Ambalajın görünmeyen yüzü

Transkript

1 BASIN BÜLTENİ Ambalajın görünmeyen yüzü Türkiye de 20 milyar dolar sınırına dayanan ambalaj sektörü pazarında, yerli sanayicileri dernek çatısı altında buluşturan, sektörün sağlıklı ve sürdürülebilir büyümesi için faaliyet gösteren Ambalaj Sanayicileri Derneği (ASD), kültürel ve sosyal hayata da katkı yapıyor. ASD, ambalajın görünmeyen yüzü ve etkisini anlatan iki akademik çalışmayı kitap haline getirip, yazın hayatına kazandırdı. Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi nde öğretim görevlisi olan Ömer Durmaz ın Hızlı Tüketim Ürünlerinin Ambalaj Tasarımında Çağrışımsal Öğrenme ile Renk Kararları başlıklı yüksek lisans tezi ile tasarımcı Orhan Irmak ın 1945 ten günümüze Türkiye de Ambalaj Tasarımının Gelişme Dinamikleri başlıklı doktora tezi, ASD nin Akademik Yayın Dizisi kategorisinde basıldı. Uzun ve titiz araştırma süreçleri sonucu kaleme alınan iki çalışma da ambalajın bilinmeyen yönleri, tarihi, gelişimi hakkında ilginç, detaylı, her tüketicinin ilgisini çekecek bilgiler aktarıyor. Ömer Durmaz ın araştırmasında, renklerin büyülü dünyasına yolculuk edebilir, dünya devi şirketlerin tüketicinin algısını renklerle nasıl yönlendirdiklerine dair örnekleri okuyabilirsiniz. Dünyadaki siyasi, ekonomik ve sosyo-kültürel değişimlerin tasarımı nasıl etkilediğine dair ipuçlarının yer aldığı araştırmada, ambalajın iletişim işlevlerinden hareketle çağrışımsal öğrenmeye, tasarımcı ve tüketicinin renk kararlarının nasıl şekillendiğine akademik çerçeveden bakmak mümkün. Orhan Irmak ın araştırması ise Türkiye de ambalaj tasarımının 70 yıllık gelişimini anlatıyor. Tasarımın bilinçli şekilde marka iletişiminin stratejik unsuru olarak kullanılması sürecine ışık tutan ve Türkiye nin önemli şirketlerinden üst düzey yöneticilerle yapılan söyleşilerle zenginleştirilen araştırmanın satırlarında, şaşırtıcı, bilinmeyen, unutulan bilgilere rastlayabilirsiniz. Kitaplardan ilginizi çekeceğini düşündüğümüz notları içeren bir bülteni ekte bilgilerinize sunuyoruz. Saygılarımızla,

2 Hızlı Tüketim Ürünlerinin Ambalaj Tasarımında Çağrışımsal Öğrenme ile Renk Kararları - Ömer Durmaz Süpermarketlerdeki makarna bölümlerinde neden mavi kutular ve kırmızı etiketler hakimdir? Yiyecek ambalajlarında tazeliği vurgulayan yeşil, fare zehirinde kullanılırsa tüketiciye ne mesaj verilir? Çay ambalajları neden sarıdır? Binlerce kez önünden geçtiğimiz ama hiç sorgulamadığımız bu ve bunun gibi çok sayıda sorunun cevabı renklerde saklı. Renk, bir ürünün karakterini çağrıştırır. Çağrışımlar her kültürde, renkler ve anlamları arasında bağlantı kuran bireyler tarafından öğrenilir. Örneğin Batı da yeşil umutlu olma, beyaz saflık, siyah yas, kırmızı aşk/devrim, sarı nefretle özdeşleştirilir. Japonya da ise beyaz kederi ve ölümü simgeler, sarı güvenliliktir. Siyah Hint kültüründe aptallık ve durgunluk ifade eder. Renk bir ürünün özelliklerini çağrışımlar aracılığı ile kurduğu ilişkilendirmelerle tüketicilerin bilinçaltına aktarılmasını sağlar. Algılarımızın nasıl yönlendirildiğini anlamak için renklere yüklenmiş anlamlar a göz atmakta fayda var. Beyaz: Temizlik, masumiyet, sadelik, barış, bilgelik, soğuk, sessizlik ve teslimiyet algısı yaratır. Siyah: Sağlamlık, güç, istikrar, iktidar, zenginlik, lüks, keder, ölümle anılır. Kırmızı: Aşk, ateş, devrim, heyecan, tehlike, iştahı temsil eden kırmızı satış rengidir. Markalar dünyasında dikkat çekmek için kullanılır. Turuncu: Antidepresandır. Özellikle gençler ve çocukların ilgisini çeker. Güneş, enerji, bolluk, sağlık, macera, uyum, sempatiyi çağrıştırır. Sarı: Dünyanın merkezini simgeler. Hayat, sıcaklık, enerji, neşe, tazelik sarıyla tanımlanır. Yeşil: Sakinlik, huzur, gençlik, tazelik, eylem, iyi şans, zenginlik, güven, parayı vurgular.

3 Mavi: Barış, modernlik, ağırbaşlılık, bağlılık, güven, güç, otorite, inanç, istikrar, güvenlik, huzur, gelecek demektir. Mor: Zenginlik, asalet, lüks, gizem, hırs, arzu, cesaret, karmaşayı anlatır. Renklerle ilgili bildiğiniz/bilmediğiniz birçok şeyi anlattıktan sonra Ömer Durmaz, şu temel mesajları veriyor: Renk bir markayı tanımlayabilir Renk, eğlence, zerafet, hareketlilik veya sıcaklık gibi bir ruh hali yaratmaya yarar Renk ambalajın içindeki ürünün rengini belirtmeye yarar Renk, ürünleri, ürün çeşitlerini ve tatlarını ayırmayı sağlar Renk, psikolojik bir araca dönüşerek algıyı yönetebilir, fiziksel bir araca dönüşerek ürünü koruyabilir, reklam aracına dönüşerek ürünü destekleyebilir.

4 1945 ten günümüze Türkiye de Ambalaj Tasarımının Gelişme Dinamikleri - Orhan Irmak Ekonomiyi temelden etkileyen İkinci Dünya Savaşı yıllarından, ihtilal dönemlerine, tek partili-koalisyonlu siyasi süreçlere uzanan çok yönlü araştırmasın satır aralarında aslında genç Türkiye Cumhuriyeti nde sanayileşmenin tarihine tanık oluyorsunuz. Evyap, Ülker ve Tekel in örnek olay seçildiği çalışmada aktarılan sohbetlerin çok ilgi çekeceğini düşünüyoruz. İşte kitaptan dikkat çeken başlıklar: Global ölçekte gıda devi olan, ürünleriyle olduğu kadar tasarımlarıyla da konuşulan Ülker de ambalajların, sloganların hangi şartlarda, nasıl ortaya çıktığını biliyor musunuz? Pazartesi günleri Ülker in ajandasındaki değişmez maddenin ambalaj toplantısı olduğunu burada belirtmekte fayda var. Dünyanın en büyük sabun üreticilerinden Evyap ı okurken, Türkiye de kişisel bakım ve temizlik ürünleri sektörünün nasıl geliştiğini görüyorsunuz de Erzurum da atölyede sabun üreterek yola çıkan şirketin, dünyaya çizgili sabunu armağan eden bir dev oluşunu öğrenmek, Arko nun doğuş öyküsünü izlerken, markanın ana unsuru olan ambalaj üzerindeki C harfinin aslında neyi anlattığını öğrenip, şaşırmamak mümkün değil. SSCB de komünizmin çökmesinden sonra değişen dinamiklere Evyap ın gözüyle tanıklık etmek mümkün. Sık sık isyana başlayan maden işçilerinin temizlik ihtiyacı için Moskova yönetimi tarafından dev bir ihale açıldığını, ihaleyi kazanarak Rusya pazarına giren Evyap ın, 5 farklı renk ve 5 farklı kokuda ürettiği sabunların, yokluktan çıkan Rusya da olay yarattığını, şirketin bu hamleyle Rusya coğrafyasında 60 milyon dolarlık ciroyla bir numaraya oturduğunu biliyor muydunuz? Ve Tekel Mey İçki ye satılarak özelleşen Tekel aslında Türk sanayiinin tarihi olarak karşımıza çıkıyor bu araştırmada. Devletin Fevkalade, Aliyülala, Ala adlı rakılar ürettiği genç Türkiye Cumhuriyeti nde, Tekel in kurulmasıyla ihtiyaçtan şeker sanayiinin, SEKA nın ve Paşabahçe nin de temelleri atılıyor.

5 Araştırmada, Türk grafik tasarımının öncüsü, Cumhuriyet in ilk yıllarında görsel kimliğin oluşmasında önemli bir figür olan Mısır doğumlu, Almanya eğitimli İhap Hulusi Görey in çalışmalarıyla ilgili detaylar, anılar bulmak mümkün. Mey İçki döneminin de anlatıldığı çalışmada, cumhuriyet tarihi kadar eski şirkette marka-ambalaj-imaj yenilenmesinin hangi şartlarda gerçekleştiğine dair detayların ilgi çekeceği kuşkusuz. Ambalaj Sanayicileri Derneği (ASD) Hakkında Türkiye'deki önemli ambalaj sanayicilerini bünyesinde bir araya getiren ASD, 1992 yılında 39 ambalaj üreticisi tarafından kuruldu. Temmuz 2015 itibariyle 214 üyesi bulunan ASD nin amacı; Türkiye ambalaj sanayinin gelişmesine katkıda bulunmak, sektöre kimlik kazandırmak, ulusal ve uluslararası platformlarda sektörün temsil edilmesini sağlamak, üyeleri arasında birlik beraberlik ve dayanışmayı sağlamak, güçlendirmek ve daimi kılmaktır. Bilgi için: MPR İletişim Danışmanlığı Tel: Banu Kurt, Medya Danışmanı, Esra Çemşit, Kıdemli İletişim Yöneticisi,