TEMEL SAĞLIK UYGULAMALARI

Transkript

1 TEMEL SAĞLIK UYGULAMALARI DERSİN MODÜLLERİ KAZANDIRILAN YETERLİKLER ASEPTİK TEKNİKLER 40/16 VİTAL BULGULAR I 40/16 VİTAL BULGULAR 2 40/16 ACİL DURUMLARDA VERİLEN POZİSYONLAR 40/16 İLAÇ UYGULAMALARINA GİRİŞ 40/16 İNTRAMÜSKÜLER (KAS İÇİ) İLAÇ UYGULAMA 40/24 İNTRAVENÖZ (DAMAR İÇİ) İLAÇ/SIVI UYGULAMA 40/24 DERİ TABAKALARINA İLAÇ UYGULAMA 40/16 BOŞALTIM UYGULAMALARI 40/24

2 DERS BİLGİ FORMU DERSİN ADI ALAN MESLEK \ DAL DERSİN OKUTULACAĞI SINIF \ YIL SÜRE DERSİN AMACI DERSİN TANIMI DERSİN ÖN KOŞULLARI DERSİ İLE KAZANDIRILACAK YETERLİKLER DERSİN İÇERİĞİ TEMEL SAĞLIK UYGULAMALARI ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ 10.SINIF Haftalık: 5 Ders saati Bu derste öğrenciye; aseptik tekniklere uygun çalışma, vital bulguları alma, hasta/yaralıya pozisyon verme, ilaç uygulama ve boşaltım tekniklerini uygulama ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. Bu ders: Aseptik teknikler, vital bulgular, hasta/yaralıya pozisyon verme, ilaç uygulama, boşaltım uygulamaları ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Dersin ön koşulu yoktur Öğrenciye, dersin sonunda; 1. Aseptik tekniklere uygun çalışmak, 2. Vital bulguları almak, 3. Hasta veya yaralıya pozisyon vermek, 4. Mide ve mesaneye sonda uygulamak, 5. İlaç hazırlığı ve uygulama yapmak, 6. İntramüsküler ilaç uygulamak, 7. İntravenöz ilaç/sıvı uygulamak, 8. Deri tabakalarına ilaç uygulamak,yeterlikleri kazandırılacaktır. 1. Elleri yıkama 2. Steril giyinme 3. Tıbbi atık kutusunu kullanma 4. Hasta veya yaralı izolasyonu 5. Vücut sıcaklığı ve özellikleri 6. Vücut sıcaklığı ölçme 7. Nabız sayma 8. Solunum sayma tekniği 9. Arteriyel kan basıncını ölçmede kullanılan araçlar 10. Kan basıncını ölçme 11. Vücut mekaniğinin özelliğini ayırt etme 12. Hasta veya yaralıya yatış pozisyonları verme 13. Hasta veya yaralıya oturuş pozisyonları verme 14. Hasta veya yaralıya koma pozisyonu 15. Oral yolla ilaç uygulama 16. Rektal ilaç uygulamaları 17. Vaginaya ilaç uygulama 18. Duyu organlarına ilaç uygulama 19. Kas içi ilaç uygulamasına hazırlık 20. İntramüsküler enjeksiyon bölgeleri 21. İntramüsküler enjeksiyon uygulama tekniği 22. İntraket ile damar yolu açılması

3 YÖNTEM VE TEKNİKLER EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMI VE DONANIM ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME EĞİTİMCİLER İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR 23. Kelebek set ile damar yolu açılması 24. Damariçi (intravenöz) ilaç uygulaması 25. Damariçi (intravenöz) sıvı uygulaması 26. Kan alma 27. Subkütan enjeksiyon 28. İntradermal enjeksiyon 29. Hasta veya yaralıya nazogastrik sonda uygulama, 30. Mesane kateterizasyonu hazırlığı 31. Kadınlarda mesane kateterizasyonu 32. Erkeklerde mesane kateterizasyonu ve prezervatif sonda uygulama 33. Hasta veya yaralıya lavman uygulama Bireysel öğretimi destekleyecek şekilde; demonstrasyon, anlatım, grup çalışması, simülasyon vb. yöntem ve teknikleri uygulanabilir. Ortam:Tüm araç ve gerecin bulunduğu ders laboratuvarı ile işletmede beceri eğitimi sağlayan kuruluşlar Donanım: Antiseptik solüsyon, sabun, su, kağıt havlu, steril eldiven, kep, bone, cerrahi maske, steril havlu, steril gömlek, non steril eldiven, naylon eldiven, atık torbası, tıbbi atık kutusu, enjektör, termometre, saat, tansiyon aleti, stetoskop, vaka kayıt formu, lewin/ewalt sonda, flaster, plastik torba, steril kayganlaştırıcı jel (su bazlı), topikal anestezik sprey (xylocain sprey vb.), böbrek küvet, dil basacağı, foley/nelaton sonda, idrar torbası ve drenaj bağlantısı, steril kompres, steril delikli kompres, ampul veya flakon formunda ilaç, İV enjeksiyon mankeni, intraket, güvenli intraket, kelebek set, vacutainer, güvenli vacutainer, vakumlu kan tüpleri, heparin, arter kateteri, üçlü musluk, bilgisayar, projeksiyon cihazı, DVD. Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği ne uygun olarak modül ve ders sonunda ölçme araçları kullanılarak ölçme ve değerlendirme yapılacaktır. 1. Millî Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarına öğretmen olarak atanacaklardan atamalarına esas olan alanlar ile mezun oldukları yükseköğretim programları ve aylık karşılığı okutacakları derslere ilişkin çizelgeye uygun olanlar görev almalıdır. 2. Programın uygulanmasında gerektiğinde alanında sektör deneyimi olan usta öğretici, teknisyen ve meslek elemanlarından yararlanılabilir. İl sağlık müdürlüğü, meslek ile ilgili dernekler, üniversiteler, hastaneler, 112 acil yardım istasyonları, özel ambulans servisleri ve kütüphaneler vb.

4 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN MESLEK/DAL DERS MODÜL : ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ : ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ : TEMEL SAĞLIK UYGULAMALARI : ASEPTİK TEKNİKLER KODU :723H00121 SÜRE : 40/16 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : 1. Bu modülün yeterliğe dayalı amaçlarına ulaşılabilmesi için kullanılacak araç, gereç ve ekipman temin edilmelidir. 2. Bu modül, teknik laboratuvarda, beceri eğitimi sahalarında uygulanmalıdır. 3. Modülde yer alan yeterliğe dayalı amaçlar 40 saat sonunda ulaşılması öngörülerek hazırlanmıştır. Bu nedenle yüz yüze eğitim süreci için ayrılan 16 saatin dışında kalan bireysel eğitim için ayrılan süre de dikkate alınarak planlama yapılmalıdır. 4. Öğretmen, bu modülün işlenişi sırasında içerik sıralamasına aynen uymalıdır. 5. Bu modülün öğrenme-öğretme sürecinde öğrencilere el yıkama, steril giyinme ve giydirme, eldiven giyme, temel izolasyon tedbirlerini alma konularında sık tekrar ve denemeler yaptırılmalıdır. 6. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Tıbbi Atıklar Hakkında Genelge, Çevre ve Orman Bakanlığı Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Yönetmeliğinin sınıf ortamında incelenmesi sağlanmalıdır. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ : Anlatım, problem çözme, soru-cevap, araştırma, bireysel öğrenme, demonstrasyon yöntem ve teknikleri uygulanabilir. GENEL AMAÇ : Öğrenci, Sağlık Bakanlığı Tıbbi Atıklar Hakkında Genelge, Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Yönetmelikleri doğrultusunda aseptik tekniklere uyabilecektir. AMAÇLAR : 1. Elleri yıkamak. 2. Steril giyinmek. 3. Tıbbi atık kutusunu kullanmak. 4. Hasta veya yaralının izolasyonunu sağlamak. İÇERİK : 1. EL YIKAMA 1.1.Sterilizasyon Sterilizasyon Yöntemleri Sterilan Maddeler 1.2.Dezenfeksiyon Dezenfeksiyon Yöntemleri

5 1.2.2.Dezenfektan Maddeler 1.3. Asepsi Tıbbi Asepsi Cerrahi Asepsi 1.4.Antisepsi 1.5.El Yıkama Çeşitleri Normal (Sosyal) El Yıkama Hijyenik El Yıkama El Dezenfeksiyonu Cerrahi El Yıkama 2. STERİL GİYİNME 2.1. Bone 2.2. Cerrahi Maske 2.3. Cerrahi El Yıkama 2.4. Steril Gömlek Steril Gömlek Giyme Steril Gömlek Giydirme 2.5. Eldiven Steril Eldiven Naylon Eldiven Non steril Eldiven 2.6. Steril Malzeme Açma Tekniği 3. TIBBİ ATIK KUTUSU 3.1. Tıbbi Atık 3.2. Tıbbi Atık Kutusu 3.3. Tıbbi Atık Yönetimi 4. İZOLASYON 4.1. Standart İzolasyon 4.2. Bulaşma Yoluna Yönelik İzolasyon Temas İzolasyonu Damlacık İzolasyonu Solunum İzolasyonu ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME: Öğrenci, aşağıdaki performans ölçütlerini yerine getirecektir. A.El Yıkama (Elleri Yıkamak) 1. Asepsiyi tanımlar. 2. Tıbbi asepsi ve cerrahi asepsiyi ayırt eder. 3. Antisepsiyi tanımlar. 4. El yıkamada kullanılan antiseptik solüsyonları sıralar 5. Aseptik teknik ile ilgili diğer kavramları ayırt eder. 6. El yıkama çeşitlerini sıralar ve uygun el yıkama tekniğine karar verir. 7. Süresinde sosyal el yıkama tekniğini uygular. 8. Uygun sabun veya antiseptik özellikli sabun kullanarak süresinde hijyenik el yıkama tekniğini uygular. 9. Uygun antiseptik solüsyon seçimini yaparak el dezenfeksiyonu sağlar. B.Steril Giyinme (Steril Giyinmek)

6 1. Tekniğine uygun olarak kep veya bone kullanır. 2. Tekniğine uygun olarak cerrahi maske takıp doğru olarak çıkarır. 3. Süresinde cerrahi el yıkama tekniğini doğru olarak uygular. 4. Tekniğine uygun olarak steril havlu ile kurulanır. 5. Tekniğine uygun olarak steril gömlek giyer. 6. Tekniğine uygun olarak steril gömlek giydirir. 7. Tekniğine uygun olarak steril eldiven giyer. 8. Kullanılmış kontamine eldivenleri tekniğine uygun olarak çıkarır. C.Tıbbi Atık Kutusu (Tıbbi Atık Kutusunu Kullanmak) 1. Tıbbi atıkları doğru olarak sınıflandırır. 2. Tıbbi atık kutusunu tanımlar ve özelliklerini sıralar. 3. Tıbbi atık yönetimini tanımlar. D.İzolasyon (Hasta veya Yaralı İzolasyonunu Sağlamak) 1. Temel izolasyon önlemlerini sıralar. 2. İzolasyon odasındaki hasta ile temas sonrasında koruyucu ekipmanı tekniğine uygun olarak çıkarır ve ortamdan uzaklaştırır. 3. İzolasyon yöntemleri ve önlemlerini sıralar.

7 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ İş Organizasyonu Yapmak İŞLEM NO 1 İŞLEMİN ADI Elleri yıkamak YETERLİK Aseptik Tekniklere Uymak ORTAM (Araç gereç, donanım ve koşullar) STANDART Antiseptik solüsyonlar, sabun, su, musluk, kağıt havlu vb. El yıkama tekniği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Asepsiyi tanımlamak. 2. Tıbbi asepsi ve cerrahi asepsiyi ayırt etmek. 3. Antisepsiyi tanımlamak. 4. El yıkamada kullanılan antiseptik solüsyonları sıralamak. 5. Aseptik teknik ile ilgili diğer kavramları ayırt etmek. 6. El yıkama çeşitlerini sıralamak ve uygun el yıkama tekniğine karar vermek. 7. Sosyal el yıkama tekniğini uygulamak. 8. Hijyenik el yıkama tekniğini uygulamak 9. El dezenfeksiyonu sağlamak. 1. EL YIKAMA 1.1.Sterilizasyon Sterilizasyon Yöntemleri Sterilan Maddeler 1.2. Dezenfeksiyon Dezenfeksiyon Yöntemleri Dezenfektan Maddeler 1.3. Asepsi Tıbbi Asepsi Cerrahi Asepsi 1.4. Antisepsi 1.5. El Yıkama Çeşitleri Normal (Sosyal) El Yıkama Hijyenik El Yıkama El Dezenfeksiyonu Cerrahi El Yıkama 1. Tekniğine uygun el yıkamak 2. El dezenfeksiyonunu sağlamak. 1. Dikkatli olmak 2. Temizliğe özen göstermek 3. Malzemeleri doğru kullanmak SÜRE: İşlemin Yapılma Süresi: 3-5 dakika NOT: İşlemi Öğrenme Süresi: 4 ders saati

8 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ: İş Organizasyonu Yapmak İŞLEM NO: 2 İŞLEMİN ADI Steril giyinmek YETERLİK: ASEPTİK TEKNİKLERE UYMAK ORTAM (Araç gereç, donanım ve koşullar) STANDART Su, antiseptik solüsyonlar, steril fırça, steril eldiven, kep, bone, cerrahi maske, steril havlu, steril gömlek, non steril eldiven, naylon eldiven Steril giyinme tekniği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR Kep ve Bone Kullanmak 1. Boneyi lastikli kısmından iki elle tutup açmak. 2. Bonenin lastikli kısmını alına yerleştirmek. 3. Boneyi saçları tamamen içine alacak şekilde başa yerleştirmek. Cerrahi Maske Takmak 1. Maskeyi ele almak. 2. Maskenin telli kısmını, burun üzerine oturtarak, ağız ve burunu örtecek şekilde yüze yerleştirmek. 3. Üst uçtaki ipleri kulakların üzerinden geçirerek başın arka üst kısmında bağlamak. 4. Alt uçtaki ipleri, boynun arka kısmında fiyonk şeklinde bağlamak. Cerrahi El Yıkamak 1. Elleri ve kolları ılık suyun altında 2. STERİL GİYİNME 2.1. Bone 2.2. Cerrahi Maske 2.3. Cerrahi El Yıkama 2.4. Steril Gömlek Steril Gömlek Giyme Steril Gömlek Giydirme 2.5. Eldiven Steril Eldiven Naylon Eldiven Nonsteril Eldiven 2.6. Steril Malzeme Açma Tekniği 1. Kep ve bone kullanmak 2. Cerrahi maske takmak 3. Cerrahi el yıkamak 4. Elleri steril havlu ile kurulamak 5. Steril gömlek giymek 6. Steril gömlek giydirmek 7. Steril eldiven giymek 8. Steril paket açmak 1. Dikkatli olmak 2. Temizliğe özen göstermek 3. Malzemeleri doğru kullanmak

9 ıslatmak. 2. Yeteri kadar antiseptik içerikli solüsyonu avuç içine almak. 3. Tırnak uçlarından başlayarak; parmak ve parmak aralarını, el, kol, dirsekten dört parmak yukarıya kadar ovalayarak yıkamak. Elleri Steril Havlu İle Kurulamak 1. Kurulama öncesi; havluyu ortasından, tek katından tutarak kaldırmak. 2. El ve önkolu dirseklere kadar steril havlu kullanarak kurulamak. 3. Daha sonra havlunun kuru kısmını çevirerek diğer eli ve kolu kurulamak Steril Gömlek Giymek 1. Özel hazırlanmış steril bohça içindeki özel katlanmış steril gömleği, boyun hizasından tutmak. 2. Gömleğin iç kısmını kendinize doğru tutmak. 3. Kollarınızı omuz seviyesinde tutarak her iki kolunuzu, aynı anda gömleğin kollarına doğru geçirmek. 4. Gömleğin bel bağını açıp bir ucunu steril giyinen ikinci kişiye vermek. 5. Kendi ekseniniz etrafında dönerek bel bağını bağlamak Steril Gömlek Giydirmek 1. Steril olarak giyindikten sonra, cerrahi el temizliğini tamamlayan kişiye, steril havluyu yukarı doğru

10 kaldırarak vermek. 2. Özel katlanmış steril gömleği, boyun kısmından tutarak serbest kısmını yere doğru salıp kendi kendine açılmasını sağlamak. 3. Gömleğin boyun ve sırt bağlarının steril olmayan üçüncü bir kişi tarafından bağlanmasını sağlamak. Steril Eldiven Giymek 1. Steril eldiven paketini, içindeki ikinci kâğıt tabakayı yırtmadan açmak. 2. Bir el ile diğer elin eldivenini kıvrılmış olan bilek kısmından tutmak. 3. Diğer elin parmaklarını içeriye doğru kaydırarak eldiveni giymek. 4. Eldivenli elin 2., 3., 4., 5. parmakları ile diğer elin eldivenini kıvrılmış olan bilek kısmının altından tutmak. 5. Steril eldivenli elinizin yardımı ile elinizi eldivenin içine yerleştirmek. Kullanılmış Eldivenin Çıkarmak 1. Bir elin 1. ve 2. parmağı ile diğer eldeki eldiven bileğinin iç yüzeyindeki bir alandan, eldivenin dış tarafından sıkıca kavramak. 2. Eldiveni tutulan bölgeden çekerek dış yüzeyi içeride kalacak şekilde çıkarmak. 3. Eldivensiz elin 2. ve 3. parmağı ile diğer eldeki eldiven bileğinin iç yüzeyinden sıkıca tutmak. 4. Tutulan bölgeden çekerek eldivenin

11 dış yüzeyi ve diğer eldiven teki içeride kalacak şekilde çıkarmak. Steril malzeme açmak 1. Paketin ıslak ve yırtık olup olmadığını kontrol etmek. 2. Paketi düz ve kuru bir yere koymak. 3. Paketi dış kenarlarından tutmak. 4. Paketi kendinize uzak taraftan başlayarak açmak. 5. Paketin içerisindeki malzemeleri steril alan içinde paketinden çıkarmak. SÜRE: İşlemin Yapılma Süresi: 2 dakika NOT İşlemi Öğrenme Süresi: 4 ders saati

12 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ İş Organizasyonu Yapmak İŞLEM NO 3 İŞLEMİN ADI Tıbbi atık kutusunu kullanmak YETERLİK Aseptik Tekniklere Uymak ORTAM (Araç gereç, donanım ve koşullar) STANDART: Farklı renklerde atık torbaları, tıbbi atık kutusu, eldiven, enjektör vb. Sağlık Bakanlığı Tıbbi Atıklar Hakkında Genelge İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Tıbbi atık kutusunun kapağını açmak. 2. Kesici, delici, batıcı materyalleri tıbbi atık kutusuna atmak. 3. Tıbbi atık kutusunun kapağını kapatmak. 4. Ellerinizi yıkamak. 3. TIBBİ ATIK KUTUSU 3.1. Tıbbi Atık 3.2. Tıbbi Atık Kutusu 3.3.Tıbbi Atık Yönetimi 1. Atık türlerini ayırt etmek 1. Dikkatli olmak. 2. Tıbbi atık türlerini ayırt etmek 2. Titiz olmak. 3. Tıbbi atık kutusunu 3. Düzenli olmak kullanmak 4. Temiz olmak 4. Elleri hijyenik olarak yıkamak SÜRE: İşlemin Yapılma Süresi 5 sn NOT: İşlemi Öğrenme Süresi: 4 ders saati

13 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ İş Organizasyonu Yapmak İŞLEM NO 4 İŞLEMİN ADI Hasta veya yaralı izolasyonunu sağlamak YETERLİK Aseptik Tekniklere Uymak ORTAM (Araç gereç, donanım ve koşullar) STANDART Maske, koruyucu gözlük, siperlik, bone, kep, tıbbi atık kutusu, antiseptik solüsyonlar vb Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Kontrol Yönetmeliği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Hasta veya yaralıyı tek kişilik odaya almak. 2. Elleri yıkamak. 3. Maske, bone, koruyucu gözlük veya siperlik takmak. 4. Koruyucu önlük giymek. 5. Eldiven giymek. 6. Hastanın kanı, vücut sıvıları vb. çıkartıları ile kontamine olan materyallerden tek kullanımlık olan malzemeleri tıbbi atık olarak uygun şekilde atmak. 7. Tekrar kullanılacak olan malzemelerin steril veya dezenfekte edilmesini sağlamak. 8. Giyilen koruyucu ekipmanı uygun sıra ile çıkararak tıbbi atık şeklinde atmak. 9. Elleri yıkamak veya antiseptik solüsyon ile ovalamak. 4. İZOLASYON 4.1. Standart İzolasyon 4.2.Bulaşma Yoluna Yönelik İzolasyon Temas İzolasyonu Damlacık İzolasyonu Solunum İzolasyonu 1. Hasta veya yaralıyı izole etmek 2. Oluşan tıbbi malzemeleri tıbbi atık kutusuna atmak 3. Dikkatli olmak. 4. Titiz olmak. 5. Düzenli olmak 6. Özenli olmak 7. Gözlemci olmak 8. Ayırt edici olmak SÜRE: Yapılış Süresi: 30 dk. NOT Öğrenme süresi: 4 Saat

14 ALAN MESLEK/DAL DERS MODÜL BİLGİ SAYFASI : ACİL SAĞLIK HİZMETLER : ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ : TEMEL SAĞLIK UYGULAMALARI MODÜL : VİTAL BULGULAR 1 KODU : 723H00045 SÜRE : 40/ 16 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : 1. Bu modülün yeterliğe dayalı amaçlarına ulaşılabilmesi için vücut sıcaklığını ölçmede kullanılacak araç, gereç ve ekipman sağlanmalıdır. 2. Bu modül, teknik laboratuvar/atölyede uygulanmalıdır. 3. Modülde yer alan yeterliğe dayalı amaçlar 40 saat sonunda ulaşılması öngörülerek hazırlanmıştır. Bu nedenle yüz yüze eğitim süreci için ayrılan 16 saatin dışında kalan bireysel eğitim için ayrılan süre de dikkate alınarak planlama yapılmalıdır. 4. Öğretmen, bu modülün işlenişi sırasında içerik sıralamasına aynen uymalıdır. 5. Bu modülün öğrenme-öğretme sürecinde, Sağlık Bakanlığının belirttiği standart doğrultusunda vaka çalışmaları yapılarak örneklendirilmelidir. 6. Vücut sıcaklığının ölçülmesi ile ilgili örnek resimler gösterilmelidir. 7. Sağlık hizmeti veren kuruluşlarla işbirliği yapılmalıdır. ÖĞRETİM YÖNTEM ve TEKNİKLERİ : Anlatım, problem çözme, soru-cevap, araştırma, bireysel öğrenme, demonstrasyon yöntem ve teknikleri uygulanabilir. GENEL AMAÇ : Öğrenci; ambulansta ve hastane acil servisinde bir dakika içerisinde vital bulguları ölçme tekniğine uygun vital bulguları ölçebilecektir. AMAÇLAR : 1. Vücut sıcaklığı ve özelliklerini ayırt edebilecektir 2. Vücut sıcaklığını ölçebilecektir. 3. Nabız sayabilecektir. İÇERİK : 1. VÜCUT SICAKLIĞI VE ÖZELLİKLERİ 1.1. Vücut Sıcaklığı 1.2. Isı Üretimi Vücut Sıcaklığını Etkileyen Faktörler 1.3. Isı Kaybı Vücutta Isı Kaybı Mekanizması 1.4. Vücut Sıcaklığının Düzenlenmesi Sinirsel Kontrol Vücut Sıcaklığının Düzenlenmesinde Derinin Görevi Terleme 1.5.Vücut Sıcaklığının Sınıflandırılması Normal Vücut Sıcaklığı

15 1.5.2.Hipertermi (vücut sıcaklığının yükselmesi) Hipotermi (vücut sıcaklığının düşmesi) 2.VÜCUT SICAKLIĞI ÖLÇME 2.1. Vücut Sıcaklığı Ölçümünde Kullanılan Malzemeler Termometre Çeşitleri Temassız Kızılötesi Alın Termometresi Elektronik (Dijital Göstergeli) Termometre Disposable (Tek Kullanımlık) Termometre Timpanik Membran Termometre 2.2.Vücut Sıcaklığı Ölçme Yolları Aksiller Yolla Vücut Sıcaklığı Ölçme Oral Yolla Vücut Sıcaklığı Ölçme Rektal Yolla Vücut Sıcaklığı Ölçme TimpanikMembran Yolla Vücut Sıcaklığı Ölçme 3. NABIZ SAYMA 3.1. Nabız Nabzın Özellikleri 3.2.Nabız Alınan Arterler 3.3.Periferik Arterlerden Nabız Sayma Radial Arterden Nabız Sayma Diğer Arterlerden Nabız Sayma 3.4.Kalbin Apeksinden Nabız Sayma 3.5. Kalbin Apeksinden ve Radial Arterden Birlikte Nabız Sayma ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME: Öğrenci, aşağıdaki performans ölçütlerini yerine getirecektir. A.Vücut Sıcaklığı ve Özellikleri (Vücut Sıcaklığı ve Özelliklerini Ayırt Etmek) 1. Vücut sıcaklığının tanımını açıklar. 2. Vücut sıcaklığını etkileyen faktörleri açıklar. 3. Vücutta ısı kaybı mekanizmalarını söyler. 4. Vücut sıcaklığının düzenlenmesini sağlayan unsurları söyler. 5. Vücut sıcaklığı ölçümünde kullanılan malzemeleri hazırlar. 6. Termometre çeşitlerini tanır. B.Vücut Sıcaklığı Ölçme (Vücut Sıcaklığını Ölçmek) 1. Aksiller yolla vücut sıcaklığını ölçer. 2. Oral yolla vücut sıcaklığını ölçer. 3. Rektal yolla vücut sıcaklığını ölçer. 4. Timpanik membran yolla vücut sıcaklığını ölçer. 5. Vücut sıcaklığını ölçerken aseptik tekniğe uyar. 6. Hasta veya yaralıların mahremiyetine saygı gösterir. C.Nabız Sayma (Nabız Saymak) 1. Nabzın özelliklerini söyler.

16 2. Nabız alınan arterleri kendi üzerinde gösterir. 3. Radial arterden tekniğine uygun olarak nabız alır ve sayar. 4. Kalbin apeksinden nabız alır. 5. Kalbin apeksinden ve radial arterden birlikte nabız alır ve sayar. 6. Yapılan uygulamaları vaka kayıt formuna eksiksiz kayıt eder. 7. Aseptik tekniğe dikkat ederek çalışır. 8. Temiz ve düzenli çalışır. 9. Çalışma programlarında belirtilen hususlara uygun davranır. 10. Ekip çalışmasında iş yeri arkadaşları ile iş birliği içinde çalışır.

17 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ Hasta ve Yaralıyı Değerlendirmek İŞLEM NO 1 İŞLEMİN ADI Vücut sıcaklığı ve özelliklerini ayırt etmek. YETERLİK Vital Bulguları Almak ORTAM (Araç gereç, donanım ve koşullar) Maket, afiş, resim, CD, DVD, bilgisayar, projeksiyon cihazı, teknik laboratuvar STANDART İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Vücut sıcaklığını 1.VÜCUT SICAKLIĞI VE 1. Vücut sıcaklığının tanımını 1. Dikkatli olmak tanımlamak. ÖZELLİKLERİ ayırt etmek 2. Temiz olmak 2. Vücudun iç sıcaklığını 1.1. Vücut Sıcaklığı 2. Isı üretiminin nasıl 3. Düzenli olmak (coretemperature) 1.2. Isı Üretimi oluştuğunu ayırt etmek 4. Empati kurmak tanımlamak Vücut Sıcaklığını 3. Vücutta ısı kaybını sağlayan 5. Disiplinli olmak Etkileyen Faktörler mekanizmaları ayırt etmek. 3. Vücudun yüzeysel 1.3. Isı Kaybı 4. Vücut sıcaklığının sıcaklığını Vücutta Isı Kaybı düzenlenmesinde rol (surfacetemperature) Mekanizması oynayan mekanizmaları ayırt tanımlamak Vücut Sıcaklığının etmek. 5. Vücut Sıcaklığının ölçüldüğü bölgeleri maket üzerinde 4. Isı üretiminin nasıl oluştuğunu yazmak. 5. Vücut sıcaklığını etkileyen faktörleri yazmak. 6. Vücutta ısı kaybını sağlayan mekanizmaları Düzenlenmesi Sinirsel Kontrol Vücut Sıcaklığının Düzenlenmesinde Derinin Görevi Terleme göstererek, bölgelere göre normal değerlerini tanımak.

18 sayarak açıklamak. 1.5.Vücut Sıcaklığının 7. Vücut sıcaklığının Sınıflandırılması düzenlenmesinde rol Normal Vücut oynayan mekanizmaları Sıcaklığı yazmak Hipertermi (vücut sıcaklığının yükselmesi) 8. Vücut sıcaklığının ölçüldüğü Hipotermi (vücut bölgelere göre normal sıcaklığının düşmesi) değerlerini ayırt edmek. 9. Hipertermiyi tanımlamak. 10. Hipotermiyi tanımlamak. SÜRE: İşlemin Yapılma Süresi:. dakika NOT: İşlemi Öğrenme Süresi: 3 ders saati

19 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ: Hasta Ve Yaralıyı Değerlendirmek İŞLEM NO 2 İŞLEMİN ADI Vücut sıcaklığını ölçmek YETERLİK Vital Bulguları Almak Ambulans, acil servis, termometre, antiseptik solüsyon, kuru gazlı bez, saat, gerekli kayıt ORTAM (Araç gereç, donanım ve koşullar) formları, kalem, eldiven. STANDART Vücut sıcaklığı ölçme tekniği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Malzemeleri hazırlamak. 2. Elleri yıkayıp eldiven giymek. 3. Hastaya yapılacak uygulama hakkında bilgi vermek. 4. Hasta veya yaralının bulunduğu ortama göre etrafına perde ya da paravan çekmek. 5. Koltuk altında; kızarıklık, yara vb. enfeksiyon belirtileri olup olmadığını kontrol etmek. 6. Hastaya oturur ya da sırtüstü yatış pozisyonu vermek. 7. Hastanın koltuk altının açıkta olmasını sağlamak. 2.VÜCUT SICAKLIĞI ÖLÇME 2.1. Vücut Sıcaklığı Ölçümünde Kullanılan Malzemeler Termometre Çeşitleri Temassız Kızılötesi Alın Termometresi Elektronik (Dijital Göstergeli) Termometre Disposable (Tek Kullanımlık) Termometre Timpanik Membran Termometre 2.2.Vücut Sıcaklığı Ölçme Yolları Aksiller Yolla Vücut Sıcaklığı Ölçme Oral Yolla Vücut 1. Malzemeleri Hazırlamak 2. Termometrenin cıvasını düşürmek 3. Hastaya pozisyon vermek 4. Termometreyi temizlemek 5. Eldiven giymek 6. Termometreyi okumak 7. Kayıt tutmak 8. İyi bir gözlemci olmak 1. Dikkatli olmak 2. Temiz olmak 3. Düzenli olmak 4. Empati kurmak 5. Güleryüzlü olmak

20 8. Koltuk altının nemli olup olmadığını kontrol etmek. Nemli ise gazlı bezle tampon ederek kurulamak. 9. Termometreyi kabından çıkarmak 10. Termometrenin göstergesini kontrol etmek 11. Termometrenin alıcı bölümünü hastanın koltuk altında iki deri arasına gelecek şekilde yerleştirmek. 12. Termometreyi yerleştirdikten sonra hasta veya yaralının kolunu dirsekten katlayarak göğsünün üzerine koymak. 13. Termometre sinyal verinceye kadar beklemek. 14. Hastanın kolunu gevşetip termometreyi almak 15. Termometrenin göstergesini okumak 16. Dereceyi dezenfektan solüsyonla silerek temizlemek, kabına yerleştirmek. Oral yolla vücut sıcaklığı ölçülecekse 1. Termometrenin alıcı bölümünü hastanın dilaltında sağ ya da sol boşluğa yerleştirmek. 2. Ölçüm süresince bireyin dudaklarının kapalı olmasını sağlamak. 3. Termometre sinyal verinceye kadar beklemek. 4. Termometrenin göstergesini okumak 5. Dereceyi dezenfektan solüsyonla silerek temizlemek, kabına yerleştirmek. Rektal yolla vücut sıcaklığı ölçülecekse Sıcaklığı Ölçme Rektal Yolla Vücut Sıcaklığı Ölçme Timpanik Membran Yolla Vücut Sıcaklığı Ölçme

21 1. Termometrenin alıcı bölümüne kayganlaştırıcı uygulamak. 2. Hasta, yetişkin ise yan yatış pozisyonu vermek. 3. Sadece anal bölge açıkta kalacak şekilde uygulama yapılacak bölgeyi açmak 4. Bir elle anüsü açığa çıkartmak için üst kalçayı hafifçe yukarıya kaldırmak 5. Hasta, çocuk ve bebek ise sırt üstü yatış pozisyonu vermek. 6. Ayak bileklerinden tutarak hafifçe yukarı kaldırmak 7. Termometreyi zorlamadan anüsten içeriye doğru ilerleterek, rektuma yerleştirmek. 8. Termometre sinyal verinceye kadar bekletmek 9. Termometrenin göstergesini okumak 10. Termometreyi pamuk tamponla temizlemek. 11. Kayganlaştırıcı ve atıkları temizlemek için anal bölgeyi silmek. Timpanik yolla vücut sıcaklığı ölçülecekse; 1. Termometreyi alarak şarj durumundan ölçüm durumuna getirmek. 2. Termometreye tek kullanımlık prob takmak. 3. Hastanın başını, uygulayıcıdan uzak tarafa yan döndürmek ve rahat bir pozisyon almasını sağlamak.

22 4. Termometreyi ölçüm durumuna getirmek. 5. Kulak yolunu düz hale getirmek. 6. Termometreye prob takmak. 7. Timpanik termometreyi yerleştirmek ve kulağı serbest bırakmak. 8. Probu kulak kanalına yerleştirmek, termometreyi sabit tutmak. 9. Elle tutulan kısımdaki sıcaklık değerini okumayı başlatacak düğmeye basmak. 10. Sinyal sesini beklemek 11. Aleti kulaktan dikkatli bir şekilde alarak sonucu okumak. 12. Aletin probunuçıkartmak. 13. Termometreyi yerine yerleştirmek. 14. Malzemeleri ortamdan uzaklaştırmak ve uygun biçimde temizlemek ya da atık kutusuna atmak. 15. Eldiveni çıkartmak, elleri yıkamak. 16. Ölçüm sonucunu gerekli belgelere kaydetmek. SÜRE: İşlemin Yapılma Süresi: 3-5 dakika NOT:SÜRE: İşlemi Öğrenme Süresi: 7 ders saati

23 İŞLEM ANALİZİ MESLEĞİN ADI ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ Hasta ve Yaralıyı Değerlendirmek İŞLEM NO 3 İŞLEMİN ADI Nabız saymak YETERLİK ORTAM (Araç-Gereç,Ekipman, ve Koşullar) STANDART Vital Bulguları Almak Maket, afiş, resim, CD, DVD, bilgisayar, projeksiyon cihazı, teknik laboratuvar Nabız sayma tekniği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Nabzı tanımlamak. 2. Nabzın özelliklerini açıklayarak ayırt etmek. 3. Nabız alınan arterleri kendi vücudu üzerinde göstermek. Radial arterden nabız sayılacaksa 3. NABIZ SAYMA 3.1. Nabız Nabzın Özellikleri 3.2.Nabız Alınan Arterler 3.3.Periferik Arterlerden Nabız Sayma 1. Nabzın tanımını ayıt etmek 2. Nabzın değerlendirilmesini ayırt etmek 3. Nabzın özelliklerini ayırt etmek 4. Nabız alınan arterleri ayırt 1. Dikkatli olmak 2. Empati kurmak 3. Temiz ve düzenli olmak 4. Zamanı iyi kullanmak 5. Meslek ahlakına sahip olmak 1. Malzemeleri hazırlamak Radial Arterden etmek 6. Disiplinli olmak 2. Elleri yıkayıp eldiven giymek Nabız Sayma 5. Eldiven giymek 3. Hastaya, yapılacak olan işlemi Diğer Arterlerden 6. Nabız atımlarını hissetmek açıklayarak izin almak. Nabız Sayma 7. Nabız atımlarını saymak 4. Hastaya uygun pozisyon vermek 3.4.Kalbin Apeksinden Nabız 8. Bir dakikadaki nabız sayısını 5. Nabız almak için işaret, orta ve Sayma hesaplamak yüzük parmak uçlarını radial 3.5. Kalbin Apeksinden ve 9. Kayıt yapmak arter üzerine bileğin iç yüzüne Radial Arterden Birlikte Nabız koymak. Sayma 6. Nabız atışlarını hissedinceye kadar parmak uçlarını palpe edilen arter üzerine bastırmak. 7. Atımlar net hissedildiği anda nabzı değerlendirmek. 8. Saatin saniye göstergesini kontrol ederek nabzı sayıma başlamak.

24 Kalbin apeksinden nabız sayılacaksa; 1. Yatak etrafına perde ya da paravan çekmek. 2. Hastaya sırtüstü yatış veya oturur pozisyon vermek. 3. Alkollü pamukla stetoskobun kulaklıklarını ve diyaframını silmek. 4. Göğüs bölgesini açmak. 5. Kalbin apeks bölgesini tespit etmek. 6. Stetoskobun kulaklıklarını kulağa yerleştirmek. 7. Stetoskobun diyaframını belirlenen bölgeye yerleştirmek. 8. Saatin göstergesini kontrol etmek. 9. Her sesi bir atım olarak kabul etmek 1 dakika boyunca kalp atımlarını saymak. 10. Hız ve ritimde değişiklik olup olmadığını kontrol etmek. 11. Hastanın bu sırada rahat olmasını sağlamak 12. İşlem bittikten sonra hastanın, giysilerini giymesine ve rahat bir pozisyon almasına yardım etmek. 13. Eldiveni çıkartıp elleri yıkamak. 14. Sonucu gerekli belgelere kaydetmek 15. Uygunsa sonucu hasta ile

25 paylaşmak SÜRE: İşlemin Yapılma Süresi: 1 dakika NOT: İşlemi Öğrenme Süresi: 6 ders saati

26 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN MESLEK/DAL DERS : ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ : ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ :TEMEL SAĞLIK UYGULAMALARI MODÜL : VİTAL BULGULAR 2 KODU : 723H00046 SÜRE : 40/ 16 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : 1. Bu modülün yeterliğe dayalı amaçlarına ulaşılabilmesi için arteriyel kan basıncı ölçümünde ve solunum sayma tekniğinde kullanılan araç, gereç ve ekipman sağlanmalıdır. 2. Bu modül, teknik laboratuarda/atölye ve beceri eğitimi sahalarında uygulanmalıdır 3. Bu modülün öğrenme-öğretme sürecinde mümkün olduğunca uygulama yapma imkanı sağlanmalıdır. 4. Modülde yer alan yeterliğe dayalı amaçlar 40 saat sonunda ulaşılması öngörülerek hazırlanmıştır. Bu nedenle yüz yüze eğitim süreci için ayrılan 16 saatin dışında kalan bireysel eğitim için ayrılan süre de dikkate alınarak planlama yapılmalıdır. 5. Bu modülün öğrenme-öğretme sürecinde gerçek ortamlarda (sağlık işletmelerinde) tansiyon ölçümü ve solunum sayma ile ilgili uygulamalar yapılmalıdır. 6. Bu modülün öğrenme-öğretme sürecinde solunum sayma ve arteriyel kan basıncını doğru ölçmenin önemi vurgulanmalıdır. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ GENEL AMAÇ : Anlatım, problem çözme, soru-cevap, araştırma, bireysel öğrenme, demonstrasyon, simülasyon yöntem ve teknikleri uygulanabilir. : Öğrenci; ambulansta ve hastane acil servisinde bir dakika içerisinde vital bulguları ölçme tekniğine uygun vital bulguları ölçebilecektir. AMAÇLAR : 1. Solunumu sayabilecektir. 2. Arterial kan basıncı ölçümünde kullanılan araçları sınıflandırabilecektir. 3. Kan basıncını ölçebilecektir. İÇERİK : 1. SOLUNUM SAYMA TEKNİĞİ 1.1. Solunum

27 Solunum Çeşitleri Solunumun Hızı ve Derinliği Solunumu Etkileyen Faktörler Solunum Tipleri 1.2. Solunum Sayma Tekniği 2. ARTERİAL KAN BASINCI ÖLÇÜMÜNDE KULLANILAN ARAÇLAR 2.1. Arterial Kan Basıncı Sistolik Kan Basıncı Diastolik Kan Basıncı 2.2. Kan Basıncı Ölçme Araçları Tansiyon Aleti Stetoskop 3. KAN BASINCINI ÖLÇME 3.1. Kan Basıncını Etkileyen Faktörler 3.2. Kan Basıncı Ölçme Tekniği Oskültasyonla Kan Basıncı Ölçme Tekniği Palpasyon (Elle Hissetme) Tekniği 3.3. Kan Basıncını Ölçerken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME: Öğrenci, aşağıdaki performans ölçütlerini yerine getirecektir. A.Solunum Sayma Tekniği (Solunum Saymak) 1. Sağlıklı yaşam için solunumun önemini kavrar. 2. Solunumu tanımlar. 3. Solunum çeşitlerini sıralar 4. Solunumu etkileyen faktörleri nedenleri ile açılar. 5. Solunum tiplerini sıralar. 6. Hasta veya yaralının solunumunun hızını ve derinliğini gözlemler. 7. Hasta veya yaralının solunumu solunum sayma tekniğine uygun 15 sn. sayar. 8. Solunum sayısını 4 ile çarparak hastanın gerçek solunum sayısını bulur. 9. Acil olmayan durumlarda hasta veya yaralının solunumunu 1 dk. sayar. 10. Solunumun sayısını vaka kayıt formuna kaydeder. B.Arterial Kan Basıncı Ölçümünde Kullanılan Araçlar (Arteriyal Kan Basıncını Ölçmede Kullanılacak Araçları İncelemek) 1. Kan basıncını ölçen araçların özelliklerini ayırt eder. 2. Civalı tansiyon aletinin özelliklerini tanır. 3. Anoroid tansiyon aletinin özelliklerini tanır. 4. Stetoskobu ve özelliklerini tanır. C.Kan Basıncını Ölçme (Kan Basıncını Ölçmek) 1. Kan basıncı ölçümünden önce bilinci yerinde ise Hasta Hakları Yönetmeliğine uygun hasta veya yaralıya bilgi verir.

28 2. Ölçüm yapılacak bölgedeki brachial arterin ya da popliteal arterin yerini tespit eder. 3. Tekniğine uygun kan basıncını ölçer. 4. Arteriyel kan basıncı değerlerini vaka kayıt formuna kaydeder. 5. Doğru arteriyel kan basıncı ölçmenin önemini vurgular. 6. Kan basıncı ölçümü yapılacak bölgenin açıklığını sağlar. 7. Kan basıncı ölçümü yapılacak kolu kalp seviyesinde tutar. 8. Brakial arterden ölçüm yapılacaksa hasta veya yaralının kolunu alttan destekler. 9. Manşeti hasta veya yaralının koluna veya bacağına tekniğine uygun bağlar. 10. Ölçüm yapılacak bölgedeki brachial arterin ya da popliteal arterin yerini tesit eder. 11. Stetoskobu arter üzerine yerleştirir. 12. Stetoskobun kulaklıklarını kulağa yerleştirir. 13. Eli ölçüm yapılan koldaki radial arter üzerine yerleştirir. 14. Puvarı palpe edilen radial nabız hissedilmeyene kadar pompalar ve bu değere 30 mm Hg ekler. 15. Puvarın hava ayar düğmesini açarak ilk duyulan sesi sistolik kan basıncı olarak belirler. 16. Puvarın hava ayar düğmesini açarak son duyulan sesi diyastolik kan basıncı olarak belirler. 17. Manşonun havasını tamamen boşaltarak stetoskobu ve manşeti çıkarır. 18. Arteriyel kan basıncı değerlerini vaka kayıt formuna kaydeder. 19. Doğru arteriyel kan basıncı ölçmenin önemini vurgular.

29 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ Hasta veya Yaralıyı Değerlendirmek İŞLEM NO 1 İŞLEMİN ADI Solunum saymak YETERLİK Vital Bulguları Almak ORTAM (Araç-Gereç,Ekipman, ve Koşullar) STANDART Açık ve kapalı ortamlarda, saniyeli ya da dijital saat, kayıt formları, kalem Solunum sayma tekniği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Eldiven giymek 2. Nabız alır gibi radial arter üzerine parmakları yerleştirmek 3. Hasta veya yaralının göğüs kafesinin yükselip alçalmasını gözlemlemek. 4. Her soluk alıp vermeyi bir solunum olarak saymak. 5. Solunum hızını alırken derinliğini de gözlemlemek. 6. Alınan değerleri gerekli formlara kayıt etmek. 7. Solunum değişikliklerini diğer sağlık ekibine bildiriniz. 1. SOLUNUM SAYMA TEKNİĞİ 1.1. Solunum Solunum Çeşitleri Solunumun Hızı ve Derinliği Solunumu Etkileyen Faktörler Solunum Tipleri 1.2. Solunum Sayma Tekniği 1. Solunumun hızını gözlemlemek 2. Solunumun derinliğini gözlemlemek 3. Solunumun sayısını belirlemek 4. Solunum sayısını vaka kayıt formuna işlemek 1. Dikkatli olmak 2. Empati kurmak 3. Temiz ve düzenli olmak 4. Zamanı iyi kullanmak 5. Meslek ahlakına sahip olmak 6. Gözlemci olmak 7. Güler yüzlü olmak SÜRE: İşlemin Yapılma Süresi: 4 dakika NOT: İşlemi Öğrenme Süresi: 4 ders saati

30 İŞLEM ANALİZİ MESLEĞİN ADI ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ Hasta veya Yaralıyı Değerlendirmek İŞLEM NO 2 İŞLEMİN ADI Arteriyal kan basıncını ölçmede kullanılacak araçları incelemek YETERLİK Vital Bulguları Almak ORTAM (Araç-Gereç,Ekipman, ve Koşullar) STANDART Teknik oda, tansiyon aleti, stetoskop, vaka kayıt formu, kalem. İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Kan basıncını ölçen araçları birbirlerinden ayırmak. 2. ARTERİAL KAN BASINCI ÖLÇÜMÜNDE KULLANILAN ARAÇLAR 2.1. Arterial Kan Basıncı 1. Ölçüm için uygun tansiyon aletini seçmek 2. Cıvalı tansiyon aletinin 1. Dikkatli olmak 2. Empati kurmak 3. Temiz ve düzenli olmak 2. Kan basıncı ölçümüne uygun olan tansiyon aleti seçmek Sistolik Kan Basıncı Diastolik Kan Basıncı 2.2. Kan Basıncı Ölçme Araçları bölümlerini incelemek 3. Anaroid tansiyon aletinin bölümlerini incelemek 4. Zamanı iyi kullanmak 5. Meslek ahlakına sahip olmak 3. Cıvalı tansiyon aletinin bölümlerini incelemek Tansiyon Aleti Stetoskop 4. Tansiyon aletlerine ölçüm ayarı yapmak 6. Gözlemci olmak 7. Güler yüzlü olmak 4. Cıvalı tansiyon aletinin manometresini çalışır konuma getirmek. 5. Stetoskobun çalışırlığını kontrol etmek. 8. Sorumluluk sahibi olmak 5. Anoroid tansiyon aletinin manometresini incelemek. 6. Anaroid tansiyon aletinin manometresini 0 konumuna getirmek. 7. Manşeti incelemek. 8. Puvar ve puvar ayar düğmesinin çalışır konumda olup olmadığını kontrol etmek.

31 9. Bağlantı hortumlarının çalışma prensibini incelemek. 10. Stetoskobun kulaklık kısımlarının kontrolünü yapmak. 11. Stetoskobun diyafram kısmının yırtık olup olmadığının kontrolünü yapmak. 12. Tansiyon aletini ölçüm yapacak konuma getirmek. SÜRE: İşlemin Yapılma Süresi: 3-5 dakika NOT: İşlemi Öğrenme Süresi: 4 ders saati

32 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ :Hasta veya Yaralıyı Değerlendirmek İŞLEM NO 3 İŞLEMİN ADI Kan basıncını ölçmek YETERLİK Vital Bulguları Almak ORTAM (Araç gereç, donanım ve koşullar) Ambulans içi,acil servis,dış ortamda, tansiyon aleti, stetoskop, kayıt formu,kalem STANDART Kan basıncı ölçme tekniği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Eldiven giymek. 2. İşlemden önce hasta veya yaralıyı dinlendirmek. 3. Hasta veya yaralıya yapılacak işlem hakkında bilgi vermek, 4. Hasta veya yaralıya pozisyon vermek, 5. Tansiyon ölçümü yapılacak bölgenin açıkta kalmasını sağlamak. 6. Tansiyon ölçümü yapılacak bölgeyi kalp seviyesinde olacak şekilde tutmak, 7. Brakial arterden ölçüm yapılacaksa hasta veya yaralının kolunu alttan desteklemek, 8. Ölçüm yapılacak bölgedeki brachial arterin ya da popliteal arterin yerini tespit etmek, 3. KAN BASINCINI ÖLÇME 3.1. Kan Basıncını Etkileyen Faktörler 3.2. Kan Basıncı Ölçme Tekniği Oskültasyonla Kan Basıncı Ölçme Tekniği Palpasyon (Elle Hissetme) Tekniği 3.3. Kan Basıncını Ölçerken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar 1. Eldiven giymek 2. Hasta veya yaralıya pozisyon vermek 3. Ölçüm yapılacak bölgeyi kalp seviyesinde tutmak 4. Hasta veya yaralının kolunu desteklemek 5. Brachial arter ve popliteal arterin yerini tespit etmek 6. Stetoskop kullanmak 7. Radial arteri yerini tespit etmek 8. Puvar ayar düğmesini açıp kapamak 9. Sistolik kan basıncı değerini belirlemek 10. Diastolik kan basıncı değerini belirlemek 11. Kayıt etmek 1. Dikkatli olmak 2. Dürüst olmak 3. Empati kurmak 4. Temiz ve düzenli olmak 5. Zamanı iyi kullanmak 6. Meslek ahlakına sahip olmak 7. Gözlemci olmak 8. Güler yüzlü olmak

33 9. Manşeti palpe edilen arterin üst kısmında olacak şekilde birbirinin üzerine dolayarak sarmak, 10. Stetoskobu arter üzerine yerleştirmek 11. Puvarı avuç içine alarak hava ayar düğmesini kapatmak, 12. Stetoskobun kulaklıklarını kulaklarımıza yerleştirmek, 13. Boşta kalan eli ölçüm yapılan koldaki radial arter üzerine yerleştirmek, 14. Avuç içindeki puvarı palpe edilen radial nabız hissedilmeyene kadar pompalayıp manometredeki değeri belirlemek 15. Bu değere 30 mmhg basınç daha eklemek. 16. Puvarın hava ayar düğmesini açarak manşonun havası boşaltırken stetoskoptan ilk duyulan sesin, manometre değerini sistolik kan basıncı olarak belirlemek, 17. Seslerin kaybolduğu andaki manometre değerini diyastolik kan basıncı olarak belirlemek. 18. Manşonun havasını tamamen boşaltarak stetoskobu ve manşeti çıkarmak, 19. Alınan değerleri kaydederek

34 anormal bulguları hekime haber vermek. SÜRE: İşlemin Yapılma Süresi: 2 dakika NOT: İşlemi Öğrenme Süresi: 8 ders saati

35 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN MESLEK/DAL DERS MODÜL :ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ :ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ :TEMEL SAĞLIK UYGULAMALARI :ACİL DURUMLARDA VERİLEN POZİSYONLAR KODU :723H00037 SÜRE :40/16 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : 1. Bu modülün yeterliğe dayalı amaçlarına ulaşılabilmesi için acil durumlarda verilen pozisyonlarda kullanılacak araç, gereç ve ekipman sağlanmalıdır. 2. Bu modül teknik laboratuvarda uygulanmalıdır. 3. Modülde yer alan yeterliğe dayalı amaçlar 40 saat sonunda ulaşılması öngörülerek hazırlanmıştır. Bu nedenle yüz yüze eğitim süreci için ayrılan 16 saatin dışında kalan bireysel eğitim için ayrılan süre de dikkate alınarak planlama yapılmalıdır. 4. Öğretmen, bu modülün işlenişi sırasında içerik sıralamasına aynen uymalıdır. 5. Bu modülün öğrenme-öğretme sürecinde, vaka çalışmaları yapılarak örneklendirilmelidir. 6. Öğrenciye yeterli sayıda örnek uygulama yaptırılmalıdır. 7. Acil durumlarda verilen pozisyonlarla ile ilgili örnek resimler gösterilmelidir. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİLERİ GENEL AMAÇ : Anlatım, problem çözme, soru-cevap, araştırma, bireysel öğrenme, demonstrasyon, simülasyon yöntem ve teknikleri uygulanabilir. : Öğrenci ambulans ortamı ve hastane acil servislerinde vücut mekaniklerini doğru kullanarak hasta veya yaralıya acil durumlarda pozisyon verebilecektir. AMAÇLAR : 1. Vücut mekaniğinin özelliklerini ayırt edebilecektir. 2. Hasta veya yaralı yatış pozisyonlarını verebilecektir. 3. Hasta veya yaralı oturuş pozisyonlarını verebilecektir. 4. Hasta veya yaralıya koma pozisyonu verebilecektir. İÇERİK: 1.VÜCUT MEKANİĞİ 1.1.Vücut Mekaniğinin Temel İlkeleri 1.2.Vücut Mekaniğinin Doğru Kullanılması Ayakta Duruş Pozisyonu (Erekt Pozisyon) Oturma Pozisyonu Yürüme Pozisyonu

36 1.2.4.Yatış Pozisyonu 1.3.Ağırlık Kaldırma İlkeleri 1.4.Vücut Mekaniği İlkelerine Uyulmadığında Görülen Bozukluklar Ayakla İlgili Bozukluklar Göğüs Kafesi ile İlgili Bozukluklar Omurga ile ilgili bozukluklar 2. YATIŞ POZİSYONLARI 2.1.Supine Pozisyonu Supine Pozisyonu Verme Supine Pozisyonu Verirken Dikkat Edilecek Noktalar 2.2.Prone Pozisyonu Prone pozisyonu verme Prone Pozisyonu Verilirken Dikkat Edilecek noktalar 2.3.Sims pozisyonu Sims Pozisyonu Verme Sims Pozisyonu Verilirken Dikkat Edilecek Noktalar 2.4.Lateral Pozisyon Lateral Pozisyon Verme Lateral Pozisyon Vermede Dikkat Edilecek Noktalar 2.5.Dorsal Rekumbent Pozisyonu DorsalRekümbent pozisyonu verme 2.6.Litotomi Pozisyonu Litotomi Pozisyonu Verme Litotomi Pozisyonu Verirken Dikkat Edilecek Noktalar 2.7. Şok Pozisyonu Şok Pozisyonu Verme Şok Pozisyonu Verilirken Dikkat Edilecek Noktalar 2.8.Trendelenburg Pozisyonu TrendelenburgPozisyonu Verme Trendelenburg Pozisyonu Verirken Dikkat Edilecek Noktalar 3. OTURUŞ POZİSYONLARI 3.1.Fowler Pozisyonu Fowler pozisyonu verme Fowler Pozisyonu verilirken dikkat edilecek noktalar 3.2.Ortopne Pozisyonu Ortopne Pozisyonu Verme Ortopne Pozisyonu Verilirken Dikkat Edilecek Noktalar 3.3.Knee-Chest Pozisyonu KneeChest Pozisyonu Verme KneeChest Pozisyonu Verirken Dikkat Edilecek Noktalar 4.KOMA POZİSYONU 4.1.Koma Pozisyonu Verme 4.2.Koma Pozisyonu Verilirken Dikkat Edilecek Noktalar ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME: Öğrenci, aşağıdaki performans ölçütlerini yerine getirecektir. A.Vücut Mekaniği (Vücut Mekaniğinin Özelliklerini Ayırt Etmek) 1. Vücut mekaniğinin temel ilkelerini sıralar. 2. Vücut mekaniğine uygun ayakta duruş, oturuş, yürüme, yatış pozisyonu açıklar ve uygular. 3. Vücut mekaniğinin yanlış kullanılmasında görülen bozuklukları sıralar.

37 4. Vücut mekaniğinin yanlış kullanılmasında görülen ayakla ilgili bozuklukları açıklar. 5. Vücut mekaniğinin yanlış kullanılmasında görülen göğüs kafesi ile ilgili bozuklukları açıklar. 6. Vücut mekaniğinin yanlış kullanılmasında görülen omurga ile ilgili bozuklukları açıklar. B.Yatış Pozisyonları (Hasta veya Yaralıya Yatış Pozisyonu Vermek) 1. Hasta veya yaralıya verilen pozisyonların hangi durumlarda verildiğini ayırt eder. 2. Hasta veya yaralıya vücut mekaniğine uygun supine pozisyonu verir. 3. Hasta veya yaralıyı rahatlatmak için kullanılan destek malzemelerini uygun yükseklikte seçer ve dolaşımı engellemeyecek şekilde yerleştirir. 4. Hasta veya yaralıyı dekübitüs yönünden gözlemler. 5. Vücut mekaniklerini doğru kullanarak prone pozisyonu verir. 6. vücut mekaniklerini doğru kullanarak sims pozisyonu verir. 7. vücut mekaniklerini doğru kullanarak lateral pozisyonu verir. 8. Tekniğine uygun dorsal rekümbent pozisyonu verir. 9. tekniğine uygun litotomi pozisyonu verir. 10. Hasta veya yaralıya şok pozisyonu verir. 11. Hasta veya yaralıya trendelenburg pozisyonu verir. C.Oturuş Pozisyonları (Hasta veya Yaralıya Oturuş Pozisyonu Vermek) 1. Hasta veya yaralıya fowler pozisyonu verir. 2. Hasta veya yaralıya ortopne pozisyonu verir. 3. Vücut mekaniklerini doğru kullanarak knee chest pozisyonu verir. D.Koma Pozisyonu (Hasta veya Yaralıya Koma Pozisyonu Vermek) 1. Vücut mekaniklerini doğru kullanarak koma pozisyonu verir. 2. Hasta veya yaralıya supine pozisyonu verirken temiz, düzenli çalışmaya özen gösterir. 3. Pozisyon verirken dikkat edilecek noktaları sıralar. 4. Hasta veya yaralıya pozisyon verirken gereksiz hareketlerden kaçınır. 5. Sağlık personeli kendi vücut mekaniğine dikkat eder. 6. Hasta veya yaralının mahremiyetine ve hasta haklarına saygı gösterir 7. Hasta veya yaralıya pozisyon verirken zamanı iyi kullanır.

38 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ Hasta Veya Yaralının İhtiyaçlarını Karşılamak İŞLEM NO 1 İŞLEMİN ADI Vücut mekaniğinin özelliklerini ayırt etmek YETERLİK ORTAM (Araç gereç, donanım ve koşullar) STANDART Hasta Veya Yaralıya Pozisyon Vermek CD, DVD, projeksiyon cihazı, bilgisayar.teknik laboratuar, yatak, yastık Vücut mekaniklerini doğru kullanmak İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Vücut mekaniğini tanımlamak. 2. Vücut mekaniğinin temel ilkelerini saymak. 3. Vücut mekaniklerine uygun ayakta duruş pozisyonunu uygulamak 4. Vücut mekaniklerine uygun oturur pozisyon uygulamak. 5. Vücut mekaniklerine uygun yürüyüş pozisyonunu uygulamak. 6. Vücut mekaniklerine uygun yatış pozisyonunu uygulamak. 7. Vücut mekaniğinin yanlış kullanılması sonucu ayakta oluşan bozuklukları ayırt etmek. 8. Vücut mekaniğinin yanlış kullanılması sonucu göğüste oluşan bozuklukları ayırt etmek. 9. Vücut mekaniğinin yanlış kullanılması sonucu omurgada oluşan bozuklukları ayırt etmek. SÜRE: İşlemin Yapılma Süresi: 5 dakika NOT: 1 1.VÜCUT MEKANİĞİ 1.1.Vücut Mekaniğinin Temel İlkeleri 1.2.Vücut Mekaniğinin Doğru Kullanılması Ayakta Duruş Pozisyonu (Erekt Pozisyon) Oturma Pozisyonu Yürüme Pozisyonu Yatış Pozisyonu 1.3.Ağırlık Kaldırma İlkeleri 1.4.Vücut Mekaniği İlkelerine Uyulmadığında Görülen Bozukluklar Ayakla İlgili Bozukluklar Göğüs Kafesi ile İlgili Bozukluklar Omurga ile ilgili bozukluklar 1. Vücut mekaniğini kullanmak 2. Pozisyon vermek 3. Empati kurmak 4. Hasta mahremiyetini sağlamak 1. Empatik olmak 2. Dikkatli olmak 3. Güler yüzlü olmak 4. Sabırlı olmak 5. Disiplinli olmak İşlemi Öğrenme Süresi: 2 ders saati

39 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ Hasta veya Yaralının İhtiyaçlarını Karşılamak İŞLEM NO 2 İŞLEMİN ADI Hasta veya yaralıya yatış pozisyonu vermek YETERLİK ORTAM (Araç gereç, donanım ve koşullar) STANDART Hasta veya Yaralıya Pozisyon Vermek Hasta yatağı, eldiven, çarşaf, battaniye, ince yastıklar, rulo gazlı bezler, atel veya kutular, Teknik laboratuar, ambulans Vücut mekaniklerine doğru olarak İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Malzeme hazırlığı yapmak. 2. Elleri yıkayıp eldiven giymek 3. Hasta veya yaralıyı, yapılacak işlem hakkında bilgilendirmek. 4. Hasta veya yaralının bulunduğu ortama göre paravan çekmek. Supine pozisyonu 1. Hasta veya yaralıyı sırtüstü, düz yatırmak 2. Hasta veya yaralının baş ve boyun altına bir yastık koymak. 3. Lumbal bölgedeki boşluğu gidermek için ince bir yastık koymak. 4. Kolları vücudun iki yanına paralel uzatarak ön kolların hafifçe içe dönük şekilde olmasını sağlamak 5. Avuç içine rulo koymak. 6. Diz altına küçük bir yastık koyarak hafif fleksiyonu sağlamak. 7. Ayaklara dorsalfleksiyonda olacak şekilde pozisyon vermek. 2. YATIŞ POZİSYONLARI 2.1.Supine Pozisyonu Supine Pozisyonu Verme Supine Pozisyonu Verirken Dikkat Edilecek Noktalar 2.2.Prone Pozisyonu Prone pozisyonu verme Prone Pozisyonu Verilirken Dikkat Edilecek noktalar 2.3.Sims pozisyonu Sims Pozisyonu Verme Sims Pozisyonu Verilirken Dikkat Edilecek Noktalar 2.4.Lateral Pozisyon Lateral Pozisyon Verme Lateral Pozisyon Vermede Dikkat Edilecek Noktalar 2.5.Dorsal Rekumbent Pozisyonu DorsalRekümbent pozisyonu verme 2.6.Litotomi Pozisyonu 1. Vücut mekaniğini kullanmak 2. Pozisyon vermek 3. Empati kurmak 4. Hasta mahremiyetini sağlamak 1. Empatik olmak 2. Dikkatli olmak 3. Güler yüzlü olmak 4. Sabırlı olmak 5. İkna yeteneğine sahip olmak 6. Hasta haklarına saygılı olmak

40 8. Topukları yükseltmek için ayak Litotomi Pozisyonu Verme bileğinin altına küçük bir rulo koymak Litotomi Pozisyonu Verirken 9. Hasta veya yaralının üstünü örtmek Dikkat Edilecek Noktalar Prone Pozisyonu verilecekse; 2.7. Şok Pozisyonu 1. Hastayı yüzüstü yatırmak Şok Pozisyonu Verme 2..Baş boyun ve omuzları dik duruma Şok Pozisyonu Verilirken getirerekbaşını yan çevirmek. Dikkat Edilecek Noktalar 3..Başının altına ince bir yastık 2.8.Trendelenburg Pozisyonu koymak TrendelenburgPozisyonu 4..Başın döndürüldüğü taraftaki kolu Verme yukarıya, diğer kolu aşağı doğru Trendelenburg Pozisyonu uzatmak. Verirken Dikkat Edilecek Noktalar 5. Yetişkinlerde, göğüs ile karın arasındaki boşluğa küçük bir yastık koymak. 6. Bacakları ince bir yastıkla desteklemek. 7. Hastanın üzerini örtmek SimsPozisyonu 1. Hasta veya yaralıyı sol tarafına yan yatırmak. 2. Ağzından drene edilmesini gerektiren bir durum yoksa başın altına küçük bir yastık koymak. 3. Altta kalan kolapozisyon vermek 4. Üstte kalan kolu, yastık ile desteklemek. 5. Üstte kalan bacağı, kalça ve dizden bükerek karna doğru çekmek. 6. Üste kalan bacağın altına, ayağa kadar uzanan bir yastık yerleştirmek. 7. Altta kalan bacağa pozisyon vermek 8. Ayağı, dorsalfleksiyonda tutarak

41 ayak tabanına paralel destek tahtası yerleştirmek. 9. Hasta veya yaralının üzerini örtmek Lateral pozisyon 1. Hasta veya yaralıyı yan yatırarak baş ve boyun altına yastık yerleştirmek. 2. Hasta veya yaralının altta kalan kolunu, dirsekten hafifçe bükerek yastığın kenarına doğru uzatmak. 3. Üstte kalan kolun altına bir yastık yerleştirerek kolu omuz hizasına yükseltmek 4. Altta kalan bacağı, biraz geride hafif bükmek. 5. Üstte kalan bacağı kalça hizasına kadar yükselecek şekilde altına bir yastık koymakve dizden bükmek. 6. Sırtı, geniş bir yastıkla desteklemek. 7. Hasta veya yaralının üzerini örtmek. DorsalRekumbent Pozisyonu 1. Hastaya, supine pozisyonu vermek. 2. Kolları iki yana düz uzatarak, el parmakları hastanın kalça hizasına koymak. 3. Ayak tabanları yatak ile temas edecek biçimde dizden kıvırarak ayaklarını hafifçe açmak. 4. Hasta veya yaralının üzerine kare şeklindeki bir çarşafı köşeli olarak örterek çarşafın kenarda kalan bölümlerini ayakları altına sarmak.