Örnek Olay Çalışması:

Transkript

1 Örnek Olay Çalışması: İzmir Elektronik A.Ş. 1 Ocak 2010 tarihinde ileri teknoloji televizyon ve bilgisayar monitörü üretmek üzere merkezi Japonya da bulunan çok uluslu bir şirket tarafından TL özsermaye ile İzmir Çiğli Organize Sanayi Bölgesi nde kurulmuştur. Şirket, LED panel konusunda uzmanlaşmış olup faaliyete geçtiği ilk yılda XTV televizyon ve XScreen bilgisayar monitörü modellerini üretmiştir. Şirketin müşterileri yurtiçi bulunan teknoloji marketleridir. Üretimde kullanılan ilk madde ve malzemelerin önemli bir bölümü yurtdışından ithal edilmektedir. Şirket in 31 Aralık 2010 tarihi itibariyle VUK na göre hazırlanmış mizanı aşağıdaki gibidir. Not: Bu örmek Peşin Ödenen Vergi, Kıdem Tazminatı ve KDV nin olmadığı varsayımı ile hazırlanmıştır. No Hesap Adı Kasa Bankalar Menkul Kıymetler Ticari Alacaklar İlk Madde Malzeme Mamul İştirakler Binalar Makineler Taşıtlar Birikmiş Amortisman ( ) 320 Ticari Borçlar ( ) 370 Vergi Karşılığı (60.000) 400 Krediler ( ) 481 Faiz Tahakkukları ( ) 500 Sermaye ( ) 600 Satışlar ( ) 610 Satış İndirimleri Satışların Maliyeti Genel Yönetim Gideri , Finansman Gideri Dönem Kurumlar Vergisi

2 1. 31 Mart 2010 tarihinde şirket, ArGe faaliyetlerinde bulunan ABC şirketin in hisselerine yatırım yapmıştır. Şirket, TL maliyet üzerinden satın aldığı 5% lik ortaklık payını ileride arttırmayı hedeflemektedir. ABC şirketi borsada işlem görmemektedir ve 31 Aralık 2010 tarihinde ABC temettü açıklamış fakat Şirket kendi payına düşen TL yi ancak 1 Ocak 2011 tarihinde tahsil etmiştir. Borsa rayicinin mevcut bulunmaması nedeniyle şirket Kobi-TFRS ye göre hazırlayacağı finansal tablolarda ABC deki yatırımını maliyet bedeli üzerinden ölçmeyi seçmiştir. 30 Haziran 2010 tarihinde Şirket, elindeki nakit fonları değerlendirmek üzere hızla büyümekte olan XYZ şirketine TL ödeyerek %30 oranında ortak olmuştur. Borsada işlem görmeyen XYZ şirketinin yönetim kurulunda İzmir Elektroniği temsilen bir kişi atanmıştır. 31 Aralık 2010 tarihi itibariyle XYZ TL kar açıklamıştır. Karın TL lik kısmı 30 Haziran 2010 tarihinden sonraki döneme ilişkindir. 2. Şirket, satışlarını genel olarak 30 gün vadeli yapmaktadır. Fakat yeni müşteri kazanmak amacıyla ilgili dönemde bazı müşterilere 180 gün vade ile satış yapılmıştır. Bu müşterilere herhangi bir vade farkı uygulanmamıştır. Satışların dökümü aşağıdaki gibidir: Müşteri Ürün Tarih Adet Vade Tutar A ScreenX A ScreenX B ScreenX C TVX D TVX E TVX Toplam Satışların müşteri bazında dökümü aşağıdaki gibidir: Müşteri Tutar A C B D E Toplam

3 Şirket, müşteri siparişlerini arttırmak amacıyla TL satış hacmine ulaşan müşterilerine %5 oranında bir indirim hakkı vereceğini taahhüt etmektedir TL ye ulaşan müşteriler bir sonraki indirimi TL ( TL ve katları olarak devam etmektedir) hacme ulaştıklarında elde edecektir. Daha önceden kullandıkları indirimler yeni hesaplamadan düşülecektir. Dönem içinde A müşterisi TL satış hacmine ulaşmıştır ve TL indirime hak kazanmıştır. Şirket, TL yi A müşterisinden olan alacaklarından düşmüştür. Bu işlem VUK a göre satış indirimi olarak muhasebeleştirilmiştir. 3. Şirketin VUK a göre hazırlanmış maddi duran varlıklarının listesi aşağıdaki gibidir: Hesap Kalem Tutar Satın Alma Tarihi Ömür (Yıl) Amortisman 252 Binalar Makineler Taşıtlar Toplam Amortisman Giderinin Dağılımı Üretim Genel Yönetim Giderleri Şirket, Kobi-TFRS ye göre mali tablolarını hazırlarken aşağıdaki değerlendirmeleri yapmıştır: a) Binalar ve makineler için sırasıyla 25 ve 10 yıl faydalı ömür belirlemiştir. Faydalı ömrün sonunda bu varlıkların değerinin önemsiz düzeyde olacağı beklenmektedir. b) Genel yönetim giderlerine ilişkin giderleri taşıtların amortismanının tamamı ve makine amortismanlarının TL lik kısmından (Kullanılan jeneratöre ilişkin genel yönetim giderlerine düşen pay) oluşmaktadır.

4 c) Şirket, bakım masraflarını göz önünde tutarak taşıtları 3 yıllık bir sürenin ardından elden çıkarma politikasını izlemektedir. Şirket, 3 yıllık faydalı ömrün sonunda taşıtların piyasa değerinin TL olacağını öngörmektedir. 4. Şirket, 1 Temmuz 2010 tarihinde üretime başlamış olup şirketin normal kapasitesi yıllık adet TVX ve adettir. Normal kapasite, haftalık 45 saatlik çalışma saati üzerinden tatiller ve bakım yapılan süreler düşüldükten sonra makine ve işçilik saatleri göz önüne alınarak belirlenmiştir. Kapasite kullanımı, üretimin sürdürdüğü ikinci altı aylık dönemde %50 olarak gerçekleşmiştir. 5. Dönem içinde yapılan üretim maliyetlerinin maliyet türlerine ve ürün çeşitlerine göre dökümü aşağıdaki gibidir: Maliyetler Tutar İlk Madde Malzeme İşçilik Birikmiş Amortisman Üretim Maliyeti Maliyetler Tutar İlk Madde Malzeme İşçilik Birikmiş Amortisman Üretim Maliyeti Ürünler Adet Tutar TVX ScreenX Toplam TVX ScreenX Stoklar İşçilik maliyetlerinin TL lik bir kısmı sabit işçilik giderlerinden oluşmaktadır. Amortisman ve işçilik dışındaki diğer genel üretim giderleri bu uygulamada göz ardı edilmiştir.

5 6. Aralık ayında rakip şirketin fiyatlarında 25% e varan indirimler gerçekleştirilmiştir. Şirket izleyen dönemde rekabeti sürdürebilmek için benzer oranda bir indirim yapmayı planlamaktadır. 7. Şirketin stoklarında bulunan 100 adet TVX ürünü üretim sürecinde yaşanan bir aksaklık sonucunda hatalı olarak üretilmiştir. Şirket bu ürünlerin ürün başına 100 TL maliyet ile tekrar işlemden geçirilerek hatalarının giderilebileceğini öngörmektedir. 8. Şirketin stoklarında bulunan 100 adet ScreenX ürünü nakliye sırasında zarar görmüştür. Bu ürünlerin tekrar işlem görmesi mümkün görünmemektedir. Şirket, 31 Aralık 2010 tarihi itibariyle bu ürünlerin satışından elde edilebilecek tutarı tahmin edememektedir. Fakat mali tabloların hazırlandığı dönemde şirket bu ürünlerden 20 adetini 50 TL den elden çıkartmıştır. 9. Şirket sattığı ürünlere iki yıl garanti vermektedir. Şirketin yurtdışında faaliyet gösteren ve TVX ve ScreenX satışı yapmakta olan ilişkili kuruluşlardan edindiği tecrübeler ışığında garanti süresi boyunca değiştirilen ürünler aşağıdaki gibidir: 1. Yıl 2. Yıl TVX %2 %1 ScreenX %1 % Şirket 1 Ocak 2010 tarihinde TL tutarında ve %10 faiz oranına sahip bir kredi kullanmıştır. Kredi birikmiş faizleri ile birlikte 5. Yılın sonunda TL olarak geri ödenecektir. 11. Dönem sonu itibariyle yoldaki malların listesi aşağıdaki gibi olup gümrük işlemleri tamamlanmadığından bu mallar henüz stoklara kaydedilmemiştir. Bunlara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir: Satıcı Tutar Teslim Şekli 'da X TL CIF Gemide Y TL CIP İzmir ABC Terminali Gemide Z TL FOB Yükleme Limanı Gemide

6 12. T tedarikçisinden TL bedel karşılığında Alıcı İşyeri Teslim (Exworks) teslimat şekliyle satın alınan malların tarihi itibariyle gümrük işlemleri tamamlanmıştır fakat henüz işletmenin deposuna teslimat gerçekleştirilmemiştir. Bu mallar VUK a göre stok olarak kaydedilmiştir. 13. Şirketin müşterilerinden D, 31 Ocak 2011 tarihinde iflas etmiştir. Şirket bu tarihte halen mali tablolarını hazırlamaktadır. 14. Dönem sonu itibariyle şirket aleyhine açılmış üç adet dava bulunmaktadır. a. Patent ihlali ilgili şirkete karşı açılmış TL tutarında dava şirket lehine devam etmekte olup herhangi bir nakit çıkışı öngörülmemektedir. b. Kusurlu mal ile ilgili TL lik dava şirket aleyhine devam etmektedir ve şirket avukatı izleyen yılda davayı kaybetme olasılığının çok yüksek olduğunun ifade etmektedir. c. şirketin yürüttüğü reklam kampanyasının yanıltıcı olduğu iddiasıyla şirketin rekabet ettiği bir başka şirket tarafından açılan dava, şirket aleyhine devam etmektedir. Ancak dava talebinde herhangi bir parasal tutar belirtilmemiştir ve bu tip emsal bir dava da bulunmamaktadır. Dolayısıyla davanın kaydedilmesi halinde herhangi bir parasal tazminatın söz konusu olup olmadığı tespit edilmemektedir. 15. Şirket, yöneticilerine brüt satışların %1 ini prim olarak vermektedir. Fakat ödeme 2011 yılında yapılacaktır. Herhangi bir tahakkuk yapılmamıştır.

7 Çözüm: 1. Menkul Kıymetlerin Değerlenmesi Şirketin ABC hisse senetleri üzerinde bir kontrolü bulunmadığı gibi önemli düzeyde bir etkisi de bulunmamaktadır. Borsa rayici bulunmadığından şirket bu yatırımı maliyet bedeli üzerinden ölçmeyi seçtir. Her ne kadar temettü şirket tarafından tahil edilmese dahi Kobi- TFRS ye göre açıklama yapıldığından tahakkuk ettirilmelidir. Fark Kaydı 1 B. 127 Diğer alacaklar 20,000 A. 645 Menkul kıymet değerleme gelirleri 20,000 Menkul Kıymetler - Temettünün tahakkuk ettirilmesi Şirketin XYZ üzerinde önemli düzeyde bir etkisi bulunmaktadır. Bu nedenle XYZ ye yapılan yatırım sermayeden pay alma yöntemi ile muhasebeleştirilecektir. XYZ nin 30 Haziran ile 31 Aralık arasında yaptığı net kar işletme tarafından iştiraklerden gelirler olarak sınıflandırılmalıdır: Fark Kaydı 2 B. 242 İştirakler 10,000 A. 642 İştiraklerden gelirler 10,000 İştirak karlarının muhasebeleştirilmesi 2. Hasılatın Gerçeğe Uygun Değerle Ölçülmesi Şirketin satışları genel olarak 30 gün vade ile yapılmaktadır. Şirket dönem içinde normal vadesi süresini önemli ölçüde aşan üç satış işleminde bulunmuştur. Bunlara ilişkin bilgi aşağıdaki gibidir: Müşteri Ürün Tarih Tahsilat Faiz Brüt Satış NBD C TVX 01/07/ /12/ % 400, ,634 D TVX 30/09/ /03/ % 200, ,817 E TVX 31/10/ /04/ % 100,000 95,409 Toplam 700, ,860

8 Şirketin kısa vadeli borçlanması bulunmadığından ve vade farkı uygulanmadığından şirket satış bedelinin net bugünkü değerini hesaplarken Devlet İç Borçlanma Senetleri faiz oranını kullanmayı uygun bulmuştur. Bu oran yıl için 10% olarak gerçekleşmiştir. Microsoft Excel programının ANBD (İngilizce versiyonlarda XNPV) formülü kullanılarak yapılan net bugünkü değer hesaplaması uyarınca NBD tabloda görüldüğü gibi hesaplanmıştır. Yukarıda sıralanan ve vade farkları satış hasılatı tutarından düşülecek satışlardan C müşterisine yapılan satış tahsil edilmiş olup D ve E müşterisine yapılan satışlar halen tahsil edilmemiştir. 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle D ve E müşterilerinden alacakların net bugünkü değeri aşağıdaki tabloda hesaplanmıştır: Müşteri Ürün Tarih Tahsilat Faiz Brüt Satış NBD D TVX 31/12/ /03/ % 200, ,457 E TVX 31/12/ /04/ % 100,000 96,940 Toplam 300, ,397 Düzeltme işlemi: a) Dönem içindeki satışlardan 32,104 TL (700,000 TL - 667,860 TL) vade farkı olarak değerlendirilmiş olup satış hasılatından düşülecektir. b) Dönem sonu itibariyle VUK a göre 300,000 TL olarak gösterilen alacaklar üzerlerindeki vade farkı düşülerek 292,397 TL olarak gösterilecektir. Sınıflama Kaydı 1 B. 600 Satışlar 24,537 A. 642 Faiz geliri 24,537 Satış hasılatı olarak muhasebeleştirilen faiz gelirlerinin sınıflandırılması Fark Kaydı 3 B. 600 Satışlar 7,603 A. 120 Ticari alacaklar 7,603 Henüz tahsil edilmemiş olan faiz gelirlerinin alacaklardan düşülmesi

9 Şirketin yaptığı değerlendirme sonucunda iflas eden D müşterisi dışında tüm müşterilerin önümüzdeki yıl 500,000 TL satın alma düzeyine ulaşarak indirim hakkı kazanacağı öngörülmektedir. Dönem içindeki satışlar nedeniyle oluşan toplam ciro primi tutarı 75,000 TL dir. Hem dönemsellik ilkesi hem de Kobi TFRS nin hasılata ve karşılıklara ilişkin hükümleri gereği dönem içindeki satışlardan ileride doğacak olan ciro primleri bu primlerin müşterilere kullandırılması muhtemel tutarları üzerinden dönem sonu itibariyle karşılık olarak muhasebeleştirilmelidir. Hak edilip tahsil edilen ciro primleri bu dönem içinde oluşan ciro primlerinden düşülecektir. Aşağıdaki tabloda bu hesaplama yapılmıştır: Müşteri Hasılat Ciro Primi Dönem İçinde Karşılık Tutarı (Hasılat * %5) Kullanılanlar Ayrılacak A 500,000 25,000-25,000 0 B 300,000 15,000 15,000 C 400,000 20,000 20,000 D 200,000 10,000 10,000 E 100,000 5,000 5,000 Toplam 1,500,000 75,000-25,000 50,000 İflas eden D müşterisine tekabül eden kısım (10,000) Karşılık Ayrılması Gereken Kısım 40,000 Fark Kaydı 4 B. 610 Satış indirimleri 40,000 A Ciro prim karşılıkları 40,000 Ciro primlerinin muhasebeleştirilmesi 3. Maddi Duran Varlıkların Düzeltilmesi Örnekte görüldüğü gibi şirketin dönem içinde bir bina alımı olduğu halde arsalar hesabında herhangi bir bakiye bulunmamaktadır. Bu durum arsası ile birlikte satın alınan binanın arsa payı yasal defterlerde ayrıştırılmamıştır. Oysa Kobi TFRS ye göre bina ve arsalar kullanılan amortisman politikasının farklı olması nedeniyle ayrı ayrı muhasebeleştirilmedir. Şirket bu ayrıştırma işlemin çeşitli şekilde yapabilir. Örneğin arsanın değerini bulup kalanı binanın

10 değeri olarak kabul edebilir (yada tersi). Şirket yaptığı değerlendirmede arsanın değerini TL olarak belirlemiştir. Buna göre sınıflama kaydı aşağıdaki gibidir: Sınıflama Kaydı 2 B. 250 Arsa ve araziler 250,000 A. 252 Binalar 250,000 Arsaların ayrıştırılması Örnekte belirtildiği gibi amortisman süreleri ve amortismana tabi tutarlar Kobi TFRS de düzeltilmiştir. Bu düzeltme uyarınca amortisman hesaplaması aşağıdaki gibidir: Hesap Kalem Tutar Kalıntı Net Süre Yıllık Amortisman 2010 Düşen 250 Arsalar 250, , Binalar 250, , ,000 5, Makineler 1,000,000-1,000, ,000 50, Taşıtlar 100,000 40,000 60, ,000 10,000 Toplam 1,600, ,000 1,310, ,000 65,000 Tüm sabit kıymetler tarihinde kullanılma girdiği için yıllık hesaplanan amortismanın yarısı olan TL Kobi TFRS açısından 2010 yılı amortisman tutarıdır. Bu tutar aşağıdaki gibi genel üretim giderleri ve genel yönetim giderleri arasında aşağıdaki gibi paylaştırılmıştır: Hesap Kalem Dönem Genel Yönetim Üretime Giden 250 Arsalar 252 Binalar 5,000 2,500 2, Makineler 50,000-50, Taşıtlar 10,000 10,000 - Toplam 65,000 12,500 52,500 Yasal defterlerdeki toplam amortisman tutarı 230,000 TL iken UFRS de 65,000 TL dir. Bu fark genel üretim giderleri ve genel yönetim giderlerinden düzeltilmelidir. Üretime Gönderilen Amortisman VUK 200,000 UFRS 52,500 Fark 147,500 Farkın dağıtılması Sat. Mal. Mal. 67% 98,825 Stoklar 33% 48,675 Dönem içinde oluşan üretim giderlerinin 67% lik bir kısmının satılan malı maliyeti ve 33% lik kısmı da stoklara yüklenmiştir. Düzeltme kaydında bu oran dikkate alınacaktır.

11 Sınıflama Kaydı 3 B. 257 Birikmiş amortisman 48,675 A. 152 Mamuller 48,675 Stoklara yüklenen amortismanın düzeltilmesi Fark Kaydı 5 B. 257 Satış indirimleri 116,325 A. 620 Satışların maliyeti 98,825 A. 632 Genel yönetim giderleri 17,500 Gidere yansıtılan amortismanın düzeltilmesi 4-5. Stokların Normal Kapasiteye göre Değerlenmesi Kobi TFRS ye göre kullanılmayan kapasiteye düşen sabit üretim giderleri dönem sonu itibariyle stoklar üzerine dağıtılamamaktadır. Bir başka deyişle normal kapasitenin altında üretim yapıldığı hallerde sabit üretim giderleri normal kapasite üzerinden stoklar üzerine dağıtılmaktadır. Şirket faaliyetlerine son altı ayda başladığı için bu dönemdeki normal kapasite yıllık kapasitenin yarısıdır (2600 adet TVX ve 4200 Adet Screen X). Şirket dönem içinde normal kapasitenin yarısını kullanmıştır. Stoklara yüklenen sabit giderlerin yarısı stoklardan çekilerek dönem giderine (satılan malın maliyeti ya da çalışmayan kısım gideri olarak) yansıtılacaktır. VUK a göre hesaplanan amortisman düzeltildiğinden UFRS göre hesaplanan amortisman sabit gider olarak belirlenmiştir. Sabit Gideler Üretime Giden Satılan Malın Maliyetine Giden Stoklardaki Tutar Giderleşecek Tutar İşçilik 100,000 67,000 33,000 16,500 Amortisman 52,500 34,675 17,325 8,663 Toplam 152, ,675 50,325 25,163 Fark Kaydı 6 B. 620 Satışların maliyeti 25,163 A. 152 Mamuller 25,163 Stokların normal kapasiteye göre muhasebeleştirilmesi

12 6. Gerçekleşebilir Değer Testi Fiyatlarda Düşüş Dönem sonu itibariyle şirket stoklarında bulunan stokların net gerçeğe uygun değeri tespit edilerek stokların maliyeti ile karşılaştırılacaktır. Bu analizde stokların Kobi TFRS ye göre düzeltilmiş tutarı göz önünde tutulacaktır. Stokların maliyet değeri düzeltmeler sonucunda aşağıdaki gibidir: 500,000 TL TL (Kullanılmayan Kap.) - 48,675 TL = 426,162 TL Pratik bir yöntem uygulamak üzere stok maliyetini ürünlere dağıtırken VUK a göre hesaplanmış olan maliyet baz alınmıştır. Bu yöntem bu örneğin çözümü için pratik olması nedeniyle seçilmiştir. Uygulama da bu farkların ürün bazında hesaplanması ve her ürün cinsi için maliyete ulaşılması gerekmektedir. Ürün Cinsi Adet VUK UFRS Birim TVX ,000 TL %75 319,622 TL 639 TL ScreenX ,000 TL %25 106,541 TL 213 TL Stoklar 500,000 TL % ,163 TL Dönem sonu itibariyle satış fiyatı ve izleyen dönemde yapılacak satış indirimi aşağıdaki gibidir. Satışın gerçekleşmesi için ürün başına katlanılması gereken nakliye ve satış komisyonu bedelleri satış fiyatından düşülerek net gerçekleşebilir değer aşağıdaki gibi hesaplanmıştır: Satış Fiyatı İndirimli Fiyat Nakliye Satış Kom. Net Gerçekleşebilir Değer Birim Maliyet 1000 TL 750 TL 15 TL 10 TL 725 TL 639 TL 500 TL 375 TL 10 TL 5 TL 360 TL 213 TL 1,500 TL 1,125 TL 25 TL 15 TL Yapılan incelemede net gerçekleşebilir değer her iki ürün cinsi içinde maliyeti aştığından, stoklar maliyetleri üzerinden ölçülmeye devam edilecektir.

13 7-8. Gerçekleşebilir Değer Testi Hasarlı Ürünler Şirketin stoklarında bulunan 100 adet TVX ürünü üretim sürecinde yaşanan bir aksaklık sonucunda hatalı olarak üretilmiştir. Şirket bu ürünlerin ürün başına 100 TL maliyet ile tekrar işlemden geçirilerek hatalarının giderilebileceğini öngörmektedir. Yapılacak ek maliyet tamamlanma gideri olarak kabul edilmelidir. Bu nedenle net gerçeğe uygun değerin hesaplanmasında satış fiyatından düşülmelidir. Aşağıda bu işlem gösterilmiştir: Satış Fiyatı İndirimli Fiyat Nakliye Satış Kom. Yeniden İşleme Gid. Net Gerçekleşebilir Değer Birim Maliyet 1000 TL 750 TL 15 TL 10 TL 100 TL 625 TL 639 TL Bu ürünler maliyet yerine net gerçekleşebilir değer üzerinden defterlerde taşınmalıdır. Bu nedenle stoklarda 1,400 TL [(639 TL 625 TL) * 100 Adet] düzeltme yapılmalıdır. Hasar gören ScreenX ürünleri için izleyen dönemde yapılan satış dönem sonu itibariyle yapılması gereken satış fiyatı tahmini için iyi bir baz oluşturmaktadır. Net gerçekleşebilir değer hesabında bu fiyat temel alınacaktır. Bu ürünler normal satış kanalları üzerinden satılmadığından nakliye ve satış komisyonu giderlerinin oluşmayacağı varsayılmıştır. Aşağıda bu işlem gösterilmiştir: Satış Fiyatı Net Gerçekleşebilir Değer Birim Maliyet 50 TL 50 TL 213TL Bu ürünler maliyet yerine net gerçekleşebilir değer üzerinden defterlerde taşınmalıdır. Bu nedenle stoklarda 16,300 TL [(213 TL 50 TL) * 100 Adet] düzeltme yapılmalıdır. Toplam yapılacak düzeltme 17,700 TL dir (1,400 TL + 16,300 TL). Fark Kaydı 7 B. 620 Satışların maliyeti 17,700 A. 158 Stoklarda değer düşüklüğü 17,700 Stok değer düşüklüğü

14 9. Garanti Karşılığı Şirket sattığı ürünlere iki yıl garanti vermektedir. Şirketin yurtdışındaki edindiği tecrübeler ışığında garanti süresi boyunca değiştirilen ürünler aşağıdaki gibidir: 1. Yıl 2. Yıl TVX %2 %1 ScreenX %1 %0.5

15 Müşteri Ürün Tarih Adet 1. Yıl Garantisinin Bitişine Kalan 2. Yıl Garantisinin Bitişine Kalan 1. Yıl Garantisi Kullanılacak 2% üzerinden 2. Yıl Garantisi Kullanılacak 1% Üzerinden 2. Yıl Garantisi 2011 e Düşen 2. Yıl Garantisi 2012 ye Düşen 6/12 * 2% * /12 * 1% * ay 6 ay A ScreenX 01/07/ ay 12 ay 4 adet 4 adet (4*6/12) = 2 adet (4*6/12) = 2 adet 5/12 * 2% * /12 * 1% * ay 5 ay A ScreenX 31/07/ ay 12 ay 5 adet 6 adet (6*7/12) = 3,5 adet (6*5/12) = 2,5 adet 4/12 * 2% * /12 * 1% * ay 4 ay B ScreenX 31/08/ ay 12 ay 4 adet 6 adet (6*8/12) = 4 adet (6*4/12) = 2 adet Toplam 13 adet 16 adet 9,5 adet 6,5 adet 2011 yılında oluşması beklenen garanti 22,5 adettir (13 adet + 9,5 adet). 9,5 adet * 639 TL (UFRS birim maliyet) = 6,070.5 TL 2012 yılında oluşması beklenen garanti 6,5 adettir 6,5 adet * 639 TL (UFRS birim maliyet) = 4,153.5 TL

16 Müşteri Ürün Tarih Adet 1. Yıl Garantisinin Bitişine Kalan 2. Yıl Garantisinin Bitişine Kalan 1. Yıl Garantisi Kullanılacak 2% üzerinden 2. Yıl Garantisi Kullanılacak 1% Üzerinden 2. Yıl Garantisi 2011 e Düşen 2. Yıl Garantisi 2012 ye Düşen 6/12 * 1% * /12 * 0,5% * ay 6 ay A TVX 01/07/ ,5 adet 2 adet 1 adet 1 adet 3/12 * 1% * /12 * 0,5% * ay 3 ay A TVX 30/09/ ,25 adet 1 adet 0,75 adet 0,25 adet 2/12 * 1% * /12 * 0,5% * ay 2 ay B TVX 31/10/ ,17 adet 0,5 adet 0,4 adet 0,1 adet Toplam 1 adet 3,5 adet 2,15 adet 1,35 adet 2011 yılında oluşması beklenen garanti 3,15 adettir (1 adet + 2,15 adet). 3,15 adet * 213 TL (UFRS birim maliyet) = TL 2012 yılında oluşması beklenen garanti 1,35 adettir 1,35 adet * 213 TL (UFRS birim maliyet) = TL Toplam KV Karşılık = 6,070.5 TL TL = 6,741 TL Toplam UV Karşılık = 4,153.5 TL TL = 4,441 TL

17 Fark Kaydı 8 B. 620 Satılan Malın Maliyeti 11,182 A Garanti Karşılığı KV 6,741 A Garanti Karşılığı UV 4,441 Garanti Karşılığı 10. Banka Kredilerinin Etkin Faiz ile Ölçülmesi Kobi TFRS ye göre bankalardan alınan krediler etkin faiz yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilir. Etkin faiz yöntemine göre etkin faiz, bir kredi için yapılacak ödemeleri (faiz ve anapara), bu krediden elde edilen tutarlara kredinin muhasebeleştirildiği tarihte indirgeyen faiz oranıdır. Örnekteki kredinin etkin faiz Microsoft Excel Programının XIRR (AİÇVERİMORANI) formülü kullanılarak hesaplanabilir. Bu hesaplama sonucunda etkin faiz %8,44 olarak hesaplanmıştır. Tarih Tutarlar 01/01/2010-1,000,000 01/01/2015 1,500,000 Etkin faiz oranı hesaplandıktan sonra her hesap dönemi sonunda kredinin kalan ödemeleri ve varsa kredi kullanımları etkin faiz oranı kullanılarak ilgili dönem sonuna indirgenir. Bu işlem için Microsoft Excel programının ANBD (XNPV) kullanılabilir. Bu hesaplama aşağıdaki gibi yapılabilir. Tarih Tutarlar 31/12/ /01/2015 1,500,000 Bu formül uygulandığında 31/12/2010 itibariyle kredi tutarı 1,084,183 TL dir. Bu tutar yasal defterlerdekinden farklıdır. Yasal defterlerde kredi 1,000,000 TL ve 100,000 TL (faiz tahakkuku) olarak raporlanmıştır. Dolayısıyla 15,817 TL faiz giderlerinden çekilerek düzeltme

18 kaydı yapılmalıdır. Ayrıca 481 nolu hesapta muhasebeleştirilen faiz tahakkukları hesabı da kredilere sınıflanmalıdır. Sınıflama Kaydı 4 B. 481 Faiz tahakkukları 100,000 A. 400 Banka kredileri 100,000 Faiz tahakkuklarının kredilere sınıflanması Fark Kaydı 9 B. 400 Banka kredileri 15,817 A. 660 Finansman giderleri 15,817 Kredilerin etkin faiz ile ölçülmesinden doğan farklar. 11. Yoldaki Mallar I Dönem sonu itibariyle yoldaki malların listesi aşağıdaki gibi olup gümrük işlemleri tamamlanmadığından bu mallar henüz stoklara kaydedilmemiştir. Bunlara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir: Satıcı Tutar Teslim Şekli 'da Risk ve Getiriler X TL CIF Gemide Satıcıda Y TL CIP İzmir ABC Terminali Gemide Satıcıda Z TL FOB Yükleme Limanı Gemide Alıcıda Yapılan inceleme sonucunda Z satıcısından satın alınan malların sahipliğinin dönem sonu itibariyle işletmeye geçmiştir. Yoldaki mallar kaydı aşağıdaki gibi yapılmaktadır: Sınıflama Kaydı 5 B. 157 Yoldaki Mallar 100,000 A. 320 Ticari Borçlar 100,000 Yoldaki malların sınıflandırılması

19 12. Yoldaki Mallar II Alıcı İşyeri Teslim teslimat şekli ile satın alına mallar henüz işletmeye ulaşmamıştır. Bu mallar her ne kadar VUK a göre stoklara kaydedilmiş olsa da bu mallara ilişkin risk ve getiriler henüz işletmeye geçmediğinden bu mallara Kobi TFRS ye stoklarda yer verilmemelidir. Aşağıda ilgili düzeltme kaydı yapılmıştır: Sınıflama Kaydı 7 B. 320 Ticari Borçlar 150,000 A. 150 Mamuller 150,000 Yoldaki malların sınıflandırılması 13. Şüpheli Alacaklar Kaydı Şirketin müşterilerinden D, 31 Ocak 2011 tarihinde iflas etmiştir. D nin şirkete olan borçlarını ödemeyeceği varsayılmaktadır. Her ne kadar D izleyen yılda iflas etmiş olsa da mali tablolar henüz hazırlanma aşamasında olduğundan tarihi itibariyle D den olan alacaklar karşılık ayrılmak sureti ile mali tablolardan çıkarılmalıdır. 1. maddede yapılan düzeltme işlemi sonucunda D müşterisinde alacakların dönem sonu bakiyesi 195,457 TL dir. Bu tutar aşağıdaki şekilde mali tablolardan çıkarılacaktır. Bu tutarın izlenebilmesi amacıyla bu alacak tutarı için bir de sınıflama kaydı yapılacaktır Müşteri Ürün Tarih Tahsilat Faiz Brüt Satış NBD D TVX 31/12/ /03/ % 200, ,457 Sınıflama Kaydı 8 B. 128 Şüpheli alacaklar 195,457 A. 120 Ticari alacaklar 195,457 Yoldaki malların sınıflandırılması Fark Kaydı 11 B. 632 Genel yönetim giderleri 195,457 A. 129 Şüpheli alacaklar karşılığı 195,457 Kredilerin etkin faiz ile ölçülmesinden doğan farklar.

20 14. Dava Karışlıkları Patent ihlali ilgili açılmış TL tutarında dava şirket lehine devam etmekte olup herhangi bir nakit çıkışı öngörülmemektedir. Davanın lehte sonuçlanma ihtimali tersi bir durumdan daha düşük olduğu için bu dava ile ilgili herhangi bir karşılık ayrılmayacaktır. Kusurlu mal ile ilgili TL lik dava şirket aleyhine devam etmektedir ve şirket avukatı izleyen yılda davayı kaybetme olasılığının çok yüksek olduğunun ifade etmektedir. Nakit çıkışının muhtemel olması nedeniyle bu dava için karşılık ayırmak gerekmektedir. Şirketin rekabet ettiği bir başka şirket tarafından aleyhlerinde yanıltıcı reklam kampanyası yapıldığı iddiasıyla açılan dava, Şirket aleyhine devam etmektedir. Dava talebinde herhangi bir parasal tutar belirtilmediğinden ve bu davanın aleyhte sonuçlanması durumunda oluşacak tazminat bedeli güvenilir bir biçimde ölçülemediğinden herhangi bir karşılık ayrılmamalıdır fakat bu dava ile ilgili dipnotlarda açıklama yapılmalıdır. Fark Kaydı 11 B. 632 Genel yönetim giderleri 100,000 A Dava karşılıkları 100,000 Dava karşılıklarının ayrılması 15. Yöneticilere Verilecek Primler Şirketin prim ödemesi yapma niyetinde olması ve bu primin 2010 yılı satışlarına ilişkin olması nedeni ile bu prim için bir karşılık ayrılmalıdır. Prim brüt satış üzerinden %1 olarak hesaplanmıştır: 1,500,000 TL * %1 = 15,000 TL Fark Kaydı 12 B. 632 Genel yönetim giderleri 15,000 A Prim karşılıkları 15,000 Yöneticilere ödenecek primler

21 16. Ertelenmiş Vergi Hesaplaması No Hesap Adı FK Sonrası Farklar Geçici Farklar Nedeni Ertelenmiş Vergi 112 Menkul Kıymetler 100, ,000-40,000-40,000 Değerleme Farkı -8, Ticari Alacaklar 300, ,397 7,603 7,603 NBD uygulaması 1, Şüpheli Alacaklar Karşılığ 0-195, , ,457 Karşılık ayrılması 39, Mamul 500, ,837 25,163 25,163 Amortisman düz. 5, Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı -17,700 17,700 17,700 NGD değerlemesi 3, İştirakler 200,000 50,000-50,000-12,500 Değerleme Farkı -2, Birikmiş Amortisman -230, , , ,325 Amortisman düz. -23, Ciro primleri -40,000 40,000 40,000 Karşılık ayrılması 8, Garanti Karşılıkları -6,741 6,741 6,741 Karşılık ayrılması 1, Dava karşılıkları -100, , ,000 Karşılık ayrılması 20, Prim karşılıkları -15,000 15,000 15,000 Karşılık ayrılması 3, Krediler -1,000, ,183-15,817-15,817 Etkin Faiz Hesap. -3, Garanti Karşılıkları -4,441 4,441 4,441 Karşılık ayrılması 888 Toplam 227,463 45,493 Fark kayıtlarının atılmasının ardından VUK mali mizanı ve Kobi TFRS mizanında yer alan varlık ve yükümlülükler arasındaki farklar yukarıda incelenmiştir. Bu farkların zamanla farklarından kaynaklanan ve geçici olanları üzerinden ertelenmiş vergi hesaplanmıştır. İştirakler elden çıkarıldıklarında elde edilen karın %75 i kurumlar vergisinden istisnadır. Bu nedenle iştiraklerdeki farkların yalnızca %25 i üzerinde ertelenmiş vergi hesaplanmıştır. Şirketin ilerleyen yıllarda ertelenmiş vergi varlıklarını kullanabileceği varsayılmaktadır. Fark Kaydı 13 B. 289 Ertelenmiş vergi 45,493 A. 693 Ertelenmiş vergi gelirleri 45,493 Ertelenmiş vergi kaydı 17. Mali tabloların hazırlanması

22 No Hesap Adı FK 1 FK 2 FK 3 FK 4 FK 5 FK 6 FK 7 FK 8 FK 9 FK 10 FK 11 FK 12 FK 13 FK Sonrası 100 Kasa 130, , Bankalar 200, , Menkul Kıymetler 300,000 40, , Ticari Alacaklar 300,000-7, , Süpheli Alacaklar Şüpheli Alacaklar Karşılığ 0-195, , İlk Madde Malzeme 300, , Mamul 500,000-25, , Yoldaki Mallar Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı -17,700-17, İştirakler 0 50,000 50, Binalar 500, , Makineler 1,000,000 1,000, Taşıtlar 100, , Birikmiş Amortisman -230, , , Ertelenmiş Vergi 0 45,493 45, Ticari Borçlar -200, , Vergi Karşılığı -60,000-60, Ciro primleri -40,000-40, Garanti Karşılıkları -6,741-6, Dava karşılıkları -100, , Prim karşılıkları -15,000-15, Krediler -1,000,000 15, , Garanti Karşılıkları -4,441-4, Faiz Tahakkukları -100, , Sermaye -1,500,000-1,500, Satışlar -1,500,000 7,603-1,492, Satış İndirimleri 25,000 40,000 65, Satışların Maliyeti 1,000,000-98,825 25,163 17,700 11, , Genel Yönetim Gideri 75,000-17, , ,000 15, , Faiz Geliri 0-40,000-50,000-90, Menkul Kıymet Gelirleri Finansman Gideri 100,000-15,817 84, Dönem Kurumlar Vergisi 60,000 60, Ertelenmiş Vergi Geliri -45,493-45,493 Kontrol

23 No Hesap Adı FK Sonrası SK 1 SK 2 SK 3 SK 4 SK 5 SK 6 SK 7 SK 8 Kobi TFRS 100 Kasa 130, , Bankalar 200, , Menkul Kıymetler 340, , , Ticari Alacaklar 292, , , Süpheli Alacaklar 0-195, , Şüpheli Alacaklar Karşılığ -195, , İlk Madde Malzeme 300, , Mamul 474,837-48, , Yoldaki Mallar 0 100, ,000-50, Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı -17,700-17, İştirakler 50, , , Arsalar 0 250, , Binalar 500, , , Makineler 1,000,000 1,000, Taşıtlar 100, , Birikmiş Amortisman -113,675 48,675-65, Ticari Borçlar -200, , , , Vergi Karşılığı -60,000-60, Ciro primleri -40,000-40, Garanti Karşılıkları -6,741-6, Dava karşılıkları -100, , Prim karşılıkları -15,000-15, Krediler -984, ,000-1,084, Garanti Karşılıkları -4,441-4, Faiz Tahakkukları -100, , Sermaye -1,500,000-1,500, Satışlar -1,492,397 24,537-1,467, Satış İndirimleri 65,000 65, Satışların Maliyeti 955, , Genel Yönetim Gideri 367, , Faiz Geliri -90,000-24, , Menkul Kıymet Gelirleri Finansman Gideri 84,183 84, Dönem Kurumlar Vergisi 60,000 60,000 Kontrol

24 Bilanço Nakit ve Nakit Benzerleri 330,000 Menkul Kıymetler 140,000 Ticari Alacaklar 96,940 Stoklar 658,462 Dönen Varlıklar 1,225,402 İştirakler 250,000 Maddi Duran Varlıklar 1,535,000 Ertelenmiş vergi varlıkları 45,493 Duran Varlıklar 1,830,493 Toplam Varlıklar 3,055,895 Ticari Borçlar 150,000 KV. Karşılıklar 221,741 Kısa Vadeli Yükümlülükler 371,741 Krediler 1,084,183 UV. Karşılıklar 4,441 Uzun Vadeli Yükümlülükler 1,088,624 Sermaye 1,500,000 Birikmiş Karlar - Zararlar 95,530 Özkaynaklar 1,595,530 Toplam Yükümlükler ve Özkaynaklar 3,055,895

25 Gelir Tablosu Satışlar, net 1,402,860 Satışların Maliyeti (955,220) Brüt Kar 447,640 Genel yönetim giderleri (367,957) Faaliye Karı 79,683 Finansman gelirleri, net 114,537 Finansman giderleri, net (84,183) Vergi öncesi dönem kar 110,037 Cari vergi gideri (60,000) Ertelenmiş vergi geliri 45,493 Dönem karı 95,530