ERDEMİR DE SEYYAR EKİPMAN YÖNETİMİ

Transkript

1 ERDEMİR DE SEYYAR EKİPMAN YÖNETİMİ Ali ŞANLI 1 - Bekir ÇELİK 2 - Ali SAĞLAM 3 1 ERDEMİR Demir ve Çelik Fab. T.A.Ş Nakliyat Müdürlüğü Kdz. Ereğli Tel : (372) E-Posta : asanli@erdemir.com.tr 2 ERDEMİR Demir ve Çelik Fab. T.A.Ş Teknik Hizmetler Müdürlüğü Kdz. Ereğli Tel : (372) E-Posta : bekircelik@erdemir.com.tr 3 ERDEMİR Demir ve Çelik Fab. T.A.Ş Proses Kontrol Müdürlüğü Kdz. Ereğli Tel : (372) E-Posta : asaglam@erdemir.com.tr Özet : Teknolojinin gelişimi, çalışma alanının büyüklüğü, verimliliğin ve maliyetlerin önemi, üretim sürecinde çalışan her türlü aracın yerinin bilme gereksinimini doğurmuştur. 378 adet iş makinası ve ekipman ile büyük bir filoya sahip olan Erdemir, gün içinde sürekli yer değiştiren araçlarını sahada kontrol altında tutmak ve araç ile kontrol merkezi arasında bilgi transferi yapılmasını istemektedir. Teknolojiyi daha etkin kullanarak, araçların ve hizmetlerinin takibi için Nakliyat Otomasyon Sistemi projesi geliştirilmiştir. Sistem, yapılan araç taleplerinden doğan hizmetlerin takibi, iş akışı gibi bilgilerinin, Uydu Yer Belirleme (GPS) ve GPRS haberleşme teknolojileri yardımıyla eş zamanlı ve güvenilir bir tabanda takip edilmesi amacıyla uygulanmıştır. Anahtar Sözcükler : Seyyar Ekipman, Yönlendirme, Yönetme, Verimlilik 1. GİRİŞ Erdemir, yaklaşık 5 km 2 lik alan üzerine kurulmuş yapı içerisinde 3,5 milyon ton dan fazla yassı çelik üretimi yapan entegre demir çelik tesisidir. Hammaddenin girişi ile başlayan üretim sürecinin her safhasında seyyar ekipmanların üstlendiği görev önem arz etmektedir. İstatistikler, entegre demir çelik fabrikalarında üretim miktarının yaklaşık 7 ila 12 katı oranında bir taşımacılık yapıldığını göstermektedir. Bunun yanı sıra yatırım, alt yapı ve bakım faaliyetlerinde de seyyar ekipmanlar görev üstlenmektedir. 2. ERDEMİR DE SEYYAR EKİPMAN 2.1 Karayolu ve Demiryolu Taşımacılığı Üretimin tesisler arasında sürekliliği demiryolu ve karayolu taşımacılığı ile sağlanmaktadır. Taşınan malzemeler hammadde, yarı mamul, mamul, proses atıklarından oluşmaktadır. Üretim akışı paralelinde oluşturulan Erdemir taşımacılık sisteminde, 14 adet lokomotif, 154 adet çeşitli özellikte vagon ile 50 km. lik demiryolu ağı vasıtasıyla yıllık ortalama 12 milyon ton taşımacılık gerçekleştirilmektedir. 88 adet karayolu ekipmanı ile ise yıllık ortalama 11 milyon ton taşımacılık yapılmaktadır. 2.2 Vinç ve İş Makinası Hizmetleri Üretim prosesi demiryolu ve karayolu taşımacılığının yanı sıra 103 adet iş makinesi, yatırım, alt yapı ve bakım faaliyetlerinde yıllık ortalama saat hizmet gerçekleştirilmiştir 2.3 Ekipman Listesi Ağır Damperli Ağır Taşıyıcı Beton Pompası Çöp Kamyonu Damperli Kamyon Forklift Greyder Hidrolik Platform Hidrolik Teleskobik Vinç İtfaiye Kamyon Kazıcı Lastikli Dozer Lokomotif Loko Traktör Minibüs Mikser Kamyon Otobüs Pikap Paletli Dozer Paletli Vinç Paletli Yükleyici Ram Truck Tanker

2 TON(BİN) KARAYOLU TAŞIMACILIĞI DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞI Treyler Romorku Titreşimli Yol Silindiri Treyler Transit Vinç Tekerlekli Yükleyici Tekerlekli Yükleyici Kazıcı Listede belirtilen araçların yönetiminin bir kısmı ünitelere bırakılmıştır. Özellikle üretime paralel yoğun olarak araç, ekipman gücüne ihtiyaç duyulan üniteler de yönlendirme birim tarafından yapılmaktadır. 2.4 Ekipmanların Yönetimi Taşımacılık hizmeti karayolu ve demiryolu ile olmak üzere iki ana kontrol merkezinden yönlendirilmektedir. Ayrıca vinç ve iş makinesi hizmetleri için de ayrı bir kontrol merkezi mevcuttur. Araçların her iki merkezden kontrolü ve yönlendirilmesi ünitelerden telsiz ve telefon aracılığıyla gelen talepler doğrultusunda yapılmaktadır. Alınan talepler, telsizler vasıtasıyla araçlara iletilmekte ve hizmetin karşılanması sağlanmaktadır. Buradaki ana sorun, araçların o anki konumu hakkında kontrol merkezinin yeterli bilgiye sahip olmaması ve planlamasını sağlıklı yapamamasıdır. Ayrıca karşılanan taleplerin kayıt altına alınmasında ve raporlanmasında sağlıklı bilgiler oluşturulamamaktadır. Üretim hızına ve kapasitesine paralel olarak gün geçtikçe artan taleplerin karşılanmasında yaşanan sıkıntılar, 378 adet araç kapasitesine sahip olan Erdemir de, işletmecileri teknolojiyi daha etkin kullanmaya yöneltmiştir. Şekil 1 : Son 5 Yıllık Karayolu ve Demiryolu Taşımacılığı Gerçekleştirilecek proje ile ünitelerden talepler PC ortamında kontrol merkezlerine iletilecek ve uygun olan aracın talebi karşılaması için yönlendirilmesi yapılabilecektir. Proje kapsamında 14 adet demiryolu aracı ve 51 adet karayolu aracı donatılmış ve sisteme dahil edilmiştir. Nakliyat Otomasyon Sistemi olarak adlandırılan proje, 3 ana bölümden oluşmaktadır: a. Talepler ile yapılan hizmetlerin takip edildiği ve kayıt altına alındığı yazılım (NOS); b. GPS sistemi ile araçların merkezden izleme ve yönlendirme olanağı sağlayan Araç Takip ve Yönlendirme Sistemi (ATYS); c. Araç konum bilgisinin ulaşamayacağı kapalı mekanlarda kullanılan network kameralar. 3. NAKLİYAT OTOMASYON SİSTEMİ (NOS) Demiryolu ve karayolu ekipmanlarının koordinasyonunu sağlamak, bu ekipmanların günlük, aylık ve yıllık performanslarını hesaplamak amaçlanmıştır. Fabrikada kullanılan her türlü mamul ve malzeme taşıma işlemleri ile vinç ve iş makinaları işlemlerinin otomasyonu amacıyla Nakliyat Otomasyon Sistemi yazılımı hazırlanmıştır. Karayolu ve demiryolu taşımacılıkları için iki ayrı alt sistem yazılımından oluşan sistemde işlerin ekipmanlara iş emri olarak atanma olanağı sağlanmaktadır. Mevcut durumda ekipmanların herhangi bir anda nerede olduğu tam olarak bilinmemektedir. Üniteler ekipman

3 taleplerini telsiz veya telefon aracılığıyla yapmakta, bu da özellikle vardiya değişimlerinde aşırı telefon ve telsiz yoğunluğu yaratmaktadır. Operatörlerin vardiya süresince yaptıkları işler, hangi ünitelere hizmet verdikleri, taşıyıcı ekipmanların sefer sayıları ve ne tür malzeme taşıdıkları operatörler tarafından doldurulan formlar aracılığıyla takip edilmekte, sağlıklı verilere ulaşılamamaktadır. Tüm bu belirsizliklerin ortadan kaldırılarak ekipmanın ne zaman, nerede, ne iş yaptığının anlık olarak takip edebilmek, talep edilen ekipmanların anında ihtiyaç sahibi üniteye yönlendirebilmek sistemin ana amacıdır. Bunun yanı sıra ekipmanın göreve ne zaman başladığı, ne zaman bitirdiği, nereden nereye ne tür malzeme taşıdığı, taşınan tonaj bilgilerini tespit etmek mümkün olacaktır. Hizmet sürelerini ve taşınan malzeme cinsine göre tonaj bilgilerini istatistiki olarak raporlamak mümkün olacaktır. Ekipman talebi yapacak ünitelere de dijital ortamda istek yapma olanağı sağlayacak olan sistem özellikle ekipman hizmetlerinin sorgulanması ve kontrolüne olanak sağlayacaktır. 4. ARAÇ TAKİP VE YÖNLENDİRME SİSTEMİ Araç Takip ve Yönlendirme Sistemi; araçlar üzerindeki GPS temelli uydu haberleşme terminali ile ERDEMİR kontrol merkezindeki bilgisayarın, GPRS, Internet ve lokal network vasıtasıyla iletişimi sağlanarak araçların kişisel bilgisayar ekranlarından izlenmesini ve yönlendirilmesini içerir. 4.1 AraçTakip Sistemi Araç Takip Sisteminin kullanıcıya faydalarını aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz: Anlık ve Banttan İzleme: Yazılımla, araçlar harita altlığı üzerinden anında izlenerek, araçlar hakkında detaylı bilgi alınabilir. Bunun yanısıra detaylı tarih aralığı girilerek geçmiş tarihlere dönük izlemeler de Mesajlaşma : Uygun donanım olan araçlarda iki yönlü mesaşlaşılabilir. Bu sayede zamandan ve haberleşmeden doğacak ekstra masraftan tasarruf edilir. Çok Kullanıcılı Kullanım : Yazılım birden fazla kullanıcı tarafından aynı anda kullanılabilir, kullanıcılar arasında yetki dağıtımı yapabilir, her kullanıcının yetkileri doğrultusunda araçları izleyebilmesi sağlanır. Harita Kullanımı: Birden fazla harita konfigürasyonu ile birlikte çalışılabilir, özel noktalar harita üzerinde sorgulanabilir. İş Planlaması: Bilgisayar ortamında haritaya yüklenmiş bilgiler ve güzergahlar sayesinde önceden iş planlaması İş Emirleri : Merkezden araca iş emirleri anında ulaştırılabilir, iş bitirildiğinde de yine araçtaki sistem kullanılarak merkez bilgilendirilir. Yeni iş planlaması ile ortaya çıkabilecek yeni güzergahlar için iş emirleri en kısa sürede devreye girer. İki yönlü haberleşme ile her bir iş emri için kaç saatlik bir çalışma yapıldığı ve aracın kaç kilometre yol aldığı kayıtlara alınarak, maliyet hesapları ve iş verimliliğini değerlendirme için sağlıklı veri toplanmaktadır. İş Kontrolü: Çalışan bazında, günlük, veya haftalık olarak verilen iş emirleri sürekli olarak kontrol edilebilir. İş Kontrolü: Doğru bilgilerle, ulaşılabilir hedefler öngörülmüş iş emirlerini alıp, çalışan operatör yaptıkları iş sürekli kontrol edilebildiği için verimlilik açısından da değerlendirilebileceklerdir. Aynı işte aynı tip araçla çalışan iki operatörün iş verimliliği ölçülüp değerlendirme, yapılma olanağı sağlanacaktır. Araç Takibi: Her an sistemde kaç araç var, nerelerde görev yaptığına dair bilgilere ulaşılabilir. Araç Verimliliği: Sistem kullanılmaya başlanıldığı andan itibaren her an toplanan araçlarla ilgili bilgiler bir süre sonra araç verimliliğini değerlendirmede çok önemli bir veri kaynağı olacaktır. Bu sayede hangi marka, hangi tip araçların daha problemsiz çalıştığı, daha az yakıt tükettiği, daha çok iş yaptıkları ortaya çıkacak araç verimlilik analizi doğru değerlere dayanarak yapılmış olacaktır. Hiç çalışmayan sürekli arızalı araçlar belki elden çıkartılabilecek, her an hazır olan fakat üzerinde az iş yükü bulunan araçların hizmet süreleri artırılıp, daha az araçla daha çok hizmet yapılabilmesi mümkün olabilecektir. Rapor Alma : Araç verileri, ana veri tabanında toplanır ve tüm bilgiler geriye dönük sorgulama ve raporlamalar için saklı tutulur. (Mesajlaşma raporları, katedilen mesafe, hız raporları, grafikler, bekleme süreleri vb.) Maliyet Analizi : Operatörlerin ve araçların verimliliğini belirlemede kullanılan veriler maliyetlendirme için de aynen kullanılabilir. Bu bilgiler sayesinde hizmet maliyeti sadece aracın fiyatı ve amortismanı gibi kriterlere bağlı olarak değil, bunların yanında sistemle ölçülen araç kullanım süresi, yakıt ve bakım masrafları, iş verimliliği kriterleri de hesaba katılarak yapılabilecektir. Müşteri Memnuniyeti : Sistem sayesinde müşteriden gelecek istek ve şikayetlerin anında değerlendirilmesi

4 Hizmet Kalitesi Artışı: Sistem sayesinde doğru bilgilere erişip yorumlama imkanı olacaktır. Yukarıda açıklanan tüm maddelerden anlaşılacağı gibi böyle bir alt yapı ile optimum verimlilik ve masrafla, hizmet kalitesinin sürekli olarak arttığı bir işletme oluşturmak mümkün olacaktır. kontrol merkezi arasında yazılı mesajlaşma da Araç yazılımı, araç terminalinde çalışan, tüm fonksiyonları yerine getiren yazılımdır. Haberleşme modülü ve kullanıcı arabiriminden oluşur. 4.2 Araç Takip Sistemi Bileşenleri ve Çalışma Sistemi Sistem bileşenlerini 3 ayrı başlık altında incelemek, sistemin anlaşılması açısından kolaylık sağlayacaktır. Aracın kontrol merkezi ile haberleşmesini sağlayan Araç Donanımı, araçtan alınan sinyalleri kontrol merkezine gönderen, oradan aldıkları verileri de araca gönderen Kablosuz Veri İletişim Ağı, ve araçtan gelen bilgileri değerlendirerek araca mesajlar gönderen i aracı yönlendiren Kontrol Merkezi dir. Şekil 3 : Sistem için gerekli araç donanımı GPS, (Global Pozisyonlama Sistemi) : Dünya yörüngesinde dolaşan 24 adet konum belirleme uydusundan gelen bilgileri bir anten vasıtası ile alıp, o anda bulunduğu noktanın enlem, boylam ve denizden yükseklik değerlerini alan ünitedir. Kendine özel bir antene ihtiyaç duyar. GPS modülü araç donanımında terminale veya kara kutuya entegre biçimde monte edilir. Sistem tüm dünyada konum belirleme amaçlı olarak kullanılmakta olup konum hassasiyeti 2-6 metredir. Şekil 2 : Sistem Bileşenleri Araç Donanımı: Araçlarda oluşan hız, pozisyon, text veri ve mesajlaşma verilerini toplayarak, kablosuz bir iletişim ağı ile kontrol merkezine ulaştıran sistemdir. Araçların ön panelinde operatörün rahatça kullanabileceği yakınlıkta bir yere kurulur. Özel bir yazılıma sahip olan donanım, verinin değerlendirilmesini ve merkez ile araç arasındaki kontrol, yönlendirme ve bilgilendirme işlemlerinin hızlandırılmasını sağlar. Sistem gereksinimi olan araç donanımı, araç terminali, GPS ve anteni, haberleşmeyi sağlayan modem ve anteni ekipmanlarından oluşur. Donanımın montajı operatör bölümüne yapılır ve her an çalışır vaziyette bulunur. Donanım aynı zamanda beslemesini araçtan sağlayan modüllerden oluşur. Konum belirleme sistemi ile bütünleşik bir yapıdadır. Sistemin temel amacı; araç ile kontrol merkezi arasındaki iletişimi kurmaktır. Bunun için, konum belirleme sisteminden gelen konum bilgilerini, araç ile kontrol merkezi arasında gidip gelen mesajları ve alan ve bu işlemleri yöneten modüldür. Araç içine montajı ve kullanımı kolay, dokunmatik ekranlı, programlanabilir olan terminaller monte edilerek araç ile Terminal,(MDT) : Araç içine konan tüm ünitelerin koordinasyonunu sağlayan, gerekli protokol dönüşümlerini yapan, ayrıca araçtan otomatik olarak toplanacak çeşitli sinyalleri alan ve araçtaki bazı noktalara merkezden kumanda etme imkanı sağlayan programlanabilir bir ünitedir. Üzerindeki mesajlaşma modülü sayesinde, kontrol merkezi ile araçtaki personel arasında iki yönlü mesaj alış-verişini de sağlar. Modem : Araçta, terminal tarafından toplanan tüm veriyi alıp kablosuz haberleşme ağına, dolayısıyla kontrol merkezine ulaştıran ve buralardan gelen bilgileri de alıp terminale ulaştıran iletişim ünitesidir Kablosuz Veri İletişim Ağı: Araç ile kontrol merkezi arasındaki bilgi iletişim ağıdır. Araçtan aldığı GPS sinyallerini baz istasyonları üzerinden kontrol merkezine ulaştıran, kontrol merkezinden aldığı verileri de araca ulaştıran iletişim ağının genel adıdır. Sistem GPRS ve GSM kablosuz iletişim ağıyla entegre olarak, sorunsuz çalışabilmektedir.

5 4.2.3 Kontrol Merkezi : Araç Takip Sistemi Yönlendirme ve İzleme yazılımlarının kurulu olduğu ve araçları yönlendirmede yetkilendirilen bilgisayarlar kontrol merkezi veya yönlendirme merkezi olarak aklandırılmaktadır. Vardiya Formeni buradaki yazılım ve donanım vasıtasıyla araçlara mesajlar göndererek onları yönetir veya araçtan gelen mesajları buradan alarak değerlendirir. Kontrol merkezinde kurulu olan Araç Takip Sistemi yazılımı ile, araçlar sayısal harita üzerinde izlenebilir, araçlara mesaj göndererek yönlendirme yapabilir, araçların anlık pozisyonları görülebilir, beklenmeyen değişiklikler ve gecikmeler kolaylıkla saptanabilir, araçların duraklama noktaları ve süreleri belirlenebilir, harita kontrolü toplar ve istendiği zaman geriye dönük bir sorgulama yaparak araçla ilgili detaylı rapor verebilir. Harita üzerinde yeni lokasyonlar eklenebilir ve lokasyonlar sorgulanabilir. Kullanıcıya aynı bölgeye ait birden fazla harita konfigürasyonu ile çalışma imkanı sağlar. Çok kullanıcılı olarak kullanılabilme özelliğine sahip olup her kullanıcı yetkileri doğrultusunda sınırlı sayıda araçları izleyebilme ve haberleşme olanağına sahiptir. Ayrıca Vardiya Formeni araçlardan detaylı rapor alabilir. Araç verileri, bu veri tabanında toplanır ve tüm bilgiler geriye dönük sorgulama ve raporlamalar için saklanır. Bunlar, araçların merkez ile yaptıkları mesajlaşma raporları, araçları katetdikleri mesafe raporları, hız raporları, bekleme süreleri ve bekleme yerine ait araç raporlarıdır. Gerekli görüldüğü durumlarda geriye dönük sorgulamalarda yapılabilir ve rapor alınabilir. Kontrol Merkezinde kurulu Araç Takip Sistemi bileşenleri şunlardır: Şekil 4 : Sistemdeki Erdemir haritası İletişim sunucusu : İletişim merkezinden gelen verileri değerlendiren modül. Harita : Araçların nerede faaliyet gösterdiği izlenir. Uygulama Sunucusu : İletişim merkezinden gelen verileri veritabanına kaydeder. Entegrasyon Modülü : Araç Takip sisteminin başka bir programa entegre edilebilmesini sağlayan modül. 4.3 Araç İzleme Sistemi Araç İzleme Sistemi, Araç Takip Sistemi yazılımını destekleyen, GPS uydu sistemini kullanarak araçların kontrol merkezindeki bilgisayarlar aracılığıyla, dijital bir harita üzerinde gösterilmesini, kontrol altında tutulmasını ve yönlendirilmesini amaçlayan yazılımdır. Yazılımda amaçlanan en temel nokta, sisteme kayıtlı araçların harita altlığı üzerinde anlık olarak izlenebilmesine olanak sağlamaktır. Anlık olarak izlenen araçlara ait veriler bir yandan da kontrol merkezinde bulunan bilgisayarlarla veri tabanına kaydedildiği için, istenildiği zaman geriye dönük sorgulama yapılabilir veya araçlardan rapor alınabilir. Kontrol merkezi ile iki yönlü mesajlaşma imkanına sahiptir. Araçlardan gelen verileri bir veritabanında Şekil 5 : Harita üzerinde detay izleme 5. KAMERA İLE İZLEME SİSTEMİ Seyyar ekipmanlar sadece açık sahada değil, fabrika sahasında her türlü uygun kapalı alanda da görev yapmaktadır. Özellikle lokomotifler ve ağır taşıyıcı ekipmanlar üretim hatlarına hizmet verirken kapalı ortamlara girmektedirler. GPS çalışma prensibi gereği kapalı ortamda uydu ile haberleşmede yetersiz kalmaktadır. Bu noktada kameralar ile desteklenmesi planlanan sistemde ayrıca üretim hatları için kritik lokasyon olan hat sonlarının da kontrol altında tutulması sağlanacaktır.

6 6. SONUÇ Teknolojiyi daha etkin kullanarak, araçların ve hizmetlerinin takibi için Nakliyat Otomasyon Sistemi projesi geliştirilmiştir. Sistem, yapılan araç taleplerinden doğan hizmetlerin takibi, iş akışı gibi bilgilerinin, Uydu Yer Belirleme (GPS) ve GPRS haberleşme teknolojileri yardımıyla eş zamanlı ve güvenilir bir tabanda takip edilmesi, korunması amacıyla tasarlanmıştır. Nakliyat Otomasyon Sistemi ayrıca şirket bünyesinde bulunan MYS (Maliye Yönetim Sistemi) ve BYS (Bakım Yönetim Sistemi) ile entegre çalışarak verimli kaynak kullanımı sağlayacak, bakım çalışmalarının koordinasyonuna ve organizasyonuna yardımcı olacaktır. 7. KAYNAKLAR [1] B.Çelik, ERDEMİR Demiryolu ve Karayolu Araç Takip Sistemi (ATYS) Teknik Şartnamesi, 2004, s.3,18 [2] ERDEMİR Bilgi İşlem Başmd. İş Analiz Şefliği, ERDEMİR Nakliyat Otomasyon Sistemi Fonksiyonel Tasarım El Kitabı, 2003, s.1 [3] ERDEMİR Bilgi İşlem Başmd. İş Analiz Şefliği, Nakliyat Otomasyon Sistemi Demiryolu Altsistemi Kullanıcı El Kitabı, 2003, s.1 [4] Infotech Bil. Ve İletişim Tek. Tic. A.Ş., Araç İzler Kullanım Kılavuzu, 2000, s.1-41 Her üç sistemin entegre çalışması ile araç verileri ve yapılan hizmetler ana veri tabanında toplanarak bilgilerin geriye dönük sorgulaması ve raporlaması yapılabilmektedir. Sistem kapsamında araçları yönetmek, anlık olarak harita altlığında izlemek, yönlendirmek, talepleri iş emirleri ile araçlara iletmek ve en önemlisi araçları optimum kullanmak mümkün kılınacaktır. Donatılan araçların takibi ve yönlendirilmesi ile zamanında ve kontrollü bir hizmet sonucunda verimlilik artışı sağlanacaktır. GPS in yetersiz kaldığı kapalı noktalarda araçların izlenmesi network ağına bağlı kameralar ile desteklenecektir.