Eğitimin Amacı. Bakım-onarım işlerinde ortaya çıkan riskleri ve alınması gereken önlemleri öğrenmek.

Transkript

1

2 Eğitimin Amacı Bakım-onarım işlerinde ortaya çıkan riskleri ve alınması gereken önlemleri öğrenmek.

3 Öğrenim Hedefleri Bina, tesis ve makine bakımında ortaya çıkabilecek tehlikeler, İlgili mevzuat hakkında bilgi sahibi olmak.

4 Konu Başlıkları 1. Makina, Elektrik, Bina ve Tesisler 2. Bakım onarım işlerinde dikkat edilecek hususlar Bakım ve onarım öncesi Bakım ve onarım sırasında Bakım ve onarım sonrası 3. İlgili mevzuat

5 Bakım Onarım İşlerinde Güvenlik Bakım ve onarım hizmetleri; Makine, tezgah ve tesislerin daha uzun sürelerle, arızasız ve problemsiz olarak çalışmasını; beklenmedik arızalar sebebiyle tehlikeli durumların ortaya çıkmaması; istenmeyen olaylara, kazalara, yaralanmalara, malzeme hasarlarına, zaman kaybına sebep olmaması için yapılan planlı ve düzenli çalışmalardır.

6 Periyodik bakımlar : Makine ve tesislerin ömrünün uzamasına katkıda bulunur. Beklenmedik arızalar sebebiyle kazalara sebebiyet verilmesini önler can güvenliğini sağlar. Ancak yapılan istatistikler, ve edindiğimiz tecrübeler, tamir, bakım ve onarım çalışmaları esnasında çok fazla sayıda kazaların meydana geldiğini göstermektedir. Bu kazalar, tamir ve bakım çalışmalarının yeterli emniyet tedbiri alınmadan yapılmış olmasından kaynaklanmaktadır. Bu sebeple, bakım ve onarım faaliyetlerinin planlı, programlı olarak yapılması gerekmektedir.

7 BAKIM VE ONARIM İŞLERİNDE KAZA SEBEPLERİNİ VE KAZA DAĞILIMINI GÖSTEREN BİR İSTATİSTK ÇALIŞMASI Kaza Yüzde Kaza sebebi sayısı Toplam Oranı Çalışma izni Yok 20 Uygun değil 6 64 % 21,8 Uygulanmamış 38 Kişisel Yok 10 koruyucular Uygun değil %14,3 Kullanılmamış 17 Çalışma sistemi 41 %14.0 Tesis Yanlış tasarım 14 Yanlış tesis % 10,5 Yetersiz bakım 5 Makine Yok 5 koruyucuları Uygun değil % 9,9 Arızalı 10 Çalışılan yer Yüksekte çalışma 14 Giriş -çıkış 8 25 % 8,5 Temizlik 3 Eğitim, Denetim, Yetersiz eğitim 10 gözetim Yetersiz Göz-Den 5 24 %8,2 Kurallara uymama 9

8 İşyerlerinde, bakım onarım işlemleri için TALİMATLAR ve YÖNERGELER hazırlanmalıdır. Sözlü emirler, yanlış duymalara ve yanlış anlaşılmalara sebep olabileceğinden dolayı, insan hayatının söz konusu olduğu durumlarda güvenilir değildir. Etkili kontrol, yazılı bir sistemle sağlanmalıdır. Yönergelerin yanında eğitim ve denetim hizmetleri asla göz ardı edilmemelidir.

9 Bakım Onarım İşlerinde Güvenlik Yönergelerde ve talimatlarda, çalışma izin şartları net olarak belirlenmelidir. İşi yapanların, bundan sorumlu olanların, böyle izinleri imzalayacak kişilerin açık ve net bir şekilde belirlenmesi, bu kişilerin de doğru ve etkin karar vermeleri gerekmektedir.

10 Bakım Onarım İşlerinde Güvenlik Bakım onarım çalışmaları için bir izin sistemi kurulmalıdır Bu sistemde; Yapılacak iş, İşi kimin denetleyeceği, Alınacak güvenlik tedbirleri, İşe başlamadan önce çalışanlar tarafından alınması gerekli tedbirler,(örneğin; fiziksel kilitleme aygıtlarının takılması, tehlike uyarı levhalarının asılması gibi)

11 Bakım Onarım İşlerinde Güvenlik Çalışma alanının güvenli olup olmadığının tespiti ve güvenli hale getirilmesi, Çalışma izninin kaldırılmasından önce yapılması gerekli işlemlerin belirtilmesi, bu işlemlerin kimler tarafından yapılacağının açık olarak yazılması, belge sisteminin yerleştirilmesi, Gerekmektedir.

12 Bakım Onarım İşlerinde Güvenlik Bu şekilde uygun bir sistemle, planlı ve programlı yapılan çalışmalarda: İş veriminin artması sağlanır; Malzeme kayıpları en aza indirilir, İsraf önlenir, Her şeyin en iyi ve en verimli şekilde kullanılması sağlanır, Çalışanların GÜVENİ kazanılmış olur.

13 Bakım Onarım İşlerinde Güvenlik Bakım ekibine; Makinelerin korunması ilkeleri, Elektrik ve mekanik güvenlik, Bakım işlerinde çalışma izni, hususlarında yeterli eğitim verilmelidir. Ayrıca iyi bir denetim ve otokontrol sistemi kurulmalıdır.

14 Bakım Onarım İşlerinde Güvenlik Makine tezgah ve tesislerde normal çalışmalar esnasında görülen değişik durumlar veya arızalar kayda alınmalı, büyük revizyon ve bakım çalışmaları esnasında bu kayıtlardan istifade edilmelidir.

15 Bakım Onarım İşlerinde Güvenlik Kişiye kendini denetleyebilme melekesi kazandırılmalıdır, Tüm personelin birbirini denetlemesi sağlanmalıdır Çalışanlara, başıboş olmadıkları, yetkililer tarafından denetlenmekte oldukları hissi mutlaka verilmelidir, Sonuçta ödüllendirme ve ceza uygulanmalıdır

16 Bakım Onarım İşlerinde Güvenlik Planlı Olmayan Bakım Onarım İşlerinde: Uygun malzeme ve yetişmiş eleman bulunamaması İzin prosedürünün işletilememesi Gerekli emniyet tedbirlerinin alınmasında zorluklarla karşılaşılması Zamanla yarışmak zorunda kalınması Gibi problemlerle karşılaşmak mümkündür.

17 Bakım Onarım İşlerinde Güvenlik Bakım Ve Onarım İşlerindeki Kazalar, En Çok, İşe başlamadan önce ve İşin bitiminde meydana gelmektedir.

18 Bakım Onarım İşlerinde Güvenlik Bu Kazaları Önlemek İçin Kayıt sisteminin yerleştirilmesi, Bakımların uzman kişiler tarafından yapılması, Personelin ve koruyucuların etkili bir şekilde denetlenmesi, Muayene veya bakım sırasında, koruyucuların kaldırılması gerektiğinde, gücün kesilmesi, şalterin kilitlenmesi, Makine yapımcılarının tavsiyelerine dikkat edilmesi, Sağlanmalıdır

19 Bakım Onarım İşlerinde Güvenlik Kilitleme Yapılacak Yerler Elektrik kabloları Elektrikli cihazlar Lazer Hareketli makine parçaları Hidrolik sistemler Havalı sistemler Yaylar

20 Kilitlemede 6 Adım Yetkili personel Donanımı durdurma Enerjiyi izole etmek Kilitlemek Enerjiyi boşalt Kilidi kontrol et Bakım onarım

21 Kilitleme Düzenekleri

22 Emniyet Takozları

23 Her makine ve tesis için bakım, onarım ve kontrol talimatları hazırlanmalı, Bakım ve onarım işlerinde uygun ve yeterli aydınlatma sağlanmalı, Rutubetli ve iletken ortamlarda düşük gerilimli (24 volt) aydınlatma cihazları kullanılmalı, Malzemelerin konabilmesi ve kolaylıkla taşınabilmesi için uygun TAKIM ÇANTALARI veya kutuları verilmeli, Bakım ve onarım işlerinde iyi malzeme kullanılmalıdır (Malzemenin kötü olması bakımı da kötü hale getirir, kötü bakım arızalara ve kazalara davetiye çıkarır)

24 Asansör makine dairesi veya boşlukları, geçit olarak kullanılmayacak ve buralara hiç bir şey depo edilmeyecektir. Bu yerlere girilmesini sağlayacak kapılar her zaman kilitli bulundurulacak ve ancak sorumlu elemanlar tarafından açılacaktır. (İSGT. Md. 25)

25 Atölye içinde veya işçilerin erişebileceği yerlerde bulunan tevzi tabloları, panoları ile kontrol tertibatı ve benzeri tesisat, kilitli dolap veya hücre içine konulacak veya bunların tabanı, elektrik akımı geçirmeyen malzeme ile kaplanmış olacaktır. Bakım ve onarım nedeniyle gerilim altındaki tesisatın tecritlerinin çıkarılması gerektiğinde, bu kısımlar paravana veya koruyucularla korunacaktır. (İSGT. Md. 277)

26 Yeraltı kablolarında yapılacak bir işlemde, cereyan kesilmesinden hemen sonra kapasitif boşalmayı temin için, üzerinde çalışılması gereken kabloların bütün iletkenleri kısa devre edilecek ve topraklanacaktır. Kısa devre ve topraklama işlemi, çalışma yerinin en yakın kısımları üzerinde ve bu yerin her iki ucunda yapılacaktır. Yeniden gerilim altına girme tehlikesini önlemek için, gerilim vermeye elverişli bulunan bütün ayırıcılar açık durumda kilitlenmiş olacaktır. (İSGT. Md. 294)

27 Kontrol, bakım ve onarımı yapılacak makine ve elektrik devrelerinin akımı kesilecek ve akımı kesen şalter veya anahtarlarda kilitleme tertibatı bulunacak veya bunların açık oldukları, uygun şekilde belirtilecektir.

28 Onarılacak hava hatlarının her iki tarafı devreden çıkarıldıktan sonra, ayrıca topraklanacak ve onarım işçilerine emniyet kemerleri gibi uygun kişisel korunma araçları verilecektir. (İSGT. Md. 347)

29 Sonsuz vidalı transportörler, çelik veya levhalarla döşenmiş oluklar içine konulacak, bu oluklar en az 3 mm. kalınlığında ve kaldırılıp açılabilen aynı malzemeden yapılmış kapaklarla kapatılacaktır. Bu kapakların altına metal ızgaralar yerleştirilecektir. Kapaklar açılınca transportör otomatik olarak duracaktır. Bunun sağlanamadığı hallerde, transportör durdurulmadan ve kumanda tertibatı kilitlenmeden, tıkanıklıklar giderilmeyecek veya onarım yapılmayacak ve bunların motorları, fazla yüklemede otomatik olarak duracaktır. (İSİGT. Md. 452)

30 Korozif, parlayıcı, patlayıcı veya zehirli maddelerin taşındığı boru veya kanalların onarım işlerine başlanmadan önce, vanalar iyice kapatılıp kilitlenecek veya uygun sürgü tertibatı ile bağlanacak, boru ve kanallar tamamen boşaltılacak ve bu arada çıkacak gaz veya buhar, dağılıp kayboluncaya kadar beklenecektir. Oksijenle kaynak veya kesme işleri yapıldığı hallerde, borular yıkanacak ve gerektiğinde kaynar su veya buhar geçirilecektir. (İSİGT. Md. 515)

31 Tehlikeli sıvılar konan ve kısmen veya tamamen gömülü olan tankların bütün kontrol araçları çukurların içine inilmesini gerektirmeden kullanılacak şekilde imal ve tesis edilmiş olacak ve bunların, çukur dışında çalıştırılmaya elverişli kilitlenebilen güvenlik tertibatı bulunacaktır.

32 Tamburu boşa alınabilen kavramalı vinçler, frenler sıkılmadan tamburun boşa alınması, kavrama bağlanmadan ve güvenli bir surette kilitlenmeden frenlerin gevşetilmesi mümkün olmayacak biçimde uygun bir kilit düzeniyle donatılır. Fren sistemleri, enerji kesilmesinde otomatik çalışacak biçimde olmalıdır.

33 Küçük gerilimi aşan tesisatta fiş-prizin birbirinden ayrılmasını, fişin yerinden oynamasını önleyecek bir güvenlik düzeni bulundurulmalıdır. Devre gerilimi kesilmeden fiş yerinden çıkarılmamalıdır. Devre geriliminin uzaktan kumandayla kesildiği elektrikli kilitleme düzenleri, bu hükmün dışındadır.

34 Devrelere, fiş priz düzeniyle alçak gerilim verilmekteyse, fiş ve priz akım taşıdıkları sırada birbirinden ayrılmayacak biçimde elektriksel ve mekanik olarak kilitlenecektir. Fiş priz biçiminde yapılmış olan kablo ekleme ve bağlantı başlıkları gerilim kesilmeden, birbirlerinden ayrılmamalıdır.

35 Elektrikli aygıtların yetkisiz kişilerce oynanması tehlike yaratacak kumanda kolları, özel anahtarı bulunan kilitlerle kilitlenmeli, bu sağlanamazsa aygıtlar; kapısı kilitlenebilen bir bölmeye yerleştirilmelidir. Anahtarlar sorumlu kişilere teslim edilmelidir.

36 Üzerinde çalışma yapılacak elektrik tesisatının besleme kaynaklarından ayrılması ve topraklanması gerekir. Bu gibi yerlere gerilim veren devre kesicileri açık durumda kilitlenmedikçe veya çalışılan yere gerilim verilmesi başka bir yolla kesin olarak önlenmedikçe çalışma yapılamaz. Korkuluklu platformlarla çalışılması imkanı sağlanamayan ve 4 metreden fazla yüksekliği bulunan binaların dış kısımlarında, çatılarında ve benzeri yüksek yerlerde, bakım veya onarım işleriyle her türlü bina sökme ve yıkma işlerinde gerekli güvenlik tedbirleri alınacak ve çalışan işçilere, uygun baret, emniyet kemerleri ve bağlama ipleri gibi kişisel korunma araçları verilecek ve işçiler bunları kullanacaklardır.

37 İçinde parlayıcı madde depolanan veya bu maddelerle kirlenmiş tank yahut varillerin, kaynakla tamiri yapılmadan önce, içi buhar ve deterjanla temizlenmeli ve su veya asal gazlarla (Azot, CO2 vb.) doldurulmalıdır. (İSİGT. Md. 528) Gömlekli veya çift cidarlı veya kapalı kaplarda ısı veya kaynak işleri yapılmadan önce, bunlar iyice havalandırılacak ve kaynak işlerinin yapıldığı sürece hiç bir şekilde oksijen verilmemelidir. (İSİGT. Md. 520)

38 Makinelerde herhangi bir bakım ve onarım işlemi yapıldıktan sonra koruyucu düzenlerin yerlerine düzgün olarak takılmasına dikkat edilmelidir. Bu hususta gerekli kontroller yapılmalıdır. İşyerlerinde, makine tezgah ve tesisler üzerinde yapılan tamir ve bakımlar esnasında çıkarılmış olan makine koruyucu sistemlerin yerlerine yerleştirmeden makineyi, tezgahı veya tesisi çalıştırdıkları, koruyucuların kenarda köşede tozlanmaya terk edildikleri çok sık rastlanan hatalı hareketlerdendir. Bu hatalı davranışlar birçok kazanın sebebini teşkil etmektedir.

39 Zararlı, zehirli gazların bulunduğu, havalandırmanın yeterli olmadığı yerlerde (Tehlikeli gaz, buhar veya sislerin meydana gelebileceği tank veya depolarda) yapılan çalışmalarda; Gerekli KİŞİSEL KORUYUCU MALZEMELER verilmeli ve kullanmaları sağlanmalı, TECRÜBELİ ve USTA İŞÇİLER çalıştırılmalı, Dışarıda en az bir GÖZLEMCİ görevlendirilmeli, Önceden zehirli ve zararlı gazların ÖLÇÜMÜ yapılmalı, Çalışma ortamına mekanik sistemlerle TEMİZ HAVA verilmeli, Muhtemel bir zehirlenme durumunda İLK YARDIM yapacak kişi ve malzeme hazır bulundurulmalıdır. (İSİGT. Md. 505, 514)

40 Hendek, çukur, kanal ve diğer kazı işlerinin yapıldığı durumlarda, uygun şekilde payandalar ve korkuluklar yapılmalı ve buralar geceleri ışıklandırılmalıdır. (İSİGT. Md. 506) Basınçlı kazanlar ve kaplar basınç altında iken onarılmamalıdır. (İSİGT. Md. 508) Onarılacak tank veya depoların diğer tank veya depolarla olan bağlantıları kesilmelidir. (İSİGT. Md. 511)

41 Onarılan tank veya depoların içinde mekanik karıştırma tertibatı bulunduğu durumlarda, onarıma başlanmadan önce karıştırma tertibatının güç kaynağı ile irtibatı kesilmeli ve karıştırıcı uygun şekilde takozlanmalı veya desteklenerek bağlanmalıdır. (İSİGT. Md. 512) Bina ve tesisatta yapılacak bakım ve onarın işlerinde, geçici olarak uygun ve güvenli sabit merdivenler, platformlar, geçit ve iskeleler kullanılmalıdır. (İSİGT. Md. 503)

42 Merdivenler Basamakları düz ve sağlam olmalı Elektrik işlerinde metal olmayan merdivenler kullanılmalı Kaymaması için ayakları kauçuk kaplı olmalı Gövdesi sağlam, kaynaksız ve eksiz olmalı İki ayaklı merdivenlerin ortasında ayrılmayı önleyici parçası olmalı Tek kişinin kullanacağı el merdivenlerinin üst ucu çengelli olmalı, çengelsiz merdivenleri aşağıda bir kişi tutmalı Merdivende tek kişi çalışmalı ve son iki basamağına çıkılmamalı Merdivene yüzü dönük çalışılmalı Merdivende çalışacak kişinin beli, merdivenin dik bileşenleri 42 arasından çıkmamalı.

43 Merdivenler Merdiven kullanımında 3 nokta kuralına uyulmalıdır. (iki ayak bir el veya iki el bir ayağın merdivene temas etme durumu) Merdivenler yandaki resimlerdeki gibi tehlikeli yerlerde kurulmamalı Düz merdivenlerde son üç basamak çıkılacak zeminden cm. yukarı taşmalı Seyyar iskelelerin tekerlekleri frenli olmalı, çalışma sırasında mutlaka frenlenmeli, hareket ettirileceğinde üzerinde işçi bulunmamalıdır. 43