TÜRKİYE DEKİ MEVCUT GÜRÜLTÜ DURUMU SAFİYE BİLGİLİ

Transkript

1 Çevresel Gürültü Direktinin Uygulama Kapasitesi için Teknik Yardım Projesi Technical Assistance for Implementation Capacity for the Environmental Noise Directive TÜRKİYE DEKİ MEVCUT GÜRÜLTÜ DURUMU SAFİYE BİLGİLİ Gürültü ve Titreşim Yönetimi Şube Müdürü Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

2 Çevresel Gürültü Mevzuatı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982 ) Madde 56 - Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir.çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir sayılı Çevre Kanunu (1983) Madde 14 - Kişilerin huzur ve sükununu, beden ve ruh sağlığını bozacak şekilde yönetmelikte belirlenen standartlar üzerinde gürültü çıkarılması yasaktır. Fabrika, atölye, işyeri, eğlence yeri, hizmet binaları, konutlar ve ulaşım araçlarında gürültünün asgariye indirilmesi için gerekli önlemler alınır. 2

3 Çevresel Gürültü Mevzuatı Gürültü Kontrol Yönetmeliği (11 Aralık 1986) 2002/49/EC sayılı Çevresel Gürültü Yönetimi hakkında Avrupa Birliği Direktifi göz önüne alınarak 1986 tarihli Gürültü Kontrol Yönetmeliği revize edilmiş ve Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği adı altında yayımlanmıştır. (1 Temmuz 2005) Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Yönetmeliği (07 Mart 2008) ve Yönetimi Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Yönetmeliği (4 Haziran 2010) ve Yönetimi Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (27 Nisan 2011) 3

4 Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Yönetmeliğin Amacı; Çevresel gürültüye maruz kalınması sonucu kişilerin huzur ve sükununun, beden ve ruh sağlığının bozulmaması için gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak, çok hassas yapılarda oluşacak çevresel titreşimi önlemek ve kontrol altına almaktır. 4

5 Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Yönetmelik Kapsamı Ulaşım Kaynaklarına (Karayolları, demiryolları, suyolları, havaalanları); Endüstri tesisleri,şantiye faaliyetleri; işyerleri, atölyeler, imalathanelere; Eğlence yerlerine; Çevresel Gürültü Sınır Değerleri, 5

6 Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Yönetmelik Kapsamı Gürültüye hassas yapılar için; İç Mekan Gürültü Seviyesi Sınır Değerleri, Gürültüye hassas yapıların bulunduğu alanlarda açık havada yapılan faaliyetlere; Yasaklama ve saat sınırlamaları, Yapılara; Çevresel titreşim sınır değerleri, getirilmiştir. 6

7 Çevre İzni Endüstri Tesisleri: Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik in Ek-1 ve Ek-2 sinde yer alan gürültülü işletme ve tesisler çevre izni veya çevre izin ve lisans belgesi almak zorundadır. Çevresel gürültü yönünden izne tabi tesisler için, Akustik Rapor hazırlatılması gerekmektedir. Çevre izni veya çevre izin ve lisansı vermekle yetkili idare Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Ek-1 Liste Ek-1 Liste Çevresel gürültü yönünden çevre izni veya çevre izin ve lisansından muaf tutulmuş sanayi tesisleri için de yetkili idarenin talep etmesi halinde akustik rapor hazırlanması zorunludur. 7

8 Canlı Müzik İzni Eğlence yerleri: İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik ve Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği çerçevesinde eğlence yerlerine canlı müzik izni alınma şartı getirilmiştir. Canlı müzik İzni Belediye sınırları içinde Belediye Belediye sınırları dışında İl Özel İdaresi Çevre ve Şehircilik Bakanlığından Ön Yeterlik/Yeterlik almış kuruluş tarafından hazırlanacak Çevresel Gürültü Seviyesi Değerlendirme Raporuna Çevre ve Şehircilik Müdürlüğünün/yetki devri yapılan belediyenin çevre denetim biriminin uygun görüşü alınarak canlı müzik izni verilir. Eğlence yerlerinin envanterinin çıkarılması için Eğlence Yerleri Bilgi Sistemi oluşturulmuştur. 8

9 Denetimden Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu Kanuna istinaden çıkarılan Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği çerçevesinde yapılır. Çevre Kanunu nun hükümlerine uyulup uyulmadığını denetleme yetkisi Çevre ve Şehircilik Bakanlığına (Merkez ve taşra teşkilatı) aittir. Gerektiğinde bu yetki, Bakanlıkça; il özel idarelerine, çevre denetim birimlerini kuran belediye başkanlıklarına, Denizcilik Müsteşarlığına, Sahil Güvenlik Komutanlığına, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre belirlenen denetleme görevlilerine devredilebilir yılından bu yana yaklaşık 100 belediye başkanlığına yetki devri yapılmıştır. Motorlu kara taşıtlarından kaynaklanan gürültünün denetimi ve kontrolü için 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu na göre belediye sınırları içinde trafik polisine, trafik polisinin bulunmadığı yerler için jandarmaya yetki devri yapılmıştır. Gemi ve deniz araçlarından kaynaklanan gürültünün kontrolü için Sahil Güvenlik Komutanlığına yetki devri yapılmıştır. 9

10 Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Gürültü Haritaları ve Eylem Planları den fazla yerleşik nüfusu olan ve km 2 başına 1000 den fazla kişinin düştüğü yerleşim yerleri, Yılda üç milyondan fazla aracın geçtiği ana kara yolları, Yılda otuz binden fazla trenin geçtiği ana demir yolları, Yılda elli binden fazla hareketin gerçekleştiği hava alanları; ve çevresi için, gürültü haritalarının hazırlanması, Gürültü harita sonuçları esas alınarak; gürültüyü önleme ve azaltmaya yönelik kontrol tedbirlerini içeren eylem planlarının hazırlanması zorunluluğu getirilmiştir. 10

11 GÜRÜLTÜ HARİTALARI EYLEM PLANLARI Gürültü Haritaları-Eylem Planları Görev Yetki ve Sorumluluklar Demiryolları Ulaştırma, Denizcilik ve Yerleşim yeri içinde Havaalanları Haberleşme Bakanlığı Karayolları Belediyeler(Büyükşehir Endüstri tesisleri ve diğer küçük belediyesi sınırları içinde tesisler, limanlar ve eğlence yerleri, yerüstünden geçen metro ve tramvay yolları bulunan yerleşim yerlerinin gürültü haritası büyükşehir belediyesi tarafından yapılacaktır. ) Yerleşim yeri dışında Ana Demiryolları Ulaştırma, Denizcilik ve Ana Havaalanları Ana Karayolları Ana ulaşım kaynaklarına yakın olan; limanlar ve sanayi tesisleri Haberleşme Bakanlığı İl Özel İdareleri Yerleşim yeri içinde Tüm gürültü kaynaklarına yönelik hazırlanmış gürültü haritaları dikkate alınarak Belediyeler Yerleşim yeri dışında Tüm gürültü kaynaklarına yönelik hazırlanmış gürültü haritaları dikkate alınarak İl Özel İdareleri Gürültü Gürültü Yönetimi Yönetimi Üzerine Üst Üst Düzey Düzey Çalıştayı Çalıştayı Haziran haziran 2014, 2014-ANKARA Ankara 11

12 Gürültü Haritaları-Eylem Planları Görev, Yetki ve Sorumluluklar İşbirliği ve koordinasyonu sağlamak, Hazırlanan gürültü haritaları ve eylem planlarına görüş vermek, Gürültü haritaları ve eylem planları dahil, çevresel gürültünün değerlendirilmesi için her türlü bilgi ve belgeye yönelik veri bankası oluşturmak görevi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verilmiştir. 12

13 Akustik planlamanın yapılabilmesi, Yerleşim alanları içinde sakin alanların oluşturulması, Açık arazideki sakin alanların oluşturulması için; gürültü haritaları eylem planları Çevre Düzeni Planları, Nazım İmar Planları Uygulama İmar Planlarında Esas alınması gerekmektedir. 13

14 ANA KARAYOLU ENVANTERİ Ulaştırma,Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğünden alınan bilgilere göre; 2010 YILI GÜRÜLTÜ HARİTASI HAZIRLANACAK KESİMLERE AİT BİLGİLER (Km) 3 MİLYON 6 MİLYON DEVLET YOLU OTOYOL 514,8 717,6 TOPLAM 3926,8 2221,6 TOPLAM 6148,4 Yılda dan fazla taşıt trafiği yaklaşık olarak toplam 2221,6 km devlet karayolu ve otoyolu mevcuttur. Yılda arası taşıt trafiği olan yaklaşık olarak toplam 3926,8 km devlet karayolu ve otoyolu mevcuttur. 14

15 HAT KESİMLERİ ANA DEMİRYOLU ENVANTERİ Ulaştırma,Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğünden alınan bilgilere göre; Yılda den fazla trenin geçtiği demir yolu hattı uzunlukları UZUNLUK (KM) ALSANCAK-CUMAOVASI (İZMİR) 21 BASMANE-MENEMEN (İZMİR) 31,7 MENEMEN-ALİAĞA (İZMİR) 24,9 ADANA-MERSİN 68 SİRKECİ-HALKALI (İSTANBUL) 27,6 HAYDARPAŞA-GEBZE (İSTANBUL) 44,2 KAYAŞ-SİNCAN (ANKARA) 37,3 GAZİANTEP (GAZİRAY) 22 TOPLAM 276,7 15

16 ANA HAVAALANI ENVANTERİ İstanbul Atatürk-Sabiha Gökçen Havalimanı İzmir Adnan Menderes Havalimanı Ankara Esenboğa Havalimanı Antalya Havalimanı 16

17 Stratejik Gürültü haritası Yapılacak Yerleşim Alanları: ÇGDY Yönetmeliğinde Yerleşim Alanı: Nüfusu yüz binden fazla olan, şehirleşmiş alan olarak kabul edilen ve nüfus yoğunluğunun kilometre kare başına 1000 kişiden fazla olduğu alanlar olarak tanımlanmıştır yılı adrese dayalı nüfus sayımı ve belediye sınırları içinde kalan yüzölçümleri dikkate alınarak yapılan çalışma sonucunda; 49 İlde gürültü haritası ve harita sonuçlarına göre eylem planlarının hazırlanması gerekmektedir. Adana, Adıyaman,Afyon, Aksaray, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Batman, Bolu, Bursa, Çanakkale, Çorum, Denizli, Diyarbakır, Düzce, Edirne, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, Isparta, İstanbul, İzmir, K.Maraş, Karabük, Karaman, Kayseri, Kırıkkale, Kırklareli, Kocaeli, Konya, Manisa, Mardin, Mersin, Niğde, Ordu, Osmaniye, Sakarya, Samsun, Siirt, Sivas, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon, Uşak ve Zonguldak. 17

18 Türkiye de Gürültü Haritalama Çalışmaları 1- Eşleştirme Projesi ( ) Gürültü Yönetimi Alanında Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesine Yönelik Eşleştirme Projesi 2- AB IPA 2009 Çevresel Gürültü Direktifi Uygulama Projesi Proje 28 Haziran 2013 tarihinde başlamış olup, proje kapsamında çalışmalar sürdürülmektedir. 18

19 Projenin Kapsamında: İstanbul, Bursa, İzmir, Ankara, Kocaeli yerleşim alanlarında; karayolu, demiryolu, endüstri, Adana yerleşim alanında; havaalanı, Samsun yerleşim alanında; liman, gürültü kaynaklarının gürültü haritası yapılması planlanmaktadır. Türkiye genelinde 7 bölgede 10 ilde seçilen pilot alanlarda örnek gürültü haritaları ve eylem planları hazırlanacaktır. Muğla, Antalya, Nevşehir (Eğlence yeri) İzmir-Aliağa (Endüstri) Eskişehir (Demiryolu) Adana, Erzurum, Gaziantep, Samsun ve Edirne (Karayolu) 19

20 Gürültü Haritalama Çalışmasında Gerekli Veriler: 1.Alan verileri 2.Bina verileri 3.Kaynak verileri 1. Karayolu 2. Demiryolu 3. Havaalanı 4. Endüstri (Liman dahil) 20

21 Örneğin Karayolu İçin Gerekli Veriler KAYNAK VERİLERİ -Hattın adı, uzunluğu, -Hattın türü (otoban, devlet yolu vs.) -Yol, refüj genişliği, -Şerit sayısı -Yol eğim durumu, -Yolun araziye göre kotu, -Yol yüzeyi kaplama malzemesinin cinsi, Yol Bilgileri -Köprü, viyadük, tünel vs. hakkında bilgiler (koordinatları ile birlikte), -Kavşaklar ve sinyalizasyon sistemlerinin konumu, Yol Kullanım Durumu/Yükü -Tahmini hafif tasıt (motorsiklet, otomobil ve 4 tekerlekli minibüs) sayısı (Gündüz/Aksam/Gece olarak) -Tahmini ağır tasıt (kamyonet, kamyon, otobüs, tır vs.) sayısı (Gündüz/Aksam/Gece olarak) -Hız limiti -Ulaşımın akış türü ALAN ve BİNA VERİLERİ -Karayolunun bulunduğu bölgeye ilişkin topoğrafik veriler, sayısal arazi modeli (Tercihen ArcGIS veya ArcView için TIFF formatında hava fotoğrafları) -Arazi kullanım durumu, -Binaların konumları, yükseklikleri, kat sayıları, bina kullanım amaçları, yasayan sakin sayısı -Binaların yansıtma değeri -Hakim rüzgar yönü ve hızı (yıllık) 21

22 Türkiye de Gürültü Haritalama Çalışmaları Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından; İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa, Antalya, İzmir Adnan Menderes, Kayseri, Kahramanmaraş, Batman ve Van Ferit Melen Havalimanları olmak üzere 8 havalimanının stratejik gürültü haritası hazırlatılmıştır. 31 havalimanında da stratejik gürültü haritalarını hazırlama çalışmalarına başlamıştır. Muğla Dalaman, Muğla Milas-Bodrum, Trabzon, Isparta Süleyman Demirel, Nevşehir Kapadokya, Erzurum, Gaziantep, Adıyaman, Ağrı, Amasya Merzifon, Balıkesir Koca Seyit, Balıkesir Merkez, Bursa Yenişehir, Çanakkale, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Hatay, Kocaeli Cengiz Topel, Konya, Malatya, Mardin, Samsun Çarşamba, Siirt, Sivas Nuri Demirağ, Şanlıurfa GAP, Tekirdağ Çorlu, Tokat, Uşak, Bingöl ve Şırnak Şerafettin Elçi Havalimanları. Yıllık den fazla uçağın iniş ve kalkış yaptığı Ankara-Esenboğa, İstanbul- Atatürk, Antalya ve İzmir Adnan Menderes Havalimanlarına; gürültü ölçüm, izleme ve kontrol sistemleri tesis edilmiş olup, sistemler aktif olarak çalışmakta ve gürültü emisyonları anlık izlenmektedir. 22

23 23

24 24

25 25

26 26

27 27

28 28

29 29

30 30

31 ÇGDY Yönetmeliği Hava Alanı Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Alanlar Küçük hava alanları (yılda elli binin altında iniş/ kalkışın olduğu hava alanları) Büyük hava alanları (yılda elli bin ve üstü iniş/ kalkışın olduğu hava alanları) Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim, kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp yerlerinin ağırlıklı olduğu alanlar L gündüz (dba) L akşam (dba) L gece (dba) L gündüz (dba) L akşam (dba) L gece (dba) Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların 63 yoğun olarak bulunduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan işyerlerinin yoğun olarak bulunduğu alanlar Endüstriyel alanlar

32 Türkiye de Gürültü Haritalama Çalışmaları Karayolları Genel Müdürlüğü, yerleşim yeri olarak belirlenen alanların dışındaki kendilerine ait bazı ana karayollarının (Ankara, Bursa, Bolu-Düzce, Yalova, İzmir) stratejik gürültü haritalarını hazırlama çalışmalarına başlamışlardır. Antalya Ve Malatya Büyükşehir Belediye Başkanlıkları da stratejik gürültü haritalarını tamamlamak üzeredirler. 32

33 Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nin etkin bir şekilde uygulanmasını sağlamak, yetkili idare ve çevresel gürültü konusunda çalışan kamu ve özel sektörde uzmanlaşmayı sağlamak için Çevre ve Orman Bakanlığınca eğitim programları oluşturulmuştur. Temel Akustik, Gürültü haritaları, Eylem planları, EĞİTİM konularını içeren eğitim programları hazırlanmıştır. Mart 2014 Bu eğitimleri vermek üzere; ODTÜ,İTÜ, Bahçeşehir Üniversitesi ve TMMOB Fizik Mühendisleri ve Çevre Mühendisleri Odası ıle protokol yapılmıştır. 33

34 Açıklayıcı dokümanlar Çevre İznine esas olacak Akustik Rapor Formatı hazırlanmıştır. İzne tabi olmayan faaliyetler için Çevresel Gürültü Seviyesi Değerlendirme Raporu Formatı hazırlanmıştır. Planlama aşamasındaki faaliyetler için Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği çerçevesinde değerlendirme esasları belirlenmiştir. Gürültü kontrol tedbirleri el kitabı hazırlanmıştır. Gürültü haritalama (gerekli verilere yönelik) kılavuzu hazırlanmıştır. Gürültü eylem planlamasına yönelik faydalı bilgileri içeren doküman hazırlanmıştır. Çevresel gürültü ölçümüne yönelik Çevresel Gürültü Ölçümü ve Değerlendirme Klavuzu hazırlanmıştır. 34

35 İlginize Teşekkür Ederim. Tel: Faks: E-posta:safiye.bilgili@csb.gov.tr İnternet adresi: : 35