TG 5 ÖABT EDEBİYAT KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENLİĞİ

Transkript

1 KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENLİĞİ TG 5 ÖABT EDEBİYAT Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının İhtiyaç Yayıncılık ın yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.

2 AÇIKLAMA DİKKAT! ÇÖZÜMLERLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ. 1. Sınavınız bittiğinde her sorunun çözümünü tek tek okuyunuz. 2. Kendi cevaplarınız ile doğru cevapları karşılaştırınız. 3. Yanlış cevapladığınız soruların çözümlerini dikkatle okuyunuz.

3 2015 ÖABT / TDE 1. Yapı bakımından diller; tek heceli (yalınlayan) diller, eklemeli (bitişken) diller ve çekimli (bükümlü) diller olmak üzere üçe ayrılır. Almanca - İngilizce - Sarpça - Rusça, yapı bakımından çekimli dillerdendir. Tibetçe ve Vietnamca yapı bakımından tek heceli dillerdendir. Türkçe ve Moğolca yapı bakımından eklemeli dillerdendir. D seçeneğindeki Japonca yapı bakımından eklemeli, Çince yapı bakımından tek heceli dillerden olduğu için yapı bakımından benzer değildir. TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENLİĞİ 4. Orhun Alfabesi (runik alfabe) 1891 de Heikel tarafından Run alfabesine benzetilerek Runik yazı diye adlandırılmıştır. Göktürk, Uygur, Yenisey, Hoytu - Tamir, Talas (Basıt Türkistan) yazıtları ve Doğu Türkistan yazmaları Runik alfabesiyle yazılmıştır. Irk bitig de Doğu Türkistan yazmaları içinde hacim bakımından en önemlisidir. TG 5 7. Öncülde verilen cümle Kül Tigin Yazıtı ndan alınmıştır ve Orhun Türkçesi özelliklerini taşımaktadır. yir - de " de bulunma hâl eki olur - up < oturup " up zarf - fiil eki tüz - ü - l - tü - m " tü belirli geçmiş zaman eki. 2. Çağdaş Türk lehçeleri Oğuz, Karluk, Agah/ Tağlı, Kıpçak, Ayak/Tolu, Ayak/Tûlu, Azak/ Taġlıġ, Ayak/Taġliġ, Adak/Daġlıġ, Atah, Hadak, r-/l- gruplarına ayrılır. Gagavuz Türkçesi, Türkiye Türkçesi, Türkmen Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi Oğuz Grubu yazı dilleri içinde yer alırken Özbek Türkçesi Karluk Grubu içerisinde yer alır. 5. Cümledeki Oğuzların... kendi lehçelerine dayalı olarak Anadolu ve civarında... ifadesinden cümlede sözü edilen yazı dilinin Eski Anadolu Türkçesi olduğu anlaşılmaktadır. 8. Göktürk Yazıtları ndan alınan parçada sakınigma ve tongtamış sözcükleri sıfat fiil, kilindukda ve olurupan sözcükleri zarf fiildir. Üze sözcüğü ise fiilimsi değildir. üz + e üst, yukarı yön gösterme eki 3. Orhun ve Uygur Türkçesinin devamı olan bu dönem Türkçesi için Hakaniye Türkçesi terimi de kullanılmıştır. Kutadgu Bilig, Kur an Tercümeleri, Divan-ı Hikmet, Atabetü l Hakayık adlı eserler Karahanlı Türkçesiyle yazılmıştır. Muhakemetü l Lügateyn ise Ali Şir Nevai ye ait bir eserdir ve Çağatay Türkçesiyle yazılmıştır. 6. Türkçede (yansımalar dışında) sözcükler l, z, c, f, r, j, p, n, h, ş, m sesleriyle başlamaz. Bu nedenle şen, mor, zor, pas sözcükleri Türkçe kökenli değildir, diz Türkçe kökenlidir. 9. Parçada sözü edilen kuram Yeni Eleştiri kuramıdır. Bu kuramın temsilcileri Richards ve Eliot tur. 3 Diğer sayfaya geçiniz.

4 10. Beyitte sözü edilen Efrasiyâp, Saka Hükümdari Alper Tunga nın tanındığı diğer addır. Dolayısıyla beyitte tanıtılan destan kahramanı Saka Türklerine ait Alp Er Tunga Destanı nın kahramanı olan Alp Er Tunga dır. 13. Âşıklık geleneğindeki bade içme olayı üç defada gerçekleşir. Parçadaki ilk boşluktan önce gelen kendi bir, adı bin adına ifadesi bu boşluğa Allah sözcüğünün getirileceğini gösterir. Buna göre boşluklara sırasıyla Allah - pirler - sevdiği sözcükleri getirilmelidir. 16. Şiirin dört dörtlükten oluştuğu, 8 li hece ölçüsüyle yazıldığı, haydi, bre gibi seslenmelerin kullanıldığı ve yiğitçe, mertçe bir söyleyiş edasına sahip olduğu göz önüne alındığında şiir parçasının varsağı nazım türünün özelliklerini taşıdığı söylenebilir. 11. Parçadaki ipuçlarımız... Türklerin hemen tekmil illerini, obalarını, çöllerini karış karış gezip dolaştım... dillerini, kafiyelerini tamamen zihnime nakşettim... her taifenin lehçesi... elde edilmiş oldu. İşte bu kitabımı bu kadar inceleme ve araştırmadan sonra... ifadeleridir. Dolayısıyla bu sözler, Türk boyları arasında dolaşarak yaptığı incelemeler sonucunda Divan-ı Lügati t Türk ü yazan Kaşgarlı Mahmut a aittir. 14. Dizeler, içerik olarak bir şathiyye örneğidir. Şathiyye, genellikle Bektaşi şairlerinin kullandıkları şiir türüdür. Bu bilgilerden yola çıkıldığında dizelerin, şathiyeleri ile meşhur, Anadolu da Bektaşi edebiyatının kurucularından sayılan Kaygusuz Abdal a ait olduğu anlaşılır. 17. Öncüldeki metin Eski Türk Edebiyatı Dönemi ne ait bir süslü nesir örneğidir. Bu nesir mecazlar ve söz sanatlarıyla bezenmiş, seci adı verilen, düzyazıda kullanılan kafiyelerle anlatımı zenginleştirilmiş bir nesirdir. Bu nesrin ilk temsilcisi Sinan Paşa dır. Örnek metin Sinan Paşa nın Tazarruname adlı eserinden alınmıştır. 12. Semai, kalenderî, satranç, selis ve divan nazım türleri halk edebiyatının aruzlu şekillerindendir. Bu sorunun çözümünde öncüldeki beyitlerin ölçüsü bizim ipucumuzdur. Beyitler mefâîlün mefâîlün mefâîlün kalıbıyla yazılmış, gazel tipi kafiyelenmiştir. Buna göre beyitler semai nazım türüne örnektir. 15. Halk hikâyeleri genel olarak fasıl, döşeme, asıl hikâye ve bitiş (duvak kapama) olmak üzere dört bölümden oluşur. Seçeneklerdeki fasıl, saz eşliğinde söylenen şiirlerin oluşturduğu bölümdür; döşeme, âşığın mensur olarak söylediği tekerleme bölümüdür; güzelleme, mutlu sonla biten hikâyelerde söylenir; karavelli asıl hikâyede yer almaz anlatıcısına göre hikâyeye eklenir. Kara hikâye ise karavelliye benzemekle birlikte manzum parça içermemesi yani türküsüz hikâyelerden oluşmasıyla karavelliden ayrılır. 18. Parçada sözü edilen eserle ilgili ipuçlarımız destansı nitelikteki ve Türklerin ahlakla ilgili genel kuralları ifadeleridir. Metindeki örnek cümleler de genel kural niteliğindeki sözlerdir. Bu belirlemelerden yola çıkıldığında parçada sözü edilen eserin Dede Korkut olduğu anlaşılır. 4 Diğer sayfaya geçiniz.

5 19. Beyitteki Nef i kaside alanında güzel sözler söyler ama gazelde Bâkî ve Yahyâ gibi güçlü değildir. anlamından yola çıktığımızda Nef i nin kaside türündeki şiirlerinde başarılı olduğu söylenebilir. Dolayısıyla Nef i nin kaside türündeki şiirlerinde başarılı olduğu söylenebilir. Dolayısıyla Nef i nin divan şiirinde tanınan özelliği, kaside ustası olmasıdır. 22. A da, güler - ağladığıma, B de, yoh - var, D de, katı - yumşak, E de, gündüzin - gice C seçeneğinde karşıt anlamlı sözcükler birlikte kullanılmamıştır. 25. Metinde sözü edilen anlayış sembolizmdir. Metinde verilen musiki ve mecaz anlayışları, manzarayı olabildiğince hayal ve sır ile kaplamak ifadeleri bizi C seçeneğindeki dizelere götürmektedir. Dizelerdeki hayatın dıştan görünüşünü hayal havuzunun suyunda seyrettiğim için doğadaki tozlar ve bitkiler benim için renkli bir yansımadır. ifadesi öncülde verilen anlayışı örneklemektedir. 20. Parçada anlatılan sanatçı 19. yüzyılın ünlü şairlerinden olan Bayburtlu Zihni dir. Sanatçı, Zihnî Divanı nı hazırlayıp saraya sunmuştur. Âşıklığının yanı sıra iyi bir nasirdir (nesir yazarı). Sergüzeştname, başından geçen olayları manzum olarak anlattığı bir eserdir. 23. A da saba rüzgârında uçacak kadar hafif olmak, B de küre-i arzı (dünya - yeryüzü) patlatıp çıkmak, D de tüm Avrupa ülkelerinin bir araya gelip sevgilinin kaşının kenarında ben olması, E de aşk ateşinin bir kıvılcımına bin Tûr Dağı nın dayanmaması mübalağa sanatlarına örnektir. C de ise teşbih, istiare ve tenasüp sanatları vardır. 26. Öncülde sözü edilen durum, aruz kurallarından biri olan med dir. Öncüldeki örneklerde med yapılabilecek olan sözcükler verilmiştir. Bu sorunun çözümünde beyitteki hece sayıları bizim ipucumuzdur. Hece sayısı eşit olmayan dizelerde med için uygun sözcük olup olmadığına bakıldığında hangi beyitte med yapıldığı anlaşılır. Buna göre fâ ilâtün - fâ ilâtün - fâ ilâtün - fâ ilün vezniyle yazılmıştır ve A seçeneğindeki ilk dize ölçüye eksik geldiğinden mecrûh sözcüğündeki rûh bir buçuk hece alınarak dize ölçüye uydurulmuştur. 21. A)... gürültü - lü... örtü - lü C)... uzak - ta... plak - ta D)... al - acak... boşal - acak E)... taht - ım... baht - ım B seçeneğinde karlar ve sızlar sözcüklerinde redif yoktur. Çünkü sözcüklerden biri isim biri fiildir ve bunlara gelen ekler aynı görevde olamaz. Bu nedenle de sözcüklerde redif gibi görünen lar dizelerde zengin uyak oluşturmaktadır. 24. Metinde sözü edilen şair, Nabi dir. Nabi, edebiyatımızda çığır açan şairlerdendir. Orijinaliteyi savunan şair, hikemi tarzın edebiyatımızdaki öncüsüdür. Bu sebeple şiirlerinin çoğunda öğüt verici bir hava sezilir. Sebkihindi üslubunun temsilcilerinden olan sanatçının Hayriyye ve Hayrabad adlı eserleri meşhurdur. 27. Öncülde sözü edilen durum Geçiş Dönemi ne özgüdür. Bu dönemde ortaya çıkan kültür çatışması İslamiyet Öncesi Dönem Türk Edebiyatı ve İslami Dönem Türk Edebiyatı özelliklerini aynı eserde buluşturmuştur. Bu durumun sonucunda A, C, D ve E seçeneklerinde sözü edilen özellikler Geçiş Dönemi eserlerinde görülmüştür. B de sözü edilen halk edebiyatının İslamiyet Öncesi Dönem Türk Edebiyatı geleneklerini küçük değişikliklerle sürdürmesi öncülde sözü edilen kültür çatışmasının bir sonucu değildir. 5 Diğer sayfaya geçiniz.

6 28. A, C, D ve E seçeneklerinde verilen açıklamalar ayraç içinde verilen türlerle ilgilidir. B seçeneğinde verilen açıklamada sözü edilen tür, sefaretnamedir. Bu nedenle de B seçeneğinde verilen açıklamayla ayraç içerisindeki tür eşleştirmesi yanlıştır. 31. Edebiyatın her döneminde belirli amaçları ilke edinen sanatçılar, bu amaçlar doğrultusunda oluşturdukları akımlara bağlı olarak eser vermişlerdir. Öncülde sözü edilen toplulukla ilgili ipuçlarımız klasik zevki paylaşan şairler, geleneğe zarar vermeden yenileşme, Tanzimat yeniliklerinden rahatsızlık duyma ifadeleridir. Buna göre öncelde sözü edilen topluluk Eski Türk Edebiyatı Dönemi ne aittir. Bu dönemde sözü edilen özellikleri taşıyan topluluksa Encümen-i Şuara dır. 34. Öncüldeki her iki beyit de dönemine göre sade bir dille yazıldığı için I numaralı belirleme; her iki beyit de düz uyak şeklinde düzenlendiğinden II numaralı belirleme; her iki beyitte de anlatıcı olay kahramanlarından biri olduğu için IV numaralı belirleme beyitlerle ilgili olarak doğrudur. Beyitlerde kahramanların ruh hâlleri yansıtılmadığından III numaralı belirleme beyitlerle ilgili olarak doğru değildir. 29. Parçada sözü edilen şairden örnek olarak verilen beyit, aynı zamanda bir fahriye beytidir. Bu beyitte şair, kendini yaşadığı dönemdeki şairlerin sultanı olarak değerlendirmekte, kaside ve gazel alanında rakip tanımadığını söylemektedir. Sanatına bu denli güvenen, döneminde şairlerin sultanı adıyla tanınan şairimiz Bâkî dir. 32. Nesib, kasidenin ilk bölümüdür. Bu bölüm tasvir bölümüdür. Girizgâh, asıl konuya geçişi sağlamak amacıyla yazılan beyittir. Medhiye kasidenin yazılış amacını da ortaya koyan asıl bölümüdür. Fahriye, kasidelerde şairlerin kendini övdüğü bölüme verilen addır. Öncüldeki beyitte Hak, seni her zaman korusun sana yardımcı olsun; senin yükselişin her gün biraz daha artsın. anlamı söz konusu olduğundan bu beyitte kasidenin yazıldığı kişiye dua edildiği anlaşılmaktadır. Dolayısıyla bu beyit, kasidenin dua bölümünden alınmıştır. 35. Öncüldeki ipuçlarımız... realist öykülerdir. ve Sergüzeşt adlı romanı... ifadeleridir. O hâlde öncüldeki boşluklara hem Sergüzeşt romanının yazarı hem de realist etkisiyle yazılan bir öykü kitabı getirilecektir. Bu ipuçlarındaki özellikleri taşıyan sanatçı Sami Paşazâde Sezai, eseri de Küçük Şeyler dir. 30. Öncüldeki parçada geçen... muhibbinüz duacı Hoca Nasreddin dür.... ve Zirâ bu Nasreddin ün halk içinde latifelerin söylerlerdi. ifadelerine göre bu parçada Nasrettin Hoca dan söz edilmektedir. Yazıya geçirilen ilk Nasreddin Hoca hikâyesi Saltukname de yer alır. bilgisiyle öncül parçayı birleştirdiğimizde parçanın den alındığını söyleyebiliriz. 33. Nabî, öncüldeki beyitte Sorulan bir soruyu bilmek ve ona cevap vermek, ben onu bilmem demekten daha güzeldir. diyerek bilmenin, dolayısıyla öğrenmenin önemini okura anlatmıştır. O hâlde, Nabî bu beyitle, bağlı olduğu değerler sistemiyle ilgili öğretici olmayı amaçlamıştır. 36. Orhan Veli Kanık, Nasrettin Hoca nın fıkralarını Nasrettin Hoca Hikâyeleri adıyla nazma dönüştürmüştür. 6

7 37. Soruda bizden istenen cevap, seçeneklerdeki yazarlardan roman türünde eser vermemiş olanı bulmaktır. Dolayısıyla Ömer Seyfettin Efruz Bey le, Sabahattin Ali Kuyucaklı Yusuf ve Kürk Mantolu Madonna yla, Sait Faik Medar-ı Maişet Motoru yla, Memduh Şevket Esendal Ayaşlı ve Kiracıları yla parçadaki boşluğa getirilebilir. Mustafa Kutlu, roman türünde eser vermemiştir. 40. Öncülde sözü edilen sanatçılar, bireyin iç dünyasını esas alan eserler vermişlerdir. Peyami Safa, A. Hamdi Tanpınar, Tarık Buğra ve Oğuz Atay bu tutumla oluşturmuşlardır eserlerini. Sadri Ertem ise Çıkrıklar Durunca adlı romanıyla ün kazanan, toplumsal gerçekçi bir yazarımızdır. 43. Genç Osman Destanı Kayıkçı Kul Mustafa ya ait, Üç Şehitler Destanı Fazıl Hüsnü Dağlarca ya ait, Selçukname Yazıcıoğlu Ali ye ait, Kuvayi Milliye Destanı Nazım Hikmet e ait yapay destanlardır. Oğuz Kağan Destanı ise Hunlara ait bir doğal destanımızdır. 38. Öncüldeki ipuçlarımız basın hayatı, halk zevkini okşayan, bütün gazetelerinde fıkra, sohbet ve hikâyeleri çıkmıştır. ve... Sevdiği ve her köşe bucağını tanıdığı İstanbul un bir çağını, hareketli ve renkli tabolar hâlinde sunmuştur. ifadeleridir. Bu ipuçlarında sözü edilen sanatçımız Ahmet Rasim dir. Ahmet Rasim, özellikle fıkraları, sade ve açık anlatımı ve İstanbul un o dönemdeki yaşamına ışık tutan eserleriyle tanınmıştır. 41. I.öncülde verilen bilgiler klasisizm akımına aittir. Bu akımın en ayırt edici özelliklerinden biri kahramanlarının soylulardan oluşmasıdır. Natüralizm akımın en belirgin özelliği soya çekim (determinizm) üzerine şekillenmiş olmasıdır. Bu akımda yazar kendisini eserde asla hissettirmez, bu nedenle II. öncülde verilen bilgiler natüralizm akımına ait bilgilerdir. Sembolizm akımına göre dış dünya bireysel bakış açısıyla algılanır ve herkes dış dünyayı farklı algılar, bu nedenle de sembolistler bireyin iç dünyasına yönelirler. Buradan hareketle III. öncülde verilen bilgiler sembolizm akımına ait bilgilerdir, diyebiliriz. 44. Ali Ekrem Bolayır, Servetifünun Dönemi sanatçılarımızdandır. Doğru cevap C seçeneğidir. 39. Öncüldeki parça Anayurt Oteli adlı eserden alınmıştır. Eserin yazarı Yusuf Atılgan dır. B seçeneğindeki Aylak Adam, Yusuf Atılgan ın bir eseridir. Kürk Mantolu Madonna " Sabahattin Ali Tehlikeli Oyunlar " Oğuz Atay Midasın Kulakları " Güngör Dilmen Onuncu Köy " Fakir Baykurt 42. Öncülde verilen eserlere baktığımızda Halit Ziya Uşaklıgil e ait olan Nemide adlı eserin Servetifünun Dönemi ne ait olduğunu, Ömer Seyfettin e ait olan Ashab-ı Kehfimiz adlı eserin Millî Edebiyat Dönemi ne ait olduğunu, yılları arasında yaşamış olan Yusuf Atılgan a ait Anayurt Oteli adlı eserin Cumhuriyet Dönemi ne ait olduğunu, 1960 yılında doğmuş ve günümüz yazarlarından olan İhsan Oktay Anar a ait 2014 yılında yayınlanmış Galiz Kahraman adlı eserin de Cumhuriyet Dönemi ne ait olduğunu görüyoruz. Bu nedenle doğru sıralama D seçeneğinde verilen sıralamadır. 45. İçerikte ve öğrenme - öğretme sürecinde bilgiler öğrencinin günlük yaşamda kullanacağı ve yararlanabileceği türden olmalıdır. Diğer bir söyleyişle kullanılabilir bilginin öğrenciye verilmesi hayatilik(yaşama yakınlık) ilkesiyle doğrudan ilgilidir. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir. 7 Diğer sayfaya geçiniz.

8 46. Verilen eserler incelendiğinde Reşat Nuri ye ait Çalıkuşu adlı eserde Feride, Tarık Buğra ya ait Küçük Ağa adlı eserde Küçük Ağa, Yakup Kadri Karaosmanoğlu na ait Yaban adlı eserde Ahmet Celâl Anadolu ya inen aydın kesimi temsil etmektedir. Ahmet Hamdi Tanpınar a ait Huzur ve Yakup Kadri ye ait Sodom ve Gomore adlı eserler ise İstanbul u konu edinen eserlerdir. Doğru cevap B seçeneğidir. 48. Öncülde verilen kazanımlar, MEB Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı na göre problem çözme becerisini geliştirmeye yönelik kazanımlardır. 50. Ders planının aşamalarından dikkat çekme, öğrenme sürecinde öğrencilerin genel uyarılmışlık düzeylerinin düzenlenmesi ve dikkatlerinin çekilmesi amacıyla yapılan faaliyetleri kapsar. Bu nedenle Alev Öğretmen in kullanmış olduğu aşama dikkat çekme aşamasıdır. Doğru cevap A seçeneğidir. 47. Bloom taksonomisine göre kazanımların gerçekleştirilme düzeyi aşağıdaki gibidir: Bilgi: Bilgilerin olduğu gibi hatırlandığı basamaktır. Kavrama: Bilgilerin yorumlanarak farklı şekillerde ifade edildiği basamaktır. Uygulama: Bilgilerin uygulanması, hayata geçirilmesi, tatbik edilmesi aşamasıdır. Analiz: Bilgilerin ayrıştırılması, sınıflandırılması, karşılaştırılması gibi yetenekleri içerir. Sentez: Bilgilerin kullanımıyla özgün ve yeni bir ürün ortaya koymayı gerektirir. Değerlendirme: Ölçütlere göre; eleştirme, değerlendirme ve yargılamayı gerektirir. Bu bilgiler ışında doğru cevap A seçeneğidir. 49. Farklı etkinliklerden yararlanılarak tüm öğrencilerin ortak bir ürün ortaya koymalarını sağlamayı amaçlayan öğretim tekniği istasyondur. Doğru cevap D seçeneğidir. 8