BAKIRKÖY RUH VE SİNİR HASTALIKLARI HASTANESİ UZM DR CENK VARLIK

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "BAKIRKÖY RUH VE SİNİR HASTALIKLARI HASTANESİ UZM DR CENK VARLIK"

Yeter Saylan
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 BAKIRKÖY RUH VE SİNİR HASTALIKLARI HASTANESİ UZM DR CENK VARLIK

2 Bağımlılık Bir Aile Hastalığıdır lı yıllarda Joan Jackson un çalışmaları temel odaklanmayı bütün aile üyelerini ve ilişkisel bir bakış açısını da içerecek şekilde genişleterek bağımlılığı ele alışı çarpıcı bir biçimde değiştirmiştir. Bağımlı aile, aile üyelerinden birinin bağımlılık sorunu yaşadığı veya bu durumu telafi etmeye çalışan ailedir.

3 Anne ve Babalar Neler Yaşar? Hayal kırıklığı (Aslında her şey bitmemiştir) Suçluluk (Üretken değildir) İnkar (Kabullenmeyle adım atılabilir) Ümitsizlik(Farklı yollar, değişik zamanlarda değişik stratejiler) Şaşkınlık, ne yapacağını bilememe (Durumun farkına varmak, yanlış adım atmamak) Öfke (Çözümsüzlük) Utanç (Sosyal İzolasyon)

4 Anne ve Babalar Neler Yaşar? Korku (Yapması gerekenleri etkiler) Beklenti (Hızlı ve sihirli çözüm sonuç öfke) Gence ya da çocuğa odaklı bir yaşam sürmek (Paranoid senaryolar) Duyguların davranışları etkilemesine izin vermemek önemli Yoğun bir duygu yaşadıktan sonra hemen tepki vermemeleri gerekir Bağımlılık sürecinde çevreye bunun bir hastalık olduğunu söyleyebilmeleri, net ve dik durmaları gerektiği Yeni çözüm yolları, eski çözüm yollarının sorunun bir parçası olduğunu bilme

5 Bağımlı Tedavi Sürecinde Aile Terapisi Ailelelerin tedavi sürecine katılmalarını sağlamak ve bağımlıyı aile sistemi içerisinde ele almak amacıyla aile terapileri uygulanır. İki amacı vardır: *Madde kullanımını bırakmaya yönelik ailenin güçlü yanlarını kaynak olarak kullanmak. *Kimyasal bağımlılığın aile ve hasta üzerindeki etkisini azaltmak.

6 Aileye Yaklaşım İşbirlikçi ve esnek yaklaşım Motivasyon kazandırmaya ve değişime yönlendirmek Çaresizlik, umutsuzluk ve karamsarlık ile başa çıkmak Onu anlamalarını sağlamak (Farklı olduğunu kabul etmek toleransı arttıracaktır, onu kabullenme ateşkese yol açar ve değişimin başlangıcı olabilir) Onlar değişecek Beklentiyi düşürmek, zararı azaltmak düşüncesini kazandırmak Korkuları yenmek (Gençlikteki davranışların değişime açık olduğu)

7 Aileye Yaklaşım Beklemeyi öğrenmek Geçmişi unutup geleceğe bakabilmek Sorunları önceden tahmin edebilmek (Yanlışları en aza indirmek) Kriz anında susma hakkını kullanmayı öğretmek Arkadaşlarla uğraşmak Ebeveynler arası işbirliği

8 Beceri Kazandırmak İletişim: *İyi yanları takdir etmek *Ödüllendirmek *Açık olmak *Ben dilini kullanmak Ben dili: Duygu ve düşünceleri açıkça suçlamadan aktarmak ve direncin önüne geçerek her şeyi söyleyebilmek Örnek: Beni üzüyorsun. Sen bu maddeleri bırakmayacaksın. Hayat boyu böyle kalacaksın. Sen artık bir yalancı oldun. Anneni de üzüyorsun, onu hiç düşünmüyorsun. Ben üzülüyorum. Bu maddeleri bırakmayacaksın diye korkuyorum. Hayat boyu böyle kalmandan endişe duyuyorum. Annen de üzülüyor.

9 Beceri Kazandırmak *Yargısız, korkutmadan ve suçlamadan *Dinlemek ve kendini yerine koymak *Her zaman yanında olacağını hissettirmek *Mesajları doğru zamanda ve doğru biçimde vermek *Aynı anda çok mesaj vermemek ve somut olmayan mesajlar vermemek *Sağlıklı tartışma yöntemleri geliştirmek Sakin, hazır olduğunuz zaman konuşmak Bilginiz olmayan konularda fikir ileri sürmemek

10 Beceri Kazandırmak *Ayık değilken konuşma, konuşmayı ertele, konuşmanın konusunu değiştir, kendi fikrini tekrar tekrar, nötr bir ses tonuyla ve fazla açıklama getirmeden söyleme (kırık plak tekniği) Özellikle ısrar durumlarında *Stresle başa çıkma *Sorun çözme *Kendini ortaya koyma

11 Bir başka yazara göre ailenin, madde kullanımını hoş karşılayan, tehlikeli olarak algılamayan tutumları genç için madde kullanımını özendirebilecek bir risk faktörü Ailenin değer yargılarının madde kullanımına karşı çıktığı ve değer ölçülerinin neler olduğunun anlatıldığı durumlarda genç birey daha bilinçli bir şekilde kendi yönünü saptayabilmekte. (Kasatura, 1998)

12 Aile Üyelerini Değerlendirmek Ruhsal durum? Zorlanma, güçlükler? Depresyon? Doğru söylüyor mu? Başka bir amaç? Paranoya? Taciz? (sözlü, fiziksel, cinsel) Kişinin başa çıkma becerisi? Yüzleştirmek(Baş yapıcı konuşmalı) Gerçekleri konuşmak (Ayık olduğu dönem) Gerektiğinde desteği kesmek Bütünsel yaklaşım (Aileyle bağlantıyı kesmemek) Güveni yeniden kurmak

13 Anne-Babanın Yapması Gerekenler Onun farklı olduğunu kabullenmek (Tahammülü arttırır) Duyguları kontrol etmek Sınırları koymak Seçenek sunmak (Motivasyonu arttırır) Zamanı yapılandırmak (Boş zamanları etkili kullanma) Sorumluluk almasını sağlamak Beklentilerini düşürmek

14 Anne-Babanın Yapması Gerekenler Değişim ve değişim için acele etmemeli Yeni beceriler kazanmak Yeni stratejiler geliştirmek İlk adımı atan olmak Bağımlı hastayla iletişimin kalitesini artırmak Hayatı sürdürmek Çatışmaları çözmek

15 Anne-Babanın Yapması Gerekenler Onu anlamak Onu desteklemek Kaymanın erken dönem belirtilerini tedavi ekibiyle paylaşması(madde içerikli rüyalar, madde kullanan arkadaşlar, güven artışı, özbakım azalması, boş kalmak, maddeyle ilgili olumlu söylemler, sinirlilik) Şüphelenildiğinde somut veriler kullanmak Yaşanılan çevreyi değiştirmek (Zorsa gündemde tutmak)

16 Madde Kullanım Şüphesi Evdeki eşyaların satılması veya eksilmesi Fazla para harcama Kişinin çevresinin değişimi Entoksikasyon bulguları En son sırada davranış değişikliği (nedeni aile ilgisizliğinden fark edilememesi) Tüm bu belirtiler erken tanı ve koruyucu çalışmalar açısından önemli.

17 Madde Kullanımı Koruyucu Faktörler Olumlu ebeveyn çocuk ilişkisi (coşku ve gurur duyma ifadeleri, yakınlık ve sevgi gösterim ifadeleri) Anne-babaların çocuklarının hayatları ile ilgili olmaları Çocuktan kapasitesine uygun, yapabileceği isteklerde bulunulması Aile içinde tutarlı kurallar ve sınırlar Ebeveyn çocuk arasında bağ olması Duygusal destek ve ciddi eleştirmenin bulunmaması Temel güven duygusu Ebeveynin çocuğu izlemesi Açık kurallar ve beklentilerin olması

18 Davranış Sorunlarına Yol Açan Riskli Davranışlar Ebeveynin ergeni reddetmesi, Ergene karşı kayıtsız ve pasif olması, Aşırı otoriter tutum Dengesiz ve tutarsız davranma Mükemmeli arama Herşeye hoşgörüyle yaklaşma veya ergenin davranışlarının ebeveyn tarafından izlenmemesi

19 Davranış Sorunlarına Yol Açan Riskli Davranışlar Daha az ödüllendirilen kendine güveni az olan sonuçta hayır diyemeyen edilgen ergen Anne babanın evlilik ilişki kalitesi, (boşanmış, ayrı yaşayan) madde kullanımı açısından önemli değişken. Sözelleştirmenin yetersiz oluşu Dürtüsel davranış örüntüsü Gergin ve çatışmalı ortam Aile içerisinde ödüllendirmenin yetersiz oluşu

20 Tedavi Sonrası Toplumla Yeniden Bütünleşme Eğitim, iş, barınma ve sosyal ilişkiler/çevre aracılığıyla toplumun yeniden ve tam bir üyesi olmasına yardımcı müdahaleler Sosyal Destek stratejileri (kendine yardım grupları vs) Mesleki Odaklı Stratejiler ( korumalı işyerleri, destekleyici çalışma ortamları, iş bulma, işe başvurma eğitimleri, çalışma yaşamına ilişkin savunuculuk, eski madde kullanıcılarına yönelik kurumsal engellerin azaltılması) Aktivite odaklı Stratejiler: Eski madde bağımlılarının programlanmış aktivitelere katılımı( spor,gönüllü çalışmalar, etkili boş zaman değerlendirme aktiviteleri vb)

21 Beceri Geliştirme Stratejileri: Davranışsal beceri geliştirme yaklaşımı Savunuculuk Stratejileri: Toplumsal kaynakların ve fırsatların erişilebilir ve kullanılabilir olması yönünde savunuculuk çalışmaları Çevresi içinde birey bireyi, ailesini, içinde yaşanılan sosyal ve fiziki çevreyi ve geniş anlamda toplumsal kaynak ve politikaları hedefleyen müdahaleler.

22 Madde Kullanımı Önleme Aile Kontrolü (FCU), risk altındaki çocuklara ve ailelere hizmet veren okullar gibi bağlamlarda yapılabilecek seçilmiş bir müdahale modeli. Madde kullanımı, aile yönetimi açıkları ve okuldaki problem davranış gibi daha sonraki sorun davranışlarının gelişimi için göze çarpan risk faktörlerini hedefler. Aile kontrolü modeli birçok rasgele deneme boyunca okullarda uygulanmıştır. Model, okullarda bir aile kaynak merkezinin geliştirilmesini ve problem davranış ve madde kullanımı riski altındaki gençleri hedef alan müdahaleleri içermektedir.

23 Madde kullanımı önleme FCU ile ilişkili yirmi yıllık araştırma, modelin aile yönetim becerilerinin geliştirilmesi, risk davranışının azaltılması ve ergenlik döneminde madde kullanımının uzun vadeli riskinin azaltılması için etkili olduğunu gösteren sonuçlar üretti.. Thomas J ve ark 2003,2013 fosco ve ark 2016 Veronneoue ve ark yayınladıkları makalelerde devlet okullarında yüksek riskli genç ergenlerde aile denetimi (FCU Family Check- Up) programını 6. sınıftan 9. sınıfa kadar uygulamışlar. 672, 593 ve 998 ergenin katıldığı kontrollü yapılan çalışmada madde kullanımının azaldığı görülmüştür.

Benzer belgeler

Hizmetiçi Eğitimler.

Hizmetiçi Eğitimler. Hizmetiçi Eğitimler Altis; 1989 yılında Dr. Bülent Madi tarafından nöroloji ve sanat çalışmalarının birlikteliği amacıyla kurulmuştur. İki yıl süren çalışmalarının ardından, 1991 yılında diğer bilim dalları