GİRİŞİMCİLİK BİRİNCİ BÖLÜM

Transkript

1 GİRİŞİMCİLİK BİRİNCİ BÖLÜM Girişimciliğin tanımı ve tarihsel gelişimi Girişimciliğin önemi Girişimci olma nedenleri Girişimcinin dört temel unsuru Girişimcinin karakteristikleri Girişimci girişim Herkes girişimci olabilir mi? 1

2 Girişimcilik Girişimci, mal ve hizmet üretimini gerçekleştirebilmek için risk üstlenerek doğal kaynak emek sermaye gibi üretim faktörlerini bir araya getirip faaliyete geçiren kişi olarak tanımlanabilir. Başka bir ifade ile girişimci olmak için risk alarak mal ve hizmet üreterek pazarlamak üzere bir işletmeyi kurmak ve bu işletmede faaliyetleri yapmak gerekir. Girişimcilik ise, yaşadığımız çevrenin yarattığı fırsatları sezme, o sezgilerden düşler üretme, düşleri projelere dönüştürme, projeleri yaşama taşıma ve zenginlik üreterek insan yaşamını kolaylaştırma becerisine sahip olmaktır. Başkalarından farklı düşünüp farklı bakmasını bilebilmektir. 2

3 Girişimcinin esas hedefi kar elde etmektir. Yani girişimci kar elde etmek için risk altına girmekte olup, diğer taraftan üretim faktörlerini temin edip işletmektedir. Bu nedenle diyebiliriz ki girişimcide aynı zamanda yönetici özellikler ininde bulunması gerekir. Profesyonel yöneticiler ve girişimciler arasındaki fark risk faktörüyle ilgilidir. Profesyonel yönetici kar ve zarardan kısmen etkilenmekte olup, kendi adına çalışmadığından risk altında değildir. Girişimci ise en başından işe başlarken riski tamamen üstlenmiş durumdadır. Girişimci kimdir? Pazardaki fırsatları ve gelişmeleri belirleyen Pazar fırsatlarını ve gelişmeleri iş fikrine dönüştüren Risk üstlenerek kaynakları bir araya getiren Rekabete karşı önlem alarak kendisini ve işletmesini geliştiren Yenilikçi bir kişidir. 3

4 Girişimci müşterilerin ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetleri üreterek veya ticaret yaparak kazanç sağlamayı hedefler. Girişimci belirli iş fikrine sahip olarak kendi işini kurmak araştırma,planlama,organizasyon,motivas yon,koordinasyon ve denetleme işlemlerini yapar.onların beklentilerine cevap vermeye çalışır. Girişimciliğin tarihsel gelişimi Serbest piyasa siteminin insanların zihinsel ve bedensel güçlerinin başarılı bir şekilde kullanıldığı rekabete dayalı bir sistem olduğu bilinmektedir. Günümüzde ise ekonomik sistem içerisinde girişimciliğin önem kazanması serbest piyasa sistemine göre rekabetin artmasıyla birlikte oluşmuştur. Girişimci olan her yaştan herkes yeni bir buluş ya da düşünceyi iş fikrine dönüştürerek iş kurmaktadır. 4

5 Genel olarak tarihi geçmişini inceleyecek olursak sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçişle birlikte girişimcilik daha büyük önem kazanmaya başlamıştır. İktisat teorisinde girişimcilikle ilgili dört temel yaklaşım mevcuttur. Bunlardan ilki gelir dağılımı üzerinde odaklanır. İkinci yaklaşım ise rekabette piyasa süreçlerinin önemini vurgular. Üçüncü yaklaşım ise yenilikçi girişimci vizyonu üzerine odaklanır. Girişimcilik Amerika da daha hızlı bir şekilde gelişme göstermiştir. Bunun nedenleri iseşuşekilde açıklanmıştır: Hızlı sanayileşme Profesyonel yönetimin önem kazanması Kitle üretiminin yaygınlaşması 5

6 Girişimciliğin evrimi İmparatorluk dönemi girişimcileri Osmanlı İmparatorluğunun son dönemlerinde ekonomik girişimciler sanayi devriminden sonra batıyla daha sıkı ilişkide olan ve bilgi alışverişinde bulunan Yahudi Rum İtalyan asıllı Türk vatandaşlar idi. Bunlar bankerler ithalatçılar ve genellikle tüccarlardır. Cumhuriyet dönemi girişimcileri Türkiye'nin Cumhuriyet Dönemi kurucuları ülke Kurtuluş savaşıyla siyasal bağımsızlığı kazanmak için bir de ulusal girişimciler grubu yaratma çabasına girmişlerdir. İzmir İktisat Kongresinin aldığı kararlar bu temel ideolojiyi destekler niteliktedir. 17 Şubat 4 Mart 1923 tarihleri arasında toplanan İzmir İktisat Kongresi İktisat vekaletinin yani Ekonomi bakanlığının tertip ve daveti üzerine yapılmış ve Türkiye de ki ekonomi ile ilgili bütün grup ve kişiler burada bir araya getirilmiştir. 6

7 1923 yılının Temmuz ayında Lozan da barış sağlanıp kapitülasyonlar kaldırıldıktan ve Cumhuriyet ilan edildikten sonra nüfus olarak büyüyen Türk Devletinin ekonomik gelişmeye hız vermesi iki yönden olmuştur: Yabancı şirketler elindeki imtiyazları satın alarak millileştirme Endüstrileşmeye gidilirken ulaşım için memleket yollarını bir plana göre yapmak Girişimciliğin önemi Ülkemizde girişimciliğin son yıllarda hızlı bir gelişme gösterdiğini bunun sebebinin ise Türkiye de nüfusun hızlı bir şekilde artması odlunu belirtmiştik. Apaçık ortadadır ki daha önceleri milyon olan nüfusumuz 70 milyona ulaşmıştır. Genç ve dinamik bir nüfus sağlık, eğitim, hizmetler, gıda, ulaşım, bilgisayar ve benzeri alanlarda büyük bir talep demektir. 7

8 Türkiye başta büyük şehirler olmak üzere bir şantiye görünümündedir. Ayrıca yurt dışında dahi Türkiye yi temsil eden girişimcilerin sayısı her geçen gün artmaktadır. Bir ülkede girişimcilik olmaksızın serbest rekabet tem anlamıyla işlemeyecektir Girişimciliğin önemini şu şekilde açıklamak mümkündür: Artık günümüzde yaygın olan özelleştirme ancak girişimciliğe bağlı olarak işleyecektir. Devlet kuralları koyan kurum olduğu için kendisiyle rekabet edilmesi imkânsızdır. Devlet asli görevlerini yapacağı role çekildiğinde halen üretmekte olduğu mal ve hizmetleri tam rekabet kuralları içinde girişimciler üretmeye başlamıştır. 8

9 Özellikle kamu kesiminde aşırı istihdamın istenen düzeye çekilerek ücretlerinin arttırılabilmesi yine girişimciliğe bağlıdır. Kamu personelinin kendi işlerini kurmaları yönünde teşvik verilmeli, bunun sonucunda kalitesi ve verimliliği arttırılmaktadır Girişimcilerin ülke genelinde teknolojiyi geliştirdiklerini ve buna bağlı olarak ta ekonomiyi olumlu yönde etkilediklerini söylemiştik. Araştırma kurumları üniversiteler ne kadar üretken olurlarsa olsun sonuçta oluşan yeniliklerin uygulanıp hayata geçirilmesi yine girişimcilere bağlıdır. 9

10 Girişimciler bilimsel ve teknolojik bulguları ve sonuçları başarılı bir şekilde uygulayıp başarılı oldukça bilim ve teknoloji ilerlemeye devam ederek ülkemizde artan rakiplerle kolaylıkla rekabet edebilir hale gelecektir. Ülkemizde engellerin yeniden düzenlemeler yapılarak aşılması ileri sevilere ulaşabilmemiz için gerekli olacaktır. Kendini geliştirmiş pek çok iş fikrine sahip eğitimini tamamlamış pek çok girişimci sermaye yetersizliği nedeniyle girişimcilik yapamamaktadır. 10

11 Özellikle yabancı ülkelerde sermaye gücü yeterli olmayanlara fon aktarma sisteminin ülkemizde uygulanması bu konuda sistemi geliştirmeye ve karşılaşılan problemlerin çözümüne katkıda bulunacaktır. Ülkemizde uzun dönemli bir girişimcilik politikasının uygulamaya konulması çağdaş ve bilimsel ilkelere uygun bir girişimcilik sistemin kurulmasını sağlamıştır. Girişimcinin dört temel unsuru Başarılı bir girişimci olmak için temelde dört unsur bulunmaktadır. Bunlar: a)inanç b)odaklanmış bilgi c)etkin bir yaklaşım d)azim 11

12 Bunlardan bir tanesi olmazsa girişimcilik başarısı tamamlanamaz. İnanç bir girişimci olarak yeteneğinize kendinize olan güveninizi inancınızı ifade eder. Eğer güvenimiz olmazsa kendimize karşı inancımızda geçmişteki başarılarımız sonucunda ortaya çıkar. Yâda başka insanların neler başardığını görürüz, beklide bu insanlar bizim sahip olduğumuz kaynaklara ve bilgilere sahip değildirler. Buna rağmen onların başardıklarını görünce elimizde olanlarla kendimize daha çok güvenip inanabiliriz. İnançtan sonra ise gerekli olan bizim neyi vermeyi hedeflediğimiz yani odaklanmış bilgilerdir. Bilgilerimiz ne kadar çok olursa bunlar içinde kaybolmamalı kendi uygulamalarımıza amacımıza yönelik bilgilere yönelmeliyiz Raflar dolusu kitap biz bilgiye nasıl ulaşacağımızı bilmedikten sonra bir işe yaramaz. Bilgiye çabuk ulaşabilmeli ve öğrendiklerimizi işimize uygulayabilmeliyiz. Bunun ardından tüm bilgilerimizi bir arya getiren iş planının hazırlanması gerekir. Daha sonrada teknolojiyi araya sokarak uygulamaya başlamalıyız. Herkeste bilmektedir ki dünyadaki tüm odaklanmış bilgiler bir araya gelse kullanmasını bilmedikten sonra bir işe yaramaz 12

13 . Bilgileri kullanma konusunda herkes aktif olmalıdır. Yeni fikir ve buluşlar bulunup geliştirilmelidir. Ayrıca Pazar şartlarına karşı tepkili olup pazarın durumuna göre düzenlemeler,yapmalıyız. Uygulamalarımız her zaman yolunda gitmeye bilir o zaman taktik değiştirip yeni planlar yapmalıyız. Fakat etkin olmak düşüncesizce hareket etmek anlamına gelmez. Bu davranış daha çok bilgiyi sentezlemek alternatifleri değerlendirmek ve sonunda harekete geçmek anlamına gelir. Zaten girişimciler her gün birçok fikir ve kararlar üretmektedirler. Dolayısıyla karar verme süreçlerinde rahat olmalıdırlar 13

14 İş başarısı için gerekli olan son unsur ise azimdir. Kötü zamanlar mutlaka olacaktır. Ama her kötü durumla karşılaştığımızda yılmamalı, ben bu işi yapamayacağım galiba diye düşünmemeliyiz. Tüm kötü durumlarda zor şartlarda bile yılmadan azimle güvenle çalışmalı tüm zorlukların üstesinden gelmeye çalışmalıyız. Geçimimizi ve birikimlerimizi kurtarmasını bilmeliyiz. Azim kısa vadeli perspektiflere yoğunlaştırılmış olurken uzun vadeli olanları da göz ardı etmemeliyiz. Körü körüne bağlanmak boşluğa gitmek değildir. Tam tersine hatırı sayılır ölçüde iç gözlemi ve derin düşünmeyi etkili kılar. Azim aynı zamanda iyi bir espri anlayışını ve elbette güçlü karakteri akla getirmektedir. En önemlisi asla amaçlarımızdan vazgeçmemeyi ifade eder. İnsan azmi sayesinde yılmadan önüne çıkabilecek engelleri aşarak her ne paha sına olursa olsun amaçlarına ulaşabilir. 14

15 Girişimci olma nedenleri Girişimcilik pazardaki fırsatların iş fikrine dönüştürülerek yeni iş ve işletmelerin oluşturulduğu dinamik bir süreçtir. Bu sürecin en önemli unsuru olan girişimcinin çeşitli nedenlerle girişimcilik yaptığı görülmektedir. İnsanları girişimci olmaya yönelten sebepler bulunmaktadır. Bunlar şunlardır: Kar elde etme isteği, Bağımsız çalışma isteği Kişisel tatmin sağlama isteğidir Bu nedenler nedenler daha ayrıntılı olarak olarak incelendiğinde insanları girişimciliğe yönelten başka sebeplerde bulunmaktadır, bunlar: Başkalarından emir almak yerine kendi işinin patronu olmayı seçmek, Bir fikir ya da düşünceyi geliştirerek kendi işinin patronu olmak, İstediği bir işte çalışabilmek, Tanınma ve saygınlık kazanma isteği, 15

16 Daha çok para kazanma ve refah içinde yaşama isteği. Kendi işinin patronu olan bir insan başkalarının yanında kazandığından daha fazla para kazanabilir. Başka insanların göremedikleri ya da keşfedemedikleri, uğraşamadıkları işleri bulup bu fırsattan yararlanabilmek için bir iş yeri, ofis, büro kurmak Zaten girişimcilik hayatına atılan kişi ya kendi işini kurar ya da başkalarının yanında çalışmaya devam eder. Girişimci kendi işinde çalışırsa nasıl olur başkalarının yanında çalışırsa nasıl olur bu durumları karşılaştırarak avantaj ve dezavantajlarına bakar ve ona göre karar verir. Başkalarının yanında çalışırken memnun kalmayıp kendi işini kuran girişimcilerde vardır. Dediğimiz gibi kendi işinde çalışmamanın bazı avantaj ve dezavantajları vardır 16

17 Çok basit bir şekilde hepimizin bildiği üzere ücretle çalışmanın avantajları şunlardır: Çalışan ücretli izinler ve sağlık hizmetleri (sigorta) gibi durumlardan yararlanabilir Yine personelin belirli bir ücret, maaş garantisi vardır Kendi işinde olduğu kadar katlanılan risk yoktur Çalışma süresi arttıkça maaşı da artabilir Özel ikramiye imkânları vardır Çalışmalarında başarılı olduğu takdirde terfi imkânı vardır Yapılan iş sevilerek ve çalışanın karakterine uygun olarak yapılırsa işten kişisel tatminde sağlanabilir Çalışan kendini çalıma saatlerine göre ayarlar ve zamanı boşa harcamaz 17

18 Ücretle çalışmanın dezavantajları ise şunlardır: Çalıştığı memleketten memnun olduğu halde başka yerlere tayin durumu söz konusudur Başkalarının emrinde çalıştığı için onlara bağımlı olmak durumundadır İşinde çok iyi olsa da personelin yerine patronun akrabası getirilip personelin mevkisi, itibarı yok olabilir Maaş ve ücretler bellidir, çok fazla refah içinde yaşanamaz Kendi işi olmadığı gibi tam olarak iş güvencesi yoktur Ekonomik bir problem olduğunda işten atılma durumu söz konusudur 18

19 Girişimcilik kültürünün yaygın, eğiliminin yüksek ve sermayenin yeterli olduğu bölgelerde girişimcilik artacaktır. Bununla birlikte o bölgedeki tarihi ve kültürel mirasın varlığı, insanların çalışma azmi ve iş hayatındaki mücadeleleri kazanma arzusu ve başarma isteğinin yüksek olması da insanların girişimci olmasını sağlayacaktır. Tabi ki bölge halkının da girişimciliği desteklemesi ve fırsatlar sunmaları girişimciliği hızlandıracaktır Türkiye de diğer ülkelerde olduğu gibi olduğu gibi belirli bölgeler sanayinin daha fazla gelişmiş olması, ekonominin daha iyi olması insanların girişimci olarak iş hayatına atılmalarını sağlamıştır. Genellikle iş adamlarının girişimciliğe atılma sebepleri ise aileden kalma işletmenin varlığını devam ettirmektir. Girişimci olmak isteyenler bir takım riskleri ve zorlukları göze alarak bu yola adım atmalıdırlar 19

20 Girişimci olmak isteyen bir kişinin önündeki başlıca zorluklar şunlardır: Günde ortalamanın üstünde bir süre içerisinde çalışmaya alışarak akşam ve hafta sonları dinlenme zamanları ortadan kalkacaktır. Genellikle iş hayatına atıldığı ilk dönemlerde çok yoğun ve tempolu bir çalışma olacaktır Hata yapıldığı takdirde işletmenin bütün mal varlığı ve sermayesi ile ortakların parası da yok olabilir Girişimci ağır ve finansal bir yükümlülük taşımaktadır İstediği ekonomik duruma gelmesi kolay olmayacaktır bunun için belirli bir süre çalışması çaba göstermesi gerekir Girişimci tek başına karar verme durumunda kalabilir bunun için dikkatli olmalı yanlış kararlar alıp işletmeyi riske sokmaktan kaçınmalıdır 20

21 Girişimcide işin bir patronu olduğu için çalışanlar girişimci etrafında bir baskı grubu oluşturacaktır buda onu strese sokabilir Fazla stres sağlık durumunu etkileyebilir İşinin yoğunluğundan çevresine zaman ayıramayabilir Ücretle çalışan birçok kişiye bağımsız çalışma daha cazip gelmekte ve girişimciliğe yönelmektedir. Bunun içinde profesyonel iş ve teknik eğitime sahip olan çeşitli nedenlerle başkalarının yanında çalışma imkânı bulamayan kişilere girişimcilik ve iş imkânı sağlanmaktadır. Girişimcinin karakteristikleri Girişimcilerin genellikle ekonomik nedenlerle, kar elde edebilmek için ve daha rahat bir yaşam tarzını seçtikleri için iş hayatına atıldıklarını söyledik. Tüm bunlarla beraber bu iş için soyunu birinin her ne kadar başarılı olsa bile genel olarak başarılı girişimcilerin karakteristiklerini bilmesi gerekir. Çünkü işletme sahibi olmak ile girişimcilik aynı şeyler değildir. Yapılan araştırmalar başarılı girişimcileri diğerlerinden ayıran karakteristiklerin bulunduğunu göstermektedir. 21

22 Yapılan araştırmada girişimcinin özellikleri şu şekilde belirtilmiştir: İnsan faktörünü tanımak ve kullanmayı bilmektir. Sorunları önlemeyi ve çözmeyi bilmektir İş ile arkadaşlığı ayırabilmektir İşinde sınır koymayı ve korumayı bilmektir En önemli unsurlardan biride rakiplerini iyi tanımasıdır Girişimci sürekli kendisini yenilemektedir Her şeyi ben bilirim demez öğrenmesini de bilir İleriye dönük düşünebilmektir Vermeyi ve almayı becerebilmektir Saygı ve sevgiyi kazanabilmektir Değer vermeyi ve verdirmeyi bilmektir Zorluluklardan kaçmadan azimle çalışmaktır 22

23 Girişimcinin azmi tutumu ve zorlukları aşması önemlidir. Her şeyden önce girişimcide bir insandır. Başarılı bir girişimci cesaret ve dikkatle hareket eden bir maceracıdır. Amacına ulaşmak için olağanüstü çaba harcamaktadır. İşletme fonksiyonlarının yerine getirilmesinde otorite olmayı arzular ve bunun için kendini yetiştirmeye çalışır. İşi zamanın bitiren bir kişidir. Yapılması gereken işi sonuna kadar izler, gerektiğinde bilfiil çalışarak işi bitirir. Ekmeğini taştan çıkarmasını bilir. Başarılı iş adamları ile girişimciler arasındaki ortak özellikler şunlardır: Sorumluluk, üstünlük, sabır ve enerjik çalışma gücü Yaratıcı ve analitik düşünebilme yeteneği İnsanlarla ilişkilerin iyi olması Yazılı ve sözlü haberleşme yeteneği 23

24 Herkes girişimci olabilir mi? Günümüzde gelişen girişimcilik avantajlarına rağmen herkes kendisini girişimcilik için yetersiz hissedebilir. Günümüz şartları herkesin kendisini girişimci gibi düşünmesini ve hareket etmesini gerektirir. Bu gerçek tüm iş dünyası için geçerli olup iş sahiplerinden kariyerine yeni başlayan genç insanlara işinden uzaklaştırılmış çalışanlardan halen organizasyonlarda çalışmakta olanlara kadar herkesi kapsıyor. Genişlemekte olan dünya ekonomisine rağmen kurumsal işten çıkarmalar finansal manşetlere hükmetmeye devam ettikçe çalışanların dünyası da baş aşağı gitmeye devam ediyor. İçinde bulunduğumuz yeni yüzyılda ekonomimiz üretim çağından bilgi çağına geçtikçe girişimcilik düşüncesine ve deneyimine duyulan gereksinim giderek artacaktır. 24

25 Girişimcilik eğitimini tamamlayan ve gereklerini yerine getiren herkes girişimci olabilir. Birçokları için girişimliğe doğru ilk büyük adım sadece inanç değişikliği gerektirebilir. Gerçekten girişimciliğe ilk adımını atan kişiler için inanç en büyük engeldir. Bu insanlar çalışma hayatlarının önemli bir kısmını organizasyondaki rahat bir kozanın içinde geçirmiş olabilirler. Ansızın kendi başlarına kalmaları tuhaf ve ürkütücü bir durumdur. Düzenli bir şekilde alınan ücreti çok daha az güvenilir bir gelir için feda eden bir insanın normal tepkisidir bu. Ancak kendi işini yönetme becerilerine hâkim olup girişimci olarak başarı sağlayacağına inanmak isteyenler daha az korku yaşarlar. Kendine inanmak iş hayatına yeni atılanlar için de önemlidir 25

26 . Girişimcilik spektrumunun diğer tarafında ise kişilikleri ve iş etikleri nedeniyle kendi işini yönetme konusunda çok zorlanan kişiler vardır. Bu kişiler işsiz kaldıklarında ya da basit bit işte çalıştıklarında kendilerini daha rahat hissederler ve iş sahibi olmanın katı koşullarını göze alamazlar. Girişimcilik konusunda kişilerden bazıları yeni bir işe başlama konusunda parlak fikir ve görüşlere sahipler ancak iş başlamaya gelince taş kesiliyorlar. Bazıları ise yeni maceralara cesaretle atılmakta tereddüt etmiyorlar, ancak doğru dürüst planlama yapmayı ihmal ediyorlar. Girişimci olarak herkesin iyi ve kötü eğilimleri vardır. 26

27 Bu yola adım atmış bir kişi için girişimcilik eğitimi çok önemlidir. Her ne kadar klişeleşmiş girişimci kendi aklını eğitime tercih eden kişi olarak tanımlansa da bunun böyle olması şart değildir. Bu bilgi on beş yıllık iş vergi ve hisse senedi yasalarının uygulanmasındaki deneyimine büyük ve küçük şirketlere hukuki ve finansal konularda yapılan danışmanlığa dayanmaktadır. İş kanunu muhasebe ve girişimcilik alanlarında verdiğim ders ve konferanslar iş hayatı açısından yararlı sezgiler kazanılmasına neden olur İşletme teşebbüs müteşebbis ve ticari işletme arasındaki farklar: Müteşebbis teşebbüs etmek kavramından türetilmiştir. Girişimcide girişim veya girişme sözcüğünden veya kökünden türetilmiştir. Bu kavramlar temelde kar ve zarar olasılığı yüklenerek üretim faktörlerini temin eden ve bunları başkalarının ihtiyaçlarını karşılayacak mal ve hizmetler üretmek üzere birleştiren kişi veya iş adamı ifade etmektedirler. 27

28 Buradan giderek insanların ihtiyaçlarını karşılamak için mal ve hizmet üretmek amacıyla müteşebbis tarafından oluşturulan organizasyonlar teşebbüs şeklinde tanımlanabilir. Dikkat edilirse teşebbüs ile müteşebbis arasında mantıki bir bağ bulunmasına rağmen bu ikisi ayrı birer varlık oluştururlar Her şeyden önce müteşebbis bir insandır. Teşebbüs ise bir unvanı ve bir yeri bulunan belirli bir sermayesi ve bir organizasyonu olan ekonomik yasal mali ve örgütsel bir birimdir. Daha derli toplu bir tanıma göre teşebbüs; sahibinin özel varlığından yer unvan sermaye muhasebe ve organizasyon olarak ayrı bir bütün olarak ve başkalarının ihtiyaçlarının karşılanması için devamlı üretim faaliyetinde bulunan ekonomik bir birimdir. 28

29 Teşebbüsün sermayesini koyanlar müteşebbislerin kendileri olabileceği gibi başka kişilerde olabilir. Her iki durumda da müteşebbise konulan sermayenin sermaye sahiplerinin varlıklarından ayrılmış olması gerekir. Müteşebbisler kurdukları teşebbüsü ya kendileri yönetirler ya da onu yönetecek profesyonel yöneticileri dışarıdan seçerler. Teşebbüs kime veya kimlere ait olursa olsun önemli değildir. Önemli olan onların bağımsız ekonomik bir birim oluşturmalarıdır. Uygulamada çok kere işletme terimi teşebbüs kavramı ile aynı anlamda kullanılır. Bu iki terimin değişik anlamda kullanıldığı durumlara da rastlanmaktadır. İşletme ile girişim arasında ayırım yapılmasından yana olanlar teşebbüsü işletmeye oranla daha geniş veya kapsamlı bir varlık sayarlar. Bu görüştekilere göre işletme temelde teknik bir birimdir fabrika, atölye, büro, mağaza gibi. Buna karşılık teşebbüs ise hukuki ekonomik ve mali yönü ağır basan bir birimdir. Teşebbüs bir veya birden çok daha fazla işletme kurup işleten bir varlıktır. 29

30 Çoğu zaman işletme ve teşebbüs sözcüklerinin de eş anlamlı olarak kullanıldığı bilinmektedir. Oysa bu iki sözcük bir birlerine oldukça yakın ancak farklı anlamları ifade ederler, işletme ve teşebbüsün ortak noktaları her ikisinin de insan istek ve ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte mal veya hizmet üreten ekonomik ve teknik birimler olmasıdır. Ancak teşebbüs ile işletmeyi birbirinden ayıran önemli nokta teşebbüsün bir piyasası olması ve bu piyasa da gelir sağlayan bir işletme olmasıdır. Bu açıklamalara göre teşebbüs işletmeden daha dar bir anlam taşımaktadır. Her teşebbüs bir işletmenin sahip olduğu tüm özelliklere sahipken her işletmenin teşebbüs özelliklerinin tamamını taşıması mümkün değildir. O halde her teşebbüs bir işletmedir ancak her işletme bir teşebbüs değildir. Teşebbüslerin genel anlamda sadece kar elde etmek için kurulan ekonomik ve teknik birimler olmadığının belirtilmesi yerinde olacaktır. Yani insan istek ve ihtiyaçlarını giderici özellikte mal veya hizmet üreten ekonomik ve teknik birimlerdir. 30

31 Buna ilave olarak her üç kuruluşunda bir piyasası vardır bu piyasadan gelir elde ederler ancak temel amaçları kar elde etmektir. Buna göre temel amacı kar elde etmek olan teşebbüslere ticari işletme denilir işletme teşebbüs ve ticari işletme ile ilgili açıklamaları toparlayacak olursak; her ticari işletme bir teşebbüs, her teşebbüs ise bir işletmedir. Ancak her işletme bir teşebbüs her teşebbüs ise bir ticari işletme değildir. Buna göre işletme en geniş ticari işletme ise en dar kapsama sahiptir. İKİNCİ BÖLÜM Türkiye de girişimcilik Türkiye de girişimci olma şekilleri Risk sermayesi ve Türkiye deki uygulama alanları Girişimciliğe çok yönlü destek Girişim sermayesi Girişimcilik politikası Girişimcilik eğitimi 31

32 Türkiye de Girişimcilik Ülkemizde girişimciliğin Osmanlıya kadar dayandığı bilinmektedir. Tabi önceleri yeterli olanakları olmadığı için çiftçilik, memurluk gibi alanlara yöneliyorlardı. Cumhuriyetin kurulmasını izleyen ilk yıllarda ekonomi ve sosyal kalkınmanın özel sektör eline geçmesi düşünülmüş ve bu alanda teşvik çalışmaları başlamıştır. Fakat daha sonraları anlamışlardır ki tek başına özel sektör işlerin üstesinden gelemeyecektir. Bunun üzerine hem ekonomik hem sosyal kalkınmanın hızla gerçekleştirilmesi amacıyla özel sektöre öncülük etmesi amacıyla devletin bu görevi üstlenmesi öngörülmüştür. O yıllarda yeterli girişimcinin bulunmaması ve sermayenin yetersiz olması özel sektörün başarısızlığında önemli rol oynamıştır. Günümüzde ise bağımsızlığımızı kazandığımızda merkez bankasına bile sahip olmamamıza rağmen şimdi dünyanın en iyi girişimcilerine sahip bulunmaktayız. Artık tüm bu başarılara ve olumlu gelişmelere rağmen yinede girişimciliğin ülkemizde çok fazla geliştiği söylenemez. Her şeyden önce girişimci yaşadığı soya ekonomik kültürün bir unsurudur yani bizim girişimcilerimiz bir bakıma Türk kültürünü yansıtmaktadırlar. Girişimcilik Türkiye de uzun yıllar boyunca itibarlı bir meslek olarak görülmemiştir. Çoğu kez insanlar kendi çıkarlarından başka hiçbir şey düşünmeyen ve kendi çıkarları için her tür kötülüğü yapabilecek kişiler canlandırılmıştır. 32

33 Şüphesiz her meslekte olduğu gibi girişimciler arasında da kötü kişiler bulunmaktadır. Çünkü ülkemizde geçmişte olduğu gibi günümüzde de gece gündüz demeden çalışan etiyle tırnağıyla bir yerlere gelmeye çabalayan sözün güvenilir itibarına ve onuruna düşkün binlerce girişimci bulunmaktadır. Bu insanların çoğunun aileleri yanlarında çalışanlar ve toplum için gösterdikleri çabalar bu amaçla katlandıkları riskler ve sıkıntılar kısacası girişimci olarak verdikleri zorluğu ve onurlu yaşam mücadelelerini herkes bilmektedir. Uzun yıllar ülkemizde girişimcilik ruhu genç kuşaklar arasında gelişme gösterememiştir. Bunun sebepleri arasında ailenin büyük etkisi vardır. Genellikle babası sanayici ya da büyük iş adamı olanlar girişimciliğe yönelmekte memur olanlar ise profesyonel yöneticiliğe adım atmaktadır. Kırsal kesimde yaşayan insanlar ise kendilerine iş güvencesi sağlamak için özellikle devlet sektörünü seçmektedirler. Öte yandan Türk insanının iş yaşamına ilişkin beklentilerini ortaya koyan bir başka araştırma bu konuda toplumdaki en önemli değerlerin sırasıyla ücret, iş güvenliği, rahat çalışma ortamı, iş arkadaşları ve topluma yarar sağlamak olduğunu göstermektedir 33

34 Kendi girişimciliğini kullanabilme fırsatı saygın bir iş olması işin gelecek vaat etmesi sorumluluk istemesi gibi faktörler ilk sıralarda yer almamaktadır. Aynı araştırma bireylerin en çok aile yaşamını bozmayan çalışanların sağlığını dikkate alan çalışma saatleri ve ortamı rahat olan stresli olmayan işleri tercih ettiklerini ortaya koymuştur. İş hayatına ilişkin tüm bu beklentiler girişimciliğin temel karakteristiklerinden uzaktır. Bunun yanı sıra toplumda hala girişimciliğe karşı şüpheli bir yaklaşım söz konusudur. Genel olarak ülkemizin halen mevcut ekonomik ve sosyal koşulların girişim kültürü için gerekli alt yapının oluşmasına tam anlamıyla bir ortam hazırladığını söylemek oldukça güçtür. Ülkemiz nüfusunun yalnızca % birinin girişimci ve üst düzey yöneticisi olması da bunun en iyi göstergesidir. Üniversitelerin işletme programlarındaki öğrenciler ya kamu ya da büyük işletmelerde çalışacak biçimde eğitilmektedirler. Girişimcilik konusunda bir dersin okutulduğu üniversite sayısı parmakla gösterilecek kadar azdır. Kamu kesiminin ağırlıklı olduğu bir ekonomide insanların kamu tarafından istihdam edilmeyi beklemeleri de doğaldır 34

35 Ancak kamu kesiminin daha fazla istihdam yaratacak gücü pek kalmamıştır ve bu konudaki zorlamaların yarattığı sorunlar herkes tarafından bilinmektedir. Öte yandan dünyadaki mevcut eğilim devlet ne kadar büyük ise toplumun yaşamı daha iyidir görüşü yerine en az devletçilik daha iyidir düşüncesinin kabulü yönündedir. Bu nedenle özelikle genç kuşaklar kamu sektörünün artık cazip bir ekmek kapısı olmadığını kabullenmek durumundadırlar. Bununla beraber geçmişin verdiği alışkanlıkla hala kamu sektörü en büyük istihdam alanı olarak kabul edilmektedir. Ancak tüm bu olumsuzlukların çözümlenip çarkın tersine döndürülmesi gerekmektedir. Çünkü 21. yüzyılın ekonomik anlayışı içinde ölçek ekonomilere itibar azaldıkça girişimciliğin ekonomik sosyal ve politik faydaları ön plana çıkmakta ve kabul görmektedir. Teknolojinin olanaklı kıldığı mikro elektronik kaynaklı bilgi işlem destekli ileri üretim yöntemlerinin yeniçağa girerken girişimciliği yalnızca olanaklı kılmayıp yeni ekonomik anlayışın bir öğesi kabul ettiği her geçen gün daha da belirgin duruma gelmektedir. 35

36 Tüm bu olumsuzluklara karşılık yeterli olmasa da son yıllarda bu konuda olumlu gelişmelerin olduğu da görülmektedir. Bunlar içerisindeki en önemli olanlarından biri insanların yoksulluk konusundaki görüşüdür. Yoksulluğun önüne geçebilmek daha rahat bir yaşam için girişimciliği seçmektedirler. Türkiye de Girişimci Tipi Türkiye de girişimcilik tipinin ortaya çıkarılması için çeşitli araştırmalar yapılmıştır. Türk girişimci tipi bu yolda atılmış küçük bir adım olarak yorumlanabilir. Aynı zamanda köşe yazarı olan başarılı bir profesyonel yöneticilerimiz yanında uzun yıllar çalış tığını ifade ettiği başarılı bir girişimcimizin profilini ortaya koymaya çalışmışlardır. 36

37 Girişimci müthiş ve aktif bir dinleyicidir. Kendisine sunulan bilgileri dinleyerek özümler. Her türlü haberleşmeyi yazıya dökmesine ve döktürmesine rağmen esas anlama tekniği okuma değil dinlemedir bilhassa raporları yazanın sesinden daha iyi anlamaktadır. Dinlerken beyninde sürekli olarak bir süzme eleme sistemi çalışır. Her konuşmanın sonunda toparlamaya yapmaya çalışır: Konuşmanın maksadı Konuşmanın ne gibi işlere yarayıp yaramayacağı Bu konuşmadan sonra kimin ne yapacağı Anlatılan konunun nasıl takip edilip benimseneceği 37

38 Türkiye de Girişimci Olma Şekilleri Ülkemizde Pazar koşulları ve yeni ekonomide ki gelişmeye bağlı olarak girişimcilik çeşitlerinin de arttığı görülmektedir. Türkiye de kişiler çeşitli nedenlere bağlı olarak girişimcilik yapmaktadırlar. Girişimciliğin gelişmesine bağlı olarak girişimci olma şekillerinin de çeşitlendiği görülmektedir. Kişilerin girişimci olma nedenleri çok çeşitli olmakla birlikte aşağıda sıralanan özelliklerden bir veya daha fazlasına sahip olan kişiler kendi işini kurarak girişimci olabilmektedir. Belirli işten ayrılanlar Herhangi bir eğitim almış kişiler Lise meslek lisesi veya üniversite mezunu kişiler Ek gelir sağlamayı hedefleyen emekliler Belirli bir bölgede çalışmak zorunda kalan ve gelir sağlamak durumunda olan kişiler. 38

39 Mal ve hizmetleri üretme ve pazarlama durumuna göre girişimci olmaşekli başlıca iki gruba ayrılır. Bunlar : Fırsat girişimciliği: Mevcut ve potansiyel pazardaki değişimin getirdiği fırsatları görerek veya potansiyel fırsatları sezinleyerek mevcut veya hedef pazara mal satmak amacıyla yapılan girişimciliktir. Fırsat girişimciliği ekonomide canlılık nedeniyle pazarda meydana gelen genişleme veya ekonomik kriz ile birlikte pazara yeterince mal sunulamaması veya pazarın isteğine uygun fiyat ve kalite de mal sunulamaması nedeniyle ortaya çıkan fırsatları değerlendirmeyi öngörmektir. Fırsat girişimciliğinden gerektiği şekilde yararlanabilmek için girişimcinin pazardaki fırsatları değerlendirebilecek ve kar edebilecek bir bilgi birikimi ve yeteneğe sahip olması gerekir. 39

40 Zaten girişimcilik başkalarının göremediği fırsatları görüp değerlendirip uygulamaya sokmaktır. Fırsat girişimciliğinde de Pazar şartlarındaki fırsatlardan en iyi şekilde yararlanan işletmeler hızla büyüme göstermektedirler. Yaratıcı girişimcilik sürekli yenilikçi pazarlama yeni mal ve hizmet tasarımı ile fiyat ve kalite farklılaştırması esasına dayanmaktadır. Günümüzde birçok işletme yeni ve mal ve hizmet geliştirerek ve pazara sunarak yaratıcı girişimcilik yapmaktadır. Artık girişimcilik coğrafi şartların özelliğine göre de çok fazla bir artış göstermemektedir. Çünkü girişimcilik zaten sürekli bir artış içindedir 40

41 Yaratıcı girişimcilik: Yeni bir fikir ve buluşu ya da mevcut bir mal veya hizmeti dizayn ederek ve fiyat kalite gibi özellikleri iyileştirerek kar edebilecek şekilde pazara sunulmasıyla yapılan girişimciliktir. Yaratıcı girişimcilik sürekli yenilikçi pazarlama yeni mal ve hizmet tasarımı ile fiyat ve kalite farklılaştırılması esasına dayanır. Günümüzde birçok işletme yeni mal ve hizmet geliştirerek ve pazara sunarak yaratıcı girişimcilik yapmaktadır. Günümüzde küresel işletmecilik olgusuyla birlikte girişimciliğinde sürekli bir değişim içinde yeni bir anlam ve önem kazandığı görülmektedir. Dünyadaki gelişmelerle birlikte küresel girişimciliğin yaygınlaşmasıyla birlikte ülkemizde de girişimciliğin işletme çevresi boyutlarına göre yapılanmasışuşekilde olmuştur: Yerel girişimcilik Bölgesel girişimcilik Uluslar arası girişimcilik 41

42 Yerel girişimcilik henüz yeni bir işe başlayan ve girişimciliğin henüz başlangıcında yapılan girişimcilik türüdür. Bu girişimcilik türünde işletme sermayesi ve iş hacmi sınırlıdır. Bölgesel girişimcilik girişimciliğin yerel girişimciliğe göre daha ileri aşamasıdır. Bu tür girişimcilikte işletme sermayesi ve iş hacmi daha fazladır.. Ulusal girişimcilik girişimciliğin en son aşaması olan türüdür. Bu tür girişimcilikte bir veya daha fazla girişimci bir araya gelerek küresel girişimcilik yapmaktadır. İşletme sermayesi personel sayısı ve iş hacmi çok büyüktür 42

43 Girişimcilik sermayesine sahip olma durumuna göre ülkemizde girişimci olma şekli sermayenin sahipliğine göre üç gruba ayrılmaktadır. Bunlar: Özel girişimcilik Kamu girişimciliği Karma girişimciliktir Özel girişimciler,sermayenin tamamı şahıslara ait girişimlerdir. Kamu girişimciliği sermayenin tamamı kamuya ait olan girişimlerdir. Karma girişimcilik ise sermayenin bir kısmı özel şahıslara bir kısmı da kamuya ait olan girişimlerdir.ülkemizde girişimcilerin büyük çoğunluğu özel girişimcilik yapan girişimcilerden oluşmaktadır. 43

44 Küresel rekabet içerisinde girişimcilik dinamik bir boyut kazanmıştır. Ekonomik kalkınmayla birlikte bir gelişim süreci izlemektedir. Yani girişimcilik ekonomik kalkınmayı etkilediği gibi aynı zaman da ekonomiden etkilenmektedir de. Girişimciler ekonomik dinamizmin itici gücü durumunda olup girişimciler yeni mal ve hizmetlerin pazara sunulmasında yeni pazarların gelişmesinde yeni örgütlenme şekillerinin ortaya çıkmasında iş fikirlerinin girişimciliğe uygulanmasında öncü görevi görürler. Girişimciler bu özellikleriyle sürekli arayış içindedirler var olanla yetinmezler. Bir ülkenin veya bölgenin girişim gücü o bölgenin ekonomik gücünü ortaya koymaktadır. Bu bağlamda üretim faktörleri olan doğal kaynak emek sermaye faktörüne ve dördüncü olarak girişimcilik temel fonksiyonu olan fikri yetenek ve vizyonda ilave edilmektedir Ülkemizde görülen bir başka girişimci olma şekli ise girişimcilerin pazarda gelişme gelişme değişime önderlik etme veya izleme durumuna göre yenilikçi girişimciler takipçi girişimciler olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Yenilikçi girişimciler pazardaki değişimi izleyen yeni fikir ve yeni pazar arayışında olan yeni mal ve hizmet tasarlayan girişimcilerdir 44

45 Bu tür girişimciler mevcut mal ve hizmetlerle yetinmeyip sürekli farklı ve farklılaştırılmış mal ve hizmetleri yetinmeyip sürekli farklı ve farklılaştırılmış mal ve hizmetleri yetinmeyip sürekli farklı ve farklılaştırılmış mal ve hizmetleri pazara sunmak üzere girişim faaliyetlerinde bulunurlar Takipçi girişimciler ise pazardaki gelişmeleri izlemekle yetinen bu gelişmelere göre davranan yenilik yapan girişimcilerin yolunda giden girişimcilerdir. Günümüzde girişimciliğin yeni ekonomi ve bilişim teknolojileriyle birlikte sanal girişimcilik olarak yapıldığı görülmektedir. Bilişim ortamında bilgisayar kullanılarak açılan siteler aracılığıyla pazara mal ve hizmet sunan girişimcilere sanal girişimciler denilmektedir. 45

46 Girişimci olmak isteyen kişiler ellerindeki emek sermaye teknoloji, personel, hammadde, yardımcı madde ve arazi gibi kaynaklarla birlikte kendi kişisel yetenekleri ve bilgi birikimiyle girişimci olma şekillerinden birini seçerek girişimci olurlar. Günümüzde girişimciliğin yeni ekonomi ve bilişim teknolojileriyle birlikte sanal girişimcilik olarak yapıldığı görülmektedir. Bilişim ortamında bilgisayarlar kullanılarak açılan siteler aracılığıyla pazara mal ve hizmet sunan girişimcilere sanal girişimci denilmektedir. Örneğin dünyada en çok kitap satan Amazon şirketi sanal girişimcilikle bu başarıya ulaşmıştır. Sanal girişimciliğin günümüzde hızla geliştiği ve yaygınlaştığı görülmektedir. 46

47 Bir girişimcinin bitip tükenmeyen tutkusu daima başkalarının göremediği fırsatları görüp bunları iş fikrine dönüştürmek olurken bir yöneticinin amacı yöneteceği işin gereklerini yerini yerine getirmektir. Bir yönetici riskleri en aza indirmeye çalışırken girişimci bu konuda atılgandır. İşadamı ya da patronun amacı esas olarak sahip olduğu varlığı sürdürmek ve geliştirmek iken girişimci tüm varlığını riske edebilir. Tüm bu çelişkilere rağmen bazen girişimcilik patronluk ve yöneticilikle birleşebilir. Bu durum ve girişimcinin sahip olduğu yetenekler girişimci olma şeklini de belirleyici olmaktır. Kendisini geliştiren yeteneklerinin farkında olan ve rekabete açık girişimciler sürekli yenilikçi girişimciliği tercih etmektedir. Bu durum girişimciliğin gelişmesini olumlu etkilemektedir. 47

48 Ülkemizdeki girişimciliğin son yıllarda daha bilinçli ve profesyonel yapıldığı görülmektedir. Önceleri daha çok bireysel girişim niteliğinde organize olmamış profesyonel olmayan ve halka açılmayan uzun dönemli planlama yapamayan işletmeler vardır. Son yıllarda Pazar araştırması yapan halka açık serbest Pazar ekonomisi kurallarına uygun davranan profesyonel çalışan girişimcilerin yaygınlaşması ülkemiz girişimciliğini olumlu yönde etkilemektedir Risk sermayesi ve Türkiye deki uygulama alanı Risk sermayesi risk sermayedarı tarafından yeni teknolojiler ve iş fikirleri üreten gelişme potansiyeli yüksek küçük ve orta boy işletmelere edinecekleri pay karşılığında öz kaynak sağlayan bir yatırım aracıdır. Risk sermayesi yatırımı girişim şirketlerinin birinci el pazarlarda ihraç ettiği sermaye pazarı araçlarına yapılan uzun vadeli yatırımlar olarak tanımlan maktadır. Risk sermayesi yatırım ortaklıkları ise kayıtlı sermayeli olarak kurulan ve çıkarılmış sermayeleri esas olarak sermaye ve faiz kazancı elde etmek amacıyla risk sermayesi yatırımlarına yönelten sermayesinin asgari %49 u halka açık anonim ortaklıklardır 48

49 Özellikle küçük işletmelerin yoğun rekabet yaşanan pazarda varlığını sürdürebilmeleri yeni teknolojiler kullanarak üretim yapmalarıyla mümkün olabilecektir. Küçük işletmeler Ar ge için yeterli kaynak ayıracak sermayeye sahip değildir. Küçük işletmeler sermaye pazarındaki uzun vadeli finansman kaynaklarından da yeterince yararlanamamaktadır.. Küçük işletmelerin büyümeleri ve gerekli teknolojiyi kullanmaları öz kaynaklara ve banka kredisi kullanmalarına bağlıdır. Bu nedenle küçük işletmelerin teknoloji yatırımlarının özel finansman yöntemiyle desteklenmesi gerekir. Bu finansman yönetimin adı risk sermayesidir 49

50 Risk sermayesi ile ilgili yatırımların temel ölçütü teknolojik yenilik içermesidir. Girişimcilikte başarılı olabilmek için işletmenin en önemli rekabet aracı teknoloji olmaktadır. Teknoloji üç şekilde sağlanabilir: İşletmelerdeki Ar-Ge ile mal ve süreç geliştirilmesiyle Mevcut bir teknolojinin geliştirilmesiyle Teknoloji sahibi bir işletmeyle ortaklık kurarak teknoloji transferiyle Risk sermayesi fonunun özellikleri ise şunlardır: Genç ve dinamik hızlı büyüme ve yüksek karlılık potansiyeli olan projelere yatırım yapar, Profesyoneller tarafından oluşturulan bir tür yatırım fonudur, Finans sektöründe belirli amaçlar için kullanımı öngörülen ve bu amaçlar için oluşturulan bir finansal araçtır, Hisse senedi satın alır Risk sermayesi yatırımla sınırlı değildir. Yönetsel bilgi birikimi ve deyimde sağlar. Uzun dönemli yatırımlardır 50

51 Risk sermayesi fonunun karlılığı nedir? Risk sermayesinin karlılığı esas olarak girişimci şirketin hisse senetlerine yapılan yatırım ile şirketin hisse senetlerinin borsada satılması sonucu elde edilecek kazanç arasındaki farktan oluşmaktadır. Risk sermayesi şirketlerinin girişimci araçları hisse senedi hisse senedine dönüştürülebilir tahvil ve tercihli hisse senedidir. Risk sermayesi yatırımı ile teknolojik yenilik içeren projelere sahip küçük ve orta boy işletmelere ortak olunmak suretiyle uzun vadeli finansman sağlamaktadır. Risk sermayesi şirketlerinin ilgi alanları nelerdir? Her risk sermayesi şirketi kendi stratejisi doğrultusunda yatırım yapar. Bazıları genel olarak her sektörden projelere her türlü yerleşim alanında Kobi lerin her aşamasında yatırım yapabilir. Buna karşılık bazı risk sermayesi şirketleri de bir veya iki sektörde uzmanlaşmıştır. Bunlar belirli bir coğrafi bölgede yatırım yapar. Genel olarak uygulamada bölgesel ve belirli bir konuda uzmanlaşmış risk sermayesi şirketlerinin çoğunlukta olduğu görülmektedir. 51

52 Kimler bu fonu oluşturur? Şahıslar Şirketler Bankalar,sigorta şirketleri Sosyal güvenlik fonları Risk sermayesi şirketlerinin ilgi alanları nelerdir? Her risk sermayesi şirketi kendi stratejisi doğrultusunda yatırım yapar. Bazıları genel olarak her sektörden projelere her türlü yerleşim alanında KOBİ lerin her aşamasında yatırım yapabilir. Bun karşılık bazı risk sermayesi şirketleri de bir ve ya iki sektörde uzmanlaşmıştır. risk sermayesi şirketleri genellikle başlangıç sermayesini finanse ederken teorik olarak şirketlerin şirket ömrü çizelgesinin 52

53 İkinci aşama sermayesi Olgunluk aşaması Köprü finansman Satın alma aşaması gibi aşamalarına yatırım yapabilirler. Risk sermayesi sistemi nasıl işler? Proje sahibi girişimci ile risk sermayesi şirketi arasındaki ilişki biz dizi aşamadan oluşur. İlk ilişki karşılıklı tanışma veya girişimcinin bir iletişim aracı ile risk sermayesi şirketine ulaşması ile başlar. Karşılıklı çalışmanın sürdürülmesine karar verilmesi halinde ilk aşama projenin hazırlanmasıdır. 53

54 Proje planında: Yatırım maliyeti İşletme giderleri Pazarlama stratejisi Gelir tahminleri Oluşturulması düşünülen mali yapı yer alır. Risk sermayesi şirketi projeyi projeyi inceler ve kendi normları ile karşılaştırılarak uygun gördüğü proje sahiplerini görüşmeye davet eder. Karşılıklı görüşmelerde taraflar arasında anlaşma sağlanırsa girişimci projesi üzerinde detaylı olarak çalışmaya başlar. Bu aşamada projenin ekonomik teknik ve mali yapısı en az 5 yıllık dönem için projeksiyon şeklinde incelenerek fizibilite çalışması yapılır. Taraflarca sonuçlar değerlendirilir.s 54

55 Risk sermayesi türleri: Doğrudan katılma: Bu türde yatırımcılar aracısız olarak yani finanse edilen işletmelere doğrudan örneğin paydaş limite ortağı ya da komandite ortak olarak katılmaktadır. Ancak bu katılımda risk sermayesinin dağılımı mümkün olmadığından sermaye yatırımcıları da katılınsan işletme hakkında kişisel ve uzmanlık bilgisine sahip olmadıklarından uygulamada tercih edilen bir metot değildir. Ayrıca bu tür risk sermayesinde fona benzer oluşumlar yani sözde fonlara rastlandığında yatırımcılar ve fon yönetimi burada yalnızca danışmanlık ve varlık yönetimi sözleşmesi çerçevesinde ilişki içerisinde bulunmaktadırlar Dolaylı katılım: Bu katılım sermaye yatırımcılarıyla sermaye alanlar arasında uzman aracı finans kurumunun risk sermayesi ortaklığının yerleştirilmesidir. Gerçek risk sermayesi de budur. Risk sermayesi finansı çerçevesinde en uygun fon oluşumu yatırımcı kaynakların çeşitli gelişme aşamalarında farklı dallarda ve çeşitli teknolojik yönlerde bulunan birçok işletmeye azınlık şeklinde yatırılarak ve ayrıca işletmecilik danışmanlığı şeklinde stratejik yönetim verilerek sağlanabilmektedir 55

56 Risk sermayesi küçük işletmelerin kuruluş ve gelişmelerini sağlayarak yeni teknolojileri transfer ederek geliştirilmesi için gereklidir.risk sermayesi sitemiyle desteklenen girişimcilerin ve şirketlerin ülke ekonomisine önemli katkılar sağladığı görülmektedir. Ülkemizde risk sermayesi sistemi yaygınlaşmakla birlikte henüz istenen başarı düzeyine ulaşılamamıştır. Risk sermayesi sisteminin yaygınlaştırılması amacıyla karşılaşılan sorunların çözümlenerek sisteme işlerlik kazandırılmalıdır. Risk sermayesi uygulanmasının avantajları: Uzun vadeli yatırımlar için uygun ve dayanıklı yatırım sermayesi kaynaklarının olması, Risk sermayesi finansının özellikle küçük işletmelere finansal destek sağlayan bir finansman yöntemi olması Yeni ve denenmemiş yatırımlara finans olanağı sağlanmasıdır. 56

57 Risk sermayesi yatırımının girişim şirketlerine ortak olmak suretiyle yapılabileceği gibi bu şirketlerin ihraç ettiği borçlanma senetlerinin satın alınması suretiyle de yapılabilmektedir. Ayrıca bu şirketlerin ihraç ettiği borçlanma senetlerinin satın alınması suretiyle de risk sermayesi yatırımın yapılabileceği açıklanmıştır. Yatırım ortaklarına ilişkin esaslar içeren tebliğde yer alan girişim şirketlerinin sanayi ziraat ve ticarette Pazar potansiyeli olan araç gereç malzeme hizmet veya mal yöntem sistem ve üretim tekniklerini meydana getirmesi veya geliştirmeyi amaçlamaları ya da yönetim teknik veya sermaye desteği ile bu amaçları gerçekleştirebilecek durumda olmaları gereklidir. Ülkemizde başarılı olarak risk sermayesi yapan kuruluşlar Vakıfbank ve İş bankasıdır. Avrupa birliği ülkelerinde risk sermayesi borç karşılığı kredi verilerek uygulanmaktadır. Avrupa birliğinde bankalar risk almak istemediği için risk sermayesi yatırımı işletmenin hisse senetlerini almak şeklindeki uygulamaya gitmemektedir. Risk sermayesi konusunda Avrupa da en gelişmiş ülke İngiltere dir. İngiltere de bankalar risk sermayesi metoduyla gelişme potansiyeli taşıyan küçük ve orta ölçekli işletmelerin hisse senetlerini satın alarak şirketlere ortak olarak sermaye desteği sağlamaktadır 57

58 Avrupa Birliği ülkelerinde risk sermayesi borç karşılığı kredi verilerek uygulanmaktadır. Avrupa Birliğinde bankalar risk almak istemediği için risk sermayesi konusunda Avrupa da en gelişmiş uygulamalara sahip ülke İngiltere'dir. İngiltere de bankalar risk sermayesi metoduyla gelişme potansiyeli taşıyan küçük ve orta ölçekli işletmelerin hisse senetlerini satın alarak şirketlere ortak olarak sermaye desteği sağlamaktadır. Türkiye'nin durumu Ülke gelişimi karşılaştırması: birleşmiş milletler gelişme programı tarafından çok sayıda sosyal ekonomik eğitim ve politik faktörler göz önüne alınarak 2002 yılında yapılan insani gelişim endeksinde Türkiye 173 ülke içinde 85inci sıra içindedir. Teknoloji karşılaştırması: 2002 yılında GSMF nin sadece %6 sini araştırma geliştirme harcayan Türkiye ye karşılık İsveç %3,8 ini İsrail %2,8ini ABD %2,7 sini oluşturmaktadır 58

59 İnsan kaynakları eğitim karşılaştırması: Türkiye karşılaştırma yapılan ülkeler arasında %30 ile en fazla genç nüfus oranına sahip ülkelerden biridir. Eğitim konusunda sınıfta kalmıştır çünkü okuma yazma bilmeme oranı yüksektir. Finans karşılaştırması: Türkiye de her büyüklükteki firmanın başlıca sorunlarından biri finansmandır. Türkiye nin toplam ulusal kredi miktarı ülkelerle karşılaştırıldığında çok düşük olduğu görülmektedir. Türkiye de özel sektöre verilen ve bankalarca sağlana krediler GSYİH içindeki payları karşılaştırma yapılan ülkeler arasında bir tek Meksika dan iyidir. Yasal Düzenlemeler Karşılaştırması Kamu dengesindeki bozulmaya paralel ortaya çıkan kaynak arayışı, kendini artan vergi oranları olarak göstermiş olup ve Türkiye, son on yıllık süre zarfında, kamu gelirlerini önemli ölçüde artırmıştır. OECD nin yayınladığı vergi istatistiklerine bakıldığında, yılları arasında OECD ülkelerinin ortalama vergi yükü 36,1 den 37,4 e yükselirken Türkiye de hızlı bir artış yaşanmış ve vergi yükü aynı dönemde 22,6 dan 33,4 e yükselmiştir yılı için toplam vergi gelirlerinin GSYİH içindeki oranı ele alındığında Türkiye nin %35,8 ile OECD ve AB ortalamalarından daha düşük vergi yüküne sahip olduğu görülmektedir. 59

60 Girişimciliğe Çok Yönlü Destek Çok yönlü destek girişimcilere girişim destekleme şirketleri tarafından sağlanır. Girişim destekleme şirketleri yani GDŞ parasal desteklerin toplandığı bir havuz gibidir. Girişimcinin ihtiyacı olan para, personel gibi desteklerin her birisi GDŞ tarafından gerçekleştirilir. Ne yazık ki ülkemizde henüz GDŞ bilinmemektedir. Bu nedenle GDŞ ler kurulana kadar girişimcilere başka yollar önerilir. Bu aşamada ilk yapılması gereken bir iş planının hazırlanmasıdır. İş planı yapılmak yapılmak istenilen işle ilgili olayların baştan olabildiğince ayrıntılı tahmin edilip kâğıda dökülmesidir. Gelişmiş ülkelerde bankalar bir iş planına sahip olmayan girişimciyi iyi dinlemezler. Eğer iş planına sahip olduktan sonra desteğine ihtiyaç duyulan kişi ya da kuruluşları ikna etmeliyiz. Ürünlerimizi nasıl pazarlayacağımızı, rakiplerimizin kimler olduğunu, gider ve maliyet tahminlerimizi, işin ne getireceğini tahmin etmeliyiz.bir iş planı, bütün bu olabilecek durumlara gayet net cevap verebilmelidir. 60

61 İş planı kâğıt üzerine döküldükten sonra sıra desteğin kimlerden isteneceğine kara vermektir. Bir ilke olarak destek destek isteyeceğimiz kuruluşun bize destek sağlamaktan bir çıkarı olduğu unutulmamaktır. Sıra ne üretmeyi düşünüyorsak o kuruluştan destek almaya gelmiştir. Bu bilgiye başvurabilmek için için yönleneceğiniz tek adres sanayi odasıdır. Bazı bölgelerde sanayi odası da olabilir Çok destekte ikinci adım sponsordur. Girişiminizi destekleyecek kişi veya kuruluşa nasıl başvurulacağı, ilgisinin nasıl çekileceği destek sağlama konusunda önemli noktalardır. Bir tanıdıktan elde edebileceğimiz bir bilgiden yola çıkaraktan gerekli yerlere başvurup adresleri elde edebileceğiz. Hemen hemen bütün kuruluşlar işsizlerin iş isteklerinden bunalmış durumdadırlar. Bu nedenle bir girişimcinin kendilerine başvurup akıllıca bir karşılıklı çıkar ilişkisi teklif etmesini pek beklememektedirler. 61

62 Yine bütün kuruluşlar ihtiyaçları olan çeşitli mal ve hizmetleri sağlamakta bulundukları kaynaklara alternatif aramakta olduklarıdır. Tüm saydıklarımız hariç en büyük engel kuruluşun üst düzey yöneticileri ile aranızdaki engellerdir. Başvuracağınız ilk sponsordan olumsuz tepki alabilirsiniz. Bu tür olumsuzluklar karşısında moralinizi bozmamanız gerekir. Daha sonra geri çevrilme sebebinizi öğrenmeye çalışın. Niçin ikna edici olamadığınızı nerelerde hata yaptığınızı öğrenmeye çalışın. En önemli noktanın iş planını hazırlamak olduğunu söylemiştik. Bu durumda ilk önce iş fikrinizi yazın. Ne yapmak istiyorsunuz ne üretmek istiyorsunuz ne gibi ihtiyaçlarınız varsa bunlar hakkında çalışma planı hazırlanır. Pazar araştırması yapılır üreteceğimiz malın nasıl pazarlarda satılacağı satılma kapatisesinin hangi pazar şartlarına uygun olduğu araştırılır. Mutlaka her işin bir teknolojisi vardır. Bunun için varsa bilgi eksikliklerimiz giderilmelidir. 62

63 Daha sonra üretim programımız yapılmalıdır. İşe başlamadan önce ilk önce ne üreteceğinizi bilmeli hangi malı önce üreteceğinizin bilmeniz gerekir. İşin girdileri planlanır ve plan yazılır. Üretim programımıza göre kira malzeme iş gücü enerji gibi sürekli girdiler büro donanımı hesaplanır ve tahmin edilir. Gider tablosu hazırlanır. Parayla temin edebileceğimiz girdiler ve nasıl elde edileceği incelenir. Nakit akış tablosu yapılır. Aylara göre gelir ve giderlerimiz ortaya çıktı. Giderlerimiz ayrı bir tabloda bir araya yazıp her ay gelir ve giderleriniz arasındaki fark bulunur. Son olarak nakit akım tablosu hazırladıktan sonra sıra paranın nasıl elde edileceğine gelir. İş planı hazırlamadan ne zaman ne kadar paraya ihtiyaç olduğunu ve bu para bulunmuş olsa bile işin ne zaman kara geçeceği bulunmalıdır. Daha önce nakit akım tablosunu hazırlamıştık. Bu sütunları aylar olan dört satırlı bir tablodur. Birinci satırda her ayın gider toplamı ikinci satırda ise her ayın satış gelirleri üçüncü satırda her ayın gelir gider farkı son satırda ise her ay evvelki ayların toplamı olarak nakit açığı ya da fazlası yer alır. 63