Makine Mühendisliği Tasarımında Malzemeler
|
|
- Iskander Sayın
- 6 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Shigley s Mechanical Engineering Design Richard G. Budynas and J. Keith Nisbett Makine Mühendisliği Tasarımında Malzemeler Hazırlayan Makine Mühendisliği Bölümü Sakarya Üniversitesi 1
2 Shigley s Mechanical Engineering Design 9th Edition in SI units Richard G. Budynas and J. Keith Nisbett Bölüm Anahatları Malzemeler 2-1 Malzeme Dayanımı ve Rijitliği 2-2 Malzeme Özelliklerinin İstatistiksel Önemi 2-3 Dayanım ve Soğuk İş 2-4 Sertlik 2-5 Darbe Özellikleri 2-6 Sıcaklık Etkileri 2-7 Numaralandırma Sistemleri 2-8 Kum Kalıba Döküm 2-9 Kabuk Döküm 2-10 Hassas Döküm 2-11 Toz Metalurjisi Prosesi 2-12 Sıcak İş Prosesleri 2-13 Soğuk İş Prosesleri 2-14 Çeliklerin Isıl İşlemi 2-15 Alaşımlı Çelikler 2-16 Korozyon Dirençli Çelikler 2-17 Döküm Malzemeleri 2-18 Demir Dışı Metaller 2-19 Plastikler 2-20 Kompozit Malzemeler 2-21 Malzeme Seçimi 2
3 Bir makine parçasının ya da yapısal elemanın malzeme seçimi, tasarımcılar tarafından verilen en önemli kararlardan birisidir. Bu karar genellikle parça ölçüleri belirlenmeden verilir. İstenilen geometri ve malzeme (bu ikili ayrı düşünülemez) seçildikten sonra, parça ölçüleri verilebilir böylece fonksiyon yitirme işleminden kaçınılabilir veya fonksiyon yitirme kabul edilebilir bir risk seviyesine gelebilir Bir makine elemanının gerilme ve deformasyonların tahmini, parçanın yapıldığı malzemenin özelliklerine dayanır. Gerilme / sehim kriteri haricinde tasarımda dikkate alınacak hususlar: Estetik özellikler, Korozyon direnci, Sıcaklık etkileri Malzeme/proses maliyeti Bir çok diğer faktör 3
4 Malzeme Dayanımı ve Rijitliği Standart çekme testi tasarımda kullanılan malzeme özellikleri ve mukavemetinin/ dayanımının elde edilmesinde kullanılır. P A0 A0 1 2 d 0 4 (Numunenin ilk alanı) Tipik bir çekme numunesi. Kullanılan bazı standart ölçüler; d0 için 2.5, 6.25, 12.5 mm ve in. Bunların dışında başka kesitler ve ölçüler de kullanılmaktadır. Genellikle kullanılan ilk boy (l0) uzunlukları 10, 25 ve 50mm ve 1, 2 in. 4
5 Gerilme σ=p/a0 Malzeme Dayanımı ve Rijitliği: Standart çekme testi Gerinim ε Gerinim ε (a) Sünek malzeme (b) Gevrek malzeme Standart çekme testinden elde edilen gerilme-gerinim diyagramı l l0 Normal gerinim şu şekilde hesaplanabilir: l0 pl noktasına orantısal limit denilir. Lineer kısımda, tek eksenli gerilme-gerinim ilişkisi Hooke yasası ile ifade edilir: E 5
6 Malzeme Dayanımı ve Rijitliği: Standart çekme testi Gerilme-gerinim eğrisinin lineer kısmının eğimi E, Young modülü ya da elastisite modülü olarak adlandırılır. E, malzemenin rijitliğinin bir ölçüsüdür, gerinim birimsiz olduğundan E nin birimi gerilme ile aynıdır. Örneğin: Çelik ısıl işlemden, karbon oranından ve alaşımlandırmadan bağımsız olarak yaklaşık 207 GPa elastisite modülü değerine sahiptir. el noktası elastik limit olarak adlandırılır. Eğer numune bu noktadan sonra yüklenmeye devam edilirse şekil değişimi plastik olur ve yük kaldırıldığında malzeme kalıcı şekil değişimine uğramış olur. pl ve el noktalarının arasında malzeme elastik olarak şekil değiştirmesine rağmen diyagram tam olarak lineer değildir. 6
7 Malzeme Dayanımı ve Rijitliği: Standart çekme testi Çekme testi süresince, bir çok malzemede gerilmeden bağımsız olarak gerinimin hızlı bir şekilde arttığı bir nokta görülür. Bu noktaya akma gerilmesi adı verilir. Her malzeme, özellikle gevrek malzemeler, belirgin bir akma noktasına sahip değildir. Bu nedenle, akma gerilmesi Sy genellikle ofset metodu ile belirlenir, bu ofset değeri ilk boy değerinin yüzde 0.2(=0.002) si olarak alınabilir. Maksimum çekme dayanımı Su or Sut gerilme-gerinim diyagramındaki gerilmenin en yüksek değere ulaştığı noktadır. Bazı malzemelerde maksimum gerilmeye ulaşıldıktan sonra gerilme düşme eğilimi gösterir ve malzemeler diyagramda gösterilen f noktasında kırılırlar. Bazı dökme demirler ve yüksek mukavemetli çelikler gibi diğer malzemeler f ve u noktalarının aynı olduğu zamanda, gerilme-gerinim eğrisi hala artışta iken, kırılırlar. 7
8 Malzeme Dayanımı ve Rijitliği: Basma testi Basma testlerinin kontrolü daha zordur ve numune geometrisi çekme testinden farklıdır. Bunun nedeni çekme numune geometrisi basma sırasında burkulabilir ve gerilmelerin homojen olarak dağıtılması oldukça zor olur. Diğer zorluklar ise sünek malzemelerde akmadan sonra fıçılaşma oluşmasından kaynaklanır. Sünek malzemelerin çoğunda basma dayanımları yaklaşık olarak çekme dayanımları ile aynıdır. Dökme demir gibi malzemelerde çekme ve basma dayanımları arasında önemli farklar mevcuttur. Çekme ve basma dayanımları ayrı ayrı değerlendirilmelidir Sut : çekme dayanımı Suc: basma dayanımı, basma dayanımı pozitif olarak alınmıştır. 8
9 Malzeme Dayanımı ve Rijitliği: Dairesel çubukların burulma testi Burulma dayanımı dairesel çubukların burulması sırasında tork ve burma açısı elde edilerek bulunur. Sonuçlar tork-burulma diyagramı olarak elde edilir. Numunelerde kayma gerilmeleri radyal bölgeye göre lineerdir. Aynı zamanda kayma gerilmeleri, kesit merkezinde sıfır, dış kısımlarda ise maksimumdur. Maksimum kayma gerilmesi max burulma açısı θ ile şu şekilde ilişkilidir; max Gr l0 Burada θ radyan cinsindendir, r numune yarıçapı, l0 ilk boy ve G ise kayma(rijitlik) modülüdür. Tr Maksimum kayma gerilmesi uygulanan tork (T) ile de ilişkilidir; max Burada J kesit alanın polar atalet momentidir. J 1 4 J r 2 Kayma modülü elastik limit gibi bulunabilir ve burulma akma gerilmesi Ssy burulma testi için kırılma modülünü tanımlar. Tu r Tork-burulma diyagramındaki maksimum nokta Tu dur. Ssu J 9
10 Mühendislik Gerilme-Gerinim Eğrisi el noktasına elastik limit denilir. Sy akma noktasıdır. a noktası genellikle ilk boyun %0.2 sidir. Su or Suy noktaları maksimum çekme dayanımıdır. Gerilme σ=p/a0 Gerinim ε Gerinim ε 10
11 Mühendislik gerilmesi hesabı yük uygulanmadan önceki orijinal kesit alanına bağlıdır. Gerçekte, yük uygulandıkça kesit alanı daralır, bu nedenle gerçek gerilme mühendislik gerilmesinden daha büyüktür. Gerçek gerilmenin elde dilebilmesi için yük ve kesit alanı test süresince ölçülmelidir. Gerçek gerilme kırılma gerçekleşene kadar artmaya devam eder. Gerçek gerilme Gerçek gerilme-gerinim diyagramı Gerçek gerinim dl l ln l0 l l0 l 11
12 Malzeme Dayanımı ve Rijitliği Dayanım, malzeme ya da proses seçiminden dolayı bir malzemenin ya da bir makine elemanının kalıcı özelliğidir. Dayanım, geometrinin kritik bölgesinde ve kullanım sırasında aynıdır. Örneğin bir parça çalışan bir makine üzerinde de olsa,montaj hattında montaj için bekletiliyor da olsa dayanımları aynıdır. Gerilme, parçada oluşan bir durumdur, genellikle yükleme ya da montaj sonrasında oluşur. Gerilme bir prosesle malzemede meydana getirilebilir. Örneğin bilyalama prosedürü parçanın dış kısmında basma gerilmesi meydana getirir ve aynı zamanda parçanın yorulma dayanımını arttırır. Bu nedenle makine tasarımda gerilme ve dayanım ifadelerini ayrı tutmak önemlidir. 12
13 Bir malzemenin enerji absorbe etme karakteristiği Gerilme-gerinim diyagramı malzemenin dayanımı hakkında bilgi verdiği gibi enerji absorbe etme karakteristiği hakkında da bilgi verir. Bunun nedeni gerilme-gerinim diyagramı yük ve sehimleri içerir ve bu parametreler enerjiyle doğrudan ilişkilidir. Bir malzemenin elastik bölgedeki enerji absorbe etme kapasitesine rezilyans denilir. Rezilyans modülü, ur, bir malzemenin kalıcı deformasyon olmadan birim hacimde absorbe ettiği enerji olarak tanımlanır ve gerilme-gerinim diyagramının lineer bölgesinin altında kalan alandır. ur y 0 S 2y 1 1 d S y y (S y )(S y / E ) 2 2 2E Aynı akma dayanımındaki iki malzemeden daha düşük rijitliğe sahip olan (daha düşük E), daha iyi bir rezilyansa sahiptir ve bu akma olmadan daha fazla enerji absorbe edebilme yeteneğidir. 13
14 Bir malzemenin enerji absorbe etme karakteristiği Bir malzemenin kırılmadan enerji absorbe edebilme kapasitesine tokluk denilir. Bir malzemenin tokluk modülü ut, kırılma olmadan birim hacimde absorbe edilen enerjidir ve gerilme gerinim diyagramının altında kalan toplam alan olarak ifade edilir, f u T d 0 Tokluk ve rezilyansın birimi hacim başına düşen enerji (J/m3) tür. Bu nümerik olarak pascal a (Pa) eşittir. Tokluğun ve rezilyansın bu tanımları gerilme-gerinim diyagramını elde etmek için uygun olan düşük gerinim oranı varsayımı ile yapılmıştır. Yüksek gerinim oranları için, bu ifadeler darbe özelliklerinden elde edilir. 14
15 Gerilme-gerinim diyagramı tek bir çekme testinin sonucunu temsil eder. Eğer 1000 tane numune olursa, dayanım değerleri bazı minimum ve maksimum değerler arasında dağılım gösterir. Olasılıksal yoğunluk Malzeme Özelliklerinin İstatistiksel Önemi Maksimum çekme dayanımı, MPa Şekildeki sütün grafiği olasık yoğunluğunun dağılımını göstermektedir.eğer veri Gauss ya da normal dağılım formunda ise, olasılık yoğunluğu fonksiyonu şu şekilde ifade edilebilir, 1 x f (x) exp Grafikte ortalama gerileme MPa ve standart sapma 17.9 MPa dır. S ut N ( 438.3, ) Mühendisler özellik testleri talep ederken, talimatları bildirmelidirler. Böylelikle oluşturulan veri, istatistiksel olarak kullanılmak ve dağılım karakteristiğini tanımlamak için yeterli olur. 15
16 Eğer bir malzeme akma gerilmesinden sonra bir i noktasına kadar yüklenirse ve ardından yük boşaltılırsa, malzemede kalıcı plastik deformasyon meydana gelir εp. Yük boşaltıldıktan sonra, i noktasına kadar uygulanan yük tekrar uygulanırsa, malzeme εe kadar elastik olarak deforme edilir i noktasındaki toplam birim gerinimi εe ve εp olmak üzere iki kısımdan oluşur ve Anma gerilmesi, σ Pekleşme Birim gerinim, ε e p Bu malzemeye belirli bir çevrim sayısı kadar yükleme-boşaltma yapılabilir. Her tekrarda oluşan eğrinin lineer kısmı yaklaşık olarak başlangıçtaki elastik i eğriye (Oy) paralel olarak oluşur. e E Malzeme artık daha yüksek bir akma noktasına ve gerinim kapasitesindeki azalmanın bir sonucu olarak daha düşük sünekliğe sahiptir. Bu olaya pekleşme denilir. 16
17 Soğuk İş Soğuk iş gerilme-gerinim diyagramının plastik kısmında yeniden kristalleşme sıcaklığının altında gerçekleştirilen plastik şekil verme prosesidir. Pf yüküne bağlı, sünekliğin ölçüsü olan, alandaki azalma şu şekilde tanımlanabilir; A0 Af Af R 1 A0 A0 Yük, P Yandaki şekil, deformasyon alanı-uygulanan yük grafiğini göstermektedir. Soğuk iş faktörü, W, şu şekilde gösterilebilir; A 0 A i' A 0 A i W A0 A0 Alan deformasyonu (azalan) A i : Pi yükü kaldırıldıktan sonraki alanı göstermektedir 17
18 Soğuk İşin Gerilme-Gerinim Diyagramına Etkileri Gerilme-gerinim diyagramının plastik bölgesi şöyle ifade edilebilir; Burada, σ : gerçek gerilme o m σ0 : Mukavemet katsayısı ε : gerçek plastik gerinim m : pekleşme üsteli, sabit bir noktada m= εu Eğer i noktası u noktasının solunda ise, Pi < Pu ve yeni akma dayanımı; S' y Pi m 0 i A i' Pi Pu Aynı zamanda çekme dayanımı da değişir, Su A 0 Su Pı ' ' i S Su ' u A 0 (1 W ) 1 W Ai Bu ifade de i noktası u noktasının solunda yer alırsa geçerlidir. u u noktasının solunda kalan noktalar için, akma dayanımı çekme dayanımına yaklaşır ve hassasiyette küçük bir azalma meydana gelir. ' ' m Su S y 0 i i u 18
19 Sertlik Bir malzemeye sivri uçlu bir cismin batırılması sonucu malzemenin gösterdiği dirence sertlik denilir. En sık kullanılan setlik ölçme yöntemlerinden ikisi: Rockwell sertlik ölçme yöntemi,bu yöntemde kullanılan uçlar eşkenar dörtgen uç, 1.6mm çapında bilya uç ve sırasıyla A, B ve C ölçülerinde eşkenar dörtgen uç olarak kullanılmaktadır. Uygulanan yükler 60, 100 ve 150kg dır. Brinell sertlik ölçme yöntemi,bu yöntemde yük uygulayan uç küresel bilya uçtur, sertlik (HB) uygulanan yükün, bilyanın yüzey alanına bölünmesiyle bulunur. 200 HB 450 sertlik aralığındaki çelikler için, minimum çekme dayanımı ve Brinell sertliği arasında Su 1.58H B 86MPa (ASTM) ve Su 1.58 H B 86 MPa (SAE) şeklinde bir ilişki vardır. 19
20 Süneklik-Rijitlik dönüşümü gösteren bir malzeme için darbe değerlerine sıcaklığın etkisi yandaki şekilde (üst) görülmektedir. Oran, Dayanım, MPa Yandaki şekilde (alt) görüldüğü gibi darbe koşullarında, gerinim oranının artmasıyla, dayanım artar. Maksimum dayanım, Oran, Sıcaklık, 0C Toplam uzama Akma dayanımı % Uzama Uygulanma süresi, bir yapının ya da parçanın doğal titreşim periyodunun üçte birinden daha az olan ekstra kuvvetlere darbe yükü denilir. Charpy, J Darbe Özellikleri Deformasyon hızı, 20
21 Sıcaklık Etkisi Dayanım, süneklik veya gevreklik özellikleri çalışma ortamında sıcaklıktan etkilenen özelliklerdir. Çeliklerin statik özelliklerine sıcaklığın etkisi yandaki şekilde dayanım-sıcaklık açısından gösterilmiştir. Beklenildiği gibi yüksek sıcaklıklarda süneklikte önemli bir artış gözlemlenmektedir. Sıcaklık, 0C Mevcut gerilmeler, aynı sıcaklıkta yapılan kısa zamanlı testlerden elde edilen akma gerilmesinden daha küçük olduklarında bile testler sırasında numuneler kalıcı olarak deforme olurlar. 21
22 Numaralandırma Sistemi UNS G: Karbon&Alaşımlı çelik A: Alüminyum alaşımı C: Bakır bazlı alaşımlar S: Paslanmaz çelik ANSI G Özel durumlar için Kompozisyon Nominal Karbon İçeriği A N S I
23 Üretim Prosesi 1. Kum kalıba döküm sıvı metalin kum kalıplara döküldüğü basit, düşük maliyetli bir prosestir. Kum kalıba döküm tasarımının kuralları; 1) Bütün kısımlar uniform bir kalınlıkta tasarlanmalıdır. 2) Döküm, gerekli olan yerlerde bölgeden bölgeye aşamalı değişimle üretilebilecek şekilde tasarlanmalıdır. 3) Bitişik bölgeler geniş radüslerle tasarlanmalıdır. 4) Karmaşık bir parça, sonrasında perçin ya da kaynakla montajı gerçekleştirilebilecek şekilde iki ya da daha fazla basit döküm parçaları olarak tasarlanmalıdır. 2. Kabuk döküm prosesi, kuru kum ve reçine karışımı içeren kabuk döküm kalıbına ısıtılmış metalin dökülmesi ile gerçekleşir. 3. Hassas döküm prosesinde, mum, plastik ya da diğer malzemelerden üretilen kalıplar kullanılır. 4. Toz metalurjisi, bir ya da daha fazla metalden ya da metal ve metal dışı malzemelerin tozlarının kullanıldığı bir seri üretim prosesidir. 23
24 Sıcak iş prosesi Haddeleme, dövme, sıcak ekstrüzyon ve sıcak presleme gibi sıcak iş proseslerinde metal yeniden kristalleşme sıcaklığının üzerinde ısıtılır. Sıcak haddeleme genellikle belirli bir ölçüde ya da şekilde çubuk malzeme üretmek için kullanılır. Borulama şerit ya da levhaların sıcak haddelemesi ile gerçekleştirilebilir. Ekstrüzyon malzemenin ısıtılarak kalıptan akmasını sağlamak için yüksek basınç uygulanan bir yöntemdir. 24
25 Soğuk iş prosesi Soğuk çekilmiş Soğuk iş, metali düşük sıcaklıkta (genelde oda sıcaklığında) şekillendirme prosesidir. Soğuk haddeleme genellikle geniş yassı malzemelerin ve sacların üretiminde kullanılır. Akma noktası Dayanım, MPa Sıcak haddelenmiş Akma noktası Soğuk haddeleme ya da soğuk çekmenin malzeme özellikleri üzerine etkisi aynıdır: tanecik boyutunu değiştirmezler yalnızca dizilimlerini değiştirirler. Uzama, mm 25
26 Çeliklerin Isıl İşlemi Çeliklerin ısıl işlemi kalıntı gerilmeleri gideren ve/veya malzeme özelliklerini değiştiren zaman ve sıcaklığa bağlı yapılan uygulamalardır. Tavlama: Tane yapısını iyileştirmek ve kalıntı gerilmeleri gidermek için kullanılan, malzemeyi daha sünek ve yumuşak yapan bir ısıl işlemdir. Temperleme (Menevişleme): İç gerilmelerin giderildiği ısıl işleme gerinim giderme, yumuşatma ve gerilim gidemeyi gerçekleştiren ısıl işlemlerdir. Su verme: Su veya yağ ile yapılan kontrollü soğutmadır. Dönüşüm sıcaklığının seçimiyle herhangi bir varyasyondaki yapı elde edilebilir. Oluşturulabilecek yapı yelpazesi kaba perlitten ince martenzite kadar uzanmaktadır. Yüzey sertleştirme: Düşük karbonlu çeliklerin dış yüzeyini sertleştiren prosestir ve aynı zamanda yüzeydeki karbon miktarını yükselterek süneklik ve tokluğu muhafaza eder. 26
27 Çeliklerin Isıl İşlemi 27
28 28
29 29
30 30
31 31
32 32
33 33
34 34
35 35
36 36
37 37
38 Alaşımlı Çelikler Alaşımlı çelikler karbon dışında uygun miktarlarda bir ya da daha fazla elemente sahiptirler. Krom: Krom eklenmesi çeliğin sertliğini oldukça arttırır ayrıca karbon miktarı artırılarak aynı sertliğe getirilen çeliklerden daha yüksek bir süneklik sağlar. Nikel: Nikel eklenmesi demir-karbon denge diyagramındaki ötektoit noktayı sola kaydırır ve kritik sıcaklık bölgesini yükseltir. Mangan: Ferrit içerisinde çözünür ve karbür oluşturur. Ötektoit noktanın sola kaymasına neden olur ve kritik sıcaklık bölgesini düşürür. Silisyum: Düşük karbonlu çeliklere silisyum eklenirse malzemeyi gevrek hale getirir. Molibden: Ferrit içerisinde çözünür ve karbür oluşturur. Sertliği ve tokluğu arttırır. Vanadyum: Çeliğe geniş bir sertleşme yelpazesi kazandırır ve alaşımın daha yüksek bir sıcaklıkta sertleşmesini sağlar. Tungsten: Düzgün, sıkı bir yapı oluşturur, sertlik ve tokluğu arttırır 38
39 Korozyon Dirençli Çelikler Demir bazlı alaşımlar en az %12 krom içerir ve bu alaşımlara paslanmaz çelik denilir. Dört çeşit paslanmaz çelik mevcuttur; ferritik paslanmaz çelikleri, östenik krom-nikel çelikleri, martenzitik paslanmaz çelikler ve çökelme ile sertleştirilebilen paslanmaz çeklikler. Ferritik paslanmaz çelikler %12-27 arasında değişen bir krom oranına sahiptirler. Krom-nikel paslanmaz çelikleri oda sıcaklığında östenitik yapıdadırlar bu nedenle ısıl işleme uygun değildirler. 39
40 Döküm Malzemeleri Gri Dökme Demir: En geniş kullanım alanına sahiptir çünkü maliyeti oldukça düşüktür, geniş miktarlarda dökülebilir ve işlenmesi kolaydır. Bununla beraber, çekmeye karşı zayıftır ve gevrektir. Grafitin yapıdaki koyu renginden dolayı gri dökme demir denir. Beyaz Dökme Demir: Sementit ve perlit formunda bir yapıya sahiptir. Gevrektirler işlenmesi zordur fakat aşınma dirençleri oldukça yüksektir. Temper Dökme Demir: Beyaz dökme demirin ısıl işlemi ile oluşturulur. Temper dökme demirlerin içerisindeki grafit, küresel yapıdadır ve temper karbonu olarak bilinir. Temper dökme demirlerin büyük kısmı 350MPa ın üzerinde akma dayanımına ve %18 civarında uzama miktarına sahiptirler. Küresel Grafitli Dökme Demir: Temper dökme demirle aynı özelliktedir çünkü her iki dökme demir de küresel yapıda grafit içerir. Gri dökme demire göre yüksek elastisite modülüne sahiptir (172 GPa) ve gerilme-gerinim diyagramlarının bir kısmının lineer olması bakımından elastiklerdir. Döküm Çelikleri: Parçalar karmaşıksa ve yüksek dayanıma sahip olmaları gerekiyorsa, döküm prosesi çelikler için de kullanılır. Alaşımlı Dökme Demirler: Nikel, krom ve molibden, dökme demirler için sıklıkla kullanılan alaşım elementleridir. 40
41 Alüminyum Alüminyum ve alaşımları iyi bir mukavemet-ağırlık oranına sahiptir, korozyon dirençleri yüksektir ve yüksek ısı ve elektrik iletkenliğine sahiptirler. Alüminyum kum kalıba döküm, basınçlı döküm, sıcak veya soğuk iş prosesleri ya da ekstrüzyon ile işlenebilirler. Aynı zamanda presleme, lehimleme ve kaynak işlemleri de gerçekleştirilebilir. İnce oksit tabakasının yapısından dolayı korozyon dirençleri yüksektir. Alüminyum için en kullanışlı alaşım elementleri, bakır, silisyum, mangan, magnezyum ve çinkodur. 41
42 Alüminyum 42
43 Demir Dışı Metaller Magnezyum: Ticari metallerin en hafifidir, havacılık ve otomotiv sektörü en sık kullanıldığı alanlardır. Magnezyum alaşımları, dayanımın önemli olmadığı durumlarda sıklıkla yer alırlar. Titanyum: Titanyum ve alaşımları, düşük dayanımlı çeliklere benzer bir dayanım miktarına sahiptirler fakat ağırlıkları çeliklerin yarısı kadardır. Korozyon dirençleri oldukça yüksektir, ısı iletkenliği düşüktür, mıknatıslanamazlar ve yüksek sıcaklık dayanımına sahiptirler. Bakır bazlı alaşımlar: Pirinç: Çinko alaşımıdır. %5-15 çinko: Soğuk iş proseslerine yatkındır. %20-36 çinko: Daha ucuz alaşımdır, talaşlı imalata daha yatkındır, az oranda daha iyi dayanıma sahiptir bununla beraber korozyon dayanımı düşüktür. %36-40 çinko: Daha az sünektir ve ağır soğuk iş proseslerine uygun değildir. Bronz: Silisyum bronzu Fosfor bronzu Alüminyum Berilyum bronzu 43
44 Plastikler Akışkanlık gösteren veya ısı uygulandığında kalıplanabilen plastiklere termoplastikler denilir. Bu terim bazen basınç altında kalıplanabilen plastikler için de kullanılır. Polimerizasyon prosesinin, plastiğin basınç altında eritildiği sıcak kalıplama preslerinde yapıldığı plastiklere termoset plastikler denilir.termoset plastikler yeniden kalıplanamazlar. İsim Su MPa E Gpa Sertlik Rockwell % Uzama Boyutsal Kararlılık Isıl Direnç Kimyasal Direnç İşlem Alkit ,34-2,07 99M* Çok İyi İyi M Allilik M CM Amino Grubu ,90-1, M Çok İyi * * LR Epoksi ,21-2,07* M 0-10 CMR Fenolikler ,69-1, E Çok İyi EMR Silikonlar M CLMR * İstisnalar bulunabilir. C: Kaplama L: Levhalar R: Reçineler E: Ekstrüzyon M: Döküm S: Sac F: Köpük P: Pres ve sinteleme metodları T: Borulama 44
45 Plastikler İsim Su MPa E Gpa Sertlik Rockwell % Uzama Boyutsal Kararlılık Isıl Direnç Kimyasal Direnç İşlem ABS Grubu R 3-50 Çok İyi * İyi EMST Asetal , M Çok İyi Yüksek M Akrilik M 3-75 Yüksek * İyi EMST Florlu Plastikler Grubu D Yüksek MPR* Naylon R Zayıf Zayıf Çok İyi CEM Fenilen Oksit R, 106L 5-60 Çok İyi İyi EFM Polikarbonat M İyi EMS Polyester M Zayıf CLMR Poliimid M Çok düşük * CLMP Polifenilin Sülfür R 1 Çok İyi M Polistiren Grubu 10, M Zayıf Zayıf EM Polisülfon R Polivinil klorür 10, D Zayıf Zayıf EFM EFM 45
46 Kompozit Malzemeler Kompozit malzemeler, her biri malzeme özelliklerini etkileyen iki ya da daha fazla benzer olmayan malzemeden oluşurlar. Mühendislikte en sık kullanılan kompozitler iki malzemeden oluşurlar: Matris ve dolgu denilen takviye elemanı. Dolgu rijitlik ve dayanımı sağlarken matris malzemeyi bir arada tutar ve yükü takviyelerin arasına transfer eder. Kompozit malzemelerin yapıları katmanlardan oluşur ve her katman optimum rijitlik ve dayanım performansı elde edilecek şekilde yerleştirilir. Yüksek dayanım-ağırlık oranları ve yüksek rijitlik-ağırlık oranları vardır Kompozit malzeme özelliklerinin yöne bağımlılıkları yapısal analizlerin karmaşıklığını arttırır. Tanecik yapılı kompozit Rastgele dizilimli kısa fiber yapılı kompozit Tek yönlü sürekli fiber yapılı kompozit Örgülü kompozit 46
47 Malzeme Seçimi Prosesi 1. Bir makine parçası için malzeme seçimi, tasarımcı için en önemli kararlardan birisidir. 2. Malzeme seçimi prosesi, fiziksel, ekonomik ya da proses özellikleri dikkate alınarak yapılır. 3. En basit tekniklerden birisi, tasarımla ilişkili bütün malzemelerin listelenmesidir. Ör. Mukavetmet, rijitlik ve maliyete vb. göre. 4. Sonra, her bir özellik için, önem sırasına göre listedeki malzemeler sıralanır. 5. Listenin son hali elde edildikten sonra, listenin üst sıralarından olmak üzere malzeme seçimi gerçekleştirilir. 47
48 Malzeme şeçimi şeması : Elastisite modülü Çeşitli malzemeler için Elastisite Modülü Kaynak (Prof. Mike Ashby, Granta Design, Cambridge, U.K.) Tungsten karbürleri Nikel alaşımları Kır dökme demir Titanyum alaşımları Düşük alaşımlı çelikler GFRP, epoksi matriks (izotropik) Bakır alaşımları Elastisite modülü GPa Bakır alaşımları soda kireç camı Ahşap, tipik ara taneli polyester Ahşap, tipik çarprazlama taneli Akrinonitril butadiyen sitren (ABS) Rijit polimer köpük (MD) Mantar Poliüretan Sentetik kauçuk Esnek polimer foam (VLD) 48
49 Malzeme seçimi şeması : Elastisite modülü-yoğunluk 49
50 Malzeme şeçimi şeması : Dayanım-yoğunluk Metaller ve polimerlerin akma gerilmeleri Seramik ve Camların MGR si Elastomerlerin çekme yırtılma dayanımı Kompozitlerin çekme hasarı 50
BA KENT ÜNİVERSİTESİ. Malzemeler genel olarak 4 ana sınıfa ayrılabilirler: 1. Metaller, 2. Seramikler, 3. Polimerler 4. Kompozitler.
MALZEMELER VE GERĐLMELER Malzeme Bilimi mühendisliğin temel ve en önemli konularından birisidir. Malzeme teknolojisindeki gelişim tüm mühendislik dallarını doğrudan veya dolaylı olarak etkilemektedir.
DetaylıPLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ
PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ Metalik malzemelerin geriye dönüşü olmayacak şekilde kontrollü fiziksel/kütlesel deformasyona (plastik deformasyon) uğratılarak şekillendirilmesi işlemlerine genel olarak
DetaylıFZM 220. Malzeme Bilimine Giriş
FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,
DetaylıGeometriden kaynaklanan etkileri en aza indirmek için yük ve uzama, sırasıyla mühendislik gerilmesi ve mühendislik birim şekil değişimi parametreleri elde etmek üzere normalize edilir. Mühendislik gerilmesi
DetaylıMALZEME BİLGİSİ DERS 8 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net
MALZEME BİLGİSİ DERS 8 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net BÖLÜM IV METALLERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ GERİLME VE BİRİM ŞEKİL DEĞİŞİMİ ANELASTİKLİK MALZEMELERİN ELASTİK ÖZELLİKLERİ ÇEKME ÖZELLİKLERİ
DetaylıBASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı
1. Basma Deneyinin Amacı Mühendislik malzemelerinin çoğu, uygulanan gerilmeler altında biçimlerini kalıcı olarak değiştirirler, yani plastik şekil değişimine uğrarlar. Bu malzemelerin hangi koşullar altında
DetaylıTOKLUK VE KIRILMA. Doç.Dr.Salim ŞAHĠN
TOKLUK VE KIRILMA Doç.Dr.Salim ŞAHĠN TOKLUK Tokluk bir malzemenin kırılmadan önce sönümlediği enerjinin bir ölçüsüdür. Bir malzemenin kırılmadan bir darbeye dayanması yeteneği söz konusu olduğunda önem
DetaylıStandart Çekme Testi
Bölüm 2 Malzemeler P Standart Çekme Testi Standart ölçüler d = 2.5, 6.25 veya 12.5 mm l = 1, 25 veya 5 mm Malzeme özelliklerini belirlemek için sıklıkla kullanılır Numune çekilirken, uygulanan yük ve yer
DetaylıMalzemenin Mekanik Özellikleri
Bölüm Amaçları: Gerilme ve şekil değiştirme kavramlarını gördükten sonra, şimdi bu iki büyüklüğün nasıl ilişkilendirildiğini inceleyeceğiz, Bir malzeme için gerilme-şekil değiştirme diyagramlarının deneysel
DetaylıIsıl işlem, katı haldeki metal ve alaşımlarına belirli özellikler kazandırmak amacıyla bir veya daha çok sayıda, yerine göre birbiri peşine uygulanan
ISIL İŞLEMLER Isıl işlem, katı haldeki metal ve alaşımlarına belirli özellikler kazandırmak amacıyla bir veya daha çok sayıda, yerine göre birbiri peşine uygulanan ısıtma ve soğutma işlemleridir. İşlem
DetaylıBURULMA DENEYİ 2. TANIMLAMALAR:
BURULMA DENEYİ 1. DENEYİN AMACI: Burulma deneyi, malzemelerin kayma modülü (G) ve kayma akma gerilmesi ( A ) gibi özelliklerinin belirlenmesi amacıyla uygulanır. 2. TANIMLAMALAR: Kayma modülü: Kayma gerilmesi-kayma
DetaylıDeneyin Amacı Çekme deneyinin incelenmesi ve metalik bir malzemeye ait çekme deneyinin yapılması.
1 Deneyin Adı Çekme Deneyi Deneyin Amacı Çekme deneyinin incelenmesi ve metalik bir malzemeye ait çekme deneyinin yapılması. Teorik Bilgi Malzemelerin statik (darbesiz) yük altındaki mukavemet özelliklerini
Detaylıİmal Usulleri. Fatih ALİBEYOĞLU -7-
Fatih ALİBEYOĞLU -7- Giriş Malzemeler birçok imal yöntemiyle şekillendirilebilir. Bundan dolayı malzemelerin mekanik davranışlarını bilmemiz büyük bir önem teşkil etmektedir. Bir mekanik problemi çözerken
DetaylıPLASTİK ŞEKİL VERME (PŞV) Plastik Şekil Vermenin Temelleri: Başlangıç iş parçasının şekline bağlı olarak PŞV iki gruba ayrılır.
PLASTİK ŞEKİL VERME (PŞV) Metallerin katı halde kalıp olarak adlandırılan takımlar yardımıyla akma dayanımlarını aşan gerilmelere maruz bırakılarak plastik deformasyonla şeklinin kalıcı olarak değiştirilmesidir
DetaylıDökme Demirlerin Korozyonu Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER
Dökme Demirlerin Korozyonu DÖKME DEMİR %2,06-%6,67 oranında karbon içeren Fe-C alaşımıdır. Gevrektirler. İstenilen parça üretimi sadece döküm ve talaşlı şekillendirme ile gerçekleştirilir. Dayanım yükseltici
DetaylıYAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI
YAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI YAPI MALZEMELERİ Herhangi bir yapının projelendirmesi ve inşaatı aşamasında amaç aşağıda belirtilen üç koşulu bir arada gerçekleştirmektir: a) Yapı istenilen işlevi yapabilmelidir,
DetaylıMühendislik Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü
ÇEKME DENEYİ 1. DENEYİN AMACI Mühendislik malzemeleri rijit olmadığından kuvvet altında deforme olup, şekil ve boyut değişiklikleri gösterirler. Malzeme özelliklerini anlamak üzere mekanik testler yapılır.
DetaylıYORULMA HASARLARI Y r o u r l u m a ne n dir i?
YORULMA HASARLARI 1 Yorulma nedir? Malzemenin tekrarlı yüklere maruz kalması, belli bir tekrar sayısından sonra yüzeyde çatlak oluşması, bunu takip eden kopma olayı ile malzemenin son bulmasına YORULMA
DetaylıPLASTİK ŞEKİL VERMENİN ESASLARI EÜT 231 ÜRETİM YÖNTEMLERİ. Metal Şekillendirmede Gerilmeler. Plastik Şekil Verme
PLASTİK ŞEKİL VERMENİN ESASLARI EÜT 231 ÜRETİM YÖNTEMLERİ Doç.Dr. Murat VURAL İTÜ Makina Fakültesi 1 1. Plastik Şekil Vermeye Genel Bakış 2. Plastik Şekil Vermede Malzeme Davranışı 3. Plastik Şekil Vermede
DetaylıBurma deneyinin çekme deneyi kadar geniş bir kullanım alanı yoktur ve çekme deneyi kadar standartlaştırılmamış bir deneydir. Uygulamada malzemelerin
BURMA DENEYİ Burma deneyinin çekme deneyi kadar geniş bir kullanım alanı yoktur ve çekme deneyi kadar standartlaştırılmamış bir deneydir. Uygulamada malzemelerin genel mekanik özelliklerinin saptanmasında
DetaylıMalzemelerinMekanik Özellikleri II
MalzemelerinMekanik Özellikleri II Doç.Dr. Derya Dışpınar deryad@istanbul.edu.tr 2014 Sünek davranış Griffith, camlarileyaptığıbuçalışmada, tamamengevrekmalzemelerielealmıştır Sünekdavranışgösterenmalzemelerde,
DetaylıTAHRİBATLI MALZEME MUAYENESİ DENEYİ
TAHRİBATLI MALZEME MUAYENESİ DENEYİ MAK-LAB15 1. Giriş ve Deneyin Amacı Bilindiği gibi malzeme seçiminde mekanik özellikler esas alınır. Malzemelerin mekanik özellikleri de iç yapılarına bağlıdır. Malzemelerin
Detaylı= σ ε = Elastiklik sınırı: Elastik şekil değişiminin görüldüğü en yüksek gerilme değerine denir.
ÇEKME DENEYİ Genel Bilgi Çekme deneyi, malzemelerin statik yük altındaki mekanik özelliklerini belirlemek ve malzemelerin özelliklerine göre sınıflandırılmasını sağlamak amacıyla uygulanan, mühendislik
DetaylıÇELİK YAPILAR 1. Hafta. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli
ÇELİK YAPILAR 1. Hafta Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli 1 Hangi Konular İşlenecek? Çelik nedir, yapılara uygulanması ve tarihi gelişimi Çeliğin özellikleri
DetaylıMALZEMELERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ
MALZEMELERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ Farklı üretim yöntemleriyle üretilen ürünler uygulama koşullarında üzerlerine uygulanan kuvvetlere farklı yanıt verirler ve uygulanan yükün büyüklüğüne bağlı olarak koparlar,
DetaylıMALZEMELERİN MUKAVEMETİNİ ARTIRICI İŞLEMLER
MALZEMELERİN MUKAVEMETİNİ ARTIRICI İŞLEMLER Malzemelerin mekanik özelliği başlıca kimyasal bileşime ve içyapıya bağlıdır. Malzemelerin içyapısı da uygulanan mekanik ve ısıl işlemlere bağlı olduğundan malzemelerin
DetaylıDAYANIM İLE İLİŞKİLİ MALZEME ÖZELİKLERİ
DAYANIM İLE İLİŞKİLİ MALZEME ÖZELİKLERİ Dayanım, malzemenin maruz kaldığı yükleri, akmadan ve kabiliyetidir. Dayanım, de yükleme değişebilmektedir. kırılmadan şekline ve taşıyabilme yönüne göre Gerilme
DetaylıProf. Dr. HÜSEYİN UZUN KAYNAK KABİLİYETİ
KAYNAK KABİLİYETİ Günümüz kaynak teknolojisinin kaydettiği inanılmaz gelişmeler sayesinde pek çok malzemenin birleştirilmesi artık mümkün hale gelmiştir. *Demir esaslı metalik malzemeler *Demirdışı metalik
DetaylıİÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 BÖLÜM 2
İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 Malzeme Seçiminin Temelleri... 1 1.1 Giriş... 2 1.2 Malzeme seçiminin önemi... 2 1.3 Malzemelerin sınıflandırılması... 3 1.4 Malzeme seçimi adımları... 5 1.5 Malzeme seçiminde dikkate
DetaylıMETALİK MALZEMELERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ BAHAR 2010
METALİK MALZEMELERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ BAHAR 2010 WEBSİTE www2.aku.edu.tr/~hitit Dersler İÇERİK Metalik Malzemelerin Genel Karakteristiklerİ Denge diyagramları Ergitme ve döküm Dökme demir ve çelikler
DetaylıÇEKME DENEYİ. Şekil. a) Çekme Deneyi makinesi, b) Deney esnasında deney numunesinin aldığı şekiler
ÇEKME DENEYİ Çekme Deneyi Malzemenin mekanik özelliklerini ortaya çıkarmak için en yaygın kullanılan deney Çekme Deneyidir. Bu deneyden elde edilen sonuçlar mühendislik hesaplarında doğrudan kullanılabilir.
DetaylıBÖLÜM 5 MALZEMELERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ
BÖLÜM 5 MALZEMELERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ 1 Malzemelerin belirli bir yük altında davranışlarına malzemenin mekanik özellikleri belirlenebilir. Genelde malzeme üzerine dinamik ve statik olmak üzere iki tür
DetaylıMALZEME BİLGİSİ DERS 11 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net
MALZEME BİLGİSİ DERS 11 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA DEMİR ESASLI ALAŞIMLAR DEMİR DIŞI ALAŞIMLAR METALLERE UYGULANAN İMALAT YÖNTEMLERİ METALLERE UYGULANAN ISIL İŞLEMLER
DetaylıMETALİK MALZEMELERİN ÇEKME DENEYİ
METALİK MALZEMELERİN ÇEKME DENEYİ Çekme deneyi, malzemelerin statik yük altında elastik ve plastik davranışını belirlemek amacıyla uygulanır. Çekme deneyi, asıl malzemeyi temsil etmesi için hazırlanan
DetaylıProf.Dr.İrfan AY. Arş.Gör.T.Kerem DEMİRCİOĞLU. Öğr. Murat BOZKURT. Balıkesir - 2008
MAKİNA * ENDÜSTRİ Prof.Dr.İrfan AY Arş.Gör.T.Kerem DEMİRCİOĞLU Öğr. Murat BOZKURT * Balıkesir - 2008 1 PLASTİK ŞEKİL VERME YÖNTEMLERİ METALE PLASTİK ŞEKİL VERME İki şekilde incelenir. * HACİMSEL DEFORMASYONLA
DetaylıMALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net
MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA KRİSTAL KAFES NOKTALARI KRİSTAL KAFES DOĞRULTULARI KRİSTAL KAFES DÜZLEMLERİ DOĞRUSAL VE DÜZLEMSEL YOĞUNLUK KRİSTAL VE
Detaylı27.10.2011. Plastik Şekil Verme MAK351 İMAL USULLERİ. Metal Şekillendirmede Gerilmeler PLASTİK ŞEKİL VERMENİN ESASLARI
Plastik Şekil Verme MAK351 İMAL USULLERİ Doç.Dr. Turgut GÜLMEZ İTÜ Makina Fakültesi Metal parçaların şeklinin değiştirilmesi için plastik deformasyonun kullanıldığı büyük imalat yöntemleri grubu Genellikle
DetaylıBİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM VE ANALİZ (ANSYS)
BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM VE ANALİZ (ANSYS) MALZEME ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ Bir tasarım yaparken öncelikle uygun bir malzemenin seçilmesi ve bu malzemenin tasarım yüklerini karşılayacak sağlamlıkta
DetaylıÇELİK YAPILAR (2+1) Yrd. Doç. Dr. Ali SARIBIYIK
ÇELİK YAPILAR (2+1) Yrd. Doç. Dr. Ali SARIBIYIK Dersin Amacı Çelik yapı sistemlerini, malzemelerini ve elemanlarını tanıtarak, çelik yapı hesaplarını kavratmak. Dersin İçeriği Çelik yapı sistemleri, kullanım
DetaylıMUKAVEMET DERSİ. (Temel Kavramlar) Prof. Dr. Berna KENDİRLİ
MUKAVEMET DERSİ (Temel Kavramlar) Prof. Dr. Berna KENDİRLİ Ders Planı HAFTA KONU 1 Giriş, Mukavemetin tanımı ve genel ilkeleri 2 Mukavemetin temel kavramları 3-4 Normal kuvvet 5-6 Gerilme analizi 7 Şekil
DetaylıMALZEME BİLİMİ. Mekanik Özellikler ve Davranışlar. Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR. (DERS NOTLARı) Bölüm 5.
MALZEME BİLİMİ (DERS NOTLARı) Bölüm 5. Mekanik Özellikler ve Davranışlar Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR ÇEKME TESTİ: Gerilim-Gerinim/Deformasyon Diyagramı Çekme deneyi malzemelerin mukavemeti hakkında esas dizayn
DetaylıT.C. KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ M-220 ÇEKME DENEYİ
T.C. KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ M-220 ÇEKME DENEYİ 2017 ÇEKME DENEYİ Çekme Deneyi Malzemenin mekanik özelliklerini ortaya çıkarmak için en yaygın kullanılan deney
DetaylıÇEKME DENEYİ 1. DENEYİN AMACI
ÇEKME DENEYİ 1. DENEYİN AMACI Mühendislik malzemeleri rijit olmadığından kuvvet altında deforme olup, şekil ve boyut değişiklikleri gösterirler. Malzeme özelliklerini anlamak üzere mekanik testler yapılır.
DetaylıFZM 220. Malzeme Bilimine Giriş
FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,
DetaylıKonu: Yüksek Hassasiyetli Yağ Keçelerinin Takviye Bilezik Kalıplarının Üretiminde Kullanılan Takım Çelikleri ve Üretim Prosesleri
Nurettin ÇALLI Fen Bilimleri Ens. Öğrenci No: 503812162 MAD 614 Madencilikte Özel Konular I Dersi Veren: Prof. Dr. Orhan KURAL İTÜ Maden Fakültesi Konu: Yüksek Hassasiyetli Yağ Keçelerinin Takviye Bilezik
DetaylıTablo 1 Deney esnasında kullanacağımız numunelere ait elastisite modülleri tablosu
BASİT MESNETLİ KİRİŞTE SEHİM DENEYİ Deneyin Amacı Farklı malzeme ve kalınlığa sahip kirişlerin uygulanan yükün kirişin eğilme miktarına oranı olan rijitlik değerin değişik olduğunun gösterilmesi. Kiriş
DetaylıCERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI. Microbiologist KADİR GÜRBÜZ
CERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI Microbiologist KADİR GÜRBÜZ Bileşimlerinde en az % 12 krom bulunan çelikler paslanmaz çeliklerdir.tüm paslanmaz çeliklerin korozyon direnci, çok yoğun ve koruyucu krom oksit ince
DetaylıMALZEMELERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ
MALZEMELERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ Bir cismin uygulanan kuvvetlere karşı göstermiş olduğu tepki, mekanik davranış olarak tanımlanır. Bu davranış biçimini mekanik özellikleri belirler. Mekanik özellikler,
DetaylıCALLİSTER FAZ DÖNÜŞÜMLERİ
CALLİSTER FAZ DÖNÜŞÜMLERİ Faz dönüşümlerinin çoğu ani olarak gerçekleşmediğinden, reaksiyon gelişiminin zamana bağlı, yani dönüşüm hızına bağlı olarak gelişen yapısal özelliklerini dikkate almak gerekir.
DetaylıKOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği
Başlık KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Tanım İki veya daha fazla malzemenin, iyi özelliklerini bir araya toplamak ya da ortaya yeni bir özellik çıkarmak için, mikro veya makro seviyede
DetaylıMalzemelerin Mekanik Özellikleri
Malzemelerin Mekanik Özellikleri Bölüm Hedefleri Deneysel olarak gerilme ve birim şekil değiştirmenin belirlenmesi Malzeme davranışı ile gerilme-birim şekil değiştirme diyagramının ilişkilendirilmesi ÇEKME
DetaylıProf. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1
MAKİNE PROGRAMI MALZEME TEKNOLOJİSİ-I- (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Öğr. Gör. Fahrettin Kapusuz 2008-20092009 BALIKESİR Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 DEMİR-KARBON (Fe-C) DENGE DİYAGRAMI
DetaylıBARTIN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ METALURJĠ VE MALZEME MÜHENDĠSLĠĞĠ
BARTIN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ METALURJĠ VE MALZEME MÜHENDĠSLĠĞĠ MALZEME LABORATUARI I DERSĠ BURULMA DENEY FÖYÜ BURULMA DENEYĠ Metalik malzemelerin burma deneyi, iki ucundan sıkıştırılırmış
DetaylıBAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 3 ÜÇ NOKTALI EĞİLME DENEYİ
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 3 ÜÇ NOKTALI EĞİLME DENEYİ GİRİŞ Yapılan herhangi bir mekanik tasarımda kullanılacak malzemelerin belirlenmesi
DetaylıMEKANİK TEST LABORATUVARI
MEKANİK TEST LABORATUVARI Darbe Mukavemeti Cihazı (Impact Resistency) Termoplastik malzemelerin darbeye karşı olan rezilyans değerlerinin belirlenmesinde kullanılmaktadır. Testler; 0.5-50J aralığında değişim
DetaylıMETALLER. şeklinde sıralanır. Demir esaslı alaşımlarda karşılaşılan en önemli problem korozyon eğilimlerinin yüksek olmasıdır.
METALLER Malzeme seçimiyle ilgili kararlar hem tasarım hem de imalat faaliyetleri açısından son derece önemlidir. Malzemeler temel olarak metaller, seramikler ve polimerler ile bunların fiziksel birleşiminden
DetaylıYTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Mekanik Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Strain Gauge Deneyi Çalışma Notu
YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Mekanik Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Strain Gauge Deneyi Çalışma Notu Laboratuar Yeri: B Blok en alt kat Mekanik Laboratuarı Laboratuar Adı: Strain Gauge Deneyi Konu:
Detaylı1.GİRİŞ. 1.1. Metal Şekillendirme İşlemlerindeki Değişkenler, Sınıflandırmalar ve Tanımlamalar
1.GİRİŞ Genel olarak metal şekillendirme işlemlerini imalat işlemlerinin bir parçası olarak değerlendirmek mümkündür. İmalat işlemleri genel olarak şu şekilde sınıflandırılabilir: 1) Temel şekillendirme,
DetaylıBAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9B - BURULMA DENEYİ
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9B - BURULMA DENEYİ GİRİŞ Mekanik tasarım yaparken öncelikli olarak tasarımda kullanılması düşünülen malzemelerin
DetaylıBURULMA DENEYİ 2. TANIMLAMALAR:
BURULMA DENEYİ 1. DENEYİN AMACI: Burulma deneyi, malzemelerin kayma modülü (G) ve kayma akma gerilmesi ( A ) gibi özelliklerinin belirlenmesi amacıyla uygulanır. 2. TANIMLAMALAR: Kayma modülü: Kayma gerilmesi-kayma
DetaylıFZM 220. Malzeme Bilimine Giriş
FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,
DetaylıHSS alanında etkinlik
New Haziran 2017 Talaşlı imalat da yenilikler HSS alanında etkinlik Yeni HSS-E-PM UNI matkabı, HSS ile VHM arasındaki boşluğu dolduruyor TOTAL TOOLING=KALITE x SERVIS 2 WNT Önasya Kesici Takımlar San.
DetaylıAyrıca, bu kitapta sunulan bilgilerin İnşaat Mühendislerine de meslek yaşamları boyunca yararlı olacağı umulmaktadır.
Önsöz Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, İNŞ 2023 Yapı Malzemesi I (3+0) dersinde kullanılmak üzere hazırlanan bu kitap, İNŞ 2024 Yapı Malzemesi II dersinde kullanılan
DetaylıMECHANICS OF MATERIALS
T E CHAPTER 2 Eksenel MECHANICS OF MATERIALS Ferdinand P. Beer E. Russell Johnston, Jr. John T. DeWolf Yükleme Fatih Alibeyoğlu Eksenel Yükleme Bir önceki bölümde, uygulanan yükler neticesinde ortaya çıkan
Detaylı2. Amaç: Çekme testi yapılarak malzemenin elastiklik modülünün bulunması
1. Deney Adı: ÇEKME TESTİ 2. Amaç: Çekme testi yapılarak malzemenin elastiklik modülünün bulunması Mühendislik tasarımlarının en önemli özelliklerinin başında öngörülebilir olmaları gelmektedir. Öngörülebilirliğin
DetaylıMMT407 Plastik Şekillendirme Yöntemleri
K O C A E L İ ÜNİVERSİTESİ Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü MMT407 Plastik Şekillendirme Yöntemleri 3 Şekillendirmenin Metalurjik Esasları Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2012-2013 Güz Yarıyılı 3. Şekillendirmenin
DetaylıUygulanan dış yüklemelere karşı katı cisimlerin birim alanlarında sergiledikleri tepkiye «Gerilme» denir.
Gerilme ve şekil değiştirme kavramları: Uygulanan dış yüklemelere karşı katı cisimlerin birim alanlarında sergiledikleri tepkiye «Gerilme» denir. Bir mühendislik sistemine çok farklı karakterlerde dış
DetaylıShigley s Mechanical Engineering Design Richard G. Budynas and J. Keith Nisbett
Shigley s Mechanical Engineering Design Richard G. Budynas and J. Keith Nisbett Hazırlayan Makine Mühendisliği Bölümü Sakarya Üniversitesi 1 2 Sürekli mukavemeti azaltıcı etkenler 3 Sürekli mukavemeti
DetaylıMalzemelerinMekanik Özellikleri II
MalzemelerinMekanik Özellikleri II Doç.Dr. Derya Dışpınar deryad@istanbul.edu.tr 2014 malzemeler mekanikvefizikseltestler fiziksel testler: mekanik testler: yoğunluk manyetik özellik termal iletkenlik
DetaylıGenel olarak bir kompozit malzeme, her iki bileşene ait özelliklerin birleşimiyle daha iyi özellikteki kombinasyonlarının elde edildiği çok fazlı bir
Genel olarak bir kompozit malzeme, her iki bileşene ait özelliklerin birleşimiyle daha iyi özellikteki kombinasyonlarının elde edildiği çok fazlı bir malzeme olarak düşünülebilir. Bu birleşik etki prensibine
DetaylıBURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEYİ FÖYÜ
BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEYİ FÖYÜ BURSA - 2016 1. GİRİŞ Eğilme deneyi malzemenin mukavemeti hakkında tasarım
DetaylıMalzeme Bilgisi ve Gemi Yapı Malzemeleri
Malzeme Bilgisi ve Gemi Yapı Malzemeleri Grup 1 Pazartesi 9.00-12.50 Dersin Öğretim Üyesi: Y.Doç.Dr. Ergün Keleşoğlu Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Davutpaşa Kampüsü Kimya Metalurji Fakültesi
DetaylıMetallerde Özel Kırılganlıklar HASAR ANALİZİ
Metallerde Özel Kırılganlıklar HASAR ANALİZİ Prof. Dr. Akgün ALSARAN 11 Giriş Hidrojen gevrekliği Sıvı metal kırılganlığı Temper gevrekliği Ana Hatlar 22 Malzemelerin servis koşullarında performanslarını;
Detaylı2/13/2018 MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI
a) Kullanış yeri ve amacına göre gruplandırma: 1) Taşıyıcı malzemeler: İnşaat mühendisliğinde kullanılan taşıyıcı malzemeler, genellikle betonarme, çelik, ahşap ve zemindir. Beton, çelik ve ahşap malzemeler
DetaylıMMT310 Malzemelerin Mekanik Davranışı 2 Mukavemet ve deformasyon özelliklerinin belirlenmesi - Basma ve sertlik deneyleri
MMT310 Malzemelerin Mekanik Davranışı 2 Mukavemet ve deformasyon özelliklerinin belirlenmesi - Basma ve sertlik deneyleri Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2011-2012 Bahar Yarıyılı 2. Mukavemet ve deformasyon
DetaylıİNŞAAT MALZEME BİLGİSİ
İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, yapı malzemelerinin önemi 2 Yapı malzemelerinin genel özellikleri,
DetaylıMekanik Davranışın Temel Kavramları. Cisimlerin uygulanan dış kuvvetlere karşı gösterdiği tepkiye mekanik davranış denir.
ŞEKİL DEĞİŞTİRME 1 Mekanik Davranışın Temel Kavramları Cisimlerin uygulanan dış kuvvetlere karşı gösterdiği tepkiye mekanik davranış denir. Sürekli artan kuvvet altında önce şekil değiştirme oluşur. Düşük
DetaylıDemir Karbon Denge Diyagramı
Demir Karbon Denge Diyagramı Saf Demirin Soğuma ve Isınma Eğrileri 769 C Curie noktasıdır. Bu sıcaklığın altında Fe manyetik özellik gösterir. 1 Fe-C Denge Diyagramı Fe-C Denge Diyagramı 2 Fe-C Denge Diyagramı
DetaylıMet.ve Malz. Müh. Giriş
Met.ve Malz. Müh. Giriş Malzemelerin karakteristik özellikleri ve ait olduğu özellik grupları Mühendislik Malzemeleri ve Özellikleri Mühendislik malzemeleri genel olarak benzer özellikler, benzer üretim
DetaylıMMT310 Malzemelerin Mekanik Davranışı Mukavemet ve deformasyon özelliklerinin belirlenmesi - Çekme Testi
MMT31 Malzemelerin Mekanik Davranışı Mukavemet ve deformasyon özelliklerinin belirlenmesi - Çekme Testi Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 211-212 Bahar Yarıyılı 2. Mukavemet ve deformasyon özelliklerinin belirlenmesi
DetaylıPaslanmaz Çeliklerin. kaynak edilmesi. Özlem Karaman Metalurji ve Malzeme Mühendisi Kaynak Mühendisi
Paslanmaz Çeliklerin kaynak edilmesi Özlem Karaman Metalurji ve Malzeme Mühendisi Kaynak Mühendisi İçerik Kaynak Yöntemleri Östenitik Paslanmaz Çeliklerin Kaynağı Ferritik Paslanmaz Çeliklerin Kaynağı
DetaylıMALZEME SEÇİMİ ve PRENSİPLERİ
MALZEME SEÇİMİ ve PRENSİPLERİ 1 MEKANİK ÖZELLİKLER Bu başlıkta limit değeri girilebilecek özellikler şunlardır: Young modülü (Young s modulus), Akma mukavemeti (Yield strength), Çekme mukavemeti (Tensile
DetaylıKompozit Malzemeler. Tanım:
Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Tanım: Kompozit Malzemeler En az 2 farklı malzemenin birbiri içerisinde fiziksel olarak karıştırılmasıyla elde edilen yeni
DetaylıMMT310 Malzemelerin Mekanik Davranışı Mukavemet ve deformasyon özelliklerinin belirlenmesi - Sürünme, eğme ve burma deneyleri
MMT310 Malzemelerin Mekanik Davranışı Mukavemet ve deformasyon özelliklerinin belirlenmesi - Sürünme, eğme ve burma deneyleri Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2011-2012 Bahar Yarıyılı 2. Mukavemet ve deformasyon
DetaylıFZM 220. Malzeme Bilimine Giriş
FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,
DetaylıTEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ. Bölüm-4 MALZEMELERDE ÇEKME-BASMA - KESME GERİLMELERİ VE YOUNG MODÜLÜ. 4.1. Malzemelerde Zorlanma ve Gerilme Şekilleri
Bölüm-4 MALZEMELERDE ÇEKME-BASMA - KESME GERİLMELERİ VE YOUNG MODÜLÜ 4.1. Malzemelerde Zorlanma ve Gerilme Şekilleri Malzemeler genel olarak 3 çeşit zorlanmaya maruzdurlar. Bunlar çekme, basma ve kesme
DetaylıÇEKME DENEYİ ve ÇEKME DAYANIMI. ÇELİĞİN σ-ε DAVRANIŞI Şekil Değiştirme sertleşmesi
ÇEKME DENEYİ ve ÇEKME DAYANIMI ÇELİĞİN σ-ε DAVRANIŞI Şekil Değiştirme sertleşmesi 1 Metale akma sınırının üzerinde gerilme uygulanması durumunda dislokasyon yoğunluğu artar, dayanım değerleri artar, sünekliliği
DetaylıMMM291 MALZEME BİLİMİ
MMM291 MALZEME BİLİMİ Ofis Saatleri: Perşembe 14:00 16:00 ayse.kalemtas@btu.edu.tr, akalemtas@gmail.com Bursa Teknik Üniversitesi, Doğa Bilimleri, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi, Metalurji ve Malzeme
DetaylıGeleneksel Malzemelerdeki Gelişmeler
Yeni Malzemeler ve Üretim Yöntemleri Geleneksel Malzemelerdeki Gelişmeler Yrd.Doç.Dr. Aysun AYDAY İleri Teknoloji Ürünü Yüksek Mukavemetli Çelikler Otomobil endüstrisinde yüksek mukavemetli çeliklere önemli
Detaylı6. BEYAZ ve YÜKSEK ALAŞIMLI DÖKME DEMİRLER
6. BEYAZ ve YÜKSEK ALAŞIMLI DÖKME DEMİRLER Gri dökme demirlerin özellikleri; kimyasal bileşimlerinin değiştirilmesi veya kalıp içindeki soğuma hızlarının değiştirilmesiyle, büyük oranda farklılıklar kazanabilir.
DetaylıKompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Kompozit Malzemeler ve Mekaniği Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 2 Laminanın Makromekanik Analizi Kaynak: Kompozit Malzeme Mekaniği, Autar K. Kaw, Çevirenler: B. Okutan Baba, R. Karakuzu. 2 Laminanın Makromekanik
DetaylıDislokasyon hareketi sonucu oluşan plastik deformasyon süreci kayma olarak adlandırılır.
Dislokasyon hareketi sonucu oluşan plastik deformasyon süreci kayma olarak adlandırılır. Bütün metal ve alaşımlarda bulunan dislokasyonlar, katılaşma veya plastik deformasyon sırasında veya hızlı soğutmadan
DetaylıMETALURJİ VE MALZEME MÜH. LAB VE UYG. DERSİ FÖYÜ
METALURJİ VE MALZEME MÜH. LAB VE UYG. DERSİ FÖYÜ ALIN KAYNAKLI LEVHASAL BAĞLANTILARIN ÇEKME TESTLERİ A- DENEYİN ÖNEMİ ve AMACI Malzemelerin mekanik davranışlarını incelemek ve yapılarıyla özellikleri arasındaki
DetaylıMukavemet 1. Fatih ALİBEYOĞLU. -Çalışma Soruları-
1 Mukavemet 1 Fatih ALİBEYOĞLU -Çalışma Soruları- Soru 1 AB ve BC silindirik çubukları şekilde gösterildiği gibi, B de kaynak edilmiş ve yüklenmiştir. P kuvvetinin büyüklüğünü, AB çubuğundaki çekme gerilmesiyle
DetaylıPLASTİKLERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER
PLASTİKLERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ Mekanik Özellikler -Çekme dayanımı - Elastiklik modülü -Uzama değeri -Basma dayanımı -Sürünme dayanımı - Darbe dayanımı -Eğme dayanımı - Burulma dayanımı - Özgül ağırlık
DetaylıBurulma (Torsion): Dairesel Kesitli Millerde Gerilme ve Şekil Değiştirmeler
ifthmechanics OF MAERIALS 009 he MGraw-Hill Companies, In. All rights reserved. - Burulma (orsion): Dairesel Kesitli Millerde Gerilme ve Şekil Değiştirmeler ifthmechanics OF MAERIALS ( τ ) df da Uygulanan
DetaylıFZM 220. Malzeme Bilimine Giriş
FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,
DetaylıMALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ VE MÜHENDİSLİK MALZEMELERİ. Doç.Dr. Salim ŞAHİN
MALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ VE MÜHENDİSLİK MALZEMELERİ Doç.Dr. Salim ŞAHİN MALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ Günümüzde 70.000 demir esaslı malzeme (özellikle çelik) olmak üzere 100.000 den fazla kullanılan geniş bir
DetaylıMALZEME BİLİMİ. 2014-2015 Güz Yarıyılı Kocaeli Üniversitesi Ford Otosan Ġhsaniye Otomotiv MYO. Yrd. Doç. Dr. Egemen Avcu
MALZEME BİLİMİ 2014-2015 Güz Yarıyılı Kocaeli Üniversitesi Ford Otosan Ġhsaniye Otomotiv MYO Yrd. Doç. Dr. Egemen Avcu Bilgisi DERSĠN ĠÇERĠĞĠ, KONULAR 1- Malzemelerin tanımı 2- Malzemelerinseçimi 3- Malzemelerin
DetaylıYoğun Düşük sürünme direnci Düşük/orta korozyon direnci. Elektrik ve termal iletken İyi mukavemet ve süneklik Yüksek tokluk Magnetik Metaller
Kompozit malzemeler İki veya daha fazla malzemeden üretilirler Ana fikir farklı malzemelerin özelliklerini harmanlamaktır Kompozit: temel olarak birbiri içinde çözünmeyen ve birbirinden farklı şekil ve/veya
Detaylı