İÇİNDEKİLER. KISIM 1 Giriş ve Kurumlar 1. Çeviri Editörünün Ön Sözü. İkinci Dünya Savaşı Sonrasındaki Uluslararası Ekonomik Kurumlar 17

Transkript

1 İÇİNDEKİLER Çeviri Editörünün Ön Sözü Ön Söz xix xxi KISIM 1 Giriş ve Kurumlar 1 Bölüm 1 Küresel Ekonomide Amerika Birleşik Devletleri 2 Giriş: Uluslararası Ekonomik Entegrasyon 2 Uluslararası Ekonomik Entegrasyonun Ögeleri 3 Dünya Ticaretinin Büyümesi 4 Sermaye ve Emek Mobilitesi (Hareketliliği) 6 Çağdaş Uluslararası Ekonomik İlişkilerin Başlıca Özellikleri 8 Ticaret ve Ekonomik Büyüme 10 Uluslararası İktisatta On İki Tema 11 Dış Ticaretten Doğan Kazançlar ve Yeni Dış Ticaret Teorisi (Bölüm 3, 4 ve 5) 11 Ücretler, İstihdam ve Korumacılık (Bölüm 3, 6, 7 ve 8) 12 Dış Ticaret Açıkları (Bölüm 9, 11 ve 12) 12 Bölgesel Ticaret Anlaşmaları (Bölüm 2, 13 ve 14) 12 Ticaret Anlaşmazlıklarının Hâlli (Bölüm 2, 7 ve 8) 13 Uluslararası Kurumların Rolü (Bölüm 2, 8 ve 12) 13 Döviz Kurları ve Makroekonomi (Bölüm 10 ve 11) 13 Finansal Krizler ve Küresel Bulaşma (Bölüm 12) 14 Sermaye Akımları ve Gelişmekte Olan Ülkelerin Borçları (Bölüm 2, 9 ve 12) 14 Latin Amerika ve Dünya Ekonomisi (Bölüm 15) 14 İhracata Dönük Büyüme ve Doğu Asya (Bölüm 16) 15 BRIC Ülkelerinin Dünya Ekonomisine Entegrasyonu (Bölüm 17) 15 Terimler 15 Çalışma Soruları 16 Bölüm 2 İkinci Dünya Savaşı Sonrasındaki Uluslararası Ekonomik Kurumlar 17 Giriş: İkinci Dünya Savaşı Sonrasındaki Uluslararası Kurumlar ve Sorunlar 17 Uluslararası Kurumlar 17 ix

2 x İçindekiler Uluslararası İktisadi Kurumların Taksonomik Sınıflandırması 18 IMF, Dünya Bankası ve Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) 19 IMF ve Dünya Bankası 19 GATT, Uruguay Round ve DTÖ 20 ÖRNEK OLAY ANALİZİ GATT Turları 22 Bölgesel Ticaret Anlaşmaları 23 Bölgesel Ticaret Anlaşmalarının Beş Tipi 23 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Belli Başlı Bölgesel Ticaret Anlaşmaları 24 Bölgesel Ticaret Anlaşmaları ve Dünya Ticaret Örgütü 26 BTA Lehinde ve Aleyhinde Görüşler 27 Uluslararası Ekonomik Kurumların Rolü 28 Kamusal Malların Tanımı 29 Düzeni Korumak ve Belirsizliği Azaltmak 29 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Bretton Woods 31 Uluslararası Kurumlara Getirilen Eleştiriler 33 Egemenlik ve Şeffaflık 33 İdeoloji 34 Uygulama ve Uyum Maliyetleri 35 Özet 36 Terimler 37 Çalışma Soruları 38 KISIM 2 Uluslararası Ticaret 39 Bölüm 3 Karşılaştırmalı Üstünlük ve Ticaretten Sağlanan Kazanç 40 Giriş: Ticaretten Sağlanan Kazançlar 40 Adam Smith ve İktisadi Milliyetçiliğe Saldırı 40 Basit Bir Üretim ve Ticaret Modeli 41 Mutlak Verimlilik Üstünlüğü ve Ticaretten Sağlanan Kazanç 42 ÖRNEK OLAY ANALİZİ On Dokuzuncu Yüzyılda Japonya da Ticaretten Sağlanan Kazanç 44 Karşılaştırmalı Verimlilik Üstünlüğü ve Ticaretten Sağlanan Kazanç 45 Üretim Olanakları Eğrisi 46 Nisbi Fiyatlar 46 Tüketim Olanakları Eğrisi 47 Ticaretten Sağlanan Kazançlar 48 İç Fiyatlar ve Ticaret Fiyatı 50 Mutlak ve Karşılaştırmalı Verimlilik Üstünlüğü Karşılaştırması 51 Mutlak Üstünlüğün Olmadığı Durumda Ticaretten Sağlanan Kazanç 52 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Kore Cumhuriyeti nde Değişen Karşılaştırmalı Üstünlük,

3 İçindekiler xi Karşılaştırmalı Üstünlük ve Rekabet Gücü 54 İktisadi Yeniden Yapılandırma 56 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Karşılaştırmalı Üstünlüğün Kaybedilmesi 58 Özet 60 Terimler 60 Çalışma Soruları 61 Bölüm 4 Karşılaştırmalı Üstünlük ve Faktör Donanımı 63 Giriş: Karşılaştırmalı Üstünlüğü Belirleyen Unsurlar 63 Modern Ticaret Teorisi 63 Hekscher-Ohlin (HO) Ticaret Modeli 64 HO Modelinde Ticaretten Elde Edilen Kazançlar 65 Ticaret ve Gelir Dağılımı 68 Stolper-Samuelson Teoremi 69 Spesifik Faktörler Modeli 71 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Tek Bir Doğal Kaynakla Karşılaştırmalı Üstünlük 73 Karşılaştırmalı Üstünlük Teorisinin Ampirik Olarak Sınanması 74 Hekscher-Ohlin Modelinin Uzantıları 75 Ürün Devresi (Ürün Yaşam Döngüsü) 76 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Birleşik Devletler ve Çin Arasındaki Ticaret 78 Dış Ticaret Yerine Dış Yatırım 79 Off-Shore Faaliyeti ve Dış Kaynak Kullanımı 81 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Çok Uluslu ABD Şirketleri ve Off-Shoring 82 Göç ve Ticaret 83 Ticaretin Ücretler ve İstihdam Üzerindeki Etkisi 85 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Ticaret İstatistikleri Ticaret İlişkilerini Çarpıtarak mı Yansıtır? iphone 3G Örneği 86 Özet 88 Terimler 89 Çalışma Soruları 90 Bölüm 5 Karşılaştırmalı Üstünlüğün Ötesi 92 Giriş: Ticaret Yapmak İçin Farklı Nedenler 92 Endüstri-İçi Ticaret 93 Endüstri-İçi Ticaretin Özellikleri 93 Endüstri-İçi Ticaretten Elde Edilen Kazançlar 96 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Birleşik Devletler ve Kanada Arasındaki Ticaret 98 Ticaret ve Coğrafya 99 Coğrafya, Ulaşım Maliyetleri ve İçsel Ölçek Ekonomileri 99 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Meksika daki İmalat Sanayisinin Değişen Coğrafyası 100

4 xii İçindekiler Dışsal Ölçek Ekonomileri 101 Ticaret ve Dışsal Ekonomiler 102 Sanayi Politikası 103 Sanayi Politikaları ve Piyasa Başarısızlığı 104 Sanayi Politikası Araçları 106 Sanayi Politikalarıyla İlgili Sorunlar 107 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Sanayi Politikalarına Karşı DTÖ Kuralları Gelişmekte Olan Ülkelere Zarar mı Veriyor? 109 Özet 111 Terimler 112 Çalışma Soruları 112 Bölüm 6 Tarifelerin ve Kotaların Teorisi 114 Giriş: Tarifeler ve Kotalar 114 Tarifelerin Analizi 114 Tüketici ve Üretici Rantı 115 Fiyatlar, Üretim ve Tüketim 116 Kaynak Tahsisi ve Gelir Dağılımı 118 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Tarife Oranlarının Karşılaştırılması 120 Tarifelerin Diğer Potansiyel Maliyetleri 122 Büyük Ülke Varsayımı 123 Efektif ve Nominal Koruma Oranları 124 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Uruguay ve Doha Turları 125 Kotaların Analizi 127 Kota Türleri 127 Kotaların Yabancı Üreticilerin Kârları Üzerindeki Etkisi 128 Gizli Korumacılık 130 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Fikrî Mülkiyet Hakları ve Dış Ticaret 131 Özet 133 Terimler 133 Çalışma Soruları 134 Bölüm 7 Dış Ticaret Politikası 136 Giriş: Ticaret Politikası, Tarifeler ve Korumacılık Lehinde Argümanlar 136 Büyük Ticaret Hacmine Sahip Ülkelerin Tarife Oranları 137 Korumacılığın Maliyeti 139 Ortak Hareket Etmenin Temel Mantığı 140 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Tarım Sübvansiyonları 141 Ülkelerin Sanayilerini Koruma Nedenleri 143 Gelir Elde Etme 143 İstihdam Argümanı 144 Bebek Endüstri Tezi 145 Ulusal Güvenlik Argümanı 146 Kültürel Değerlerin Korunması Argümanı 146 Misilleme Argümanı 146 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Geleneksel Bilgi ve Fikrî Mülkiyet 147

5 İçindekiler xiii Amerika Birleşik Devletleri nin Korumacılık Siyaseti 149 Fark Giderici (Telafi Edici) Vergiler 149 Antidamping Vergileri 150 Kaçınma Hükmü Kolaylığı 151 Kısım 301 ve Ayrıcalıklı ÖRNEK OLAY ANALİZİ Ekonomik Yaptırımlar 152 Özet 154 Terimler 154 Çalışma Soruları 155 Bölüm 8 Uluslararası Ticaret, İş Gücü ve Çevre Standartları 156 Giriş: Gelir ve Standartlar 156 Standart Belirlemek: Uyumlaştırma, Ortak Tanıma ya da Ayrıştırma 157 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Gelir, Çevre ve Toplum 159 İş Gücü Standartları 160 İş Gücü Standartlarının Belirlenmesi 161 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Çocuk İş Gücü 162 İş Gücü Standartları ve Ticaret 163 Düşük Standartların Yıkıcı Uygulamalar Olarak Kullanıldığına İlişkin Kanıtlar 165 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Uluslararası Çalışma Örgütü 166 Ticaret ve Çevre 167 Sınır Ötesi ve Sınır Ötesi Olmayan Etkiler 167 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Ticaret Engelleri ve Tehlike Altındaki Türler 169 Ticaret Önlemlerine Alternatifler 171 İhracat Etiketleri 172 Ev Sahibi Ülke Standartlarının Talep Edilmesi 172 Uluslararası Müzakereleri Artırmak 173 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Küresel İklim Değişikliği 174 Özet 176 Terimler 177 Çalışma Soruları 177 KISIM 3 Uluslararası Finans 179 Bölüm 9 Ticaret ve Ödemeler Dengesi 180 Giriş: Cari İşlemler Hesabı 180 Ticaret Dengesi 180 Cari İşlemler Dengesi 181 Finans ve Sermaye Hesaplarına Giriş 183 Finansal Akımların Türleri 186 Finansal Akımlar Üzerindeki Sınırlamalar 189 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Krizi ve Ödemeler Dengesi 190 Cari İşlemler Hesabı ve Makroekonomik Denge 192 Ulusal (Millî) Gelir ve Üretim Hesapları 193

6 xiv İçindekiler Cari Açıklar Zararlı mı? 197 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Birleşik Devletler de Cari Açıklar 199 Uluslararası Borç 201 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Kötü Borç 202 Uluslararası Yatırım Pozisyonu 203 Özet 204 Terimler 205 Çalışma Soruları 206 EK A: Uluslararası Yatırım Pozisyonunun Ölçülmesi 207 EK B: Ödemeler Dengesi Verileri 208 Bölüm 10 Döviz Kurları ve Döviz Kuru Sistemleri 209 Giriş: Sabit Kur, Esnek Kur veya İkisi Arasındaki Sistemler 209 Döviz Kurları ve Döviz Ticareti 210 Döviz Tutmanın Nedenleri 211 Kurumlar 212 Döviz Kuru Riski 212 Döviz Arz ve Talebi 213 Esnek Döviz Kuru ile Arz ve Talep 214 Uzun Dönemde Döviz Kurları 215 Orta Dönemde ve Kısa Dönemde Döviz Kurları 218 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Dünyadaki En Büyük Piyasa 222 Reel Döviz Kuru 224 Esnek Döviz Kurunun Alternatifleri 226 Sabit Döviz Kuru Sistemleri 227 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Bretton Woods Sisteminin Sonu 231 Doğru Döviz Kuru Sistemi Seçimi 233 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Parasal Birlikler 235 Ortak Para Alanları 236 Ortak Para Kullanılmasının Koşulları 237 ÖRNEK OLAY ANALİZİ NAFTA Bölgesi Optimal Bir Para Alanı mı? 239 Özet 240 Terimler 241 Çalışma Soruları 241 EK: Faiz Paritesi Koşulu 242 Bölüm 11 Açık Ekonomi Makroiktisadına Giriş 244 Giriş: Küresel Bağlamda Makroekonomi 244 Toplam Talep ve Toplam Arz 245 Maliye ve Para Politikaları 250 Maliye Politikası 250 Para Politikası 251 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Büyük Bunalım Dönemi nde Maliye ve Para Politikaları 253

7 İçindekiler xv Cari İşlemler Dengesinin Yeniden Değerlendirilmesi 256 Maliye ve Para Politikaları, Faiz Oranları ve Döviz Kuru 256 Maliye ve Para Politikası ve Cari Denge 258 Uzun Dönem 260 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Arjantin ve Makroekonomik Politikaların Sınırları 260 Cari İşlemlerdeki Dengesizlikler İçin Makro Politikalar 262 Ayarlanma Süreci 263 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Amerika Birleşik Devletleri nde Ayarlanma Süreci 264 Gelişmiş Ülkelerde Makroekonomik Politikaların Koordinasyonu 266 Özet 267 Terimler 268 Çalışma Soruları 268 Bölüm 12 Uluslararası Finansal Krizler 270 Giriş: Finansal Entegrasyonun Karşı Karşıya Kaldığı Tehditler 270 Bir Finans Krizinin Tanımı 271 Uluslararası Finans Krizlerinin Kaynakları 273 Ekonomik Dengesizliklerden Kaynaklanan Krizler 273 Sermaye Hareketlerindeki Oynaklıktan Kaynaklanan Krizler 274 ÖRNEK OLAY ANALİZİ 1994 ve 1995 Meksika Pezo Krizi 276 Krizden Kaçınırken Karşılaşılan İç Engeller 279 Ahlaki Tehlike ve Finans Sektörünün Regülasyonu 279 Döviz Kuru Politikası 280 Sermaye Hareketleri Kontrolleri 281 ÖRNEK OLAY ANALİZİ 1997 ve 1998 Asya Krizi 282 Kriz Yönetiminde İç Politikalar 286 Uluslararası Finansal Mimaride Reform 287 Borçlanmada Son Merci (Nihai Kredi Mercii) 288 Koşulluluk 289 Reform Aciliyeti 291 ÖRNEK OLAY ANALİZİ 2007 Küresel Krizi 291 Özet 295 Terimler 297 Çalışma Soruları 297 KISIM 4 Küresel Ekonomide Bölgesel Konular 299 Bölüm 13 Dünya Ekonomisinde Amerika Birleşik Devletleri 300 Giriş: Yeni Bir Dünya Ekonomisi 300 Arka Plan ve İçerik 301 ÖRNEK OLAY ANALİZİ İmalat Sanayisinin Birleşik Devletler deki Durumu 303

8 xvi İçindekiler ABD nin Ticari İlişkilerinde Değişen Odak 304 NAFTA Modeli 307 Kuzey Amerika nın Demografik ve Ekonomik Özellikleri 307 Kanada-ABD Ticari İlişkileri 308 Meksika nın Ekonomik Reformları 310 Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması 311 NAFTA ile İlgili İki Özel Durum 313 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Ejidolar, Tarım ve Meksika daki NAFTA 314 Yeni ve Eski Anlaşmalar 316 İş Gücü ve Çevre Standartları 317 Yatırımcı-Devlet İlişkileri 319 Ticaretten Kaynaklanan İstihdam Kaybı 320 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Afrika İçin Büyüme ve Fırsat Kanunu 322 Özet 323 Terimler 324 Çalışma Soruları 325 Bölüm 14 Avrupa Birliği: Çok Sayıda Pazarın Tek Pazarda Birleşmesi 326 Giriş: Avrupa Birliği 326 Avrupa Pazarının Genişliği 328 Avrupa Birliği ve Birliğin Öncüleri 330 Roma Antlaşması 330 Kurumsal Yapı li ve 1980 li Yıllarda Toplulukta Derinleşme ve Genişleme 333 Eurodan Önce 333 Derinleşmenin İkinci Dalgası: Avrupa Tek Senedi 335 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Schengen Anlaşması 335 Delors Raporu 336 Avrupa Tek Senedinden Elde Edilen Kazançların Tahmini 337 SEA Uygulamasında Karşılaşılan Sorunlar 339 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Erasmus Programı ve Yüksek Öğretim 341 Derinleşmenin Üçüncü Dalgası: Maastricht Antlaşması 342 Parasal Birlik ve Euro 343 Parasal Birliğin Maliyetleri ve Faydaları 344 Euronun Ekonomi Politiği 345 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Finansal Krizi ve Euro 347 Avrupa Birliğinin Genişlemesi 350 Yeni Üyeler 350 ÖRNEK OLAY ANALİZİ İspanya nın Dışarıya Doğru Göçten İçeriye Doğru Göçe Geçişi 351

9 İçindekiler xvii Geleceğe İlişkin Demografik Zorluklar 353 Özet 354 Terimler 355 Çalışma Soruları 356 Bölüm 15 Latin Amerika da Ticaret ve Politika Reformu 357 Giriş: Bir Latin Amerika Ekonomisinin Tanımlanması 357 Nüfus, Gelir ve Ekonomik Büyüme 358 İthal İkameci Sanayileşme 360 İthal İkameci Sanayileşmenin Kökeni ve Hedefleri 360 İthal İkameci Sanayileşmeye Yönelik Eleştiriler 363 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Meksika da İthal İkameci Sanayileşme 364 Makroekonomik İstikrarsızlık ve Ekonomik Popülizm 366 Latin Amerika da Popülizm 367 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Peru da Ekonomik Popülizm, li Yıllarda Borç Krizi 369 Borç Krizinin Merkezinde Yer Alan Sebepler 369 Borç Krizine Tepkiler 371 Neoliberal Politika Reformu ve Washington Uzlaşısı 373 Enflasyonu Kontrol Altına Alan İstikrar Politikaları 373 Yapısal Reform ve Ticarette Açıklık 375 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Latin Amerika da Bölgesel Ticaret Blokları 376 Gelecek Nesil Reformlar 378 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Şili Modeli 379 Özet 381 Terimler 382 Çalışma Soruları 382 Bölüm 16 Doğu Asya da İhracata Yönelik Büyüme 384 Giriş: Yüksek Performanslı Asya Ekonomileri 384 Nüfus, Gelir ve Ekonomik Büyüme 386 Hong Kong Üzerine Bir Açıklama 387 YPAE Ülkelerindeki Büyümenin Genel Özellikleri 388 Paylaşılan Büyüme 389 Hızlı Fiziki ve Beşerî Sermaye Birikimi 389 Sanayi Malları İhracatındaki Hızlı Büyüme 390 İstikrarlı Makroekonomik Ortam 391 Kurumsal Ortam 391 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Yüksek Performanslı Asya Ekonomilerinde İş Yapmak 392 Mali Disiplin ve İş Dünyası-Hükûmet İlişkileri 394 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Ekonomi, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı (METI) Danışma Konseyi 394

10 xviii İçindekiler Rant Kollamadan Kaçınmak 396 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Doğu Asya Ekonomileri Açık Ekonomiler miydi? 397 Sanayi Politikalarının Rolü 399 YPAE de Belirli Sektörlerin Hedeflenmesi 399 Sanayi Politikaları İşe Yaradı mı? 401 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Güney Kore de HCI 402 Sanayi Malları İhracatının Rolü 403 Büyüme ile İhracat Arasındaki Bağlantılar 404 İhracatın Teşviki Diğer Bölgeler İçin İyi Bir Model midir? 405 ÖRNEK OLAY ANALİZİ Asya Ticaret Blokları 406 Bir Asya Ekonomik Büyüme Modeli Var mıdır? 407 Özet 409 Terimler 410 Çalışma Soruları 411 Bölüm 17 Dünya Ekonomisinde BRIC Ülkeleri 412 Giriş: BRIC ler 412 Demografik ve Ekonomik Özellikler 413 BRIC Ülkelerinde Ekonomik Reform 417 Çin deki Reform Süreci 418 Hindistan ın Ekonomik Reformları 419 Rusya nın Ekonomik Reformları 420 Brezilya nın Ekonomik Reformları 421 BRIC Ülkeleri İçin Bir Sonraki Adım 422 ÖRNEK OLAY ANALİZİ: Neden SSCB Çökerken Çin Başarılı Oldu? 423 Dünya Ekonomisinde BRIC ler 425 Ticaret Kalıpları 426 BRIC Ülkelerinin Dünya Ekonomisinde Yarattığı Zorluklar 428 Hizmetler 428 İmalat Sanayisi 429 Doğal Kaynaklar 430 Çözümlenmemiş Sorunlar 430 Gelecekteki Tercihler 433 Özet 434 Terimler 435 Çalışma Soruları 435 Terimler Sözlüğü 437 Dizin 451