ELEKTRONİK DEVRELER LABORATUARI I DENEY 3

Transkript

1 T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK DEVRELER LABORATUARI I DENEY 3 TRANSİSTÖRLÜ KUVVETLENDİRİCİLERİN TASARIMI VE TEST EDİLMESİ

2 2: AÇIKLAMALAR Deneylere gelmeden önce lütfen deneyle ilgili konuya çalışınız. Deney sırasında, öncesinde veya deneyden çıkarken kısa sınav yapılabilir, bu yüzden mutlaka deneye hazırlıklı geliniz. Deneylere her bir öğrencinin ön çalışmayı bireysel ve özgün bir şekilde yaparak gelmesi gerekmektedir. Ön çalışma yapmayan öğrenci deneye alınmayacak ve deneye gelmemiş sayılacaktır. Deneylere gelirken giriş ve çıkış işaretlerini çizmek için osiloskop kâğıdı getiriniz. Deneylere zamanında geliniz. Deneye zamanında gelmeyen öğrenci laboratuara alınmayacaktır ve deneye gelmemiş sayılacaktır. Deneylere %80 devam zorunluluğu vardır. Devamsızlığı belirlenen öğrenciler final sınavına alınmayacaklardır. Telafi deneyi, dekanlıkça kabul edilen sağlık raporu olmadığı sürece yaptırılmayacaktır. Vize notunuz deneydeki performansınıza, raporlarınıza, ön çalışmalarınıza, yapılan kısa sınavlara göre değerlendirilecek, ayrıca vize sınavı yapılmayacaktır. Raporlarınızı kendi ifadelerinizle, başka gruplardan yardım almadan, grup arkadaşlarınızla özgün şekilde yapınız. Bulduğunuz sonuçları deneydeki laboratuar sorumlularına onaylatınız. Her grup deney süresince bulduğu sonuçları temiz bir A4 kâğıda not edip, daha sonra bunları onaylatmak zorundadır. Raporunuzu getirirken bu onaylı sonuçlar da raporunuzun içinde bulunmalıdır. Raporlarınızı bir sonraki deneye gelirken getireceksiniz. Raporlarınızı hazırlarken deney sonundaki soruları da mutlaka yanıtlayınız. Raporlarınız okunaklı, özenle yapılmış ve özgün olmalıdır! 2

3 3: DENEY -3 TRANSİSTÖRLÜ KUVVETLENDİRİCİLERİN TASARIMI VE TEST EDİLMESİ AMAÇ: Transistörlü kuvvetlendiricilerin kazancının, band genişliğinin, giriş ve çıkış empedansının ölçülmesi GEREKLİ ÖN BİLGİ: Kuvvetlendirici sınıfları, giriş ve çıkış empedansı bulma, bant genişliği MALZEME LİSTESİ: Multimetre, CADET, Osiloskop, İşaret Üretici Transistör: BC548 Direnç: 1 x 10kΩ, 1 x 3.3kΩ, 1 x 2.2kΩ, 1 x 33kΩ, potansiyometre Kondansatör: 3 x 10µF, DENEY ÖNCESİ YAPILACAKLAR (ÖN ÇALIŞMA) 1. BC548 transistörüne ait kataloğu inceleyiniz bacak bağlantılarını gösteren şemayı çizerek deneye getiriniz. 2. Aşağıdaki devrelere ait küçük işaret eşdeğer devrelerini çiziniz. 3. Şekil 3.1 deki devredeki devrenin β=200, V A =100 (r o ihmal edilmeyerek) için devrenin gerilim kazancını, giriş empedansını ve çıkış empedansını hesaplayınız. 3

4 4: DENEY V 2 12 V R 3 33kΩ R C 3.3kΩ C 1 C 2 VB BC548 VC Q1 10µF V out 10µF VE V in 10kΩ C E 10µF R E 2.2kΩ Şekil Kuvvetlendirici devresi kurduktan sonra giriş işareti uygulamadan aşagıdaki gerilim değerlerini ölçerek akım devrelerini hesaplayınız. V C =. V B = V E = I C =. I E = 2. İşaret Üretecini V in =20 mv (tepeden tepeye) ve 10kHz sinüsoidal gönderecek şekilde ayarlayınız. Çıkış gerilimini (V out ) ölçünüz. V in ve V out işaretlerini osiloskop kağıdınıza çiziniz. 3. Devrenin kazancı nedir? Giriş geriliminin genliğini değiştirerek çıkış geriliminin bozulmaya başladığı giriş gerilimini kaydediniz. V in =.. 4

5 5: 5. Devrenin giriş empedansını ölçünüz. Giriş empedansının ölçebilmek için devrenin çıkışını açık devre yapıp devrenin girişine işaret üreticini bağlayınız. Ayrıca devrenin girişine şekildeki gibi seri potansiyometre bağlayınız. Öncelikle girişe V in =20mV(tepeden tepeye) ve 10kHz işaret verip çıkışı ölçünüz. V out =. Daha sonra V out = V out /2 oluncaya kadar devrenin girişindeki potansiyometreyi 0 dan başlayarak arttırınız. Bulduğunuz direnç giriş empedansıdır. R in =. 6. Devrenin çıkış empedansını ölçünüz. Çıkış empedansını ölçebilmek için öncelikle devrenin çıkışını normal haliyle ölçünüz. V out =. Daha sonra devrenizin çıkışına şekildeki gibi paralel potansiyometre bağlayınız. Bu potansiyometreyi SONSUZDAN SIFIRA doğru V out =V out /2 oluncaya kadar azaltınız. Bulduğunuz değer çıkış empedansıdır. R out =. SORULAR 1) Teorik olarak ön çalışmada bulduğunuz gerilim kazancı, giriş empedansı ve çıkış empedansı ile deney sırasında elde ettiğiniz sonuçlar aynı mı? Farklı ise bu fark neden kaynaklanmış olabilir? 2) Kazancı 40dB olan bir kuvvetlendirici tasarlayınız. Tasarım aşamasını anlatınız. 5

6 6 6: