3 YAŞ DÖNEMİ CİNSEL GELİŞİM

Transkript

1 OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLARDA CİNSEL EĞİTİM Çocuklara ve ergenlere kadın ya da erkek olma, cinsiyete ilişkin rolleri kabul etme, kendi ve karşı cinsin özellikleri hakkında bilgi sahibi olma amacıyla verilen eğitimdir. Çocuklara okul öncesi dönemde verilecek olan cinsellik eğitiminin çerçevesi ne olmalı? Özellikle kendi fiziksel özellikleri hakkında bilgi vermek, Karşı cinsten hangi açılardan farklı olduğunu aktarmak, İyi ve kötü dokunuşları ayırt edebilmesini öğretmek temel yaklaşım olmalıdır. 3 YAŞ DÖNEMİ CİNSEL GELİŞİM Tuvalet eğitimiyle birlikte çocuk, cinsel bölgenin daha fazla farkına varır. Kendi cinsiyetinden emindir ancak bunun kalıcı olup olmadığını bilmez. Diğer çocuklara kız veya erkek oluşlarına göre farklı davranmaya ve onların davranışını kabul etmeye başlar. Cinsel organlar ve bedensel fonksiyonlar için kelimeler öğrenir. Bu dönemde çocuğa cinsel organların doğru terimlerle tanıtılması gerekir. Bedensel temas, öpülüp sevilmeye duyulan ihtiyaç devam eder. 4 YAŞ DÖNEMİ CİNSEL GELİŞİM Bebeklerin nereden ve nasıl geldiklerine dair sorular sormaya başlar. Üreme bu yaştaki çocukların anlaması için çok karmaşık bir süreçtir. Akranları ve oyuncaklar aracılığı ile cinselliği anlamaya çalışır. Doktorculuk ve Evcilik oynayarak kadın ve erkek vücutları arasındaki farklılıkları öğrenmek için çabalar. Başkalarının tuvalette ne yaptığını merak eder. 5 YAŞ DÖNEMİ CİNSEL GELİŞİM Bebeklerin nasıl oluştuklarından ziyade nasıl doğduklarıyla ilgilidirler. Arkadaşlarından cinsellikle ilgili doğru olmayan bilgiler edinebilirler. Giyinirken veya banyoda yanlarında kimsenin bulunmasını istemezler. 1

2 Cinsiyetler arası farklılıklara karşı daha duyarlı olmaya başlarlar.kendi cinsiyetinden çocuklarla arkadaş olma eğilimi gösterirler ve kadın/erkek rollerine olan ilgileri giderek artar. Cinsel oyunlara ve mastürbasyona devam eder. Vücuduna sahip çıkmayı ve kendisine uygunsuz biçimde dokunulduğunda hayır diyebilir. ÇOCUĞUNUZUN KENDİ CİNSİYETİNİ VE KARŞI CİNSİ TANIMAYA BAŞLADIĞINI NASIL ANLARSINIZ? Çocuğunuz çıplak dolaşmaktan hoşlanır. Aynanın karşısında soyunup kendisini seyreder. Cinsel organıyla ilgilenir. Karşı cinsten çocuk ve yetişkinlerin bedenine ilgi duyar ve onlara dokunmaya çalışır. Kendi cinsinden ya da karşı cinsten kişilerle dudaktan öpüşmek ister. Tv., dergi ve gazetelerde yer alan cinselliğin ön plana çıktığı fotoğraf ve sahnelere ilgi duyar. Cinsiyet faktörünün ortaya çıktığı oyunlara ilgi duyar. Cinsellikle ilgili merak ettiği konularda çeşitli sorular sorar. SORULAR KARŞISINDA NASIL BİR TUTUM SERGİLENMELİ? Bu sorular karşısında sakin olunmalı.sadece bilgi almak amacıyla soru sorduğu unutulmamalı Çocuğun her şeyi açıkça sorabilmesini sağlamak amacıyla dikkatli bir şekilde dinlenmelidir. Çocuğun cinsellikle ilgili soruları cinselliğin yanlış, çekinilecek hatta bazen suçluluk duyulacak, utanılacak bir şey olduğunu düşünmesine neden olmadan mutlaka yanıtlandırılmalıdır. Çocuk kime sorarsa o kişi soruyu yanıtlandırmalıdır. Çocuğa verilen yanıtlar doğru ve yaşına uygun olmalıdır. Çocuğa gereksinimi kadar bilgi verilmelidir. Cinsel organları özellikle isimleriyle öğretilmelidir. Penis vajiana şeklinde. 2

3 GELİŞİM SÜRECİ İÇERİSİNDE GÖRÜLEN CİNSELLİKLE İLGİLİ DAVRANIŞLAR 4 Yaşından Küçük Çocuklar Özel yerlerde ve topluluk içerisinde gizli yerlerine dokunmak ve keşfetmek. Gizli yerlerini elleri veya başka objelerle sürtmek. Gizli yerlerini başkalarına göstermek. Annelerinin veya başka kadınların göğüslerine dokunmaya çalışmak. Kıyafetlerini çıkartmak ve çıplak kalmayı istemek. Başka insanları çıplakken görmeye çalışmak. Kendileri veya başkaları hakkında bedensel sorular sormak. Yaşıtlarıyla vücutları hakkında konuşmak. 4-6 Yaş Arası Çocuklar Gizli yerlerine bilerek başkaları önünde dokunmak (mastürbasyon yapmak). Başka insanları çıplakken görmeye çalışmak. Flört davranışlarını taklit etmek(öpmek, el ele tutuşmak) Gizli yerleri hakkında konuşmak ve anlamını bilmeseler bile uygun olmayan kelimeler söylemek. Yaşıtlarının gizli yerlerini keşfetmeye çalışmak (örn;doktorculuk oynarken, kendininkini gösterirsen benimkini gösteririm). ÇOCUKLARDA MASTÜRBASYON Dokunma yoluyla cinsel organını keşfeden çocuk zamanla tesadüfen zevk almaya başlar ve bunun sonucunda mastürbasyon yaptığı görülebilir. Çocukların herhangi bir şekilde genital bölgelerini uyarmaları ve bu sırada terleme, kızarma, nefes nefese kalma, ritmik hareketlerin oluşması gibi bulguların olmasına çocukluk mastürbasyonu denir. Mastürbasyon bebeklik döneminden itibaren çocukların gevşemek için keşfettikleri 3

4 parmak emme,tırnak yeme gibi davranışlardan çok farklı değildir.endişe edilecek bir durum değildir. MASTÜRBASYON KONUSUNDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR: Çocukların merak,keşif ve duygusal zevk gibi birçok farklı nedenlerle mastürbasyon yapabileceğini unutmayın. Çocuklarda bu davranışın normal olduğunu kendinize sıklıkla hatırlatın. Hangi tepkiyi vermek istediğinize iyi karar verin! İletmek istediğiniz mesaja yönelik tepkiye karar verin ve çocuğunuza öğretmek istediğiniz şeyi öğrenin. Olası Tepki ve etkisi hakkında örnekler! -Verdiğiniz Tepki: derhal ellerini oradan çek ve bir daha asla dokunma Çocuk ne anlar: Vajina veya penise dokunmak yanlıştır.(halbuki vajina veya penise dokunmak yanlış değildir) -Verdiğiniz Tepki: Kes şunu!, sonra delireceksin Çocuk ne anlar: Mastürbasyon sana zarar verir.(halbuki Masturbasyonun fiziksel bir zararı yoktur.) Verdiğiniz Tepki: Kes şunu ve derhal git ellerini yıka Çocuk ne anlar: Mastürbasyon kirlidir. ( Halbuki cinsel organlarına dokunduğu için insan kirlenmez!) -Verdiğiniz Tepki: Çocuğun ilgisini başka aktivitelere çekme yada görmezden gelme Çocuk ne anlar: Çocuk bu davranışı bırakır ama Çocuk hiçbir şey öğrenemez. Bu tarzda oynamaya devam edebilir de etmeyebilir de. Verdiğiniz Tepki: Bunu yapmaktan hoşlandığını görüyorum ama bu senin özelin, bunu sana özel olan yerde odanda yapmalısın insanların önünde yapmamalısın. Çocuk ne anlar: Mastürbasyon normal bir şeydir fakat özel yerde yapmalısın. ( Verilmesi gereken en doğru tepki budur.) Çocuklar kaygılı ve sıkıntılı oldukları zaman (az ilgi ve sevgi,memeden kesme,bakıcı değişimi, kardeş doğumu,aile içi sorunlar gibi) kendilerine haz ve doyum sağlayan tek kaynak olarak mastürbasyona başvurabilirler.çocuğunuz oyun ya da aktivite sırasında mastürbasyon yapıyorsa onu endişelendiren konunun ne olduğunu bulmaya çalışın. 4

5 M E R A K L A N M A Y I N! Çocukluk döneminde görülen mastürbasyon davranışında cinsel fantaziler yer almaz. Genellikle ortaya çıkışından bir süre sonra kendiliğinden kaybolur. Ancak, ailenin olaya gereğinden fazla ilgi göstermesi durumunda veya çocuğun yaşadığı duygusal zorluklar kapasitesinin üstünde olduğunda, mastürbasyon bir ilgi çekme, rahatlama ve kaçış yöntemi olarak görülebilir. MASTÜRBASYONUN SONU GELMEZSE: Tablo bir saplantı şeklinde olursa: Çocuk için evde ve okulda nelerin eksik olduğu araştırılmalı ve bulunmalı. Bu doyumsuzluk ve çatışmaların nedenleri ile bunların giderilme yolları tespit edilmelidir. Uzman denetiminde aile yönlendirilerek, olumsuz, yakın çevre ortamı yeniden düzenlenmelidir. ÇOCUĞUN HANGI DAVRANIŞLARI BIR UZMANA BAŞVURMAYI GEREKTIRIR? Çocuğunuz uyarılarınıza rağmen banyo yapanları ısrarla izlemeyi sürdürüyorsa yardım alınmalı. Sürekli ve ısrarlı olarak kendinden daha küçük çocukları cinsiyet ve cinsellikle ilgili oyunlar oynamaya zorlamak. Arkadaşlarını üzerindeki giysileri çıkarmaya zorlamak Yabancı ya da yakın yetişkinler tarafından sarılıp, öpülmekten, dokunulmasından, iletişime geçmekten korkmak. Kendi cinsinden ya da karşı cinsten nefret ettiği hissedildiğinde Mastürbasyon yapma sıklığının artması durumunda uzmandan yardım alınması gerekir. DOĞRU ZAMANDA DOĞRU BİLGİLENDİRME! 4 YAŞINDAN KÜÇÜK ÇOCUKLAR İÇİN TEMEL BİLGİLER Erkekler ve kızların birbirinden farklı oldukları Erkekler ve kızlar için farklı olan vücut kısımlarının isimleri 5

6 Bebekleri annelerin doğurduğu Kişisel sınırlarla ilgili kurallar (gizli yerlerin kapalı olması, başka çocukların gizli yerlerine dokunulmaması gerektiği) çocuklara anlatılmalı Vücut ile ilgili sorulara basit cevaplar verilmeli. 4-6 YAŞ ARASI ÇOCUKLAR İÇİN TEMEL BİLGİLER Bebeklerin anne karnında nasıl büyüdüğü ve doğum süreci Erkeklerin ve kızların büyüdükçe vücutlarının değiştiği Kişisel sınırlarla ilgili kurallar Gizli yerlere dokunulmasının iyi hissettirmesi fakat bunun özel alanlarda yapılması gerektiği Normal olan dokunuşlar (rahatlatıcı güzel ve nazik davranışlar) ve normal olmayan dokunuşların (rahatsız edici, istenmeyen ve acı veren) birbirlerinden farkı Vücudun çocuğun kendisine ait olduğu Herkesin, büyükler tarafından olsa bile,kendi isteği dışında dokunulduğunda hayır deme hakkı olduğu Hiç kimsenin, çocuk ya da büyük,başkasının gizli yerlerine dokunma hakkı olmadığı Büyüklerin size yanlış bir şey istediği zamanlarda (onların gizli yerlerine dokunma isteği gibi) onlara hayır demenin normal olduğu Başkaları eğer uygun olmayan şeyler isterse kime söylemeleri gerektiği konusunda çocuklar bilgilendirilmeli Vücut ile ilgili sorulara basit cevaplar verilmeli. ÇOCUĞUNUZLA CİNSELLİK HAKKINDA KONUŞURKEN!!!Çocuğunuzla cinsellik hakkında konuşmaya başlamadan ya da sorularını yanıtlamadan önce dikkat etmeniz gereken temel noktalar vardır: Çok fazla bilgi çocuğunuz için ağır gelebilir.çocuğunuza yaşına uygun ve anlayabileceği bilgiler verin.daha duymaya hazır olmadığı bilgileri vermekten kaçının. Eğer çocuğunuz sizi şaşırtacak veya cevabını bilmediğiniz bir soru sormuş ise bunun cevabını bilmediğinizi,öğrenip en kısa zamanda kendisine de aktaracağınızı belirtebilirsiniz. 6

7 Yaş evrelerine göre yapılması gereken konuşmalar çok önemlidir. Okul öncesi dönemde cinsellik hakkında konuşma küçük yaştan başlamalı ve büyüme süreci içerisinde çocuğun soru ve merakı doğrultusunda devam etmelidir. Yani bu eğitim bir kere anlatılıp bitmez bu yaş grubunda çocuk kavrayana kadar tekrarlar yapılabilir. Çocuklarla cinsellik hakkında erkenden konuşmak onların cinsel olarak erken gelişmelerine neden olabilir düşüncesi doğru mudur? Cinsellik hakkında konuşmak erken gelişimi tetiklemez.aksine, cinsel konularda net bir anlayışa sahip çocukların ileride bu konuda daha sorumlu davrandıkları görülmektedir.bu dönemdeki çocuğunuzla cinsellik hakkında konuşmak, okul ve ergenlik dönemlerinde cinsel konular hakkında konuşabilmenin önünü açmaktadır. Unutmayın! En önemlisi her soruya hazır olmayabilirsiniz veya cevabınız olmayabilir.çocuğunuzu dinlemek ve ne sorduğunu gerçekten anlamak ve sorularının cevabını siz de tam olarak bilmeseniz de birlikte cevapları araştırabileceğinizi, yardımcı olacağınızı, cinsellik ile ilgili soru sormanın hiçbir yanlış tarafı olmadığını hissettirmek en önemlisidir. Çocuklarınızla cinsellik hakkında konuşmak onların güvende olmasını sağlar. Onlara biri KÖTÜ DOKUNURSA bunu sizinle rahatça paylaşmasına zemin hazırlar. Doğal olarak onları cinsel istismardan da korumuş olursunuz. Unutmayın! küçüksün anlamazsın demek ile Bu iyi bir soru, senin yaşında iken bende merak etmiştim,aslında bu biraz karmaşık bir konu, sana anlatayım sen de bana takıldığın soruları sor demek arasında çok fark vardır. ÇOCUKLAR SAĞLIKLI BILGIYE ULAŞAMAZLARSA.. Ilk çocukluk döneminde sağlıklı bir cinsel bilgiye ulaşamamış bir çocuğun ergenlik dönemine geldiğinde öğrenmek istediklerini anne babasına soramayacağı kesindir. Merak duyguları 3-4 yaşlarında sorularına cevap verilmeyerek durdurulmuş, ilk soruları baştan savılmış ve yanlış bilgilerle geçiştirilmiş olan çocuk, öğrenmek istediği sorulara dışardan cevap arayacaktır ve muhtemelen öğrenecekleri de eksik sağlıksız ve yanlış bilgi olacaktır. Üstelik ergenlik yaşında çocuklar gelişmiş mahremiyet duyguları nedeniyle ve ailelerinden tepki görecekleri korkusuyla birçok duyguyu paylaşmaktan çekinirler ve daha içe kapanık bir görüntü çizerler; dolayısıyla da cinselliğe daha mesafeli yaklaşırlar.ergenlikteki çocuğun ailesiyle cinsel konularda konuşup, sorularına cevap alabilmesinin yolu, erken çocukluk döneminde kurulmuş sağlıklı ebeveyn-çocuk ilişkisinden geçer. AYIP ve GÜNAH YOK SENİN ÖZELİN var Yaşı kaç olursa olsun, bir çocuğun cinsellik üzerine gelişen merakı ve ilgisi, bütün diğer meraklar ve ilgi çekici sorular kadar doğal ve sağlıklıdır. Kendisini çevresini,kimliğini keşfetme yolculuğundaki temel taşlardan biri de cinselliktir. Üstelik merak ettiği cinsel konular üzerinde yeteri kadar doğru bilgiye ulaşamayan ve sağlıklı bilgiyi zamanında öğrenemeyen, merak duygusu doyurulmamış çocukların bu meraklarının saplantı ya da takıntı haline geleceğini de göz önünde bulundurmak gerekiyor. Bu bilgileri verirken vucuduna dair senin özelin vurgusu yapılarak 7

8 verilmelidir. Yaş gruplarına gore bilgilendirme içeriğini gruplandırdığımızda 3-6 yaşın detayları yukarıda verilmiştir. Lakin cinsel eğitim burada bitmez aksine çocuğun yaşı büyüdükçe detaylandırılarak devam edilir yaş arasında cinsel ilişkiyi tanımlama ve cinsel ilişki hakkında açıklayıcı bilgiler, yaş cinsel yolla bulaşan hastalıklar,hamilelik, hamileleikten korunma yolları, ergenlik ve yaşları gibi daha ileriki yaşlarda ise tek eşlilik, eş seçimi, istenmeyen sonuçlardan korunma ve korunma yöntemleri gibi konular anlatılarak kendini control etme, bir ilişkiyi control etme, ilişkide korunmanın önemi, sağlıklı kararlar alabilme becerisi kazandırma, cinsel saldırı ve istismara karşı koyma, hayır diyebilme becerilerinin önemi açıklanmalıdır. ÇOCUKLARIN SORULARINA VERİLECEK YANITLAR SORU: Bu nedir? (Erkek çocuk) CEVAP: Bu senin penisin.bütün küçük erkek çocuklarda ve bütün baban gibi adamlarda var. Anneler ve kızlar başka türlüdür.onlarda penis yerine vajina vardır. Herkes bu organlarla doğdu ve bu organlar değişmeyecek yok olmayacak ya da sonradan çıkmayacak. SORU: Bu nedir? (Kız çocuk) CEVAP: Bu senin vajinan. Bütün küçük kızlarda ve büyük kadınlarda var. Erkeklerde ise penis vardır. Herkes bu organlarla doğdu ve bu organlar değişmeyecek yok olmayacak ya da sonradan çıkmayacak. SORU : Penis/ vajina ne işe yarar? CEVAP: Çişimizi yapmak için ve ilerde bebek yapmak için bu organımız vardır. SORU: Neden benim de ağabeyiminki gibi şeyim yok? CEVAP: Kızlar ve erkekler ayrı yaratılmışlardır. Erkeklerin genital organları dışarı doğru kızların ise daha farklı gelişmiştir.penisi ya da vajinası olmak kız ya da erkek olmayı yapan şeylerden biridir. Kız çocuğuna anne bunun kendisinde de olmadığını, çocuk doğurabilmek için kadınlarda vajina olduğunu söylemelidir. SORU: Neden benim pipim babamınkinden küçük / ya da göğüslerim anneminkinden küçük? Cevap: Çünkü şuanda sen küçüksün; boyun,ellerin ayakların da küçük. Sen büyüdükçe penisin /göğüslerin ellerin ayakların hepsi büyüyecek babanınki annenin ki gibi. SORU: Babamın neden göğüsleri(memeleri) yok? CEVAP: Anne bir kadın, baba bir erkektir.yalnız annelerin göğüsleri olur. Çünkü annenin memesinde bebek doğduktan sonra yeni doğan bebeği beslemeye yarayan süt olur. SORU: Bebekler nereden gelir? CEVAP: Annenin karnının içinde bebek için özel bir odacık vardır. Bebek orada büyür ve dış dünyada yaşayabilecek kadar büyüyünce de anne 8

9 karnından doktorlar yardımıyla çıkartılır. SORU: Ben doğmadan önce neredeydim? CEVAP:Aklımda ve hayallerimdeydin.hep senin gibi bir oğlum/kızım olmasını hayal ederdim diyebilirsiniz. SORU: Bebek annesinin içine nasıl girer? CEVAP:Bütün kızların ve annelerin içinde tohumlar vardır.(küçük hücreler) Babalarında tohumları vardır.bir kadın anne olmak istediği zaman baba, anneye bir tohum verir ve o yumurta babanın verdiği tohumla birleşince rahim denen özel bir yerde bebeğe dönüşmeye başlar. Rahim annenin içindedir ama midenin içinde değil, başka yerde.bebek burada özel bir şekilde beslenir. Yeterince büyüdüğünde dünyaya gelir. Çocuk bu soruyla bebeğin nereden geldiğini bilmek ister. Çocuğun bilmek istediği şeyi doğru anlamak gerekir. (ILGININ DÜNYASI BEN NASIL DÜNYAYA GELDİM. videosu izletilebilir. SORU: Ben nasıl doğdum? Bebekler nasıl doğar? Bebek hangi yoldan çıkar? CEVAP:Annelerde bebeğin dışarı çıkabilecekleri bir delik vardır. Sen karnımdaki özel yerde rahimde büyüdükten sonra bacaklarımın arasındaki bu delikten dışarı çıktın. SORU: Doğum yaparken annenin canı acır mı? Cevap: doğum yaparken anneler birazcık acı duyabilirler. Ama kısa surer ve anne bebeğini kucağına alınca acı geçer. Doğum yapmak güzel bir olaydı herkes çok mutlu olur. SORU:Neden babaların bebekleri olmaz?babalar neden bebek doğurmaz? CEVAP:Erkeklerin vücudunda bebeklerin büyüyebileceği küçük oda ve bebeğin çıkma sına yarayan delik yoktur. SORU: Benim de bebeğim olacak mı? CEVAP: Anne baba olacak kadar büyüdüğünde sen de evleneceksin, senin de çocukların olacak. SORU: Cinsel ilişki ne demek? Bu çok önemli ve anne babayı zorlayan bir sorudur. Çocuklar genel olarak 6-7 yaş civarındayken bu tip soruları sorarlar. 3-4 yaşındaki bir çocuk sorarsa yaşını ve anlama düzeyini aşacağı için detaylandırmak gereksizdir. Yaşı daha büyük olanlar (6 ve üstü) artık cinselliğin ne olduğu konusunda düşüncelere sahiptir. Bu düşüncelerinin doğru yada yanlış olduğunu test etmek amacıyla bu tür soruları sormaya başlayan çocuklar konuyu gerçekten öğrenmek isterler. O ndenele cinsel ilişki doğru olarak anlatılmalıdır. Böyle değerlendirildiğinde yaş düzeyleri göz önüne alınarak cevap verilebilir. Cinsel ilişkinin kimlerler yaşanabileceği konusunda BİRBİRLERİNİ SEVEN İNSANLARIN 9

10 BİRBİRLERİNİ SEVME ŞEKLİ diye bunun bir SEVGİ eylemi olduğu vurgulanmalıdır. Sadece yetişkinlerin yapabileceği çocuklarında büyüyüp bir meslek sahibi olup birini sevdiğinde yapabileceğine değinilebilir. 4-6 yaş : Birbirlerini seven Kadın ve erkek yada anne baba birlikte oldukları zaman birbirlerine dokunmak ve kucaklaşmak isteyebilirler. Birbirlerini öpebilirler. Birbirlerine sarılarak ve özel bölgelerine dokunarak yatabilirler. Cinsel ilişki böyle birşey yaş : Kadın ve erkek ya da anne baba birbirlerini sevdikleri zaman birbirlerine dokunmak sarılmak isterler. Beraber oldukları zaman babanın penisi annenin vajinasına girer. Bu cinsel ilişkidir. Ya da seks yapmaktır. Sadece yetişkinler yapabilir. (Aşağıdaki animasyon eğitici video izletilebilir bu yaş grubuna. Video yabancı dilledir ama anlatılan hikaye türkçeleştirilebilir. ) Bir çocuk nasıl yapılır+18 // muhendis company// ANNE BABALARIN ÇOCUK YETİŞTİRMEYLE İLGİLİ SIKLIKLA SORDUĞU SORULAR VE YANITLARI SORU: Cinsel eğitime ne zaman başlanmalı? Çocuğunuz cinsellikle ilgili sorular sormaya başladığında cinsel eğitime başlama zamanı gelmiş demektir.erken yaştan itibaren çocuğun yaşı ve gelişimine uygun olarak verilecek bilgiler, ileride verilecek karmaşık bilgiler için temel oluşturur. Bu sebeple cinsel eğitime ne zaman başlanacağından çok her yaşta nasıl konuşulacağının bilinmesi daha önemlidir. SORU: Çocuğum evde dışarda mememe dokunuyor. Ne yapmam gerekir? Bu durum dokunma kuralları içerisinde değerlendirilmelidir. Çocuk izin almasının gerektiğinin farkında olmalıdır. Yani çocuğa bu senin özel bölgen bu da benim denmeli, özel bedene dokunmak için izin istenmesinin gerekliliği anlatılmalıdır. Çocuğunuz memenize dokunmak için her seferinde izin isterse ve memenize dokunmaya çalışırsa sakince hayır o benim özel bölgem, mememe dokunman değil beni öpmen benim daha çok hoşuma gidiyor demeli, onun hoşuna gidecek cümleler kurmalısınız. SORU: Çocuğa aşkım, sevgilim, denebilir mi? Çocuğun rolünün belli olması gereklidir. Eşe ait olan kelimeleri çocuğa kullanmamak gerekir. Kız çocuk babaya erkek çocuk ise anneye aşık olur. Aşkım dediğinizde çocuk eş rolünü benimser, annecim dediğinizde ise sizin rolünüzü alır. İlişki tam tersi gelişir. 10

11 SORU: Çocuğum eşimle beni yatak odasında ilişki esnasında yakaladı ne yapmalıyım? Çocuğunuza ağır bir tepki vermeniz cinselliği ayıp ve normal dışı kılar. Mümkün olduğunca ve sakince şu anda uygun değiliz demek ve sonrasında çocuğa yetişkinlerin de özel zamanları olabileceği söylemek önemlidir. Çocuğunuz soru sorduğunda da bu yetişkinlerin yaptığı bir şey, biz birbirimizi seviyoruz o yüzden birbirimizi öpüyoruz, yetişkin insanlar bazen sevgilerini göstermek için çıplak da olabilirler demek, sen de büyüdüğünde iznini alarak sevdiğini sevip öpebilirsin cümleleri kurmak önerilir. Ayrıca çocuğa kapı kapalıysa kapıyı çalıp girmesinin önemi anlatılmalıdır. Böylelikle karşılıklı olarak saygı duyulması da öğretilmiş olur. SORU:Çocuğum ben tuvaletteyken pat diye tuvalete giriyor. Çocuğuma ne demeliyim? Biz bir aile olduğumuz için gelebilirsin ama burası özel bir alan o yüzden girmemen daha doğrudur. Büyüdüğünde bunu başkasına yapmamalısın, başkası da sana yapmamalı denebilir. SORU:Televizyonda taciz ya da sevişme sahnesi olduğunda ne yapmak gerekir? Çocuğun 5-6 yaşlarında farkındalığı artık gelişmiş olduğundan televizyon pat diye kapatılmamalıdır. Taciz söz konusu olduğunda kötü şeylerin gösterildiği ve çocuğunuza uygun olmadığı belirtilmeli, sevişme sahnesi ise iki yetişkinin birbirlerinin izinlerini alarak birbirlerini severek yaptıkları aktivite, sevişme cümlesi kullanılmalıdır.. SORU:Cinsellikle ilgili bilgi vermek yerine odasına kitap bıraksak olmaz mı? Kesinlikle hayır.kitabı çocuğunuzla birlikte okuyabilirsiniz ama kitabı ona vererek bu sorumluluğu yerine getirmiş olamazsınız. SORU: Benim çocuğum hiç soru sormuyor diyenler ne yapmalılar? Her çocuk cinselliği merak eder.cinsel konular ile ilgili soru sormayan çocuklar ya daha önce sordukları sorular nedeniyle ayıplanmıştır ya da kendilerini rahat hissedecekleri bir ev ortamı bulamamışlardır. Daha önceki girişimlerini yanıtsız bırakmak, bu konunun konuşulmaması gereken gizli bir konu olduğu mesajını vermek çocuğun soru sormasını engeller. Çocuğunuz 4-5 yaşında olduğu halde bu konuyu merak etmiyor ya da konuyla ilgili sorular sormuyorsa onu siz yönlendirin. 11

12 SORU: Farklı cinsiyetten kardeşler aynı odada yatabilir mi? 5 yaşına kadar farklı cinsten kardeşler aynı odada yatabilirler. Bu yaştan sonra odaları ayırmak kişisel gizliliğin sağlanması açısından daha uygundur. SORU: Çocukların anne- babaları ile aynı odada yatmaları uygun mudur? Yatak odası anne babaya aittir.üstelik çocukların yaşları ne kadar küçük olurlarsa olsun cinsel ilişki sırasında göreceklerinden etkileneceklerdir.çocuğun kendine olan güven duygusunun gelişebilmesi için erken yaşlarda kendi odasında tek başına yatabilmeyi başarması gerekir. Çocuğunuz uykuya odasında dalmalıdır ama gecenin 1'inde yanınıza gelirse tepki göstermeden çocuğunuza sarılıp uyuyabilirsiniz. SORU: Sünnet yaşı ne olmalı ve çocuk nasıl hazırlanmalıdır? Cinsel gelişim açısından çocuğun kendi vücudu ile çok fazla ilgili olduğu 2-7 yaş arası sünnet düşünülmemelidir.çocuk sünnet olduğunda penisinin kesilip, organının eksileceğinden korkar. Çocuğa penisinin kesilmeyeceği sadece penisinin ucunda fazlalık olarak bulunan derinin alınacağı anlatılmalıdır. SORU:Çocuklar öğrendiklerini uygulamaya kalkarsa ne yapılmalıdır? Anne ve babalar çocukların öğrendikleri bilgileri uygulayabileceklerinden endişelenirler.aslında bu düşünce yetişkinlerin kendi düşüncelerini çocuklara yansıtması anlamına gelir. Çocuk, erişkinler gibi cinsel istek ve ilgi duymadığından bu korku yersizdir.ayrıca biyolojik olarak da hormonlar tarafından uyarılmamaktadır. Çocuk sadece bilgi edinme isteği ile soru sormaktadır. SORU: Çocukların büyükleri çıplak görmesi doğru mudur? 3 yaşından itibaren karşı cins çocukların yanında soyunmamaya özen göstermek, çocuğun bu konudaki toplum kurallarını öğrenmesi ve uygulaması için faydalı olur. SORU : Çocuklar cinsel içerikli oyunlar oynadığında nasıl davranılmalı? Okul öncesi dönemde çocukların cinsel içerikli oyunlar oynamalarının altında merak ve öğrenme isteği yatar. Cinsel içerikli oyunlar fark edildiği zaman ilk yapılması gereken çocukları azarlamadan, korkutmadan bazı şeyleri merak ettiklerini anladığınızı onlara hissettirmektir. Bu oyunlardan hareketle merakları ve cinsel gelişimleri üzerine konuşmak uygun olacaktır. Evcilik ve dokturculuk oynarken sizde oyuna dahil olup bebekler üzerinden kuralları ve sınırlları oyun esnasında vermeniz çok faydalı olacaktır. SORU: Çocuklar birbirlerine cinsel organlarını gösterdiklerinde nasıl davranmak gerekir? Çocuklara kişisellik ve özel bölgelerin gizliliği ile ilgili bilgiler vermek gerekir. Bedenin hangi ortamlarda gösterilip, hangi ortamlarda gösterilmeyeceğini öğretmek bu yaş 12

13 grubu için gereklidir. Çocuklara cinsel bilgi verirken kullanılabilecek çocuk hikaye kitabı önerileri 2-3 yaş için kız ve erkek olma kavramlarının işlendiği ve vucudumuzun bölümlerinin anlatıldığı özellikle cinsel organlarında yer aldığı vucudumuz kitapları yeterlidir. Kızlar erkekler pantolonlar etekler / kök yayıncılık Burcu ve berk vücudumuz /artemis çocuk 4-6 yaş arası çocuklar soru sormaya başladıklarında sorduğu sorularla ilgili hem yukarıdaki kitaplar hemde aşağıdaki cinsellik kitapları uygdundur. Burcu ve Berk Cinsellik / artemis çocuk Çocuklar İçin Cinsel Eğitim Öyküleri / Yaşam Yanardağ Çelik Ben Nasıl Ben Oldum / Ayrıntı Çocuk 4-6 yaş Çocuklar İçin Cinsel Bilgiler / İsabella Fougere / Epsilon yayınları Videolar : 4-6 yaş arası : Ilgının Dünyası Ben Nasıl Dünyaya Geldim Ve sadece bebeğin anne karnındaki büyümesini anlatan videolar olabilir. Hazırlayan: Sevim ZEYBEK Okul Psikolojik Danışmanı 13