sınırlarının Diyarbakır-Bingöl il sınırı ile kesiştiği noktadan başlayarak güneye doğru ilçe sınırını takiben Hani-Lice ilçeleri arasında bulunan Duru Köyü sınırında son bulur. Kuzeyi: Diyarbakır-Bingöl il sınırı. Batısı: Hani-Dicle ilçe sınırından başlayarak kuzeye doğru ilçe sınırını takiben Diyarbakır-Elazığ il sınırı ile kesiştiği noktada son bulur. Güneyi: Hani ilçe merkezinden Kuyular Köyüne giden yolu takiben Abacılar Köy merkezinden geçerek Kuyular Balde merkezinden devamla batıya doğru Hani- Dicle ilçe sınırlarının kesiştiği noktada son bulur. Ayrıca Hani ilçe merkezinden Kalaba Köyüne giden karayolunu takiben Gülbırak Mezrasından geçerek patika yolu devamla Hani- Lice ilçe sınırı olan Duru Köyünde son bulur. 7-Lice ilçesi: Doğusu: Lice ilçesine bağlı Bağlan Köyünden başlayıp kuzeye doğru stabilize yolu takiben Yalaza, Yolçatı Köy merkezlerinden geçerek Lice ilçe merkezinden geçen devlet karayolunda son bulur. Ayrıca Lice-Kulp ilçe sınırlarının devlet karayoluyla kesiştiği noktadan başlayıp kuzeye doğru ilçe sınırını takiben Diyarbakır-Bingöl il sınırı ile kesiştiği noktada son bulur. Kuzeyi: Diyarbakır-Elazığ il sınırı. Batısı: Lice-Hani-Kocaköy ilçe sınırların kesiştiği noktadan başlayıp kuzeye doğru ilçe sınırını takiben Diyarbakır-Bingöl il sınırı ile kesiştiği noktada son bulur. Güneyi: Lice ilçesine bağlı Bağlan Köyünün Hazro ilçe sınırıyla kesiştiği noktadan başlayarak doğuya doğru ilçe sınırını takiben Hani-Kocaköy ilçe sınırıyla kesiştiği noktada son bulur. Ayrıca Lice ilçe merkezinden geçen devlet karayolu takiben Lice-Kulp ilçe sınırıyla kesiştiği noktada son bulur. 8-Kulp ilçesi: Doğusu: Diyarbakır-Batman-Muş il sınırları. Kuzeyi: Kulp-Lice ilçe sınırlarının devlet karayoluyla kesiştiği noktadan başlayıp doğuya doğru devlet karayolunu takiben Kulp ilçe merkezinden geçerek Kulp Çayı ile kesiştiği noktada son bulur. Ayrıca Diyarbakır-Muş il sınırı. Batısı: Kulp-Lice ilçe sınırlarının devlet karayoluyla kesiştiği noktadan başlayıp güneye doğru ilçe sınırları içinde kalan alanlar, ayrıca Kulp ilçesinde Muş iline giden devlet karayolundan ayrılan stabilize yolu takiben Kulp ilçesine bağlı Yaylak Köy merkezinden geçerek Diyarbakır-Muş il sınırı ile kesiştiği noktada son bulur. Güneyi: Kulp- Silvan ilçe sınırı. inşaat süreci boyunca ve işletme aşamasında proje alanında fauna türlerine müdahale edilmeyecek, yılı Merkez Av komisyonu Karalarına uyulacaktır. ~ 101 ~

9 ERGANİ BARAJI ve SULAMA TESİSİ PROJESİ KORUMA ALANLARI HARİTASI Lejant.'-'ıLi.njrr^rt 1 a fife^:* sjm 1. ^Yolköprü (Kalhana)^ : 5%^Höyü k ATanı_V& ERGANİ Arkeolojik Koruma Alanları Ergani Baraj Aksı Ergani Baraj Rezervuarı Ergani Barajı Sulama Alanı Hazır Beton Kırma-Eleme Tesisi rbe Mamıke aç Yerleşmesi Yeşilkö 1 Helbeto \ öyük Alanı Şantiye Alanı Makine Bakım Parkı Pınarkaya Köyü r olleöprü 3 Yolköp rü Köyü ı SoraArfo r:- ĞSrolk iprü AGİ SMVI-T Kil Ocak Alanı Kaya Ocak Alanı DSİ Akım Gözlem İstasyonu Salihli Köyü KASOPMAı Û(FZıFF Kaya Ocak Yolu Vana Ulaşım Yolu Bağlantı Yolu Baraj Ulaşım Yolu (Yeni Yol) Baraj Ulaşım Yolu (İyileştirilecek) BYTRFRCFEı -Lı TOPKF ^Örtayazı Köyü Ml^V-' r'. i'! ''. ' ED50iUTMlZöıii37N S Şekil 30 Koruma Alanı Haritası ~ 102 ~

10 İJbûBVEh OOOOfSt OOOSE& ÖİDVZSI' 0009 tst Şekil 31. Proje alanı açık ve kapalı alanlar haritasındaki konumu ~ 103 ~

11 Ergani Barajı proje alanı için Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğünden kurum görüşü alınmış olup, söz konusu alanın 4957/2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu kapsamında Bakanlar Kurulu Kararı ile ilan edilen herhangi bir Turizm Merkezi veya Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi sınırları içerisinde kalmadığı bildirilmiştir. Söz konusu kurum görüşü rapor ekinde sunulmuştur (Bkz. Ek.30.). Ergani Barajı proje alanı için Diyarbakır Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünden kurum görüşü talep edilmiş olup, Müze Müdürlüğünden alınan yazı rapor ekinde verilmiştir (Bkz. Ek.30.). Diyarbakır Müze Müdürlüğü'nün tarihinde Ergani İlçesi, Boğaz Köyü sınırları içerisinde yer alan; baraj inşaatı su toplamam rezervuar alanı, sulama alanı ve kaya ocağında yerinde yapılan incelemede; S Ergani Barajı Su Rezervinin Tutulma Alanı; Söz konusu bu alan, Bogaz Köyün yaklaşık olarak 500 m güneyinde, Salar Köyünün yaklaşık 100 m güneybatısında, Boz Dağının Yaklaşık 200 m kuzeybatısında kalan bir alanı kapsamaktadır. Bu alanda yapılan yüzey araştırması sonucunda 2863 ve değişik 3386 sayılı yasalar kapsamında herhangi bir kültür varlığına rastlanmamıştır. S Ergabi Barajı Sulama Alanı; Bu alan, Boğaz Köy, Yol Köprü Köyü,Ortayazı Köyü, Sesverenpınar Köyü ve Yeşil Köyü sınırlarında bulunan arazileri içinde kalmaktadır. Sulama alanı içinde yer alanı içinde yer alan Çayönü Tepesi Höyüğü ve Kalhana Höyükleri il Helbeto (Yeşil Köy) Höyükleri bulunmaktadır. Bu höyüklerden Çayönü Höyüğü tarih ve 390 sayılı, Kalhana Höyüğü ise tarih ve 2202 sayılı Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun kararıyla 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak tescillenerek koruma altına alınmıştır. Helbeto Höyüğü ise 2011 yılı içinde Diyarbakır Müze Müdürlüğü koordinasyonunda yapılan Diyarbakır ilçeleri Kültür Envanteri Projesi kapsamında tespit edilip, tescil edilmesi için gerekli raporlar hazırlanarak Diyarbakır Müze Müdürlüğü'nün tarih ve 1705 sayılı yazısı ile Diyarbakır Kültür ve tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kuruluna gönderilerek tescil işlemleri başlatılmıştır.sulama alanı içinde yer alan 2863 ve değişik 3386 sayılı yasalar kapsamındaki bu höyüklerden Çayönü Tepesinde; 1963 yılında arkeolojik çalışmalar başlatılmış ve çalışmalar 1991 yılına kadar devam etmiştir. Bu çalışmalar sonucunda Kuzey Mezopotamyanın en eski tarımcı köy topluluklarına ait, MÖ 8750 tarihine kadar giden mimari yapılar ile kültür varlıkları tespit edilmiştir. Kalhana ve Helbeto Höyüklerinde ise sadece yüzey araştırması yapılmış olup bu höyüklerde de MÖ 4.bin ile Bizans ve İslam i dönemlere kadar yerleşme gördüklerine dair seramik parçaları tespit edilmiştir. S Kaya Ocağı Alanı; Ergani İlçesi batısında, Gedikler köyünün kuzey yamacında yer almaktadır. Hırbe Memıke olarak adlandırılan alanda yapılan yüzey araştırmasında alanda yoğun şekilde seramik parçaları ve çatı kiremitlerine rastlanmıştır. İncelenen seramik parçalarının Bizans ve İslami dönem seramikleri olduğu görülmüştür. Alanın tamamı incelendiğinde dağın zirvesinde ana kayaya oyulmuş bir sarnıç tespit edilmiştir. Sarnıç yaklaşık 1 metre ağız genişliğine sahip olmakla birlikte, alt kısma doğru yaklaşık 2 metreye ulaşan genişliğe ve yaklaşık 2 metre derinliğe sahiptir. Söz konusu Gedikler köyünün kuzey yamacında yer alan bu yamaç yerleşkesi 200 x 150 metre ebatlara sahiptir ve ocak sahasının sınırları içinde kalmaktadır. S Sonuç olarak Ergani Baraj inşaatı için incelenen alanlardan su tutma rezerv alanında; 2863 ve değişik 3386 sayılı yasalar kapsamında herhangi bir kültür varlığına rastlanmamıştır. Sulama alanı içinde kalan alanda da 2 adet tescilli höyük ile 1 adet tescil işlemleri başlatılmış höyük bulunmaktadır. Ayrıca kaya ocağında 2863 ve değişik 3386 sayılı yasalar kapsamında kalan bir yamaç yerleşmesi tespit edilmiştir. Söz konusu Baraj inşaatını gerçekleşmesi için Sulama alanı içinde kalan höyüklerin sulama alanı dışında tutulması, sulama kanallarının bu kanallar dışından geçirilmesi ve hem sulama hem de sulama kanallarının bu koordinatlardan en az 50 m koruma bandı dışında yapılması gerekmektedir. Kaya ocağı ise 2863 ve değişik 3386 sayılı ~ 104 ~

12 yasalar kapsamında kalan yerlerden olması nedeniyle, ocak sahasının başka bir yere taşınması ya da koordinatları verilen alandan en az 50 m koruma bandı oluşturulacak bir şekilde çalışmaların yapılması gerektiğini bildirmiştir. Ergani Barajı ve Sulama Tesisleri Projesi alanında inşaat sırasında yapılan kazılarda kültür varlığına rastlanması durumunda inşaat durdurulacak ve en yakın Müze Müdürlüğü'ne veya mülki idare amirliğine haber verilecektir. 0Û09 3t ÛÛ0S 3t OOOKZt OOOZZZt OOOZZZb OOOtESf fr 0Û09 2t 000S 3t- OOOKZt OOO CCZP OOOZZZt 0001-eîk 0000ZZİ Şekil 32 Arkeoloji Alanları Haritası ~ 105 ~

13 İç sulardaki (göl, akarsu) canlı türleri ( bu türlerin tabii karakterleri, ulusal ve uluslararası mevzuatla koruma altına alınan türler; bunların üreme, beslenme, sığınma ve yaşama ortamları; bu ortamlar için belirlenen koruma kararları), İç sulardaki (göl, akarsu) canlı türleri ( bu türlerin tabii karakterleri, ulusal ve uluslararası mevzuatla koruma altına alınan türler; bunların üreme, beslenme, sığınma ve yaşama ortamları; bu ortamlar için belirlenen koruma kararları), Ergani Barajı Sulama Tesisleri için hazırlanan Hidrolik Faaliyet Talepleri İçin Değerlendirme Raporu içerisinde ayrıntılı olarak açıklanmıştır (Bkz. Ek.24.) Flora ve Fauna (türler, endemik özellikle lokal endemik bitki türleri, alanda doğal olarak yaşayan hayvan türleri, ulusal ve uluslararası mevzuatla koruma altına alınan türler, nadir ve nesli tehlikeye düşmüş türler ve bunların alandaki bulunuş yerleri, av hayvanlarının adları, popülasyonları ve bunlar için alınan Merkez Av Komisyonu Kararları) proje alanındaki vejetasyon tiplerinin bir harita üzerinde gösterilmesi, Projeden ve çalışmalardan etkilenecek canlılar için alınması gereken koruma önlemleri (inşaat ve işletme aşamasında). Arazide yapılacak flora çalışmalarının vejetasyon döneminde gerçekleştirilmesi ve bu dönemin belirtilmesi, Ergani barajı ve sulama tesisleri, malzeme ocakları, kırma-eleme tesisi ve beton santrali projesi için Hes projeleri ve diğer hidrolik faaliyet talepleri için değerlendirme raporu; Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fak.Toprak İlmi ve Ekoloji ABD Başkanı Prof. Dr. Lokman ALTUN, Fen Fak. Hidrobiyoloji ABD Prof. Dr. Bilal KUTRUP ve Müh. Fak. Uygulamalı Jeoloji ABD Yrd. Doç.Dr. Fatma GÜLTEKİN tarafından hazırlanmıştır. Tablo 49. Proje Bölgesinde Tespit Edilen Bitki Türleri Familya Adı Tür Adı Türkçe Adı Fitocoğrafik Bölge ANACARDIACEAE Pistacia khinjuk Stocks Menengiç İran-Turan elementi Endenizm IUCN/Bern CAMPANULACEAE Campanula reuterana Boiss.& Bal. Çan çiçeği İran-Turan elementi COMPOSITAE (ASTERACEAE) Anthemis cotula L Papatya COMPOSITAE (ASTERACEAE) Anthemis tinctoria L. var. Tinctoria Papatya COMPOSITAE (ASTERACEAE) Anthemis tinctoria L. var. tinctoria Papatya Endemik LR (lc) COMPOSITAE (ASTERACEAE) Centaurea depressa Bieb. Peygamber çiçeği CRASSULACEAE Sedum pallidum Bieb. var. Pallidum Umbilicus erectus DC. DIPSACACEAE Pterocephalus plumosus (L.) Coulter EUPHORBIACEAE Euphorbia chamaesyce L. Dam koruğu Sütleğen FAGACEAE Quercus brantii Lindley Meşe İran-Turan elementi LABIATAE (LAMIACEAE) Phlomis pungens Willd. var. Pungens Binbirdelik otu ~ 106 ~

14 LABIATAE (LAMIACEAE) Salvia syriaca L. Adaçayı İran-Turan elementi LABIATAE (LAMIACEAE) Stachys iberica Bieb. subsp. stenostachya (Boiss.) Rech Adaçayı İran-Turan elementi LABIATAE (LAMIACEAE) Scutelleria orientalis L. subsp. bicolor (Hochst.) Edmondson Dağ Çayı İran-Turan elementi LABIATAE (LAMIACEAE) Teucrium polium L İran-Turan elementi Endemik LR (lc) LABIATAE (LAMIACEAE) Thymus longicaulis C. Presl subsp. chaubardii (Boiss. & Heldr.ex Reichb. fil.) Jalas var.chaubardii LEGUMINOSAE (FABACEAE Kekik Astragalus camptoceras Bunge Geven İran-Turan elementi LEGUMINOSAE (FABACEAE Astragalus gumnifer Lab Geven İran-Turan elementi LEGUMINOSAE (FABACEAE Astragalus lagurus Willd. Geven İran-Turan elementi LEGUMINOSAE (FABACEAE Astragalus mesites Boiss. & Buhse Geven LEGUMINOSAE (FABACEAE Cicer echinospermum P.H. Davis Nohut İran-Turan elementi Endemik VU LEGUMINOSAE (FABACEAE Glycyrrhiza glabra L. var. glabra Meyan LEGUMINOSAE (FABACEAE Lathyrus annuus L. Burçak Akdeniz Burçak Akdeniz elementi LEGUMINOSAE (FABACEAE Lathyrus aphaca L. var.aphaca Burçak LEGUMINOSAE(FABACEAE Lathyrus cassius Boiss. Burçak Doğu Akdeniz elementi LEGUMINOSAE (FABACEAE Lathyrus vinealis Boiss. & Noe. Burçak İran-Turan elementi LEGUMINOSAE (FABACEAE) Onobrychis megataphros Boiss Korunga LEGUMINOSAE (FABACEAE) Trifolium ambigium Bieb Üçgül LEGUMINOSAE (FABACEAE) Trifolium angustifolium L. var. angustifolium. Üçgül LEGUMINOSAE (FABACEAE) Trifolium campestre Schreb. Üçgül LEGUMINOSAE (FABACEAE) Trifolium Boiss.var. Hausknechtii hausknechtii Üçgül LEGUMINOSAE (FABACEAE) Trifolium hirtum All. Üçgül Akdeniz elementi ~ 107 ~

15 LEGUMINOSAE (FABACEAE) Trifolium speciosum Willd. Uçgül LEGUMINOSAE (FABACEAE) Vicia articulata Hornem. Fiğ LEGUMINOSAE (FABACEAE) Vicia assyriaca Boiss. Fiğ LEGUMINOSAE (FABACEAE) Vicia cracca L. subsp. stenophylla Vel Fiğ LEGUMINOSAE (FABACEAE) Vicia hybrida L. Fiğ OLEACEAE Fraxinus angustifolia Vahl. subsp. Angustifolia Dişbudak OROBANCHACEAE Orobanche aegyptiaca Pers. Canavar otu PAPAVERACEAE Papaver arenarium Bieb. Gelincik RANUNCULACEAE Adonis aestivalis L. subsp. aestivalis. Kan damlası RANUNCULACEAE Adonis aleppica Boiss. Kan damlası iran-turan elementi RANUNCULACEAE Nigella unguicularis (Lam.) Spenner Çörek otu RANUNCULACEAE Ranunculus arvensis L. Düğün çiçeği RANUNCULACEAE Ranunculus cornutus DC. Düğün çiçeği RANUNCULACEAE Ranunculus cuneatus Boiss. Düğün çiçeği RANUNCULACEAE Ranunculus illyricus L. subsp. illyricus Düğün çiçeği RHAMNACEAE Paliurus spina-christi Miller Karaçalı ROSACEAE Amygdalus communis L. Badem iran-turan elementi ROSACEAE Cratageus aronia (L.) Bosc. ex DC. var. Aronia ROSACEAE Cratageus orientalis Pallas ex Bieb. var. Orientalis ROSACEAE Potentilla recta L. Alıç Alıç ROSACEAE Pyrus syriaca Boiss. var. Syriaca Armut ROSACEAE Rosa canina L. Gül ~ 108 ~

16 ROSACEAE Rubus sanctus Schreber Böğürtlen SCROPHULARIACEAE Verbascum agrimoniifolium (C. Koch) Hub.-Mor. subsp. Agrimoniifolium iran-turan elementi URTICACEAE Urtica dioica L. Isırgan otu Avrupa-Sibirya elementi VALERIANACEAE Valerianella kotschyi Boiss. iran-turan elementi VERBENACEAE Verbena officinalis L. Mine Çiçeği VERBENACEAE Vitex agnus-cactus L. Hayıt Meyvesi iran-turan elementi VIOLACEAE Viola kitabeliana Roem. & Schult. Menekşe VIOLACEAE Viola modesta Fenzl Menekşe VIOLACEAE Viola parvula Tineo Menekşe TAMARICACEAE Tamarix smrynensis Bunge Ilgın GRAMINEAE (POACEAE) Avena sterilis L. subsp. Sterilis Brom GRAMINEAE (POACEAE) Bromus danthoniae Trin Brom GRAMINEAE (POACEAE) Bromus squarrosus L. Brom GRAMINEAE (POACEAE) Bromus sterilis L. Brom GRAMINEAE (POACEAE) Bromus tectorum L. Brom GRAMINEAE (POACEAE) Triticum baeoticum Boiss. subsp. Baeoticum GRAMINEAE (POACEAE) Triticum dicoccoides (Koern.) Koern. Buğdağ Buğdağ iran-turan elementi GRAMINEAE (POACEAE) Ventenata subenervis Boiss. & Bal. Doğu Akdeniz elementi Endemik VU IRIDACEAE Crocus cancellatus Herbert subsp. damascenus (Herbert) Mathew IRIDACEAE Crocus pallasi Goldb. subsp. turcicus Mathew Çiğdem Çiğdem iran-turan elementi IRIDACEAE Iris aucheri (Baker) Sealy iris iran-turan elementi IRIDACEAE Iris gatesii Foster iris iran-turan elementi ~ 109 ~

17 IRIDACEAE Iris masia Stapf ex Foster iris iran-turan elementi IRIDACEAE Iris pseudocarus L. iris IRIDACEAE Iris reticulata Bieb. var. Reticulata iris iran-turan elementi LILIACEAE Allium noeanum Reuter ex Regel Soğan iran-turan elementi LILIACEAE Allium trachycoleum Wendelbo Soğan iran-turan elementi LILIACEAE Colchicum szovitsii Fisch. & Mey. Çiğdem iran-turan elementi LILIACEAE Muscari comosum (L.) Miller Dağ sümbülü Akdeniz elementi LILIACEAE Tulipa alepensis Boiss. ex Regel Lale iran-turan elementi Proje sahası içerisinde ve çevresinde yayılış gösteren bitki türlerinden Anthemis tinctoria L. var. tinctoria, Teucrium polium L, Cicer echinospermum P.H. Davis, Ventenata subenervis Boiss. & Bal hariç hiç biri ulusal ve uluslararası koruma kriterleri (ENDEMİK, ENDER, IUCN, BERN ve CITES) içerisinde yer almamaktadır. Tablo 50. Proje Alanı ve Çevresinde Bulunan ve Bulunması Muhtemel iki Yaşamlı Türleri (Amphibia) Takım / Familya Tür ve Türkçe adı Habitatı Anura/ Bufonidae Anura / Ranidae Testudines/ Testudinidae Squamata/ Gekkonidae Squamata/ Agamidae Squamata/ Lacertidae Squamata/ Typhlopidae Squamata/ Boidae Bufo viridis (Pseudepidalea viridis) Gece Kurbağası Rana ridibunda (Pelophylax ridibundus) Su Kurbağası Testudo graeca Yaygın Kara Kaplumbağası Cyrtopodion kotschyi ince parmaklı keler Laudakia ruderata Bozkır keleri Lacerta parva Cüce kertenkele Ophisops elegans Tarla Kertenkelesi Typhlops vermicularis Kör yılan Eryx jaculus Mahmuzlu yılan Dere kenarı yoğunluklu olmak üzere nemli topraklar Derelerde ve gölet kenarlarında Koruma statüsü Bern Ek- II Ek- III IUCN LC LC Kayalık alanlarda Ek- II VU Kayalık alanlarda ve bina duvarlarında Çöl veya çölümsü stepler, taşlı ve topraklı alanlar Az bitkili kurak yüksek stepler, taşlık yerler açık alanlarda bulunur Nemli toprak içi ve taş altları Genellikle kurak, kumlu ve taşlı ortamlar Ek- II Ek III Ek- II Ek- II Ek III Ek III LC LC ~ 110 ~

18 Squamata/ Colubridae Dolichophis caspius Hazer yılanı Coluber ravergieri Kocabaş yılan Coluber schmidti Kırmızı yılan Suya yakın orman kesimlerinde Az bitkili taşlık bölgeler Taşlık ve çalılık dere kenarları, yamaçlar ve tarlalar Ek III Ek III Ek II LC Eirenis modestus Uysal Yılan Step arazilerde ve tarım alanlarında bulunur Ek III LC Elaphe quatuorlineata Sarı yılan Nemli alanlar, toprak altında Ek II NT Natrix natrix Yarısucul yılan Natrix tesellata Su yılanı Suya yakın çayırlıklarda Sularda ve su kenarlarında Ek III Ek II LC Squamata/ Viperidae Vipera ammodytes Boynuzlu engerek Orman içinde toprak altında Ek II LC Vipera xanthina (Montivipera raddei) Şeritli engerek Orman içinde toprak altında Ek II NT Tablo 51. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Kuş Türleri No Bilimsel Adı Takım/Familya Tür Türkçe Adı Koruma Statüsü Bern IUCN Göçmenlik Durumu Ciconiiformes/Ciconiidae 1 Ciconia ciconia Leylek II LC 2 Ciconia nigra Kara leylek II LC Falconiformes/Accipitridae 3 Neophron percnopterus Küçük akbaba II Yazın üreme Yazın üreme Yaz göçmeni 4 Aquila heliaca Şah kartal II Kış göçmeni 5 Circaetus gallicus Yılan Kartalı II LC Yazın üreme 6 Hieraaetus pennatus Küçük Kartal II LC Yazın üreme 7 Milvus migrans Kara çaylak II LC 8 Circus pygargus Çayır Delicesi II LC Yaz göçmeni Yaz göçmeni 9 Buteo rufinus Kızıl şahin II LC Kış göçmeni 10 Buteo buteo Şahin II LC Yerli 11 Accipiter brevipes Yoz Atmaca II LC Yaz göçmeni 12 Falco tinnunculus Kerkenez II LC Yerli 13 Falco vespertinus Ala Doğan II NT 14 Falco vespertinus Ala Doğan II NT 15 Falco subbuteo Delice doğan II LC Yaz göçmeni Yaz göçmeni Yazın üreme ~ 111 ~

19 16 Falco columbarius Boz doğan II LC Kış göçmeni Columbiiformes/Columbidae 17 Columba livia Kaya güvercini III LC Yerli 18 Columba oenas Gökçe Güvercin III LC Yerli 19 Streptopelia decaocto Kumru III LC Yerli 20 Streptopelia turtur Üveyik III LC Yazın üreme 21 Streptopelia senegalensis Küçük Kumru III LC Yerli Strigiformes/Strigidae 22 Athene noctua Kukumav II LC Yerli 23 Strix aluco Alaca Baykuş II LC Yerli 24 Asio otus Kulaklı Orman Baykuşu II LC Yerli 25 Bubo bubo Puhu II LC Yerli 26 Otus scops ishakkuşu II LC Yerli 27 Tyto alba Peçeli baykuş II LC Yerli Caprimulgiformes/ Caprimulgidae 28 Caprimulgus europaeus Çobanaldatan II LC Apodiformes/Apodidae 29 Apus apus Ebabil III LC 30 Apus melba Ak karınlı ebabil II LC Coraciiformes/Upupidae 31 Upupa epops ibibik II LC Coraciiformes/Alcedinidae Yazın üreme Yazın üreme Yaz göçmeni Yazın üreme 32 Alcedo atthis Yalıçapkını II LC Yerli Coraciiformes/Meropidae 33 Merops apiaster Arıkuşu II LC Coraciiformes/Coraciidae 34 Coracias garrulus Gökkuzgun II NT Piciformes/Picidae 35 Jynx torquilla Boyunçeviren II LC Yazın üreme Yazın üreme Yaz göçmeni 36 Dendrocopos minor Küçük ağaçkakan II LC Yerli Passeriformes/Alaudidae 37 Alauda arvensis Tarlakuşu III LC Yerli 38 Galerida cristata Tepeli toygar III LC Yerli 39 Calandrella brachydactyla Bozkır toygarı II LC 40 Calandrella rufescens Çorak toygarı II LC Yazın üreme Yaz göçmeni 41 Melanocorypha calandra Boğmaklı toygar II LC Yerli Passeriformes/Hirundinidae 42 Hirundo rustica Kır kırlangıcı II LC Yazın üreme ~ 112 ~

20 43 Riparia riparia Kum kırlangıcı II LC 44 Delichon urbicum Ev Kırlangıcı II LC Yazın üreme Yazın üreme 45 Ptyonoprogne rupestris Kaya Kırlangıcı II Passeriformes/Motacillidae LC Yazın üreme 46 Anthus campestris Kır incirkuşu II LC Yaz göçmeni 47 Anthus spinoletta Dağ incirkuşu II LC Kış göçmeni 48 Anthus pratensis Çayır incirkuşu II LC Kış göçmeni 49 Anthus trivialis Ağaç incirkuşu II LC Yaz göçmeni 50 Anthus cervinus Kızıl Gerdanlı incirkuşu II LC Yaz göçmeni 51 Motacilla flava Sarı kuyruksallayan II LC Yaz göçmeni 52 Motacilla alba Ak kuyruksallayan II LC Yerli 53 Motacilla cinerea Dağ Kuyruksallayanı II LC Passeriformes/Troglodytidae Yaz göçmeni 54 Troglodytes troglodytes Çıtkuşu II LC Yerli Passeriformes/Prunellidae 55 Prunella modularis Dağ bülbülü II LC Yerli Passeriformes/Turdidae 56 Erithacus rubecula Kızılgerdan II LC Yerli 57 Luscinia megarhynchos Bülbül II LC Yazın üreme 58 Phoenicurus ochruros Kara kızılkuyruk II LC Yerli 59 Phoenicurus phoenicurus Kızılkuyruk II LC Yazın üreme 60 Oenanthe oenanthe Kuyrukkakan II LC 61 Oenanthe isabellina Boz kuyrukkakan II LC Yazın üreme Yazın üreme 62 Oenanthe hispanica Kara Kulaklı Kuyrukkakan II LC Yazın üreme 63 Saxicola rubetra Çayır taşkuşu II LC 64 Saxicola torquata Taşkuşu II LC Yaz göçmeni Yazın üreme 65 Monticola saxatilis Taşkızılı II LC Yaz göçmeni 66 Turdus philomelos Öter Ardıç II LC Yerli 67 Turdus iliacus Kızıl Ardıç III LC Kış göçmeni 68 Turdus merula Karatavuk III LC Yerli 69 Turdus pilaris Tarla Ardıcı III LC Kış göçmeni Passeriformes/Sylviidae 70 Hippolais pallida Ak Mukallit II LC Yaz göçmeni ~ 113 ~

21 71 Sylvia communis Ak Gerdanlı Ötleğen 72 Sylvia melanocephala Maskeli Ötleğen 73 Sylvia atricapilla Karabaşlı Ötleğen II LC Yazın üreme II LC Yazın üreme II LC Yazın üreme 74 Sylvia curruca Küçük Ak Gerdanlı Ötleğen II LC Yazın üreme 75 Phylloscopus collybita Çıvgın Passeriformes/Muscicapidae 76 Muscicapa striata Benekli Sinekkapan II LC Yazın üreme II LC Yaz göçmeni 77 Ficedula albicollis Halkalı Sinekkapan Passeriformes/Paridae II LC Yaz göçmeni 78 Parus caeruleus Mavi Baştankara II LC Yerli 79 Parus major Büyük Baştankara II LC Yerli Passeriformes/Sittidae 80 Sitta krueperi Anadolu (Küçük) Sıvacıkuşu II LC Yerli 81 Sitta europaea Sıvacıkuşu II LC Yerli Passeriformes/Certhiidae 82 Certhia brachydactyla Bahçe Tırmaşıkkuşu II LC Yerli Passeriformes/Laniidae 83 Lanius collurio 84 Lanius minor Passeriformes/Corvidae Kızılsırtlı örümcekkuşu Karaalınlı örümcekkuşu II LC Yazın üreme II LC Yazın üreme 85 Pica pica Saksağan - LC Yerli 86 Garrulus glandarius Alakarga - LC Yerli 87 Corvus monedula Küçük karga - LC Yerli 88 Corvus frugilegus Ekin kargası - LC Yerli 89 Corvus corone cornix Leş kargası - LC Yerli 90 Corvus corax Kuzgun III LC Yerli Passeriformes/Sturnidae 91 Sturnus vulgaris Sığırcık - LC Yerli Passeriformes/Passeridae 92 Passer domesticus Serçe - LC Yerli Passeriformes/Fringillidae 93 Fringilla coelebs ispinoz III LC Yerli 94 Fringilla montifringilla Dağ ispinozu III LC Kış göçmeni 95 Carduelis cannabina Ketenkuşu II LC Yerli 96 Carduelis carduelis Saka II LC Yerli 97 Carduelis chloris Florya II LC Yerli 98 Carduelis spinus Karabaşlı iskete II LC Kış göçmeni 99 Loxia curvirostra Çaprazgaga II LC Yerli 100 Serinus serinus Küçük iskete II LC Passeriformes/Emberizidae Yazın üreme ~ 114 ~

22 101 Emberiza hortulana Kirazkuşu III LC Yazın üreme 102 Emberiza citrinella Sarı kirazkuşu II LC Kış göçmeni 103 Emberiza melanocephala Kara başlı çinte II LC 104 Miliaria calandra Tarla kirazkuşu III LC Tablo 52. Sallar Çayında Tespit Edilen Memeli Faunası, Statüleri ve Korunma Durumları Yazın üreme Yazın üreme BERN Sözleşmesi Avrupa'nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarının Korunması Sözleşmesi ilk defa 1979 yılında Bern'de kabul edilmiştir. Türkiye ise bu sözleşmeyi 1984 yılında imzalayarak sözleşmeye taraf olmuştur. Bu sözleşmenin amacı: Nesli tehlikeye düşmüş ve düşebilecek türlerin özellikle göçmen olanlarına öncelik verilmek üzere, yabani flora ve fauna ve bunların yaşam ortamlarının korunmasını sağlamak ve bu konuda birden fazla devletin işbirliğini geliştirmektir. Bern Sözleşmesine göre koruma altına alınan fauna türleri iki kategoriye ayrılmıştır. Ek II Ek III Kesin olarak koruma altına alınan türler Korunan türler ~ 115 ~

23 Bern Sözleşmesi Madde 6 hükümleri: Her akit Taraf, II no.lu ek listede belirtilen yabani fauna türlerinin özel olarak korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Bu türler için özellikle aşağıdaki hususlar yasaklanacaktır: a) Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri; b) Üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek; c) Yabani faunayı, bu Sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde, özellikle üreme, geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek; d) Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu yumurtaları alıkoymak; e) Bu madde hükümlerinin etkinliğine katkı sağlayacak hallerde, tahnit edilmiş hayvanlar ve hayvandan elde edilmiş kolayca tanınabilir herhangi bir kısım veya bunun kullanıldığı malzeme dahil, bu hayvanların canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti. Ek II: Kesinlikle koruma altına alınması gereken fauna türlerini içeren liste Ek II içinde yer almaktadır. Sözleşmeye akdeden taraflar Ek II'de belirtilen vahşi fauna türlerinin özel olarak koruma altına alınması için gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Bu türlerle ilgili olarak aşağıda belirtilen durumlar özellikle yasaklanacaktır: Ek III: Koruma altına alınan fauna türlerinin listesini içermektedir. Sözleşmeyi akdeden her bir taraf Ek III'de belirtilen vahşi fauna türlerinin koruma altına alınmasını temin etmek için uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Ek II'de belirtilen vahşi fauna türlerinin istismar edilmesi konusu, 2. Maddede ileri sürülen şartlar göz önüne alınarak popülasyonları tehlikeden uzak tutmak için düzenlenecektir. Buna yönelik önlemler aşağıdakileri içerecektir: Ek-IV Yasaklanan Av Metodu ve Araçları ile Diğer Yasak işletme Şekilleri Bern Sözleşmesi Madde 7 hükümleri: 1 - Her Âkit Taraf, III no.lu ek listede belirtilen yabani faunanın korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. 2 - III no.lu ek listede belirtilen yabani faunanın her türlü işletme şekli, 2. maddenin şartları göz önünde tutularak, populasyonlarının varlığını tehlikeye düşürmeyecek şekilde düzenlenmiş olacaktır. Alınacak önlemler; a)kapalı av mevsimlerini ve/veya işletmeyi düzenleyen diğer esasları, b)yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla, uygun durumlarda, işletmenin geçici veya bölgesel olarak yasaklanmasını, c)yabani hayvanların canlı ve cansız olarak satışının, satmak amacıyla elde bulundurulmasının ve nakledilmesinin veya satışa çıkarılmasının uygun şekilde düzenlenmesi hususlarını, kapsayacaktır. ~ 116 ~

24 IUCN (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources) IUCN (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources: Doğa ve Doğal Kaynakların Korunması için Uluslararası Birlik) Tehlike Kategorileri (Red Data Book) ve anlamları aşağıda verilmiştir. EX (Extınct) EW (Extinct İn The Wild) CR (Critically Endangered) EN (Endangered) VU (Vulnerable) NT (Near Threatened) LC (Least Concern) DD (Data Deficient) NE (Not Evaluated) Nesli tükenmiş olan takson (Tükenmiş) Doğada yok olmuş takson(doğada Tükenmiş) Kritik olarak tehlikede olan takson(kritik) Tehlike altında olan takson(tehlikede) Neslinin doğada tükenme riskinin yüksek olduğu takson (Duyarlı-Hassas-Zarar Görebilir) Tehdit altına girebilir (Tehdite Yakın) Geniş yayılışlı ve nüfusu yüksek olan takson (Düşük Riskli) Yeterli bilgi bulunmadığı için yayılışına ve/veya nüfus durumuna bakarak tükenme riskine ilişkin bir değerlendirme yapmanın mümkün olmadığı takson (Yetersiz Verili) Değerlendirilmemiş takson (Değerlendirilmemiş) Merkez Av Komisyonu (MAK) Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü' nün her yıl Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Merkez Av Komisyonu kararına göre alandaki türler Ek Listelerde verilen kategorilere göre de sınıflandırılmıştır. MAK Kararlarına göre; Ek Liste- I Ek Liste-II Ek Liste-III Çevre ve Orman Bakanlığı'nca koruma altına alınan yaban hayvanları Merkez Av Komisyonu'nca koruma altına alınan av hayvanları Merkez Av Komisyonu'nca avına belli edilen sürelerde izin verilen av hayvanları inşaat süreci boyunca ve işletme aşamasında proje alanında fauna türlerine müdahale edilmeyecek, yılı Merkez Av komisyonu kararları doğrultusunda Av Dönemlerine ait koruma listelerinde bulunan türler için bu komisyon kararlarında belirtilen koruma tedbirlerine uygun hareket edilecektir. ~ 117 ~

25 Şekil 33. Ergani Barajı ve Sulama Tesisleri vejatasyon haritası ~ 118 ~

26 Peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon alanları, Proje alanı içerisinde peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon alanları yer almamaktadır. Bölge kırsal yapıdadır Madenler ve Fosil Yakıt Kaynakları (rezerv miktarları, mevcut ve planlanan işletme durumları, yıllık üretimleri ve bunun ülke veya yerel kullanımlar için önemi ve ekonomik değerleri), Bu bölümün hazırlanmasında Mülga Diyarbakır il Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından hazırlanan "il Çevre Durum Raporu -2010"dan yararlanılmıştır. Diyarbakır ilinin maden potansiyeli Tablo 53.'de verilmiştir. Tablo 53. Diyarbakır ilinin maden potansiyeli MADEN ADI BULUNDUĞU ilçe TENOR REZERV Görünür ton Maden Kömürü Hazro-Dada - Muhtemel 400 ton Mümkün ton Linyit Ergani-Salihli Çermik-Petekkaya Mermer Hazro-Zogbirim Görünür m3 - Hani-Koki işletilebilir m3 Çüngüş Lice Tuz Turba Ham Petrol Doğalgaz Uranyum Toryum Demir Kulp-Koçkan % Fe % 1.96 A1203 % Si02 % 0.08 Ti02 % 0.51 Mn ton % 0.24 Ca0 % 0.001'den az As % Zn % 0.31 S Krom %45-48 Cr203 Çüngüş - Koçak Köyü %45-50 Cr203 Ergani-Kündikan- Mamer %10 Fe Köyü %4.8 Si ton Bakır Çermik-Mahmudan Kö ton Altın Manganez Boksit Bor Pirit Dicle-Viskül Köyü % BaS04 Barit Bircik Köyü % 4 Si ton Keferbere Köyü % 0.4 Fe203 Manyezit Feldispat Pomzata Kurşun-Çinko Dicle-Pirejman % 19.5 Pb Gör+Muh ton 88 gr/ton Ag Müm ton ~ 119 ~

27 MADEN ADI BULUNDUĞU ilçe TENÖR REZERV Çimento Ham. Ergani-Ahurlar Yöresi ton kil ton kçt Fosfat Çınar-Ballıbaba- Görünür ton % 7, P205 Bilmece Mümkün ton Mika Çermik-Midye Köyü Oyukba Tepe Zuhuru - - Tuğla-Kiremit Lice-Sincangömü- Varisinbağı-Zengo- Angülgömü ve Patrik ton Köyü Yatakları Jeotermal Çermik - 20 lt/sn Hayvancılık (türleri, beslenme alanları, yıllık üretim miktarları, bu ürünlerin ülke ekonomisindeki yeri ve değeri), ilin geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Tablo 54. ilin Büyükbaş hayvan varlığı CEVSI MİKTAR (Adet) BÜYÜKBAŞ Yerli Sısıı Melez Sığır 67.0SS K-Irkı Sığır Kasnak: Taıun İl Miklürlügü Tablo 55. ilde yetiştirilen büyükbaş hayvan türleri Hayranlar Sayı Fiyat (YlUbaş) Değer (YTL) Pazarlamanın değeri (VTL) Sığır Sığırtlııltıır) 3913S 2.400,00 27.Û Sıgıı (kültür melezi) ü Sıgıı (yerii) Dana (kiiltiir) Daua {kültür melezi) Dana (yerli) S30 - Manda 532S Manda Maada jamtia S Deve Domıız Kaynak: Taıııtı II Müdiiıüiğü ~ 120 ~

28 Tablo 56. ilde elde edilen hayvansal ürünler Eri'nıı;»! miniler Miktar (ton) Fiyat (TL'kg) DeFer (YTL) Fanriıuunn dsf eri (YTL) Süt Eııefc sütü î S Maııda sütü Et İS Sığır eti 5S Maada eti Devleti Donnız eti Deri -( tu: Sığır derili Maııda (ferisi S6 2S6 Tablo 57. ilde ki küçükbaş hayvan varlığı CİNS KÜÇÜKBAŞ M İ K T A R (Adet) Kovun Keçi Kaynak TUIK 2009 ~ 121 ~

29 Tablo 58. ilde küçükbaş hayvancılıktan elde edilen hayvansal ürünler Ekıım usnl ii i'üıiler Miktar (ton) Fiyat (FL'kg) De jer (YTL) PazarlaDamıı değ (YTL) Süt ZdB Koyun îiitii S Rl keçisi ^iitü S Tiftik keçisi sütü Et İS Kovmı eti 3S Kıl keçisi eti Tiftik keçisi eti Drlİ Kovun derisi S S3 Sil keçisi derisi Tiftik keçisi derici Yapağı ı S Kıl S 65 8S2 Tiftik Devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler (Askeri Yasak Bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, vb.), Proje alanının yaklaşık 1,5 km batısında askeri bölge bulunmaktadır. Proje alanı yakın çevresinde kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar bulunmamaktadır Proje yeri ve etki alanının hava, su, toprak ve gürültü açısından mevcut kirlilik yükünün belirlenmesi, Proje yeri ve etki alanının hava, su, toprak ve gürültü açısından mevcut kirlilik yükü alt başlıklar halinde değerlendirilmiştir. Hava Kirliliği Bölgedeki mevcut hava kalitesi durumu, önerilen projenin gerçekleştirilmesinden sonra yörede meydana gelmesi muhtemel kirlilik değerlerinin tespitinde önemli faktörlerden birisidir. Bölgedeki hava kalitesinin değerlendirilmesi için en pratik yol, mevcut izleme istasyonlarından temin edilecek uzun vadeli ölçüm değerlerinin Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğinde verilen 'sınır değerler' ile karşılaştırılmasıdır. Proje alanı ve yakın çevresinde kirletici türleri ve emisyon değerlerine ait ölçümler yapılmadığından bunlarla ilgili veriler vermek mümkün olmamaktadır. Ancak yapılan arazi çalışmaları ve gözlemlere göre proje sahasının bulunduğu bölge ve yakın çevresinde hava kirliliğine yol açacak bir faaliyet bulunmamaktadır. Bu nedenle bölgenin mevcut hava kalitesi oldukça yüksektir. ~ 122 ~

30 Baraj ve Sulama Tesisi inşaatı sırasında ve Kurulacak olan Kırma Eleme tesisinden kaynaklı geçici olarak hava kalitesinde düşüş yaşanacaktır. Ancak bu düşüş Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğinde verilen sınır değerleri aşmayacaktır. inşaat tamamlanıp sulama barajı işletmeye geçtiğinde, mevcut hava kalitesini olumsuz yönde etkileyecek bir faaliyet yapılmayacağı için mevcut hava kalitesi değişmeyecektir. Su Kirliliği Proje alanı ve yakın çevresinde endüstri ve sanayi tesisi bulunmadığından bölgede su kirliği görülmemektedir. Toprak Kirliliği Ülkemizde tarımsal çalışmaların gelişmesi ve sanayi faaliyetlerinin artmasıyla birlikte toprak kirliliği bir çevre sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Toprak kirliliğine neden olan faktörleri değerlendirdiğimizde yerleşim alanlarından çıkan atıklar, egzoz gazları, endüstri atıkları, tarımsal mücadele ilaçları ve kimyasal gübreler en başta gelmektedir. Proje alanı ve yakın çevresinde endüstri ve sanayi tesisi bulunmadığından bölgede bu açıdan kirlilik görülmemektedir. Ancak proje sahası ve çevresinde az miktarda da olsa tarım arazileri bulunmakta olup, tarım arazilerinde gübre kullanımı söz konusudur. Bölgede yapılan tarımsal faaliyetlerden dolayı toprak kirliliği problemi yaşanmamaktadır. Söz konusu proje endüstriyel bir yatırım olmadığı ve herhangi bir kimyasal madde kullanılmadığı için ileride de çevresel açıdan toprak kirliliğinin oluşmaması beklenmemektedir. Gürültü Kirliliği Proje alanı ve etki alanı içerisinde Baraj ve Sulama Tesisi inşaatı sırasında gürültü kirliliği oluşturmaktadır. Proje ünitelerinin baraj inşaat çalışmaları ve ocak çalışmaları sırasında iş makinelerinden kaynaklı olarak en yakın gürültüye hassas ortamlarda oluşması beklenen gürültü düzeyleri ÇGDYY'de verilen sınır değerleri sağlamakta olup, iş makinelerinin çalışmasından kaynaklı olarak söz konusu alıcı ortamlarda herhangi bir olumsuz etkinin oluşması beklenmemektedir. ( Bkz. Bölüm ) Diğer özellikler. Bu bölümde ayrıca anlatılacak bir husus bulunmamaktadır Sosyo - Ekonomik Çevrenin Özellikleri Ekonomik özellikler (yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler, yöresel iş gücünün bu sektörlere dağılımı, sektörlerdeki mal ve hizmet üretiminin yöre ve ülke ekonomisi içindeki yeri ve önemi, diğer bilgiler), Tarım ve Hayvancılık; Proje sahasında, Güneydoğu Anadolu Bölgesinin genelinde olduğu gibi halkın ana geçim kaynağını tarım ve hayvancılık oluşturmaktadır. Özellikle tarla tarımı etkin durumdadır. Yaz aylarında düşen yağış azlığı ve yüksek sıcaklık nedeniyle tarım kötü etkilenmektedir. Proje sahası genelinde kurak mevsimlerde sulu tarımı devam ettirmek amacıyla Toprak - Su Teşkilatı tarafından 1965 yılında yaptırılmış olan bir su bendi mevcut bulunmaktadır. Proje sahası ve çevresinde Kalhana deresi üzerinde kurulan su bendi vasıtasıyla, başta pamuk olmak üzere bostan, ayçiçeği, şekerpancarı, mısır ve yonca yetiştirilmektedir. ~ 123 ~