ÖZEL EGE LİSESİ DOĞANIN HEDİYESİ: DOĞAL ANTİBAKTERİYEL DİŞ MACUNU

Transkript

1 ÖZEL EGE LİSESİ DOĞANIN HEDİYESİ: DOĞAL ANTİBAKTERİYEL DİŞ MACUNU HAZIRLAYAN ÖĞRENCİLER: Tankut ÇEKİÇ DANIŞMAN ÖĞRETMEN: Nilüfer DEMİR İZMİR 2017

2

3 İÇİNDEKİLER 1. Projenin amacı Diş Macunlarının Yapısı ve İçerikleri Flourid Maddesinin Zararları Zerdeçal Yapısı.2 5. Diş Sağlığını Tehdit eden Bakteriler Yöntem Bulgular 5 5. Ulaşılan sonuçlar ve sonuçların değerlendirilmesi Kaynaklar...6 1

4 PROJENİN AMACI Ağız ve diş sağlığımız için kullandığımız birçok zararlı madde içeren diş macununu daha sağlıklı, antimikrobiyal zerdeçal ekstraktı ile zenginleştirmek; insan ve çevre dostu olan malzemeler kullanılarak doğal diş macunu üretmektir. DİŞ MACUNLARININ YAPISI VE İÇERİKLERİ Ağız ve diş sağlığımızı korumak için kullanılan diş macunları bizler ve doğa için zararlı maddeler de içermektedir. Diş macunlarının içerdiği bazı kimyasal maddelerin etkileri bizlere çok ciddi zararlar verebilmektedir. Yapılan araştırmalarda olumsuz etkilerin damarlar, sinir sistemi, kemik yapısı ve dişlerde ağır bir tahribat olduğunu ispatlamıştır (1). FLOURİD MADDESİNİN ZARARLARI Birçok diş macununun içerdiği 19.yüzyılda yaygın bir deyimle 'Şeytan Zehiri' olarak bilinen Sodyum Fluorid, fare zehiri olarak kullanılıyordu. Birçok endüstri kolunun atık ürünü olan ve sodyum silikofluorid ile birlikte elde edilen fluorid özellikle boksit'den elde edilen alüminyum üretimi endüstrisinin bir atığıdır. Depolanması oldukça güçtür. Denizlerin dibine depolandığında milyonlarca balığın ve deniz canlısının ölümüne neden olmakta, eğer toprağa depolanırsa nehirlere ve yeraltı sularına karışmakta ve toprağı zehirlemektedir. Metali yeme özelliği de bulunduğu için sodyum fluoridin depolanması için üretilen konteynırlar oldukça pahalıya mal olmaktadır. Ayrıca diş macunları ve sabunlarda kullanılan kimyasal maddeler anne adayları için çok tehlikeli olabilir. Florida Üniversitesi'nde yapılan araştırmaya göre Türkiye'de de satılan birçok ünlü diş macunu markasında ve sabunun içinde bulunan triclosan maddesi anne karnındaki bebeğe zarar veriyor. Daha önce yapılan araştırmalarda triclosanın laboratuvar hayvanlarında karaciğer hasarına neden olduğu belirlenmiştir (2). ZERDAÇAL YAPISI Amerikan Kanser Araştırmaları Derneği nin (AACR) yayınladığı sonuçlara göre Zerdeçal, üç önemli özelliği ile ön plana çıkmaktadır: 1. Antikanserojen özellik, 2. Antioksidan özellik, 2

5 3. Antiinflamatuar özellik Zerdeçal, sindirim sisteminde diğer kimyasal antiinflamatuar ilaçların neden olduğu mukoza ve kan hücresi hasarlarına neden olmadan, uzun süreler olmak üzere, romatizmal hastalıklar ve osteporozda, ayrıca yine iltihabi orijinli gastrit, bulbit, duodenit, ileit ve kolitte başarı ile kullanılabilir. DİŞ SAĞLIĞINI TEHDİT EDEN BAKTERİLER Diş çürüğü, bakterilerin dişin sert yapısını oluşturan diş minesi, dentin ve sement tabakalarına hasar verdiği bir hastalıktır. Bu dokularda bakterilerin çalışması sonucu zamanla dişlerde kaviteler (oyulmuş boşluklar) meydana gelmektedir. İki grup bakterinin bunların meydana gelmesinden sorumlu olduğu düşünülmektedir: Streptococcus mutans ve Lactobacillus sp. Streptococcus mutans adlı bakteri çürüğün başlangıcında en önemli role sahiptir. Bu bakteri salgıladığı bazı maddelerle diş yüzeyinin yapışkanlığını artırarak bakteriler ve gıda artıklarının diş yüzeyine daha kolay yapışmasına sebep olur (3). Ağız kavitesinde 300 den fazla türde bakteri vardır. Bunlardan yalnızca karyojenik bir organizma olan Streptococcus mutans (MS) çürüğe neden olmaktadır. Diş yüzeyine başlıca ilk kolonize olan bakteriler Streptococcus ve Actynomyces lerdir (3). YÖNTEM 2 g zerdeçal tozu ile % 80 lik 100 ml etanol ile 6 saat manyetik karıştırıcıda balık yardımıyla karıştırılır. 60 C de ekstraksiyona bırakılır ve işlem sonunda süzme kağıdı ile süzülür. Filtre kağıdı ile süzülen zerdeçal ekstraktları tortulu kısımdan ayrılır. Her petri kabına yaklaşık olarak 20 ml olacak şekilde aktarılan zerdeçal ekstraktları 37 C deki inkübütöre kaldırılarak gece boyunca alkolün uzaklaşması sağlandı. 3

6 Alkolü uzaklaştırılan petrilere 1 ml gliserol ilave edilerek zerdeçal ekstraktı tekrar çözüldü. Toplamda 5 ml gliserol 20 ml distile su ve 1 ml Hindistan cevizi yağı iyice karıştırıldı ve kıvam vermek için 0,2 g agar ilave edilip mikrodalga fırında homojenize edildi. Oda sıcaklığına gelinceye kadar soğutuldu ve kıvamına bakıldı. Jelimsi yapısı ile yarı akışkan bir macun elde edildi. 4

7 Zerdeçal ekstraktından 0,01 ml örnek mikro pipet yardımıyla alındı. Streptococcus mutans bakterilerinin ekimi yapılan petri kabının ortasına 0,01 ml örnek aşılandı. 37 C de bir gün inkübasyona bırakıldı. Bir günün sonunda inhibisyonzonu olup olmadığı incelendi. 5 mm alanda açılma oldu. Böylelikle zerdeçal ekstraktının antimikrobiyal olduğu gözlemlendi. BULGULAR Diş yapısını korumaya yardımcı Hindistan cevizi yağı ile desteklenen doğal macun içine kıvam sağlayabilecek gliserin ve agar eklendi ve jelimsi yapı elde edildi. Elde edilen karışım tamamen doğal maddelerden meydana gelmesi ve ürettiğimiz doğal diş macununun içeriğinde yer alan zerdeçal özütü, diş çürümesinde büyük rol oynayan Streptococcus bakterilerine karşı inhibe edici etkisinin olduğu gözlendi. 5

8 ULAŞILAN SONUÇLAR VE SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ Doğal diş macunu yapımında kullanılabilen bitkisel gliserin, kabartma tozu, Hindistan cevizi yağı ve nane uçucu yağı gibi maddeler kullanılabiliyor. Bu malzemelere ek olarak zerdeçal ekstresi de eklenerek sağlıklı ve antimikrobiyal diş macunu elde edilebilir. Zerdeçalın antikansorejen etkisi bilinmekte bu özelliğinin az oranda bile olsa diş macununun yutulması durumunda kişi sağlığına olumsuz bir etkisinin bulunmaması son derece önemlidir. Ülkemizde rahatça bulunabilen zerdeçal ile diş sağlığımızı daha doğal yollardan koruyabiliriz. Böylelikle üretimi ve raf ömrünün uzunluğunu sağlamak amaçlı kullanılan birçok kimyasaldan ve kanserojen maddeden de uzak durulmuş ve düşük bütçeyle sağlığımızı korumuş oluruz. Bu sonuçlar ışığında meyan kökünün diş çürümesine sebep olan Streptoccoccus mutans bakterilerine karşı antibakteriyal etki gösterdiği saptanmış ve daha önce denenmemiş zerdeçal içeren diş macunu geliştirilmesi ile sadece dişleri temizleyecek bir diş macunu üretilmeyip aynı zamanda diş çürüklerini önleyici bir diş macunu geliştirilmiştir. Kaynaklar 1 hürriyet, 05/12/2010 [1] [2] [3] Roberson TM, Heymann OH, Swift EJ. Sturdevant s Art andscience of OperativeDentistry, Gürgan S, YalcinCakir F, 3. Bölüm: Karyoloji: Lezyon, Etyoloji, Önleme ve Kontrol (Cariology: TheLesion, Etiology, Preventionand Control), Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri; p