T.C. Dicle Kalkınma Ajansı. BATMAN Sosyo Ekonomik Göstergeler

Transkript

1 2010 T.C. Dicle Kalkınma Ajansı BATMAN Sosyo Ekonomik Göstergeler

2

3 BATMAN Sosyo Ekonomik Göstergeler 1

4 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI Önsöz Bölgesel ekonomik kalkınma ve sosyal gelişme alanında yaşanan yapısal dönüşümün ve sürdürülebilir kalkınmanın başat aktörleri olarak tanımlanan Kalkınma Ajansları, ulusal ve yerel düzeyde ekonomik ve sosyal göstergelerin iyileştirilmesine, bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarının azaltılmasına ve dolayısıyla ülkenin genel refahının artırılması ve istikrarının pekiştirilmesine olumlu katkılar sağlamak amacıyla kurulan teknik kapasitesi yüksek, destekleyici, koordine edici ve katalizör olarak faaliyet gösteren kalkınma birimleridir sayılı Kanunun birinci maddesinde Kalkınma Ajansları nın temel amaçları; kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek suretiyle, ulusal kalkınma plânı ve programlarda öngörülen ilke ve politikalarla uyumlu olarak bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, sürdürülebilirliğini sağlamak, bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmak olarak tanımlanmaktadır. Dicle Kalkınma Ajansı, Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt illerini kapsayan Dicle (TRC3) Bölgesi nin ekonomik ve sosyal potansiyelini ortaya koyarak Bölge nin kendi içsel dinamiklerini tanıması ve harekete geçirmesini sağlarken, kırsal ve yerel kalkınma faaliyetlerinin desteklenmesini ve bölge cazibesinin artırılmasını hedeflemektedir. Bahsi geçen hedef ve ilkeler doğrultusunda hazırlanan Batman Sosyo-Ekonomik Göstergeler çalışması Batman İli nin mevcut sosyo-ekonomik durumunu istatistiklerle ortaya koyan, ilin ihtiyaçlarının ve yerel dinamiklerinin daha yakından tanınmasını sağlayan bir yayın niteliğindedir. Batman Sosyo-Ekonomik Göstergeler adlı çalışmamızın ilgili kesimlere ve tüm okuyuculara faydalı olmasını temenni ederim. Genel Sekreter Abdullah ERİN 2

5 BATMAN SOSYOEKONOMİK GÖSTERGELER İçindekiler I. TEMEL GÖSTERGELER...6 II. NÜFUS, GÖÇ VE DEMOGRAFİ...9 II.I. Nüfus...9 II.II. Demografik Nitelikler...12 II.III. Göç...14 III. EĞİTİM...15 IV. SAĞLIK...19 V. KÜLTÜR VE SPOR...20 VI. MEDYA...21 VII. GENEL EKONOMİK DURUM...23 VIII. İŞGÜCÜ VE İSTİHDAM...25 IX. TARIM...26 X. SANAYİ...29 XI. TİCARET...32 XII. TURİZM...34 XIII. ÇEVRE VE ALTYAPI GÖSTERGELER...36 XIV. ULAŞTIRMA

6 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI Tablo Listesi Tablo 1: Temel Göstergeler...6 Tablo 2: Batman Kent Bilgileri...6 Tablo 3: DPT Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Çalışmaları (1996 ve 2003)...7 Tablo 4: URAK İller Arası Rekabetçilik Endeksi nde Batman, Tablo 5: EDAM Rekabet Endeksi nde Batman, Tablo 6: DİKA Dicle Bölgesi Rekabet Analizi Çalışması, Tablo 7: TR, Batman Nüfus Büyüklükleri ve Değişimleri, Tablo 8: Nüfus Göstergeleri...9 Tablo 9: Nüfus Sayımlarına Göre Batman ve Türkiye (Kent/Kır)...10 Tablo 10: Batman İlçe Nüfusları (Şehir/ Köy)...11 Tablo 11: Nüfus Projeksiyonu...11 Tablo 12: Nüfus Sayımlarına Göre Cinsiyet ve Yaş Grupları Dağılımı (Kent/Kır)...12 Tablo 13: Yaş Bağımlılık Oranı...13 Tablo 14: Yıllar İtibariyle Ortalama Hane halkı Büyüklükleri...13 Tablo 15: Ortalama Hane halkı Büyüklükleri...13 Tablo 16: Doğurganlık Hızı( )...13 Tablo 17: Batman İli Göç Göstergeleri...14 Tablo 18: İllerarası Göç...14 Tablo 19: Eğitim Sektörü Gelişmişliği...15 Tablo 20: (15 +) Nüfusun Eğitim Seviyeleri İtibariyle Dağılımı, Tablo 21: Okuryazarlık Göstergeleri, Tablo 22: Yılı Okullaşma Oranı (%)...16 Tablo 23: İlköğretim ve Ortaöğretimde Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayısı, 2010/ Tablo 24: Batman Üniversitesi Akademik Birimleri...17 Tablo 25: Batman Üniversitesi Mühendislik Bölümleri...18 Tablo 26: Batman Üniversitesi Öğrenci ve Öğretim Elemanı Sayısı ( Öğretim Yılı)...18 Tablo 27: Kamu Hastane Sayısı...19 Tablo 28: Yüz Bin Kişi Başına Sağlık Personeli Sayısı...19 Tablo 29: Batman İli Özel Sağlık Kurumları, Tablo 30: Spor Göstergeleri, Tablo 31: TRC3 Kültür Göstergeleri, Tablo 32: Basın-Yayın Göstergeleri, Tablo 33: Cari Fiyatlarla Bölgesel Gayrisafi Katma Değer...23 Tablo 34: İş Kayıtlarına Göre Girişim Sayıları, Tablo 35: İş Demografisi...24 Tablo 36: Batman Arazi Dağılımı(ha), Tablo 37: Batman İli Tarım Alanları Sınıflandırması(ha), Tablo 38: Tarla Bitkileri Ekili Alanları(ha),Üretim Miktarları...26 Tablo 39: Batman Tarla Bitkileri Üretimi, Tablo 40: TR,TRC3 VE Batman Sebze Bitkilerinin Toplam Üretim Miktarları(2009,Ton)

7 BATMAN SOSYOEKONOMİK GÖSTERGELER Tablo Listesi Tablo 41: TR,TRC3 VE Batman Meyve Bitkilerinin Toplam Üretim Miktarları(2009,Ton)...28 Tablo 42: Hayvan Sayısı, Tablo 43: Hayvansal Üretim...28 Tablo 44: Batman İli Sanayi Envanteri, Tablo 45: Sanayi Siciline Kayıtlı Özel Sektör Firmaları...31 Tablo 46: Batman Organize Sanayi Bölgesi, Tablo 47: Biten ve Devam Eden KSS Adet ve İşyeri Kapasiteleri...31 Tablo 48: Kişi Başına Dış Ticaret (1000$)...32 Tablo 49: TR,TRC,TRC3 ve Batman İhracat,İthalat Göstergeleri (1000$), Tablo 50: 2009 yılına ait Tesis Sayıları, Oda ve Yatak Sayısı...34 Tablo 51: Tesislere Geliş, Geceleme, Ortalama Kalış Süresi ve Doluluk Oranı...34 Tablo 52: Batman da Bulunan Yıldızlı Oteller...34 Tablo 53: İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi ve Arıtma Tesisleri, Tablo 54:Belediye Atık Su İstatistikleri...37 Tablo 55:Belediye Atık İstatistikleri...37 Tablo 56: Kullanım yerlerine göre elektrik tüketimi...37 Tablo 57: Batman Erişebilirlik Endeksleri...38 Tablo 58: Ağ Durumu (km)...38 Tablo 59: Yol Ağımızın Satıh Cinsleri (km)...38 Tablo 60: Motorlu Kara Taşıtları Sayısı...38 Şekil Listesi Şekil 1: Nüfusun Yaş Grupları İtibariyle Dağılımı...12 Şekil 2: Batman İşgücü Göstergeleri, Şekil 3: Batman da yıllar itibariyle kurulan firma sayıları...29 Şekil 4: Batman da çalışan sayısı 100 ün ve 40 ın üzerinde olan işletme sayısı...30 Şekil 5: Batman da Faaliyet Gösteren İthalatçı ve İhracatçı Firmaların Yıllara Göre Dağılımı...32 Şekil 6: Batman İli İhracatı, Şekil 7: Sektörel Bazda İhracat Değerleri...33 Harita Listesi Harita 1: Nüfus Artış Hızına Göre İller ( )

8 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI 1. TEMEL GÖSTERGELER Tablo 1: Temel Göstergeler Gösterge De er Birim Yıl Batman İl Sırası 1.İl 1.İl De eri İl Nüfusu Kişi İstanbul Yıllık Nüfus Artış Hızı 24, Bilecik 109,22 Şehirleşme Oranı 73 % İstanbul 99 Nüfus Yo unlu u 110 Kişi/km İstanbul Yaş Ba ımlılık Oranı 79,08 % Şırnak 90 Net Göç Hızı 1, Tekirda 14,99 İlkö retimde Ö retmen Başına Düşen Ö renci Sayısı 27 Kişi 2010 Tunceli 11 Kişi Başına Toplam Elektrik Tüketimi 810 KWh Kocaeli Bin kişi başına özel otomobil sayısı 22 Adet Ankara 191 Bir milyon nüfusta trafik kazası sayısı 556 Adet Mu la İşsizlik oranı 13,5 % Adana 26,5 Kişi başına GSYH $ Kocaeli Kişi Başına İthalat 31 $ Kocaeli Kişi Başına İhracat 33 $ İstanbul Kişi Başına Bitkisel Üretim De eri 339 TL Karaman Kişi Başına Canlı Hayvan De eri 348 TL Ardahan Kişi Başına Hayvansal Ürünler De eri 99 TL Bolu Kaynak: TÜİK Bölgesel Göstergeler, 2009 Tablo 2: Batman Kent Bilgileri Yüzölçümü (km 2) 4659 Karayolu Uzunlu u (m) Rakım (m) 550 Bina Sayısı Şehir İmarı (ha) Konut Sayısı Sokak Sayısı 1465 İşyeri Sayısı Sokak Uzunlu u (m) Su Abonesi Cadde Sayısı 231 Elektrik Abonesi Cadde Uzunlu u (m) Su Da ıtım Şebekesi (km) 593 Bulvar Uzunlu u (m) Kanalizasyon (km) 480 Kaynak:Batman Belediyesi, Ş. Kalkan (2010) 6

9 BATMAN SOSYOEKONOMİK GÖSTERGELER Tablo 3: DPT Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Çalışmaları (1996 ve 2003) Kaynak: DPT, İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, 2003 Tablo 4: URAK İller Arası Rekabetçilik Endeksi nde Batman, Kaynak: URAK İller Arası Rekabetçilik Endeksi,2009 Tablo 5: EDAM Rekabet Endeksi nde Batman, 2009 Kaynak: Ekonomi ve Dış Politikalar Araştırma Merkezi (EDAM) VE Deloitte Türkiye, 2009 Tablo 6: Dicle Bölgesi Rekabet Analizi Çalışması, 2010 Kaynak: DİKA, Dicle Bölgesi Rekabet Analizi Araştırması,

10 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI SOSYAL YAPI 8

11 BATMAN SOSYOEKONOMİK GÖSTERGELER 2. NÜFUS, GÖÇ VE DEMOGRAFİ II.I. Nüfus Tablo 7: TR, Batman Nüfus Büyüklükleri ve Değişimleri, Kaynak: 2009 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı, 2010 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı Tablo 8: Nüfus Göstergeleri Kaynak: 2009 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı, 2010 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı 9

12 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI Harita 1: Nüfus Artış Hızına Göre İller ( ) Kaynak: 2007, 2008, 2009, 2010 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı Tablo 9: Nüfus Sayımlarına Göre Batman ve Türkiye (Kent/Kır) Yıllar Yerleşim Yeri Toplam İl/ İlçe Merkezleri Belde/Köyler Türkiye Batman Türkiye Batman Türkiye Batman Türkiye Batman Türkiye Batman Kaynak: TÜİK Yıl İlçeler Toplam Şehir Köy Yıl İlçeler Toplam Şehir Köy 10 Merkez İlçe Merkez Beşiri Beşiri Gercüş Gercüş

13 Batman Türkiye Batman BATMAN SOSYOEKONOMİK GÖSTERGELER Türkiye Batman Tablo 10: Batman İlçe Nüfusları (Şehir/ Köy) Yıl İlçeler Toplam Şehir Köy Yıl İlçeler Toplam Şehir Köy Merkez İlçe Merkez Beşiri Beşiri Gercüş Gercüş Hasankeyf Hasankeyf Kozluk Kozluk Sason Sason TOPLAM TOPLAM Merkez Merkez Beşiri Beşiri Gercüş Gercüş Hasankeyf Hasankeyf Kozluk Kozluk Sason Sason TOPLAM TOPLAM Merkez Merkez Beşiri Beşiri Gercüş Gercüş Hasankeyf Hasankeyf Kozluk Kozluk Kaynak: TÜİK Sason Sason TOPLAM TOPLAM Tablo 11: Nüfus Projeksiyonu 2010 Yılı Nüfusu 2013 Yılı Nüfus Tahmini 2018 Yılı Nüfus Tahmini 2023 Yılı Nüfus Tahmini Batman TR Toplam Kent % Kır % Toplam Kent % Kır % Toplam Kent % Kır % Toplam Kent % Kır % Kaynak: 2023 Yılı için İl ve Bölge Düzeylerinde Nüfus Projeksiyonu, Mehmet Karakaya, Doç. Dr. Sinan Yılmaz, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Bilimleri Enstitüsü,

14 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI II.II. Demografik Nitelikler Şekil 1: Nüfusun Yaş Grupları İtibariyle Dağılımı 90+ Kadın Erkek Kaynak:2010 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı Tablo 12: Nüfus Sayımlarına Göre Cinsiyet ve Yaş Batman Grupları Dağılımı TR (Kent/Kır) Yaş Ba ımlılık Yıllar Yerleşim Oranı(%)* Cinsiyet 0 14 Yaş Yaş 65+ Yeri 81 Yaş Yıllar 49 Cinsiyet Yeri 0 14 Yaş Yaş 65+ Yaş Toplam Toplam Türkiye Erkek Türkiye Erkek Kadın Kadın Toplam Toplam Batman Erkek Batman 2000 Erkek Batman Kadın ,70 7,60 Kadın 7, Toplam Toplam Türkiye 5,30 5,20 5,00 4,50 3,97 Türkiye Erkek Türkiye Erkek Kaynak: TÜİK Kadın Kadın Toplam Toplam Batman Erkek Batman Erkek Kadın Kadın Toplam Toplam Türkiye Erkek Türkiye Erkek Kadın Kadın Toplam Toplam Batman Erkek Batman Erkek Kadın Kadın

15 BATMAN SOSYOEKONOMİK GÖSTERGELER Tablo 13: Yaş Bağımlılık Oranı Batman TR Yaş Ba ımlılık Oranı (%) 79,08 49,89 Kaynak: 2010 ADNKS TÜİK Nüfus Sayımı Tablo 14: Yıllar İtibariyle Ortalama Hane halkı Büyüklükleri Batman - - 7,70 7,60 7,04 6,93 Türkiye 5,30 5,20 5,00 4,50 3,97 3,89 Kaynak: TÜİK Tablo 15: Ortalama Hane halkı Büyüklükleri Tablo 16: Doğurganlık Hızı( ) Toplam Do urganlık Hızı Batman TR ,27 2, ,47 2,03 Kaynak: TÜİK 13

16 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI II.III. Göç Tablo 17: Batman İli Göç Göstergeleri Aldı ı Göç Verdi i Göç Batman Net Göç Net Göç Hızı -45,16-6,57 2,96 1,42 TR Sıralama Kaynak: TÜİK Tablo 18: İllerarası Göç Aldı ı Göç Batman Verdi i Göç Batman Toplam Toplam Adana 496 Adana 355 Ankara 563 Ankara 741 Antalya 631 Antalya 736 Bitlis 217 Bursa 359 Diyarbakır Diyarbakır Gaziantep 231 Gaziantep 349 Mersin 420 Mersin 448 İstanbul İstanbul İzmir 745 İzmir 700 Mardin Mardin 857 Muş 147 Siirt 678 Siirt Şanlıurfa 242 Şanlıurfa 168 Van 253 Van 275 Batman 0 Şırnak 321 Şırnak 186 Kaynak: TÜİK 14

17 Diyarbakır 2503 Diyarbakır Gaziantep 116 Gaziantep 206 Mersin 329 Mersin 421 İstanbul 6586 İstanbul İzmir 561 İzmir 748 Mardin 1449 Mardin 421 Muş 337 Siirt 710 Siirt 1233 Şanlıurfa Şanlıurfa EĞİTİM 158 Van 337 Van 160 Batman 0 Şırnak 324 Şırnak 141 BATMAN SOSYOEKONOMİK GÖSTERGELER Tablo 19: Eğitim Sektörü Gelişmişliği Endeks TR E itim Sektörü Gelişmişlik endeksi /Türkiye sıralaması -1,46 72 Okuryazarlık oranı/türkiye sıralaması 70,96 73 Okuryazar kadın nüfusun toplam kadın nüfusa oranı/türkiye sıralaması 57,44 72 Üniversite bitirenlerin 22 ve üstü yaş nüfusa oranı/türkiye sıralaması 4,67 75 İlkö retimde okullaşma oranı/türkiye sıralaması 104,12 24 Liseler okullaşma oranı/türkiye sıralaması 27,60 58 Mesleki ve teknik liseler okullaşma oranı/türkiye sıralaması 3,35 80 Kaynak: Sosyoekonomik gelişmişlik sıralaması çalışması, (DPT 2003) Tablo 20: (15 +) Nüfusun Eğitim Seviyeleri İtibariyle Dağılımı, 2010 Doktora mezunu 100% 13,789 50,689 80% 10,861 75,326 60% 40% 52,139 39,122 20% 43,313 0% Batman 4,566, ,829 11,374, ,778 3,127, ,454 9,662,663 1,038,868 15,709, ,116 3,208, ,058 3,812, ,473 Türkiye GAP Yüksek lisans mezunu Yüksekokul veya fakülte mezunu Lise veya dengi mezunu Ortaokul veya dengi mezunu İlkö retim mezunu İlkokul mezunu Okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen Kaynak: TÜİK,

18 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI Tablo 21: Okuryazarlık Göstergeleri, 2010 Toplam Okuryazarlık Oranı(%) Okur-yazar Kadın Oranı(%) Kaynak: TÜİK 2010 Batman TR TR Sıralama 85,50 90, ,70 86,50 67 Tablo 22: Yılı Okullaşma Oranı (%) Okul Öncesi(4-5 yaş) İlkö retim Ortaö retim Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Brüt 107,6 107,4 107,8 93,3 99,1 87,3 TR 43,1 43,7 42,5 Net 98,4 98,6 98,2 69,3 72,4 62,1 Batman 32,8 33,2 32,3 Brüt 113,3 113,5 113,1 84,0 99,6 67,6 Net 97,8 97,8 97,7 50,8 58,2 43,1 Mesleki ve Teknik Ortaö retim Toplam Erkek Kadın 40,7 45,1 36,1 32,1 35,6 28,4 17,1 17,1 17,0 10,1 10,1 10,2 Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı, Örgün Eğitim İstatistikleri 16

19 TR 38,6 39,2 37,9 Brüt 106,5 107,1 105,9 84,2 89,1 79,0 Net 98,2 98,5 97,8 65,0 67,6 62,2 Batman 32,9 33,3 32,3 Brüt 110,6 111,5 BATMAN 109,8 SOSYOEKONOMİK 71,9 GÖSTERGELER 85,1 57,9 Net 97,1 97,3 96,8 45,6 52,1 38,8 Mesleki ve Teknik Genel Ortaö retim Ortaö retim Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Brüt 48,1 49,1 47,0 36,1 40,1 32,0 Net 35,7 34,9 36,4 29,3 32,6 25,8 Tablo 23: İlköğretim ve Ortaöğretimde Derslik Brüt Başına Düşen 57,1 67,0 43,5 14,8 15,1 14,4 Öğrenci Sayısı, 2010/ 11 Net 36,7 42,9 30,0 9,0 9,2 8,7 Batman TR İlkö retim Toplam Ortaö retim 56 Batman 34 TR Genel Ortaö retim Mesleki İlkö retim ve Teknik Ortaö Toplam retim Ortaö retim Kaynak: Genel Milli Ortaö Eğitim retim Bakanlığı, Mesleki ve Teknik Ortaö retim Tablo 24: Batman Üniversitesi Akademik Birimleri FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ 1 MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK 1 FAKÜLTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER 1 FAKÜLTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ TEKNİK EĞİTİM FAKÜLTESİ 1 GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ 1 MESLEK YÜKSEK OKULU 2 YÜKSEK OKUL 2 DEVLET KONSERVATUARI EDEBİYAT FAKÜLTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ARAŞTIRMA MERKEZLERİ Kaynak: ÖSYM 17

20 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI Tablo 25: Batman Üniversitesi Mühendislik Bölümleri BÖLÜMLER BATMAN ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ * JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ * MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ * ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ * METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ * PETROL VE DOĞALGAZ MÜHENDİSLİĞİ * İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ Kaynak: ÖSYM Ö renci Ö retim Elemanı Sayısı Sayısı Toplam Prof. Doç. Y.Doç. Ö r.grv. Arş.Grv. Di er Endeks TR Sa lık Sektörü Gelişmişlik endeksi / Türkiye sıralaması -1,4 77 Bebek ölüm oranı ( ) / Türkiye sıralaması 50,0 65 On bin kişiye düşen hekim sayısı/ Türkiye sıralaması 3,8 75 On bin kişiye düşen diş hekimi sayısı/ Türkiye sıralaması 0,6 55 On bin kişiye düşen eczane sayısı/ Türkiye sıralaması 0,5 80 On bin kişiye düşen hastane yata ı sayısı/ Türkiye Tablo 26: Batman Üniversitesi sıralaması Öğrenci ve Öğretim Elemanı Sayısı ( Öğretim Yılı) 4,7 81 Ö retim Elemanı Sayısı Ö renci Sayısı Toplam Prof. Doç. Y.Doç. Ö r.grv. Arş.Grv. Di er Kaynak: T.C. Yüksek Öğretim Kurulu, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi 18

21 BATMAN SOSYOEKONOMİK GÖSTERGELER 4. SAĞLIK Tablo 27: Kamu Hastane Sayısı * Kamu Hastane Sayısı Hastane Yatak Sayısı * 998 Kamu Yüzbin Hastane Kişi Başına Sayısı Düşen ,6 6 Hastane * Hastane Yatak Sayısı Yatak Sayısı Kamu Hastane Sayısı Yüzbin Kişi Başına Düşen , Hastane Yatak tarihi Sayısı itibariyle geçerlidir Kaynak:TÜİK Yüzbin Yatak Sayısı Kişi Başına Düşen ,6 Hastane Yatak Sayısı Tablo 28: Yüz Bin Yatak Kişi Başına Sayısı Sağlık Personeli Uzman Sayısı Pratisyen Hekim Hekim Diş Hekimi Türkiye Uzman 85,9 46,2 27 Yatak Sayısı Pratisyen Hekim Diş Hekimi Batman 998 Hekim 58,6 45,7 10,8 Uzman Türkiye Yatak Sayısı 85,9 Pratisyen Hekim 46,2 Diş Hekimi Hekim 27 Batman ,6 45,7 10, Türkiye tarihi itibariyle geçerlidir. 85,9 46,2 27 Kaynak:TÜİK Batman ,6 45,7 10,8 Kurum Adı Yatak Sayısı Günlük Hasta Kapasitesi Doktor Sayısı Medical Tablo 29: Park Batman Hastanesi İli Özel Sağlık Kurumları, Özel Batman Kurum Alman Adı Hastanesi Yatak 115 Sayısı Günlük Hasta Kapasitesi Doktor 30 Sayısı Özel Batman Yaşam Hastanesi Medical Özel Batman Park Kurum Hastanesi Dünya Adı Hastanesi Yatak Sayısı Günlük Hasta Kapasitesi Doktor 328 Sayısı Özel Batman Alman Hastanesi Hastanesi Medical Özel Batman Park Yaşam Hastanesi Farabim Hastanesi Özel Toplam Batman Dünya Alman Hastanesi Özel Batman Yaşam Hastanesi Hastanesi Özel Batman Dünya Farabim Hastanesi Özel Toplam Batman Hastanesi Özel Batman Farabim Hastanesi Toplam Kaynak:İl Sağlık Müdürlüğü 19

22 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI Batman Türkiye Yüz bin kişi başına düşen hastane yatak 5. KÜLTÜR VE SPOR sayısı* Yüz bin kişi başına düşen uzman hekim sayısı** Yüzbin kişi başına düşen pratisyen hekim** Yüzbin kişi başına düşen diş hekimi** 7 26 Yüzbin kişi başına düşen sa lık memuru** Yüzbin kişi başına düşen hemşire** Yüzbin kişi başına düşen ebe** Yüzbin kişi başına düşen eczacı** Kamu Özel Toplam Hastane Sayısı Hastane Yatak Sayısı Tablo 30: Spor Göstergeleri, 2010 Spor Kulübü 28 Spor Tesisi Sayısı 10 Lisanslı Sporcu Sayısı Kaynak: Mardin, Batman, Şırnak, Siirt Kültür ve Turizm İl Müdürlükleri ve Mardin, Batman, Şırnak, Siirt Valiliği İl Brifingleri, Tablo 31: TRC3 Kültür Göstergeleri, 2009 Dicle GAP Batman Bölgesi Bölgesi TRC3/GAP(%) TR Dicle GAP TRC3/ Batman TR Kütüphane Sayısı Bölgesi 5 22 Bölgesi 77 GAP(%) 28, Kütüphane Sayısı Sinema Salonu , , Sayısı Sinema Salonu Sayısı Tiyatro Salon Sayısı ,5 25, Tiyatro Salon Sayısı Müze Sayısı ,00 12, Müze Sayısı - Müze Ziyaretçi Sayısı , , Müze Ziyaretçi Sayısı , Kaynak: TÜİK, Bölgesel Göstergeler 20

23 BATMAN SOSYOEKONOMİK GÖSTERGELER 6. MEDYA Tablo 32: Basın-Yayın Göstergeleri,2008 Yerel Gazete Yerel Dergi Yerel radyo Yerel televizyon Ulusal TV Ulusal gazete Ulusal haber ajansları Batman Kaynak: TÜİK Bölgesel Göstergeler,

24 EKONOMİK DURUM EKONOMİK DURUM

25 BATMAN SOSYOEKONOMİK GÖSTERGELER 7. GENEL EKONOMİK DURUM Tablo 33: Cari Fiyatlarla Bölgesel Gayrisafi Katma Değer Türkiye Tarım Pay (%) Sanayi Pay (%) Hizmetler Pay (%) Gayrisafi Katma de er , , , , , , , , , , , , Pay (%) Dicle , , , , , , , , , , , , , , Kaynak: TÜİK 23

26 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI Tablo 34: İş Kayıtlarına Göre Girişim Sayıları,2008 Girişim Türü Batman Türkiye Batman Oranı(%) Toplam ,34 Madencilik ve Taş Ocakçılı ı ,10 İmalat ,22 Elektrik, Gaz ve Su ,25 İnşaat ,34 Toptan ve Perakende Ticaret ,36 Otel, Lokanta ve Kahvehane ,29 Ulaştırma, Depolama Haberleşme ,50 Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri ,22 Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri ,22 E itim ,61 Sa lık İşleri ve Sosyal Hizmetler ,31 Di er Sosyal, Toplumsal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri ,32 Kaynak: TÜİK Bölgesel Göstergeler, 2009 Tablo 35: İş Demografisi Kurulan Şirket, Kooperatiflerin Top.Sayısı Kurulan Şirket, Kooperatiflerin Sermayeleri Kapanan Şirket, Kooperatiflerin Toplam Sayısı Kapanan Şirket, Kooperatiflerin Toplam Sermayeleri Kurulan Ticaret Unvanlı İşyerleri Sayıları Kapanan Ticaret Unvanlı İşyerleri Sayıları TR Batman Kaynak: TÜİK Bölgesel Göstergeler,

27 TR Kurulan Şirket, Kooperatiflerin Top.Sayısı Kurulan Şirket, Kooperatiflerin Sermayeleri Kapanan Şirket, Kooperatiflerin Toplam Sayısı Kapanan Şirket, Kooperatiflerin Toplam Sermayeleri Kurulan Kapanan BATMAN Ticaret SOSYOEKONOMİK Ticaret GÖSTERGELER Unvanlı Unvanlı İşyerleri İşyerleri Sayıları Sayıları İŞGÜCÜ VE Batman İSTİHDAM Şekil 2: Batman İşgücü Göstergeleri, 2009 İŞSİZLİK ORANI İSTİHDAM ORANI Batman; 13.5 GAP; 17.4 TR; 14 AB; 8.9 TR; 41.2 Batman; 28.1 GAP; 30 AB; 64.6 Kaynak: *TÜİK Veritabanı **EUROSTAT 25

28 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI 9. TARIM Tablo 36: Batman Arazi Dağılımı (ha), , 6% 15, 3% 30, 5% 17, 4% Arazi s Tarım alanı Orman ve fun alan Çayır ve mer Tarım dışı ve arazi Toplam 36, 6% 15, 3% 30, 5% 17, 4% Kaynak: Batman Tarım İl Müdürlüğü Arazi sınıfı (ha) Tarım alanı Orman ve fundalık alan Çayır ve mera alanı Tarım dışı ve di er arazi Toplam Tablo 37: Batman İli Tarım Alanları Sınıflandırması (ha), 2009 Toplam Tarım Alan Ekili tarla alanı Nadas alanı Sebze bahçeleri alanı 994 Meyve alanı Kaynak: TÜİK Toplam Tarım Alan Ekili tarla alanı Nadas alanı Tarla Bitkileri Sebze bahçeleri alanı 994 Meyve alanı Endüstriyel Toplam Bitkiler Tablo 38: Tarla Bitkileri Ekili Alanları(ha),Üretim Miktarları Batman Dicle (TRC3) TR Pay (%) TRC3/TR Baklagiller , ,79 Ekilen Tahıllar ,84 Yaglı Tarla Tohumlar ,30 Yem Alanı Bitkileri ,90 Yumru ,07 Toplam ,7 Baklagiller ,22 Endüstriyel Bitkiler ,72 Toplam Tahıllar ,12 Yaglı Üretim Tohumlar ,61 Yem Bitkileri ,16 Yumru Bitkiler ,03 Toplam ,3 Kaynak:TÜİK 26

29 Tablo 39: Batman Tarla Bitkileri Üretimi,2009 Toplam Üretim (Ton) Batman Dicle Bölgesi TR Dicle/TR (%) Baklagiller Dane Burçak ,1 Mercimek ,5 Dane Fi ,5 Nohut ,3 Kuru Fasulye ,1 Endüstriyel Pamuk ,0 Bitkiler Tütün ,0 Tahıllar Ya lı Tohumlar Yem Bitkileri Yumru Bitkiler Dane Mısır ,1 Bu day ,7 Arpa ,2 Çeltik ,1 Çi it ,0 Aspir ,6 Susam ,1 Yerfıstı ı ,0 Ayçiçe i ,0 Burçak ,8 Fi ,7 Korunga ,2 Yonca ,3 Silajlık Mısır ,2 Kuru so an ,1 Kuru Sarımsak ,1 Patates ,0 Kaynak: TÜİK Bölgesel Göstergeler, 2009 Tablo 40: TR,TRC3 ve Batman Sebze Bitkilerinin Toplam Üretim Miktarları(2009,Ton) Toplam Üretim Batman Dicle TR Dicle/TR (%) Baklagil Sebzeler Ton ,12 Meyvesi Yenen Sebzeler Ton ,06 So ansı-yumru-kök Sebzeler Ton ,38 Yapra ı Yenen Sebzeler Ton ,14 Di er Sebzeler Ton Sebze Bitkileri Ton ,93 Kaynak: TÜİK

30 Di er Sebzeler Ton T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI Sebze Bitkileri Ton ,93 Tablo 41: TR, TRC3 ve Batman Meyve Bitkilerinin Toplam Üretim Miktarları (2009, Ton) Toplam Üretim Batman Dicle TR Dicle/TR (%) Içecek Bitkileri Ton Sert Kabuklular Ton ,76 Taş Çekirdekliler Ton ,12 Turunçgiller Ton Üzüm Ve Üzümsüler Ton ,76 Yumuşak Çekirdekliler Ton ,11 Zeytin Ton ,25 Meyve Bitkileri Ton ,98 Kaynak: TÜİK Tablo 42: Hayvan Sayısı, 2009 Büyükbaş Hayvan Sayısı Küçükbaş Hayvan Sayısı Kümes Hayvanı Sayısı Kovan Sayısı Batman/Dicle Batman/TR Batman Dicle Türkiye (%) (%) ,6 0, ,6 2, ,3 0, ,6 0,5 Kaynak: TÜİK Tablo 43: Hayvansal Üretim Süt Üretimi Bal Üretimi Kırmızı Et Üretimi Batman TRC TR TRC3/TR (%) 1,4 1,5 1,6 1,4 0,2 0,1 Kaynak: TÜİK 28

31 BATMAN SOSYOEKONOMİK GÖSTERGELER 10. SANAYİ Şekil 3: Batman da yıllar itibariyle kurulan firma sayıları Kaynak: Batman Ticaret ve Sanayi Odası Tablo 44: Batman İli Sanayi Envanteri, 2009 Kaynak: GAP Sanayi Envanteri (2009)

32 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI Şekil 4: Batman da çalışan sayısı 100 ün ve 40 ın üzerinde olan işletme sayısı 'ün üzerinde çalışanı olan işletme sayısı 40'ın üzerinde çalışanı olan işletme sayısı Kaynak: Batman SGK İl Müdürlüğü 30

33 Tablo 45: Sanayi Siciline Kayıtlı Özel Sektör Firmaları Batman Artış(%) Kaynak: Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü verileri Batman Organize Sanayi Bölgesi Tablo 46: Batman Organize Sanayi Bölgesi,2010 Başlama-Bitiş Tarihi Büyüklü ü(ha) Batman Organize Sanayi Bölgesi 113 Toplam Sanayi Parsel Sayısı 59 Tahsis Edilen Sanayi Parsel Sayısı 46 Başlama-Bitiş Üretimdeki Firma Tarihi Sayısı Büyüklü İnşaa Halindeki ü(ha) Firma Sayısı Toplam Kapalı/Faaliyete Sanayi Parsel Ara Sayısı Vermiş Firma Sayısı 591 Tahsis Edilen Sanayi Parsel Sayısı 46 Üretimdeki Firma Sayısı 24 İnşaa Halindeki Firma Sayısı 18 Kapalı/Faaliyete Ara Vermiş Firma Sayısı 1 Kaynak: OSBÜK OSB Bilgi Sitesi, Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü Tablo 47: Biten ve Devam Eden KSS Adet ve İşyeri Kapasiteleri Biten Devam Eden Adet İşyeri Kapasitesi Adet İşyeri Kapasitesi Batman GAP TR Kaynak: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret İl Müdürlükleri verileri, 2010 Yatırım Programı Kişi başına ihracat Kişi başına ithalat Türkiye Güneydo u Anadolu Mardin, Batman, Şırnak, Siirt Batman 33 31

34 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI Devam Eden Biten 11. TİCARET Adet İşyeri İşyeri Adet Kapasitesi Kapasitesi Batman GAP TR Tablo 48: Kişi Başına Dış Ticaret (1000$), 2009 Kişi başına ihracat Kişi başına ithalat Türkiye Güneydo u Anadolu Mardin, Batman, Şırnak, Siirt Batman Kaynak:TÜİK Tablo 49: TR,TRC,TRC3 ve Batman İhracat,İthalat Göstergeleri (1000$), 2009 İHRACAT İTHALAT Türkiye Güneydo u Anadolu İHRACAT İTHALAT Türkiye Mardin, Batman, Şırnak, Güneydo Siirt u Anadolu Mardin, Batman Batman, Şırnak, Siirt Kaynak:TÜİK Batman Şekil 5: Batman da Faaliyet Gösteren İthalatçı ve İhracatçı Firmaların Yıllara Göre Dağılımı İhracatçı Firma İthalatçı Firma İhracatçı Firma İthalatçı Firma Adet Adet Kaynak: Güneydoğu Anadolu İhracatçılar Birliği 32

35 Adet İhracatçı Firma İthalatçı Firma Şekil 6: Batman İli İhracatı,2009 Kaynak: Güneydoğu Anadolu İhracatçılar Birliği Şekil 7: Sektörel Bazda İhracat Değerleri Kaynak: Güneydoğu Anadolu İhracatçılar Birliği 33

36 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI 12. TURİZM Tablo 50: 2009 yılına ait Tesis Sayıları, Oda ve Yatak Sayısı Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı 2010,TÜİK Bölgesel Göstergeler 2009 Tablo 51: Tesislere Geliş, Geceleme, Ortalama Kalış Süresi ve Doluluk Oranı TURİZM İŞLETME BELGELİ TURİZM İŞLETME BELGELİ BELEDİYE BELGELİ TESİSE GELİŞ SAYISI YABANCI YABANCI TESİSE GELİŞ SAYISI YERLİ YERLİ TOPLAM TOPLAM YABANCI GECELEME YABANCI YERLİ GECELEME TOPLAM ORTALAMA KALIŞ SÜRESİ TOPLAM YABANCI ORTALAMA KALIŞ SÜRESİ YERLİ YABANCI TOPLAM YERLİ YABANCI DOLULUK ORANI(%) DOLULUK ORANI(%) Batman ,6 1,4 1,4 0,81 25,63 26,44 Türkiye ,2 1,9 3,1 35,38 13,52 48,90 Batman ,0 1,6 1,0 1,4 1,4 28,51 28,51 0,81 25,63 26,44 Türkiye Türkiye ,2 1,9 3,1 35,38 13,52 48, ,0 1,6 2,2 15,56 17,22 32,78 Batman ,0 1,0 28,51 28,51 *TİB: Turizm İşletme Belgeli Tesis, BB: Belediye Belgeli Tesis Kaynak: Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı, ,TÜİK ,0 1,6 2,2 15,56 17,22 32,78 BELEDİYE BELGELİ YERLİ YERLİ TOPLAM YABANCI TOPLAM YERLİ TOPLAM ** Yıldızlı Otel 2 ***Yıldızlı Tablo 52: Otel Batman da Bulunan 3 **** Yıldızlı Yıldızlı Oteller 1 ***** Yıldızlı Otel ** Yıldızlı Otel - 2 ***Yıldızlı Otel 3 **** Yıldızlı Otel 1 ***** Yıldızlı Otel - Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı,

37 ÇEVRE ALTYAPI

38 T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI 13. ÇEVRE VE ALTYAPI İller arası büyüklük sıralaması (1-81) Rakım (m) (%) Alan GÖSTERGELER (km2) Yüzde (%) TR , Dicle 26090,11 3, Batman 4659,21 0, Tablo 53: İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi ve Arıtma Tesisleri,2008 İçme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet verilen belediye nüfusunun toplam belediye nüfusuna oranı (%) Belediyelerde kişi başı temin edilen günlük su miktarı (litre/kişi-gün) Belediyeler tarafından temin edilen içme ve kullanma suyu miktarı (1000 m3/yıl) İçme ve kullanma suyu arıtma tesisi ile hizmet verilen belediye nüfusunun toplam belediye nüfusuna oranı (%) Türkiye Batman Belediyelerde içme Belediyelerde içme ve Belediyeler tarafından ve kullanma suyu Su temini için kullanma suyu şebekesi arıtılan içme ve kullanma şebekesi için çekilen belediyelerin toplam için çekilen yüzey suyu suyu miktarı (1000 m3/yıl) yeraltı suyu miktarı yatırım harcamaları (YTL) miktarı (1000 m3/yıl) (1000 m3/yıl) Türkiye Batman Kaynak:TÜİK 36

39 BATMAN SOSYOEKONOMİK GÖSTERGELER Tablo 54: Belediye Atık Su İstatistikleri Kanalizasyon Belediyelerde Belediyelerde Belediyeler Atıksu arıtma Belediyelerdeki Kanalizasyon şebekesi ile Belediyelerde kişi başı kanalizasyon Belediyelerde Belediyeler tarafından tesisi Atıksu ile arıtma hizmet Belediyelerdeki toplam atıksu hizmet şebekesi verilen günlük kişi başı atıksu şebekesinden kanalizasyon arıtılan tarafından atıksu verilen tesisi ile belediye hizmet toplam arıtma tesisi atıksu hizmet belediye verilen günlük miktarı atıksu şebekesinden deşarj edilen miktarı arıtılan (1000 atıksu verilen nüfusunun belediye arıtma sayısı tesisi nüfusunun belediye (litre/kişi-gün) miktarı atıksu deşarj miktarı edilen metreküp/yıl) miktarı (1000 belediye nüfusunun nüfusu sayısı toplam nüfusunun belediye (litre/kişi-gün) atıksu (1000 miktarı metreküp/yıl) içindeki belediye payı nüfusu (%) nüfusuna toplam belediye oranı metreküp/yıl) (1000 içindeki payı (%) nüfusuna (%) oranı metreküp/yıl) Türkiye (%) Batman Türkiye Batman Belediyelerdeki 92 Belediyelerdeki 204 Belediyelerdeki Do al arıtma - Atıksuların - - fiziksel Belediyelerdeki atıksu biyolojik Belediyelerdeki atıksu gelişmiş Belediyelerdeki atıksu sistemi Do al arıtma sayısı toplanması Atıksuların ve arıtma fiziksel tesisi atıksu arıtma biyolojik tesisi atıksu arıtma gelişmiş tesisi atıksu sistemi sayısı arıtımı toplanması için ve sayısı arıtma tesisi sayısı arıtma tesisi sayısı arıtma tesisi belediyelerin arıtımı için sayısı sayısı sayısı toplam belediyelerin yatırım harcamaları toplam yatırım (YTL) Türkiye harcamaları (YTL) Batman Türkiye Batman Kaynak:TÜİK Tablo 55: Belediye Atık İstatistikleri Kişi başı ortalama Atık hizmeti verilen Atık hizmeti verilen Belediye tarafından Yakma tesislerinde Kişi belediye başı ortalama atık belediye Atık hizmeti nüfusunun verilen belediye Atık hizmeti nüfusunun verilen Belediye ya da belediye tarafından Yakma yakılan tesislerinde belediye miktarı belediye (kg/kişigün) atık belediye toplam nüfusunun nüfusa belediye nüfusunun nüfusuna adına ya da toplanan belediye atık atık yakılan miktarı belediye (1000 (kg/kişi- miktarı toplam oranı nüfusa (%) belediye oranı nüfusuna (%) adına miktarı toplanan (1000 ton) atık atık miktarı ton) (1000 Türkiye gün) 1,15 oranı (%) 82 oranı (%) 99 miktarı (1000 ton) ton) - Batman Türkiye 0,96 1, Batman Çöp depolama 0,96 Di er bertaraf 74 (çöp Çöp sahalarında depolama Di depolama er bertaraf sahası (çöp Yakma tesis bertaraf sahalarında edilen Yakma tesisi sayısı depolama ve yakma sahası tesisi Yakma kapasitesi tesis bertaraf belediye edilen atık hariç) Yakma tesisi sayısı ve yakma (1000 tesisi ton) miktarı kapasitesi belediye (1000 atık ton) hariç) (1000 ton) Türkiye miktarı (1000 ton) Batman Türkiye Batman Kaynak:TÜİK Tablo 56: Kullanım yerlerine göre elektrik tüketimi Toplam tüketim (MWh) Resmi daire (MWh) Sanayi işletmesi (MWh) Ticarethane (MWh) Mesken (MWh) Tarımsal sulama (MWh) 2709 Şantiye (MWh) - Sokak aydınlatma (MWh) Di er (MWh) Kişi başına toplam elektrik tüketimi (KWh) 849 Kişi başına sanayi elektrik tüketimi (KWh) 322 Kişi başına mesken elektrik tüketimi (KWh) 242 Kaynak:TÜİK 37

40 Şantiye (MWh) - Sokak aydınlatma (MWh) Di er (MWh) T.C. DİCLE KALKINMA Kişi başına AJANSI toplam elektrik tüketimi (KWh) 849 Kişi başına sanayi elektrik tüketimi (KWh) 322 Kişi başına mesken elektrik tüketimi (KWh) ULAŞTIRMA Tablo 57: Batman Erişebilirlik Endeksleri Endeksi'nde Endeksi'nde Endeksi'nde Endeksi'nde Endeksi'nde Endeksi'nde Erişilebilirlik Erişilebilirlik Alt Alt Erişilebilirlik Erişilebilirlik Alt Alt Erişilebilirlik Erişilebilirlik Alt Alt İL İL Endeksi Endeksi Bazında Bazında Endeksi Endeksi Bazında Bazında Endeksi Endeksi Bazında Bazında Sıra Sıra ve ve Puanı Puanı Sıra Sıra ve ve Puanı Puanı Sıra Sıra ve ve Puan Puan Sıralama Sıralama Endeks Endeks Sıralama Sıralama Endesk Endesk Sıralama Sıralama Endeks Endeks Batman Batman ,93 24, ,85 24, ,91 24,91 Kaynak: URAK, 2010 Tablo 58: Ağ Durumu (km) Bölünmüş Bölünmüş Devlet yol Otoyol İl İl Yolu yol Yolu (devlet (il yolu) yolu) Bölünmüş yol/toplam(%) Toplam Batman Dicle Türkiye Kaynak: KGM, 2010 Tablo 59: Yol Ağımızın Satıh Cinsleri (km) Asfalt Betonu Sathi Kaplama Sathi (Asfalt) Kaplama (Asfalt) Stabilize Toprak Di er Asfalt Batman Stabilize 28 Toprak 33 Di er 5 Betonu Kaynak: Batman KGM, Tablo 60: Motorlu Kara Taşıtları Sayısı Türkiye Dicle Batman Otomobil Türkiye Dicle Batman Otomobil Minibüs Minibüs Otobüs Otobüs Kamyonet Kamyonet Kamyon Motosiklet Motosiklet Yol ve iş makineleri Yol Özel ve amaçlı iş makineleri taşıtlar Özel amaçlı taşıtlar Traktör Traktör Bin kişi başına Bin otomobil kişi başına sayısı otomobil sayısı Kaynak: TÜİK,