F NANSAL ARAfiTIRMALAR VE ÇALIfiMALAR DERG S

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "F NANSAL ARAfiTIRMALAR VE ÇALIfiMALAR DERG S"

Transkript

1 T.C. MARMARA ÜN VERS TES BANKACILIK VE S GORTACILIK YÜKSEKOKULU F NANSAL ARAfTIRMALAR VE ÇALIfMALAR DERG S THE JOURNAL OF FINANCIAL RESEARCHES AND STUDIES Marmara Ünverses Yay nlar, Yay n No:

2 Fnansal Araşırmalar ve Çalışmalar Dergs EBSCO-Hos verabanında aranmakadır. TÜBİTAK - ULAKBİM arafından aranmakadır. Akadema Sosyal Blmler Indeks (ASOS Index) arafından aranmakadır. Marmara Ünverses Bankac l k ve Sgorac l k Yüksekokulu Gözepe Kampüsü Kadıköy / STANBUL Bu yay nla lgl olarak Fkr ve Sana Eserler Kanunundan do an her ürlü haklar sakl d r. Yay n n amam n n veya br bölümünün znsz olarak herhang br fleklde ço al lmas yasak r. Bu yay ndak makalelerde belrlen görüfller yazarlara ar. Yay n Kurulu, makalelerde ler sürülen görüfllerden dolay sorumluluk kabul emez. Sayfa Tasar m: Bea Basım Yayım Dağıım A.Ş. (Serfka No: 16136) Narlıbahçe Sok. Damga Bnası No: 11 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212) Bask, Cl: Yaz n Bas n Yay n Mabaac l k Trz.Tc.Ld.f. (Serfka No: 12028) İkell Çevre Sanay Ses 8. Blok No: Başakşehr/ STANBUL ISSN

3 v MARMARA ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ ADINA İMTİYAZ SAHİBİ: Prof. Dr. Hasan SELÇUK Rekör Yardımcısı SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ: Prof. Dr. Erşah ARICAN Müdür EDİTÖR: Prof. Dr. Erşah ARICAN Müdür EDİTÖR YARDIMCISI: Yrd. Doç. Dr. Neşe Ç. ÇELİKDEMİR YAYIN KURULU: Prof. Dr. Doğan ARGUN Prof. Dr. Erşah ARICAN Prof. Dr. Münevver ÇETİN Prof. Dr. Hasan SELÇUK Prof. Dr. Hamde ZAFER HAKEM KURULU * : Mura AKBALIK, Marmara Ünverses, İsanbul İlyas AKHİSAR, Marmara Ünverses, İsanbul Sumru ALTUĞ, Koç Ünverses, İsanbul Sud APAK, Beyken Ünverses, İsanbul Güler ARAS, Yıldız Teknk Ünverses, İsanbul Mehme Emn ARAT, Marmara Ünverses, İsanbul Doğan ARGUN, Marmara Ünverses, İsanbul Nurdan ASLAN, Marmara Ünverses, İsanbul Erşah ARICAN, Marmara Ünverses, İsanbul Noyan ARSAN, Koç Ünverses, İsanbul Nyaz BERK, Bahçeşehr Ünverses, İsanbul Serpl BÜLBÜL, Marmara Ünverses, İsanbul Nuran CÖMERT, Marmara Ünverses, İsanbul Adem ÇABUK, Uludağ Ünverses, Bursa Leven ÇİNKO, Marmara Ünverses, İsanbul Muzaffer DARTAN, Marmara Ünverses, İsanbul Salh DURER, Yıldız Teknk Ünverses, İsanbul Nazım EKREN, İsanbul Tcare Ünverses, İsanbul Oral ERDOĞAN, İsanbul Blg Ünverses, İsanbul Seyfen ERDOĞAN, İsanbul Medenye Ünverses, İsanbul Cengz EROL, İzmr Ekonom Ünverses, İzmr Üm EROL, Bahçeşehr Ünverses, İsanbul İhsan ERSAN, İsanbul Ünverses, İsanbul Abdurrahman FETTAHOĞLU, Kocael Ünverses, İzm Fulvo GISMONDI, Unversa Telemaca Guglelmo Marcon, Roma Rcardo GISMONDI, Research Insue for Compuaonal Mehods, Venna E. Alper GÜVEL, Çukurova Ünverses, Adana * Hakem Kurulu, soyadı sırasına göre alfabek olarak sıralanmışır.

4 v Peer HAISS, WU Venna Unversy of Economcs and Busness, Venna Cemal İBİŞ, Marmara Ünverses, İsanbul Ahme İNCEKARA, İsanbul Ünverses, İsanbul Wolfgang JANKO, WU Venna Unversy of Economcs and Busness, Venna Muhsn KAR, Konya Necmen Erbakan Ünverses, Konya Mehme Baha KARAN, Haceepe Ünverses, Ankara Sefan KOCH, WU Venna Unversy of Economcs and Busness, Venna İdl Özlem KOÇ, Marmara Ünverses, İsanbul Cüney KOYUNCU, Blecek Şeyh Edebal Ünverses, Bleck Gülnur MURADOĞLU, Cy Unversy, London Osman OKKA, Konya Karaay Ünverses, Konya Sua OKTAR, Marmara Ünverses, İsanbul Zeka Özdemr, İsanbul Ünverses, İsanbul İlker PARASIZ, Kurul Üyes, Türkye Cumhurye Merkez Bankası Adem ŞAHİN, TOBB Ekonom ve Teknoloj Ünverses, Ankara Vldan SERİN, Fah Ünverses, İsanbul Hasan Selçuk, Marmara Ünverses, İsanbul Güven SEVİL, Anadolu Ünverses, Eskşehr Nazf SHAHRANI, Indana Unversy, ABD Marco SPERANZIN, Udnese Unversy, Ialy Münr ŞAKRAK, Marmara Ünverses, İsanbul Necde ŞENSOY, Kurul Üyes TCMB Sua TEKER, Okan Ünverses, İsanbul Yusuf TUNA, İsanbul Tcare Ünverses, İsanbul K. Bau TUNAY, Yıldız Teknk Ünverses, İsanbul Aypar USLU, Marmara Ünverses, İsanbul Targan ÜNAL, Okan Ünverses, İsanbul Kemal YILDIRIM, Anadolu Ünverses, Eskşehr Ahme YÖRÜK, Kadr Has Ünverses, İsanbul Başak T. YÜCEMEMİŞ, Marmara Ünverses, İsanbul YAZI KURULU: Yrd. Doç. Dr. Server DEMİRCİ Yrd. Doç. Dr. Musafa OKUR Yrd. Doç. Dr. Aclan OMAĞ Yrd. Doç. Dr. Seher TEZERGİL Öğr. Gör. Dr. Özgür AKPINAR Öğr. Gör. Dr. Gökhan IŞIL Öğr. Gör. Dr. Melsa KARABAY Öğr. Gör. Dr. Güçlü OKAY Arş. Gör. Hakan ASLAN Arş. Gör. İskender DEMİRBİLEK Arş. Gör. Pınar OKAY Arş. Gör. Emne Seln SARIDAŞ Arş. Gör. Kemal Burak BAYKAL Arş. Gör. Uğur TÜRKEL Arş. Gör. Kemal AKA Arş. Gör. Nurgül AKIN Zehra GÜL, Yüksekokul Sekreer

5 v İÇİNDEKİLER Başlarken... IX Blmsel Makalaler The Inflaon Dynamcs of he Turksh Economy n Perod Türkye Ekonomsnde Dönemnde Enflasyon Dnamkler... 1 Al ARI / Ahme YILMAZ / Raf CERGİBOZAN / Yunus ÖZCAN Türkye Hsse Sened Pyasasında Rasyonel Köpükler: Saklı Eşbüünleşme Yaklaşımı Raıonal Bubbles In Turkısh Sock Marke: A Hdden Coınegraıon Approach Şeref BOZOKLU / Fama ZEREN Global Krzn Ema Pyasaları Üzerne Ekler ve Gelşmeler The Effecs of he Global Crss on Commody Markes and Recen Happenngs Işın ÇELEBİ Türkye de Temna Mekupları: Uygulamalar ve Hukuk Sorunlar Leer of Guaranees n Turkey: Applıcaıons and Legal Problems Abdurrahman ÇETİN / Yusuf DİNÇ Dış Tcaree Kur Rsk Yönem: Temsl Br Türk Dış Tcare Frması İçn Uygulama Örnekler The Managemen of he Foreıgn Exchange Rae Rsk n Foregn Trade: Case Sudes For a Represenave Turksh Foregn Trade Frm Fah ÇİFTCİ / Rıfa YILDIZ Tcar Alacak Rskler Yönemnde Kred Sgoraları ve Ekonomk Büyümeye Eksnn İncelenmes, Nedensellk Analz Credı Insurance n he Managemen Of Commercal Rsks and he Invesgaon of Is Effec on Economc Growh, Causaly Analyss Selda EKE Kred Hacmnn Ekonomk Büyüme Üzerndek Rolünün İncelenmes: Türkye Örneğ Examınıng The Role of Cred Volume on Economc Growh: The Case of Turkey Kadr TUNA / Hakan BEKTAŞ Yazım Kuralları

6 TÜRKİYE HİSSE SENEDİ PİYASASINDA RASYONEL KÖPÜKLER: SAKLI EŞ BÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI ÖZ Şeref BOZOKLU * Fama ZEREN ** Bu çalışmada Borsa İsanbul hsse sened pyasasında rasyonel köpüklern varlığı Ocak 1998-Nsan 2013 dönem çn geleneksel ve saklı eşbüünleşme esler aracılığıyla araşırılmakadır. Amprk sonuçlar hsse sened fya endeks le ger endeks arasında saklı eşbüünleşme lşksnn olduğunu ve dolayısıyla hsse sened pyasasında rasyonel köpüğün bulunmadığını gösermekedr. Anahar Kelmeler: Türk Hsse Sened Pyasası; Ekn Pyasalar Hpoez; Car Değer Model; Rasyonel Köpükler; Saklı Eşbüünleşme Jel Kodu: C32; G12 RATIONAL BUBBLES IN TURKISH STOCK MARKET: A HIDDEN COINTEGRATION APPROACH ABSTRACT In hs paper, he presence of raonal bubbles s examned n Borsa Isanbul sock exchange marke over he perod January 1998-Aprl 2013 by means of radonal and hdden conegraon ess. The emprcal resuls ndcae ha here s hdden conegraon beween sock prce ndex and dvdend ndex, and herefore raonal bubbles does no exs n he sock marke. Keywords: Turksh Sock Marke; Effcen Marke Hypohess; Presen Value Model; Raonal Bubbles; Hdden Conegraon Jel Codes: C32; G1 * Araş. Dr. İsanbul Ünverses, İksa Faküles, İksa Bölümü, sbozoklu@sanbul.edu.r ** Yrd. Doç. Dr. İnönü Ünverses, İİBF, Ekonomer Bölümü, fama.zeren@nonu.edu.r

7 18 Şeref BOZOKLU / Fama ZEREN GİRİŞ Ekn Pyasalar Hpoez herhang br varlığa lşkn gözlenen fyaların pyasada bulunan üm blgy am olarak yansıığını fade emekedr. Bu bağlamda, gözlenen fyaın varlığın ksad emeller arafından belrlenen değer le uyumlu olduğu düşünülmeke ve pyasa fyalarında sadece pyasaya gelen yen blg sonucu değşm meydana gelmekedr (Fama, 1970). 1 Varlık pyasaları yen blgye ekn bçmde epk gösermedğnde pyasa fyaları le emel fyalar arasında oluşan fark rsksz kâr fırsaı sunacak, bu fırsaan yararlanan rasyonel spekülaörler gerçekleşrdkler alım-saım şlemleryle varlık fyalarının gerçek değerne yakınsamasını ve dolayısıyla varlık fyalarında skrara ulaşılmasını sağlayacaklardır. Bu şeklde davranmayan, dğer br fadeyle rasyonel olmayan ve dolayısıyla skrar bozucu şlemler yapan spekülaörler se zarara uğrayacak ve pyasayı erk emek zorunda kalacakır. Ekn Pyasalar Hpoez nn pyasa fyalarının sadece ksad emellerle lşkl olarak oraya çıkan yen blgye epk olarak değşğ, dğer br fadeyle gelecek dönem fyalarının geçmş fya harekelernden eklenmeyeceğ, spekülaörlern gerçekleşrdğ şlemlern varlığın fyaının gerçek değerne dönmesne yol açığı ve dolayısıyla skrar kazandırıcı olduğu önerler arışmaya açıkır. İlk olarak, eknk analz araçlarının geçmş fya harekelerne dayalı olarak fyaların geleceke alacağı değer belrlemek amacıyla yaygın olarak kullanılıyor olması Ekn Pyasalar Hpoez nn gelecekek fyaların geçmş fya harekeler le açıklanamayacağı önersne karşı br durum oluşurmakadır. İknc olarak, varlık fyaı önceden belrlenmş br değere ulaşığında varlığın saılması çn verlen zararı durdurma emrlernn (sop-loss orders) yaırımcılar arafından yaygın olarak kullanılması da Ekn Pyasalar Hpoez n arışmalı hale germekedr. Bu ür emrler sonucunda varlığın fyaı düşükçe varlığı saın almak yerne, yaırımcılar porföylernden bu varlığı çıkararak varlığın fyaının daha da düşmesne yol açmakadır. Bu bağlamda geçmş dönemde fyalarda oluşan değşmler, gelecek dönemdek fya harekelern eklemekedr. Üçüncü olarak se porföy sgorası gb dnamk korunma (dynamc hedgng) yönemler, yaırımcıların fyaların düşüğü br pyasada saış ve yükseldğ pyasada alış yapmasını sağlayarak geçmş fya harekelernn gelecekek fya harekeler le lşkl olmasına yol açmakadır (Koran, 1995, 3). Bu üç neden geçmş fya harekelernn gelecek dönemde fyalarda oraya çıkan değşklkler ekledğn ve dolayısıyla yaırımcıların fnansal pyasalarda skrar kazandırıcı olmadığını, aksne skrarı bozucu şlemler yapığını fade emekedr. Ayrıca varlığın ksad emeller arafından belrlenen değernn ne olduğu konusunda da br görüş brlğ oluşmamışır. Varlık pyasalarında fyaların oluşumuna lşkn yen yaklaşımlar gözlenen fyaların her durumda denge fyaları yansımayacağını fade emekedr. Bu yaklaşımlarımdan br kısmı sadece rasyonel davranan yaırımcıları analz ederken, dğer br kısmı gerek rasyonel gerekse de rrasyonel yaırımcıları modeller çersnde analz emekedr. Pyasa gerçeklerne daha uyumlu olan bu modeller, fnansal köpüklern rasyonel davranış lkes le uyumlu olduğu sonucuna ulaşmakadır (Kousas ve Serles, 2005, 2524). 1 Fama (1970) pyasada bulunun blg kümesne dayalı olarak üç farklı eknlk bçm anımı sunmakadır: geçmş fyalar ve gerler hakkında blg çeren Zayıf Eknlk, kamuya açık üm blgy çeren Yarı-Zayıf Eknlk ve gerek kamuya açık olan gerekse de özel blgy çeren Güçlü Eknlk.

8 Türkye Hsse Sened Pyasasında Rasyonel Köpükler 19 Çalışmanın amacı Türkye hsse sened pyasasında rasyonel köpüklern varlığını es emekr. Bu amaç doğrulusunda geleneksel doğrusal eşbüünleşme esnn yanında olası doğrusal olmayan lşkler de dkkae alan saklı eşbüünleşme es amprk analz çn kullanılmakadır. Çalışmanın Türkçe fnansal ekonom leraürüne doğrusal olmayan eşbüünleşme lşks çerçevesnde rasyonel köpüklern varlığının es edlmes açısından kakı yapması beklenmekedr. Çalışmanın zleyen bölümlernn sınıflandırılması şu bçmdedr: brnc bölümde rasyonel köpükler ve ürler hakkında eork yaklaşımlar özelenmekedr; knc bölümde rasyonel köpüklern varlığını sınamaya yönelk es edleblr br model anımlanmakadır; üçüncü bölümde amprk analzde kullanılan saklı eşbüünleşme es hakkında blg verlmeke ve amprk sonuçlar özelenmekedr. Çalışma genel değerlendrmenn yapıldığı sonuç bölümü sonlanmakadır. 1. RASYONEL KÖPÜKLER Fnansal köpük; hsse sened fyaının, beklenen nak akımlarının ndrgenmş değerlernn oplamını fade eden emel değerden sapması olarak anımlanablr (Blanchard ve Wason, 1982, 300). Fnansal köpükler fnansal ekonom leraüründe gerek eork gerekse de uygulamalı çalışmaların öneml lg alanlarından brdr 2. Köpüklern belrlenmes ve modellenmes çn uygun mekanzmaların oluşurulması, boyularının ve eklernn değerlendrlmes, köpüklere yol açan yaırımcı davranışlarının nedenlernn oraya çıkarılması ve köpüklere yönelk uygun polka epklernn oluşurulması bu çalışmaların emel gerekçelern meydana germekedr. Fnansal köpüklern kaynak dağılımda eknszlğe yol açığı ve reel ksad faalye üzernde öneml bozucu ekler olduğu konusunda br görüş brlğ olmasına rağmen, köpükler le lgl çalışmaların gerekçelern oluşurulan konularda ksaçılar ve polka yapıcılar arasında görüş brlğ kurulamamışır (Phllps ve Yu, 2011, 456). Yaırımcılar hsse senedne ksad emellern göserdğ değern üzernde bedel ödemeye hazır olduklarında fyaların br köpük bleşen çerdğ söyleneblr. Yaırımcıların bu yüksek fyaı ödemeye razı olmalarının neden gelecek dönemlerde hsse senedn daha yüksek fyaan samayı düşünmelerdr. Bu bağlamda hsse senednn yüksek fyalanması rasyonel olmakadır (Boucher, 2003, 2). Alıcılar gelecek dönemlerde başkalarının hsse sened çn daha yüksek fya ödeyeceğne nandıkları sürece, hsse senedn ksad emellern göserdğ fyaın üzerndek br fyaan saın alacaklardır. Bu ür fya köpükler rasyonel köpükler olarak smlendrlr 3. Rasyonel köpüklern gelşmes varlık fyalarının gelecek dönemdek arışlara lşkn kend kendn besleyen (selffullfllng) beklenlern varlığını yansımakadır. Rasyonel köpüklere lşkn bu çerçeve br akım sorunları da barındırmakadır (Boucher, 2003, 3). İlk olarak, rasyonel köpükler negaf fya köpüklernn hçbr zaman oluşmayacağı br beklen 2 3 Genş br leraür araması çn: Gürkaynak (2008) ve Vssng-Jorgensen (2003). Fnansal pyasalarda emel fyaan sapmalara yol açan dğer fakörler de bulunmakadır (Chen ve Shen, 2009, 155): () rasyonel olmayan köpükler, sürü davranışı ve gürülü şlemclernn varlığı; () fnansal pyasadak aksak ve heerojen blg yapısı.

9 20 Şeref BOZOKLU / Fama ZEREN yapısı çermekedr. İknc olarak, rasyonel köpüklern deermnsk bçm hsse sened fyaları le gerler arasındak dengeden sürekl br üssel sapmayı gerekrmeke ve dolayısıyla köpük hçbr zaman oradan kaybolmamakadır. Bu çıkarsama hsse sened pyasalarında köpük nedenyle görülen yükselş ve çöküş dönemler le uyuşmamakadır. Üçüncü olarak se köpüğün zaman pakası blnmekle brlke, köpüğün nedenlern bu ür br yaklaşım çerçevesnde belrmemek mümkün değldr. Bu eksklkler yen yaklaşımların gelşrlmesne yol açmışır. Yen yaklaşımlar gözlenen fyaların emel değerden sürekl sapmalar gösermedğn zaman çersnde azalarak paladığını ve yenden oraya çıkığını fade emekedr. Blanchard (1979) le Blanchard ve Wason (1982) daha gerçekç br çerçeve çersnde rasyonel köpükler ele almakadır. Rasyonel sokask köpük olarak smlendrlen bu yaklaşımda köpüklern bell br aralık çersnde oraya çıkıp büyüdüğü ve daha sonra paladığı ler sürülmekedr. Köpüğün br sonrak dönem varlığını sürdürmes le palaması bell br olasılık le ele alınmaka ve köpüğün palaması durumunda varlık fyalarının emel değerne döneceğ kabul edlmekedr. Bu yaklaşımda köpükler kendn yaraan dnamklere sahpr: oraya çıkıkan sonra palayablr, paladıkan sonra ekrar oraya çıkablr. Blanchard ve Wason (1982) varolan köpüğün br sonrak dönemde devam eme olasılığının, köpüğün geçmş dönemdek varlık süres ve fyaların emel değernden sapma uzunluğu gb fakörler arafından belrlendğn fade emekedr. Rasyonel yaırımcılar köpüğün ler dönemlern brnde palayacağını blmelerne rağmen, kesn zamanlama konusunda belrszlk çersndedrler. Bu nedenle yaırımcılar her dönemn başında porföyler le lgl br karar almak durumundadır: lk olarak, saış yoluyla porföylern lk hale gererek kâr sağlayablrler, knc olarak se köpüğün devam edeceğ ve gelecek dönemde saış yaparak daha fazla sermaye kazancı elde edleceğ beklensyle saış şlem yapmazlar. Varlık fyalarındak köpüğün sağladığı kazancın, köpüğün palaması durumunda oluşacak kayıpan daha fazla olacağını düşündükler sürece knc seçeneğ erch edeceklerdr. Bu nedenle, sokask köpüğün beklenen büyüme oranı, deermnsk rasyonel köpüken daha fazladır. Rasyonel köpük modeller dışsal ve çsel olarak da sınıflandırılablr. Brnc ür modellerde köpükler varlığın emel değerndek değşmlerden bağımsız olarak oluşmakadır; knc ür modeller se köpük oluşum sürecnde ksad emellern ekl olduğunu göz önünde bulundurmakadır. Dışsal rasyonel köpükler fyaların kendn besleyen ahmnler arafından belrlendğn ve bu nedenle köpüğün üssel olarak arış göserdğn belrmekedr. Rasyonel köpüklere lşkn lk yaklaşımlarda, köpüğün amamen emel bleşenden br sapma olduğu ve ksad emellerden bağımsız olarak dışsal br akım nedenler sonucunda meydana geldğ kabul edlmşr. Dba ve Grossman (1987, 1988a) car dönemde varolan rasyonel köpüğün ekrar başlamayacağını ve oraya çıkığında se sönmeyeceğn belrmekedr. Dba ve Grosmann (1988b) hsse sened fyaları le gerler arasında uzun dönem denge lşksnn olması durumunda fya köpüklernn oluşmayacağını fade emekedr. Bu argümanın emelnde rasyonel köpük oluşuğunda arbraj mkânının oradan kalkması ve negaf fyaların oluşmaması yamakadır. Dba ve Grossman (1988b) ksad emeller arafından belrlenen değer görünmeyen bleşen (unobserved componen) olarak ele alarak, fyalar ve gerler arasında uzun dönem denge lşksnn olmamasının rasyonel köpüğün bulunmadığına dar kanı olarak yorumlanableceğ

10 Türkye Hsse Sened Pyasasında Rasyonel Köpükler 21 belrmekedr. Bununla brlke, brm kök ve eşbüünleşme eslernn bu bağlamda kullanılması çeşl sorunları berabernde germekedr: lk olarak çeşl eslern sask güçler farklıdır ve bunlardan elde edlen sonuçlar aynı örneklem çn ble farklı olablmekedr ve knc olarak se fyalar le gerler arasında eşbüünleşme lşksnn olmaması rasyonel köpüğün oluşması çn yeerl kanı oluşurmayablr 4. Evans (1991) geleneksel brm kök ve eşbüünleşme eslernn denge lşksnn ek br oralamaya dönme eğlmnde olması durumunda uygun olduğunu belrerek, geleneksel eslern bu eksklk nedenyle de olası köpükler belrlemede yeersz olduğunu belrmekedr. Ayrıca köpüklern sürekl varolacağı görüşü pyasa gerçekler le uyuşmamakadır. Evans (1991) geleneksel dışsal yaklaşımın bu eksklklernden hareke ederek dönemsel palayan köpük (perodcally collapsng bubbles) kavramını gelşrmşr. Buna göre fyalar bell br eşğe ulaşana dek armaka, eşk aşıldığında se köpük palamaka ve fyalar düşmekedr. Rasyonel köpüklere yönelk lk yaklaşımlarda emel fyaan sürekl br sapma köpük olarak düşünüldüğü çn geleneksel doğrusal brm kök ve eşbüünleşme esler bu ür köpüklern belrlenmesnde yeersz kalmakadır. Taylor ve Peel (1998) dönemsel palayan köpüklern belrleneblmes çn geleneksel brm kök ve eşbüünleşme eslerne köpüklern varlığının gerekrdğ çarpıklık (skewness) ve basıklık (kuross) ermlernn eklenmesn önermekedr. Evans (1991) önersn dkkae alan Hall vd (1999) geleneksel brm kök eslern rejm değşklğ çerecek bçmde gelşrmşr. Van Norden ve Vgfusson (1998); Hall ve Sola (1993) dönemsel palayan köpükler çn rejm değşklğ çeren eslern uygun olduğunu belrmekedr. Froo ve Obsfeld (1991) le Ikeda ve Shbaa (1992) fya köpükler le ksad emeller arasındak lşky yenden değerlendrmekedr. Froo ve Obsfeld (1991) esas köpük (nrnsc bubble) kavramını oraya aarak, bu köpüklern geleneksel rasyonel köpüklerden farklı olarak rassal dışsal fakörler arafından oluşurulmadığını faka varlığın kend ksad emellernn deermnsk doğrusal olmayan fonksyonu olduğunu belrmekedr. Esas köpük yaklaşımında, varlık fyaları emellerdek değşmlere (aşırı) epk vereblr, varlık fyaları emel değere yakınsayablr ve emel değerden ekrar uzaklaşablr. Dolayısıyla pyasada peryodk olarak arışlar ve azalışlar yaşanablr. Bu ür esas köpükler fya volalesn sürekl arırmamaka ve fyaların dengeden sürekl uzaklaşmasını gerekrmemekedr. Esas köpükler varlık fyalarının emel değerden sapmalar gösermesn bu sapmaların emel değern şoklara karşı verdğ epk le açıklamakadır. Drffll ve Sola (1998) Markov Rejm değşklğ model kullanarak Froo ve Obsfeld (1991) yaklaşımını genelleşrmşr. Ma ve Kanas (2004); Van Norden ve Schaller (1993, 1999); Schaller ve Van Norden (2002) çalışmalarında çsel rasyonel köpüklern doğrusal olmayan dnamkler çerdğn belrmekedr. Ikeda ve Shbaa (1992) se köpüklern rassal ve çsel olduğunu, dğer br fadeyle ksad emellere bağlı olduğunu belrmekedr: car dönemde ksad emeller rasyonel yaırımcıların pyasa 4 Rasyonel köpükler le lgl amprk leraürde eşbüünleşme dışında varyans sınır (varance bounds) es ve süre bağımlılığı (duraon dependence) es gb yönemler de kullanılmakadır.

11 22 Şeref BOZOKLU / Fama ZEREN koşulları hakkındak beklenlern ve dolayısıyla gelecek dönem varlık fyalarını eklemekedr. İksad emellere bağlı köpükler (fundamenals-dependen bubbles) olarak da smlendrlen bu köpükler, geleneksel rasyonel köpüklerden farklılıklar aşımakadır. Bu köpükler peryodk olarak daralıp genşlemeke ve uzunluk le volale açısından monoon azalan br görünüm serglemekedr. Ayrıca bu ür köpüklern ksad emellerle olan korelasyonunun şare zaman çersnde değşmekedr: korelasyonun şare negaf olduğunda köpük çeren pyasa fyaı, emellern fade eğn fyaan daha az volale gösermekedr. Borsa İsanbul verlern kullanan çalışmaların çoğunda rasyonel köpüğün olmadığı sonucuna varılmışır. Taşçı ve Okuyan (2009), Yu ve Hassan (2010) le Yanık ve Ayürk (2011) süre bağımlılığı es aracılığıyla gerçekleşrdkler çalışmalarda, Borsa İsanbul hsse sened pyasasında rasyonel köpük olgusuna dar kanı olmadığını belrmekedr. Parvar ve Waers (2010) Borsa İsanbul verler aracılığıyla rasyonel köpüğün varlığını sınamak çn eşbüünleşme ve peryodk palayan köpüğün varlığını sınamak çnse basıklık ve çarpıklık ermlernn lave edldğ eşbüünleşme eslernn kullanarak, hsse sened pyasasında rasyonel köpük olmadığını, bununla brlke dönemsel palayan köpüğün bulunduğunu belrmekedr. Nunes ve Da Slva (2008) se Borsa İsanbul çn geleneksel eşbüünleşme esler aracılığıyla gerçekleşrdğ çalışmada köpük oluşumuna dar kanılar sunmakadır. 2. ANALİTİK ÇERÇEVE Rasyonel köpüğün varlığını es emek amacıyla Blanchard ve Wason (1982) le Campbell vd. (1997) arafından oluşurulan varlık fyalaması çn oluşurulan model zlenecekr. Modele göre br hsse senednn 1 dönem gers sermaye kazancı le (beklenen) kâr payı oplamından oluşmakadır: R P P D P D (1) P P Denklem (1) de R 1, le 1 dönem arasındak oplam gery, P 1 P k dönem arasındak fya değşmn ve D 1 se kâr payını gösermekedr. Denklem (1) n dönemndek mevcu car blgye dayalı maemaksel beklens hesaplanıp gerekl düzenlemeler yapıldığında denklem (2) elde dlmekedr: P P D 1 1 E 1 R 1 (2) Denklem (2) 1 P dönem çn de fade edleblr. Bu durumda k dönem ler göürülüp çözüldüğünde denklem (3) elde edlecekr:

12 Türkye Hsse Sened Pyasasında Rasyonel Köpükler 23 k k 1 1 P E D E P k 1 1 R k 1 R k (3) Denklem (3) e lşkn ek br çözüm elde emek çn hsse senednn beklenen ndrgenmş değernn lme sıfıra yaklaşığı varsayılmalıdır 5 : k 1 lm E P k 0 k 1 R k (4) Lm koşulu sağlandığında beklenen ndrgenmş kar paylarının oplamı hsse senednn emel değer ( F ) olmakadır. 1 F E D (5) 1 1 R Denklem (4) sağlanmadığında sonsuz çözüm söz konusu olacakır. Bu çözümlerden herhang br B E ( B /1 R ) olmak üzere denklem (6) dek gb göserleblr: 1 1 P F B (6) Hsse sened fya denklemndek B rasyonel köpük olarak smlendrlmekedr ve rasyonel beklenler le beklenen gerlern zaman pakası le uyumludur. B nn br sonrak döneme lşkn beklenen değer se B E (1 R 1) olmakadır. Köpük bleşen gelecek döneme lşkn beklenen fya değşklklern gösermekedr. Dolayısıyla, yaırımcıların hsse senedne car blgler uyarınca ödemeler gerekenden daha yüksek br fya ödemeler durumunda fyalar br köpük bleşen aşıyacak ve bu bleşen gelecek dönem kâr paylarının beklenen ndrgenmş değerler le lşkl olacakır. Yaırımcılar hsse senedn daha yüksek br fyaan saableceklern düşündüklernden, car fya emel fyaın üzernde oluşmasına rağmen denge fyaı olacakır. Bu bağlamda bu kısımda kurulan model br rasyonel köpük oluşumunun rasyonel beklenler varsayımı le uarlı olduğunu gösermekedr. Modelde yaırımcılar emel değern farkında olmalarına rağmen bu değern üzernde fya ödemeye sekldrler 6. Temel değern üzernde fya ödeme seğ, gelecek dönem fyalarına lşkn beklenlern rasyonel yaırımcıların bekledkler gery sağlayacak düzeyde olması durumunda oraya çıkmakadır. Bu bağlamda rasyonel köpüğün oraya 5 6 Karşılık (Transversaly) koşulu olarak da smlendrlmekedr. Bu koşul sağlanmadığında çözüm ek olmayacakır. Temel değern farkında olmadan yüksek fya ödemeye sekllerse rrasyonel köpük söz konusu olmakadır (O Harra, 2008).

13 24 Şeref BOZOKLU / Fama ZEREN çıkması çn hsse sened fyaının kâr payından sürekl daha hızlı arması, dğer br fadeyle hsse sened fyaı le kâr payı arasında br denge lşksnn bulunmaması gerekmekedr (Crane, 1993). Modelde beklenen gerler (dğer br fadeyle ndrgeme oranı) sab varsayılmakadır. Beklenen gerlern zamanla değşğ kabul edldğnde hsse sened fyaları le gerler arasında doğrusal olmayan br lşk oraya çıkmakadır. Campbell ve Shller (1988) denklem (1) de fade edlen ger lşksne zamanla değşen skono oranı çeren logarmk-doğrusal br yakınlaşırma önermekedr 7 : r log(1 R ) log( P D ) log P p p log[1 exp( d p )] (7) Denklem (7) logarmk kâr payı-hsse sened oranın doğrusal olmayan br fonksyonudur ve brnc derece Taylor açılımı aracılığıyla oralama erafında doğrusallaşırılablr: r p (1 ) d p (8) j Denklem (8) ler doğru çözülüp köpüğün yokluğunu fade eden lm p 0 koşulu le brleşrldğnde denklem (9) elde edlmekedr. j j p [(1 ) d r ] (9) 1 j j0 1 j 1 j Denklem (9) un zamanındak car mevcu blgye dayalı maemaksel beklens alınıp 1/ (1 exp( d p)) ve log( ) (1 )log[(1/ ) 1] doğrusallaşırma paramereler le gerekl düzenlemeler yapıldığında denklem (10) da fade edlen logarmk kâr payı-hsse sened lşks elde edlmekedr: j d p E [ d 1 j r 1 j (10) 1 j0 Denklem (10) logarmk hsse sened fyaları ( p ) le logarmk kâr payları ( d ) brnc dereceden büünleşk olduğunda ve rasyonel köpük olmadığında bu k değşkenn eşbüünleşk olduğunu fade emekedr. 7 Değşkenlere lşkn küçük smge lgl değşkenn doğal logarmasını fade emekedr.

14 Türkye Hsse Sened Pyasasında Rasyonel Köpükler EKONOMETRİK ANALİZ Bu çalışmada geleneksel eşbüünleşme esnn yanı sıra, Granger and Yoon (2002) arafından leraüre kazandırılan saklı eşbüünleşme yaklaşımı da kullanılmakadır. Saklı eşbüünleşme yaklaşımı, değşkenlern brkml pozf ve negaf değşmlern çeren bleşenler arasındak uzun döneml lşkde asmerye zn vermekedr (Haem-J, 2012:371). Ayrıca bu yaklaşımda k zaman sers arasında eşbüünleşme lşks olmasa ble serlern bleşenler arasında farklı eşbüünleşme lşks olableceğ varsayılmışır. Saklı eşbüünleşme esn açıklamak amacıyla rassal yürüyüş sürecne sahp k ser, denklem (11) ve denklem (12) le göserlmşr (Granger ve Yoon, 2002, 6): X X X (11) Y Y 1 Y0 1 Denklem (11) ve (12) de (12) 2 2 gösermekedr. ~ N, ve ~ N, (13) de anımlamışır: 0 1,2,..., T dr. X 0 ve Y 0 serlere a başlangıç değerlern 0 dr. sers çn pozf ve negaf şokları denklem, d, mn d max, Denklem (13) dek d, eşk değerdr ve sers çn yazılablr. (13) d olarak anımlanmışır. Benzer fadeler max, d, mn d, (14) d dr. Genellkle d 0 olarak alınır. Denklem (13) ve (14) kullanılarak denklem (11) ve (12) yenden düzenleneblr (Granger and Yoon, 2002: 7): X X X (15) Y Y Y (16) X ve Y sers çn pozf ve negaf şoklar se denklem (17) dek eşlklerle göserlmşr. X, X, Y ve Y (17) Denklem (17) den yararlanılarak, denklem (15) ve (16) yenden düzenleneblr:

15 26 Şeref BOZOKLU / Fama ZEREN X X 0 X X ve Y Y Y 0 Y (18) Denklem (18) de X, X, Y ve Y eşlkler geçerldr. X ve Y değşkenlernn bleşenler arasında eşbüünleşme lşksnn varlığı, bu değşkenler arasında saklı br eşbüünleşme lşks olduğu anlamına gelmekedr. Granger ve Yoon (2000, 10) saklı eşbüünleşmenn varlığının doğrusal olmayan eşbüünleşmenn bas br örneğ olduğunu vurgulamışlardır: Her br brnc dereceden büünleşk olan X ve Y değşkenler arasındak doğrusal olmayan eşbüünleşme lşks { f Y gx } kasayının varlığında oraya çıkacakır. Saklı eşbüünleşme yaklaşımda T 1 T max Y, dy veya mn Y, dy fadeler ve 1 X ~ I(0) koşulunu sağlayan br f çn g çn benzer fadeler kullanıldığından, bu yaklaşımı doğrusal olmayan br yaklaşım olarak nelendrmşlerdr. dy, eşk değer gösermekedr. Çalışmada kullanılan ve Ocak Nsan 2013 dönemn kapsayan hsse sened fya ve ger endeks verler Türkye Cumhurye Merkez Bankası ndan derlenmşr. Hsse sened fya (HSFE) ve ger endeksler (HSGE) Uluslar Arası Fnansal İsaskler ver abanından alınan ükec fya endeks le reelleşrlmş ve daha sonra doğal logarmaları alınmışır. Öncelkle değşkenlern pozf ( HSFE ve HSGE ) ve negaf ( HSFE ve HSGE ) değerler elde edlmşr. Haem-J (2012) çalışmasına paralel olarak Phllps-Perron brm kök es yaklaşımıyla durağanlık sınaması yapılmışır. Daha sonra Johansen eşbüünleşme yaklaşımıyla uzun döneml br lşknn varlığı araşırılmışır. Brm kök es sonuçları Tablo 1 de göserlmekedr. Y Tablo 1: Phllps-Perron Brm Kök Tes Sonuçları H : 1 H : 2 0 I HSFE HSGE HSFE HSGE HSFE HSGE No: Tablodak değerler p değerlerdr I Tablo 1 de görüldüğü gb, her k değşken de brnc dereceden büünleşkr, dğer br fadeyle I(0) dır. Böylece HSGE ve HSFE değşkenler ve bleşenler arasındak eşbüünleşme lşks araşırılablr. Bu nedenle maksmum olablrlk yönem le uzun dönem lşksnn ahmn edlmesne olanak veren Johansen çok değşkenl eşbüünleşme eknğ kullanılmışır.

16 Türkye Hsse Sened Pyasasında Rasyonel Köpükler 27 Eşbüünleşme es uygulanırken modelde sab paramere ve rendn yer alıp almayacağını ve değşkenlern ne ür br rendden eklendğn belrlemek önemldr. Uygun model belrlemek amacıyla genellkle mnumum Akake değerne sahp olan model seçlr. Johansen eşbüünleşme esne a spesfkasyon sonuçları Tablo 2 de verlmşr. Tablo 2: Johansen Eşbüünleşme Tesne A Spesfkasyon Sonuçları HSFE, HSGE ( HSFE, HSGE ) Rank Model 1 Model 2 Model 3 Model 4 Model * * ( HSFE, HSGE ) * No: Tablodak değerler AIC değerlern gösermekedr. *, mnumum AIC değerne şare emekedr. Model 1: Verde deermnsk rend yokur. Eşbüünleşme denklemnde ve VAR da rend ve sab paramere yer almamakadır. Model 2: Verde deermnsk rend yokur. Eşbüünleşme denklemnde sab paramere vardır ve rend yokur. VAR da se sab paramere bulunmamakadır. Model 3: Verde doğrusal rend vardır. Eşbüünleşme denklemnde ve VAR da sab paramere vardır ve koenegre denklemde rend bulunmamakadır. Model 4: Verde doğrusal rend vardır. Eşbüünleşme denklemnde sab paramere ve rend vardır, VAR da rend değşken yokur. Model 5: Verde quadrak rend vardır. Eşbüünleşme denklemnde hem sab paramere hem de rend vardır. VAR da doğrusal rend bulunmakadır. Tablo 2 dek sonuçlara göre belrlenen uygun modeller aracılığıyla elde edlen eşbüünleşme es sonuçları Tablo 3 e göserlmekedr. Tablo 3: Eşbüünleşme Tes Sonuçları Eşbüünleşme İlşks Sıfır Hpoez İz İsasğ Max. Özdeğer İsasğ HSFE, HSGE r (0.223) (0.272) r (0.421) (0.421) ( HSFE, HSGE ) r (0.000) (0.000) r (0.226) (0.226) r ( HSFE, (0.000) (0.000) ) r (0.039) (0.039)

17 28 Şeref BOZOKLU / Fama ZEREN İz ve maxmum özdeğer sasklerne göre HSFE le HSGE arasında doğrusal br eşbüünleşme lşks yokur. Haem-J (2012) le Chrsopoulos ve Le on-ledesma (2010) arafından vurgulandığı gb değşkenler arasında doğrusal br eşbüünleşme lşks olmadığında ble, bu değşkenlern pozf ve negaf bleşenler arasında uzun döneml doğrusal olmayan br lşk olablr. Bu nedenle saklı eşbüünleşme lşksnn araşırılması önemldr. Tablo 3 de fade edlen sonuçlara göre negaf şoklar açısından bakıldığında HSFE ve HSGE arasında ve pozf şoklar açısından bakıldığında HSFE ve HSGE arasında uzun döneml br lşk olduğu görülmekedr. Özele, HSFE ve HSGE arasında uzun döneml doğrusal br lşk olmamasına rağmen, bu değşkenlern bleşenler arasında saklı (doğrusal olmayan) br lşk esp edlmşr. Bu bulguya dayanarak ele alınan dönemde hsse sened pyasasında rasyonel köpüğün bulunmadığı söyleneblr. SONUÇ Hsse sened pyasasında spekülaf köpüklern varlığı fnansal ssemde aksaklıkların olduğunun br gösergesdr. Olası köpüklern varlığının belrlenmes pyasa kaılımcılarına yaırım kararlarını verrken bu blgy dkkae almalarını ve polka oorelerne de köpüklere yönelk uygun polka epklern oluşurmalarını sağlayacakır. Hsse sened pyasasında köpük oluşumu özellkle para polkası açısından öneml sonuçlar yaramakadır. Hsse sened fyalarındak değşm serve eks yaraarak oplam alep üzernde değşklkler yaraablr. Ayrıca fyaların emel değerndek kalıcı değşmler fya skrarını ve fnansal skrarı ekleyebleceğ çn merkez bankaları arafından dkkale zlenmeldr. Geleneksel doğrusal eşbüünleşme eslernn rasyonel köpükler belrlemede yeersz olduğunu fade eden Evans (1991) zleyerek, hsse sened fya endeks le ger endeks arasında olası saklı eşbüünleşme lşkn belrlemey amaçlayan çalışmanın amprk sonuçları Ocak Nsan 2013 dönem çn Türkye hsse sened pyasasında rasyonel köpüğün bulunmadığını gösermekedr. Bu sonuçlar Türkye hsse sened pyasası çn yapılan dğer çalışmalar le uyumludur. Bununla brlke, amprk sonuçlar pyasada dğer köpük ürlernn bulunmadığını ve pyasanın ekn olduğunu gösermemekedr. Dolayısıyla, hsse sened pyasasında görüleblecek olası aksaklıkların rasyonel köpük dışındak nedenlerden oraya çıkmış olduğu söyleneblr.

18 Türkye Hsse Sened Pyasasında Rasyonel Köpükler 29 KAYNAKÇA BLANCHARD, Olver, (1979), Speculave bubbles, crashes, and raonal expecaons Economcs Leers, Vol.3, No.4, p BLANCHARD, Olver J. and WATSON, Mark W. (1982), Bubbles, Raonal Expecaons and Fnancal Markes, çnde Crses n he Economc and Fnancal Srucure, ed. Paul Wachel, Lexngon, MA: Lexngon Books. BOUCHER, Chrsophe, (2003), Tesng for Raonal Bubbles wh Tme Varyng Rsk Premum and Non-Lnear Conegraon: Evdence from he US and French Sock Markes, Research Paper, Unversé Pars-Nord CAMPBELL, John Y. and SHILLER, Rober J. (1988), The dvdend prce rao and expecaons of fuure dvdends and dscoun facors, Revew of Fnancal Sudes, Vol. 1, No. 3, p CAMPBELL, John Y., LO, W. Andrew and MacKINLAY, A. Crag, (1997), The Economercs of Fnancal Markes, Prnceon Unversy Press, Prnceon, NJ. CHEN, Shyh-We and SHEN, Chung-Hua (2009), Can he Nonlnear Presen Value Model Explan he Movemen of Sock Prces?, Inernaonal Research Journal of Fnance and Economcs, 23, p CHRISTOPOULOS, Dmrs K. and LE ON-LEDESMA Mguel A. (2010) Revsng The Real Wages Unemploymen Relaonshp. New Resuls From Non-Lnear Models Bullen of Economc Research, Vol. 62, No.1, p CRAINE, Roger, (1993), Raonal bubbles: A es, Journal of Economc Dynamcs and Conrol, Vol. 17, No. 5-6, p DIBA, Behzad T. and GROSMANN, Herschel I. (1987), On he ncepon of Raonal Bubbles, Quaerly Journal of Economcs,Vol. 102, No. 3, p DIBA, Behzad T. and GROSMANN, Herschel I. (1988a), The heory of raonal bubbles n sock prces, Economc Journal, Vol. 98, No. 392, p DIBA, Behzad T. and GROSMANN, Herschel I. (1988b), Explosve raonal bubbles n sock prces?, Amercan Economc Revew, Vol.78, No. 3, p DRIFFILL, John and SOLA, Marn, (1998), Inrnsc bubbles and regme swchng, Journal of Moneary Economcs, Vol. 42, No. 2, p EVANS, George. W. (1991), Pfalls n esng for explosve bubbles n asse prces, Amercan Economc Revew, Vol. 81, No. 4, p FAMA, Eugene, (1970). Effcen Capal Markes: A Revew of Theory and Emprcal Work, Journal of Fnance, Vol. 25, No. 2, p

19 30 Şeref BOZOKLU / Fama ZEREN FROOT, Kenneh A. and OBSTFELD, Maurce, (1991), Inrnsc bubbles: The case of sock prces, Amercan Economc Revew, Vol. 81, No. 5, p GRANGER, Clve W. J and YOON, Gawon (2002), Hdden conegraon, Deparmen of Economcs Workng Paper, Unversy of Calforna, San Dego, CA. GÜRKAYNAK, Refe S. (2008), Economerc Tess of Asse Prce Bubbles: Takng Sock, Journal of Economc Surveys, Vol. 22, No. 1, p HALL, Sephan G., PSARADAKIS, Zacharas and SOLA, Marn (1999), Deecng perodcally collapsng bubbles: a Markov-swchng un roo es, Journal of Appled Economercs, 14, p HATEMI-J, Abdulnasser and IRANDOUST, Manuchehr (2012), Asymmerc neracon beween governmen spendng and erms of rade volaly, Journal of Economc Sudes Vol. 39, No. 3, pp IKEDA, Shnsuke and SHIBATA, Akhsa, (1992), Fundamenals-dependen Bubbles n sock prces, Journal of Moneary Economcs, Vol. 30, No.1, p KORTAIN, Tro, (1995), Modern Approaches o Asse Prce Formaon: A Survey of Recen Theorecal Leraure, Research Dscusson Paper 9501, Inernaonal Deparmen and Economc Research Deparmen Reserve Bank of Ausrala. KOUSTAS, Zsmos and SERLETIS, Aposolos, (2005), Raonal bubbles or perssen devaons from marke fundamenals?, Journal of Bankng and Fnance, Vol. 29, No. 10, p MA, Yue and KANAS, Angelos, (2004), Inrnsc bubbles revsed: evdence from nonlnear conegraon and forecasng, Journal of Forecasng, Vol. 23, No. 4, p NUNES, Maurco and SERGIO, Da Slva, (2008), Explosve and perodcally collapsng bubbles n emergng sockmarkes, Economcs Bullen, Vol. 3, No. 46, p O HARA, Maureen, (2008) Bubbles: Some Perspecve (and Loose Talk) from Hsory, The Revew of Fnancal Sudes,Vol 21, No: 1, p PARVAR, Mohammad R. Jahan and WATERS, George A. (2010), Equy prce bubbles n he Mddle Easern and Norh Afrcan Fnancal Markes, Emergng Markes Revew, Vol. 11, p PHILLIP, Peer C. B. and YU, Jun (2011), "Dang he melne of fnancal bubbles durng he subprme crss, Quanave Economcs, 2, p SCHALLER, Hunley and VAN NORDEN, Smon, (2002), Fads or bubbles?, Emprcal Economcs, Vol. 27, No. 2, p TAŞÇI, H. Mehme ve OKUYAN H. Aydın, (2009), Tesng for Speculave Bubbles on ISE, Journal of Dogus Unversy, Vol. 10, No. 2, p

20 Türkye Hsse Sened Pyasasında Rasyonel Köpükler 31 TAYLOR, Mark P. and PEEL, Davd A. (1998), Perodcally collapsng sock prce bubbles: a robus es, Economcs Leers, Vol. 61, p VAN NORDEN, Smon and SCHALLER, Hunley, (1993), The predcably of sock marke regme: evdence from he Torono sock exchange, Revew of Economcs and Sascs, Vol.75, No.3, p VAN NORDEN, Smon and SCHALLER, Hunley, (1999), Speculave behavor, regmeswchng, and sock marke crashes, çnde: Nonlnear Tme Seres Analyss of Economc and Fnancal Daa, ed. Phlp Rohman, London: Sprnger. VAN NORDEN, Smon and VIGFUSSON, Rober, (1998), Avodng he pfalls: can regmeswchng ess relably deec bubbles?, Sudes n Nonlnear Dynamcs and Economercs, 3, p VISSING-JORGENSEN, Annee, (2003), Perspecves on behavoural fnance: does rraonaly dsappear wh wealh? Evdence from expecaons and acons, çnde: NBER Macroeconomcs Annual 2003, ed. Mark Gerler and Kenneh Rogoff, The MIT Press, Massachuses. YANIK, Serha ve AYTÜRK, Yusuf, (2011), Raonal Speculave Bubbles n Isanbul Sock Exchange, Muhasebe ve Fnansman Dergs, Temmuz/2011, p YU, Junk-Suk and HASSAN, M. Kabr (2010), Raonal Speculave Bubbles n MENA Sock Markes, Sudes n Economcs and Fnance, Vol. 27, No. 3, p

TÜRKİYE HİSSE SENEDİ PİYASASINDA RASYONEL KÖPÜKLER: SAKLI EŞ BÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI

TÜRKİYE HİSSE SENEDİ PİYASASINDA RASYONEL KÖPÜKLER: SAKLI EŞ BÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI TÜRKİYE HİSSE SENEDİ PİYASASINDA RASYONEL KÖPÜKLER: SAKLI EŞ BÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI ÖZ Şeref BOZOKLU * Fama ZEREN ** Bu çalışmada Borsa İsanbul hsse sened pyasasında rasyonel köpüklern varlığı Ocak 1998-Nsan

Detaylı

Koşullu Varyans Modelleri: İmkb Serileri Üzerine Bir Uygulama

Koşullu Varyans Modelleri: İmkb Serileri Üzerine Bir Uygulama Çukurova Ünverses İİBF Dergs Cl:15.Sayı:.Aralık 11 ss.1-18 Koşullu Varyans Modeller: İmkb Serler Üzerne Br Uygulama Condııonal Varıance Models: An Alıcaıon on Isanbul Sock Exchange Serıes H.Alan Çabuk

Detaylı

PETROL FİYATLARI İLE BORSA İSTANBUL UN KAPANIŞ FİYATLARI ARASINDAKİ SAKLI İLİŞKİNİN ANALİZİ

PETROL FİYATLARI İLE BORSA İSTANBUL UN KAPANIŞ FİYATLARI ARASINDAKİ SAKLI İLİŞKİNİN ANALİZİ Selçuk Ünverses İksad ve İdar Blmler Faküles Sosyal ve Ekonomk Araşırmalar Dergs (The Journal of Socal and Economc Research) ISSN: 1303 8370 / Ekm 2013 / Yıl: 13 / Sayı: 26 PETROL FİYATLARI İLE BORSA İSTANBUL

Detaylı

İMKB BİLEŞİK 100 ENDEKSİ GETİRİ VOLATİLİTESİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF ISTANBUL STOCK EXCHANGE 100 INDEX S RETURN VOLATILITY ABSTRACT

İMKB BİLEŞİK 100 ENDEKSİ GETİRİ VOLATİLİTESİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF ISTANBUL STOCK EXCHANGE 100 INDEX S RETURN VOLATILITY ABSTRACT İsanbul Tcare Ünverses Sosyal Blmler Dergs Yıl:7 Sayı:3 Bahar 008 s.339-350 İMKB BİLEŞİK 00 ENDEKSİ GETİRİ VOLATİLİTESİNİN ANALİZİ Ünal H. ÖZDEN ÖZET Fnansal serlerde, aşıdıkları özellkler nedenyle doğrusal

Detaylı

Enflasyon Hedeflemesi Sürecinde Para Talebi İstikrarının ARDL Modeli Yaklaşımı İle Analizi: Türkiye ve Endonezya Örneği

Enflasyon Hedeflemesi Sürecinde Para Talebi İstikrarının ARDL Modeli Yaklaşımı İle Analizi: Türkiye ve Endonezya Örneği Enflasyon Hedeflemes Sürecnde ara Taleb İskrarının ARDL Model Yaklaşımı İle Analz: Türkye ve Endonezya Örneğ Musa ATGÜR Dokora Öğrencs Ege Ünverses, Sosyal Blmler Ensüsü musaagur@yahoo.com N. Oğuzhan ALTAY

Detaylı

YÜKSEK PLANLAMA KURULU

YÜKSEK PLANLAMA KURULU YÜKSEK PLANLAMA KURULU Tarh : 4/02/2008 Karar No : 2008/T-5 Konu : Enerj KİT lernn Uygulayacağı Malye Bazlı Fyalandırma Mekanzmasının Usul ve Esasları Yüksek Planlama Kurulu nca; Enerj ve Tab Kaynaklar

Detaylı

İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkileri: Türkiye Örneği

İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkileri: Türkiye Örneği Uluslararası Alanya İşleme Faküles Dergs Inernaonal Journal of Alanya Faculy of Busness Yıl:05, C:7, S:, s. 87-94 Year:05, Vol:7, No:, s. 87-94 İhraca, İhala ve Ekonomk Büyüme Arasındak Nedensellk İlşkler:

Detaylı

Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 2, TÜRKİYE DE KREDİ KULLANIMI - EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ

Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 2, TÜRKİYE DE KREDİ KULLANIMI - EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ Aaürk Ünverses İksad ve İdar Blmler Dergs, Cl: 24, Sayı: 2, 200 2 TÜRKİYE DE KREDİ KULLANIMI - EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ Serve CEYLAN (*) Mehme DURKAYA (**) Öze: Kredler ve reel ekonom arasındak ekleşm

Detaylı

ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER İÇİN BİR PANEL EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ

ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER İÇİN BİR PANEL EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ önem ve Ekonom Araşırmaları Dergs / Journal of Managemen and Economcs Research Cl/Volume: 5 Sayı/Issue: Ocak/January 207 Do: hp://dx.do.org/0.6/yead.306823 EERJİ TÜKETİMİ VE EKOOMİK BÜÜME: GELİŞMEKTE OLA

Detaylı

Avrupa Birliği ve Türkiye de Mali Saydamlığın Panel Veri Yöntemi ile Analizi

Avrupa Birliği ve Türkiye de Mali Saydamlığın Panel Veri Yöntemi ile Analizi EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cl: Özel Sayı 0 ss. 59-73 Avrupa Brlğ ve Türkye de Mal Saydamlığın Panel Ver Yönem le Analz Fscal Transparency of he European Unon and Turkey wh Panel Daa Analyss

Detaylı

ÇOKLU REGRESYON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-YON KATSAYILARININ YORUMU

ÇOKLU REGRESYON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-YON KATSAYILARININ YORUMU 6.07.0 ÇOKLU REGRESON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-ON KATSAILARININ ORUMU ÇOKLU REGRESON MODELİ Ekonom ve şletmeclk alanlarında herhang br bağımlı değşken tek br bağımsız

Detaylı

Kar Payı Politikası ve Yaşam Döngüsü Teorisi: İMKB İmalat Sektöründe Ampirik Bir Uygulama

Kar Payı Politikası ve Yaşam Döngüsü Teorisi: İMKB İmalat Sektöründe Ampirik Bir Uygulama Anadolu Ünverses Sosyal Blmler Dergs Anadolu Unversy Journal of Socal Scences Kar Payı Polkası ve Yaşam Döngüsü Teors: İMKB İmalat Sektöründe Amprk Br Uygulama Dvdend Payout Polcy and Lfe Cycle Theory:

Detaylı

GÜMRÜK BİRLİĞİ SONRASI TÜRKİYE NİN İHRACAT FONKSİYONUNUN TAHMİNİ

GÜMRÜK BİRLİĞİ SONRASI TÜRKİYE NİN İHRACAT FONKSİYONUNUN TAHMİNİ İsanbul Tcare Ünverses Sosal Blmler Dergs Yıl:7 Saı:3 Bahar 2008 s. 89-04 GÜMRÜK BİRLİĞİ SONRASI TÜRKİYE NİN İHRACAT FONKSİYONUNUN TAHMİNİ Cengz AKTAŞ * Vesel YILMAZ ** ÖZET Gelşmeke olan ülkelern ekonomk

Detaylı

Dokuz Eylül Üniversitesi Yayına Kabul Tarihi:

Dokuz Eylül Üniversitesi Yayına Kabul Tarihi: Yayın Gelş Tarh: 07.06.205 Dokuz Eylül Ünverses Yayına Kabul Tarh: 04.0.206 Sosyal Blmler Ensüsü Dergs Onlne Yayın Tarh: 8.05.206 Cl: 8, Sayı:, Yıl: 206, Sayfa: 3-54 hp://dx.do.org/0.6953/deusbed.5934

Detaylı

Döviz Piyasasının Etkinliği: Türkiye için Bir Analiz

Döviz Piyasasının Etkinliği: Türkiye için Bir Analiz EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cl: 4 Sayı: 4 Em 204 ss. 62-636 Dövz Pyasasının Enlğ: Türye çn Br Analz Effcency of The Foregn Exchange Rae Mare: An Analyss for Turey Burcu BERKE, Burcu ÖZCAN

Detaylı

FİNANSAL SERBESTLEŞME SÜRECİNDE TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FAİZ VE KUR İLİŞKİSİ

FİNANSAL SERBESTLEŞME SÜRECİNDE TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FAİZ VE KUR İLİŞKİSİ KMU ĠĠBF Dergs Yıl:10 Sayı:15 Aralık/2008 FİNANSAL SERBESTLEŞME SÜRECİNDE TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FAİZ VE KUR İLİŞKİSİ Öze Doğan UYSAL * Mehme MUCUK ** Volkan ALPTEKĠN *** 1989 yılında alınan 32 Sayılı Karar

Detaylı

AB BORÇ KRİZİ VE BUNUN TÜRK DIŞ TİCARETİNE OLAN ETKİLERİ

AB BORÇ KRİZİ VE BUNUN TÜRK DIŞ TİCARETİNE OLAN ETKİLERİ AB BORÇ KRİZİ VE BUNUN TÜRK DIŞ TİCARETİNE OLAN ETKİLERİ Musafa ÖZTÜRK Yrd. Doç. Dr. Fah Ünverses, İİBF, Uluslararası Tcare Bölümü Osman Nur ARAS Doç. Dr. Fah Ünverses, İİBF, Uluslararası Tcare Bölümü

Detaylı

ENERJİ TÜKETİMİ-İKTİSADİ BÜYÜME İLİŞKİSİ

ENERJİ TÜKETİMİ-İKTİSADİ BÜYÜME İLİŞKİSİ Kocael Ünverses Sosyal Blmler Ensüsü Dergs () 0 / :-5 ENERJİ TÜKETİMİ-İKTİSADİ BÜYÜME İLİŞKİSİ SUNA KORKMAZ * Meehan YILGÖR Öze: Enerj fakörü, ürünlern ürem sürecnde kullanılan öneml grdlerden brdr. Enerj

Detaylı

Doğal İşsizlik Oranı mı? İşsizlik Histerisi mi? Türkiye İçin Sektörel Panel Birim Kök Sınaması Analizi

Doğal İşsizlik Oranı mı? İşsizlik Histerisi mi? Türkiye İçin Sektörel Panel Birim Kök Sınaması Analizi EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cl: Sayı: san 0 ss. 05-5 Doğal İşszlk Oranı mı? İşszlk Hsers m? ürkye İçn Sekörel Panel Brm Kök Sınaması Analz Is aural Rae of Unemploymen or Hyseress? Secor-Specfc

Detaylı

NWSA-Social Sciences Received: May 2013 NWSA ID: 2013.8.4.3C0117 Accepted: October 2013 E-Journal of New World Sciences Academy

NWSA-Social Sciences Received: May 2013 NWSA ID: 2013.8.4.3C0117 Accepted: October 2013 E-Journal of New World Sciences Academy ISSN: 306-3/308-7444 Saus : Orgnal Sudy NWSA-Socal Scences Receved: May 203 NWSA ID: 203.8.4.3C07 Acceped: Ocober 203 E-Journal of New World Scences Acadey Burak Çaurdan Paukkale Unversy bcaurdan@pau.edu.r

Detaylı

DENEY TASARIMI VE ANALİZİ

DENEY TASARIMI VE ANALİZİ 1 DENEY TASARIMI VE ANALİZİ 1.1. Varyans Analz 1.. Tek Yönlü Varyans Analz Model 1.3. İk Yönlü Varyans Analz Model Prof Dr. Leven ŞENYAY XII-1 İsask II Bundan öncek bölümlerde bell br araşırma sonucu elde

Detaylı

TÜRKİYE DE ENFLASYON - BÜYÜME İLİŞKİSİ : ZAMAN SERİSİ ANALİZİ. Orhan KARACA Ekonomist Dergisi, Araştırma Bölümü

TÜRKİYE DE ENFLASYON - BÜYÜME İLİŞKİSİ : ZAMAN SERİSİ ANALİZİ. Orhan KARACA Ekonomist Dergisi, Araştırma Bölümü Doğuş Ünverses Dergs, 4 (2) 2003, 247-255 TÜRKİYE DE ENFLASYON - BÜYÜME İLİŞKİSİ : ZAMAN SERİSİ ANALİZİ INFLATION - GROWTH RELATIONSHIP IN TURKEY : TIME SERIES ANALYSIS Ekonoms Dergs, Araşırma Bölümü ÖZET:

Detaylı

SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİ G7 ÜLKELERİ İÇİN GEÇERLİ Mİ?

SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİ G7 ÜLKELERİ İÇİN GEÇERLİ Mİ? H.Ü. İksad ve İdar Blmler Faküles Dergs, Cl 30, Sayı, 01, s. 137-161 SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİ G7 ÜLKELERİ İÇİN GEÇERLİ Mİ? Öz Burcu ÖZCAN Saın alma gücü pares (SAGP) orak br para brm cnsnden fade edldğnde,

Detaylı

Cinsiyet Değişkeni Bağlamında Harcama Alt Grupları ve Gelir Đlişkisi: Dumlupınar Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama.

Cinsiyet Değişkeni Bağlamında Harcama Alt Grupları ve Gelir Đlişkisi: Dumlupınar Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama. Cnsye Değşken Bağlamında Harcama Al Grupları ve Gelr Đlşks: Dumlupınar Ünverses Öğrencler Üzerne Br Uygulama Mahmu ZORTUK * Öze: Đksa blmnn en öneml konuları arasında yer alan gelr le ükem lşks her dönem

Detaylı

BÜYÜME, DO RUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE YURT Ç YATIRIMLAR ARASINDAK ETK LE M

BÜYÜME, DO RUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE YURT Ç YATIRIMLAR ARASINDAK ETK LE M BÜYÜME, DO RUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE YURT Ç YATIRIMLAR ARASINDAK ETK LE M Prof. Dr. Fak B LG L Ercyes Ünverses ksad ve dar Blmler Faküles ksa Bölümü fblgl@ercyes.edu.r. Yrd. Doç. Dr. Recep DÜZGÜN

Detaylı

DENEY TASARIMI VE ANALİZİ

DENEY TASARIMI VE ANALİZİ DENEY TASARIMI VE ANALİZİ Bundan öncek bölümlerde bell br araşırma sonucu elde edlen verlere dayanılarak populasyonu anıma ve paramere ahmnlerne yönelk yönemlerden söz edld. Burada se sözü edlecek olan,

Detaylı

DOĞRUDAN SERMAYE YATIRIMLARI, TİCARİ DIŞA AÇIKLIK VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE VE BRICS ÜLKELERİ ÖRNEĞİ

DOĞRUDAN SERMAYE YATIRIMLARI, TİCARİ DIŞA AÇIKLIK VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE VE BRICS ÜLKELERİ ÖRNEĞİ Doğuş Ünverses Dergs 7 () 206 83-95 DOĞRUDAN SERMAYE YATIRIMLARI TİCARİ DIŞA AÇIKLIK VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE VE BRICS ÜLKELERİ ÖRNEĞİ THE RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN DIRECT INVESTMENT

Detaylı

Dış Ticaretin Büyüme Üzerine Etkileri: Bir Panel Veri Analizi

Dış Ticaretin Büyüme Üzerine Etkileri: Bir Panel Veri Analizi Uluslararası Alanya İşlee Faküles Dergs Inernaonal Journal of Alanya Faculy of Busness Yıl:202, C:4, S:3, s. 8-9 Year:202, Vol:4, No:3, s. 8-9 Dış Tcaren Büyüe Üzerne Ekler: Br Panel Ver Analz Effecs of

Detaylı

Talep Şokları: Türk Turizm Sektörü İçin Bir Analiz

Talep Şokları: Türk Turizm Sektörü İçin Bir Analiz Anaola: urzm Araşırmaları Dergs Cl 6, Sayı 1, Bahar: 9-41, 015. Copyrgh 015 anaola Büün hakları saklıdır ISS: 1300-40 (1990-015 do: 10.1713/aad.vol6ss1594 alep Şokları: ürk urzm Sekörü İçn Br Analz Demand

Detaylı

Doğrudan Yabancı Yatırım ile Endüstri-içi Ticaret Arası İlişkiler: Türkiye nin Ulaşım Araçları Sektörü Üzerine Bir Analiz

Doğrudan Yabancı Yatırım ile Endüstri-içi Ticaret Arası İlişkiler: Türkiye nin Ulaşım Araçları Sektörü Üzerine Bir Analiz SESSION 1 Doğrudan Yabancı Yaırı le Endüsr-ç Tcare Arası İlşkler: Türkye nn Ulaşı Araçları Sekörü Üzerne Br Analz (2006-2013) Foregn Drec Invesen and Inra-Indusry Trade: Causaly Analyss of Transpor Equpen

Detaylı

Türk İmalat Sanayinde İstihdam, İhracat ve Kapasite Kullanım Oranı İlişkisi: Panel Koentegrasyon

Türk İmalat Sanayinde İstihdam, İhracat ve Kapasite Kullanım Oranı İlişkisi: Panel Koentegrasyon Türk İmala Sanaynde İshdam, İhraca ve Kapase Kullanım Oranı İlşks: Panel Koenegrasyon Seçkn SUNAL Elçn AYKAÇ Absrac In hs sudy he relaon beween employmen fgures and expors and capacy ulzaon of frms ha

Detaylı

Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 21 / Mehmet MUCUK * Mustafa Tahir DEMİRSEL **

Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 21 / Mehmet MUCUK * Mustafa Tahir DEMİRSEL ** Türkye de Doğrudan Yabancı Yaırımlar ve Ekonomk Performans Foregn Drec Invesmen And Economc Performance In Turkey Mehme MUCUK * Musafa Tahr DEMİRSEL ** ÖZET Küreselleşme sürecnn hız kazanması le brlke

Detaylı

INTERNATIONAL JOURNAL OF ECONOMIC STUDIES

INTERNATIONAL JOURNAL OF ECONOMIC STUDIES INTERNATIONAL JOURNAL OF ECONOMIC STUDIES ULUSLARARASI EKONOMİK ARAŞTIRMALAR DERGİSİ March 27, Vol:3, Issue: Mar 27, Cl:3, Saı: e-issn: 249-8377 p-issn: 2528-9942 journal homepage: www.ekonomkarasrmalar.org

Detaylı

Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 1, 2011 225

Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 1, 2011 225 Atatürk Ünverstes İktsad ve İdar Blmler Dergs, Clt: 25, Sayı:, 20 225 FİNANSAL ANALİZDE KULLANILAN ORANLAR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: EKONOMİK KRİZ DÖNEMLERİ İÇİN İMKB İMALAT SANAYİ

Detaylı

Lineer Olmayan Yapı Sistemlerinin Analizi İçin Yay-Boyu Metodu

Lineer Olmayan Yapı Sistemlerinin Analizi İçin Yay-Boyu Metodu Fıra Ünv. Fen ve Müh. Bl. Dergs Scence and Eng. J of Fıra Unv. 9 (4), 55-530, 007 9 (4), 55-530, 007 Lneer Olmayan Yaı Ssemlernn Analz İçn Yay-Boyu Meodu Cengz OLA ve Yusuf CALAYIR Fıra Ünverses eknk Blmler

Detaylı

kadar ( i. kaynağın gölge fiyatı kadar) olmalıdır.

kadar ( i. kaynağın gölge fiyatı kadar) olmalıdır. KONU : DUAL MODELİN EKONOMİK YORUMU Br prmal-dual model lşks P : max Z cx D: mn Z bv AX b AV c X 0 V 0 bçmnde tanımlı olsun. Prmal modeln en y temel B ve buna lşkn fyat vektörü c B olsun. Z B B BB c X

Detaylı

BÖLÜM 9 İKİ BOYUTLU PANEL YÖNTEMLERİ

BÖLÜM 9 İKİ BOYUTLU PANEL YÖNTEMLERİ BÖLÜM 9 İKİ BOYUTLU PAEL YÖTEMLERİ 9.. Grş 9.2. Kompleks dülemde poansyel akım problemnn negral formülasyonu 9.3. Doğrusal paneller boyunca sab ekllk dağılımı hal 9.4. Kaynak dağılımını esas alan panel

Detaylı

PARÇALI DOĞRUSAL REGRESYON

PARÇALI DOĞRUSAL REGRESYON HAFTA 4 PARÇALI DOĞRUSAL REGRESYO Gölge değşkenn br başka kullanımını açıklamak çn varsayımsal br şrketn satış temslclerne nasıl ödeme yaptığı ele alınsın. Satış prmleryle satış hacm Arasındak varsayımsal

Detaylı

Korelasyon ve Regresyon

Korelasyon ve Regresyon Korelasyon ve Regresyon 1 Korelasyon Analz İk değşken arasında lşk olup olmadığını belrlemek çn yapılan analze korelasyon analz denr. Korelasyon; doğrusal yada doğrusal olmayan dye kye ayrılır. Korelasyon

Detaylı

Doğrusal Korelasyon ve Regresyon

Doğrusal Korelasyon ve Regresyon Doğrusal Korelasyon ve Regresyon En az k değşken arasındak lşknn ncelenmesne korelasyon denr. Kşlern boyları le ağırlıkları, gelr le gder, öğrenclern çalıştıkları süre le aldıkları not, tarlaya atılan

Detaylı

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler Dolar Kurundaki Günlük Harekeler Üzerine Bazı Gözlemler Türkiye Bankalar Birliği Ekonomi Çalışma Grubu Toplanısı 28 Nisan 2008, İsanbul Doç. Dr. Cevde Akçay Koç Finansal Hizmeler Baş ekonomis cevde.akcay@yapikredi.com.r

Detaylı

Veride etiket bilgisi yok Denetimsiz öğrenme (unsupervised learning) Neden gereklidir?

Veride etiket bilgisi yok Denetimsiz öğrenme (unsupervised learning) Neden gereklidir? MEH535 Örünü Tanıma 7. Kümeleme (Cluserng) Doç.Dr. M. Kemal GÜLLÜ Elekronk ve Haberleşme Mühendslğ Bölümü web: hp://akademkpersonel.kocael.edu.r/kemalg/ E-posa: kemalg@kocael.edu.r Verde eke blgs yok Denemsz

Detaylı

Sürekli Olasılık Dağılım (Birikimli- Kümülatif)Fonksiyonu. Yrd. Doç. Dr. Tijen ÖVER ÖZÇELİK

Sürekli Olasılık Dağılım (Birikimli- Kümülatif)Fonksiyonu. Yrd. Doç. Dr. Tijen ÖVER ÖZÇELİK Sürekl Olasılık Dağılım Brkml- KümülatFonksyonu Yrd. Doç. Dr. Tjen ÖVER ÖZÇELİK tover@sakarya.edu.tr Sürekl olasılık onksyonları X değşken - ;+ aralığında tanımlanmış br sürekl rassal değşken olsun. Aşağıdak

Detaylı

1. KEYNESÇİ PARA TALEBİ TEORİSİ

1. KEYNESÇİ PARA TALEBİ TEORİSİ DERS NOTU 07 KEYNESÇİ PARA TALEBİ TEORİSİ, LM EĞRİSİ VE PARA TALEBİ FAİZ ESNEKLİĞİ Bugünk dersn çerğ: 1. KEYNESÇİ PARA TALEBİ TEORİSİ... 1 1.1 İŞLEMLER (MUAMELELER) TALEBİ... 2 1.2 ÖNLEM (İHTİYAT) TALEBİ...

Detaylı

X, R, p, np, c, u ve diğer kontrol diyagramları istatistiksel kalite kontrol diyagramlarının

X, R, p, np, c, u ve diğer kontrol diyagramları istatistiksel kalite kontrol diyagramlarının 1 DİĞER ÖZEL İSTATİSTİKSEL KALİTE KONTROL DİYAGRAMLARI X, R, p, np, c, u ve dğer kontrol dyagramları statstksel kalte kontrol dyagramlarının temel teknkler olup en çok kullanılanlarıdır. Bu teknkler ell

Detaylı

DÖV Z KURU ve P YASA D NAM KLER L (Türkiye Ekonomisi çin Ampirik Bir Çal ma)

DÖV Z KURU ve P YASA D NAM KLER L (Türkiye Ekonomisi çin Ampirik Bir Çal ma) DÖV Z KURU ve P YASA D NAM KLER L K S (Türkye Eknms çn Amprk Br Çal ma) H. Al ATA * brahm ARSLAN ** ÖZ Gel meke lan ülkelern pek ç unda, enflasyn aç s ndan köü br mazye sahp lmalar nedenyle kura dayal

Detaylı

λ = olarak hesaplanmıştır. Bu değerler para arzı ve kamu

λ = olarak hesaplanmıştır. Bu değerler para arzı ve kamu NOİNAL GSUH VE POLİTİKA TERCİHİ: S. LOUIS ODEL UYGULAASI Nedm DİKEN (*) Öze: Bu araşırmada, nomnal GSUH da, (GNP) meydana gelen değşmeler üzernde parasalcı polkalar mı, yoksa Keynesç polkalar mı daha ekl

Detaylı

Rasgele sayıda bağımlı aktüeryal risklerin beklenen değeri için alt ve üst sınırlar

Rasgele sayıda bağımlı aktüeryal risklerin beklenen değeri için alt ve üst sınırlar www.saskcler.org İsaskçler Dergs (8) 64-74 İsaskçler Dergs Rasgele sayıda bağımlı aküeryal rskler beklee değer ç al ve üs sıırlar Fah Tak Kırıkkale Üverses Fe-Edebya Faküles, İsask Bölümü 7-ahşha,Kırıkkale,

Detaylı

Muhasebe ve Finansman Dergisi

Muhasebe ve Finansman Dergisi Muhasebe ve Fnansman Dergs Ocak/2012 Farklı Muhasebe Düzenlemelerne Göre Hazırlanan Mal Tablolardan Elde Edlen Fnansal Oranlar İle Şrketlern Hsse Sened Getrler Ve Pyasa Değerler Arasındak İlşk Ahmet BÜYÜKŞALVARCI

Detaylı

Hisse Senedi Fiyatları ve Fiyat/Kazanç Oranı Đlişkisi: Panel Verilerle Sektörel Bir Analiz *

Hisse Senedi Fiyatları ve Fiyat/Kazanç Oranı Đlişkisi: Panel Verilerle Sektörel Bir Analiz * Busness and Economcs Research Journal Volume. umber. 0 pp. 65-84 ISS: 309-448 www.berjournal.com Hsse Sened Fyatları ve Fyat/Kazanç Oranı Đlşks: Panel Verlerle Sektörel Br Analz * Mehmet argelecekenler

Detaylı

NOT: Deney kılavuzunun Dönme Dinamiği Aygıtının Kullanımı İle İlgili Bilgiler Başlıklı Bölümü okuyunuz.

NOT: Deney kılavuzunun Dönme Dinamiği Aygıtının Kullanımı İle İlgili Bilgiler Başlıklı Bölümü okuyunuz. 8. AÇISAL HIZ, AÇISAL İVME VE TORK Hazırlayan Arş. Grv. M. ERYÜREK NOT: Deney kılavuzunun Dönme Dnamğ Aygıının Kullanımı İle İlgl Blgler Başlıklı Bölümü okuyunuz. AMAÇ 1. Küle merkez boyunca geçen ab br

Detaylı

TÜRKİYE VE AB ÜLKELERİNDE TARIMSAL TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ VE YAKINSAMA ANALİZİ

TÜRKİYE VE AB ÜLKELERİNDE TARIMSAL TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ VE YAKINSAMA ANALİZİ Akdenz İ.İ.B.F. Dergs (2) 2, 86-3 TÜRKİYE VE AB ÜLKELERİNDE TARIMSAL TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ VE YAKINSAMA ANALİZİ AGRICULTURAL TOTAL FACTOR PRODUCTIVITY AND CONVERGENCE ANALYSIS IN TURKEY AND EU COUNTRIES

Detaylı

Direct Decomposition of A Finitely-Generated Module Over a Principal Ideal Domain *

Direct Decomposition of A Finitely-Generated Module Over a Principal Ideal Domain * BİR ESAS İDEAL BÖLGESİ ÜZERİNDEKİ SONLU DOĞURULMUŞ BİR MODÜLÜN DİREK PARÇALANIŞI * Drec Decompoon of A Fnely-Generaed Module Over a Prncpal Ideal Doman * Zeynep YAPTI Fen Blmler Enüü Maemak Anablm Dalı

Detaylı

NAKĐT TEMETTÜ BĐLGĐSĐNĐN HĐSSE SENEDĐ GETĐRĐSĐ ÜZERĐNDE ÖNEMLĐ BĐR ETKĐSĐ OLUP OLMADIĞININ ĐMKB DE TEST EDĐLMESĐ *

NAKĐT TEMETTÜ BĐLGĐSĐNĐN HĐSSE SENEDĐ GETĐRĐSĐ ÜZERĐNDE ÖNEMLĐ BĐR ETKĐSĐ OLUP OLMADIĞININ ĐMKB DE TEST EDĐLMESĐ * H.Ü. Đktsad ve Đdar Blmler Fakültes Dergs, Clt 28, Sayı 2, 2010, s. 47-69 NAKĐT TEMETTÜ BĐLGĐSĐNĐN HĐSSE SENEDĐ GETĐRĐSĐ ÜZERĐNDE ÖNEMLĐ BĐR ETKĐSĐ OLUP OLMADIĞININ ĐMKB DE TEST EDĐLMESĐ * Öz Burak GÜNALP

Detaylı

MOBİPA MOBİLYA TEKSTİL İNŞAAT NAKLİYE PETROL ÜRÜNLERİ. SÜPERMARKET VE TuRİzM SANAYİ VE TİcARET ANONİM ŞİRKETİ

MOBİPA MOBİLYA TEKSTİL İNŞAAT NAKLİYE PETROL ÜRÜNLERİ. SÜPERMARKET VE TuRİzM SANAYİ VE TİcARET ANONİM ŞİRKETİ MOBİPA MOBİLYA TEKSTİL İNŞAAT NAKLİYE PETROL ÜRÜNLERİ SÜPERMARKET VE TuRİzM SANAYİ VE TİcARET ANONİM ŞİRKETİ 2011-2012-2013 MALİ yılına İLİşKİN YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU ("Şrket") 01012011-31 ı22013

Detaylı

ENDÜSTRİNİN DEĞİŞİK İŞ KOLLARINDA İHTİYAÇ DUYULAN ELEMANLARIN YÜKSEK TEKNİK EĞİTİM MEZUNLARINDAN SAĞLANMASINDAKİ BEKLENTİLERİN SINANMASI

ENDÜSTRİNİN DEĞİŞİK İŞ KOLLARINDA İHTİYAÇ DUYULAN ELEMANLARIN YÜKSEK TEKNİK EĞİTİM MEZUNLARINDAN SAĞLANMASINDAKİ BEKLENTİLERİN SINANMASI V. Ulusal Üretm Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Tcaret Ünverstes, 5-7 Kasım 5 ENDÜSTRİNİN DEĞİŞİK İŞ KOLLARINDA İHTİYAÇ DUYULAN ELEMANLARIN YÜKSEK TEKNİK EĞİTİM MEZUNLARINDAN SAĞLANMASINDAKİ BEKLENTİLERİN

Detaylı

Seralarda Isıtma Kapasitelerinin Hesaplanmasına Yönelik Bir Bilgisayar Programı

Seralarda Isıtma Kapasitelerinin Hesaplanmasına Yönelik Bir Bilgisayar Programı Seralarda Isıma Kapaselernn Hesaplanmasına Yönelk Br Blgsayar Programı Gürkan Alp Kağan GÜRDİL 1, Kemal Çağaay SELVİ 1, Hasan ÖNDER 2 1 Ondokuz Mayıs Ünverses, Zraa Faküles, Tarım Maknaları Bölümü, Samsun

Detaylı

Hataları Değişen Varyanslı ve Otokorelasyonlu Lineer Olmayan Regresyonda Parametre Tahmini

Hataları Değişen Varyanslı ve Otokorelasyonlu Lineer Olmayan Regresyonda Parametre Tahmini S.Ü. Fen-Edeba Faküles Fen Dergs Saı 0 (00) 55-68, KONYA Haaları Değşen Varanslı ve Ookorelasonlu Lneer Olmaan Regresonda Paramere Tahmn İsmal KINACI, Aşır GENÇ Öze: Blndğ gb, gerek lneer gerekse lneer

Detaylı

Kİ-KARE TESTLERİ. şeklinde karesi alındığında, Z i. değerlerinin dağılımı ki-kare dağılımına dönüşür.

Kİ-KARE TESTLERİ. şeklinde karesi alındığında, Z i. değerlerinin dağılımı ki-kare dağılımına dönüşür. Kİ-KARE TESTLERİ A) Kİ-KARE DAĞILIMI VE ÖZELLİKLERİ Örnekleme yoluyla elde edlen rakamların, anakütle rakamlarına uygun olup olmadığı; br başka fadeyle gözlenen değerlern teork( beklenen) değerlere uygunluk

Detaylı

BÖLÜM 5 İKİ VEYA DAHA YÜKSEK BOYUTLU RASGELE DEĞİŞKENLER İki Boyutlu Rasgele Değişkenler

BÖLÜM 5 İKİ VEYA DAHA YÜKSEK BOYUTLU RASGELE DEĞİŞKENLER İki Boyutlu Rasgele Değişkenler BÖLÜM 5 İKİ VEYA DAHA YÜKSEK BOYUTLU RASGELE DEĞİŞKENLER 5.. İk Boyutlu Rasgele Değşkenler Br deney yapıldığında, aynı deneyle lgl brçok rasgele değşkenn aynı andak durumunu düşünmek gerekeblr. Böyle durumlarda

Detaylı

BANKACILIKTA ETKİNLİK VE SERMAYE YAPISININ BANKALARIN ETKİNLİĞİNE ETKİSİ

BANKACILIKTA ETKİNLİK VE SERMAYE YAPISININ BANKALARIN ETKİNLİĞİNE ETKİSİ BANKACILIKTA ETKİNLİK VE SERMAYE YAPISININ BANKALARIN ETKİNLİĞİNE ETKİSİ Yrd. Doç. Dr. Murat ATAN - Araş. Gör. Gaye KARPAT ÇATALBAŞ 2 ÖZET Bu çalışma, Türk bankacılık sstem çnde faalyet gösteren tcar bankaların

Detaylı

Basel II Geçiş Süreci Sıkça Sorulan Sorular

Basel II Geçiş Süreci Sıkça Sorulan Sorular Basel II Geçş Sürec Sıkça Sorulan Sorular Soru No: 71 Cevaplanma Tarh: 06.03.2012 İlgl Hüküm: --- Konu: Gayrmenkul İpoteğyle Temnatlandırılmış Alacaklar İçn KR510AS Formunun Doldurulmasına İlşkn Örnek

Detaylı

Mal Piyasasının dengesi Toplam Talep tüketim, yatırım ve kamu harcamalarının toplamına eşitti.

Mal Piyasasının dengesi Toplam Talep tüketim, yatırım ve kamu harcamalarının toplamına eşitti. B.E.A. Mal Hzmet Pyasaları le Fnans Pyasalarının Ortak Denges Mal Pyasası Denges: (IS-LM) Model Mal Pyasasının denges Toplam Talep tüketm, yatırım ve kamu harcamalarının toplamına eştt. = C(-V)+I+G atırımlar

Detaylı

ENFLASYON HEDEFLEMESİ VE TAYLOR KURALI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

ENFLASYON HEDEFLEMESİ VE TAYLOR KURALI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ İsanbul Ünverses İksa Faküles Malye Araşırma Merkez Konferansları 45. Ser / Yıl 2004 ENFLASYON HEDEFLEMESİ VE TAYLOR KURALI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Yrd. Doç. Dr. T. Hakan ONGAN İsanbul Ünverses İksa Faküles İksa

Detaylı

HİSSE SENETLERİNİN BEKLENEN GETİRİ VE RİSKLERİNİN TAHMİNİNDE ALTERNATİF MODELLER

HİSSE SENETLERİNİN BEKLENEN GETİRİ VE RİSKLERİNİN TAHMİNİNDE ALTERNATİF MODELLER İstanbul Ünverstes İktsat Fakültes Malye Araştırma Merkez Konferansları 47. Ser / Yıl 005 Prof. Dr. Türkan Öncel e Armağan HİSSE SENETLERİNİN BEKLENEN GETİRİ VE RİSKLERİNİN TAHMİNİNDE ALTERNATİF MODELLER

Detaylı

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Avalable onlne a www.alphanumerournal.om alphanumer ournal The Journal of Operaons Researh, Sass, Eonomers and Managemen Informaon Sysems Volume 3, Issue 2, 2015 2015.03.02.STAT.08 Absra OUTLIERS IN SURVIVAL

Detaylı

dir. Bir başka deyişle bir olayın olasılığı, uygun sonuçların sayısının örnek uzaydaki tüm sonuçların sayısına oranıdır.

dir. Bir başka deyişle bir olayın olasılığı, uygun sonuçların sayısının örnek uzaydaki tüm sonuçların sayısına oranıdır. BÖLÜM 3 OLASILIK HESABI 3.. Br Olayın Olasılığı Tanım 3... Br olayın brbrnden ayrık ve ortaya çıkma şansı eşt n mümkün sonucundan m tanes br A olayına uygun se, A olayının P(A) le gösterlen olasılığı P(A)

Detaylı

1.GİRİŞ. Cinsiyet Değişkeni Bağlamında Harcama Alt Grupları ve Gelir İlişkisi: Dumlupınar Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama

1.GİRİŞ. Cinsiyet Değişkeni Bağlamında Harcama Alt Grupları ve Gelir İlişkisi: Dumlupınar Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama 1.GİRİŞ Cnsye Değşken Bağlamında Harcama Al Grupları ve Gelr İlşks: Dumlupınar Ünverses Öğrencler Üzerne Br Uygulama Mahmu ZORTUK * Öze: İksa blmnn en öneml konuları arasında yer alan gelr le ükem lşks

Detaylı

DENEY 4: SERİ VE PARALEL DEVRELER,VOLTAJ VE AKIM BÖLÜCÜ KURALLARI, KIRCHOFF KANUNLARI

DENEY 4: SERİ VE PARALEL DEVRELER,VOLTAJ VE AKIM BÖLÜCÜ KURALLARI, KIRCHOFF KANUNLARI A. DNYİN AMACI : Bast ser ve bast paralel drenç devrelern analz edp kavramak. Voltaj ve akım bölücü kurallarını kavramak. Krchoff kanunlarını deneysel olarak uygulamak. B. KULLANILACAK AAÇ V MALZML : 1.

Detaylı

Saklı Markov modelleri kullanılarak Türkiye de dolar kurundaki değişimin tahmin edilmesi

Saklı Markov modelleri kullanılarak Türkiye de dolar kurundaki değişimin tahmin edilmesi İsanbul Ünverses İşleme Faküles Dergs Isanbul Unversy Journal of he School of Busness Admnsraon Cl/Vol:38, Sayı/o:, 2009, -23 ISS: 303-732 - www.fdergs.org 2009 Saklı Markov modeller kullanılarak ürkye

Detaylı

Dip - Zirve Relatif Performans Piyasa Çarpanları Değerlemeler TTKOM IPEKE SAHOL BIMAS TTRAK DOHOL. Düşüşü Sürenler ASELS

Dip - Zirve Relatif Performans Piyasa Çarpanları Değerlemeler TTKOM IPEKE SAHOL BIMAS TTRAK DOHOL. Düşüşü Sürenler ASELS BİST 30 Son Fyat Bu Hafta Geçen Hafta AKBNK 8,92-10,35% -2,93% ARCLK 13,55-4,24% 4,04% ASELS 10,30-7,52% -4,24% ASYAB 2,01-5,19% -0,93% BIMAS 87,75-3,31% -1,39% DOHOL 1,07-4,46% -2,61% EKGYO 3,09-4,92%

Detaylı

KALĐTE ARTIŞLARI VE ENFLASYON: TÜRKĐYE ÖRNEĞĐ

KALĐTE ARTIŞLARI VE ENFLASYON: TÜRKĐYE ÖRNEĞĐ Central Bank Revew Vol. 11 (January 2011), pp.1-9 ISSN 1303-0701 prnt / 1305-8800 onlne 2011 Central Bank of the Republc of Turkey http://www.tcmb.gov.tr/research/revew/ KALĐTE ARTIŞLARI VE ENFLASYON:

Detaylı

FARKLI REGRESYON YÖNTEMLERİ İLE BETA KATSAYISI ANALİZİ

FARKLI REGRESYON YÖNTEMLERİ İLE BETA KATSAYISI ANALİZİ FARKLI REGRESYON YÖNTEMLERİ İLE BETA KATSAYISI ANALİZİ M.Ensar YEŞİLYURT (*) Flz YEŞİLYURT (**) Özet: Özellkle uzak verlere sahp ver setlernn analz edlmesnde en küçük kareler tahmnclernn kullanılması sapmalı

Detaylı

SEK Tahmincilerinin Arzulanan Özellikleri. SEK Tahmincilerinin Arzulanan Özellikleri. Ekonometri 1 Konu 9 Sürüm 2,0 (Ekim 2011)

SEK Tahmincilerinin Arzulanan Özellikleri. SEK Tahmincilerinin Arzulanan Özellikleri. Ekonometri 1 Konu 9 Sürüm 2,0 (Ekim 2011) SEK Tahmnclernn Arzulanan Özellkler İk Değşkenl Bağlanım Model SEK Tahmnclernn Arzulanan Özellkler Ekonometr 1 Konu 9 Sürüm 2,0 (Ekm 2011) http://www.ackders.org.tr SEK Tahmnclernn Arzulanan Özellkler

Detaylı

Makine Öğrenmesi 10. hafta

Makine Öğrenmesi 10. hafta Makne Öğrenmes 0. hafta Lagrange Optmzasonu Destek Vektör Maknes (SVM) Karesel (Quadratc) Programlama Optmzason Blmsel term olarak dlmze geçmş olsa da bazen en leme termle karşılık bulur. Matematktek en

Detaylı

Çok Barajlı Sistemde Gerçek Zamanlı Optimal İşletme *

Çok Barajlı Sistemde Gerçek Zamanlı Optimal İşletme * İMO Teknk Derg, 2011 5359-5385, Yazı 347 Çok Barajlı semde Gerçek Zamanlı Opmal İşleme * Mücah OPAN* ÖZ Bu çalışmada, çok amaçlı ve çok barajlı br su kaynakları ssem anımlanmışır. sem üzerne enerj ürem

Detaylı

HAFTA 13. kadın profesörlerin ortalama maaşı E( Y D 1) erkek profesörlerin ortalama maaşı. Kestirim denklemi D : t :

HAFTA 13. kadın profesörlerin ortalama maaşı E( Y D 1) erkek profesörlerin ortalama maaşı. Kestirim denklemi D : t : HAFTA 13 GÖLGE EĞİŞKENLERLE REGRESYON (UMMY VARIABLES) Gölge veya kukla (dummy) değşkenler denen ntel değşkenler, cnsyet, dn, ten reng gb hemen sayısallaştırılamayan ama açıklanan değşkenn davranışını

Detaylı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-17 / 20 Aralık 2010 EKONOMİ NOTLARI. Kalite Artışları ve Enflasyon: Türkiye Örneği

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-17 / 20 Aralık 2010 EKONOMİ NOTLARI. Kalite Artışları ve Enflasyon: Türkiye Örneği Türkye Cumhuryet Merkez Bankası Sayı: 2010-17 / 20 Aralık 2010 EKONOMİ NOTLARI Kalte Artışları ve Enflasyon: Türkye Örneğ Yavuz Arslan Evren Certoğlu Abstract: In ths study, average qualty growth and upward

Detaylı

Kİ-KARE TESTLERİ A) Kİ-KARE DAĞILIMI VE ÖZELLİKLERİ

Kİ-KARE TESTLERİ A) Kİ-KARE DAĞILIMI VE ÖZELLİKLERİ Kİ-KAR TSTLRİ A) Kİ-KAR DAĞILIMI V ÖZLLİKLRİ Örnekleme yoluyla elde edlen rakamların, anakütle rakamlarına uygun olup olmadığı; br başka fadeyle gözlenen değerlern teork( beklenen) değerlere uygunluk gösterp

Detaylı

III - ELEKTROMAGNETİK GENELLEŞTİRME

III - ELEKTROMAGNETİK GENELLEŞTİRME 3 - EEKTROMAGNETİK GENEEŞTİRME.A ) AGRANGE ORMAİZMİ Dnamğn agrange medu le yenden frmüle edlmes, genelleşrlmş krdna ssemlernn kullanılmasına mkan anır. Yen krdnaların ye larak ble dk lmaları gerekmez.

Detaylı

YATIRIM PROJELERi ANALiziNDE BLACK-SCHOLES OPSiYON FiYATLAMA MODELiNiN KULLANIMI

YATIRIM PROJELERi ANALiziNDE BLACK-SCHOLES OPSiYON FiYATLAMA MODELiNiN KULLANIMI YATIRIM PROJELER ANALzNDE BLACK-SCHOLES OPSYON FYATLAMA MODELNN KULLANIMI Yrd. Doç. Dr. Erkan Uysal Ankara Ünverstes Syasal Blgler Fakültes Özet Bu çalışmada, fnansal opsyon fyatlama modellernn yatınm

Detaylı

TÜRKİYE DEKİ ÖZEL BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI: 2008-2011 DÖNEMİ. Fatih ECER *

TÜRKİYE DEKİ ÖZEL BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI: 2008-2011 DÖNEMİ. Fatih ECER * AİBÜ Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs, Güz 2013, Clt:13, Yıl:13, Sayı:2, 13:171-189 TÜKİYE DEKİ ÖZEL BANKALAIN FİNANSAL PEFOMANSLAININ KAŞILAŞTIILMASI: 2008-2011 DÖNEMİ Fath ECE COMPAISON OF PIVATE BANKS FINANCIAL

Detaylı

BİRİNCİ KISIM Tanımlar ve Kapsam

BİRİNCİ KISIM Tanımlar ve Kapsam MERKEZİ KARŞI TARAFLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLER İÇİN SERMAYE YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN HESAPLANMASI Tanımlar BİRİNCİ KISIM Tanımlar ve Kapsam 1. Müşter veya üye kuruluşun temnatlarının flastan fraz edlmes; Merkez karşı

Detaylı

Sıklık Tabloları ve Tek Değişkenli Grafikler

Sıklık Tabloları ve Tek Değişkenli Grafikler Sıklık Tabloları ve Tek Değşkenl Grafkler Sıklık Tablosu Ver dzsnde yer alan değerlern tekrarlama sayılarını çeren tabloya sıklık tablosu denr. Sıklık Tabloları tek değşken çn marjnal tablo olarak adlandırılır.

Detaylı

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Avalable onlne a www.alphanumercjournal.com alphanumerc journal The Journal of Operaons Research, Sascs, Economercs and Managemen Informaon Sysems Receved: March 0, 017 Acceped: Aprl 19, 017 Publshed Onlne:

Detaylı

Kısa Vadeli Sermaye Girişi Modellemesi: Türkiye Örneği

Kısa Vadeli Sermaye Girişi Modellemesi: Türkiye Örneği Dokuz Eylül Ünverstes İktsad ve İdar Blmler Fakültes Dergs, Clt:24, Sayı:1, Yıl:2009, ss.105-122. Kısa Vadel Sermaye Grş Modellemes: Türkye Örneğ Mehmet AKSARAYLI 1 Özhan TUNCAY 2 Alınma Tarh: 04-2008,

Detaylı

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 13, Sayı 1, 2012 195

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 13, Sayı 1, 2012 195 C.Ü. İktsad ve İdar Blmler Dergs, Clt 13, Sayı 1, 2012 195 TÜRKİYE DE TİCARİ BANKACILIK SEKTÖRÜNDE REKABET DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ (2002-2009) Abdulvahap ÖZCAN * Özet Türkye nn yaşadığı 2000 ve 2001 krzler

Detaylı

TEKNOLOJİ, PİYASA REKABETİ VE REFAH

TEKNOLOJİ, PİYASA REKABETİ VE REFAH TEKNOLOJİ, PİYASA REKABETİ VE REFAH Dr Türkmen Göksel Ankara Ünverstes Syasal Blgler Fakültes Özet Bu makalede teknoloj sevyesnn pyasa rekabet ve refah sevyes üzerndek etkler matematksel br model le ncelenecektr

Detaylı

Kİ KARE ANALİZİ. Doç. Dr. Mehmet AKSARAYLI Ki-Kare Analizleri

Kİ KARE ANALİZİ. Doç. Dr. Mehmet AKSARAYLI  Ki-Kare Analizleri Kİ KAR ANALİZİ 1 Doç. Dr. Mehmet AKSARAYLI www.mehmetaksarayl K-Kare Analzler OLAY 1: Genelde br statstk sınıfında, öğrenclern %60 ının devamlı, %30 unun bazen, %10 unun se çok az derse geldkler düşünülmektedr.

Detaylı

İÇSEL BÜYÜMEDE İÇSELLEŞME SÜREÇLERİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Osman DEMİR * Adem ÜZÜMCÜ ** Serap DURAN ***

İÇSEL BÜYÜMEDE İÇSELLEŞME SÜREÇLERİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Osman DEMİR * Adem ÜZÜMCÜ ** Serap DURAN *** D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergs Cl:21 Sayı:1, Yıl:2006, ss: 27-46 İÇSEL BÜYÜMEDE İÇSELLEŞME SÜREÇLERİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Osman DEMİR * Adem ÜZÜMCÜ ** Serap DURAN *** ÖZET Bu çalışmanın amacı, çsel büyümenn emel grdlernden

Detaylı

Genelleştirilmiş Ortalama Fonksiyonu ve Bazı Önemli Eşitsizliklerin Öğretimi Üzerine

Genelleştirilmiş Ortalama Fonksiyonu ve Bazı Önemli Eşitsizliklerin Öğretimi Üzerine Geelleşrlmş Oralama Foksyou ve Bazı Öeml Eşszlkler Öğrem Üzere Gabl ADİLOV, Gülek TINAZTEPE & Serap KEALİ * Öze Armek oralama, Geomerk oralama, Harmok oralama, Kuvadrak oralama ve bular arasıdak lşk vere

Detaylı

Merkezi Eğilim (Yer) Ölçüleri

Merkezi Eğilim (Yer) Ölçüleri Merkez Eğlm (Yer) Ölçüler Ver setn tanımlamak üzere kullanılan ve genellkle tüm elemanları dkkate alarak ver setn özetlemek çn kullanılan ölçülerdr. Ver setndek tüm elemanları temsl edeblecek merkez noktasına

Detaylı

TURİZM GELİRLERİNE YÖNELİK BİR YAKINSAMA ANALİZİ CONVERGENCE ANALYSIS FOR THE TOURISM RECEIPT

TURİZM GELİRLERİNE YÖNELİK BİR YAKINSAMA ANALİZİ CONVERGENCE ANALYSIS FOR THE TOURISM RECEIPT ÖZ TURİZM GELİRLERİNE YÖNELİK BİR YAKINSAMA ANALİZİ Kuruluş BOZKURT 1 Ozan BAHAR Bu çalıģmanın amacı, Türkye nn uluslararası urzm seköründe hem en yakın rakpler olan hem de Türkye nn de çersnde yer aldığı

Detaylı

ANE - AEGON EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş.DENGELİ EYF

ANE - AEGON EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş.DENGELİ EYF AEGON EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. DENGELİ EMEKLİLİK YATIRIM FONU FON KURULU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK FAALİYET RAPORU Bu rapor AEGON Emekllk ve Hayat A.Ş Dengel Emekllk Yatırım Fonu nun 01.07.2011 30.09.2011 dönemne

Detaylı

Summary. Orijinal araştırma (Original article)

Summary. Orijinal araştırma (Original article) Türk. enomol. derg., 2011, 35 (2): 325-338 ISSN 1010-6960 Orjnal araşırma (Orgnal arcle) Sıfır değer ağırlıklı genelleşrlmş Posson regresyonu yardımıyla Van Gölü nde Nooneca vrds Delcour, 1909 (Hempera:

Detaylı

SAYISAL ANALİZ. Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ. Sayısal Analiz. Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ

SAYISAL ANALİZ. Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ. Sayısal Analiz. Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ SAYISAL ANALİZ Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ Sayısal Analz SAYISAL ANALİZ SAYISAL TÜREV Numercal Derentaton Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ Sayısal Analz İÇİNDEKİLER Sayısal Türev Ger Farklar

Detaylı

YARIPARAMETRİK KISMİ DOĞRUSAL PANEL VERİ MODELLERİYLE ULUSLAR ARASI GÖÇ

YARIPARAMETRİK KISMİ DOĞRUSAL PANEL VERİ MODELLERİYLE ULUSLAR ARASI GÖÇ Özet YARIPARAMETRİK KISMİ DOĞRUSAL PANEL VERİ MODELLERİYLE ULUSLAR ARASI GÖÇ Atıf EVREN *1 Elf TUNA ** Yarı parametrk panel ver modeller parametrk ve parametrk olmayan modeller br araya getren; br kısmı

Detaylı

Dersin Yürütülmesi Hakkında. (Örgün / Yüz Yüze Eğitim için) (Harmanlanmış Eğitim için) (Uzaktan Eğitim için)

Dersin Yürütülmesi Hakkında. (Örgün / Yüz Yüze Eğitim için) (Harmanlanmış Eğitim için) (Uzaktan Eğitim için) Ders Kodu Teork Uygulama Lab. Uluslararası Muhasebe ve Fnansal Raporlama Standartları Ulusal Kred Öğretm planındak AKTS 344000000000510 3 0 0 3 6 Ön Koşullar : Bu dersn ön koşulu ya da yan koşulu bulunmamaktadır.

Detaylı

2005 Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı:16, s31-46

2005 Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı:16, s31-46 2005 Gaz Ünverstes Endüstryel Sanatlar Eğtm Fakültes Dergs Sayı:16, s31-46 ÖZET BANKALARDA MALİ BAŞARISIZLIĞIN ÖNGÖRÜLMESİ LOJİSTİK REGRESYON VE YAPAY SİNİR AĞI KARŞILAŞTIRMASI 31 Yasemn KESKİN BENLİ 1

Detaylı

Programı : Elektronik Müh.

Programı : Elektronik Müh. İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜZ RESİMLERİNDEN CİNSİYET TAYİNİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Özlem ÖZBUDAK Anablm Dalı : Elekronk e Haberleşme Müh. Programı : Elekronk Müh. OCAK 009 İSTANBUL

Detaylı