Sayı : 2014/203 6 Tarih : Ö Z E L B Ü L T E N KAR PAYI AVANSI DAĞITIMI

Transkript

1 Sayı : 2014/203 6 Tarih : Ö Z E L B Ü L T E N KAR PAYI AVANSI DAĞITIMI 1

2 I- Yasal Dayanak Bilindiği üzere, Sermaye Piyasası Kanununa tabi şirketler Sermaye Piyasası Kanununa Tabi Olan Halka Açık Anonim Ortaklıkların Temettü ve Temettü Avansı Dağıtımında Uyacakları Esaslar (Seri: IV, No:27) sayılı tebliğ uyarınca ötedenberi kar payı avansı dağıtabilmektedirler sayılı Türk Ticaret Kanununun 509 uncu maddesindeki kar payı avansı, Sermaye Piyasası Kanununa tabi olmayan şirketlerde Gümrük ve Ticaret Bakanlığının tebliği ile düzenlenir hükmü ile Sermaye Piyasası Kanununa tabi olmayan şirketler için de kar payı avansı dağıtma imkanı getirilmiştir. Maddenin verdiği yetkiye istinaden Gümrük ve Ticaret Bakanlığı nca yayımlanan kar payı avansı dağıtımı hakkında tebliğ ile avans kar dağıtımının usul ve esasları belirlenmiştir. Tebliğin 1 no.lu eki olan kar payı avansı tutarının hesaplanmasına ilişkin tablo bültenimiz ekindedir. II- Kar Payı Avansı Dağıtımı Hakkında Tebliğe Göre Kar Payı Avansı Dağıtımı Esasları 1- Genel Olarak Yukarıda sözü edilen genel tebliğ kapsamında kar payı avansı dağıtabilecek şirketler sermaye piyasası kanununa tabi olmayan anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerdir. 2 Kar payı avansı ileride kesinleşecek kar payına mahsuben ara finansal tablolardaki cari dönem karından dağıtılan ve dağıtılan kar payı avansını karşılayacak tutarda net dönem karı oluşmadığı ve serbest yedek akçelerle de karşılanamadığı takdirde şirkete iade edilmesi gereken tutarları ifade eder. Tebliğe göre serbest yedek akçe ise genel kanuni yedek akçelerin sermayenin veya çıkarılmış sermayenin yarısını aşan kısmı ile Kanun ve sözleşme gereği ayrılanlar dışında genel kurulca ayrılmasına karar verilen yedek akçeleri ifade eder. 2- Avans Kar Payı Dağıtımının ġartları Kar payı avansı dağıtılabilmesi için iki şart gereklidir. - Şirket genel kurulunca kar payı avansı dağıtılmasına ilişkin karar alınması, - Kar payı avansı dağıtılacak hesap döneminde hazırlanan üç, altı veya dokuz aylık ara dönem finansal tablolara göre kar edilmiş olması.

3 İlgili hesap dönemi öncesinde ödenen kar payı avanslarının ilgili olduğu yılın net dönem karından mahsup edilmesi şarttır. Bu işlem yapılmadan genel kurulca kar payı dağıtılmasına ve kar payı avansı ödenmesine karar verilemez. Kar payı avansı dağıtılabilmesi için şirket esas sözleşmesinin değiştirilmesi şart değildir. 3- Avans Kar Dağıtım Kararında Bulunması Gereken Unsurlar Avans kar dağıtım kararında aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur. a) İlgili hesap dönemi sonunda, yıl içinde dağıtılan kar payı avansını karşılayacak tutarda net dönem karı oluşmaması durumunda, net dönem karını aşan kar payı avanslarının varsa bir önceki yıla ait bilançoda yer alan serbest yedek akçelerden mahsup edileceği, serbest yedek akçe tutarının da dağıtılan kar payı avanslarını karşılayamaması halinde fazla ödenmiş olan kar payı avanslarının yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği, b) İlgili hesap dönemi sonunda zarar oluşması durumunda ise, - Varsa bir önceki yıla ait bilançoda yer alan genel kanuni yedek akçeler ile serbest yedek akçelerin öncelikle oluşan zararın mahsubunda kullanılacağı, bu akçelerin oluşan zararı karşılayamaması halinde dönem içinde dağıtılan kar payı avanslarının tamamının yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği, 3 - Genel kanuni yedek akçeler ile serbest yedek akçelerin, oluşan dönem zararından mahsubu sonrasında bakiye serbest yedek akçe tutarının dağıtılan kar payı avanslarından indirileceği, indirim işlemi sonunda kar payı avansı tutarının bakiye serbest yedek akçe tutarını aşması halinde ise aşan kısmın yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği. 4- Toplantı ve Karar Yeter Sayısı Kar payı avansı dağıtılacak hesap dönemi içinde yapılacak genel kurul toplantısında yukarıda belirtilen hususlar karara bağlanır. Anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde, genel kurulca bu yönde karar alınabilmesi için sermayenin en az dörtte birini karşılayan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin toplantıda hazır olması, bu nisabın toplantı süresince korunması ve toplantıda hazır bulunan oyların çoğunluğunun kar payı avansı dağıtılması yönünde kullanılmış olması, limited şirketlerde ise toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğunun kar payı avansı dağıtılması yönünde olması gerekir. 5- Dağıtılabilecek Kar Payı Avansı Tutarı Dağıtılacak kar payı avansı, varsa geçmiş yıllar zararlarının tamamının, vergi, fon ve mali karşılıklarının, kanunlara ve sözleşmeye göre ayrılması gereken yedek akçelerin, varsa imtiyazlı pay sahipleri, intifa senedi sahipleri ve kara katılan diğer kimseler için ayrılacak tutarların, oluşan ara dönem karından indirilmesi suretiyle

4 hesaplanır. Ödenecek kar payı avansı, bu şekilde hesaplanan tutarın yarısını geçemez. Aynı hesap dönemi içinde izleyen ara dönemlerde de kar oluşması halinde dağıtılacak kar payı avansı tutarı yukarıdaki paragrafta belirtilenlerin yanı sıra önceki ara dönemlerde ödenmiş olan kar payı avansı tutarları da indirilerek hesaplanır. Ödenecek kar payı avansı, bu şekilde hesaplanan tutarın yarısını geçemez. Kar payı avansının hatalı hesaplanarak dağıtılabilecek tutardan daha fazla avans dağıtılması hali için Türk Ticaret Kanununda öngörülmüş bir ceza yoktur. Bu durumun vergisel müeyyidesi sözkonusu olabilir. Fazladan ödenen tutarlar için örtülü kazanç dağıtım hükümleri uygulanıp, dağıtım yapılan kişilere verilmiş bir borç olarak değerlendirilerek faiz hesaplanması gerektiği ileri sürülebilir. 6- Kar Payı Avansının Ödenmesi Tebliğe göre kar payı avansı ödemeleri aşağıdaki şekilde yapılır. Kar payı avansı, dağıtım tarihleri itibariyle ortaklara payları oranında ödenir. Kar payı avansı tutarları kararı izleyen en geç altı hafta içinde ödenir. Kar payı avansı, kardan imtiyazlı paylara imtiyaz dikkate alınmadan ödenir. İntifa senedi sahiplerine, ortak olmayan yönetim organı üyelerine ve ortaklar dışında kara katılan diğer kimselere kar payı avansı ödenemez. 4 Ortakların sermaye taahhüt borçları dıģında Ģirkete borçlu olmaları halinde sözkonusu borç ortağa ödenecek kar payı avanslarından mahsup edilir. Bir hesap döneminde kar payı avansı dağıtan ve ardından sermaye artırımı gerçekleştiren şirket, aynı hesap döneminde tekrar kar payı avansı dağıtmak istediğinde aşağıdaki esaslara uyar. - Sermaye artırımı sonrasında yapılacak kar payı avansı ödemesinde, yeni ortaklara öncelik verilir. - Sözkonsu öncelik, eski ve yeni ortakların dönem içerisinde her pay için aldıkları toplam kar payı avans tutarları eşitleninceye kadar devam eder. - Eski ve yeni ortakların hesap dönemi içerisinde her pay için aldıkları toplam kar payı avans tutarları eşitlendikten sonra, kalan kar payı avansı tutarı veya bir sonraki ara hesap döneminde ödenecek kar payı avansı tutarı mevcut ortaklara payları nispetinde ödenir. 7- Kar Payı Avansı ĠĢlemlerinde Yönetim Organının Görevleri Genel kurul tarafından kar payı avansı dağıtılmasına karar verilmesi ve ara dönem finansal tablolara göre de kar edilmiş olması halinde şirket yönetim organınca sırasıyla aşağıdaki görevler yerine getirilir.

5 - Kar payı avansı dağıtımına ilişkin rapor hazırlamak (Bu raporda kar payı avansı dağıtımına dayanak oluşturan ara dönem finansal tabloların T.T.K. nun 515 inci maddesinde belirtilen dürüst resim ilkesine uygun olarak hazırlandığı ve dağıtılacak kar payı avansı tutarının tebliğde belirtilen şekilde hesaplandığı belirtilir), - Yapılan hesaplamalara ve diğer şartların yerine getirilmiş olduğuna dayanak teşkil eden belgeleri bu rapora ek yapmak, - Raporda tespit edilen kar payı avansını ortaklara ödemek ve bu ödemelerin yapılma usulüne ilişkin karar almak, - Kar payı avansı tutarlarını tebliğde belirtilen şekilde ve kararı izleyen en geç altı hafta içerisinde ödemek, - Hamiline yazılı pay senedi sahiplerine kar payı avansını öderken güvenceleri almak, - Dönem sonunda avansı karşılayan miktarda dönem karı ve dolayısiyle kar payı oluşmadığında yedek akçelerden karşılanamayan tutarların (fazladan ödenen kar payı avanslarının) ortaklardan tahsil edilerek şirkete iadesine ilişkin işlemleri yerine getirmek. III- Kar Payı Avansı Dağıtımının Vergisel Yönü a) Genel Tebliğle Yapılan Düzenlemeler 5 6 seri no.lu kurumlar vergisi genel tebliği ile, 1 seri no.lu kurumlar vergisi genel tebliğinde değişiklik yapılmak suretiyle kar payı avansı dağıtılması halinde vergisel açıdan yapılması gerekenler açıklanmıştır. Buna göre; - Kurumlar vergisi mükelleflerince avans kar payı dağıtımı yapılması halinde, dağıtılan kar payları üzerinden elde edenin hukuki niteliği (ve elde eden yabancı ise vergi anlaşmaları da) dikkate alınarak vergi kesintisi yapılır. Kesilen vergiler, avans kar payı dağıtımının yapıldığı aya ait muhtasar beyanname ile beyan edilecektir. - Avans kar payı dağıtımında kurum ortakları açısından elde etme, kurumun yıllık safi kazancının kesinleşip, karın nakden veya hesaben dağıtıldığı, diğer bir ifadeyle avansın kar dağıtım kararı uyarınca dağıtılan kardan mahsup edildiği tarihte gerçekleşecektir. Ancak bu süre, ilgili hesap dönemine ilişkin beyannamenin verilmesi gereken tarihi içeren hesap döneminin sonunu geçemeyecektir. - Örneğin 2013 yılı içinde dağıtılan kar payı avansının; 2013 yılına ilişkin genel kurulun 30 Nisan 2014 tarihinde yapılması ve bu genel kurul toplantısında avansın mahsubuna karar verilmesi halinde ortaklar tarafından 30 Nisan 2014 tarihinde elde edildiği kabul edilecek ve ortak tarafından bu kar paylarının beyanı gerektiğinde 2015 yılında verilecek beyanname ile beyan edilecektir. Genel kurulun 2014 yılı sonuna kadar toplanmaması ya da toplansa dahi mahsuba ilişkin bir karar vermemesi halinde 2014 yılı sonu itibariyle kar payı elde edilmiş sayılacaktır.

6 - Avans kar payı dağıtılması halinde, transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümleri uygulanmayacaktır. Yani ortaklara bu amaçla sağlanan tutarlar üzerinden faiz hesaplanmayacaktır. Ancak, hesap dönemi itibariyle zarar doğması veya safi kazancın avans olarak dağıtılan kardan düşük çıkması halinde, transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümleri uygulanabilecektir. b) Açıklanmasına ihtiyaç Duyulan Hususlar 1-Yukarıda belirtildiği üzere, kar payı avansı dağıtımı hakkında genel tebliğde; - Dönem karının düşüklüğü nedeniyle avansın mahsup edileceği tutarda bir kazanç oluşmaması durumunda, net dönem karını aşan kar payı avanslarının varsa bir önceki yıla ait bilançoda yer alan serbest yedek akçelerden mahsup edileceği, bunların dağıtılan kar payı avanslarını karşılayamaması halinde fazla ödenmiş olan kar payı avanslarının yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği, - İlgili hesap dönemi sonunda zarar oluşması durumunda, varsa bir önceki yıla ait bilançoda yer alan kanuni yedek akçeler ile serbest yedek akçelerin öncelikle oluşan zararın mahsubunda kullanılacağı, bunların mahsubundan sonra kalan serbest yedek akçe tutarının dağıtılan kar payı avanslarından indirileceği, bu suretle karşılanamayan kısmın yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği 6 şeklinde düzenlemeler yapılmıştır. Bu durumda, örtülü kazanç dağıtımı hükümlerinin sadece şirkete iade edilmesi gereken tutarlara uygulanacağı anlaşılmaktadır. Dolayısiyle ödenen avansların yedek akçelerle karşılanan kısımları için örtülü kazanç dağıtımı hükümleri uygulanamaz. Çünkü dağıtılan tutarların yedek akçelerden yapılmış olduğu kabul edilir. Ortaklar tarafından şirkete iade edilecek tutarlara ise örtülü kazanç dağıtımı hükümleri uygulanacaktır. Ancak kurumlar vergisi genel tebliğinde ortaklara dağıtılan tutarla hangi tarihten itibaren faiz uygulanacağı konusunda bir açıklama bulunmamaktadır. Bu faizin; - Kar payı avansının ödendiği tarihten, - Kar payı avansının ödendiği yılı izleyen yılın başından, - Kar payı avansının karşılıksız kaldığının tespit edildiği genel kurul tarihinden veya - Şirket yönetim organının bu durumun tespiti üzerine ödemeye çağrı yapmasına rağmen yönetim organının belirlediği ödeme süresinde ödenmemesi halinde ödeme süresinin sonundan itibaren

7 uygulanması gerektiği söylenebilir. Avans kar payı ödemesinin yasal düzenlemelere ve tebliğe uygun olarak yapıldığı, keyfi bir uygulamadan kaynaklanmadığı dikkate alındığında, yönetim organınca belirtilen geri ödeme süresinde ödenmemesi halinde bu sürenin sonundan itibaren faiz uygulanmasının doğru olacağını düşünüyoruz. - Bu itibarla, avans kar payı dağıtıldığında dağıtılan tutarlar 198 hesaba kaydedilmeli, uygulanacak yönteme göre faiz uygulanabilecek hale geldiğinde 131 hesaba alınmalıdır. Avans kar dağıtımında ayrılan yedek akçeler ise avansın karşılıksız kaldığının tespit edildiği tarihte iptal edilmelidir. 2- Kurumlar vergisi tebliğine göre transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümleri, birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işlerinin bitiminde zarar doğması veya safi kazancın avans olarak dağıtımı yapılan kardan düşük olması halinde de uygulanacaktır. Yine aynı tebliğe göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan mükelleflerin, dağıtılabilecek avans kar payı tutarlarını, devam eden işlerin gerçekleşen maliyet ve hakkedişleri arasındaki müspet farktan, kesinti suretiyle ödenen vergiler, varsa geçmiş yıl zararlarının tamamı ile kanunlara ve esas sözleşmeye göre ayrılmak zorunda olan yedek akçeler düşüldükten sonra kalan kısmın yarısı üzerinden hesaplamaları gerekmekte olup bu hesaplamanın yapılması için bilanço düzenlemesine gerek bulunmamaktadır. Kurumlar vergisi tebliğindeki bu açıklamalar Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca çıkarılan kar payı avansının dağıtım hakkında tebliğ ile çelişmektedir. Çünkü Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tebliğine göre kar payı avansı dağıtılabilmesi için ara dönem finansal tablolar çıkarılması gerekmektedir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tebliğinde yıllara sari inşaat işleriyle uğraşan mükelleflere yönelik özel bir açıklama yer almamaktadır. 3- Kurumlar vergisi tebliğinde, avans kar payının iade edilmesi durumunda bu avanslardan kesilen vergilerin ne olacağı konusunda herhangi bir açıklama bulunmamaktadır. Bu vergilerin kesintiyi yapan şirkete iade edilmesi gerekmektedir. İade işleminin, avans kar payının ortaklar tarafından şirkete iade edildiği dönem itibariyle yapılması gerektiğini düşünüyoruz. 7 Yukarıda belirtilen konularda Bakanlığın genel tebliğ veya sirküler bazında açıklama yapması yararlı olacaktır. Saygılarımızla Hasan Zeki Süzen (YMM) Ekrem Kayı (YMM) GK-DA