UYGULAMALI ÖLÇME PROJESİ

Transkript

1 YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT FAKÜLTESİ HARİTA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ UYGULAMALI ÖLÇME PROJESİ GRUP YÖNETİCİSİ ÜNVANI ADI SOYADI HAZIRLAYANLAR NUMARASI ADI SOYADI İSTANBUL, YIL/Y.YIL

2 UYGULAMALI ÖLÇME PROJESİ YÖNERGESİ. Harita Mühendisliği Bölümü Lisans Öğretimi birinci ve ikinci öğretim.sınıf öğrencileri, derse yazılma işlemleri sırasında bu dersi almışlarsa Uyulamalı Ölçme Projesi çalışmalarına katılabilirler.. Uyulamalı Ölçme Projesi dersi arazi çalışmalarında YTÜ Lisans Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğine öre devam koşulu % 80 dir. 3. Çalışmalarda kullanılan aletlerin korunmasından rubu oluşturan tüm öğrenciler aynı derecede sorumludurlar. 4. Her öğrenci ilili ödevi panolarda ilan edilen tarihlerde ayrı ayrı düzenleyip temize çektikten sonra ders saati içinde rup sorumlusu öğretim üyesine noksansız olarak teslim edilecektir. Şayet ödev belirtilen tarihten sonraki hafta teslim edilirse, ilili ödevin notu 0 puan üzerinden değerlendirilir.(bir ödevin notu 0 puandır.) 5. Gruplar Uyulamalı Ölçme Projesi arazi çalışmalarını, rup yöneticisi öğretim üyesinin östereceği arazide yapacaklardır. 6. Nokta tesisi için kullanılacak ahşap kazık, demir çivi veya demir boru ibi malzemeler rupça sağlanacaktır. 7. Ödevler A4 formatında beyaz kâğıttlara, çizimler aydiner kağdına yapılacaktır. 8. Her ödev için arazide yapılan ölçü değerlerinin asılları proje dosyasına konacaktır. 9. Ödev dosyası rup sorumlusu öğretim üyesi tarafından kabul edilirse bölüm başkanlığı tarafından ilan edilen tarihte sözlü sınavı yapılacaktır. 0. Ödev dosyası teslim edildikten sonra hiçbir şekilde rup öğrencilerine eri verilmeyecektir.. Uyulamalı Ölçme Projesi dersi notu; dosya notu ve final sınavı değerlendirilerek elde edilir. Dosya notu rup hocasının yapacağı dönem sonu sözlü sınavı ve dosya değerlendirmesi sonucunda elde edilir. Buna öre dosya notunun %60 ı,final sınavının %40 ı alınarak bulunan not başarı notu olacaktır.. Bu yönerede belirtilmeyen konular için BÖHHBÜY ne (Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilileri Üretim Yönetmeliği) başvurulur. 4. Uyulamalı Ölçme Projesi dersi arazi çalışması dosyası aşağıdaki sıraya öre düzenlenecektir..

3 3 İçindekiler Sayfa No. Rapor 4. Genel Sınır Krokisi 5 3. Polion Nokta Röper Krokileri 6 4. Polion Kanavası 7 5. Koordinat Özet Çizelesi 8 6. Polion Kenar ve Açı ölçümü 8 7. Polion Hesabı 0 8. Silsile Yöntemi İle Açı Ölçümü 9. Kutupsal Alım 9. Kutupsal alım ölçülerinden dik koordinatların hesabı 3 9. Yüzölçümü hesapları ve kontrolü 4 0. Zemine indirme 5. Aplikasyon 8. Aplikasyon Kontrolu (Yeniden Alım, Rölöve) 0 3. /500 Ölçekli Plan 4. Sabit Noktalarının Koordinatları

4 4. RAPOR Not : Aşağıdaki bililer ışığında her rup kendi raporunu yazacaktır. Ölçme bölesi hakında bili Sabit noktaların niteliğinin belirlenmesi Kenar ve açı ölçümünde kullanılan aletler ve inceliği ile kullanılan yöntemler, Polion eçkisinin şekli ve sabit noktalar hakkında bili Ayrıntı noktalarının ölçülmesinde kullanılan yöntem ve aletler Çalışma bölesinde kullanılan yüzölçümü hesaplama yöntemleri Merkeze dönüştürme ağı hakkında bili Aplikasyonu yapılacak parselin eometrisi ve uyulanan aplikasyon yöntemi, istendiğinde ada köşelerinden birindeki kurp yarıçapı hakkında bili Aplikasyon ve röleve sonuçları hakkında bili

5 5. GENEL SINIR KROKİSİ

6 6 3. POLİGON NOKTA RÖPER KROKİLERİ

7 7 4. POLİGON KANAVASI

8 8 5. KOORDİNAT ÖZET ÇİZELGESİ Nokta No Koordinatlar Yükseklikler Zemin y x Hesap S. No H İşareti Cinsi Hesap S. No , ,89 7, , ,6 65, , ,6 4, , , , , , , , , , , , ,5 Düşünceler Polion hesabı yapıldıktan sonra polionlara ve varsa nireni noktalarına ait x,y,h değerlerinin, zemin işareti cinsinin belirlendiği çizeledir. 6. POLİGON KENAR VE AÇI ÖLÇÜMÜ Polion kenarları enellikle idiş-dönüş şeklinde veya eğer arazi eğimli ise iki kere yukarıdan aşağıya doğru yatay olarak ölçülür.iki ölçü arasındaki fark uzaklık ne olursa olsun 3 cm yi eçmemelidir (Çelik şeritle uzunluk ölçümünde kenar uzunluğu max 50m olabilir). Kenar ölçümünde elektronik uzaklık ölçer kullanılıyorsa uzunluklar karşılıklı olarak ölçülmelidir.elektronik alet istasyon noktasına dikkatlice merkezlendirilerek kurulup düzeçlenmelidir.hedef noktasına reflektör düşey vaziyette konulmalı ve merkezlendirilmelidir.alet reflektöre yöneltilerek yatay uzaklık veya eğik uzaklık ölçülmelidir. Eğer eğik uzaklık ölçülüyorsa zenit açısı yardımı ile yataya indirenmelidir. 6. Polion Kenar Ölçü Çizelesi Polion Kenarı. Ölçü. Ölçü Fark Hata Sınırı Ortalama , , , , , ,

9 9 6. Polion Açı Ölçümü, Hesabı ve İndireme Kontrolu Polion açıları iki yarım silsile şeklinde ölçülür. İkinci yarım silsilede açı bölüm dairesi bir miktar kaydırılır. Yakın hedeflerde jalon yerine çekül ipine özlem yapılması önerilir İli :..İlçesi : Mahalle /Köyü : Sayfa No :. D.N. B.N. I. Yarım II.Yarım Sıfıra İndireme Ortalama Silsile() Silsile() I. ind.() II. ind.() () ,76 367,36 0,00 0,00 0, ,63 7,5 49,87 49,89 49, ,86 367,94 0,00 0,00 0, ,73 09,83 4,87 4,89 4, ,0 30,66 0,00 0,00 0, ,36 59,94 58,6 58,8 58, ,4 74,56 0,00 0,00 0, ,0 34,39 59,79 59,83 59, ,3 57,9 0,00 0,00 0, ,0 0, 6,87 6,93 6, ,9 55,0 0,00 0,00 0, ,86 63,0 07,95 07,99 07, ,4 5,33 0,00 0,00 0, ,4 6,6 37,7 37,9 37,8 Kont. Σ 0,70 0, 0,88 0,0 0,99 0,5 0,7 0,7 0,88 0,0 0,3 0,8 0, 0,46 0,38 0,8 0,04 0,8 0,66 0,70 0,.

10 0 7. POLİGON HESABI N.N Kırılma Açısı β () 49,88 + 4, ,7 Açıklık Açısı α () 4,8 Kenar S 64,70 3,4 06,59 5,40 y x Kontrol x y + -7,3-6,9-44,5 + -5,3 + -5, -56,44 y 46765, ,36 x , , ,36 7,05 685,69 75,75 634, ,8 84 6, , ,8 63, ,86 8,65-4,40-5,0-39,4 4,68 53,0 87,58 37,88 95,56 63,5 3,84 (3,8) x y S..sin( 50) c f 3 S 4, 4m F f f s 4 c ( S d f x b f y + -0, ,6-69,3 + 7,34-37,6-9,8 + 4,40 66,3-65,36 y f f y s + -63,00-58,60-3,38 x 69,35 69,56 67,9 570,4 678,64 533, , ,6-65,3-3,35 n : Kırılma açısı sayısı, F L = Boyuna hata sınırı, F Q = Enine hata sınırı, f L = Boyuna kapanma hatası,f Q = Enine kapanma hatası, f y = y ekseni yönündeki kapanma hatası,f x = x ekseni yönündeki kapanma hatası FL f LveFQ f Koşulu sağlanıyorsa f Q y ve f x değerleri kenarlarla orantılı olarak dağıtılır ve polion hesabı tamamlanır. Polion kenarları mutlaka iki kere ölçülmeli ve eğer iki öçü arasındaki fark hata sınırından küçük kalıyorsa ortalaması alınarak kesin değer elde edilmelidir. 5cm, f 6cm, f L x 3cm, f Q 4cm, F L 4450,99 4cm, F 0,m Q 0,5m c k.00), F,5 n, f ( y y ) y, f ( x x ) x f l x f. y), f ( f y f x y x, FQ 0,05 0,04 n, FL 0,05 0,5 S[ km] [ m] f q, f Q ( f S y. y c x [ m] b L S x y c b x ) ,36

11 8. SİLSİLE YÖNTEMİ İLE AÇI ÖLÇÜMÜ Çizele : Silsile şeklinde açı ölçümü ve ortalama hata hesabı D.N. B.N Ölçülen doğrultular İndirenmiş doğrultu I. II. I. II. Durum Durum Durum Durum () () () () Ortalama r () Kesin doğrultu r () ,009 00,0 0,0000 0,0000 0,0000 0, ,3 8, , ,46 37,454 37, ,45 37,459 7,3 7, ,8585 0,8634 0,8493 0,85 0,8508 0, ,7 46,49, , [d]/3=-4, , ,0070 0,0000 0,0000 0, , , , ,456 37, , ,8558 0,850 0,8488 0, [d]/3= , ,04 0,0000 0,0000 0, ,7 4, ,460 37, , , , ,3 0, ,8580 0,8590 0,8474 0,8466 0, ,3 53,9 3-0, [d]/3=0, , ,0056 0,0000 0,0000 0, , , ,45 37, , ,858 70,8530 0,8466 0,8474 0, ,97,309,047,006, ,34,076,0336 [d]/3= 3,00,00,038,037 +,056 +,068,97,309 d cc v cc vv cc d i = kesin doğrultu silsile ortalaması = n = silsile sayısı r i d ri, vi di, s = doğrultu sayısı s vv 083,34 cc mr 3 ( n )( s ) 3. Bir silsiledeki bir doğrultunun ortalama mr 3 cc hatası M r 7 Kesin doğrultunun ortalama hatası n 4

12 9. KUTUPSAL ALIM Detay noktalarının alımı polion noktalarına dayalı olarak elektronik uzaklık ölçerle kutupsal alım yöntemine öre de ölçülebilir. Bu yöntem diğer alım yöntemlerine öre daha hassas ve hızlıdır. Alım işleminde öncelikle istasyon noktasından bir bağlantı noktasına ölçüm yapılır. Yani doğrultu açısı, eğik uzaklık ve zenit açıları ölçülür. Daha sonra detay noktalarının benzer şekilde ölçümü yapılıp kaydedilir. İstasyon noktasından alımı yapılacak detay noktalarının hepsi ölçüldükten sonra kontol amacı ile başka bir bağlantı noktasına ölçüm yapılarak erekli karşılaştırmalar yapılır. Eğer bir sorun yoksa alet başka bir istasyon noktasına taşınır. Detay Noktalarının Koordinat Hesabı Ölçülen eğik uzunlukların ortalaması S i uzunluklar yatay uzunluğa indirenir. hesaplanır. Daha sonra şekil deki ibi eğik S arka arkaya ölçülen 3 veya 4 eğik uzunluğun ortalamasıdır. ' Si Si. sin Zi bağıntısı ile yatay uzaklıklar elde edilir. Şekil öz önüne alınarak bir detay noktasının koordinat hesabının nasıl hesaplanacağı açıklanacaktır. Şekil deki sembollerin anlamları : A : İstasyon noktası B: Bağlantı noktası x,y : Koordinat sistemi N : Kuzey doğrultusu,,.,n : Kutupsal alım noktaları r b, r,r,., r i, r n : Doğrultu açıları (AB) : Bağlantı kenarının açıklık açısı (Aİ) : Aİ kenarının açıklık açısı α i : Bağlantı kenarına indirenmiş doğrultu açıları i noktasının koordinat hesabı : Verilenler : A ve B nin kkordinatları,kutupsal koordinatlar İstenen : i noktasının kkordinatı Şekil öz önüne alınarak ; Bağıntıları ile detay noktalarının koordinatlartı hesaplanır.

13 3 9. Kutupsal Alım Ölçülerinden Dik Koordinatların Hesabı N.N. y x P 7600, ,84 P 756, ,0 y y 39,5 tan( P P ) x x 6,6 (P P ) = 37,6 3 =α o ( x y) ( x y ),89 tan( P P 50), (P P )+50 = 87,6 3 ( x y) ( x y ) 65,4 Çizele : Kutupsal alım ve değerlendirilmesi D.N. B.N. Yat Doğ. r i () İnd. Doğ. α i () Zenit Açı. Z i () Eğik uz. S i Yat.Uz. S i Açıklık (Aİ)= α o +α i P P 38,465 0,000 9,3 47,5 47,4 37, , ,84 58,63 0,66 9,074 8,74 8,55 57, , ,48 65,539 7,074 9,685,90,7 64, , , ,06 38,56 9,876 6,56 6,35 76,74 757, 5068, ,965 59,500 93,35,3,0 97,3 756,54 507,9 5 0,965 64,500 93,469 0,08 9,97 0,3 7560,9 5073,4 6 0,58 7,7 94,7 8,5 8,08 09, , ,3 7 6,477 88,0 97,48 5,00 4,98 5, ,7 5079,3 8 6,73 3,808 03,8,45,44 6,4 755,8 5086, ,44 5,679 03,654 0,4 0,40 63,9 755, ,43 0 5,989 4,54 03,530 5,55 5,54 5, , ,3 30,5 9,660 0,648 5,70 5,70 9, , ,99 86,483 48,08 00,308 6,8 6,8 85,63 756, , ,465 0,000 96,067 7,7 7,6 37, , , 4 0,748 37,83 96,944 7,78 7,77 09, ,6 509, ,394 35,99 95,870 8,08 8,06 89, , , ,04 350,549 95,888 0,34 0,3 88,6 757,7 5095,0 7 39, ,888 95,679,90,87 9, , , ,68 357,703 95,6 3,8 3,77 95, ,3 5094, 9,63 363,66 94,63 6,59 6,53 00, , 509,90 0 6, ,95 94,37 9,37 9,9 05, ,80 509,4 0,06 37,560 93,537 0,50 0,39 09,74 758, ,7 7, ,9 9,77 7,40 7,5 6, ,4 5088,6 3 4, ,04 90,98 6,3 6,5 3, ,6 5087, 4 38,465 0,000 90,49 5,74 5,56 37, , ,43 P 3 9,376 90,9 93,845 79,48 79, 8,54 757,3 50,80 y x

14 4 9. Yüz Ölçümü Hesapları ve Kontrolu Alımı yapılan arazi parçasının alanı koordinat değerlerine öre hesaplanır. Koordinat değerleri prizmatik alım veya kutupsal koordinat değerlerinden yararlanarak belirlenebilir. Alan hesabı F x i.( yi yi ), F y.( i xi xi ) n i n i formülleri ile kontrollü olarak yapılmıştır. Kutupsal alım bölümündeki şekil 3 de verilen parselin alanı aşağıda çizele de verilmiştir. Koordinat değerleri kutusal alım bölümünde verilmiştir. Çizele : Koordinat değerleri ile alan hesabı N.N. y x y y i yi + - x x i x + - i y. i x i xi. y i ,00 78,48 573,54 73,80,79 9,9 78,78 3,0 3 57, 68,57,00,88 33,87 754,7 4 56,54 7,9 0,9 4,57 85,8 740, ,9 73,4 3,7 3,3 0,65 7, ,83 75,3 5, 6,8 363,57 39, ,7 79,3 6,65,35 63,3 57, ,8 86,58,85 8, 43,8 46, ,86 87,43 5,35,74 44,84 467, ,53 89,3 6,9 0,56 3, 55,89 559,05 87,99 5,43,4 3,7 477,79 56,96 87,08 8,48, 70,5 738, ,53 89, 6,30 4,8 35,49 56, ,6 9,90,00 5,3 367,77 83, ,53 94,4,46 3, 6,4 3,7 6 57,7 95,0 3,8 0,6 8,65 36, ,34 94,68 0,4 0,90 66,0 38,8 8 57,3 94, 4,77,78 6,93 448, , 9,90 9,49,69 0, 88, ,80 9,4 3,65,73 0,58 333,68 58,76 90,7,56,80 8,93 30,84 578,4 88,6 5,4,95 30,8 455, ,6 87, 3,74 4,9 3,04 36, ,50 84,43 3,6 8,74 65,3 305,64 573,00 78,48 0,96 0,63 775,99 75,34 573,54 73,80 57,93 57,93 5,44 5,44 386,46 308,5 540,5 4496,3 F=744,m F=744,m F=37,m

15 5 0. ZEMİNE İNDİRME Zemine indirme problemi, sabit noktaların yetersiz kaldığı bölelerde ve özellikle yerleşim birimlerinde ortaya çıkar. Örneğin bir polion eçisini üzerine alet kurulamayan konumu belli bir P noktasına bağlanmak istensin (şekil 5-). Polion hesabının yapılabilmesi için mutlaka açıklık bağlantısı erekmektedir. Bu nedenle P ibi bir nireni noktası işleme katılmalıdır. Bu takdirde β P kırılma açısı ölçülmelidir. P noktasının üzerine alet kurulamadığı için β P açısı ile s kenarı dolaylı olarak belirlenmelidir. Çünkü s kenarı da doğrudan doğruya ölçülemediği düşünülüyor. İşte bu elemanların dolaylı yoldan belirlenmesi işlemine zemine indirme denir. Ya da P noktası civarında P,P, P 3 nireni noktalarından yararlanarak Z,Z, Z 3 noktalarının koordinatlarının bulunması işlemine de zemine indirme denir. Bu takdirde polion eçisi bu zemin noktalarına dayalı olarak çözülebilir. Yani x numaralı polion eçisi P P nireni kenarı yerine Z P kenarına dayalı olarak çözülmüş olur. Böylece P ibi yanına varılamayan bir sabit noktada, açı ölçme zorunluluğu ortadan kalkar. Z,Z, Z 3 noktalarının konum duyarlığını artırmak için oluşturulacak ve numaralı üçenlerin hiçbir açısının 33 dan küçük olmamasına dikkat etmek erekir. Zira sivri açılardaki olası ölçü hatalarının nokta konumlarına olumsuz etkisi, 33 dan daha büyük açılardaki ayni miktardaki hataların etkisinden daha büyük olur. Bu nedenle oluşturulacak üçenlerin eometrisi buna uyun olarak düzenlenmelidir. Verilenler: P,P, P 3 nireni noktalarının koordinatları Ölçülenler : a,b kenarları mm incelikte idiş-dönüş Z istasyonundan, Z,P,Z 3 P, P 3 noktalarına silsile şeklinde açı ölçümü. Z noktasında β, Z 3 noktasında β açıları İstenen: Z,Z, Z 3 noktalarının koordinatları : Çözüm: P Z kenarının hesabı: Şekil 5- öz önüne alınarak ve numaralı üçenler yardımı ile s kenarı kontrollü olarak hesaplanır. Hesaplanan kenarın İki değeri arasındaki fark 3 cm den az ise ortalama alınarak kesinleştirilir.kenarın birici üçenden bulunan değeri s

16 6 ' a s sin. (5.) sin( ) İkinci üçenden bulunan değeri, s '' b s sin. (5.) sin( ) ' '' d s s 3cm (5.3) Hesaplanan kenarın iki değeri arasındaki fark 3cm den küçük ise ' '' s s s (5.4) Ortalama alınarak P Z kenarı belirlenir. (P Z ) Açıklık açısının hesabı: (Şekil 5-) deki P P Z 3 numaralı üçen ile açıklık hesabı: P ve P noktalarının koordinatlarından (P P ) açıklık açısı ile k kenarı hesaplanır. y y ( P P ) arctan (5.5) x x Kontrol: ( x y ) ( x y) ( P 50) arctan P ( x y ) ( x y) y y x x k (5.6) sin( P P ) cos( P P ) P ve P 3 noktalarının koordinatlarından (P P 3 ) açıklık açısı ile k kenarı hesaplanır. y3 y ( P P3 ) arctan x3 x, ( x3 y3) ( x y) ( P 50) arctan P3 (5.7) ( x3 y3) ( x y) y3 y x3 x k (5.8) sin( P P3 ) cos( P P3 ) Daha sonra ε ve ε açıları hesaplanır. sin sin arcsin( s. ), arcsin( s. ) (5.9) k k θ ve θ doğrultu ölçülerinden yararlanarak bulunur. θ = r P -r P, θ = r P3 -r P (5.0) Bu değerler bulunduktan sonra λ ve λ açıları hesaplanır. λ = 00 - (ε +θ ), λ = 00 - (ε +θ ) (5.) Şimdi artık (P Z ) açıklığının hesabına eçilebilir. 3 Numaralı üçenden; (P Z ) = (P P ) +λ (5.) 4 numaralı üçenden (P Z ) = (P P 3 ) +λ (5.3) hesaplanır. İki değer teorik olarak ayni olmalıdır. Ancak önüne eçilemeyen hatalar nedeniyle iki değer birbirinden farklı olur. Fark c dan az ise ortalama alınarak kesin açıklık belirlenir. ( P Z)' ( P Z)'' ( P Z) (5.4)

17 7 Koordinat hesabı P Z kenarı ile açıklık açısının hesabından sonra Z, Z ve Z 3 noktalarının koordinat hesabına eçilebilir. Bunun için önce P Z = c kenarı ile P Z 3 =d kenarlarının hesaplanması erekir.şekil (5-) deki ve numaralı üçenlere öre c ve d kenarları aşağıdaki ibi hesaplanır. s s c sin., d sin. (5.5) sin sin Zemine indirme noktalarının koordinatları, polion eçisi hesabı yöntemine öre belirlenir. Şekil (5-3) öz önüne alınarak önce Z ve Z noktaları noktalı kapalı polion P -Z -Z -P -Z şeklinde hesaplanır ( şekil 5-3 a). Daha sonra P -Z -Z 3 -P -Z polion dizisi olarak tek noktalı dayalı polion hesabı şeklinde Z 3 noktasının koordinatı hesaplanır (şekil 5-3b). Sayısal uyulama : D.N. B.N. Yat.Açı () Z P 3 7,8346 Z 46,673 P 0,649 Z 3 79,5654 P 0,453 koordinatlarını hesaplayınız. Çözüm : Kenar hesabı ' a 54,7 s sin. sin 88, , 53m sin( ) sin5,945 63,5376, 5,945, 69,4005, 46,639 ' '' b 6,34 s s '' s sin. sin 77,34. 78, 54m, s 78, 54m sin( ) sin46,639 Açıklık açısı hesabı : y y 538,7 ( P P ) arctan 3, 9648 x x 55,85 ( P P ( x 50) arctan ( x y ) ( x ) ( x N.N. y x P ,0 5485,36 P 5400,9 668,05 P 386,0 733,90 y) 985,4 arctan ) y 09, y 37,9648 Değerleri verildiğine öre Z, Z ve Z 3 noktalarının

18 8 y y 538,7 55,85 k 634,60 ; sin( ) m k 634, 60m P P sin 3,9648 cos 3,9648 y3 y 055,8 ( P P3 ) arctan arctan 33,5366 x x 95,69 3 ( x3 y3) ( x y) 860, ( P P3 50) arctan arctan 83,5366 ( 3 3) ( ) x y x y 35,50 y3 y 055,8 95,69 k 378, 4m sin( P P ), k 378, 4m 3 sin33,5366 cos33,5366 ε ve ε açılarının hesabı : θ = r P -r P =90,9804; θ = r P -r P3 =9,3303 sin sin 90,9804 arcsin( s. ) arcsin(78,54. ) 3, 094 k 634,60 sin sin 9,3303 arcsin( s. ) arcsin(78,54. ), 0875 k 378,4 λ ve λ açılarının hesabı : λ = 00 - (ε +θ ) = 00-(3,094+90,9804)=05,990 λ = 00 - (ε +θ ) = 00-(,0875+9,3303)=05,58 (P Z ) açıklığının hesabı: (P Z ) = (P P ) +λ = 3, ,990=7,9550 (P Z ) = (P P 3 ) - λ = 33, ,58= 7,9544 (P Z )= 7,9547 c ve d kenarlarının hesabı: s 78,54 c sin. sin 63, , m sin sin 88,4075, b 6,34 d sin. sin 69, , 35m sin( ) sin46,639 Not: Problemin çözümünde nokta konumlarının dikkate alınarak formüllerin uyulanması erekir.

19 9 N. N P Kırılma Açısı β () Z 336,46 4 Çizele 5- : Zemin noktalarının koordinat hesabı: Açık A. Kena y x Kontrol y r x y α () S 7, ,54 33,39 7,09-04, ,9 33,39 x 668,05 7, ,68 675,3 64,47 54,7 9,0-46,38-7,37 9,0-46,38 Z 3,59 4 P 35,945 Z 546, ,75 76, , - -4,70-87,0-6,40-4,70 6,40 0,00 0,0 0,0 5400,9 668,05 7,9547 (7,9547) Çizele 5- : Zemin noktalarının koordinat hesabı: N. N Kırılma Açısı β () Açık A. α () Kena r S y x Kontrol x y y x P Z 69,4005 7, ,68 675,3 Z 3 77,34 97,355 6,34-6,9 -,59-64,88-6,9 -,59 537, ,54 P 53,367 Z 74, ,35 8,90-68, ,90-68,49 39,6-33,39-7, ,9 668,05 f y =0 f x =+cm -33,39-7,08 7,9547 (7,9547)

20 0. APLİKASYON Şekil, çizilmiş olan bir paftanın bina inşaatı tasarlanan kısmını östermektedir. Plan üzerine imar durumuna uyun olarak şekildeki ibi bir bina çizilir.daha sonra pafta karelaj çizileri esas alınarak köşe noktalarının koordinatları plandan okunur. Buradaki binaya ait köşe koordinatları çizele de örülmektedir. Bu noktaların koordinatları istasyon ve bağlantı noktalarının koordinatları ile birlikte değerlendirilerek kutupsal aplikasyon elemanları hesaplanır. Bu hesaplar takip eden sayfalarda örülmektedir. Çizele : Koordinatlar N.N. y x Polion noktaları P 438,03 750,49 P 4369,0 79,35 Aplike edilecek noktalar A 48,34 700,053 B 43,7 79,4 C 438,63 77,88 D 477,37 778,90

21 Değişik mühendislik çalışmalarının yerine etirilebilmesi için aplikasyon yapılmaktadır. Aplikasyon kutupsal, ortoonal ve bağlama yöntemine öre yapılabilir. Kutupsal Aplikasyon Alet araç ve ereç : totalstation, reflektör Kutupsal Aplikasyon Elemanlarının Hesabı İstasyon noktası : P, Bağlantı noktası P Kabul edilerek hesaplar yapılmıştır. y y 3,079 ( P P ) arctan arctan 69,086, P P =48,3m x x 69,76 ( x y ) ( x y) 00,55 ( P P ) 50 arctan arctan 9, 086 ( x y ) ( x y) 6,903 ya y 43,30 ( P A) arctan arctan 45,4975, P A 66,07m x x 49,904 a ( xa ya ) ( x y) 93,05 ( P A) 50 arctan arctan 95, 4975 ( xa ya ) ( x y) 6,603 yb y 84,094 P B) arctan arctan 70,347, P B x x 4,7 ( b 94,m ( xb yb ) ( x y) 6,366 ( P B) 50 arctan arctan 0, 347 ( xb yb ) ( x y) 4,8 Benzer şekilde; (P C) = 83,585, P C = 8,88m, (P D)= 59,8066, P D = 48,745m,(P D) = 09,8066 Kutupsal Aplikasyon Elemanlarının Hesap Kontrolu Çizele 3 : Kutupsal aplikasyon el. D.N A.N. Yat. açı () Yat.uz. P P 0, ,3 B,6 94, C 4,4954 8,88 A 376,44 66,07 D 390,705 48,745 Hesaplanmış olan kutupsal aplikasyon elemanları ile önörülen bina cephe uzunlukları elde edilmelidir.

22 AB BC s a s b. s a s.cos( ) b b a 66,07 94,.66,07.94,.cos 4,8497 4,50 sb sc. sb. sc.cos( c b ) 94, 8,88.94,.8,88.cos3,343, 500m Benzer şekilde diğer cephelerde hesaplanarak aşağıdaki sonuçlar bulunur. CD = 4,499m, DA =,499m P A) ( P P ) 45, , , 44, a ( sa ( ya y) ( xa x ) 66, 07m b c ( P B) ( P P ) 70,347 69,086, 6 ( PC) ( P P ) 83,585 69,086 4, 4954 sc ( yc y) ( xc x ) 8, 88m a ( P D) ( P P ) 59, , , 705 sd ( yd y) ( xd x ) 48, 745m Köşeen Kontrolu AC BD 4,500,500 46, 739m sb ( yb y) ( xb x ) 94, m Bu sonuçlar da östermektedir ki kutupsal aplikasyon elemanları doğru olarak hesaplanmıştır. Bu aplikasyon elemanları arazide tatbik edilerek aplikasyon yapılabilir. Aplikasyon elemanları çizele 3 de örülmektedir. Yukarıda belirlenen aplikasyon elemanlarına öre bina köşelerinin aplikasyonu araziye yapılır. Aplikasyonu yapılan noktalar bir demir boru veya ahşap kazık yardımı ile işaretlenir.. APLİKASYON KONTROLU (YENİDEN ALIM = RÖLÖVE) Noktalar araziye işaretlendikten sonra mutlaka kontrol yapılmalıdır. Bu amaçla bina cephelerini ve köşeenlerini temsil eden kenarlar ölçülür ve önörülen değerlerle karşılaştırılır. Farklar hoş- örü sınırları içinde ise noktalar kesinleştirilir. Önörülen değerler ve erçekleşen değerler arasındaki sapmalar hata sınırları içinde kalırsa aplike edilen binanın yeniden ölçümü yapılır. Bu ölçü, kutupsal yönteme öre yerine etirilir. D.N. B.N Yat. Açı () Yat. Uz. P P 0, , B,635 94, C 4,5074 8,89 A 376,479 66,09 D 390,7 48,75

23 3 3. /500 ÖLÇEKLİ PLAN SERENCEBEY PARKI

24 4 4. SABİT NOKTALARIN KOORDİNATLARI Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü Proje Uyulamalarında Kullanılan Sabit Noktaların Koordinatları KOORDİNATLAR (ITRF96) NN Sağa Değer Yukarı Değer SANCAKTEPE(M) KUYULU (M) FETİH (K) NURAHMET (M) YEŞİL (K) YTÜ MESCİT ERBUDAK AYDIN P P P P P P P P P P F N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N

25 5 N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N P P P P

26 6 NN Yükseklik AN AN AN AN AN AN AN AN AN AN AN AN AN AN