SORU 1: Kazanç ve İratlara İlişkin Bilgiler:

Transkript

1 SORU 1: İnşaat malzemeleri ticareti ile iştigal eden birinci sınıf tüccar Bay (Y) nin 2016 takvim yılında elde ettiği kazanç ve iratlar ile gelir vergisi beyanına esas bilgiler aşağıdaki gibidir. Kazanç ve İratlara İlişkin Bilgiler: - Ticari faaliyetten elde edilen gelir TL iken faaliyetin gerçekleştirilmesi için katlanılan gider ve maliyetler toplamı ise TL dir. - Ticari faaliyetin elde edilmesinde katlanılan gider ve maliyet unsurlarının TL lik kısmı ticari kazancın tespitinde gider kabul edilmeyen ödemelerden oluşmaktadır. - İktisadi işletmeye kayıtlı olmayan gayrimenkulün mesken olarak kiraya verilmesi sonucunda TL gayrisafi irat elde etmiştir. - İktisadi işletmeye kayıtlı olmayan gayrimenkulün tam mükellef (A) A.Ş. ye işyeri olarak kiraya verilmesi sonucunda TL gayrisafi irat elde etmiştir. Elde edilen gayrisafi irat üzerinden (A) A.Ş. tarafından TL gelir vergisi tevkifatı yapılmıştır tarihinde TL bedelle iktisap ettiği gayrimenkulü tarihinde TL bedelle elden çıkarmıştır. Elden çıkartma nedeniyle yapılan ve Bay (Y) nin uhdesinde kalan giderler ile ödenen vergi ve harçların toplamı TL dir tarihinden önce ihraç edilen dövize endeksli devlet tahvilinden TL faiz elde etmiştir. Dövize endeksli devlet tahvili Bay (Y) nin ticari faaliyetine bağlı olmayan nakdi sermayesi ile iktisap edilmiştir. - Kira alacağı nedeniyle yapılan yasal takip sonucunda TL alacak faizi elde etmiştir. Beyana İlişkin Bilgiler: (Aşağıdaki verilerden ilgili mevzuat kapsamında gerekli olanların kullanılacağına dikkat ediniz.) takvim yılında verilen TL tutarında geçici vergi tahakkuk etmiş olup, Bay (Y) tarafından tahakkuk eden geçici vergilerin TL lık kısmı ödenmiştir. - Bay (A) 2016 takvim yılında 5510 sayılı Sosyal Güvenlik Kanununun 4/b maddesi (Bağ-Kur) kapsamında TL prim ödemesi gerçekleştirmiştir. - Gayrimenkul sermaye iradının beyanında götürü gider usulünü seçmiştir takvim yılında GVK nun 21 inci maddesi kapsamında uygulanacak istisna tutarı TL dir. - Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunmak üzere kurulan ve vakıf tüzüğünde bu yönde hüküm bulunan bir vakfa KDV dahil bedeli TL olan gıda maddesini bedelsiz olarak ihtiyaç sahiplerine dağıtılması şartıyla bağışlamıştır. - GVK nun mükerrer 81 inci maddesi kapsamında yapılacak endekslemeye esas alınacak Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi 1 artış oranı aşağıdaki gibidir. Dönem Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) (2003=100) /Ekim 260, /Eylül 258, /Ağustos 258, /Mayıs 209, /Nisan 207, /Mart 208,33 Bay (Y) nin 2016 takvim yılı gelir vergisi matrahı ve beyan edilecek gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 14 üncü maddesi ile 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanununun 58 inci maddesinin başlığı Yürürlükten kaldırılan ve uygulanmayacak hükümler ile atıflar olarak değiştirilmiş ve madde metnine Muhtelif mevzuatta Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE) ve Üretici Fiyat Endeksine (ÜFE) yapılmış olan atıflar, Kurumca hesaplanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksine (Yİ-ÜFE), tarım sektörü TEFE ve ÜFE ye yapılan atıflar Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksine yapılmış sayılır. şeklindeki fıkra eklenmiştir. 2 Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) (2003=100), Erişim: Erişim Tarihi:

2 Cevap 1 : Ticari Kazancın Tespitine İlişkin Açıklamalar: Bay (Y) nin ticareti faaliyeti karşılığında elde ettiği kazanç; GVK nun 37 inci madde hükmü uyarınca, ticari kazançtır. GVK nun 85 inci maddesinin birinci fıkrasında mükelleflerin, GVK nun 2 nci maddesinde yazılı kaynaklardan bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratları için mezkûr Kanunda aksine hüküm olmadıkça yıllık beyanname verecekleri, GVK ya göre beyanı gereken gelirlerin yıllık beyannamede toplanmasının zorunlu olduğu, ikinci fıkrasında ise tacirlerle çiftçiler ve serbest meslek erbabı ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden kazanç temin etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname verecekleri hükmolunmuştur. Ticari kazanç sahibi Bay (Y) nin GVK nun 85 inci maddesi uyarınca ticari kazancını zarar dahi olsa yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir. İnşaat malzemeleri ticareti ile iştigal eden birinci sınıf tüccar Bay (Y) nin 2016 takvim yılı ticari kazancının tespitinde GVK nın Bilanço Esasında Ticari Kazancın Tespiti başlıklı 38 inci maddesinin dikkate alınması gerekmektedir. Mezkûr madde; Bilanço esasına göre ticari kazanç, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet farktır. Bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce: 1. İşletmeye ilave olunan değerler bu farktan indirilir; 2. İşletmeden çekilen değerler ise farka ilave olunur. Ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında, Vergi Usul Kanunu'nun değerlemeye ait hükümleri ile bu kanunun 40 ve 41'inci maddeleri hükümlerine uyulur. şeklindedir. Bay (Y), 2016 takvim yılında ticari kazancı ile ilgili olarak TL gelir elde etmiş, ticari faaliyetin gerçekleştirilmesi için TL gider ve maliyete katlanmıştır. Buna göre Bay (Y) nin ticari bilanço karı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır. Elde Edilen Hasılat Katlanılan Giderler Ticari Bilanço Karı TL TL TL Ticari bilanço kazancının elde edilmesinde katlanılan gider ve maliyet unsurlarının bir kısmı GVK nın 41 inci maddesi kapsamında Gider Kabul Edilmeyen Ödemeler olarak değerlendirilmekte ve mali bilanço karının tespitinde ticari bilanço karına Kanunen kabul Edilmeyen Gider olarak eklenmektedir. 4 Sıra No lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği bilanço usulünde defter tutan gelir vergisi mükelleflerinin muhasebe usul ve esasları dikkate alınarak tanzim edilecek mali tablolarda yer alacak dönem kârı ticari kâr veya zararı ile vergiye matrah olacak kâr mali kâr veya zarar arasında meydana gelecek farkın, bilanço ya da gelir tablosu üzerinde giderilmeyeceği, vergiye tabi safi kazancın, mükellefler tarafından mali tablolar dışında hesaplanacağı belirtilmiştir. Bu nedenle gelir vergisi mükelleflerinin, ticari kârdan mali kâra ulaşmak için gerekli hesaplamaları Bilanço Esasına Göre Defter Tutan Mükelleflere Ait Ticari Kârdan Mali Kâra Ulaşmak İçin Yapılan Hesaplamayı Gösteren Bildirim ile yapacakları belirtilerek bildirimin düzenlenmesi gerekmektedir. Mezkûr düzenleme dikkate alındığında Bay (Y) nin ticari kazancın tespitinde gider kabul edilmeyen TL tutarındaki ödemelerini Bilanço Esasına Göre Defter Tutan Mükelleflere Ait Ticari Kârdan Mali Kâra Ulaşmak İçin Yapılan Hesaplamayı Gösteren Bildirimin düzenlenmesine ilişkin esaslara göre ticari bilanço karına ekleyerek mali kara ulaşması gerekmektedir. Buna göre Bay (Y) nin mali karı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır. Ticari Bilanço Karı TL 2

3 Kanunen Kabul Edilmeyen Gider (KKEG) Mali Karı (Yıllık beyannamenin ekinde yer alan Tablo-2 Ticari Kazançlara İlişkin Bildirimin 7 ve 10 numaralı satırlarına yazılacak tutar) TL TL 4 Sıra No lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile bilanço usulünde defter tutan gelir vergisi mükelleflerinin ticari bilanço karından mali karına geçişte kullandıkları Bilanço Esasına Göre Defter Tutan Mükelleflere Ait Ticari Kârdan Mali Kâra Ulaşmak İçin Yapılan Hesaplamayı Gösteren Bildirim ile tespit edilen mali kar gelir vergisi mükelleflerinin vereceği yıllık beyannamenin ekinde yer alan Tablo-2 Ticari Kazançlara İlişkin Bildirim bölümünün 7 ve 10 numaralı satırlarına satırındaki Kar sütununa yazılacaktır. Bağ-Kur prim ödemesine ilişkin açıklamalar: 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 3 88 inci maddesinde mezkûr Kanun kapsamında ödenen sosyal güvenlik primlerinin gelir ve kurumlar vergisi uygulamasında indirim konusu yapılabileceği hükmü yer almaktadır. Yine aynı kapsamda mükelleflerce ödenen sosyal güvenlik destek primleri, basamak ilerlemesi için yapılan ödemeler de gider olarak yazılabilecektir. Bağ-Kur ödemeleri ile ilgili olarak açıklamalara yer verilen 110 Seri No lu Gelir Vergisi Genel Tebliği 4 ile Bağ-Kur giriş keseneği ve sigorta primlerinin Gelir Vergisi Kanununun 89 ucu maddesinin 1 numaralı fıkrası hükmüne paralel olarak, gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olduğunun tevsik edilmesi kaydıyla, mükellefler tarafından ticari kazançları dolayısıyla verilecek yıllık beyannamede bildirilen gelirden indirilmesi gerektiği belirtilmiştir. GVK nın 91 inci maddesi ile yıllık beyannamelerin şekil, muhteva ve eklerinin tayin ve tespitinde Maliye Bakanlığını yetkili kılmış, mükelleflerin beyanlarını bu beyanname ile yapmaya veya bu beyannamelerde yazılı bilgilere mütenazır olarak bildirmeye mecbur kılmıştır. Söz konusu maddenin verdiği yetki kapsamında mükelleflerin verecekleri yıllık beyanname ve ekleri her yıl mevzuattaki değişikliklerde göz önüne alınarak yenilenmekte ve beyan dönemlerinden önce Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından resmi internet sitesinde yayımlanmaktadır. Tablo-2 Ticari Kazançlara İlişkin Bildiriminin Düzenlenmesi: Yıllık beyanname ve ekleri tetkik edildiğinde Bağ-Kur ödemeleri ile ilgili olarak mükelleflerin yapacakları indirimin gelir vergisi beyannamesi üzerinde Tablo-2: Gelir Bildirimi üzerinde değil, beyanname ekinde yer alan Tablo-2 Ticari Kazançlara İlişkin Bildirim bölümünde sadece kar olması durumunda, bu tutarla sınırlı olmak üzere indirileceği anlaşılmaktadır. Mali Karı (Yıllık beyannamenin ekinde yer alan Tablo-2 Ticari Kazançlara İlişkin Bildirimin 7 ve 10 numaralı satırlarına yazılacak tutar) Bağ-Kur Prim Ödemesi(Yıllık beyannamenin ekinde yer alan Tablo-2 Ticari Kazançlara İlişkin Bildirimin 11 numaralı satırına yazılacak tutar) Beyan Edilen Ticari Kazançlar Toplamı (Yıllık beyannamenin 17 numaralı satırına aktarılmak üzere yıllık beyannamenin ekinde yer alan Tablo-2 Ticari Kazançlara İlişkin Bildirimin 11 numaralı satırına yazılacak tutar) TL TL TL Gayrimenkul Sermeye İradının Tespitine İlişkin Açıklamalar: İktisadi işletmeye kayıtlı olmayan gayrimenkulün mesken olarak kiraya verilmesi: Bay (Y) nin iktisadi işletmesine kayıtlı olmayan gayrimenkulünü mesken olarak kiraya verilmesiyle elde ettiği gelir TL gayrisafi irat tutarı GVK nun 70 inci maddesi hükmü gereği gayrimenkul sermaye iradıdır tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 3

4 GVK nun 21 inci maddesinde: Binaların mesken olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılı içinde elde edilen hasılatın 2016 takvim yılında TL si gelir vergisinden müstesnadır. İstisna haddi üzerinde hasılat elde edilip beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, bu istisnadan yararlanılamaz. Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek mecburiyetinde olanlar ile istisna haddinin üzerinde hasılat elde edenlerden, beyanı gerekip gerekmediğine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarları toplamı 103 üncü maddede yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için yer alan tutarı aşanlar bu istisnadan faydalanamazlar. hükmü yer almaktadır. GVK nun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Bay (Y) ticari kazancı dolayısıyla yıllık beyanname vermek zorunda olduğu için gayrimenkul sermaye iradı ile ilgili aynı maddenin birinci fıkrasında yer alan TL tutarındaki istisnadan faydalanamayacaktır. Gayrimenkullerin mesken olarak kiraya verilmesi nedeniyle kiracılar tarafından yapılan kira ödemelerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmamaktadır. GVK nun 86 ncı maddesinin 1 numaralı fıkrasının d bendine göre; bir takvim yılı içinde elde edilen ve toplamı 2016 takvim yılı için TL yi aşmayan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan gayrimenkul sermaye iratları gelirin toplanmasında dikkate alınmayacaktır. Bay (Y) tarafından 2016 takvim yılında iktisadi işletmeye kayıtlı olmayan gayrimenkulünü mesken olarak kiraya verilmesiyle elde edilen istisna ve tevkifat uygulamasına konu olmayan TL gayrimenkul sermaye iradı yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecektir. İktisadi işletmeye kayıtlı olmayan gayrimenkulün işyeri olarak kiraya verilmesi: Öte yandan Bay (Y) nin iktisadi işletmesine kayıtlı olmayan gayrimenkulünü tam mükellef (A) A.Ş. ye işyeri olarak kiraya verilmesiyle elde ettiği TL gayrisafi irat üzerinden (A) A.Ş. tarafından TL gelir vergisi tevkifatı yapılmıştır. İktisadi işletmesine kayıtlı olmayan gayrimenkulünü işyeri olarak kiraya verilmesi sonucunda elde edilen iratlar için tanınan bir istisna tutarı bulunmamakta olup, söz konusu iratların gayrisafi tutarları üzerinden vergi sorumlularınca GVK nın 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının 5 numaralı bendinin a alt bendi kapsamında % 20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir. GVK nun 86 ncı maddesinin 1 numaralı fıkrasının c bendinde; vergiye tabi gelir toplamının GVK nın 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan 2016 takvim yılı için TL yi aşmaması koşuluyla, Türkiye'de tevkifata tabi tutulmuş olan gayrimenkul sermaye iratlarının yıllık gelir vergi beyannamesi ile beyan edilmeyeceği hükmolunmuştur. 16 seri numaralı Gelir Vergisi Sirkülerinin Gayrimenkul Sermaye İratları başlıklı 3.3. bölümünde tam mükellefiyette - Tam mükellef gerçek kişiler, vergi tevkifatına tabi tutulmuş gayrimenkul sermaye iratları için beyan sınırını (2016 yılı gelirleri için TL) aşmaları halinde beyanname vereceklerdir. - Tevkif yoluyla vergilendirilmemiş konut kira geliri ile ilgili olarak 2016 yılı için istisna tutarı olan TL nin aşılması halinde beyanname verilecektir. - Bir takvim yılı içinde elde edilen ve toplamı 2016 yılı beyan sınırı olan TL yi aşmayan, tevkifat ve istisna uygulamasına konu olmayan gayrimenkul sermaye iratları için yıllık beyanname verilmeyecektir. - Konut kira geliri ile vergi tevkifatına tabi tutulmuş gayrimenkul sermaye iradının birlikte elde edilmesi halinde, beyan haddinin hesabında; konut kira geliri için istisna tutarı düşüldükten sonra 4

5 kalan tutar ile tevkifata tabi tutulmuş gayrimenkul sermaye iradının brüt tutarının toplamının dikkate alınacağı hükmolunmuştur. Buna göre Bay (Y) nin beyan edilen ticari kazançlar toplamı TL, istisna ve tevkifat uygulamasına konu olmayan gayrimenkul sermaye iradı TL toplamı dikkate alındığında sadece bu iki vergiye tabi gelir unsuru toplamı bile GVK nın 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir dilimi olan TL yi aşmaktadır. Bu nedenle Bay (Y) tarafından 2016 takvim yılında iktisadi işletmeye kayıtlı olmayan gayrimenkulünü tam mükellef (A) A.Ş. ye işyeri olarak kiraya verilmesiyle elde edilen TL gayrimenkul sermaye iradı yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecektir. GVK nın Vergi Tevkifatının Mahsubu başlıklı 121 inci maddesinin birinci fıkrasında yıllık beyannamede gösterilen gelire dahil kazanç ve iratlardan GVK ya göre kesilmiş bulunan vergilerin, beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edileceği, ikinci fıkrasında ise mahsubu yapılan miktar gelir vergisinden fazla olduğu takdirde aradaki fark verginin dairesince mükellefe bildirileceği ve mükellefin tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde müracaatı üzerine kendisine red ve iade olunacağı hükmolunmuştur. Buna göre Bay (Y) nin iktisadi işletmesine kayıtlı olmayan gayrimenkulünü tam mükellef (A) A.Ş. ye işyeri olarak kiraya verilmesiyle elde ettiği TL gayrisafi irat üzerinden (A) A.Ş. tarafından yapılan TL gelir vergisi tevkifatı Bay (Y) tarafından verilecek yıllık gelir vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecek, mahsup edilemeyen tutar 252 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde mükellefe red ve iade edilecektir. Tablo-9 Gayrimenkul Sermaye İradına İlişkin Bildiriminin Düzenlenmesi: Bay (Y) tarafından verilecek yıllık gelir vergisi beyannamesi ekinde yer alan Tablo-9 Gayrimenkul Sermaye İradına İlişkin Bildirim üzerinde 2016 takvim yılında elde edilen gayrimenkul sermaye iradı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır. Gayrisafi İratlar Toplamı TL - Mesken kirası TL - İşyeri kirası TL Vergiden İstisna Edilen Tutar 0 TL Kalan TL Götürü Gider Tutarı ( TL x % 25) TL Safi İrat veya Zarar (Yıllık beyannamenin 21 numaralı satırına aktarılmak üzere yıllık beyannamenin ekinde yer alan Tablo-9 Gayrimenkul Sermaye İradına İlişkin TL Bildirimin 43 numaralı satırına yazılacak tutar) Kesilen Gelir Vergisi Toplamı (Yıllık beyannamenin 53 numaralı satırına aktarılmak üzere yıllık beyannamenin ekinde yer alan Tablo-9 Gayrimenkul Sermaye TL İradına İlişkin Bildirimin 43 numaralı satırına yazılacak tutar) Değer Artış Kazancının Tespitine İlişkin Açıklamalar: GVK nun mükerrer 80 inci maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendine göre; iktisap şekli ne olursa olsun (ivazsız iktisap edilenler hariç) GVK nun 70 inci maddesinin (1), (2), (4) ve (7) numaralı bentlerinde yazılı mal ve hakların, iktisap tarihinden başlayarak beş yıl içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artış kazancıdır. GVK nun mükerrer 80 inci maddesinin ikinci fıkrasında elden çıkarma deyiminin, yukarıda yazılı mal ve hakların satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade ettiği hükmolunmuştur. Mezkûr maddenin üçüncü fıkrasında bir takvim yılında elde edilen değer artışı kazancının, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlananlar hariç, TL si gelir vergisinden müstesnadır. 5

6 Bay (Y), tarihinde iktisap ettiği gayrimenkulünü tarihinde TL bedel ile elden çıkartmıştır. Söz konusu gayrimenkul beş yıldan az süre ile Bay (Y) nin mülkiyetinde kalmıştır. Değer artışında safi kazancın tespitine ilişkin usul ve esaslara GVK nun mükerrer 81 inci maddesinde yer verilmiştir. Mezkûr maddeye göre; değer artışında safi kazanç, elden çıkarma karşılığında alınan para ve ayınlarla sağlanan ve para ile temsil edilebilen her türlü menfaatlerin tutarından, elden çıkarılan mal ve hakların maliyet bedelleri ile elden çıkarma dolayısıyla yapılan ve satıcının uhdesinde kalan giderlerin ve ödenen vergi ve harçların indirilmesi suretiyle bulunacak, hasılatın ayın ve menfaat olarak sağlanan kısmının tutarı Vergi Usul Kanununun değerleme ile ilgili hükümlerine göre tayin ve tespit olunacaktır. GVK nun mükerrer 81 inci maddesinin yedinci fıkrasında mal ve hakların elden çıkarılmasında iktisap bedeli, elden çıkarılan mal ve hakların, elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Devlet İstatistik Enstitüsünce belirlenen toptan eşya fiyat endeksindeki artış oranında artırılacağı, endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının % 10 veya üzerinde olmasının şart olduğu hükmolunmuştur. Bay (Y) nin elden çıkarttığı gayrimenkulün endekslemeye tabi tutulup tutulmayacağının tespitinde öncelikle endekslemede dikkate alınacak Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi artış oranının hesaplanması, bu oranın % 10 dan fazla olması halinde maliyet bedeli endekslemesinin yapılması gerekmektedir. GVK nun mükerrer 81 inci maddesi kapsamında yapılacak endekslemeye esas alınacak Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi artış oranının hesaplanmasında gayrimenkulün elden çıkarıldığı tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki ay olan Ağustos/2016 dönemi yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) (2003=100) ile iktisap tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki ay olan Mart/2013 dönemi yurt içi üretici fiyat endeksi aşağıdaki gibidir. Dönem Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) (2003=100) 2016/Ağustos 258, /Mart 208,33 Endeksleme yapılırken aşağıdaki iki yöntem ile hesaplanabilir. 1. Yöntem: 2. Yöntem: Endeks Artış Oranı = 2016/Ağustos (Yİ-ÜFE) = 258,01 = 1, /Mart (Yİ-ÜFE) 208,33 Endeks Artış Oranı = Endeks Artış Oranı = 2016/Ağustos (Yİ-ÜFE)- 2013/Mart (Yİ-ÜFE) 2013/Mart (Yİ-ÜFE) 258,01-208,33 49,01 = 208,33 208,33 = 0,23846 = % 24 Her iki yöntem ile yapılan hesaplamada yurt içi üretici fiyat endeksindeki (Yİ-ÜFE) (2003=100) artış oranını % 24 olarak hesaplanmış olup, GVK nun mükerrer 81 inci maddesine göre endekslemenin yapılabilmesi için arana % 10 veya üzerindeki artış oranı şartı sağlanmaktadır. Buna göre gayrimenkulün endekslenmiş maliyet bedeli aşağı gibi hesaplanacaktır. İktisap Bedeli TL Endeks Artış Oranı % 24 Endekslenmiş Maliyet Bedeli TL Buna göre gayrimenkulün elden çıkarılması sonucunda elde edilen gayrisafi değer artış kazancı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır. 6

7 Elden Çıkarma Karşılığında Alınan Para Tutarı Endekslenmiş Maliyet Bedeli Gayrisafi Kazanç TL TL TL Tablo-11 Diğer Kazanç ve İratlara İlişkin Bildiriminin Düzenlenmesi: Elden çıkartma nedeniyle yapılan ve Bay (Y) nin uhdesinde kalan giderler ile ödenen vergi ve harçların toplamı TL dir. Söz konusu giderler ile ödenen vergi ve harçlar 81 inci maddesinin birinci fıkrasına göre değer artışında safi kazanç tutarının tespitinde GVK nun mükerrer 80 inci maddesinde yer alan TL istisna tutarı ile birlikte yıllık gelir vergisi beyannamesinin ekinde yer alan Tablo-11 Diğer Kazanç ve İratlara İlişkin Bildirim tablosunun İstisna, Gider ve İndirimler sütununa toplam TL olarak dikkate alınacaktır. GVK nun 86 ncı maddesinin 1 numaralı fıkrasının a bendinde göre kazanç ve iratların istisna hadleri içinde kalan kısmı için yıllık beyanname verilmeyeceği, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirler beyannameye dahil edilmeyeceği hükmolunmuştur. Buna göre istisna haddini aşan safi değer artış kazancı tutarı olan TL Bay (Y) tarafından verilecek yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilecektir. Gayrisafi Kazanç ve İrat İstisna, Gider ve İndirimler Safi Kazanç ve İrat(Yıllık beyannamenin 23 numaralı satırına aktarılmak üzere yıllık beyannamenin ekinde yer alan Tablo-11 Diğer Kazanç ve İratlara İlişkin Bildirimin 56 numaralı satırına yazılacak tutar) TL TL TL Menkul Sermaye İradının Tespitine İlişkin Açıklamalar: Dövize Endeksli Devlet Tahvili: GVK nun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının 5 numaralı bendine göre her nevi tahvil faizleri menkul sermaye iradıdır. Öte yandan 75 inci maddenin ikinci fıkrasında 1 ila 16 ncı bentlerinde yazılı iratların, bunları sağlayan sermaye sahibinin ticari faaliyetine bağlı bulunduğu takdirde, ticari kazancın tespitinde nazara alınacağı hükmolunmuştur. Dövize endeksli devlet tahvilini Bay (Y) ticari faaliyetine bağlı olmayan nakdi sermayesi ile iktisap edilmiştir. Buna göre tarihinden önce ihraç edilen dövize endeksli devlet tahvilinden Bay (Y) nin elde ettiği faiz menkul sermaye iradı olarak değerlendirilecektir tarihinden önce ihraç edilen dövize endeksli devlet tahvilinden elde edilen TL faiz GVK nun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının 7 numaralı bendinin a alt bendi kapsamında % 0 oranında tevkifata tabidir tarihinden önce ihraç edilen devlet tahvillerinin vergilendirilmesinde GVK nun geçici 67 uncu maddesinin 9 numaralı fıkrasına göre tarihinde yürürlükte olan hükümlerin uygulanması gerekmektedir tarihinde yürürlükte olan hükümler kapsamında 75 inci maddenin ikinci fıkrasının 5 numaralı alt bendinde yer alan tahvil faiz gelirlerinin vergilendirilmesi aşağıdaki şekilde yapılmaktadır: - Faiz ödemesini gerçekleştiren vergi sorumlusu tarafından GVK nun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının 7 numaralı bendinin a alt bendi göre % 0 oranında tevkifat yapılmaktadır. 7

8 - 75 inci maddenin ikinci fıkrasının 5, 6, 7, 12 ve 14 numaralı bentlerinde yer alan menkul sermaye iratlarına (döviz cinsinden açılan hesaplara ödenen faiz ve kar payları, dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilenler hariç) ilgili takvim yılı için belirlenen indirim oranının 5 uygulanması suretiyle bulunacak kısım, bu iratların beyanı sırasında indirim olarak dikkate alınmaktadır. (İndirim oranının tevkif yoluyla kesilen vergiye şümulü yoktur. İndirim, menkul kıymetler yatırım fonları ve ortaklıkları, risk sermayesi yatırım fonları ve ortaklıkları ve gayrimenkul yatırım fonları ve ortaklıklarından sağlanan kar payları hakkında da uygulanır. Ticari işletmelere dahil bu tür gelirler hakkında indirim uygulanmaz.) - İndirim oranı uygulandıktan sonra kalan tutarın GVK nun 86 ncı maddesinin 1 numaralı fıkrasının c bendinde yer alan 2016 takvim yılı için TL beyan sınırını aşması halinde yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilecektir. Bay (Y) nin elde ettiği tahvil faiz geliri dövize endeksli Devlet tahvilinde kaynaklandığı için söz konusu tahvil faiz gelirine indirim oranının uygulanmayacaktır. Bu nedenle elde edilen faiz gelirinin beyan edilip edilmeyeceğinin tespitinde, Bay (Y) nin vergiye tabi gelir toplamının GVK nun 86 ncı maddesinin 1 numaralı fıkrasının c bendine göre değerlendirilmesi gerekmektedir. Mezkur bende GVK nın 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan 2016 takvim yılı için TL yi aşmaması koşuluyla, Türkiye'de tevkifata tabi tutulmuş olan menkul sermaye iratlarının yıllık gelir vergi beyannamesi ile beyan edileceği hükmolunmuştur. Elde edilen dövize endeksli Devlet tahvili faizi TL olup tek başına beyan sınırı olan TL nin altındadır. 16 seri numaralı Gelir Vergisi Sirkülerinde yapılan açıklamalar doğrultusunda Bay (Y) nin 2016 takvim yılı vergiye tabi gelir toplamı TL ticari kazanç, TL (= TL TL) gayrimenkul sermaye iradı, TL değer artış kazancı ve TL (= TL TL) menkul sermaye iradı toplamı TL dir. GVK nun 86 ncı maddesinin 1 numaralı fıkrasının c bendine göre Bay (Y) nin vergiye tabi gelir toplamı GVK nın 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan 2016 takvim yılı için TL yi aştığı için dövize endeksli Devlet tahvili faiz geliri yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecektir. Alacak Faizi: 25 seri numaralı Gelir Vergisi Sirkülerinin Mahkeme Masraflarının Gider Olarak Dikkate Alınması başlıklı 2.3. bölümünde kiracıların kira bedellerini ödememeleri nedeniyle açılan davalar sonucu verilen yargı kararlarında, kira bedelinin yanı sıra yasal faiz ödenmesine de karar verilmiş olması halinde, tahsil edilen kira bedelinin gayrimenkul sermaye iradı, faiz gelirinin ise menkul sermaye iradı olarak vergilendirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Öte yandan mezkûr Sirkülerin Gelir Vergisi Tevkifatı başlıklı 2.3. bölümünde ise kiracının, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında sayılan tevkifat yapmakla sorumlu olanlar arasında bulunması durumunda, ödenen kira bedeli üzerinden GVK nun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının 5 numaralı bendinin a alt bendine göre gelir vergisi tevkifatı yapılması, alacak faizleri ise anılan maddede vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratlar arasında sayılmadığından vergi tevkifatına tabi tutulmaması gerektiği belirtilmiştir. 25 seri numaralı Gelir Vergisi Sirkülerinde yapılan açıklamalar dikkate alındığında kira alacağı nedeniyle yapılan yasal takip sonucunda Bay (Y) nin elde ettiği alacak faizi GVK nun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının 6 numaralı bendine göre her nevi alacak faizleri menkul sermaye iradı olup, vergi tevkifatına tabi tutulmamaktadır. 5 İndirim oranı, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre o yıl için tespit edilmiş olan yeniden değerleme oranının, aynı dönemde Devlet tahvili ve Hazine bonosu ihalelerinde oluşan bileşik ortalama faiz oranına bölünmesi suretiyle Maliye Bakanlığı'nca tespit edilir. 8

9 Alacak faizleri tevkifat ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul sermaye iratlarıdır. GVK nun 86 ncı maddesinin 1 numaralı fıkrasının d bendine göre; bir takvim yılı içinde elde edilen ve toplamı 2016 takvim yılı için TL yi aşmayan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları gelirin toplanmasında dikkate alınmamaktadır. Elde edilen alacak faizi TL olup tek başına beyan sınırı olan TL nin altındadır. Ancak; Bay (Y) nin 2016 takvim yılında iktisadi işletmeye kayıtlı olmayan gayrimenkulünü mesken olarak kiraya verilmesi nedeniyle elde ettiği istisna ve tevkifat uygulamasına konu olmayan TL gayrimenkul sermaye iradı mevcuttur. Bu durumda 2016 takvim yılında elde edilen tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları toplamı TL olup,. GVK nun 86 ncı maddesinin 1 numaralı fıkrasının d bendinde yer alan TL beyan sınırını aşması nedeniyle TL tutarındaki alacak faizi yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecektir. Tablo 10-Menkul Sermaye İratlarına İlişkin Bildiriminin Düzenlenmesi: Dövize endeksli devlet tahvil faizi ve alacak faizi ile ilgili olarak yukarıda yapılan açıklamalara göre Bay (Y) tarafından verilecek yıllık gelir vergisi beyannamesinin Tablo 10-Menkul Sermaye İratlarına İlişkin Bildirimi aşağıdaki gibi düzenlenecektir. Gayrisafi İrat - Dövize Endeksli Devlet Tahvil Faizi TL - Alacak Faizi TL İstisna Tutarı İndirilecek Giderler Safi İrat (Yıllık beyannamenin 22 numaralı satırına aktarılmak üzere yıllık beyannamenin ekinde yer alan Tablo-10 Menkul Sermaye İratlarına İlişkin Bildirimin 50 numaralı satırına yazılacak tutar) Kesilen Gelir Vergisi Toplamı (Yıllık beyannamenin 53 numaralı satırına aktarılmak üzere yıllık beyannamenin ekinde yer alan Tablo-10 Menkul Sermaye İratlarına İlişkin Bildirimin 50 numaralı satırına yazılacak tutar) TL 0 TL 0 TL TL 0 TL Beyana İlişkin Bilgiler: Geçici Vergi: GVK nun mükerrer 120 inci maddesinin birinci fıkrasında ticari kazanç sahiplerinin cari vergilendirme döneminin gelir vergisine mahsup edilmek üzere, GVK nun ticari kazancın tespitine ilişkin hükümlerine göre (indirim ve istisnalar ile Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümleri de dikkate alınarak) belirlenen ilgili hesap döneminin kazançları (42 nci madde kapsamına giren kazançlar ile noterlik görevini ifa ile mükellef olanların bu işlerden sağladıkları kazançlar hariç) üzerinden 103 üncü maddede yer alan tarifenin ilk gelir dilimine uygulanan oranda geçici vergi ödeyecekleri, Geçici vergi matrahının hesaplanmasında dönem sonu mal mevcutları, kayıtlar üzerinden tespit edilebieceği hükmolunmuştur. Mezkûr maddeye göre geçici verginin yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisine mahsup edilebilmesi için ödenmiş olması gerekmektedir. Buna göre; 2016 takvim yılında Bay (Y) nin verdiği geçici vergi beyannameleri ile tahakkuk eden TL tutarında geçici verginin sadece Bay (Y) tarafından ödenen TL yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisine mahsup edilecektir. Gıda Bankacılığı Bağışı: GVK nun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendine göre gelir vergisi matrahının tespitinde, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar 9

10 çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamamı indirilebilir. Mezkûr madde ile Maliye Bakanlığına verilen yetki çerçevesinde yayımlanan 251 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağışlara ilişkin usul ve esasları düzenlenmiştir. Buna göre: - Gıda maddesi bağışının dernek veya vakfa yapılmış olması gerekmektedir. Bağışı kabul edecek dernek veya vakfın tüzüğünde veya senedinde ihtiyacı bulunanlara gıda yardımı yapabilmesine ilişkin hükümlerin bulunması gerekmektedir. - Gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağışların gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddesi niteliğinde olması gerekmektedir. - Yapılacak bağışlar şartlı olarak (bedelsiz olarak ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere) yapılması gerekmektedir. - Gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddesi niteliğini taşımayan veya şartlı olarak yapılmayan bağışlar, gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağış olarak değerlendirilmeyecektir. - Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesi çerçevesinde indirim konusu yapılacak bağışlar, bağışa konu mal bedeli Vergi Usul Kanununun 232 nci maddesinde belirtilen fatura düzenleme sınırının altında kalsa dahi mutlaka fatura ile belgelendirilecek ve ayrıca taşıma için sevk irsaliyesi düzenlenecektir. - Bağışlanan mala ilişkin bilgileri eksiksiz olarak içerecek fatura, bağış yapılan dernek veya vakıf adına düzenlenecektir. Mal bedeli olarak faturada, bağışa konu malın maliyet bedeli (yüklenilen katma değer vergisi hariç) yazılı olacaktır. - Faturada "İhtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından KDV hesaplanmamıştır." ibaresinin yer alması zorunludur. (KDVK 17/2-b kısmi istisna 6 ) - Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinde yapılan düzenleme çerçevesinde, yıllık beyannamede yer alacak gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılacak işlemlerde bağışı yapan tarafından bir belge düzenlenmesine gerek bulunmamakta olup, varsa bağış yapılan malın edinimine ilişkin belgelerin saklanması zorunludur. - Dernek ve vakıflar kendi mevzuatlarının öngördüğü belgeleri düzenleyecek ve bağış yapanlara bir örneğini vereceklerdir. - Ticari faaliyetle uğraşanlarca düzenlenen faturalar dernek ve vakıf tarafından muhafaza edilecektir. - Ticari işletmeye dahil malların (gıda maddelerinin) bağışlanması durumunda bu malların maliyet bedeli Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesi çerçevesinde gider kaydedilir. Bu işlem, faturanın bir yandan gelir bir yandan da gider kaydedilmesi suretiyle gerçekleştirilir. - Bağışlanan gıda maddelerinin işletmeye dahil olmaması halinde ise, söz konusu malın maliyet bedeli (KDV dahil) Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi çerçevesinde yıllık beyannamenin bağış ve yardımlara ilişkin bölümüne yazılarak gelir vergisi matrahının tespitinde indirim olarak dikkate alınacaktır. 6 Gıda bankacılığı kapsamında yapılan bağışlar KDV Kanunun 17 nci maddesinin 2 numaralı fıkrasının b bendine göre katma değer vergisinden müstesnadır. Katma değer vergisi mükellefleri, bir vergilendirme döneminde yaptıkları bağışların toplam tutarını ilgili dönem beyannamesinin 6 ve 7 numaralı satırlarına dahil etmek suretiyle beyanda bulunacaklardır. KDV Kanunun 30 uncu maddesinin a fıkrası ve 32 nci maddelerine göre, kısmi istisna mahiyetindeki bu teslimin (gıda maddesi bağışlarının) bünyesine giren katma değer vergisi tutarının indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır. Bu nedenle, bağışın yapıldığı dönemde, bağışlanan gıda maddelerinin iktisabı dolayısıyla yüklenilen katma değer vergisi tutarının hesaplanması ve aynı döneme ait katma değer vergisi beyannamesinin 20 numaralı satırına dahil edilmesi, aynı tutarın defter kayıtlarında "indirim KDV" hesaplarından çıkarılarak, gider hesaplarına aktarılması gerekmektedir. 10

11 Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunmak üzere kurulan ve vakıf tüzüğünde bu yönde hüküm bulunan bir vakfa KDV dahil bedeli TL olan gıda maddesini bedelsiz olarak ihtiyaç sahiplerine dağıtılması şartıyla bağışlamıştır. Yapılan bağış 251 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğindeki şartları taşıdığı için bağış tutarının tamamı gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir. GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNİN DÜZENLENMESİ: Beyan Edilecek Gelir - Ticari Kazanç TL - Gayrimenkul Sermaye İradı TL - Menkul Sermaye İradı TL - Safi Değer Artış Kazancı TL Mahsup Edilecek Geçmiş Yıl Zararları ve İndirimler Toplamı - Gıda Bankacılığı Faaliyetinde Bulunan Bir Vakıfa Yapılan Bağış TL Mahsup Sonrası Kalan Tutar Gelir Vergisi Matrahı Hesaplanan Gelir Vergisi Mahsup Edilecek Vergiler Toplamı - Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler TL - Geçici Vergi TL Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi TL TL TL TL TL TL TL 11

12 12

13 13

14 14