Bilişsel Kapalılık İhtiyacı, Yaşam Olayları ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi

Transkript

1 Bilişsel Kapalılık İhtiyacı, Yaşam Olayları ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi Yrd. Doç. Dr. Ela Arı Öğr. Gör. Gizem Cesur Psk. Seher Cömertoğlu Psk. Elif Turak İstanbul Ticaret Üniversitesi, Psikoloji Ana Bilim Dalı 1

2 BİLİŞSEL KAPALILIK İHTİYACI Bilişsel kapalılık ihtiyacı bireyin, net ve kesin bilgiyi tercih edip karar verme isteğidir (Webster ve Kruglanski, 1998). Karmaşık bilgiyi basitleştirme ve belirsizlikten kaçınma durumlarıyla ilişkilidir (De Backer ve Crowson, 2008). Kişisel Değişkenler (Kossowska ve ark., 2012) Yaşam Olayları (Olumlu/Olumsuz ) (Kruglanski, 1990) 2

3 LİTERATÜR Sürekli kaygı Bilişsel Kapalılık İhtiyacı Okb Belirsizliğe tahammülsüzlük (Holaway, Heimberg, Coles, 2006) 3

4 LİTERATÜR Anksiyete Umutsuzluk BİLİŞSEL KAPALILIK İHTİYACI Düşük özsaygı İç denetim odağı Yaşamdan memnun olmama Mutsuzluk PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK Olumsuz koşulların üstesinden başarıyla gelebilme ve uyum sağlayabilme yeteneği (Dugas ve ark. 1998, Dugas ve ark. 2003, Dugas ve ark. 2005, Rosen ve ark. 2014) 4

5 Kişisel Değişkenler Cinsiyet Yaş Eğitim Sosyoekonomik Durum Medeni Durum Manevi İnanç Bilişsel Kapalılık İhtiyacı Olumlu/Olumsuz Yaşam Olayları 5

6 Kişisel Değişkenler Cinsiyet Yaş Eğitim Sosyoekonomik Durum Medeni Durum Manevi İnanç Olumlu/Olumsuz Yaşam Olayları Psikolojik Sağlamlık Bilişsel Kapalılık İhtiyacı 6

7 YÖNTEM 7

8 ÖRNEKLEM 111 kadın (%59) 77 erkek (%41) 188 katılımcı yaş arası Yaş ortalaması (s=7.96) 8

9 VERİ TOPLAMA ARAÇLARI Kişisel Bilgi Formu Bilişsel Kapalılık İhtiyacı Ölçeği (BKİÖ) Webster ve Kruglanski, 1994 Şeker ve Akman, madde, 6 lı likert Cronbach alfa.72 5 Alt Boyut Düzen Tercihi Belirsizlikten Rahatsızlık Tahmin ihtiyacı Dar Görüşlülük Kararlılık Yaşam Olayları Ölçeği (YOÖ) Johnson ve Siegel, 1978 Yılmaz, madde, 7 li likert Cronbach alfa.74 2 Alt Boyut Olumlu yaşam olayları Olumsuz yaşam olayları Connor-Davidson Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (CDPSÖ) Connor ve Davidson, 2003 Karaırmak, madde, 5 li likert Cronbach alfa.92 3 Alt Boyut Azim ve Kişisel Yeterlilik Olumsuz Duyguyu Hoşgörme Tinsellik Eğilimi 9

10 İŞLEM Etik Ölçekler yüz yüze ve/veya çevrim içi form ile uygulanmıştır. 10

11 BULGULAR 11

12 AMAÇ-1 Bilişsel Kapalılık İhtiyacı -Kişisel değişkenler (Cinsiyet ve Medeni Durum) Ölçek Gruplar N X S df t p Kadın Kararlılık * Erkek Ölçek Gruplar N X S df t p Düzen Tercihi Bekar Evli ** Tahmin İhtiyacı Bekar Evli Kararlılık Bekar Evli * ** **p>0,05 *p<0,05 12

13 AMAÇ-1 Cinsiyet Medeni durum Bilişsel Kapalılık ihtiyacı-düzen Tercihi Etki bulunamamıştır. Değişkenler R R 2 Beta F t Demografik Değişkenler ** Yaş ** SED ** Manevi inanç ** Yaşam olayları ** Olumlu * 13

14 AMAÇ-1 Bilişsel Kapalılık İhtiyacı-Tahmin İhtiyacı Cinsiyet Medeni durum Yaşam olayları Etki bulunamamıştır. Değişkenler R R 2 Beta F t * Demografik Değişkenler Yaş Eğitim * * 14

15 AMAÇ-1 Bilişsel Kapalılık İhtiyacı-Kararlılık Cinsiyet Medeni durum Etki bulunamamıştır. Değişkenler R R 2 Beta F t * Demografik Değişkenler Yaş * 15

16 AMAÇ-2 Psikolojik Sağlamlık Değişkenler R R 2 Beta F t Demografik Değişkenler Manevi inanç * Bilişsel Kapalılık ihtiyacı Dar görüşlülük ** Kararlılık * Yaşam olayları Olumlu * 16

17 AMAÇ-1 TARTIŞMA Bilişsel Kapalılık İhtiyacı Düzen Tercihi Belirsizlikten Rahatsızlık Tahmin İhtiyacı Dar Görüşlülük Kararlılık Referans Cinsiyet Yaş (Kossowska ve ark., 2012) Eğitim SED Medeni Durum Manevi İnanç Olumlu Yaşam Olayları Olumsuz Yaşam Olayları (Kruglanski, 1990) 17

18 AMAÇ-2 TARTIŞMA Psikolojik Sağlamlık Referans Manevi İnanç (Erdoğan, 2015) Olumlu Yaşam Olayları (Windle, 1999) (Werner ve Smith, 1992; Criss ve ark., 2002; Gizir 2017) Kararlılık (Smokowski ve ark., 2000; Karaırmak, 2006) Dar Görüşlülük 18

19 ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ Psikolojik sağlamlığı yordayan diğer değişkenlere odaklanılması daha etkin bir tedavi seçeneği sunacaktır. Ülkemizde bilişsel kapalılık ihtiyacı kavramı ile ilgili çalışmaların çok az olması nedeniyle mevcut çalışmanın literatüre özgün bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir. 19

20 TEŞEKKÜR EDERİZ. 20