Buna ilaveten proje sahasının etki alanındaki alanlar Tablo 47 de ve aşağıdaki bölümlerde açıklanmıştır.

Transkript

1 IV Koruma alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Çevre Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera Kanunu kapsamındaki alanlar vb.) Projenin yer aldığı Amasra İlçesi nin doğal sit alanları; Tavşan Adası 1. Derece, Boztepe ada kütlesinin üst kısmı 1. Derece, Çakraz Göçkündemirci Köyü kıyı şeridi ve köy yerleşmesinin 1 km kuzeyinde Yalı Mevkiindeki koy 1. Derece, Çakraz Bozköy kıyı şeridi 1. Derece, Çakrazşeyhler Köyü kıyı şeridi 2. Derece, Gürcüoluk Mağarası dır ( Buna ilaveten proje sahasının etki alanındaki alanlar Tablo 47 de ve aşağıdaki bölümlerde açıklanmıştır. Tablo 47. Amasra İlçesi Arkeolojik Sit Alanları Arkeolojik Sit Alanları Boztepe Ada Kütlesinin üst kısmı Boztepe Mahallesi Kaleiçi Mahallesi Bedesten Mevkii Tavşan Adası Tekketepe Mevkii Nekropol Alanı (TTK Lojmanları altı-amasra Mezarlığı sınırına kadar) Direklikaya Küçük Liman Antik Rıhtım Belediye Lojmanlarının bulunduğu alan Günümüz Mezarlığı T.T.K. girişine kadar T.T.K. hizmet binalarının bulunduğu alan bedestene kadar Kaynak: Sit Alanı 1. derece 3. derece 3. derece 3. derece 1. derece 3. derece 3. derece 3. derece 2. derece 2. derece 2. derece 3. Derece Tablo 47 de verilen sit alanları proje sahası sınırları içerisinde yer almayıp, projenin muhtemel etki alanındadır. Küre Dağları Milli Parkı: Bartın ve Kastamonu İlleri sınırları içinde kalmakta olan milli parkın alanı ha dır. Küre Dağları Milli Parkı, Batı Karadeniz Bölgesinin Küre Dağları üzerinde zengin ağaç çeşitliliği, flora ve fauna ile yaban hayatına sahiptir. Geyik, karaca, ayı, kurt, tilki, çakal, tavşan, yaban domuzu, ötücü kuşlar ve yırtıcı kuşlar ile birlikte sürüngenlerde vardır. Söz konusu alan, Orman ve Su İşleri Bakanlığı. Bölge Müdürlüğü Küre Dağları Milli Park Müdürlüğü nün Ek 1 de yer alan görüşüne göre; proje sahası sınırlarında yer almamaktadır. Söz konusu Milli Park, proje sahasının yaklaşık 15 km (kuş uçuşu) güneydoğusunda yer almaktadır. Proje sahası ve yakın çevresinde ÇED Yönetmeliği Ek-5 de verilen; Duyarlı Yöreler listesi dikkate alınarak koruma alanları durumu aşağıda verilmiştir. 113

2 1. Ülkemiz mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlardan, a) Proje alanında; tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu nun 2 nci maddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca belirlenen "Milli Parklar", "Tabiat Parkları", "Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları" bulunmamaktadır. b) Proje alanında; tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca mülga Çevre ve Orman Bakanlığı nca belirlenen "Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları" bulunmamaktadır. c) Proje alanında; tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının "Tanımlar" başlıklı (a) bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt bentlerinde "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve "Koruma Alanı" olarak tanımlanan ve aynı kanun ile tarihli ve 3386 sayılı Kanunun (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar bulunmamaktadır. ç) Proje alanında Ramsar Sözleşmesi kapsamına giren Sulak Alanlar, bilimsel araştırmalar için önem arz eden, ülkemiz için endemik türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezevleri, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, 2872 sayılı Çevre Kanunu nun 9. maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından Özel Çevre Koruma Bölgeleri bulunmamaktadır. d) Proje alanında; tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği nin 17, 18, 19 ve 20 nci maddelerinde tanımlanan alanlar bulunmamaktadır. e) Proje alanında; tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği nin 49 uncu maddesinde tanımlanan "Hassas Kirlenme Bölgeleri" bulunmamaktadır. f) Proje alanında; tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu nun 9 uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından "Özel Çevre Koruma Bölgeleri" olarak tespit ve ilan edilen Özel Çevre Koruma Bölgeleri bulunmamaktadır. g) Proje alanında; tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu na göre koruma altına alınan alanlar bulunmamaktadır. ğ) Proje alanında; tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler bulunmaktadır. Bu bağlamda proje sahasındaki orman vasıflı araziler için kamulaştırma söz konusu olmayıp, bu alanlar için 6831 sayılı Orman Kanunu nun 17. Maddesi ve Orman Kanununun 17 ve 18 i Maddelerinin Uygulama Yönetmeliği gereğince gerekli izinler alınacak ve Orman Genel Müdürlüğü nün talimatları doğrultusunda hareket edilecektir. Santral sahasındaki orman arazileri için T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü nden Ön İzin alınmıştır. h) Proje alanında; tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar bulunmamaktadır. ı) Proje alanında; tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. 114

3 i) Proje alanında mera arazisi bulunmamaktadır. j) Proje alanında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği nde belirtilen ve sulak alan bulunmaktadır. Proje sahası içerisinde sadece Katır Dere ve Çıkrıkçı Dere bulunmaktadır. 2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli alanlar Proje alanında Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli alanlar bulunmamaktadır. 3. Korunması gereken alanlar a) Proje alanında, Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tespit edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar ve benzeri) alanlar bulunmamaktadır. b) Tarım Alanları: Proje alanında tarım alanı bulunmaktadır. Proje kapsamındaki tarım arazilerinin vasıfları, kamulaştırma sırasında belirlenecek ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu nun 13. maddesi hükümleri doğrultusunda tarım dışı kullanım izinleri alınacaktır. c) Sulak Alanlar: Proje alanında; Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suların durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin çekilme devresinde 6 metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler bulunmamaktadır. ç) Proje alanı çevresinde göller, akarsular, yeraltı suyu işletme sahaları bulunmaktadır. Bu husustaki detaylı bilgiler Bölüm IV.2.3 te sunulmuştur. d) Proje alanında; Bilimsel araştırmalar için önem arz eden ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar bulunmamaktadır. IV Flora ve Fauna (türler, endemik özellikle lokal endemik bitki türleri, alanda doğal olarak yaşayan hayvan türleri, ulusal ve uluslararası mevzuatla koruma altına alınan türler, nadir ve nesli tehlikeye düşmüş türler ve bunların alandaki bulunuş yerleri, av hayvanlarının adları, popülasyonları ve bunlar için alınan Merkez Av Komisyonu Kararları) proje alanındaki vejetasyon tiplerinin bir harita üzerinde gösterilmesi. Projeden ve çalışmalardan etkilenecek canlılar için alınması gereken koruma önlemleri (inşaat ve işletme aşamasında). Arazide yapılacak flora çalışmalarının vejetasyon döneminde gerçekleştirilmesi ve bu dönemin belirtilmesi Proje kapsamında yapılan flora ve fauna çalışmaları 2013 yılının Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz döneminde yerinde etüt edilmiştir. Söz konusu çalışma, aşağıda isimleri bulunan akademisyenler tarafından gerçekleştirilmiştir: Prof.Dr. Gülendam TÜMEN Yrd. Doç. Dr. Özgür YERLİ Prof. Dr. Yusuf KURUCU Prof.Dr. Fatih SATIL 115

4 Doç. Dr. Ekrem AKÇİÇEK Yrd. Doç. Dr. Sakin Vural VARLI Yrd Doç. Dr. Dilek Türker ÇAKIR Flora Metodoloji Floristik çalışmalar yapmak için etüt ve proje sahaları olarak proje arazisi incelenmiştir. Söz konusu etüt sahasında floristik çalışma örnekleme metodu kullanılarak yapılmıştır (Bkz. Şekil 75). Floristik çalışma sırasında literatür bilgilerinden ve ayrıca bazı türlerin tespiti için çiçek formüllerini çıkarmak amacı ile laboratuvar çalışmaları da yapılmıştır. Sahanın florasını tespit için bölgede arazi çalışması yapılmış ve toplanan herbaryum örneklerinin teşhisi ve arazide yapılan gözlemlere dayalı olarak alanın bu dönemdeki florası ortaya çıkarılmıştır. Bitki türlerinin teşhislerinde "Flora of Turkey and The East Aegean Islands" adlı 11 ciltten oluşan eser esas alınmıştır. Ayrıca Flora Europeae adlı eser ile bölgede yapılmış lisans ve lisans üstü tezlerden de faydalanılmıştır. Daha sonra Flora baz alınarak hazırlanan kolay erişim sağlayan ama tam olarak bütün veriler girmediği için ikincil güvenilir olan TUBITAK Türkiye bitkileri veri servisinden (www. turkherb.ibu.edu.tr) faydalanılmıştır. Proje sahası, grid kareleme sistemine göre A4 karesinde yer almaktadır (Bkz. Şekil 76). Floristik çalışma yapmak için etüt sahası olarak proje sahası ve etrafındaki yaklaşık 12 km yarıçapında bir alan incelenmiştir. 116

5 Şekil 75. Floristik Çalışmalarda İzlenen Yol 117

6 Şekil 76. Faaliyet Alanın Grid Kareleme Sistemindeki Yeri Etüt sahasında bulunan geniş yapraklı ağaç, çalı, ağaççık ve maki türlerinin yanı sıra yamaçlarda iğne yapraklı Pinus brutia, Juniperus oxycedrus, Juniperus phoedisssima ve yüksek yerlerde Pinus nigra ormanı ile orman altı, açık alan ve su kenarlarında bulunan tek yıllık çiçekli ve çiçeksiz bitki türleri de incelenmiştir. Floristik liste hazırlanırken, tür listesi sınıflara göre filogenetik olarak ayrıldıktan sonra alfabetik olarak verilmiştir. Alanın küçük olması nedeniyle her tür için ayrı ayrı lokalite bilgisi verilmemiş, belirlenen örneklerin endemik olup olmadığı, endemik olmadıkları halde nadir olabilecek türlerin IUCN Tehlike kategorileri varsa belirtilmiştir. Hazırlanan floristik listede, etüt ve proje sahasındaki bitki türlerinin özellikleri Tablo 48 deki kısaltmalar kullanılarak tablo haline getirilmiştir. Her türün karşısında Türkçe ve yöresel ismi, bulunduğu habitatlar, ait olduğu fitocoğrafik bölge, nisbi bolluğu, endemizm durumu ve tehlike sınıfları verilmiştir. Tehlike sınıfları Ekim ve ark. Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı, Ankara-2000 adlı kitaba göre incelenmiştir. Tablo 48. Floristik Listede Kullanılan Kısaltma ve Terimler Habitat Sınıfları 1 Orman 2 Maki 3 Ormanaltı 4 Kültür alanları 5 Kuru çayır 6 Nemli çayır 7 Yol kenarı 8 Kayalık Tehlike Sınıfları E EW CR EN VU Tükenmiş (Extinct) Doğada Tükenmiş (Extinct in the wild) Çok Tehlikede (Crıitically endangered) Tehlikede (Endangered) Zarar Görebilir (Vulnarable) 118

7 LC NT DD NE Asgari Endişe (Least Concern) Neredeyse tehdit altında (Near Threatened) Veri Yetersiz ( Data deficient) Yeterince değerlendirilemeyen ( Not Evalueted) Endemizm L Lokal B Bölgesel Y Yerel Bolluk 1 Çok Nadir 2 Nadir 3 Orta Derecede Bol 4 Bol 5 Çok bol Fitocoğrafik Bölgeler Akd. İr-Tur. Öksin D.Akd. End. Avr.Sib. L E P Konum Akdeniz İran-Turan Öksin Doğu Akdeniz Endemik Avrupa-Sibirya Literatür Etüt sahası Proje sahası Flora türlerinin fitocoğrafik bölgelere göre dağılımı Türkiye, bitki coğrafyası bakımından 3 floristik bölgenin etkisi altındadır. Proje sahası, bu bölgelerden Akdeniz fitocoğrafik bölgesi ile öksin bölgesinin yer yer kesiştiği bir sahadadır. Endemizm Türkiye, ticari iklimsel ve sosyal açıdan olduğu kadar coğrafi ve ekolojik açıdan da kıtalararası geçit bölgesi konumunda olduğu için endemik türler büyük bir önem taşımaktadır. Bu sebepten dolayı endemik bitkiler bakımından Anadolu oldukça zengindir. Ülkemizde tespit edilen toplam bitki türünün yaklaşık %30 unu (~3.000 tür) endemik türler oluşturmaktadır. Ancak alanda nadir, nesli tehlikede veya Bern Sözleşmesi Ek-1 e göre koruma altına alınması gereken bir bitki türü bulunmamaktadır. Proje sahasının genel vejetasyon durumu Proje sahası, Üst Akdeniz Fitocoğrafik Bölgesi içinde kalmaktadır. Akdeniz Fitocoğrafik Bölgesi, 30º ve 40º enlemler arasında geniş bir kuşak içerisinde birbirinden izole bölgeler halinde yer almaktadır. Yine de tüm bu kopukluğa rağmen, Akdeniz in etkili olduğu tüm iklimsel koşullar nedeniyle vejetasyon açısından oldukça benzer özelliklere sahip türler baskındır. Bartın İli nde iklim üzerinde deniz seviyesinden yükseltinin yanı sıra yer şekillerinin yapsınında vegetasyonun şekillenmesinde büyük rol oynar. 200 m yüksekliğe kadar olan alanlarda asıl Akdeniz iklimi ve daha yüksek alanlarda Akdeniz dağ iklimi ve Karadeniz ikliminin (Öksin) etkileri birlikte hissedilir. 119

8 Kış aylarında aşırı düşük sıcaklık ve kuraklık olmaması nedeniyle bölge, bitki gelişimi için elverişlidir. Yaz döneminde ise kurak olmayan bir hava görülmektedir. Bu nedenle ağaç ve otsu formasyonunu baskındır. İklim ve toprak koşullarına göre şekillenen doğal bitki örtüsü, çok çeşitli ve zengin bir flora oluşturur. İklim yazın sıcak ve kurak, kışın ise serin ve çok yağışlı (yağmur ağırlık kısa süreli kar) bir özellik taşımaktadır. Bölgede yaprak döken bitkilerle dökmeyen türler yan yana bulunur. Proje sahası, Fagus orientalis (kayın), Carpinus betulus (gürgen), Castanea sativa (kestane) dan oluşan geniş yapraklı ormanlarla kaplıdır. Çalı katında Rhododendron ponticum (ormangülü), Vaccinium arctostaphylos (ayı fındığı), Ilex colchica (ışılgan), Ruscus aculeatus (tavşan memesi) ve bir çok Rubus türleri göze çarpar. Kıyı kumul vejetasyonunda ise erken ilkbaharda Cakile maritima çok yaygınken zaman geçtikçe Otanthus maritima, Eryngium maritimum, Polygonum mesembricum, Polygonum maritimum, Salvia annua gibi bitkiler görülür. Ayrıca, araştırma alanında aslında Akdeniz elementi olan Myrtus communis (mersin), Laurus nobilis (defne), Erica arborea (funda), Arbutus unedo (koca yemiş), Arbutus andrachne gibi türler kıyıya yakın yerlerde görülerek yalancı makiyi oluştururlar. İnceleme alanında tespit edilen türler Söz konusu etüt sahasında yapılan floristik çalışma sonucunda alanın tamamının geniş ve iğne yapraklı ağaç, garik ve ağaçcık elemanlarından oluştuğu, ancak maki elemanları altında tek veya çok yıllık otsu bitkilerin hemen hemen homojen olarak alana dağıldığı gözlemlenmiştir. Ağaçlardan oluşan alanlar ve ağaçcıklar genel olarak yer yer daha yoğun yer yer seyrek bir şekilde proje sahasını kaplamaktadır. Etüt sahasında bulunan flora türleri Tablo 49 da verilmiştir. Tablo 49 da verilen listede çiçeksiz bitki türleri içerisinde liken ve karayosunu türleri hakkında literatürde herhangi bir koruma tedbirine rastlanmamıştır. Çiçeksiz bitki türlerinin yayılışları hakkında bilgi bulunamadığı için söz konusu tabloya dahil edilmemiştir. 120

9 Tablo 49. Proje nda Tespit Edilen Flora Listesi Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı ACERACEAE Acer campestre L. subsp. campestre Ova akçaağacı Eu.-Sib - - AMARANTHACEAE - Amaranthus retroflexus L. Amaranthus graecizans L. Tilkikuyruğu Geniş - Cotinus coggyria Lej. Boyacı sumağı ANACARDİACEAE - Pistacia terebinthus L. Menengiç Akd. - - Bupleurum falcatum L. subsp. cernuum - Seseli resinosum Freyn &Sınt - endemik VU APIACEAE Caucalis platycarpos L Daucus carota L. Havuç Oenanthe pimpinelloides L. Kazayağı

10 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Pastinaca sativa L. subsp.urens (Req. Ex Godron) Celak. Pastinak Sanicula europaea L. - Eu..Sib - - Scandix pectenveneris L. Kişkiş - - Torilis japonica (Houtt.) DC APOCYNACEAE Vinca major Waldst. et Kit Cezayir menekşesi Nerium oleander L. Zakkum Akd. AQUIFOLIACEAE Ilex colchica Poj. Çoban püskülü Eu..Sib - - ARALIACEA Hedera helix L. Duvar sarmaşığı ARACEAE - Arum orientale Bieb. subsp. orientale Yılanyastığı Eu.-Sib Arum euxinum R.Mill. Yılanyastığı Eu.-Sib. endemik LC ASCLEPIDIACEAE Periploca graeca L. İpek otu Akd

11 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Vincetoxicum hirundinaria Medicus Panzehirotu Geniş Cynanchum acutum L. Sütlüsarmaşık Geniş Dryopteris flix -mas (L.) Schott Böbrek eğrelti Geniş - - ASPIDIACEAE Polystichum setiferum (Forsk.) Woynar Kalkanlı eğrelti Geniş - - Asplenium adiantumnigrum L. Kara şeritli eğrelti Geniş - - ASPLENIACEAE Asplenium trichomanes L. Esmer sürgünlü şerit eğrelti Geniş - - Phyllitis scolopendrium (L.) Newm Kaburgavari eğrelti- Geyik dili Geniş - - Anthemis cotula L. Köpek papatyası ASTERACEAE Anthemis tinctora var. euxina (Boıss) Grıerson Boyacı Papatyası

12 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Arctium minus (Hill) Bernh. subsp. pubens (Babington) Arenes Gabalak Bellis perennis L. Koyun gözü Eu.-Sib - - Bidens tripartita L. - Eu.-Sib. - - Carduus pycnocephalus L. subsp. albidus (Bieb.) Kazmi Carlina intermedia Schur Cichorium intybus L. Türk hindibası Cirsium arvense (L)Scop. subsp. Vestıtum (Wımmer et Grab) petrak Deve dikeni Cirsium hypoleucum DC. Devedikeni Eu.-Sib

13 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Cirsium vulgare (Savi) Ten. Su dikeni Chondrilla juncea L. Çengelsakızı Karakavruk Crepis foetida L. subsp. rhoedifolia (Bieb.) Celak. Kokar ot Crepis foetida L. subsp. commotata (Spreng.) Babcock Doronicum orientale Haffm Erigeron acer L. subsp. acer - Eu.-Sib Eupatorium cannabinum L Yabanketeni Eu.-Sib Hieracium oblongum Jordan Sıçan kulağı Eu.-Sib Hieracium sabaudum L. - Eu.-Sib

14 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı - Hieracium vagum Jordan. - Eu.-Sib - - Inula graveolens (L.) Desf Pire otu Akd. - - Inula vulgaris(lam).trevisan Andız otu Eu.-Sib - - Lapsana communis L. - Eu.-Sib - - Leontodon hispidus L. - Eu.-Sib - - Pallenis spinosa (L.) Cass. - Akd. - - Pulicaria dysenterica (L.) Bernh Senecio vulgaris L Sonchus asper (L.) Hill Tanacetum parthenium (L) Schultz. Solucan otu Tussilago farfara L. Öksürük otu Eu.-Sib

15 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı BERBERIDACEAE Epimedium pubigerum(dc.) Moren et Dacaisne Keşiş küllahı Eu.-Sib - - Carpinus betulus L. Gürgen Eu.-Sib - - BETULACEAE Corylus avellana L. var. avellana L Fındık Eu.-Sib - - Ostrya carpinifolia Scop. Kayacık Ağacı Akd Alliaria petiolata (Bieb.) Cavara and Grande Sarımsak otu Brassica elongata Ehrh BRASSİCACEAE Capsella bursapastoris (L.) Medik. Kuşotu Geniş - - Cardamine hirsuta L Raphanus raphanistrum L. Turpotu Rapistrum rugosum (L.) All

16 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Cardamine quinquefolia(bieb) Schmalh Köpük otu Eu.-Sib Arabis caucasica Willd Kaz teresi Anchusa azurea Miller. Ballı baba Cynoglossum creticum Miller Cynoglossum montanum L. - Eu.-Sib - - Echium vulgare L. - Eu.-Sib - - BORAGINACEAE Lithospermum officinale L. - Eu.-Sib - - Lithospermum purpurocaeruleum L. - Eu.-Sib - - Myosotis ramosissima Rochel.ex Schultes subsp. ramosissima

17 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Myosotis sylvatica Ehrh. ex Haffm Trahystemon orientalis (L.) G.Don Ispıt Eu.-Sib - - Campanula glomerata L. subsp. hispida (Witasek) Hayek. - Eu.-Sib - - Campanula olympica Boiss Çan çiçeği Eu.-Sib - - CAMPANULACEAE Campanula rapunculoides subsp cordifolia (C. Koch) Dambold Çan çiçeği Campanula argaea Boıss. et Bal. Çançiçeği Geniş endemik LC Sambucus ebulus L. Azı otu Eu.-Sib - - CAPRIFOLIACEAE Sambucus nigra L. Mürver ağacı Eu.-Sib - - Lonicera etrusca Santi. Hanımeli Geniş

18 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Viburnum lanata L. Germişek Eu.-Sib. - - Silene italica (L.) Pers CARYOPHYLLACEAE - Stellaria holostea L - Stellaria media (L.) Vill. subsp. media (L.) Vill. Kuş otu-yıldız otu Serçe dili-kuş otu Eu.-Sib CELASTRACEAE Euonymus latifolius (L.) Mille subsp. cauconis Coode & Cullen. - Eu.-Sib endemik NT CHENOPODIACEAE Chenopodium album L. Tel pancarı Cistus creticus L. Girit Ladeni Akd. - - CISTACEAE Cistus salviifolius L. Laden Helianthemum nummularium (L.) Miller Güneş gülü CONVOLVULACEAE Calystegia sepium (L.) R.Br. subsp. sepium

19 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Calystegia silvatica (Kit) Griseb Boyatan sarmaşık Convolvulus arvensis L. Tarla sarmaşığı CORNACEAE Cornus sanguinea L. subsp sanguinea L. Kırmızı yapraklı kızılcık Cornus mas L. Kızılcık Eu.-Sib - - CORYLACEAE Corylus avellana L. - Eu.-Sib - - CRASSULACEAE - Sedum hispanicum L. Damkoruğu Ir.-Tur Sedum pallidum Bieb CUPRESSACEAE - Juniperus oxycedrus L. subsp oxycedrus Katran ardıçı Juniperus foetidissima Willd. Kokuluardıç Geniş CYPERACEAE - Carex distans L. - Eu.-Sib - - DATİSCACEAE Datisca cannabina L. Sarıkızotu Geniş 131

20 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı DIOSCORACEAE Tamus communis L. subsp. communis Dövülmüş avrat otu DIPSACACEAE Scabiosa atropurpurea L. subsp. maritima (L.) Arc. Uyuz otu EBENACEAE Diospyros lotus L. Kara hurma Euphorbia amygdaloides L. - Eu.-Sib - - EUPHORBIACEAE Euphorbia stricta L. - Eu.-Sib - - Euphorbia helioscopia L. Güneş sütleğeni Arbutus unedo L. Kocayemiş Erica arborea L. Çalı fundası ERICACEAE Rhododendron ponticum L. Mor çiçekli Orman gülü Eu.-Sib - - Vaccinium arctostaphylos L. Çoban üzümü- Tr Eu.-Sib

21 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Anthyllis vulneraria L. subsp. boisseri (Sag.) Argyrolobium biebersteinii Ball Chamaecytisus hirsutus (L.) Link FABACEAE Coronilla varia L. subsp. varia Dorycnium graecum (L.) Ser. - Eu.-Sib Dorycnium pentaphyllum Scop. subsp. herbaceum (Vill.) Rouy Kaplanotu Hippocrepis unisiliquosa L. - - Genista tinctoria L. Boyacı katırtırnağı Eu.-Sib

22 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı - Lens orientalis (Boıss.) Hand.-Mazz Lathyrus laxiflorus (Desf.) O. Kuntze Mürdümük Lotus corniculatus L.var corniculatus Gazel boynuzu Medicago lupulina L. Yonca Melilotus alba Desr. Yonca Melilotus officinalis (L.) Desr. Eşek yoncası Trifolium angustifoliuml var. angustifolium L Tırfıl Trifoilum arvense L. Tarla üçgülü Trifolium campestre Schrem Kır tırfılı Trifolium hybridum L. Melez tırfıl- İsveç tırfılı

23 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Trifolium pratense L Çayır üçgülü Trifolium repens L. Üçgül, Ak üçgül Psoralea bituminosa L. Katran yoncası Akd. - - Spartium junceum L. Katırtırnağı Akd. - - Vicia cracca L. Kuşfiği Eu.-Sib x - - Vicia sativa L. Ehlifiğ - x x x - - Sophora jaubertii Spach Acı meyan Eu.-Sib. - - Castanea sativa L. Kestane ağacı Eu.-Sib - - Fagus orientalis Lypsky Doğu Kayını Eu.-Sib - - FAGACEAE Quercus infectoria Oliver Mazı meşesi Eu.-Sib - - Quercus virgiliana Ten Yalanc tüylü meşe - - GENTIANACEAE Centaurium erythraea Rafn. subsp. erythraea Rafn. Kırmızı Kantaron Eu.-Sib

24 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı GERANİACEAE Geranium purpureum Vill GUTTIFERAE Hypericum bithynicum Boiss Hypericum perforatum L. Koyunkıran Eu.-Sib - - Kantaron Lamium purpureum L. Pembe ballıbaba Eu.-Sib - - Mentha longifolia (L) Hudson subsp. longifolia Uzun yapraklı nane Eu.-Sib - - Salvia forskahlei L. Ada çayı Eu.-Sib - - LAMİACEAE Salvia verbeneca L. Ada çayı Akd - - Salvia virgata Jacq. - - Ajuga reptans L. - - Calamintha nepeta (L.) Savı subsp. glandulosa (Req.) P. W. Ball

25 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Teucrium polium L. - - Teucrium chamaedrys L. - - Melissa officinalis L. subsp. officinalis L. - - Melissa officinalis L. subsp. altissima (Sm.) Arcangelı - - Origanum vulgare L. subsp. vulgare L. - - Thymus sipyleus Boiss. - - LAURACEAE Laurus nobilis L. Defne Akd - - Asparagus acutifolius L. Kuşkonmaz-Tül LILIACEAE Lilium martagon L Türk zambağı Eu.-Sib - - Muscari armeniacum Leichtlin ex Baker Arapotu

26 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Ruscus aculeatus L. var. aculeatus Tavşan kiraz Ruscus hypoglossum L. Tavşanmemesi Eu.-Sib - - Smilax excelsa L. Saparna Akd - - Allium flavum L. subsp. tauricum (Besseex Reıchb.) Stearn Akd. - - Alium guttatum Steven Yabanisarımsak Akd. - - Polygonum orientale L. Mührüsüleyman Doğuak. - - Scilla bifolia L. Dağsoğanı Akd. - - Ornithogalum sigmoideum Freyn Et Sınt. Tükrükotu Geniş - - Ornithogalum narbonense L. Ak baldır Akd

27 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Scilla bithynica Boıss. Eu.-Sib. - - Malva alcea L Malva sylvestris L. Ebegümeci MALVACEAE Malva neglecta Wallr. Ebegümeci Geniş - - Althaea officinalis L. Hatmi Geniş - - MORACEAE Ficus carica L.subsp. carica (All.) Schınz et Thell. İncir Geniş - - MYRTACEAE Myrtus communis L. Mersin-Murt Ligustrum vulgare L. Kurtbağrı Eu.-Sib. - - Olea europaea L.var. sylvestris (Miller) Lehr. Zeytin Akd. - - OLEACEAE Phillyrea latifolia L. Akçakesme Akd. - - Fraxinus angustifolia Vahl. subsp. angustifolia Dişbudak

28 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı - Circaea lutetiana L ONAGRACEAE Epilobium lanceolatun Seb. Et Maurı Yakı Otu Epilobium parviflorum Schreber Yakı otu Anacamptis pyramidalis (L.) L.C.M. Richard ORCHIDACEAE - Dactylorhiza romana (Seb.) Soo - Akd Ophrys oestrifera BIEB PAPAVERACEAE Papaver commutatum Fısh and Mey Gelincik Papaver rhoeas L. Gelincik Geniş - - PINACEAE Pinus brutia Ten Kızılçam Akd. - - PLANTAGINACEAE Plantago lanceolata L. Plantago major L. Mızrak yapraklı sinirotu Büyük yapraklı sinirotu

29 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Cynosurus echinatus L. Köpek kuyruğu Akd - - Hordeum bulbosum L. Pisipisiotu Geniş - - Avena barbata Pott Ex Lınk Arpaotu Geniş - - POACEAE Sorghum halepense (L.) Pers. Kaynaş Geniş - - Briza maxima L. Kuşekmeği Geniş - - Lolium perene L. Delice Geniş - - Stipa lessingiana Trin&Rupr. Geniş - - Polygonum lapathifolium L. Söğüt otu Geniş - - POLYGONACEAE Rumex crispus L. Evelik Geniş - - Rumex acetosella L. kuzukulağı Geniş - - POLYGALACEAE Polygala supina Schreb. - Geniş - - POLYPODİACEAE Polypodium vulgare L.subsp. vulgare L. - Geniş

30 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Cyclamen coum Miller Yer somonu Geniş - - PRIMULACEAE Primula vulgaris Hudson subsp. sibthorpii (Hoffmans.) W.W. Sm. and Forrest Çuha çiçeği Eu.-Sib. - - Lysimachia vulgaris L Clematis vitalba L. Orman asması Helleborus orientalis Lam. Noel gülü- Çöpleme Eu.-Sib. - - RANUNCULACEAE Ranunculus constantinopolitanus (DC.) d Urv İstanbul çörek otu Ranunculus ficaria subsp. ficariformis Rouy and Fouc. Basur otu Anemone nemorosa L. - Eu.-Sib. - - ROSACEAE Agrimonia eupatoria L. Kasık otu

31 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Crataegus monogyna Jack. subsp. Adi Akdiken- Aluç monogyna Crataegus pentagyna Waldst Beş iğneli Akdiken Eu.-Sib. - - Fragaria vesca L. Yaban çileği Mespilus germanica L. Muşmula Eu.-Sib. - - Potentilla recta L. Dik parmak otu Potentilla reptans L. Beş parmak otu Prunus avium L. Yabani kiraz Rosa canina L. Gül Rubus hirtus Waldst ex. Kit. Böğürtlen Eu.-Sib. - - Rubus sanctus Schreber Böğürtlen Geum urbanum L. Su karanfili Eu.-Sib. - - Potentilla argentea L

32 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Prunus laurocerasus L. Kara yemiş Pyracantha coccinea Roemer Tavşan elması Sanguisorba minor Scop Rubus caesius L Rubia peregrina L. Kök boya Akd. - - Asperula involucrata Wahlenb. Eu.-Sib. - - RUBIACEAE Asperula lilaciflora Boıss. subsp. Phrygia (Bornm.) Schönb. Tem Galium palustre L. Yogurtotu Eu.-Sib. - - Galium paschale Forsskal Yogurtotu D.Akd. - - Galium verum L. Yogurtotu Eu.-Sib - - Sherardia arvensis L. - Akd

33 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Populus tremula L. Titrek kavak Eu.-Sib. - - SALICACEAE Salix caprea L. Keçi söğüdü Eu.-Sib. - - Salix cinerea L. Boz Söğüt Eu.-Sib. - - Digitalis ferruginea L. subsp. ferruginea Yüksük otu Eu.-Sib. - - Melampyrum arvense L. Tarla inek buğdayı Eu.-Sib. - - Parentucellia latifolia (L.) Caruel - Akd. - - SCROPHULARIACEAE Veronica chamaedrys L. Yavşan otu Eu.-Sib. - - Odontites verna (Bellardı) Dumort. subsp. serotina (Dumort.) Corb. - Eu.-Sib. - - Scrophularia scopolii [Hoppe Ex] Pers. var. scopolii

34 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Veronica polita Frıes Veronica multifida L Yavşan otu Eu.-Sib. endemik LC - Datura stramonium L. Boru çiçeği SOLANACEAE Solanum nigrum L. Köpek üzümü x Physalis alkekengi L. Gelinfeneri STAPHYLEACEAE Staphylea pinnata L. Patlak THYMELAEACEAE Daphne pontica L. Karadeniz yabani Eu.-Sib - - defnesi TILIACEAE Tilia argentea Desf. ex Dc. Gümüş ihlamur Eu.-Sib - - ULMACEAE Ulmus minor Miller Karaağaç Akd. - - URTICACEAE Urtica dioica L. Isırgan otu Eu.-Sib - - VALERİANACEAE Valeriana alliariifolia Adams Kediotu VIOLACEAE Viola odorata L. Kokulu menekşe Viola sieheana Becker Menekşe

35 Familya Adı Literatür Konum Etüt Proje Tür Adı Türkçe İsim Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Tehlike Sınıfı Viola tricolor L. Hercai menekşe

36 Sonuç ve öneriler Sahada tespit edilen türler çok sık rastlanan ve türü temsil eden varyete ve alt türlerdir. Bu türler ülkemizde ve etüt sahasının çevresinde bol miktarda bulunmaktadır. Bu yüzden projenin uygulanması sırasında bölgedeki bu türlerin tamamen yok olması söz konusu değildir. Ayrıca tespit edilen bu türler tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanan ve de revize edilen Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi diğer adıyla Bern Sözleşmesi ne göre de incelenmiştir. Ancak koruma altına alınan bu türler arasında yukarıda bulunan türlerin hiç biri bulunmamaktadır. Bazı bitkiler arazinin hazırlanması aşamasında ortadan kalkacaktır. Bu türlerin büyük kısmı kozmopolit olup, geniş yayılışa sahip türlerdir. Bu türler arasında şu anda çalışma yapılan ve yapılacak pirimer zonda zarara uğrayacak lokal endemik ve nadir olan türler bulunmamaktadır. Sonuç olarak; alanda yapılan flora tespitinden sonra primer zonda alınacak termik santral yapımı ile bundan zarar görebilecek, nadir ve lokal endemik özellikte bitki, gerekse türlerinin olmadığı ve tesisin biyolojik açıdan çevreye olumsuz bir etkisi olmayacaktır. Fauna Metodoloji 2013 yılının, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran aylarında kadar havanın açık olduğu günlerinde yerinde arazi çalışmaları yapılmıştır. Fauna çalışmaları için proje ve etki alanı sınırları içerisinde nokta gözlemler gerçekleştirilmiştir. Fauna türlerinin tespiti için yapılan çalışma sadece faaliyet sahasında değil, floristik çalışmada belirlenen etüt sahasında ve floristik çalışma ile aynı dönemde yapılmıştır. Faunanın (hayvanların) hareketli olması sebebiyle yöre insanının deneyimi sonucu elde edilen bölgedeki fauna türleri de listeye eklenmiştir. Yaban hayatına herhangi bir zarar verilmeyecek şekilde ayırt edici özelliklerine göre tür teşhisleri yerinde yapılmıştır. Daha sonra listedeki türlerin değerlendirilmesi, tehlike kategorilerinin belirlenmesi, koruma altına alınan türlerin belirlenmesi amacıyla bölgede ya da bölgeye yakın alanlarda yapılmış yüksek lisans ve doktora çalışmalarından da faydalanılmıştır. Buna göre proje sahası ve çevresinde tespit edilen omurgasız türleri Tablo 50 de, iki yaşamlılar ve sürüngenler Tablo 51 de, kuşlar Tablo 52 de, memeliler ise Tablo 53 te verilmiştir. 148

37 Tablo 50. Faaliyetin Planlandığı Yer ve Çevresinde Bulunan Omurgasız Türleri Latince Türkçe Coğrafi bölge Demirsoy Faaliyet Alanı İçi/Dışı Kaynak ARTROPODA Eklembacaklılar Agriotis segetum Kelebek BB D Fd G,L Myrmica scabnnodis Karınca BB D Fd G,L Ampedus cardinalis Karafatma BB D Fd G,L Tabanus bovinus Sığır sineği BB D Fd G,L Cardiophorus nigratissimus Kınkanatlı ** BB D Fd G,L Apis mellifica Bal arısı * BB D Fi G,L,A Ceresa bubalus Üçgen böceği * BB D Fi G,L Cardiophorus sacratus Kınkanatlı * BB D Fd G,L Kermococcus safinazae Koşnil * BB D Fd G,L Nezara viridula Pis Kokulu yeşil böcek * BB Fi G,L,A Brachyderes pubescens Hortumlu böcek * BB D Fd G,L Centrotus cornutus Böynuzlu böcek * D Myzus persicae Bitki biti * BB D Fi G,L,A Mantis religiosa Peygamber devesi * BB D Fi G,L,A Polydrusus ponticus Hortumlu yeşil böcek * BB D Fd G,L Polydrusus mollis Hortumlu yeşil böcek * BB D Fd G,L,A Polydrusus cocciferae Hortumlu yeşil böcek * BB D Fd G,L Polydrusus marcidus Hortumlu yeşil böcek * BB D Fi G,L,A Polydrusus scapularis Hortumlu yeşil böcek * BB D Fd G Phyllobius cocciferae Hortumlu böcek * BB D Fd G,L Phyllobius acarii Hortumlu böcek BB D Fd G,L Melenogryllus desertus Kara çekirgesi * BB D Fd G,L Agriotis segetum Kelebek BB D Fd G,L Myrmica scabnnodis Karınca BB D Fd G,L Carabus auratus Karafatma BB D Fd G,L Tabanus bovinus Sığır sineği BB D Fd G,L 149

38 Latince Türkçe Coğrafi bölge Demirsoy Faaliyet Alanı İçi/Dışı Kaynak Vespa vulgaris Yaban arısı ** BB D Fd G,L Apis mellifica Bal arısı * BB D Fd G Ceresa bubalus Üçgen böceği * BB D Fd G,L Lucanus cervus Geyik böceği * BB D Fi G Kermococcus safinazae Koşnil * BB D Fd G,L Tablo 51. Tesis Alanı ve Yakın Çevresindeki İki Yaşamlılar ve Sürüngenler Latince Türkçe Habitat Statü 150 Coğrafi Bölge MAK BERN CITES IUCN (ERL) (2008) BUFONIDAE Bufo bufo (Siğilli Kurbağa ) * ST OR ÇB Y BB Ek-1 Ek-II L-2 LC Fd G,L Bufo viridis (Gece Kurbağası ) * ST DK Y BB Ek-1 Ek-II L-2 LC Fd G,L RANIDAE Rana ridibunda (Ova Kurbağa )* ST DK Y BB Ek-1 Ek-II L-2 LC Fd G,L COLUBRIDAE Eirenis modestus (Uysal Yılan) LACERTIDAE Lacerta vidiris (Yeşil Kertenkele )* ST ÇB G BB Ek-1 Ek-II - LC Fi G Lacerta trilineata (İri yeşil Kertenkele) ST DK Y BB Ek-1 Ek-II L-2 LC Fd G,L TESTUDINIDAE Testudo graeca (Adi tosbağa )** ST OR ÇB Y BB Ek-1 Ek-II L-2 LC Fd G,L Kaynak: Demirsoy, A. 1999, Genel ve Türkiye Zoocoğrafyası Hayvan Coğrafyası, Meteksan, Ankara Habitat; ST: Step OR: Orman SA: Sulak Alan Dn: Deniz DK: Dağlık ve Kayalık ÇB: Çalılık ve Bahçelik Statü: Y: Yerli, G: Geçit, T: Transit, KZ: Kış ziyaretçisi Tablo 52. Tesis Alanı ve Yakın Çevresindeki Kuşlar Türkçe Habitat Statü Coğrafi Bölge MAK Red Data Kiziroglu BERN CITES IUCN (ERL) (2008) Faaliyet Alanı İçi/Dışı Bıldırcın ÇB ST Y BB Ek-3 A.3 Ek-III - LC Fi G,L,A Güvercingiller Üveyik ST ÇB G BB Ek-3 A.3.1 Ek-III - LC Fd G,L,A Gugukkuşugiller Guguk OR ÇB ST G BB Ek-1 A.2 Ek-III - LC Fd G Faaliyet Alanı İçi/Dışı Kaynak Kaynak

39 Türkçe Habitat Statü Coğrafi Bölge MAK Red Data Kiziroglu BERN CITES IUCN (ERL) (2008) Faaliyet Alanı İçi/Dışı Baykuşgiller Kukumav ST OR ÇB Y BB Ek-1 A.2 Ek-II L-2 LC Fd G,L Alaca Baykuş ST OR ÇB Y BB Ek-1 A.2 Ek-II L-2 LC Fd G,L Kulaklı Orman Baykuşu SA ÇB Y BB Ek-1 A.2 Ek-II L-2 LC Fd G,L Arıkuşugiller Arıkuşu ST ÇB G BB Ek-1 A.3.1 Ek-II - LC Fd G Çavuşkuşugiller İbibik ST ÇB G BB Ek-1 A.2 Ek-II - LC Fi G Boyunçevirengiller Boyunçeviren G BB Ek-1 A.1.2 Ek-II - LC Fd L Ağaçkakangiller Ortanca Ağaçkakan OR ÇB Y BB Ek-1 A.1.2 Ek-II - LC Fi G Tarlakuşugiller Tepeli Toygar ST ÇB Y BB Ek-2 A.3 Ek-III - LC Fi G Kırlangıçgiller Kırlangıç ÇB G BB Ek-1 A.5 Ek-II - LC Fi G,L Ev Kırlangıcı ÇB G BB Ek-1 A.3 Ek-II - LC Fi G,L Çitkuşugiller Çitkuşu ÇB OR Y BB Ek-1 A.1.2 Ek-II - LC Fd G,L Ardıçkuşugiller Kızılkuyruk ÇB OR Y BB Ek-1 A.3 Ek-II - LC Fi G,L Kuyrukkakan ST ÇB G BB Ek-1 A.3 Ek-II - LC Fi G,L Ötleğengiller Boz Ötleğen ÇB OR T BB Ek-1 B.3 Ek-II - LC Fi G Söğütbülbülü ÇB OR T BB Ek-1 A.3.1 Ek-II - LC Fd G Sinekkapangiller Kızılgerdan ÇB OR Y BB Ek-1 A.3 Ek-II - LC Fi G,L Baştankaragiller Çam baştankarası OR Y BB Ek-1 A.3 Ek-II - LC Fi G,L Büyük Baştankara OR ÇB Y BB Ek-1 A.3.1 Ek-II - LC Fi G,L Kargagiller Alakarga ÇB OR Y BB Ek-3 A LC Fi G Küçük Karga ÇB ST Y BB Ek-3 A LC Fd G Kaynak

40 Türkçe Habitat Statü Coğrafi Bölge MAK Red Data Kiziroglu BERN CITES IUCN (ERL) (2008) Faaliyet Alanı İçi/Dışı Kara Leş Kargası ST ÇB Y BB Ek-3 A LC Fi G Kuzgun ST ÇB OR Y BB Ek-2 A.5 Ek-III - LC Fd G İspinozgiller İspinoz OR ÇB Y BB Ek-2 A.4 Ek-III - LC Fi G,L Küçük İskete OR ÇB Y BB Ek-1 A.3 Ek-II - LC Fi G,L Florya OR ÇB Y BB Ek-1 A.3 Ek-II - LC Fi G,L Tablo 53. Tesis Alanı ve Yakın Çevresindeki Memeliler Latince Türkçe Habitat Statü Coğrafi Bölge MAK Red Data Kiziroglu BRODENTİA Apodemus sylvaticus Orman Faresi ÇB ST Y BB Ek-3 A LC Fd G Apodemus mystacinus Kayalık Faresi ÇB ST Y BB Ek-3 A LC Fd G Myomimus roachi Fare Benzeri Yediuyur ÇB ST Y BB Ek-3 A LC Fd G CHİROPTERA Nyctalus noctula Akşamcı Yarasa ÇB ST Y BB Ek-3 A LC Fd G CANIDAE Vulpes vulpes (Tilki ) 1 ST ÇB OR Y BB Ek-2 A.5 Ek-III - LC Fd G Canis aureus (Çakal) ÇB ST Y BB Ek-3 A LC Fd G SUIDAE Sus scrofa (Yaban Domuzu)*² ÇB ST Y BB Ek-3 A LC Fd G LEPORIDAE Lepus europaeus (Tavşan )** 3 ÇB ST Y BB Ek-3 A LC Fd G HYSTRICIDAE Erinaceus concolor (Kirpi) **¹ ÇB ST Y BB Ek-3 A LC Fd G MUSTELIDAE Mustela nivalis (Gelincik )* 1 ÇB ST Y BB Ek-3 A LC Fd G TALPIDAE Talpa europaea (Köstebek ) ÇB ST Y BB Ek-3 A LC Fd G BERN CITES IUCN (ERL) (2008) Faaliyet Alanı İçi/Dışı Kaynak Kaynak 152

41 Fauna listelerinde kullanılan kısaltmaların açıklaması IUCN The World Conservation Union Kırmızı Liste Sınıfları ve Ölçütleri Version 3.1 (2001) E-Extinct (Tükenmiş): Son bireyin de öldüğüne hiçbir makul şüphe kalmadığında o takson E olur. Taksonun geçmişteki dağılım alanındaki bilinen ve/veya tahmin edilen habitatta, uygun zamanda (günlük, mevsimlik, yıllık) yapılan etraflı taramalarda hiçbir bireyin kaydedilmemesi durumunda takson tükenmiş sayılabilir. Bu taramalar, türün yaşam döngüsü ve formuna uygun bir zaman aralığında yapılmış olmalıdır. EW-Extinct In The Wild (Doğada Tükenmiş): Sadece tarımda, tutsak olarak (örn. Kafeste) veya geçmiş dağılımının çok dışında yerleştirilmiş populasyon(lar) halinde yaşadığı bilinen bir takson doğada tükenmiştir. Taksonun geçmişteki dağılım alanındaki bilinen ve/veya tahmin edilen habitatta, uygun zamanda (günlük, mevsimlik, yıllık) yapılan etraflı taramalar sonucunda hiçbir bireyin kaydedilmemesi durumunda takson EW sayılabilir. Bu taramalar, türüm yaşam döngüsü ve formuna uygun bir zaman aralığında yapılmış olmalıdır. CR-Critically Endangered (Çok Tehlikede): Eldeki en iyi kanıtlar, taksonun CR ölçütlerinden herhangi birini kritik sınıfı için karşıladığını gösteriyorsa, takson CR olarak sınıflandırılır ve bu nedenle neslinin doğada tükenme riskinin aşırı derecede yüksek olduğu kabul edilir. EN-Endangered (Tehlikede): Eldeki en iyi kanıtlar, taksonun EN ölçütlerinden herhangi birini tehlike sınıfı için karşıladığını gösteriyorsa takson EN olarak sınıflandırılır ve bu nedenle neslinin doğada tükenme riskinin çok yüksek olduğu kabul edilir. VU-Vulnerable (Duyarlı): Eldeki en iyi kanıtlar, taksonun VU ölçütlerinden herhangi birini tehlike sınıfı için karşıladığını gösteriyorsa takson VU olarak sınıflandırılır ve bu nedenle neslinin doğada tükenme riskinin yüksek olduğu kabul edilir. NT-Near Threatened (Tehdide yakın): Ölçütlere göre değerlendirildiğinde CR EN veya VU sınıfına girmeyen, fakat bu ölçütleri karşılamaya yakın olan veya yakın gelecekte tehdit altında olarak tanımlanma olasılığı olan bir takson NT olarak sınıflandırılır. LC-Least Concern (Düşük Riskli): Ölçütlere göre değerlendirildiğinde CR EN veya VU sınıflarına girmeyen bir takson LC olarak sınıflandırılır. Geniş yayılışlı ve nüfusu yüksek olan taksonlar bu sınıfa girer. DD-Data Deficient (Yetersiz Verili): Yeterli bilgi bulunmadığı için yayılışına ve/veya nüfus durumuna bakarak tükenme riskine ilişkin bir değerlendirme yapmanın mümkün olmadığı taksonlar DD sınıfına girerler. Bu sınıftaki bir takson iyi çalışılmış ve biyolojisi iyi biliniyor olabilir, ama gerekli yayılış ve nüfus bilgileri elde yoktur. Dolayısıyla DD bir tehdit sınıfı değildir. Bu sınıfta listelenmek ek bilgi gerektiği ve ileride taksonun tehdit altındaki bir sınıfa girebileceği anlamına gelir. Elde olan tüm verilerin en iyi şekilde kullanılması önemlidir. NE-Not Evaluated (Değerlendirilemeyen): Yukarıdaki herhangi bir kriter ile değerlendirilemeyen bitki türleri bu kategoride yer alır. 153

42 Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslar arası Ticaretine İlişkin Sözleşme (CITES) Ek I: Ticaretten etkilenen veya etkilenebilen ve nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya bulunan bütün türleri kapsayacaktır. Nesillerinin devamını daha fazla tehlikeye maruz bırakmamak için bu türlerin örneklerinin ticaretinin özellikle sıkı mevzuatlara tabi tutulması ve bu ticarete sadece istisnai durumlarda izin verilmesi zorunludur. Ek II: (a) Halen nesilleri mutlak olarak tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olmamakla birlikte, nesillerinin devamıyla bağdaşmayan kullanımları önlemek amacıyla örneklerinin ticareti sıkı mevzuatlara tabi tutulmadığı takdirde soyu tükenebilecek olan türleri; ve (b) (a) bendinde bahis edilen belirli türlerin örneklerinin ticaretinin etkili şekilde denetim altına alınabilmesi için mevzuata tabi tutulması gereken diğer türleri kapsar. Ek III: Taraflar dan herhangi birinin, kullanımını önlemek veya kısıtlamak amacıyla kendi yetki alanı içinde düzenlemeye tabi tutulduğunu ve ticaretinin denetime alınmasında diğer taraflarla işbirliğine ihtiyaç duyduğunu belirttiği bütün türleri kapsar. Taraflar, Ek I, II ve III kapsamındaki türlerin örneklerinin ticaretine; işbu Sözleşme nin hükümlerine uygun olmadıkça izin vermeyeceklerdir. 26 Mayıs 2013 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı ek listeleri (M.A.K) Ek-1 Çevre ve Orman Bakanlığı nca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları Ek-2 Merkez Av Komisyonunca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları Ek-3 Merkez Av Komisyonu nca Avına Belli Edilen Sürelerde İzin Verilen Av Hayvanları Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarını Koruması Sözleşmesi (BERN) Ek-I Kesin olarak koruma altına alınan flora türleri Ek-II Kesin koruma altına alınan fauna türleri (SPFS-Strictly Protected Fauna Species) Ek-III Korunan fauna türleri (PFS-Protected Fauna Species) Sonuç ve öneriler Yapılan arazi ve literatür çalışmaları sonucunda proje sahası ve çevresinde tespit edilen fauna türleri, bölgede zengin populasyonlar oluşturmamışlardır. Bunun nedeni, bölgedeki arazi yapısının eğimli olması, dolayısıyla fauna türleri için yuva yapmaya elverişli olmayışı gösterilebilir. Proje sahası ve çevresinde av hayvanı olarak tespit edilen türler etüt sahasında zengin populasyonlar oluşturmamaktadır. Proje kapsamındaki faaliyetler devam ederken hayvanların ve insanların sahaya kontrolsüz girişini önlemek amacıyla sahanın etrafı tel örgü ile çevrilecektir. Ayrıca tesiste çalışacak personel yaban hayatına zarar vermemeleri ve zarar verenleri engellemeleri için eğitilecektir. Sahada faunaya yönelik bütün koruma tedbirleri faaliyet sahibi tarafından takip edilerek uygulatılacaktır. 154

43 IV Hayvancılık ve su ürünleri (etki alanı içinde balıkçılık, voli yerleri, yetiştirilen türler, beslenme alanları, yıllık üretim miktarları, bu ürünlerin ülke ekonomisindeki yeri ve değeri) Hayvancılık Amasra İlçesi nde hayvancılık küçük aile işletmeciliği biçiminde, birkaç baş hayvan beslenen bir yapı göstermektedir. Yetiştirilen hayvanların büyük bir kısmı verimleri düşük, yerli ırk veya melez hayvanlardır. Ayrıca hayvan beslemek için gerekli kaba yem açığı da oldukça fazladır. Yeterli çayır-mera alanları yoktur. Diğer yandan elde edilen ürünü pazarlama zorluğu da bulunmaktadır. Bu da hayvancılığın aile gereksinimini karşılamaya yönelik olmasına neden olmuştur. Ancak son dönemlerde süt toplama merkezlerinin kurulması ve böylece sütün pazarlanmaya başlanması, ilde mevcut beş adet süt işletmesinin bulunması ve süt teşviki gibi faktörler süt sığırcılığına yönelimi arttırmıştır ( Bartın İli ndeki hayvan mevcudiyeti Tablo 54 te sunulmuştur. Tablo 54. Bartın İli Hayvan Potansiyeli (2012) Hayvan Türü Miktarı Dana ve buzağı: erkek (baş) Dana ve buzağı: dişi (baş) Tosun: 1-2 yaş (baş) Düve: 1-2 yaş (baş) İnek: 2 yaş ve üzeri (baş) Boğa ve öküz: 2 yaş ve üzeri (baş) Sığır: 2 yaşın altında (baş) - Manda (baş) Deve (baş) - Domuz (baş) - Koyun (baş) Keçi (baş) At, katır ve eşek (baş) Kümes hayvanı (baş) Kaynak: Proje sahası çevresindeki hayvancılık faaliyetleri Gömü Köyü: Köyün esas geçim kaynağı madencilik ve fındık müstahsilliğidir. Buna ek olarak, köyde arıcılık faaliyetleri de yapılmaktadır. Proje kapsamında Prof. Dr. Suavi AYDIN tarafından tarafından hazırlanan Sosyal Etki Değerlendirme Raporu nda (Bkz. Ek 11) Köy Muhtarı ile görüşmeler yapılmıştır. Bu görüşmeye göre; köydeki kovan sayısı 100 ü bulmaktadır. Bu anlamda bu tür ürünler için özelleşmiş bir pazara dönük üretim söz konusu değildir. Söz konusu ürünlerin pek çoğu, özel bir üretim tekniği ve tam zamanlı mesai gerektirmeden, asıl geçim kaynaklarına ek olarak, esasen bölge ikliminin ve florasının sağladığı olanaklar kullanılarak çevre halkı için iktisadî avantaja dönüştürülmüş ürünlerdir. Köyde hayvancılık yok denecek düzeydedir. 200 haneli köyde sadece 40 büyükbaş hayvanın mevcudiyeti bulunmaktadır. Bu nedenle otlatma için özel alanlar ayrılmamıştır. Bu nedenle hayvan sahibi her hane kendi arazisi içinde hayvan otlatmaktadır. 155

44 Tarlaağzı Köyü: Proje kapsamında Prof. Dr. Suavi AYDIN tarafından tarafından hazırlanan Hema Çapakkoyu Entegre Termik Santrali Sosyal Etki Değerlendirme Raporu nda da değinildiği üzere Tarlaağzı Köyü de Gömü Köyü gibi temelde bir madenci köyüdür. Köydeki toplam hayvan varlığı, büyükbaş olmak üzere 84 tür ve bu hayvanlar sadece 3 haneye aittir. Otlatma bu hanelerin kendi arazisi içinde ve köyün batısında orman içlerinde yapılmaktadır. Hayvansal ürünler, yıllık üretim miktarları ve ülke ekonomisindeki yeri İl genelinde üretilen hayvansal ürünler ve bunların Türkiye ekonomisindeki yeri Tablo 55 te sunulmaktadır. Tablo 55. Bartın İli Hayvansal Üretim Miktarı (2012) Bölge Adı Türkiye Bartın % Beyaz et (ton) Tavuk yumurta sayısı (1000) İnek sütü (ton) ,37 Manda sütü (ton) ,78 Koyun sütü (ton) ,012 Keçi sütü (ton) ,012 Bal (ton) ,39 Kaynak: Tablo 55 ten de görülebileceği gibi Bartın İli nde üretilen süt miktarı Türkiye ortalamasının %0,4 üne tekabül etmektedir. Buna ilaveten İl genelinde toplam adet arı kovanının tanesi Amasra da bulunmaktadır (Bartın İl Çevre Durum Raporu, 2011). Su ürünleri, balıkçı barınakları ve denizcilik faaliyetleri İl genelinde mevcut 10 adet su ürünleri işletmesi bulunmaktadır. Bunlardan altı tanesi faal olarak çalışmaktadır (Bartın İl Çevre Durum Raporu, 2011). Tarlaağzı Balıkçı Barınağı: Amasra Liman merkezine 4 km mesafede bulunan balıkçı barınağı, 2005 yılı Ekim ayı içersinde tamamlanarak hizmete açılmıştır. 570 m uzunluğundaki ana mendirek ile 310 m uzunluğundaki tali mendirekler ile korunan deniz alanı içersindeki mevcut rıhtımlardan özellikle balık avlama gemileri, yatlar ve küçük tonajlı deniz araçları istifade etmektedir. Balıkçı barınağının işletimi su ürünleri kooperatifi tarafından yapılmaktadır 11 (Bkz. Fotoğraf 8). Fotoğraf 8. Tarlaağzı Balıkçı Barınağından Görünüm

45 Tarlaağzı balıkçı barınağında Tarlaağzı ve Gömü Köylerine ait tekneler ile balıkçılık faaliyetleri yürütülmektedir. Barınakta 32 adet tekne balıkçılıkla iştigal etmektedir. Tekne mürettebatı dikkate alındığında 100 civarında kişinin balıkçılıkla geçindiği söylenebilir. Ayrıca barınağı işleten Tarlaağzı ve Gömü Köyleri Su Ürünleri Kooperatifi nin bünyesinde de beş adet personel çalışmaktadır. Bu barınak, aynı zamanda, Karadeniz de açık deniz balıkçılığı yapan teknelerin liman yaptığı ve yük indirdiği bir terminal niteliğindedir. Kooperatifin rakamlarına göre, bu tekneler geçen yıl itibariyle kasa balık indirmiş ( kasanın kasası palamut, kasası hamsi ve geri kalanı da muhtelif küçük balık türlerine -istavrit, barbun, mezgit- aittir) ve bu kasalar buradan yüklenerek tüketim merkezlerine ulaştırılmıştır yılı itibariyle buradan arasında araç yüklenmiş ve teknelere in üzerinde makbuz kesilmiştir. Ayrıca yaz mevsiminde, bu barınağın aynı zamanda bir kumsal olması nedeniyle deniz turizmine yönelik olarak, araç barınağa giriş-çıkış yapmıştır (Bkz. Ek 11). Balıkçılık, yetiştirilen türler, beslenme alanları, yıllık üretim miktarları ve ülke ekonomisindeki yeri Ek 11'de sunulan Sosyal Etki Değerlendirme Raporu na göre; denizle iç içe olan bir bölgede balıkçılık faaliyetleri büyük önem arz etmektedir. Farklı büyüklüklerde yaklaşık 150 teknenin bulunduğu Bartın da balıkçılık birçok aile için direkt geçim kaynağıdır. Karadeniz denilince ilk akla gelen balık türü olan hamsi, Amasra da da en fazla avcılığı yapılan tür olarak göze çarpmaktadır. Yıllık ortalama 500 ton olan hamsi avcılığının yanında istavrit, mezgit, barbunya, lüfer, çinakop, zargana, palamut ve kalkan da ekonomik olarak avcılığı yapılan diğer türlerdir. Yapılan bu avcılıkla sadece Amasra da değil Bartın İli nin de balık ihtiyacını da büyük oranda karşılanmaktadır. Amasra da tatlı su kaynaklarının yetersiz olması sebebiyle kültür balıkçılığı yapılamamaktadır ( Yukarıdaki bölümde de değinildiği üzere Tarlaağzı ve Gömü Köyleri Su Ürünleri Kooperatifi nin 2012 yılı rakamlarına göre, Tarlaağzı Balıkçı Barınağı nda kasa balık indirilmiş ve bu kasalar tüketim merkezlerine ulaştırılmıştır (Bkz. Ek 11). Voli sahası Bartın İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nün Ek 1 de sunulan görüş yazısında; 24 Temmuz 1997 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Tebliğ e göre; Kastamonu ile Bartın İl sınırından başlayarak Bartın ile Zonguldak İl sınırına kadar olan bölge, Su Ürünleri İstihsal olarak belirlenmiştir. denilmektedir. Söz konusu Resmi Gazete de; Ülkemiz su ürünleri istihsalinde önemli bir yeri bulunan Karadeniz de mevcut stokların korunması ve istihsalin arttırılması amacı ile Amasra İlçesi nin mülki sınırları içinde kalan deniz alanının, 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu nun 5. ve 6. maddeleri uyarınca su ürünleri istihsal yeri kapsamında olup olmadığını belirlemek için sınır tespiti heyeti teşkil edilmiştir. Buna göre; Amasra İlçesi mülki sınırları içinde kalan deniz alanı, devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan bir su sahasıdır. Bu sahada sabit su ürünlerinin yanında, gezginci su ürünlerinin de periyodik bir zaman süreci içinde oldukça büyük bir potansiyele sahip olduğu tespit edilmiştir. Bu bakımdan, Şekil 77 deki krokide de belirtildiği gibi Amasra İlçesi nin Su Ürünleri İstihsal Yeri sınırlarının çizilmesinde, Amasra İlçesi ile Bartın nın müşterek mülki hududunun Karadeniz sahilindeki kesim noktasının Amasra İlçesi ile Kurucaşile İlçesi nin müşterek mülki hudutlarının Karadeniz sahilindeki kesim noktalarından çıkartılan dik çizgilerin T.C. Devleti nin Karadeniz deki karasularımızı tespit eden mevhum hatta kesişmesinden meydana gelen deniz sahası, 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu nun 2. maddesinde belirtilen "İstihsal Yerleri" tanımı kapsamına tamamen uyduğu tespit edilmiştir. 157

46 Kaynak: 24 Temmuz 1997 tarih ve sayılı Resmi Gazete Şekil 77. Amasra İlçesi Su Ürünleri İstihsal Böylece Şekil 77 deki krokisi bulunan Amasra İlçesi nin mülki sınırlarını içine alan Karadeniz deniz sahanlığı şeklinde belirlenen su kesimi, Amasra İlçesi Su Ürünleri İstihsal Yeri olarak belirlenmiştir. denmektedir. Söz konusu voli sahası deniz ve iç sularda su ürünleri istihsaline elverişli, sahile bitişik ve sınırları belli su sahaları olarak tanımlanmaktadır. Sahile bitişik olan bu alanların, işbu ÇED Raporu na konu projeden etkilenmesi beklenmemektedir. Bahse konu proje kapsamında deniz ortamında yapılması planlanan tek faaliyet sualma ve deşarj yapıların tesis edilmesidir. Bu kapsamda gerçekleştirilecek çalışmalar, mevzuatın öngördüğü çerçevede yapılacak ve söz konusu borulama sistemi deniz dibine gömülü olarak gerçekleştirilecektir. Buna ilaveten, tesis içerisinde, sistemde kullanılacak olan soğutma suyunun tekrar denize deşarj edileceği nokta, kıyıdan yaklaşık m mesafede olacak şekilde Hema Dolgu Alanı ve Rıhtım sahası içerisinde kalacak şekilde tasarlanmıştır. Planlanan tesisin balıkçılık faaliyetlerine etkisi Yapılması planlanan projenin inşaat döneminde deniz ortamında sadece sualma ve deşarj yapıları tesis edilecektir. Bu sırada deniz ortamında bulanıklık, ısı geçirgenliğinin azalması ve deniz dibinde kısıtlı miktarda habitat kaybı olması muhtemeldir. Bu etkileri minimum seviyede tutmak için gerçekleştirilecek olan inşaat faaliyetleri, tekniğine uygun şekilde ve mümkün olan en kısa sürede tamamlanacaktır. Söz konusu etkiler, tümüyle geçici nitelikte olup, inşaat faaliyetlerinin tamamlanmasının ardından ortadan kalkacaktır. Söz konusu projenin işletme aşamasında ise deniz ortamında sadece sualma ve deşarj işlemleri gerçekleştirilecektir. Sualma yapıları kıyıdan yaklaşık 100 m mesafede bulunacaktır. Sualma borularının deniz ile temas ettiği noktada, planktonik organizmalar ve yavru balıkların sualma yapısına girmelerini önlemek için ızgara sistemi kullanılacaktır. Benzer şekilde soğutma suyu deşarj yapıları da deniz dibinde gömülü olarak yer alacaktır. Deşarj yapıları kıyıdan yaklaşık m mesafede olacak şekilde tasarlanmıştır. Denizden temin edilen su, tekrar deniz ortamına verilirken içerisinde klor (zararlı organizma üretimini engellemek için) haricinde başka bir kimyasal madde bulunmayacaktır. 158

47 Soğutma suyu sistemi için yapılan mühendislik çalışmaları neticesinde; soğutma suyundaki serbest klor konsantrasyonu 1-2 mg/l civarında, difüzör çıkışında ise 0,02 mg/l dir. Bu miktar oldukça düşük bir doz olup, deniz ortamında zaten mevcut olan klor seviyesinde ciddi boyutlarda bir artış meydana getirmeyecektir. Buna ilaveten, soğutma suyu deşarj sistemi, yöredeki deniz suyunun mevcut fiziksel ve oşinografik özellikleri dikkate alınmak suretiyle, Su Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde Derin Deniz Deşarjları İçin Uygulanacak Kriterler olarak belirtilen tüm şartları sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Yapımı planlanan termik santralde, soğutma suyunun temini denizden sualma yapısı marifiteyiyle sağlanacaktır. Sualma yapısının, yapılması planlanan Hema Dolgu Alanı ve Rıhtım Projesi nin sınırları içerisinde olması öngörülmektedir (Bkz. Ek 12). Tesisin yer aldığı Karadeniz gibi yüksek enerjili bir dalga iklimine sahip denizde, sualma sisteminin dalga etkisine açık bir konumda olması yapısal stabilite açısından sıkıntılar doğurduğundan yakın bölgede yer alan dalgakıranın koruduğu, daha sakin bir bölgeden su almak, sualma yapısının korunması açısından büyük avantaj sağlamaktadır. Ancak bu gibi liman basenleri içerisindeki su kütlesi sakin ve durgun olduğu için bu bölgelerde, özellikle yaz aylarında deniz suyu sıcaklıklarının da yükselme eğiliminde olduğu bilinmektedir. Ayrıca sualma ağzının yerleştirileceği lokasyon aynı zamanda bir koy içerisinde yer aldığından, bölgedeki akıntıların bu tür koylarda izlediği hareketler nedeniyle deşarj edilen sıcak su bulutunun sualma bölgesine doğru taşınması ve koy içerisinde birikim yaparak sisteme alınan suyun sıcaklığının artması riski bulunmaktadır. Bunun engellenmesi amacıyla, deşarj sistemi tasarımı yönetmeliklerin gerektirdiği en yüksek 1 C sıcaklık artışının daha altında kalacak ve deşarj edilen sıcak su bulutunun akıntılarla koy içine ve sualma bölgesine ulaşmamasını sağlayacak bir mesafede olacak şekilde tasarlanmıştır. Proje kapsamında yapılan seyrelme hesapları sonucunda, difüzörlerin deliklerinin sağlayacağı seyrelme değerlerinin deliklere göre değişmekle birlikte yaklaşık olarak 30 ile 35 arasında değişeceği ve bu seyrelmeler sonucunda ortamda oluşacak sıcaklık artışının ise 0,24 C ile 0,28 C arasında olacağı görülmektedir. Bu değerler SKKY Tablo 23 te verilmiş olan 1 C limitini sağlamaktadır. Sualma ve deşarj yapıları seyrelme hesapları ile ilgili detaylı bilgiler Bölüm V.1.11 ve Ek 12 de sunulmuştur. IV Peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon alanları, benzersiz özellikteki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar Peyzaj onarım çalışmalarının başarı ile gerçekleştirilmesi için amaçların belirlenmesi, zararlanmaya neden olan etken ya da faaliyet öncesi alanın ve yakın çevresinin detaylı envanterinin çıkarılması, faaliyetin çevreye olan etkilerinin belirlenmesi, faaliyet sırasında ve faaliyet tamamlandıktan sonra ne gibi onarım işlemlerinin yapılacağına karar verilmesi ve bu yönde onarım çalışmalarının yapılması (bitkilendirme vb.), alanın zararlanma öncesi koşullardaki ekolojik ve sosyo-ekonomik değerlere eşit bir çevrenin yaratılması ve bu sistemin sürekliliğinin sağlanacağı izleme-bakım çalışmalarının gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu amaçla proje kapsamında Peyzaj Onarım Planı hazırlanmış ve Ek 9 da sunulmuştur. Hazırlanan rapora göre proje sahası; Fagus orientalis (kayın), Carpinus betulus (gürgen), Castanea sativa (kestane),fraxinus ornus (Dişbudak) Quercus frainetto (Meşe), Cotinus coggygria (Duman ağacı), Laurus officinalis (Karayemiş) dan oluşan geniş yapraklı ormanlarla kaplıdır. Çalı katında Rhododendron ponticum (Zifin,Ormangülü), Vaccinium arctostaphylos (Ayı fındığı), Ilex colchica (Işılgan), Ruscus aculeatus (tavşan memesi) ve bir çok Rubus türleri göze çarpmaktadır. 159

48 Kıyı kumul vejetasyonunda ise erken ilkbaharda Cakile maritima çok yaygınken zaman geçtikçe Otanthus maritima, Eryngium maritimum, Polygonum mesembricum, Polygonum maritimum, Salvia annua gibi bitkiler görülmektedir. Ayrıca, proje sahasında aslında Akdeniz elementi olan Myrtus communis (mersin), Laurus nobilis (defne), Erica arborea (funda), Arbutus unedo (koca yemiş), Arbutus andrachne gibi türler kıyıya yakın yerlerde görülerek yalancı makiyi oluşturmaktadırlar. Proje kapsamında hazırlanan ve Ek 9 da sunulan Peyzaj Onarım Planı kapsamında yapılan değerlendirme sonucunda proje sahasında erozyon fonksiyonu açısından saptanmış olan risk, erozyon önleme tedbirleri, teraslamalar, kazı-dolgu işlemleri sonucu topografyanın düzenlenmesi uygulamaları ile ortadan kaldırılacaktır. Habitat fonksiyonu açısından yapılan koridor-leke-matris değerlendirmesi sonucunda alanda geniş, ibreli, karışık orman ve deniz kenarı vejetasyonu alanlarının ağırlıklı olarak yer aldığı ve büyük bir alana yayılmış olan bu matrisin, faaliyet sonusunda parçalanacağı görülmüştür. Fakat bu parçalanma geniş matris içerisinde faaliyet bölgesine yakın alanlarda etkisini hissettirecek, uzak bölgelerde ise etkisi olmayacaktır. Faaliyet sebebi ile ortaya çıkacak geçici etkiler, faaliyetin tamamlanması ile sona erecektir. Peyzajın karakter fonksiyonu analizi sonucunda benzer peyzaj karakterlerinin geniş alanlara yayılmış olduğu, güzergah ve yakın çevresinde nadir peyzaj karakterine rastlanılmadığı, var olan peyzaj karakterinin ise bölgede bulunma derecesinin çok sık olduğu görülmektedir. Planlanan projenin gerçekleşmesi durumunda bazı ekosistemlerde değişmeler meydana gelecektir. Bu durum başta flora ve fauna olmak üzere deniz ekosistemi için de olumsuz etkiler yaratabilecektir. Proje inşası sırasında doğal habitatlar ve bitki örtüsü tahrip edilebilmektedir. İnşaat aşamasından sonra erozyona karşı önlemler alınacak ve en önemlisi yeniden bitkilendirme (Revegetation) yapılacaktır. Yeniden bitkilendirme doğal bitki örtüsüne uygun türler ile gerçekleştirilecektir. Bu habitatlarda meydana gelecek deformasyonlar Ekolojik Restorasyon ilkelerine uygun olarak restore edilecektir. Sürdürülebilir bir orman ve sucul ekosisteminin sağlanabilmesi için projenin inşasının her aşamasında ve sonrasında biyoçeşitlilik ve diğer ekolojik faktörler üzerindeki olası çevresel etkiler izlenecek ve gerekli önlemler zamanında alınacaktır. Proje sahasında kül/alçıtaşı depolama sahası yer alacaktır. Kül/alçıtaşı depolama sahası ömrünü doldurduktan sonra uygun onarım yöntemleri ile bitkilendirileceklerdir. Bu tip alanların onarımında dikkat edilmesi gereken en öncelikli konu alanın zararlanmadan önceki vejetasyonunun tespitinin doğru olarak yapılması olacaktır. Böylece öncü bitkilendirmenin ardından gelecek olan kalıcı bitkilendirmede mevcut vejetasyonda yer alan türlerin kullanımı başarıyı arttıracaktır. İnşaat aşamasında dikkat edilmesi gereken en önemli aşamalardan birisi de toprak yönetimi ile ilgilidir. Besin maddesince zengin üst toprağın (bitkisel toprak) sıyrılması, depolanması ve onarım aşamasında yeniden kullanılması konusu üzerinde hassasiyetle durulacaktır. Uygulanacak olan proje sonucunda alana bazı kalıcı yapısal unsurlar da getirilecektir. Bunlar depo alanları ve termik santral binası gibi yapılardır. Bu yapılar alanda görsel olarak farklılık yaratacağından perdeleme amaçlı bitkilendirme ile bu yapıların çevreden görünürlük oranlarının azaltılacak ve alanda doğal yapının ağırlığının yeniden hissettirilmesi sağlanacaktır. Buna yönelik olarak perdelemeleye uygun, yaz kış aynı etkinin hissettirilebileceği, tercihen herdem yeşil ağırlıklı, süratle büyüyen, boylanan ve genişleme gücü olan, dallanma ve yapraklanma yoğunluğu yüksek, alanın sunduğu ekolojik koşullara uyum sağlayabilecek türler seçilecektir (Bkz Tablo 56). 160

49 Herdem yeşil Hızlı gelişme Kurağa dayanıklılık Islak toprakta gelişme Sıcağa dayanıklılık Gölgeye dayanıklılık Dik yamaçlarda gelişme Deniz kıyısı ve tuzlu toprak Yangına tolerans Zayıf topraklarda gelişme HEMA ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. Tablo 56. Depo ve Perdeleme Alanlarında Önerilen Türler ve Özellikleri Adı Formu Dokusu Kıbrıs Akasyası Toplu Orta sık Cupressus sempervirens Dik Sık Doğu mazısı Toplu Sık Boylu/yüksek ardıç Dağınık Sık Alıç Toplu Sık Hanım tuzluğu Dik dağınık Orta sık Laden Çok toplu Sık Dağ muşmulası Dik dağınık Sık Kış yasemini Toplu dağınık Çok sık Ardıç Dağınık Çok sık Ardıç Sürünücü Çok sık Lavanta Dik Çok sık Hanımeli Sürünücü Sık Ateş dikeni Dik dağınık Sık Kaynak: Peyzaj Onarım Planı, Projenin faaliyete geçirilmesi ve inşaatı sırasında yapılacak kazı işlemleri ile belli bölgelerde zararlanmalar ortaya çıkacaktır. Alanın genel durumu incelendiğinde özellikle proje yapılarının bulunduğu bölgelerde eğimin dik olduğu alanlar ve erozyon riskinin bulunduğu bölgeler olarak göze çarpmaktadır. Şevlerde erozyonu önlemek için üç farklı yöntem kullanılmaktadır: Teraslama, Çukurlarda bitkilendirme, Şevlerde eğimli taş duvarların bitkilendirilmesi. Şevlerde erozyunu önlemek amacıyla yapılacak teraslama, çukurlarda bitkilendirme ve eğimli taş duvarların bitkilendirilmesi ile ilgili detaylı bilgiler Ek 9 da sunulan Peyzaj Onarın Planı nda sunulmuştur. IV Madenler ve fosil yakıt kaynakları (rezerv miktarları, mevcut ve planlanan işletilme durumları, yıllık üretimleri ve bunun ülke veya yerel kullanımlar için önemi ve ekonomik değerleri) Bartın İli sahip olduğu jeolojik yapı gereği özellikle taşkömürü ve endüstriyel hammadde yatakları için uygun bir oluşum ortamı sunmaktadır. MTA nın il ve yakın çevresinde yaptığı çalışmalarda taşkömürü ve bazı endüstriyel hammadde yatak ve zuhurları ortaya çıkarılmıştır. İl genelinde yapılan çalışmalara göre bilinen metalik maden yatağı yoktur. Endüstriyel hammadde bakımından İl deki en önemli madenler; başta kuvars kumu ve kuvarsit olmak üzere şiferton ve dolomittir. Şiferton yatakları, Amasra İlçesi nde yer alırken, Kurucaşile İlçesi kuvars kumu, kuvarsit ve dolomit bakımından önem arz etmektedir. Kurucaşile deki dolomitlerin tenörü %59,5-62 CaCO 3 ve %33-41 MgCO 3 olarak belirlenmiştir. 161

50 Şiferton 12, Amasra İlçesi nde taş kömürü yataklarında bulunmaktadır. Buradaki yatakların toplam görünür+muhtemel+mümkün rezervi yaklaşık 65 milyon tondur. Kurucaşile de Kömeç Köyü sahasında %95-98 SiO 2 tenörlü, ton görünür, ton muhtemel kuvars kumu rezervi tespit edilmiştir. Ayrıca ilçe kuvarsit yatakları bakımından da zengin olup, cam ve döküm kumu olarak kullanılmaya elverişli bu kuvarsitlerin % SiO 2 içerikleri 88 ile 99 arasında değişmektedir. İl genelinde endüstriyel hammaddeler ve taş kömürünün dışında bilinen metalik maden ve jeotermal kaynak yoktur ( Taşkömürü TTK'nın işletme faaliyetlerini sürdürdüğü 13,3 km 2 'lik alana Amasra A bölgesi, işletme sınırlarından Bartın'a kadar olan ve -900 kotunda içeren tevsii projesinin uygulandığı 196 km 2 'lik alana ise Amasra B bölgesi denilmektedir. Saha ile ilgili teknik özellikler Tablo 57'de sunulmuştur. Yatağın Yeri Tablo 57. Amasra A ve B Sahalarının Özellikleri Kimyasal Özellikler (%) Rezerv (1.000 ton) Su Kül Kükürt AID (Kkal/kg) Görünür Muhtemel Mümkün Amasra A ve 3, , Amasra B Kaynak: Endüstriyel hammaddeler Kuvarsit ton bin ton milyon ton milyon ton Bartın Arıt Ellez Kuvarsit Yatağı: SiO 2 %93, Fe 2 O 3 %0,3 Bartın İnkumu Karasu Kuvarsit Yatağı: SiO 2 % 97, Fe 2 O 3 %0,7, Rezerv 10 milyon Bartın Kozcağız Nebioğlu Kuvarsit Yatağı: SiO 2 %97, Fe 2 O 3 %0,7, Rezerv 183 Bartın Kurucaşile İlyasgeçidi Kuvarsit Yatağı: SiO 2 %96, TiO 2 %0,2, Rezerv 15 Bartın Kurucaşile Kömeç Kuvarsit Yatağı: SiO 2 %97, TiO 2 %0,22, Rezerv 2,5 Şiferton Tarlaağzı mevkiinde şiferton yatağı mevcuttur. Taşkömürü havzasında Westfalien- C nin tabanında şiferton bulunmaktadır ve bahsi geçen yatak bu şifertonu içermektedir. Westfaliyen C'yi kesen kömür sondajları şiferton da kesmektedir. Tarlaağzı'nda yılları arasında şifertona yönelik 33 lokasyonda toplam 4.326,40 m sondaj yapılmıştır. Sonuçta ton görünür+muhtemel rezerv hesaplanmıştır. Kazpınar sahasında kömür sondajlarından elde edilen verilere göre ton muhtemel rezerv hesaplanmıştır. 12 Şiferton; refrakter killerin ileri derecede diyajenezi sonucunda oluşan, plastik özelliğini yitirmiş, ateşe dayanıklı kildir. Bileşiminde Al 2O 3, SiO 2, Fe 2O 3, organik malzeme, eser miktarda CaO, MgO ve zirkon içermektedir. NOT: Santral sahası eski Sümerbank şiferton sahasıdır. 162

51 Tarlaağzı Yatağı Tenör: (A kalite şiferton) SK 35, (C kalite şiferton) SK 30 Rezerv: ton görünür + muhtemel Kazpınar Yatağı Tenör: (A kalite şiferton) SK 35, (C kalite şiferton) SK 30 Rezerv: ton görünür + muhtemel Bartın Kurucaşile Pelitovası Yatağı:SK Rezerv 500 bin ton Yapı Taşları Bartın Kurucaşile Başköy Sarıdere bileği taşı Bartın Kurucaşile Karaman Hisarköy ekmek taşı IV Termal ve jeotermal su kaynakları, (Bunların fiziksel ve kimyasal özellikleri, debileri, mevcut ve planlanan kullanımları) Bartın İl sınırlarında kayıt altına alınmış olan herhangi bir jeotermal kaynak bulunmamaktadır (Bkz. Şekil 78) (Bartın İl Çevre Durum Raporu, 2011). Kaynak: Şekil 78. Türkiye Jeotermal Haritası IV Devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler (Askeri Yasak Bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, vb.) Proje sahasında herhangi bir askeri yasak bölge, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alan ya da 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırlandırılmış alanlar bulunmamakla birlikte, proje sahasında orman alanları mevcuttur. 163