KARADENİZ DE KALKAN BALIĞI (Psetta maxima) YETİŞTİRİCİLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KARADENİZ DE KALKAN BALIĞI (Psetta maxima) YETİŞTİRİCİLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI"

Transkript

1 T.C. TARIM ve KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI TARIMSAL ARAŞTIRMALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KARADENİZ DE KALKAN BALIĞI (Psetta maxima) YETİŞTİRİCİLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI (TAGEM/HAYSÜD/2000/12/01/011) PROJE SONUÇ RAPORU Nilgün AKSUNGUR (Proje Lideri) Muharrem AKSUNGUR Dr. Bilal AKBULUT Dr. Temel ŞAHİN Cennet ÜSTÜNDAĞ Yılmaz ÇİFTÇİ İlyas KUTLU Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü TRABZON 2003

2 II

3 I.. ÖNSÖZ Karadeniz de deniz kafeslerinde balık üretimi önem kazanan bir sektördür. Bu sektörün ülke ekonomisine katkısı her geçen gün biraz daha artmaktadır. Başlangıçta çok sayıda girişimci Karadeniz de kafeslerde gökkuşağı alabalığı üretimine başlamış, ancak yaz başlangıcında su sıcaklığının 20ºC yi geçmesi önemli sorunlar yaratmıştır. Sonuçta çoğu girişimci faaliyetlerini durdurmuş, diğerleri ise alternatif yaklaşım ve türler aramaya başlamıştır. Son dönemde, bu amaçla Enstitümüzün de öncülüğü ile levrek ve çipura gibi türlerin ağ kafeslerde yetiştiriciliği başlatılmıştır. Özellikle yıl boyunca üretimi yapılabilecek ilk alternatif tür olarak levrek balığının ekonomik ölçekte üretimine başlanmıştır. Fakat yetiştiricilerin yeni türlere ilişkin talebi sürmektedir Ülkemizde kalkan balığı yetiştiricilik çalışmaları 1997 yılında başlatılmış olup, Karadeniz de Kültür Balıkçılığının Geliştirilmesi Projesi adı altında Japon (JICA) ve Türk (TÜGEM) hükümetleri arasındaki teknik işbirliği ile Enstitümüz bünyesinde devam etmektedir. Bu proje ile yassı balık yavru üretim ve yetiştirme tekniklerinin araştırılması ile Türkiye nin Karadeniz kıyılarında yetiştiriciliğin yaygınlaştırılmasının yanı sıra, Karadeniz deki kalkan stoklarının geliştirilmesi de amaçlanmaktadır. Yürütmüş olduğumuz bu proje çalışması Türk ve Japon tarafının 1998 yılında yaptıkları bir toplantı sonucunda kuluçka orijinli balıkların yetiştiricilik koşullarında pazar boyuna kadar olan dönemde büyütülmesine ilişkin olarak planlanmıştır. Böylelikle kalkan balığı yetiştiriciliği özel sektöre yaygınlaştırılmadan önce, büyüme performansı, yem değerlendirme ve bölgemize uygun yetiştiricilik teknikleri gibi ihtiyaç duyulan konularda gerekli parametrelerin elde edilmesi amaçlanmıştır. Yürütmüş olduğu çalışmalardan dolayı proje lideri Nilgün AKSUNGUR a, Proje ön teklifi ve kesin teklifi aşamasında proje lideri olan ancak askerlik hizmeti nedeni ile proje başlamadan ayrılan Dr.Bilal AKBULUT a, proje çalışmalarında araştırmacı olarak görev yapan; mühendisler Muharrem AKSUNGUR, Cennet ÜSTÜNDAĞ ve Yılmaz ÇİFTÇİ ye; kalkan balığının yaşam ortamını oluşturan denizde, aylık periyotlar halinde fiziksel ve kimyasal analizler yapan kimyager İlyas KUTLU ya, laborant Bayram ZENGİN e; proje çalışmalarına katkıda bulunan biyolog Şirin FİRİDİN ve mühendis Hülya ESENBUĞA ya ve projenin çeşitli aşamalarında yardımları olan enstitü personeline teşekkür ederim. Hazırlanan bu sonuç raporunda yer alan bulguların, soyu tükenme noktasına gelmiş olan kalkan balığının yeniden kültüre alınması neticesinde ülkemiz su ürünleri üretimi ve yetiştiricilik faaliyetlerine katkısı olacaktır. Proje bulgularının değerlendirilmesi sonucunda kalkan balığı hakkında bilinmeyen soruların bir çoğuna cevap verildiği düşüncesindeyim. Bu konuda yapılacak yeni çalışmalara ışık tutması dileğiyle. Dr.Temel ŞAHİN Enstitü Müdürü

4 II.. İÇİNDEKİLER I.. ÖNSÖZ... I I.. İÇİNDEKİLER... II III.. KISALTMA TANIMLARI... III IV.. TABLO VE ŞEKİLLER LİSTESİ... IV V.. ÖZ... V VI.. ABSTRAKT... VI 1.. GİRİŞ Araştırmanın Amacı ve Önemi Araştırma Hedefleri Kalkan Balığının Genel Özellikleri Sistematikteki Yeri Morfolojik ve Anatomik Özellikleri Dağılım ve Biyolojik Özellikleri Üreme Özellikleri LİTERATÜR ÖZETİ Genel Yetiştiricilik Metotları Yavru Üretimi Ön Büyütme (On-growing) Dönemi Büyütme (Grow-out) Dönemi Hasat ve Pazarlama MATERYAL VE METOT Balık Materyali Yem Materyali Kafes ve Tank Materyali Araştırma Planı Çevresel Parametrelerin Belirlenmesi Biyometrik Ölçümlerin Yapılması Yemleme Tekniği ve Yem Değerlendirmenin Belirlenmesi Büyümenin Belirlenmesi Yaşama Oranının Belirlenmesi Verilerin Değerlendirilmesi BULGULAR ve TARTIŞMA Proje Çalışmalarında Elde Edilen Bulgular Ön Çalışmalar Kafes Modeli Geliştirilmesi Çevresel Parametrelerin Takibi Kafeslerde Stok Yoğunluğu Denemesi Kafes Denemesi Tank Denemesi... 28

5 III Tuzluluk Denemesi Özel Sektöre Verilen Balıkların İzlenmesi Tartışma Kalkan Balığının Büyüme Özellikleri Çevresel Faktörler Sıcaklık Tuzluluk Işık Oksijen Amonyak Beslenme Faktörleri Dengeli Beslenme Diyetleri Pelet Yemler Optimal Beslenme Yöntemleri Yüksek Enerjili Diyet Kullanımı Biyotik Faktörler Genetik Faktörler Büyümede Genetik Seleksiyon Cinsiyet Farklılığının Büyüme Üzerindeki Etkisinin Genetik İzahı Sonuçlar ve Tavsiyeler ÖZET LİTERATÜR LİSTESİ LİFLET ÖRNEĞİ YÜRÜTÜCÜLERİN ÖZGEÇMİŞİ BİBLİYOGRAFİK BİLGİ FORMU... 56

6 III.. KISALTMA TANIMLARI Yem değerlendirme oranı (FCR) : Bir kg canlı ağırlık artışı için tüketilen yem miktarının sayısal ifadesidir. Spesifik büyüme oranı (SBO) : Belirli bir yaştaki balığın son ağırlığının veya son boyunun ilk ağırlığa veya boyuna oranının doğal logaritmasıdır. Mutlak boy artışı (MBA) : Belirli bir zaman diliminde (ay, yıl) balıktaki boy değişiminin mutlak ifadesidir. Mutlak ağırlık artışı (MAA) : Belirli periyotlarda (ay, yıl, vb) tartılan balıklarda iki tartı arasındaki ağırlık farkının mutlak ifadesidir. Oransal boy artışı (OBA) : Balığın herhangi periyotta gösterdiği boy değişiminin oransal (%) ifadesidir. Oransal ağırlık artışı (OAA) : Balığın herhangi periyotta gösterdiği ağırlık değişiminin oransal (%) ifadesidir. Kondisyon faktörü (K) : Balıklarda beslenmenin göstergesi olan ve ağırlığın boy ile ilişkisini belirten faktör. Yaşama oranı (YO) : Belirli bir dönemde ölen balık sayısının toplam balık sayısına oranı.

7 V IV.. TABLO ve ŞEKİL LİSTELERİ Tablolar Listesi Tablo - 1. Karadeniz de en çok avlanan ticari balıklar ve bunlara ilişkin perakende pazar satış fiyatları (DİE, 2001)... 1 Tablo - 2. Dünyada kalkan balığı kültür üretimi (metrik ton)... 2 Tablo - 3 Araştırmada kullanılan yemin bileşimi Tablo - 4 Proje ön çalışmalarında su sıcaklığının aylık değişimi Tablo - 5 Proje ön çalışmalarında boy, ağırlık ve kondisyon faktörü aylık değişimleri Tablo - 6 Denemeler süresince deniz suyunun bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerin aylık değişimi Tablo -7 Denemeler süresince deniz suyunun bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri Tablo 8 Stok yoğunluğu denemesinde boy, ağırlık ve kondisyon faktörü değerleri Tablo - 9 Kafeslerde stok yoğunluğu denemesinde büyüme, yaşama oranı ve yem değerlendirme değişimi 23 Tablo - 10 Kafes denemesinde(4x4x1.5 m), boy, ağırlık ve kondisyon faktörü aylık değişimleri Tablo - 11 Kafes denemesinde büyüme, yaşama oranı ve yem değerlendirme değişimi Tablo - 12 Tank denemesinde aylık boy, ağırlık ve kondisyon faktörü değişimleri Tablo - 13 Tank denemesinde büyüme, yaşama oranı ve yem değerlendirme değişimi Tablo - 14 Tuzluluk denemesinde karışım sudaki bazı fiziksel ve kimyasal parametreler Tablo - 15 Özel sektör işletmelerine verilen kalkan balıklarına ait boy, ağırlık ve kondisyon faktörü değerleri Tablo - 16 Kalkan balığı için geliştirilmiş bazı yem içerikleri Şekiller Listesi Şekil 1. Kalkan balığı (Karadeniz kalkanı), Psetta maxima... 4 Şekil 2. Kalkanın Karadeniz deki bölgesel dağılımı ve göç hareketleri (Ivanov ve Beverton, 1985 den)... 5 Şekil 3- İlk 3 yıllık dönemde kalkan balıklarında mevcut ve potansiyel büyüme Şekil 4 Proje uygulama alanları Şekil 5 Proje deneme planları ve çalışmalarının şematize edilmesi Şekil 6 Proje ön çalışmalarında kullanılan dip kafesin görünümü Şekil - 7 Proje ön denemelerinde boy ve ağırlık artışları Şekil - 8 Araştırma süresince denenen kafes modelleri Şekil - 9 Kafeslerde stok yoğunluğu denemesinde aylık boy ve ağırlık artışı Şekil - 10 Kafeslerde stok yoğunluğu denemesindeki balıkların yaşama oranları Şekil - 11 Kafes denemesinde sıcaklığa göre boy-ağırlık değişimi Şekil - 12 Kafes denemesinde mutlak boy ve ağırlık artışı Şekil - 13 Kafes denemesinde oransal boy ve ağırlık artışı Şekil - 14 Kafes denemesinde spesifik büyüme oranı ve yem değerlendirme oranı Şekil 15 Kafes denemesinde aylık yaşama oranının su sıcaklığına göre değişimi Şekil 16 Tank denemesinde boy ve ağırlık artışı Şekil - 17 Tank denemesinde mutlak boy ve ağırlık artışı Şekil - 18 Tank denemesinde oransal boy ve ağırlık artışı Şekil - 19 Tank denemesinde spesifik büyüme ve yem değerlendirme oranları Şekil - 20 Tank denemesinde aylık ortalama yaşama oranı ve total yaşama oranı değişimleri Şekil 21 Denemeler sırasında ağırlık artışına uygulanan projeksiyon Şekil 22 Kalkan balıklarında cinsiyet farklılığının büyüme üzerine etkisi... 42

8 VI V.. ÖZ Bu çalışma, 1997 yılında başlatılan ve JICA ile ortaklaşa yürütülen Karadeniz de Balık Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi projesinin devamı niteliğindedir. Enstitümüzün deniz balıkları kuluçkahanesinde üretilen kalkan yavruları, tank ve kafes ünitelerinde pazar boyuna (yaklaşık 1 kg) kadar büyüme, yaşama ve yem değerlendirme oranları araştırılarak, bölge şartlarında (deniz suyu sıcaklığı 8-26 C; S 16 18) en uygun bakım ve besleme tekniği ile yetiştiricilik imkanları belirlenmeye çalışılmıştır. Böylece özel sektöre yaygınlaşmadan önce, yetiştiricilikte karşılaşılması muhtemel problemler ve çözümlerine ilişkin ön bulgular elde edilmiştir. Eylül 2000 de kafeslerde, Mart 2001 tarihinde tanklarda denemeler başlatılmış ve iki yılı (27 ay) aşkın süre takipleri yapılmıştır yılı içerisinde ayrıca kafeslerde stok yoğunluğu denemesinin yanında, özel sektöre verilen kalkan balıklarının takip ve ölçümleri de bu dönem içerisinde gerçekleştirilmiştir yılı süresince tanklardaki deneme sürdürülmesine karşın, kafeslerdeki denemelerde iki sezon, artan su sıcaklığına bağlı ölümler görülmesi nedeniyle deneme Haziran 2002 tarihi itibarıyla bitirilmiştir. Tanklarda yapılan büyüme denemesi Aralık 2002 tarihine kadar devam ettirilmiştir. Kafes denemesinde balıklar 18 ayda ortalama 33.6±0.31 cm boy ve 547.6±14.18 g ağırlığa; tanklarda ise 22 ay boyunca sürdürülen denemelerde balıklar ortalama 37.1±0.24 cm boy ve 836.5±17.33 g ağırlığa ulaşmıştır. Kafes denemelerinde yüzeydeki deniz suyu sıcaklığının kalkan balığının letal (28-30 C) sınırının üzerine çıkması sonucu; toplu balık ölümleri görülmesine rağmen, tank denemesinde 27 m derinlikten alınan deniz suyu kullanıldığı için yaz sezonunda yüzey suyu sıcaklığı etkisi nispeten hafifletilmiş ve bu dönemde balıklarda ölüm görülmemiştir. Ayrıca kış aylarında su sıcaklığı 10 C nin altına düştüğü dönemlerde yem alımının azaldığı gözlenmiştir. Kalkan balığının üreticilere tanıtılması ve yetiştiriciliğinin teşviki için deneme amacıyla Rize, Ordu, Çanakkale ve Muğla (Milas) illerindeki balık üreticilerine büyütmeleri için verilen kalkan yavrularının gelişmeleri takip edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Kalkan balığı, Psetta maxima, Doğu Karadeniz Bölgesi, Kafes, Tank, Büyüme, Stok Yoğunluğu, Yaşama oranı.

9 VII VI.. ABSTRAKT This study is extension of The Fish Culture Development Project in The Black Sea started in1997 and cooperated with JICA. In this study, the growth, survival and food conversion rates of the juvenile turbot reared in the hatchery of institute were examined using the sea cages and fibreglass tanks until marketable size (about 1 kg) in local conditions (temperature 8-26 C, salinity 16-18psu) and the most suitable rearing technique was researched. Thus, before rearing technique is transferred to private sector, problems that can be encountered during rearing period and probable solutions were obtained. The trials in the sea cages in September 2000 and in the fibreglass tanks in March 2001 were started and were observed more than 2 years (27 months). Moreover, in 2001, stocking density in the sea cages was researched and measurement data of fish that given private sector were collected. Although the trials in the tanks were followed until December 2002, the trials in the sea cages were finished in June 2002 because of deaths caused water temperature. The average total length and body weight of fish in the sea cage at the end of 18 months were 33.6±0.31cm and 547.6±14.18 g respectively, while the average total length and body weight of fish in the tanks at the end of 22 months were 37.1±0.24 cm and 836.5±17.33 g respectively. In the sea cage trials, increasing temperature of water surface exceeded the lethal level of turbot (28-30 C) and many fish died. But in the tanks trials, death was not observed in the same season, because for tanks, seawater provided from 27 m depth was used. When water temperature decreased under 10 C in winter, decrease in food intake of fish was observed. Also, the growth of turbot given fish farmers to encourage rearing of this fish was followed. The farmers are in Rize, Ordu, Çanakkale and Muğla (Milas). Key Words: Turbot, Psetta maxima, East Black Sea Region, sea cages, tank, growth, stocking density, survival rate.

10 1 1. GİRİŞ 1.1. Araştırmanın Amacı ve Önemi Kalkan balığı, Karadeniz deki dip balıkları içerisinde, mezgit ve barbunya ile birlikte en fazla avlanan, ekonomik bir türdür. Eti son derece lezzetli ve pazar değeri yüksek olan kalkan balığının avcılık yolu ile üretimi diğer deniz balıklarına göre çok düşüktür. Karadeniz de en çok avlanan; hamsi, istavrit, palamut, kefal, mezgit ve barbunya gibi ticari türlerinde yer aldığı toplam av miktarı içerisindeki oranı %0.61 olarak tespit edilmiştir (DİE, 2001). Buna karşın iç piyasadaki pazar değeri, diğer ticari türlere göre oldukça yüksektir yılı verilerine göre, kalkan balığının ortalama perakende satış fiyatı 7 ila 8 ABD $ arasında değişim göstermiştir (Tablo 1) (DİE, 2001). Tablo 1. Karadeniz de en çok avlanan ticari balıklar ve bunlara ilişkin perakende pazar satış fiyatları (DİE, 2001) Türler Üretim (%) Kalkan birim fiyatına Ortalama Pazar fiyatı karşılık gelen balık miktar (kg/abd $) (kg) Hamsi Kefal Mezgit Palamut Kefal Tirsi Barbunya Kalkan Ülkemiz sularındaki en önemli av sahasını Karadeniz oluşturmaktadır. Türkiye denizlerindeki toplam kalkan üretiminin %97.4 ü Karadeniz den, üretimin geri kalan kısmı ise Marmara (%2.4) ve Ege (%0.2) den sağlamaktadır (DİE, 2001). Son yıllarda artan iç talebe karşın üretimin yeterli düzeyde olmayışı, ekonomik önemini daha da arttırmıştır. Özellikle kalkan balığı ihracatında sorunsuz ve iyi fiyat bulan bir pazar olması talebin karşılanamamasına neden olmaktadır. DİE verilerine göre, 2000 yılında 1740 kg taze/soğutulmuş ve dondurulmuş kalkan eti ihraç edilmiştir (DİE, 2001). Ülkemizde satılan kalkan balığının büyük bir bölümü Kerç boğazı ve Tuna deltası açıklarındaki geleneksel av sahalarından sağlanmaktaydı. Aynı dönemde kıyılarımızda, genellikle sadece bahar aylarında kalkan balığı avlanmaktaydı yılında Karadeniz e sınırı olan ülkeler arasında imzalanan Karadeniz Ekonomik Saha Antlaşması, gereği her ülke balıkçılık alanını 200 deniz miline kadar, Karadeniz in açık sularını kapsayacak şekilde büyütmüş ve geleneksel kalkan balığı av sahalarımız Rusya, Ukrayna, Romanya ve Bulgaristan ın tasarrufu altına girmiştir (Acara, 1985). Sonraki dönemlerde kalkan avcılığının kıyılarımıza sıkışması ve artan av gücünün de baskısı ile üretim giderek düşmüş ve son 25 yılda, Türkiye nin Karadeniz deki av miktarı 399 ton ile 5250 ton arasında değişerek, inişliçıkışlı bir seyir izlemiştir (Prodanov vd, 1997; DİE, 2001). Kalkan balığı, ticari öneminden ve kültür ortamında yeterli büyüme performansı göstermesinden dolayı, yetiştiriciliği yapılan deniz balıkları grubu içerisinde yer almıştır. Büyüme ve yem dönüşüm oranının yüksek olması, yapay ortama kolay adaptasyon sağlaması ve hastalıklara dayanıklı olması yetiştiriciliğine duyulan ilgiyi arttırmıştır. Batı Avrupa ülkeleri (Atlantik kalkanı; Scophtalmus maximus) ve Ukrayna tarafından (Karadeniz kalkanı; Azak kalkanı) son 20 yıldır kültür çalışmaları başarılı bir şekilde uygulanmaktadır (Zengin, 2000; Maslova, 2002 ).

11 2 Atlantik kalkanı için kontrollü döl alımı ve büyütme tekniği İskoçya da geliştirilmiş, ancak, deniz suyu sıcaklığının düşük olması nedeniyle pazar büyüklüğüne ulaşması oldukça uzun zaman almıştır (minimum 2-3 yıl). Bu nedenle, üretim teknolojisi su sıcaklığının daha uygun olduğu Fransa, İspanya ve Şili ye transfer edilmiştir. İspanya da deniz platformlarında, ahşap tabanlı kafeslerde yetiştirilmektedir. Karadeniz kalkanının ise Ukrayna ve Rusya tarafından üretim tekniği geliştirilerek pazar büyüklüğüne kadar ulaştırılmıştır. Ancak Sovyetler Birliğinin dağılması ile çalışmalar sekteye uğramış ve kuzey de geliştirilmiş olan teknoloji Türkiye ye transfer edilememiştir (Çelikkale vd. 1999). Avrupa da kalkan balığı çiftlikleri halen öncelikli endüstriler arasındadır ve üretim sürekli olarak artmaktadır de 270 ton, 10 yıl sonra 3327 ton olan üretim miktarı 2000 yılında 5390 tona ulaşmıştır. Bu üretimin %70 i İspanya, %18 i Fransa ve %9 u Portekiz çiftlikleri tarafından gerçekleştirilmiştir. İngiltere, İrlanda ve Norveç diğer üretim yapan ülkelerdir. Avrupa da üretimde olduğu gibi pazarlama konusunda da liderliği İspanya yapmaktadır. Avrupa dışında 1992 yılında Avrupa dan getirilen juvenillerle 17 tonluk üretim gerçekleştirilen Şili bu konuda özellikle İngiltere den aldığı teknik destek sayesinde üretimini artırmıştır (Tablo 2). Şili kültür ortamında üretilen juveniller ile 1997 yılında 210 tona, 1999 yılında 450 tona çıkan üretiminin çoğunu Asya ve Amerika ya ihraç etmiştir (Person-Le Ruyet, 2002). Tablo 2. Dünyada kalkan balığı kültür üretimi (metrik ton). İngiltere- Norveç- İspanya Fransa Portekiz Şili İrlanda Danimarka <100 < < < Kaynak : Ofimer ve ICES, Şili için kabul edilen (Alvial ve Manriquez, 1999). Türkiye de kültür veya kuluçkahane şartlarında kalkan yavrusu elde edilemediğinden kültür kalkan henüz piyasaya sürülememiştir. Piyasada satışa sunulan kalkan ise, Türkiye nin Karadeniz kıyısal sularından, esas olarak galsama ağları ile balığın üreme sezonu olan nisan mayıs aylarında yakalanan doğal kalkandır. Balığın sergilediği göç rejiminden dolayı üreme sezonu dışında yeterli miktarda avlanması mümkün olmamaktadır (Zengin, 2000; Çiftçi vd., 2002). Ülkemizde kalkan balığı yetiştiricilik çalışmaları 1997 yılında başlatılmış olup, Karadeniz de Kültür Balıkçılığının Geliştirilmesi Projesi adı altında Japon (JICA) ve Türk (TÜGEM) hükümetleri arasındaki teknik işbirliği ile Trabzon Merkez Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü nde devam etmektedir. Bu proje ile yassı balık yavru üretim ve yetiştirme tekniklerinin araştırılması ile Türkiye nin Karadeniz kıyılarında yetiştiriciliğin yaygınlaştırılmasının yanı sıra, Karadeniz deki kalkan stoklarının geliştirilmesi de amaçlanmaktadır (Hara, 2002). Kalkan, Türkiye de yakın gelecekte büyük firmaları sektöre çekebilecek ekonomik değeri yüksek bir türdür. Karadeniz de kalkanın 4 ayda 4 g ağırlıktan 50 g a ve 36 ay sonunda pazar boyu olan 1.5 kg a ulaşabileceği tahmin edilmektedir. Ancak, Karadeniz de, Atlantik kalkanında karşılaşılan sorunlara ilave olarak, alabalık ve salmon yetiştiriciliğinde olduğu gibi yüksek yaz sıcaklıkları söz konusudur (Çelikkale vd. 1999).

12 3 Yürütmüş olduğumuz bu proje çalışması; Türk ve Japon taraflarının 1998 yılında yaptıkları bir toplantı sonucunda, kuluçka orijinli balıkların yetiştiricilik koşullarında pazar boyuna kadar büyütülmesine ilişkin olarak planlanmıştır. Böylelikle kalkan balığı yetiştiriciliği özel sektöre yaygınlaştırılmadan önce, büyüme performansı, yem değerlendirme gibi ihtiyaç duyulan konularda gerekli parametrelerin elde edilmesi amaçlanmıştır Araştırma Hedefleri - Kalkan balığının pazar boyuna (yaklaşık 1 kg) kadar büyütülmesi. - En uygun yetiştiricilik tekniğinin (kafes, tank, derinden su alma, dip kafes uygulamaları, kafes modeli vb) belirlenmesi. - Yetiştiricilik koşullarında karşılaşılacak muhtemel problemlerin (deniz suyu sıcaklığına tolerans, hastalık vb) çözümü. - Büyütme parametrelerin (büyüme oranları, stok yoğunluğu, yem değerlendirme) belirlenmesi Kalkan Balığının Genel Özellikleri Sistematikteki Yeri Kalkan balığının sistematikteki yerine ilişkin Akşiray (1954), Slastenenko (1956), Fisher vd. (1987), Mater vd (1989) tarafından yapılan taksonomik sınıflandırmalar yetersizdir ve henüz tamamlanmamıştır. Bununla birlikte, Whitehead vd. (1986) ve Amaoka vd. (2001) tarafından son dönemde yapılan sistematik çalışmalar mevcuttur. Phylum (Alem) : Vertabrata Subphylum (Alt alem) : Pisces (Balıklar) Classis (Sınıf) : Osteichthyes (Kemikli Balıklar) Ordo (Takım) : Pleuronectiformes (Yassı Balıklar) Familya (Aile) : Scophthalmidae (Kalkan Balıkları) Genus (Cins) : Psetta (Scophthalmus) Species (Tür) : Psetta maxima (maeotica) (Linnaeus, 1758) Scophthalmus maximus (maeotica) (Pallas, 1811) Türkçe isim : Kalkan, Karadeniz kalkanı, çivili kalkan Morfolojik ve Anatomik Özellikleri Karadeniz için karakteristik olan kalkan balığı türü, üstten yassı, dairesel bir şekle sahiptir. Vücut lateralleri yassılaşmış olup, gözler metamorfoz sonucu vücudun pigment içeren sol tarafında yer almıştır. Erginlerde vücut üzerinde iyi gelişmiş kemiksi dikenler vardır. Vücut yüksekliği başın uzunluğundan daha fazla ve vücut uzunluğunun yarısından fazladır (Yaklaşık %56.9). Yaş ilerledikçe vücut genişliği artar. Genç bireylerde vücut yüksekliği daha az olup, başın uzunluğu vücut uzunluğunun % 29.9 u kadardır. Lateral çizgi çok belirgin olup, gözlerin hizasından başlayarak pektoral yüzgecin bitimine kadar kavisli,

13 4 ondan sonra düz bir şekilde kuyruk yüzgeci başlangıcında sona erer. Ağız hafif dorsal konumlu olup, çeneler birçok sıra oluşturan dişler ile örtülüdür. Dudaklarda ince ve sertleşmiş halkalar bulunur. Burun delikleri gözlerin önünde yer alır (Şekil 1) (Slastenenko, 1956; Fisher vd., 1987). Şekil 1. Kalkan balığı (Karadeniz kalkanı), Psetta maxima Deri kalın ve kaygandır. Vücudun alt tarafı beyaz, bazen de kahverengi-siyah lekeli olabilir. Vücut rengi üst tarafta esmer-boz yada kırmızı boz olup, bazı formlarda hiçbir leke bulunmaz. Bazılarında ise vücudun belirli yada çeşitli yerlerine dağılmış olarak irili ufaklı, koyu kahverengi veya siyahımsı noktalar, halka şeklinde lekeler veya hareler bulunur (Akşiray, 1954; Slastenenko, 1956; Fisher vd., 1987). Yüzgeçler genellikle esmer-grimsi renkte olup, tamamen lekesiz veya belirli yerlerinde koyu esmer-siyahımsı lekeler taşıyabilirler. Dorsal yüzgeç burun bitiminden, kuyruk yüzgeci basenine kadar kesiksiz olarak uzar. Dorsal yüzgecin bitiminden itibaren başlayan yelpaze şeklinde bir kuyruk yüzgeci mevcuttur. Anal yüzgeç, ağız bitiminden başlayarak kuyruk yüzgeci basenine kadar devam eder. Tür için yüzgeç formülü; D 60-71, A 45-52; P 10-13, V 6, C dir. Psetta maxima nın ulaşabileceği maksimum uzunluk 85.0 cm olarak ifade edilmektedir (Akşiray, 1954; Slastenenko, 1956; Fisher vd., 1987) Dağılım ve Biyolojik Özellikler Kalkan balığı, Atlantik in Avrupa ve Kuzey-batı Afrika kıyıları boyunca ve özellikle Kuzey Denizi nde Scophthalmus maximus ve Scophthalmus rhombus olmak üzere iki alt tür ile anılırken; Akdeniz sular sisteminin Karadeniz alt bölgesinde Psetta maxima meaotica, Psetta maxima ponticus ve Scophthalmus rhombus adı altında üç alt tür ile temsil edilmektedir (Akşiray, 1954; Slastenenko, 1956; Fisher vd., 1987). Ayrıca Slastenenko (1956) tarafından, Azak denizinde, Azak kalkanı (Scophthalmus torosus, RATKE) adı altında dördüncü bir türün varlığından söz edilmektedir. Türkiye sularında bu balığın alt tür seviyesindeki taksonomik durumu henüz kesinlik kazanmamıştır. Bilinenlerin çoğu eski ve literatür bilgisi düzeyinde olup, son yıllarda yeterince sahaya yönelik çalışmalar yapılamamıştır. Akşiray (1954) ve Geldiay (1969) tarafından belirtildiği üzere, Türkiye sularındaki kalkanların farklı coğrafik ırklara ait olup olmadığı konusu belirsizdir. Karadeniz de bulunan türlerin, alt tür mü yoksa ayrı bir tür mü oldukları tartışılmaktadır. Popova (1954) ve Karpetkova (1964), kalkan balıklarının birbirine yakın zonlarda karışık yerel populasyonlar oluşturduklarını ve bu olayın markalama

14 5 denemeleri ile ispatlandığını ifade etmektedirler. Buna karşın kalkanın yerel varyetelerinin (ekotipinin) olabileceği görüşü bilim adamlarınca halen tartışılmaktadır. Ergin kalkan tipik bir dip balığıdır. Kumsal ve çamurlu olan zeminleri daha çok tercih etmektedir. Fakat taşlık zeminlerde de rastlanabilmektedir. Karadeniz in midye biyobentosunda ve buna bağlı üst tabakası ile bitişik fazeolin çamurunda daha çok yayılım gösterir. Bu saha dar bir şerit halinde kıyı boyunca uzanmakta, Kerç Boğazı ve Odessa Körfezi nde ise genişlemektedir (Slastenenko, 1956). Kalkan balıklarının yaşam dönemlerine göre davranış ve bulundukları ortam değişmektedir. Yumurtadan çıkan larvalar yaz boyunca denizin açıklarında, C de su sütununun üst tabakalarında bulunurlar. Bu devrenin ilk iki ayında pelajik olan larva, zooplankton ile beslenir. Metamorfozdan sonra yazın ikinci yarısında bentik yaşama dönen larva, sığ kıyı sularında, kumsal koylarda toplanarak küçük krustasealar ile beslenirler. Eylül, ekim aylarında, suların soğuması ile birlikte yavru balıklar, kıyıdan uzaklaşarak m derinliğe inerler. Genel olarak henüz eşeysel olgunluğa ulaşmamış bir veya iki yaşındaki genç bireyler ile, üç yaşındaki balıkların bir kısmı, m derinliklerde yayılım gösterirler. Başlıca kabuklular (krustasea), küçük balık ve balık yavruları (Gobius, Engraulis, Atherina vb) ile beslenirler. Ergin ve eşeysel olgunluğa ulaşmış balıklar ise, mevsime ve fizyolojik durumlarına bağlı olarak, Karadeniz de bütün kıta sahanlığından, 120 m derinliğe (H 2 S tabakasının başladığı, dip yaşamının sınırlarında) kadar dağılım gösterirler. Daha fazla yaşlı olan gruplar derinlerde, genellikle termoklin tabakanın altında genellikle 80 m soğuk su tabakalarında yaşamaktadır. Bu grupların başlıca besinlerini dip ve pelajik balık türleri, kabuklu ve yumuşakçalar oluşturmaktadır. Beslenme faaliyeti, üreme döneminde yavaşlamakta, üreme sonrasında ise yoğunlaşmaktadır (Slastenenko, 1956). Kalkan balığı, bahar aylarında yumurtlamak üzere kıyı şeridine doğru, m lere kadar hareket eder ve yaz boyunca burada küçük göçmen balıklar ile beslenir. Kış aylarında ise, besin gruplarının yoğunluğuna bağlı olarak 50 ile 140 m derinliğe yönelen kalkan balıkları, yaz aylarında m gibi daha sığ suları tercih ederler (Karpetkova, 1980; Ivanov ve Beverton 1985). Popova (1954), Gürcistan açıklarında, hamsinin kışladığı m derinliklerdeki sularda da kalkan balıklarının bulunduğunu kayıt etmiştir. Kalkanın Karadeniz deki bölgesel dağılımı ve göç hareketleri Şekil 2 de gösterilmiştir. Şekil 2. Kalkanın Karadeniz deki bölgesel dağılımı ve göç hareketleri (Ivanov ve Beverton, 1985 den)

15 Üreme Özellikleri Kalkan balıkları ilkbaharda kıyı şeridine, genellikle sahile yakın yerlere, m derinliklere doğru yumurtlama göçü yaparlar (Ivanov ve Beverton 1985). Bulgaristan kıyılarında kalkan balıklarının bu davranışları markalama denemeleri ile kanıtlanmıştır (Karpetkova, 1980). Yumurtlama su sıcaklığına bağlı olarak, 8-12 C lerde, mart-haziran ayları arasında gerçekleşir (Slastenenko, 1956; Fisher vd, 1987). Gordina (1990) tarafından yapılan bir araştırmada, Kuzey Karadeniz de (Sivastopol) yumurtlamanın en yoğun olduğu dönem, su sıcaklığına bağlı olarak nisan-mayıs veya mayıs ayının sonundan haziran ayının ortalarına kadar olan dönem olarak bildirilmiştir. Aynı bölgede, yumurta gelişimi için optimum deniz suyu sıcaklığı, mayıs ayının ilk yarısında yüzeyde; C ler arası, dipte ise 10 C olarak belirlenmiştir (Gordina ve Morochkovskiy, 1995). Karadeniz deki kalkan balıklarının ilk eşeysel olgunluk yaşı, çeşitli bilim adamlarınca farklı olarak bildirilmektedir. Fisher vd (1987), dişi bireylerin eşeysel olgunluğa, 3 veya 4. yılda, nadiren de 2 ve 5 yaşlarında ulaştıklarını ifade etmektedir. Bulgaristan kıyılarında yapılan bir araştırmada, kalkan balıklarının 2 yaşında da eşeysel olgunluğa ulaşabildikleri, ancak daha çok eşeysel olgunluğun 3 ve 5 yaşlarında meydana geldiği saptanmıştır (Ivanov ve Beverton, 1985). Sovyetler Birliği kıyılarında yapılan araştırmalarda, eşeysel olgunluk yaşının daha geç başladığı ifade edilmektedir. Populasyonun %5 nin, erkek bireylerde 3 ve 4 yaşlarında, %60-70 nin ise 5-6 yaşları arasında, dişi bireylerin çoğunluğunun ise 6 ile 8 yaşları arasında seksüel olgunluğa ulaştıkları vurgulanmaktadır (Popova, 1972). Karadeniz in Türkiye kıyılarında (Sinop) yapılan bir araştırmada ise, populasyonun genel olarak (%94.7) eşeysel olgunluğa 3 yaşında ulaştığı tespit edilmiştir (Erdem, 1997). Kalkan, pisi ve dil balıkları gibi bir üreme dönemi içerisinde seri olarak, çok defada yumurtalarını bırakan bir türdür. Yumurtalığında üreme mevsimi boyunca değişik büyüklüklerde yumurtalara rastlamak olasıdır (Talikina, 1972; Jones, 1974; Mc Evoy vd, 1992). Genel olarak yumurtalarını partiler halinde, yaklaşık 10 haftada bırakır. Yumurtlama sıklığı su sıcaklığı ve gün ışığı süresi ile doğru orantılıdır. Bir sezondaki yumurtlama sıklığı çeşitli araştırmacılar tarafından farklı olarak bildirilmesine karşın ortalama batım olarak saptanmıştır (Howell ve Scott, 1989; Mc Evoy, 1989). Atlantik kalkanının (Scophtalmus maximus L.) ortalama yumurta sayısı, ergin bireyler için milyon olarak bildirilmektedir (Jones, 1974; Girin, 1989). Yakın tarihlerde Karadeniz kalkanının (Psetta maeotica) yumurta verimliliği üzerine herhangi bir kayda rastlanmamıştır. En eski kayıt Slastenenko (1956) tarafından verilmekte ve yıllık toplam yumurta miktarının 9 milyon olduğu belirtilmektedir. Svetovidov (1964) ise balık ağırlığına bağlı olarak yumurta veriminin çok yüksek olduğunu ve bir kalkanın üreme sezonu süresince 3 ile 13 milyon arasında yumurta bırakabileceğini ifade etmektedir. Kalkanın yumurtaları pelajik, yumurta kapsülleri düzgün ve küresel, previtellin mesafesi dar, vitellüsleri homojen ve posterior konumlu tek bir yağ damlası içerir. İnkübasyon süresi su sıcaklığına bağlı olarak değişmektedir. Larvanın yumurtadan çıkış süresi; 10 C de 9-10 gün, 12 C de 7 gün ve 14.5 C de yaklaşık 5 gündür. Yumurtadan yeni çıkmış larva genellikle mm uzunluğundadır. Bu dönemde larvalar planktoniktir ve dalga hareketleri ile kıyıya yakın, yaklaşık 10 m derinlikteki sulara taşınırlar. Larva boyu yaklaşık 6 mm ye ulaştığında yüzgeç ışınları gelişmeye başlar. Pelajik evre yaklaşık 60 günde son bulur. Bu safhanın sonunda metamorfoza uğrayan balık dibe göç eder ve gelişimini asimetrik olarak burada sürdürür. Beslenme ortamları olarak değerlendirilen ve sıfır yaş grubundaki yavru balıkların stoka katılmadan önce, yaz ve sonbahar ayları boyunca (yaklaşık altı ay) toplu olarak bulundukları bu sahalar, kıyıya çok yakın bölgelerdir (Russell, 1976).

16 7 2. LİTERATÜR ÖZETİ Kalkan, Psetta maxima, (Scophthalmus maximus) Norveç ten Avrupa nın Atlantik kıyıları boyunca Akdeniz ve Karadeniz e kadar yayılan, yüksek ekonomik değeri nedeniyle bir çok ülkede yetiştiricilikte hedef bir tür olmuştur. Kalkan balığı üzerine yapılan çalışmalar çoğunlukla yetiştiriciliğin en hassas dönemi olan larva evresinde yoğunlaşmıştır. Ancak büyütme evresini içeren çalışmalar da mevcuttur. Kalkan yetiştiriciliği konusunda en eski bilgi bu yüzyılın başında sağımla larva edildiği bildirmesine ilişkindir. Fakat bu konudaki çalışmalar esas olarak İngiltere ve Fransa da 1970 li yıllarda yapılmıştır. İspanyada ise ilk yetiştiricilik denemeleri 1980 li yılların başında gerçekleşmiştir. Birçok ülkede kuluçkahanede üretim teknikleri üzerine çalışmalar yapılmaktadır. Bugün artık birkaç bin ton üretim yapılabilen özel sektör üretimi söz konusudur (Arnaiz, 1994). Kalkan balığının çevre istekleri fazla bilinmemesine rağmen, yetiştiriciliğinin büyütme safhasında 2-30ºC arasında değişen su sıcaklığına ve tuzluluklara toleranslı olup, optimal su sıcaklığı 15 19ºC dir. Karadaki yetiştiriciliğinde 1 m derinliğinde ve m 3 hacminde beton, PVC, tahta gibi malzemelerden yapılmış havuz veya tanklar kullanılırken, denizde ise 1-2 m derinliğinde çeşitli ebatlarda ağ kafesler kullanılmaktadır (TÜGEM, 1993). Atlantik kalkanının yetiştiriciliğinde karşılaşılan en önemli sorunlardan biri İspanya da dahi doğal kalkan büyüklüğü olan 2-3 kg a 3 yıldan daha uzun bir sürede ulaşılabilmesidir. Kabul edilebilir büyüklük olan 1.5 kg ise 2 yıldan daha uzun bir süre gerektirir. Bu nedenle porsiyonluk kalkan olarak adlandırılan g ağırlığa yılda ulaşabilen yeni bir büyüklüğün promosyonu yapılmaktadır. Ancak kalkanın anatomik yapısı (kemikler) nedeniyle bu büyüklük tüketiciden fazla rağbet görmemektedir. Diğer bir sorun ise % 20 ye kadar ulaşan hatalı pigmentasyona (Koyu kahverengi ve beyaz) sahip balıklardır. Bunun metamorfoz öncesindeki besin kalitesinden kaynaklandığı bilinmesine rağmen, henüz pratik bir çözüm bulunmamıştır (Çelikkale vd. 1999). Karadeniz kalkan balığının yavru üretimi ile ilgili çalışmalar Rusya ve Ukrayna da 1990 da başlatılmış fakat bu günlerde sadece devlet destekli Rusya kuluçka ünitesi ve Rusya nın güneyinde Anapa da bir özel tesis bu konuda çalışmaktadır. Burada yapılan çalışmalarda yalnızca doğal stokların desteklenmesi hedeflenmektedir (Maslova, 2002). Ancak Sovyetler Birliğinin dağılması ile çalışmalar sekteye uğramış ve kuzey de geliştirilmiş olan teknoloji Türkiye ye transfer edilememiştir. Ancak, 1997 yılında TKB ile Japon Uluslararası İşbirliği Kuruluşu (JICA) arasındaki bir proje gereğince; Trabzon Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü nde kontrollü döl alım ve büyütme çalışmaları yürütülmektedir (Çelikkale vd. 1999). Trabzon da Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsünde sürdürülen çalışmalarda kalkan balığının üretim tekniklerinin geliştirilmesi ve anaç stoku oluşturulmasına yönelik olarak sürdürülen çalışmalarda başarılı sonuçlar alınmıştır. Psetta (Scophthalmus) maeotica, yüksek pazar özelliği olan bir türdür. Atlantik kalkanından çoğunlukla dorsal yüzeyinde bulunan tüberküllerle (çivi) ayrılmaktadır. Karadeniz kalkanı bentik ve karnivor bir balıktır. Doğal ortamda ilkbaharda (nisan-mayıs) 8-15 C su sıcaklıklarında ve m derinliklerde üreme göstermektedir. Larvaların çıkış döneminde optimum su sıcaklığı 16 C olmasına rağmen ağız açıldıktan sonra 20 C su sıcaklığı ister. Kültür ortamında gün içerisinde metamorfoz geçiren larvalar 4-6 g ağırlığa kadar büyütüldükten sonra ön büyütme uygulayan balık çiftliklerine transfer edilirler. Bir yıl içerisinde doğal ortamda 45 g ağırlığa erişen kalkan balıkları aynı dönemde çiftlik koşullarında yaklaşık olarak g ağırlığa kadar büyütülmektedir. Bir buçuk yıl içerisinde ulaşılan büyüklük cm dir (Khanaichenko vd., 1994).

17 Genel Yetiştiricilik Metotları Yetiştiricilik metotları ülkeden ülkeye ve çiftlikten çiftliğe çeşitlilik göstermektedir. Bu nedenle genel eğilimlere bakmak gereklidir. Yavru üretimi diğer deniz balıklarında olduğu gibi bu konuda uzmanlaşmış kuluçkahanelerde yapılmaktadır. Klasik yetiştiricilik şeklinde olduğu gibi kalkan yetiştiriciliği de ön büyütme (on-growing) ve büyütme (grow-out) olmak üzere iki ayrı safhaya ayrılır (Person-Le Ruyet, 2002) Yavru Üretimi Doğadan toplanan anaçlara eğer yumurtaları yeterince olgunlaşmamışsa hormon enjeksiyonu yapılmaktadır. Yumurtalar olgunlaştıktan sonra kuru yöntemle (400 g yumurtaya 1 ml süt oranında) döllendirilmektedir. Eğer döllenme oranı %30 dan yüksek ise, yumurtalar üretimde kullanılmak üzere 15 C su sıcaklığında 2000 yumurta/lt yoğunluğunda inkübatörlere yerleştirilmektedir. Döllenmiş yumurtalar 1.2 mm çapında ve pelajiktir (suda yüzer vaziyettedir). Inkübatörlere uygun oranda hava ve su girişi verilir. 4-5 gün sonra yumurtalar açılır. Larva boyu mm dir (Hara vd., 1998; 2002). Yumurtalar açılmadan bir gün önce veya açıldığı gün larva geliştirme tanklarına nakledilebilmektedir. Larva stoklama yoğunluğu larva/m³ olarak uygulanabilir. Yumurtaların nakledildiği tanktaki su sıcaklığı başlangıçta, inkübatördeki su sıcaklığı ile aynıdır. Nakilden sonraki günlerde su sıcaklığı günde 1 C artırılarak ortalama C civarına getirilmektedir (Üstündağ vd. 2002). Kalkan balığı larva döneminde Rotifer ve Artemia ile beslenirken, yumurtadan çıktıktan sonraki günden itibaren canlı yemin yanında yüzer granül ve pelet yemlerle (%45-50 protein ve %11-13 yağ içeren) kademeli olarak artan oranlarda beslenmektedir. Yavrular, yemlemeden gün sonra aktif olarak suni yem almaktadır. Bu dönemde yem değerlendirme oranı balık büyüklüğüne bağlı olarak arasında değişmektedir (Çiftci vd. 2002). Metamorfoz safhasında ( günler arası; larval evreden yavru evresine geçiş) balık asimetrik şekil alır ve göz göçü başlar. Buna bağlı olarak balık tankın dibine yerleşmeye yönelir. 51. günde pektoral yüzgeçteki ışın sayısının ergin bireylerinki gibi tamamlandığı gözlenir. Bu safhada balıkların çoğu horizontal (yatay) ve oblik (45 lik açı ile dikey) pozisyonda su yüzeyine yakın olarak yüzerler (Çiftçi vd, 2002). Yaşama oranı larva döneminde düşük olmasına rağmen (20 mm ye kadar olan dönemde %4-14) büyütme safhasında (20 mm den 100 mm ye kadar olan dönemde %70-80) oldukça yüksektir (Üstündağ vd. 2002). Ukrayna da yapılan ilk kültür denemelerinde Karadeniz kalkan balığı kültüründe esas problem olarak istenen kalitede juvenil elde edilememesi görülmüştür. Özellikle larva gelişme döneminde besin ihtiyaçları konusunda halen çalışılmaktadır. Doğal besin alışkanlıkları konusunda bilgiler ise sınırlıdır. Doğal ortamdaki Karadeniz kalkan balığı larvalarının Copepod nauplii ve Synchaeta ile beslendikleri görülür. Marikültürde kullanılan canlı yemlerin özellikleri doğal ortamda balıkların beslendiği organizmalardan farklıdır (Khanaichenko vd., 1994). Yapay yeme adaptasyon ve yavru yetiştiriciliği safhası, larvalar günlükken başlamasına rağmen, yavrular boylama ve transfer streslerine karşı hala hassastır. Yavrular ticari yetiştiricilik ünitelerine satılabilecek boy olan 100 mm büyüklüğe ulaşana kadar kuluçkahanede büyütülür. Yapay yeme alıştırma yaklaşık olarak 40. günden 110. güne kadar devam eder. Araştırma sonuçlarına göre gün arasındaki bu adaptasyon aşamasında yavruların yaşama oranı %75 in üstündedir. Yaşama oranının artırılması, kuluçkahanede

18 9 hedeflenen üretim miktarının gerçekleştirebilmesi için gerekli tank hacminin ve iş gücünün azaltılması yönünde avantaj sağlar (Üstündağ vd., 2002; Çiftçi vd., 2002). Kalkan yavruları 20 mm boya ulaştığında tankın tabanına yerleşmeye başladığında tankın taban alanı hacminden daha önemli hale gelir. Bu nedenle, bu safhadan itibaren stoklama yoğunluğu hesaplanırken tankın taban alanı dikkate alınır (Maslova, 2002). Yavrular başlangıçta mm çapındaki granül yemlerle beslenirler. Balık büyüdükçe granül yemin büyüklüğü de aşamalı olarak artırılır ve pelet yemlere geçilir. Yemin parçacık veya pelet büyüklüğü tüketilen yem miktarını etkiler. Çok küçük veya çok büyük yem kullanımında tüketim azalır mm büyüklüğündeki balıklar günde 4-6 kez yemlenir. Balık 50 mm boyun üzerine çıktığında öğün sayısı günde 3-4 kez olacak şekilde azaltılır. Yavrular, görsel doygunluğa ulaşıncaya kadar yemlenir. Bu da yem alım aktivitesinin durması ile anlaşılabilir. Karadeniz kalkan yavrularının günlük yem tüketimi, 20 mm büyüklükte iken vücut ağırlığının %4-5 nden başlar ve 100 mm boya ulaşıncaya kadar aşamalı olarak %2-3 seviyesine düşürülür (Üstündağ vd., 2002) Ön Büyütme (On-growing) Dönemi Haçeri evresi sonunda 10 g ağırlığa ulaşan kalkan juvenilleri (4-5 aylık dönemde) daha yüksek sıcaklıkta suya ihtiyaç duyması nedeniyle, kapalı tesislerde 4-5 ay kadar daha ön büyütmeye tabi tutulurlar. Bu amaçla kalkan yavruları için, m 2 yüzey alana sahip, cm derinlikte beton veya fiberglastan yapılma genelde kare şeklinde olan sığ tanklar kullanılır. Bu dönemde stok yoğunluğu düşük tutulur. Ön büyütme dönemi sonunda 10 kg/m 2 olacak şekilde veya 150 balık/m 2 hesabıyla stok yoğunluğu ayarlanır. En yüksek 30 kg/m 2 olmalıdır. Ön büyütme devresinin sonunda balık g ağırlığa ulaşır (Person-Le Ruyet, 2002). Ön büyütme döneminde haçeri ortamına göre nispeten su kalitesi daha düşük olduğu için daha yüksek hastalık riskleri bulunmaktadır. Bu dönemde kalkan balıklarına özgü olmayan bakteriyel veya viral hastalıklara rastlanabilir (Toranzo vd., 1997). Hastalık problemlerini önlemek için bazı çiftliklerde Vibriosis ve frunkulosis için aşılama yapılmaktadır. Balıklar Trichodina ve Uronema gibi parazit zararlılarına karşı dirençsiz oldukları için ayda bir kez düzenli olarak formalin banyosu uygulanmaktadır. Bazı yetiştiriciler deniz suyunu ultraviyoleden geçirmekte ve hastalık riskine karşı balıkları sigorta etmektedir (Person-Le Ruyet, 2002). Ön büyütme evresinde kalkan balıklarının büyüme performansı su sıcaklığı ve beslenme şartlarına bağlıdır. Bunun yanında juvenil kalitesi ve diğer çevre şartları da büyümede etkilidir. Kalkanın büyüme potansiyeli birinci yıl yüksektir. Ortalama balık ağırlığı 9 ayda 200 g ve 12 ayda 350 g a ulaşmaktadır. Fakat büyüme çevre şartlarına bağlı olarak bir çiftlikten diğerine değişmektedir. Aynı dönemde benzer sıcaklık rejiminde 9 ayda g gibi daha düşük büyüklüklere ulaşan çiftlikler de bulunmaktadır (Person-Le Ruyet, 2002). Ön büyütme evresinde en büyük risk muhtemel balık ölümleridir. İyi su kalitesi şartlarında %75-85 yaşama oranı görülür. Ticari ön büyütme döneminde kuru pelet yemlerin ete dönüşüm oranı yüksektir. Bu dönemde balık ölümlerini de kapsamasına rağmen 0,8 yem değerlendirme oranı olmaktadır (Person-Le Ruyet, 2002) Büyütme (Grow out) Dönemi Kalkan balıkları büyüme döneminde belirli yetiştiricilik şartları istemektedir. Balıklar kıyı veya kıyıya yakın yerlerde basit inşaat teknikleri ile yapılmış tesislerdeki tanklarda (raceways-kanallı tanklar ve inshore tanklar) büyütülebilir. Nadiren üzerleri ayrı ayrı örtü ile kaplı açık hava tankları kullanılabilmektedir. Yüzer deniz kafeslerinde büyütme ilk önceleri

19 Fransa ve İspanyada bulunan haliçlerde ve korunaklı koylarda deneme mahiyetinde yapılmasına rağmen, bugün artık tamamen terkedilmiştir ve uygulanmamaktadır (Person-Le Ruyet, 2002). Avrupa da kalkan balığı yetiştiriciliği yapan kara çiftlikleri başlangıçta açık sistem (raceway) ile işletiliyordu fakat kapalı devre yetiştiricilik sistemleri son dönemde hızla gelişim göstermektedir. Çiftliklerde yeterli jeotermal su ile düşük maliyette ısıtma işlemi yapılmasının yanı sıra oksijen ilavesi olmaksızın ve ayrıca başka işleme tabi tutmadan pompalarla elde edilen deniz suyu kullanılmaktadır. Pratikte ön büyütme sonrası büyütmeye alınan balıklarda pazar boyuna gelen büyük balıklara daha iyi kalitede su verilmeye dikkat edilir. Isıtma masrafını azaltmak için kalkan çiftlikleri kapalı devre sistemlerle ısıtılmış suyu yeniden kullanmaktadır. Fakat dikkat edilecek konu günlük deniz suyu hacminin %5-10 u kadar yeni deniz suyu sağlanmalıdır. Kalkan balığı için 90 lı yılların başında Fransa da ilk pilot kapalı sistem uygulamaları (yıllık üretimin 20 tonu ) test edilmiştir. Şu anda bazı ticari işletmeler büyütme evresinde kapalı sistem kullanmakta, İrlanda ve İskoçya gibi ülkeler bu konuda projeler geliştirmektedir (Blancheton, 2000). Gün uzunluğu ve diğer çevresel parametrelerin kalkan balıklarında büyüme üzerine etkisinin araştırıldığı denemelerde başlangıçta 20 kg/m 2 stoklanan balıklar deneme sonunda 60 kg/m stok yoğunluğuna tolerans göstermiştir. Çevresel faktörler iştah değişimi üzerinde %26 etki göstermiştir. Uzun gün uzunluğu (15 saat>) nispeten doğal ortamda daha yüksek su sıcaklığı (18-19 C), düşük stok yoğunluğu ve yüksek oksijen seviyesi iştah ve büyüme üzerinde olumlu etki göstermektedir (Mallekh vd., 1998). Yetiştiricilik sistemlerinde genel olarak uygulanan stok yoğunluğu 300 g balık için kg/m², 750 g ve yukarısı için 45 kg/ m² ve yüzeyi de kullanan büyük balıklar için kg/m² dir. Kalkan balıkları biyolojik yapıları nedeniyle havuz tabanını kullandıkları için birbiri üzerinde yatar konumda bulunurlar. Buna rağmen özellikle büyük balıklar aşırı kalabalıklığa (4 kat) ve yüksek stok yoğunluğuna (100 kg/ m²) tolerans göstermektedir. Kalkan balığında su kolonunun kullanılmasına yönelik olarak özel tank dizaynları uygulanarak (1-2 katlı ağ donanımları) balığın kullandığı tank yüzey alanı arttırılabilir. Tank tabanında belirli bir limitin üzerinde balık stoklandığında bazı balıklar doğal olarak tank tabanından yukarı seviyelere hareket eder. Fransa da entansif olarak yetiştiricilik yapan ve çoğu açık su sistemleri kullanan çiftliklerde uygulanan stok yoğunluğu kg/ m² dir. Büyütme dönemi sırasında bütün yetiştiricilik sistemlerinde (kapalı, açık) stok yoğunluğu kg/ m² tutulur. Semirtme periyodu sonunda bir kilogram ve üzeri balık için stok yoğunluğu 60 kg/ m² ye çıkartılabilir (Person-Le Ruyet, 2002). Deneme çalışmalarının sonucu yetiştiricilik sırasında pratikte balık büyüklüklerinin homojen olması tavsiye edilir. Balıklar genellikle makineler tarafından boylanır. Yetiştiricilik döneminde en az iki kez boylama işlemi yapılır (Person-Le Ruyet, 2002). Büyük Britanya da ilk kez ticari olarak yetiştiricilik uygulamalarında değersiz balıklar yem olarak kullanılmasına rağmen Fransa da son birkaç yıldır kalkan balığı için geliştirilen pelet ticari yemler kullanılmaktadır. Yetiştiricilik döneminde çeşitli yem ve besleme uygulamaları yapılabilir. Kuzeybatı İspanya da halen kalkan balıklarının semirtme döneminde değersiz balıkların kullanımı pratik olarak uygulanmaktadır. Atık balıkların kullanımı su kalitesini bozmasının yanında istenen büyümeyi sağlamaması ve et kalitesini olumsuz etkilemesi nedeniyle ticari pelet kullanımı daha yaygındır (Person-Le Ruyet, 2002). Kalkan balığı çiftliklerinde genelde balıklar haftanın yedi günü beslenmektedir. Küçük balıklar günde 5 kez, büyük balıklar günde 1-2 kez elle yemlenir. Elle beslemede en önemli avantaj balıkların yem alış ve açlık durumları izlenebilmektedir. Otomatik yemliklerde ise beslenmenin ayarlanması mümkün olmamaktadır. Balıkların yem alışlarına göre stokların sağlık durumu da izlenebilir. Hasta ve stresli balıklarda yem alımı daha az olmakta veya 10

20 11 olmamaktadır. Fakat bu durum geniş çaplı entansif yetiştiricilikte işçilik maliyetlerini artırmaktadır (Devesa, 1994). Büyük balıkların beslenmesi genç balıkların beslenmesinden daha zordur. Bazı çiftliklerde beslemede yanlış uygulamalar yapılmaktadır. Kalkan sıklıkla yaz periyodunda günde 2 kez ve kış periyodunda günde bir kez elle serbest olarak yemlenir. Kontrolü kolaylaştırdığı için yüzer pelet yemler kullanılır. Özellikle stok yoğunluğu yüksek olan büyük tanklarda yem alımının kontrolü oldukça zordur. Fazla verilen veya yenilmeyen peletler bir saat sonra ortamdan geri alınır. Kalkan balıkları için büyütme döneminde yem değerlendirme oranının 1.2 ile 1.3 olması beklenir (Person-Le Ruyet, 2002). Gözlenen yüksek hastalık problemleri veya teknik problemler (su kesilmesi ve bazı teknik kazalar) büyütme döneminde yaşama oranı üzerinde etkilidir. Büyüme oranı bölgeye ve yerine bağlı olarak yüksek değişim göstermekle birlikte esas olarak sıcaklık rejimi ile ilişkilidir. Kalkan balıkları genelde üç yılda 3 kg ağırlığa ulaşabilmektedir (Şekil 3). Büyük Britanya da büyük ve küçük ölçekli işletmelerde optimal su şartlarında bu hızlı büyüme değerine ulaşılırken, benzer yetiştiricilik sonuçları kuru pelet yem kullanımı ile yıllık su sıcaklığı değişiminin C olduğu zaman jeotermal sularda ticari ölçekli işletmelerde düzenli olarak elde edilmiştir. İspanya da su sıcaklık değişiminin C olduğu yerlerde 3 yıl ve daha az bir sürede kg ağırlıkta kalkan balığı rutin bir şekilde üretilmiştir. Aynı işletmelerde 1 kg ağırlığa 18 ayda ulaşılmıştır. Mevsimsel su sıcaklığı 9-19 C olduğu zaman 3 yılda yalnız kg ortalama ağırlık elde edilmiştir. Sıcaklık rejiminin bu şekilde olduğu işletmelerde 2 yılda ancak 750 g ağırlığa ulaşılabilmiştir. Bu değerler kalkan balığının maksimum yetiştiricilik değerlerinin yarısı kadardır (Person-Le Ruyet, 2002) Potansiyel büyüme Potential growth Ağırlık (g) Weight (g) C (1991) 9-18 C Mevcut büyüme (2001) Usual growth (2001) g 30 g Yaş Age (ay) (months) Şekil 3- İlk 3 yıllık dönemde kalkan balıklarında mevcut ve potansiyel büyüme Hasat ve Pazarlama Kalkan balıkları 500 gram ağırlıktan 4 kilograma kadar satılabilirler. Fakat büyük balıklar daha yüksek fiyattan alıcı bulmaktadır. Çünkü büyük balıklara olan talep daha yüksektir. Şu anda Avrupa pazarında doğal balıklarla çiftlik kalkan balıkları arasında büyük rekabet bulunmamaktadır. Doğal balıklar nispeten daha büyük oldukları için daha yüksek

21 fiyattan satılmaktadır. Kültür balıklarının çoğunluğu ortalama 1 kg (0,8-1,5 kg) ağırlıkta pazarlanmaktadır yılında Avrupa pazarında kalkan balığının satış fiyatı 9 Euro civarında olmuştur. İspanya da en çok 3-4 kg ve daha büyük balıklara talep olmakta ve yüksek fiyattan satılmaktadır. Bazı Fransız çiftlikleri üretimlerini (üretimlerinin %10-20) market düzeyinde pazarlayabilmektedir. Son 10 yıldır üretilen kalkan balıklarına talep artma eğilimindedir. Bu nedenle marketlerde daha önceden g olan balık ağırlığı 500 g a kadar azalmıştır (Person-Le Ruyet, 2002). Çiftlik kalkan balıkları genellikle bütün ve taze olarak satılmaktadır (Fransa üretiminin %60-80). Büyük balıklar fileto halinde satılabildiği halde bu tip satış yapan marketler halen çok azdır. Fakat gelecekte bu tip pazarlamanın daha da gelişme göstereceği beklenmektedir. Asya ülkelerinde ve bazı Avrupa ülkelerinde canlı kalkan balığına talepteki artış bu tip pazarlamaya da çiftliklerin ilgisini artırmaktadır. Özel ambalajlamanın yarattığı koşullar ile kalkan balıkları susuz olarak 2 gün süreyle yaşatılabilmektedir. Susuz nakilde 18 saat sonra %85 in üzerinde balık hayatta kalabilmektedir (Person-Le Ruyet, 2002). Kalkan yetiştiriciliği özellikle İspanya ve Fransa da son 5 yıldır kârlı (rantabl) bir aktivitedir. Bunda kâr marjının yüksek olmasının (kg da 1.3 Euro) etkisi büyüktür. Fakat çipura ve levrek pazarında olduğu gibi artan üretim miktarları ile birlikte pazar fiyatlarında ve kâr marjında bir düşme beklenmelidir. Kalkan balığı çiftçiliğinin yaygınlaşması ve üretimin artışı bir çok yöntemle geliştirilebilir. - Kuluçka tekniğinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması ile, juvenil fiyatlarının düşmesi ve yavru maliyetinin azaltılması. (Avrupa da son birkaç yıldır 5-10 gram ağırlıkta yavrular 1 Euro dan satılmaktadır.) Üretim maliyetinin halen %18 ini yavru alımı oluşturmaktadır. - Kalkan balığı için yem geliştirilmesi ve yem maliyetinin düşürülmesi. Toplam maliyetin %17 si yem oluşturur. - Yetiştiricilik metodunun en iyi şekilde uygulanması gerçekleştirilerek işçilik ve diğer maliyetlerin azaltılması (Person-Le Ruyet, 2002). 12

Türkiye de Kalkan Balığı Yetiştiriciliğinin Gelişimi

Türkiye de Kalkan Balığı Yetiştiriciliğinin Gelişimi PROJE Türkiye de Kalkan Balığı Yetiştiriciliğinin Gelişimi Cennet ÜSTÜNDAĞ -SUMAE Birinci Dönem Ülkemiz, 6. beş yıllık kalkınma planında (1990-1994) balık üretiminin geliştirilmesi yolu ile iç tüketim

Detaylı

ÜLKEMİZDE KALKAN BALIĞI ÜRETİMİNİN DÜNÜ BUGÜNÜ

ÜLKEMİZDE KALKAN BALIĞI ÜRETİMİNİN DÜNÜ BUGÜNÜ MAKALE ÜLKEMİZDE KALKAN BALIĞI ÜRETİMİNİN DÜNÜ BUGÜNÜ Binnur CEYLAN, SUMAE Türkiye de yetiştiricilik yoluyla balık üretimi son yıllarda hızlı bir artış göstermiştir. Yetiştiriciliği yapılan türler çoğunlukla

Detaylı

PİSİ BALIĞININ KÜLTÜRE ALINABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

PİSİ BALIĞININ KÜLTÜRE ALINABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI PROJE PİSİ BALIĞININ KÜLTÜRE ALINABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI İlhan AYDIN, SUMAE Pisi balığı Karadeniz ve Akdeniz den Beyaz denize kadar bir alanda dağılım göstermektedir. Eurohalin ve eurotermal olan pisi

Detaylı

ÇALIŞTAY V. OTURUM Oturum başkanı: Prof. Dr. Recep BİRCAN - Sinop Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi

ÇALIŞTAY V. OTURUM Oturum başkanı: Prof. Dr. Recep BİRCAN - Sinop Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi ÇALIŞTAY V. OTURUM Oturum başkanı: Prof. Dr. Recep BİRCAN - Sinop Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi SİBİRYA MERSİN BALIĞI (Acipenser baeri) YETİŞTİRİCİLİĞİNDE KULUÇKA VE YAVRU ÜRETİM TEKNİKLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Detaylı

KARADENİZ ALABALIĞININ BİYO EKOLOJİK ÖZELLİKLERİ VE KÜLTÜRE ALINABİLİRLİĞİ

KARADENİZ ALABALIĞININ BİYO EKOLOJİK ÖZELLİKLERİ VE KÜLTÜRE ALINABİLİRLİĞİ KARADENİZ ALABALIĞININ BİYO EKOLOJİK ÖZELLİKLERİ VE KÜLTÜRE ALINABİLİRLİĞİ Muharrem AKSUNGUR SÜMAE, Mühendis Bu proje çalışması; Karadeniz alabalığı (Salmo trutta labrax PALLAS, 1811) nın biyoekolojik

Detaylı

10 m. Su Seviyesi ----------------------------------- 1 adet balık 0,25 kg (250 g) ise = 15700 kg balık = 62800 adet balık yapar.

10 m. Su Seviyesi ----------------------------------- 1 adet balık 0,25 kg (250 g) ise = 15700 kg balık = 62800 adet balık yapar. YUVARLAK AĞ KAFES = Çap: 10 m Su derinliği : 10 m 10 m 10 m Su Seviyesi ----------------------------------- HACİM: r 2 h : = 3,14 x 5 2 x 10 = 785 m 3 1 m 3 hacimden 20 kg balık elde edilecekse = 785 m

Detaylı

SU ÜRÜNLERİ SAĞLIĞI BÖLÜM BAŞKANLIĞI

SU ÜRÜNLERİ SAĞLIĞI BÖLÜM BAŞKANLIĞI SU ÜRÜNLERİ SAĞLIĞI BÖLÜM BAŞKANLIĞI Hacı SAVAŞ-SÜMAE, Su Ürünleri Sağlığı Bölüm Başkanı Su Ürünleri Sağlığı Bölüm Başkanlığı enstitümüz bünyesinde faaliyet gösteren bölümlerden birisidir. 2000 yılı başından

Detaylı

SUMAE YUNUS Araştırma Bülteni, 4:3, Eylül 2004

SUMAE YUNUS Araştırma Bülteni, 4:3, Eylül 2004 HABERLER HABERLER Tarımsal Üretimi Geliştirme Genel Müdürlüğünün isteği üzerine Ordu İli Perşembe İlçesinde bulunan ağ kafeslerde alabalık ve levrek yetiştiren tesislerin sorunlarının giderilmesi amacıyla

Detaylı

Balık Yemleri ve Teknolojisi Ders Notları

Balık Yemleri ve Teknolojisi Ders Notları Balık Yemleri ve Teknolojisi Ders Notları Giriş Balık, insanoğlunun varoluşundan itibaren değerli bir besin kaynağı olmuştur. Günümüzde ise kaliteli ve yüksek oranda vitamin, mineral ve protein yapısının

Detaylı

MAVRUŞGİL (Sciaena umbra) VE KÖTEK (Umbrina cirrosa) BALIKLARININ BİYOEKOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

MAVRUŞGİL (Sciaena umbra) VE KÖTEK (Umbrina cirrosa) BALIKLARININ BİYOEKOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ PROJE MAVRUŞGİL (Sciaena umbra) VE KÖTEK (Umbrina cirrosa) BALIKLARININ BİYOEKOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ Adnan ERTEKEN, SUMAE Projenin temel amacı Scanidae familyasına ait balıklardan mavruşgil

Detaylı

Hangi balık ne zaman yenir? Çipura: Akdeniz ve Ege kıyılarında yaygın olan çipura ya seyrek de olsa Marmara da da rastlanır. Ege de Kasım, Akdeniz de

Hangi balık ne zaman yenir? Çipura: Akdeniz ve Ege kıyılarında yaygın olan çipura ya seyrek de olsa Marmara da da rastlanır. Ege de Kasım, Akdeniz de Hangi balık ne zaman yenir? Çipura: Akdeniz ve Ege kıyılarında yaygın olan çipura ya seyrek de olsa Marmara da da rastlanır. Ege de Kasım, Akdeniz de ise Ekim ve Aralık ayları arasında üreme mevsimine

Detaylı

YUMURTA TAVUĞU YETİŞTİRİCİLİĞİ

YUMURTA TAVUĞU YETİŞTİRİCİLİĞİ 2014 2015 YUMURTA TAVUĞU YETİŞTİRİCİLİĞİ Kanatlı Hayvan Yetiştiriciliği 1 YUMURTA TAVUKÇULUĞU Yumurta tavukçuluğu piliçlerde 20.haftadan sonra klavuz yumurta görülmesiyle başlar. Yumurta verimi 23. haftada

Detaylı

Türkiye Balıkları ve Temel Morfolojisi

Türkiye Balıkları ve Temel Morfolojisi Türkiye Balıkları ve Temel Morfolojisi Balıkların Sistematiği Regnum Animalia (Hayvanlar alemi) Subregnum Metazoa (Çok hücreliler alt alemi) Filum Subfilum Chordata (Omurgalılar şubesi) Vertebrata (Gelişmiş

Detaylı

Anahtar Kelimeler: Deniz Levreği (Dicentrarchus labrax), Karadeniz, Büyüme Oranı, Yem Değerlendirme Oranı

Anahtar Kelimeler: Deniz Levreği (Dicentrarchus labrax), Karadeniz, Büyüme Oranı, Yem Değerlendirme Oranı Fırat Üniv. Fen Bilimleri Dergisi Fırat Univ. Journal of Science 22 (1), 55-59, 2010 22 (1), 55-59, 2010 Orta Karadeniz Kıyısal Bölgesi ndeki (Sinop) Deniz Levreğinin (Dicentrarchus labrax L., 1758) Yıllık

Detaylı

Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss Walbaum, 1792) Yavrularının İlk Dönemlerde Büyüme Performansı ve Ölüm Oranı Üzerine Tuzluluğun Etkisi

Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss Walbaum, 1792) Yavrularının İlk Dönemlerde Büyüme Performansı ve Ölüm Oranı Üzerine Tuzluluğun Etkisi Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss Walbaum, 1792) Yavrularının İlk Dönemlerde Büyüme Performansı ve Ölüm Oranı Üzerine Tuzluluğun Etkisi Halim İbrahim ERBAŞ Nadir BAŞÇINAR Mehmet KOCABAŞ Şebnem ATASARAL

Detaylı

DENİZ BALIKLARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SU KALİTESİ

DENİZ BALIKLARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SU KALİTESİ DENİZ BALIKLARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SU KALİTESİ Su ürünleri yetiştiriciliği açısından önemli su kalite özellikleri ve bu özelliklere ilişkin sınır (standart) değerler uzun yıllar süren araştırma ve deneyimler

Detaylı

EĞİTİM BİLGİLERİ YABANCI DİL BİLGİSİ. Yabancı Dil/Derecesi KPDS ÜDS TOFL IELTS. GÖREV YERLERİ (Tarih/Unvan/Kurum) YAYINLARI MAKALELER/BİLDİRİLER

EĞİTİM BİLGİLERİ YABANCI DİL BİLGİSİ. Yabancı Dil/Derecesi KPDS ÜDS TOFL IELTS. GÖREV YERLERİ (Tarih/Unvan/Kurum) YAYINLARI MAKALELER/BİLDİRİLER KİŞİSEL BİLGİLER Adı Soyadı Nilgün AKSUNGUR Ünvan Mühendis Telefon 0312 3157623/1351 E-mail Doğum Yeri- Tarihi naksungur@tagem.gov.tr Afşin Yüksek Lisans Üniversite Adı EĞİTİM BİLGİLERİ Akademik Birim/

Detaylı

Innovation Transfer Network for Mediterranean Mariculture - INTRANEMMA Deliverable 1(e): Turkish Survey Template

Innovation Transfer Network for Mediterranean Mariculture - INTRANEMMA Deliverable 1(e): Turkish Survey Template Innovation Transfer Network for Mediterranean Mariculture - INTRANEMMA Deliverable 1(e): Turkish Survey Template INTRANEMMA, Avrupa Birliği Leonardao Da Vinci Yaşam boyu öğrenme ve bilgi transferi projesi

Detaylı

Doğu Karadeniz de Av Sezonunda Avlanılan Hamsi

Doğu Karadeniz de Av Sezonunda Avlanılan Hamsi DOĞU KARADENİZ DE 2009-2010 AV SEZONUNDA AVLANILAN HAMSİ BALIĞI NIN (Engraulis encrasicolus (L., 1758)), POPULASYON PARAMETRELERİ VE HEDEF DIŞI AV ORANLARI Yaşar GENÇ 1,*, Orhan AK 1, N. Selda BAŞÇINAR

Detaylı

TÜRKİYE Su Ürünleri Üretimi

TÜRKİYE Su Ürünleri Üretimi AKDENİZ GENEL BALIKÇILIK KOMİSYONU TOPLANTISI HOŞ GELDİNİZ TÜRKİYE Su Ürünleri Üretimi Yıllar Avcılık Yetiştiricilik Toplam (Ton) Miktar Oran Miktar Oran Ton % Ton % 2002 566.682 90,3 61.195 9,7 627.847

Detaylı

Tilapia Yetiştiriciliğine Giriş

Tilapia Yetiştiriciliğine Giriş Tilapia Yetiştiriciliği Giriş Tilapia nın Tanıtımı Taksonomik sınıflandırma Tilapia nın Biyolojisi Anatomik özellikleri Genetik özellikleri Tilapia Yetiştiriciliğine Giriş Yetiştiriciliğinin Yayılışı-Gelişimi

Detaylı

Kılıç Genel Bakış. Türkiye ve Avrupanın Lider Aquakültür firması 2. Tam entegre üretim yapısı. Sektörün uluslararası en önemli oyuncusu 3

Kılıç Genel Bakış. Türkiye ve Avrupanın Lider Aquakültür firması 2. Tam entegre üretim yapısı. Sektörün uluslararası en önemli oyuncusu 3 Kılıç Sunum Bodrum Kılıç Genel Bakış 1 Türkiye ve Avrupanın Lider Aquakültür firması 2 Tam entegre üretim yapısı 8 Sektörün uluslararası en önemli oyuncusu 3 Geniş ürün yelpazesi 7 Sürekli ve uygulanabilir

Detaylı

AĞ KAFESLERDE BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİNİN SU

AĞ KAFESLERDE BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİNİN SU AĞ KAFESLERDE BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİNİN SU KALİTESİNE ETKİSİ Gelişmiş ülkelerde bir taraftan su ürünleri yetiştiriciliğinin sağladığı sosyo-ekonomik yararlar dikkate alınırken bir taraftan da çevrenin korunması

Detaylı

Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye

Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye Günümüzde çok amaçlı bir kullanım alanına sahip olan Mısır, Amerika Kıtası keşfedilene kadar dünya tarafından bilinmemekteydi. Amerika Kıtasının 15. yüzyıl sonlarında keşfedilmesiyle

Detaylı

Su Ürünlerinin Dünyada ve Türkiye deki Durumu. Özet. The Situation of Fishery at Turkiye and The World

Su Ürünlerinin Dünyada ve Türkiye deki Durumu. Özet. The Situation of Fishery at Turkiye and The World Su Ürünlerinin Dünyada ve Türkiye deki Durumu Mevlüt Murat ÇELİK Erzincan Üniversitesi, Tercan Meslek Yüksekokulu Su Ürünleri Programı, 24800, Erzincan, Türkiye e-mail: birkirim@hotmail.com Özet Bu çalışmada

Detaylı

MERSİN BALIĞI YAVRU ÜRETİM ÇALIŞMALARI

MERSİN BALIĞI YAVRU ÜRETİM ÇALIŞMALARI MAKALE MERSİN BALIĞI YAVRU ÜRETİM ÇALIŞMALARI Dr. Bilal AKBULUT, SUMAE Türkiye den Karadeniz e akan Kızılırmak, Yeşilırmak, Sakarya nehirleri ve Türkiye sahil sularında Acipenseridae familyasına ait 6

Detaylı

BALIKÇILIK ve SU ÜRÜNLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

BALIKÇILIK ve SU ÜRÜNLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ BALIKÇILIK ve SU ÜRÜNLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ III. SU ÜRÜNLERİ ÇALIŞTAYI 25.02.2015 ANTALYA 1 POTANSİYEL 2 SU ÜRÜNLERİ POTANSİYELİ Kaynak Sayı Alan (ha) Deniz 4 24 607 200 Doğal Göl 200 906 118 Baraj Gölü

Detaylı

ÇALIŞTAY III. OTURUM Oturum Başkanı: Prof.Dr.Ertuğ DÜZGÜNEŞ-KTÜ, Sürmene Deniz Bilimleri Fak., Trabzon.

ÇALIŞTAY III. OTURUM Oturum Başkanı: Prof.Dr.Ertuğ DÜZGÜNEŞ-KTÜ, Sürmene Deniz Bilimleri Fak., Trabzon. Doğal Alabalık Çalıştayı 22-23 Ekim 2009 ÇALIŞTAY III. OTURUM Oturum Başkanı: Prof.Dr.Ertuğ DÜZGÜNEŞ-KTÜ, Sürmene Deniz Bilimleri Fak., Trabzon. KARADENİZ ALABALIĞI (Salmo trutta labrax) NIN KÜLTÜRE ALMA

Detaylı

SU ÜRÜNLERİNDE GIDA GÜVENLİĞİ

SU ÜRÜNLERİNDE GIDA GÜVENLİĞİ SU ÜRÜNLERİNDE GIDA GÜVENLİĞİ Sudan Sofraya Balık Güvenliği Ülkeler, insan yaşamı ve sağlığı için yüksek düzeyde bir koruma güvencesi sağlamak zorundadırlar. Bu yaklaşım çerçevesinde güvenli ve sağlıklı

Detaylı

Yeni Türlerin Yetiştiriciliği. Dr. C. Güngör MUHTAROĞLU Akvatek Su Ürünleri Ltd.

Yeni Türlerin Yetiştiriciliği. Dr. C. Güngör MUHTAROĞLU Akvatek Su Ürünleri Ltd. Yeni Türlerin Yetiştiriciliği Dr. C. Güngör MUHTAROĞLU Akvatek Su Ürünleri Ltd. Su Ürünleri Sektörü Günümüze kadar olan deniz balıkları yetiştiriciliğinde birçok türün üzerinde çalışmalar yapılarak kültüre

Detaylı

TEKRAR DOLAŞIMLI ÜRETİM SİSTEMLERİNDE SU KALİTESİ ve YÖNETİMİ

TEKRAR DOLAŞIMLI ÜRETİM SİSTEMLERİNDE SU KALİTESİ ve YÖNETİMİ TEKRAR DOLAŞIMLI ÜRETİM SİSTEMLERİNDE SU KALİTESİ ve YÖNETİMİ Tekrar dolaşımlı (resirkülasyonlu) su ürünleri yetiştiricilik sistemleri, günümüzde özellikle doğal su kaynaklarının tükenmeye başlamasıyla

Detaylı

SU ÜRÜNLERİ VE KÜLTÜR BALIKÇILIĞI

SU ÜRÜNLERİ VE KÜLTÜR BALIKÇILIĞI SU ÜRÜNLERİ VE KÜLTÜR BALIKÇILIĞI Türkiye kültür balıkçılığı için uygun iç sulara, tatlı sulara ve denizlere sahiptir. Kültür balıkçılığının geleceği tahminlerin ötesinde bir önem arz etmektedir. Dünyanın

Detaylı

BARAJ GÖLLERİNDE AĞ KAFESLERDE BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ Doç. Dr. Şükrü YILDIRIM. Ege Üniversitesi, Su ürünleri Fakültesi, Yetiştiricilik Bölümü LOGO

BARAJ GÖLLERİNDE AĞ KAFESLERDE BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ Doç. Dr. Şükrü YILDIRIM. Ege Üniversitesi, Su ürünleri Fakültesi, Yetiştiricilik Bölümü LOGO BARAJ GÖLLERİNDE AĞ KAFESLERDE BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ Doç. Dr. Şükrü YILDIRIM Ege Üniversitesi, Su ürünleri Fakültesi, Yetiştiricilik Bölümü İçerik 1 Üretim Sahasının Seçimi 2 Yetiştiricilik Yapılan Sistemler

Detaylı

KAFES BALIKÇILIĞI Doç.DR.Suat DİKEL 2005 Ç.Ü.Su Ürünleri Fakültesi Yayınları No:18 Lotus Yayıncılık Adana

KAFES BALIKÇILIĞI Doç.DR.Suat DİKEL 2005 Ç.Ü.Su Ürünleri Fakültesi Yayınları No:18 Lotus Yayıncılık Adana Doç.DR.Suat DİKEL 2005 Ç.Ü.Su Ürünleri Fakültesi Yayınları No:18 Lotus Yayıncılık Adana 1 2 Doç.DR.Suat DİKEL 2005 Ç.Ü.Su Ürünleri Fakültesi Yayınları No:18 Lotus Yayıncılık Adana 3 4 Doç.DR.Suat DİKEL

Detaylı

Kalkan Balığı Üretim Tesisi Fizibilite Raporu

Kalkan Balığı Üretim Tesisi Fizibilite Raporu Kalkan Balığı Üretim Tesisi Fizibilite Raporu Kapasite: 100 Ton / Yıl Hazırlayanlar: Cennet ÜSTÜNDAĞ (Su Ürünleri Yüksek Mühendisi) Dr. Haydar KÜÇÜK (Makine Mühendisi) 2006 Su Ürünleri Merkez Araştırma

Detaylı

Turkuaz Ege de Yemden Balığa

Turkuaz Ege de Yemden Balığa Turkuaz Ege de Yemden Balığa UZANAN yolculuk... Denİz dostu olduğumuzu DÜNYA BİLİYOR! Türkiye nin en güçlü ve büyük topluluklarından biri olan Yaşar Grubu nun tam entegrasyon felsefesi ile 1983 yılında

Detaylı

2 KTÜ Su Ürünleri Fakültesi-Rize. *e-mail: birolbaki@hotmail.com. Geliş Tarihi: 11.01.2008 Kabul Tarihi: 19.11.2008

2 KTÜ Su Ürünleri Fakültesi-Rize. *e-mail: birolbaki@hotmail.com. Geliş Tarihi: 11.01.2008 Kabul Tarihi: 19.11.2008 Andolu Tarım Bilim. Derg., 2009,24(1):8-12 Anadolu J. Agric. Sci., 2009,24(1):8-12 Araştırma Research ORDU ĐLĐ PERŞEMBE ĐLÇESĐ DE LEVREK (Dicentrarchus labrax L., 1758) YETĐŞTĐRĐCĐLĐĞĐ YAPA ĐŞLETMELERĐ

Detaylı

Kuluçkahaneler ve Balık Çiftlikleri için Merkezi ve Kendiliğinden Hareketli Yemleme Sistemleri

Kuluçkahaneler ve Balık Çiftlikleri için Merkezi ve Kendiliğinden Hareketli Yemleme Sistemleri www.akuamaks.com Kuluçkahaneler ve Balık Çiftlikleri için Merkezi ve Kendiliğinden Hareketli Yemleme Sistemleri 2 Amacımız çözüm ortağı olduğumuz, Feeding Systems SL firması ile beraber, Su Ürünleri Sektörüne

Detaylı

ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR

ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR GİRİŞ Solanaceae familyasına ait olduğu bilinen patatesin Güney Amerika`nın And Dağları nda doğal olarak yetiştiği; 16. yüzyılın ikinci yarısında

Detaylı

Çamlı, BioAqua markası altında ürettiği balık yemleri ile müşterilerine çok geniş bir ürün segmenti sunmaktadır. Ağırlıklı olarak üretilen Levrek,

Çamlı, BioAqua markası altında ürettiği balık yemleri ile müşterilerine çok geniş bir ürün segmenti sunmaktadır. Ağırlıklı olarak üretilen Levrek, YEMLERİ EVREK & ÇİPURA L 1 Çamlı, BioAqua markası altında ürettiği balık yemleri ile müşterilerine çok geniş bir ürün segmenti sunmaktadır. Ağırlıklı olarak üretilen Levrek, Çipura ve Alabalık yemlerinin

Detaylı

SU ÜRÜNLERİ TÜKETİMİ VE TANITIMI

SU ÜRÜNLERİ TÜKETİMİ VE TANITIMI MAKALE SU ÜRÜNLERİ TÜKETİMİ VE TANITIMI Hasan ERGÜN, SUMAE Tam 8 bin 300 kilometrelik kıyı şeridiyle İngiltere, Fransa, Norveç gibi Avrupa ülkelerini uzak ara geride bırakan, Yunanistan'ı ise ikiye katlayan

Detaylı

Farklı Su Sıcaklığı ve Işık Ortamında

Farklı Su Sıcaklığı ve Işık Ortamında Karadeniz Alabalıklarının (Salmo coruhensis) Farklı Su Sıcaklığı ve Işık Ortamında Sperm Kalite Parametreleri Gökhan TUNÇELLİ, Devrim MEMİŞ İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Yetiştiricilik Anabilim

Detaylı

BALIK HASTALIKLARININ KONTROLÜ

BALIK HASTALIKLARININ KONTROLÜ BALIK HASTALIKLARININ KONTROLÜ Hastalığın Çıkışını Engelleyici Önlemler Hastalıklardan korunma ile ilgili öncelikli emniyet tedbirleri, sağlıklı canlılarla, sağlıklı yumurtalarla uygun oranlarda stoklama

Detaylı

RAPOR KAZ DAĞLARI KOÇERO DERESİ ALABALIK ÖLÜMLERİ İLE İLGİLİ ALAN ÇALIŞMASI. Prof. Dr. Mustafa SARI.

RAPOR KAZ DAĞLARI KOÇERO DERESİ ALABALIK ÖLÜMLERİ İLE İLGİLİ ALAN ÇALIŞMASI. Prof. Dr. Mustafa SARI. RAPOR KAZ DAĞLARI KOÇERO DERESİ ALABALIK ÖLÜMLERİ İLE İLGİLİ ALAN ÇALIŞMASI Prof. Dr. Mustafa SARI msari@bandirma.edu.tr Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi, Denizcilik Fakültesi KOÇERO DERESİ Koçero Deresi,

Detaylı

TÜRKİYE DE VE DÜNYA DA DEVEKUŞU YETİŞTİRİCİLİĞİ

TÜRKİYE DE VE DÜNYA DA DEVEKUŞU YETİŞTİRİCİLİĞİ TÜRKİYE DE VE DÜNYA DA DEVEKUŞU YETİŞTİRİCİLİĞİ Dünya da genelde hayvansal üretim ticari işletmeler tarafından yapılmaktadır. Dünyadaki hayvansal gıda eksikliliğini gidermek, daha ekonomik ürün elde etmek

Detaylı

Ruminant. Buzağıdan Süt Sığırına Bölüm ll: Sütten Kesimden Düveye Besleme ve Yönetim

Ruminant. Buzağıdan Süt Sığırına Bölüm ll: Sütten Kesimden Düveye Besleme ve Yönetim Buzağıdan Süt Sığırına Bölüm ll: Sütten Kesimden Düveye Besleme ve Yönetim KONU İLGİ Düvelerin beslenmesi Sütten kesimden tohumlamaya kadar olan dönemde besleme ve yönetimsel pratikler TERCÜME VE DERLEME

Detaylı

Homa Lagününden Elde Edilen Çipuraların (Sparus aurata L., 1758) Kıyısal ve Açıkdeniz Ağ Kafeslerde Gelişimlerinin Karşılaştırılması

Homa Lagününden Elde Edilen Çipuraların (Sparus aurata L., 1758) Kıyısal ve Açıkdeniz Ağ Kafeslerde Gelişimlerinin Karşılaştırılması E.Ü. Su Ürünleri Dergisi 006 E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sciences 006 Cilt/Volume, Ek/Suppl. (/): 5-57 Su Ürünleri Yetiştiriciliği / Aquaculture Ege University Press ISSN 0-590 http://jfas.ege.edu.tr/

Detaylı

Balıkçılıkta Stok Yönetimi 29 Aralık 2011-28 Eylül 2012 vti Deniz Balıkçılığı Enstitüsü, Hamburg, Almanya

Balıkçılıkta Stok Yönetimi 29 Aralık 2011-28 Eylül 2012 vti Deniz Balıkçılığı Enstitüsü, Hamburg, Almanya Balıkçılıkta Stok Yönetimi 29 Aralık 2011-28 Eylül 2012 vti Deniz Balıkçılığı Enstitüsü, Hamburg, Almanya Dr. Savaş KILIÇ Balıkçılık Teknolojisi Mühendisi Konyaaltı İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü

Detaylı

2 Ders Kodu: VET Ders Türü: Seçmeli 4 Ders Seviyesi Lisans

2 Ders Kodu: VET Ders Türü: Seçmeli 4 Ders Seviyesi Lisans SU ÜRÜNLERİ ÜRETİMİ ve BİYOTEKNOLOJİSİ 1 Ders Adi: SU ÜRÜNLERİ ÜRETİMİ ve BİYOTEKNOLOJİSİ 2 Ders Kodu: VET3512 3 Ders Türü: Seçmeli 4 Ders Seviyesi Lisans 5 Dersin Verildiği Yıl: 3 6 Dersin Verildiği Yarıyıl

Detaylı

SU ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜNÜN, TARIM SEKTÖRÜ İÇİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ. Kadir DOĞAN Giriş

SU ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜNÜN, TARIM SEKTÖRÜ İÇİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ. Kadir DOĞAN Giriş Tarım İstanbul TKB İstanbul İl Müdürlüğü Yayın Organı, 80: 8-12 (2002) SU ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜNÜN, TARIM SEKTÖRÜ İÇİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ Kadir DOĞAN 1 1. Giriş Tarım sektörü; uzun yıllar ekonominin lokomotifi

Detaylı

2009 YILI FAALİYETLERİ

2009 YILI FAALİYETLERİ Faaliyetlerimiz 2009 YILI FAALİYETLERİ 1- Rusya Federasyonu Bilimler Akademisi, Güney Bilim Merkezi The Southern Scientific Centre of the Russian Academy of Sciences (Rostov-on-Don, Russia) kurumunun talebi

Detaylı

TEMEL ZOOTEKNİ KISA ÖZET KOLAY AÖF

TEMEL ZOOTEKNİ KISA ÖZET KOLAY AÖF DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. TEMEL ZOOTEKNİ KISA ÖZET KOLAY AÖF Kolayaöf.com

Detaylı

SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ VE EKONOMİYE KATKISI

SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ VE EKONOMİYE KATKISI SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ VE EKONOMİYE KATKISI Şebnem BORAN Günümüzde artan nüfus, sağlıklı beslenmeye olan ilginin her geçen gün artması ve deniz mahsullerinin sağladığı faydalarla birlikte gerek dünyada

Detaylı

Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı

Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı Polonya da 400-450 un değirmeni olduğu biliniyor. Bu değirmenlerin yıllık toplam kapasiteleri 6 milyon tonun üzerine. Günde 100 tonun üzerinde üretim gerçekleştirebilen

Detaylı

TUNCELİ ÜNİVERSİTESİ SU ÜRÜNLERİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

TUNCELİ ÜNİVERSİTESİ SU ÜRÜNLERİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ TUNCELİ ÜNİVERSİTESİ SU ÜRÜNLERİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Kuruluş Tunceli Üniversitesi Su Ürünleri Uygulama ve Araştırma Merkezi 03 Aralık 2009 tarih ve 27421 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe

Detaylı

Karadeniz Pisi Balığının (Platichthys flesus luscus L. 1758) Yetiştiricilik Ortamına Adaptasyonunda Yaşama ve Büyüme Özellikleri

Karadeniz Pisi Balığının (Platichthys flesus luscus L. 1758) Yetiştiricilik Ortamına Adaptasyonunda Yaşama ve Büyüme Özellikleri Süleyman Demirel Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi Cilt:6 Sayı:1 (2010) Karadeniz Pisi Balığının (Platichthys flesus luscus L. 1758) ÖZET İlhan AYDIN Hamza POLAT Orhan AK Ercan KÜÇÜK Su

Detaylı

İZMİR İN SU ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜNDEKİ YERİ, SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

İZMİR İN SU ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜNDEKİ YERİ, SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 2012 MART SEKTÖREL&BÖLGESEL İZMİR İN SU ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜNDEKİ YERİ, SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Şebnem BORAN Su ürünleri sektörü, gerek istihdama olan katkısı gerekse de yarattığı katma değer ile stratejik

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 52. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-12 HAYVANLAR ALEMİ 3- OMURGALI HAYVANLAR SORU ÇÖZÜMÜ

ADIM ADIM YGS-LYS 52. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-12 HAYVANLAR ALEMİ 3- OMURGALI HAYVANLAR SORU ÇÖZÜMÜ ADIM ADIM YGS-LYS 52. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-12 HAYVANLAR ALEMİ 3- OMURGALI HAYVANLAR SORU ÇÖZÜMÜ Halkalı solucanlar çift cinsiyetli olmalarına rağmen döllenme kendi kendine değil, iki ayrı

Detaylı

Ekonomik Araştırmalar ÖDEME DAVRANIŞLARI. Mayıs Şirketlerin işletme sermayesi ihtiyaçları için iyi stok yönetimi çok önemli

Ekonomik Araştırmalar ÖDEME DAVRANIŞLARI. Mayıs Şirketlerin işletme sermayesi ihtiyaçları için iyi stok yönetimi çok önemli Ekonomik Araştırmalar ÖDEME DAVRANIŞLARI Source: Pexels Şirketlerin işletme sermayesi ihtiyaçları için iyi stok yönetimi çok önemli Ödeme Davranışları, Euler Hermes Ekonomik Araştırmalar YÖNETİCİ ÖZETİ

Detaylı

TÜRKİYE DE KÜLTÜR BALIKÇILIĞININ ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBİLİR GELİŞİMİ VE SEKTÖREL BÜYÜME İÇİN YENİ TEKNOLOJİLERİN ÜLKE ŞARTLARINDA UYGULAMAYA ALINMASI.

TÜRKİYE DE KÜLTÜR BALIKÇILIĞININ ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBİLİR GELİŞİMİ VE SEKTÖREL BÜYÜME İÇİN YENİ TEKNOLOJİLERİN ÜLKE ŞARTLARINDA UYGULAMAYA ALINMASI. TÜRKİYE DE KÜLTÜR BALIKÇILIĞININ ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBİLİR GELİŞİMİ VE SEKTÖREL BÜYÜME İÇİN YENİ TEKNOLOJİLERİN ÜLKE ŞARTLARINDA UYGULAMAYA ALINMASI. Murat YÜCE Su Ür. Y.Müh Durul M. ŞENKAL Ekonomist. 1

Detaylı

ZBB306 KODLU SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ DERSİ NOTLARI. Doç.Dr. Soner KAZAZ

ZBB306 KODLU SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ DERSİ NOTLARI. Doç.Dr. Soner KAZAZ ZBB306 KODLU SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ DERSİ NOTLARI Doç.Dr. Soner KAZAZ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü 06110-Ankara skazaz@ankara.edu.tr GERBERA YETİŞTİRİCİLİĞİ-1 Anavatanı

Detaylı

ÜLKEMİZ SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİNİN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ

ÜLKEMİZ SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİNİN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ ÜLKEMİZ SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİNİN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ ÜLKEMİZ SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİNİN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ Selahattin GÜRÇAY Elazığ Su Ürünleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü, ELAZIĞ

Detaylı

SİNOP ÜNİVERSİTESİ SU ÜRÜNLERİ FAKÜLTESİ SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ BÖLÜMÜ

SİNOP ÜNİVERSİTESİ SU ÜRÜNLERİ FAKÜLTESİ SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ BÖLÜMÜ GENEL BAKIŞ Su ürünleri yetiştiriciliği, günümüzde hem dünya çapında hem de ülkemizde giderek artan su ürünleri talebinin karşılanmasında önemli katkı sağlamaktadır. Ülkemizde 1970 li yıllarda kara tesislerinde

Detaylı

Teminat, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından verilen kapasite ile sınırlıdır.

Teminat, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından verilen kapasite ile sınırlıdır. 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanununun 12 nci maddesine istinaden, Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen kapsam dâhilinde, Su Ürünleri Kayıt Sistemine (SKS) kayıtlı olan, deniz ve iç su tesislerinde yetiştirilen

Detaylı

Rüzgar Enerjisi. Dr. Öğr. Üyesi Engin HÜNER,

Rüzgar Enerjisi. Dr. Öğr. Üyesi Engin HÜNER, Rüzgar Enerjisi Dr. Öğr. Üyesi Engin HÜNER, engin.hüner@klu.edu.tr TARİHÇE Tarihte ilk olarak rüzgar yel değirmenlerinde tahıl öğütmek için ve yelkenli gemilerde kullanılmıştır. Eski yunanlılar ve romalılar

Detaylı

EGE SU ÜRÜNLERİ VE HAYVANSAL MAMULLER İHRACATÇILARI BİRLİĞİ EGE İHRACATÇI BİRLİKLERİ

EGE SU ÜRÜNLERİ VE HAYVANSAL MAMULLER İHRACATÇILARI BİRLİĞİ EGE İHRACATÇI BİRLİKLERİ EGE SU ÜRÜNLERİ VE HAYVANSAL MAMULLER İHRACATÇILARI BİRLB RLİĞİ EGE İHRACATÇI I BİRLB RLİKLERİ Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği, i, Ege İhracatçı Birlikleri bünyesinde yer alan

Detaylı

Türkiye Denizlerinde 100 ton/yıl ve Üstü Üretim Kapasitesi Olan Balık Çiftliklerinin Üretim Faaliyeti Özellikleri Üzerine Bir Çalışma

Türkiye Denizlerinde 100 ton/yıl ve Üstü Üretim Kapasitesi Olan Balık Çiftliklerinin Üretim Faaliyeti Özellikleri Üzerine Bir Çalışma E.Ü. Su Ürünleri Dergisi 2005 E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sciences 2005 Cilt/Volume 22, Sayı/Issue (3-4): 251 255 Ege University Press ISSN 1300-1590 http://jfas.ege.edu.tr/ Türkiye Denizlerinde

Detaylı

BUĞDAY PİYASALARI ve TMO

BUĞDAY PİYASALARI ve TMO BUĞDAY PİYASALARI ve TMO 01.04.2016 1 DÜNYA BUĞDAY DENGE TABLOSU Dünya buğday üretimi üç yıl üst üste rekor seviyelerde gerçekleşti, stoklar yükseliyor (Milyon Ton) 800 700 600 500 400 300 200 100 0 699

Detaylı

DEVLET DESTEKLİ SU ÜRÜNLERİ SİGORTASI. TEKNİK ŞARTLAR, TARİFE ve TALİMATLAR

DEVLET DESTEKLİ SU ÜRÜNLERİ SİGORTASI. TEKNİK ŞARTLAR, TARİFE ve TALİMATLAR DEVLET DESTEKLİ SU ÜRÜNLERİ SİGORTASI TEKNİK ŞARTLAR, TARİFE ve TALİMATLAR 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanununun 12 nci maddesine istinaden Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen kapsam dâhilinde, Çiftçi

Detaylı

ÖN ÇÖKTÜRME HAVUZU DİZAYN KRİTERLERİ

ÖN ÇÖKTÜRME HAVUZU DİZAYN KRİTERLERİ ÖN ÇÖKTÜRME HAVUZU DİZAYN KRİTERLERİ Ön çöktürme havuzlarında normal şartlarda BOİ 5 in % 30 40 ı, askıda katıların ise % 50 70 i giderilmektedir. Ön çöktürme havuzunun dizaynındaki amaç, stabil (havuzda

Detaylı

Devrim MEMİŞ İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, Yetiştiricilik Bölümü

Devrim MEMİŞ İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, Yetiştiricilik Bölümü ÇİFTLİK BALIKLARI ÇEVREYE ZARAR VERİYOR MU? TOPLUMDA OLUŞAN ALGI VE GERÇEKLER Devrim MEMİŞ İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, Yetiştiricilik Bölümü Uluslararası Katılımlı Ulusal Su ve Sağlık

Detaylı

DİP TROLÜ İLE İKİ FARKLI DERİNLİKTE AVLANAN MEZGİT (Gadus merlangus euxinus N. 1840) BALIĞININ AV VERİMİ VE BOY KOMPOZİSYONUNUN DEĞİŞİMİ

DİP TROLÜ İLE İKİ FARKLI DERİNLİKTE AVLANAN MEZGİT (Gadus merlangus euxinus N. 1840) BALIĞININ AV VERİMİ VE BOY KOMPOZİSYONUNUN DEĞİŞİMİ DİP TROLÜ İLE İKİ FARKLI DERİNLİKTE AVLANAN MEZGİT (Gadus merlangus euxinus N. 1840) BALIĞININ AV VERİMİ VE BOY KOMPOZİSYONUNUN DEĞİŞİMİ ÖZET Yakup ERDEM 1, Süleyman ÖZDEMİR 2, Ercan ERDEM 1, Zekiye BİRİNCİ

Detaylı

Tablo 4- Türkiye`de Yıllara Göre Turunçgil Üretimi (Bin ton)

Tablo 4- Türkiye`de Yıllara Göre Turunçgil Üretimi (Bin ton) NARENCİYE DOSYASI Kökeni Güneydoğu Asya olan turunçgillerin, çağdaş anlamda üretimi 19. yüzyılda ABD`de başlamış ve hızla yayılmıştır. Turunçgil yetiştiriciliği dünyada 40 derece kuzey enlemi ile 40 derece

Detaylı

Balık Yemleri ve Teknolojisi Ders Notları

Balık Yemleri ve Teknolojisi Ders Notları Balık Yemleri ve Teknolojisi Ders Notları Balık Beslemede Balık Unu na Alternatif Yemler Bezelye Konsantresi Günümüzde balık yemi formülasyonlarında yaygın olarak kullanılan yukarıda adı geçen bitkisel

Detaylı

Kalkan Balığı (Psetta maxima Linnaeus, 1758) nın Doğu Karadeniz Koşullarında Büyüme Özellikleri

Kalkan Balığı (Psetta maxima Linnaeus, 1758) nın Doğu Karadeniz Koşullarında Büyüme Özellikleri E.Ü. Su Ürünleri Dergisi 2006 E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sciences 2006 Cilt/Volume 23, Sayı/Issue (3-4): 321 326 Ege University Press ISSN 1300-1590 http://jfas.ege.edu.tr/ Kalkan Balığı (Psetta

Detaylı

TKDK PROJE YÖNETİMİ VERSİYON 10.5.01. Tedarikçi Adı Marka Model Teknik Özellikler Birim Miktar Birim Fiyat Tutar

TKDK PROJE YÖNETİMİ VERSİYON 10.5.01. Tedarikçi Adı Marka Model Teknik Özellikler Birim Miktar Birim Fiyat Tutar TKDK PROJE YÖNETİMİ VERSİYON 0.5.0 BAŞVURU FORMU EKİ A 3. Makine Ekipman - Detaylı Tablosu TL'ye dönüştürülecektir. Azami uygun harcama genel toplam tutarı: 400,000 Avro, Asgari uygun harcama genel toplam

Detaylı

HAMSİ AVCILIĞI ve BAKANLIK UYGULAMALARI. Vahdettin KÜRÜM

HAMSİ AVCILIĞI ve BAKANLIK UYGULAMALARI. Vahdettin KÜRÜM HAMSİ AVCILIĞI ve BAKANLIK UYGULAMALARI Vahdettin KÜRÜM Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Ankara. Su Ürünleri Hizmetleri Dairesi Başkanı Giriş Karadeniz de avlanan balıklar

Detaylı

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ FARKLI SICAKLIK VE TUZLULUKTA İNKÜBE EDİLEN KARADENİZ KALKAN BALIĞI (Psetta maxima Linnaeus, 1758) YUMURTALARININ EMBRİYONİK GELİŞİMİ Hamza POLAT

Detaylı

KÜRESEL OTOMOTİV OEM BOYALARI PAZARI. Bosad Genel Sekreterliği

KÜRESEL OTOMOTİV OEM BOYALARI PAZARI. Bosad Genel Sekreterliği KÜRESEL OTOMOTİV OEM BOYALARI PAZARI Bosad Genel Sekreterliği SEKTÖR ANALİZİ Otomotiv OEM boyaları dünyanın en büyük boya segmentlerinden biridir. Otomotiv OEM boyaları, 2011 yılında toplam küresel boya

Detaylı

POPÜLASYON EKOLOJİSİ

POPÜLASYON EKOLOJİSİ POPÜLASYON EKOLOJİSİ Herhangi bir türün populasyonuna ait bir fert bazı durumlarda (ya da özel durumlarda) o populasyonun temsilcisi olarak kabul edilebilir, ancak genel anlamda bir fert hiçbir zaman bir

Detaylı

Akvaryum veya küçük havuzlarda amonyağın daha az zehirli olan nitrit ve nitrata dönüştürülmesi için gerekli olan bakteri populasyonunu (nitrifikasyon

Akvaryum veya küçük havuzlarda amonyağın daha az zehirli olan nitrit ve nitrata dönüştürülmesi için gerekli olan bakteri populasyonunu (nitrifikasyon Azotlu bileşikler Ticari balık havuzlarında iyonize olmuş veya iyonize olmamış amonyağın konsantrasyonlarını azaltmak için pratik bir yöntem yoktur. Balık havuzlarında stoklama ve yemleme oranlarının azaltılması

Detaylı

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi TARIMSAL FAALİYETİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİSİ Toprak işleme (Organik madde miktarında azalma) Sulama (Taban suyu yükselmesi

Detaylı

Sürdürülebilir Pestisit Kullanımı

Sürdürülebilir Pestisit Kullanımı Sürdürülebilir Pestisit Kullanımı Doç. Dr. Seral YÜCEL Dr. Hale GÜNAÇTI Adana Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Dünyanın en önemli sorunlarından biri hızla artan nüfusudur. Dünya nüfusunun gittikçe

Detaylı

ÖZEL EGE L SES. HAZIRLAYAN Ö RENC LER: Tayanç HASANZADE Ahmet Rasim KARSLIO LU. DANI MAN Ö RETMEN: Mesut ESEN Dr. ule GÜRKAN

ÖZEL EGE L SES. HAZIRLAYAN Ö RENC LER: Tayanç HASANZADE Ahmet Rasim KARSLIO LU. DANI MAN Ö RETMEN: Mesut ESEN Dr. ule GÜRKAN ÖZEL EGE L SES BAZI ISKARTA BALIKLARIN (Isparoz, Hani) ETLER NDEN ALTERNAT F GÜBRE YAPIMI VE UYGULANAB L RL HAZIRLAYAN Ö RENC LER: Tayanç HASANZADE Ahmet Rasim KARSLIO LU DANI MAN Ö RETMEN: Mesut ESEN

Detaylı

Doğal Alabalık Çalıştayı Ekim 2009 KARADENİZ ALABALIĞI ÜRETİMİ, SAĞIM, YUMURTA VERİMLİLİĞİ ÇALIŞMALARI

Doğal Alabalık Çalıştayı Ekim 2009 KARADENİZ ALABALIĞI ÜRETİMİ, SAĞIM, YUMURTA VERİMLİLİĞİ ÇALIŞMALARI Doğal Alabalık Çalıştayı 22-23 Ekim 2009 KARADENİZ ALABALIĞI ÜRETİMİ, SAĞIM, YUMURTA VERİMLİLİĞİ ÇALIŞMALARI Şirin FİRİDİN 1,*, Eyüp ÇAKMAK 1, İlker Zeki KURTOĞLU 1, Yahya ÇAVDAR 1, Nilgün AKSUNGUR 1,

Detaylı

2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi

2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi 2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi GİRİŞ Tabiatta suyun hidrolojik çevriminin önemli bir unsurunu teşkil eden buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde değişik şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik

Detaylı

FINDIK VE FINDIK MAMULLERİ SEKTÖRÜ

FINDIK VE FINDIK MAMULLERİ SEKTÖRÜ FINDIK VE FINDIK MAMULLERİ SEKTÖRÜ DÜNYA ÜRETİMİ Dünya Fındık Üretimi Dünya kabuklu fındık üretimine ilişkin veriler incelendiğinde, son 10 yıllık süreçte dünya üretiminin ortalama 875 bin ton civarında

Detaylı

TÜRKĠYE DÜNYANIN BOYA ÜRETĠM ÜSSÜ OLMA YOLUNDA

TÜRKĠYE DÜNYANIN BOYA ÜRETĠM ÜSSÜ OLMA YOLUNDA TÜRKĠYE DÜNYANIN BOYA ÜRETĠM ÜSSÜ OLMA YOLUNDA Nurel KILIÇ Türk boya sektörü; Avrupa nın altıncı büyük boya üreticisi konumundadır. Türkiye de 50 yılı aşkın bir geçmişi olan boya sektörümüz, AB entegrasyon

Detaylı

ZOOTEKNİ ANABİLİM DALI

ZOOTEKNİ ANABİLİM DALI 2.3.2. ZOOTEKNİ ANABİLİM DALI : Yumurtlama Öncesi Tüy Dökümünün Yumurtacı Tavukların Performansına Etkisi : TUAM -Veteriner Fakültesi Birimi : Metin PETEK*, Faruk BALCI, Hasan BAŞPINAR Yayınlandığı Yer

Detaylı

Çamlı, BioAqua markası altında ürettiği balık yemleri ile müşterilerine çok geniş bir ürün segmenti sunmaktadır. Ağırlıklı olarak üretilen Levrek,

Çamlı, BioAqua markası altında ürettiği balık yemleri ile müşterilerine çok geniş bir ürün segmenti sunmaktadır. Ağırlıklı olarak üretilen Levrek, ALABALIK YEMLERİ 1 Çamlı, BioAqua markası altında ürettiği balık yemleri ile müşterilerine çok geniş bir ürün segmenti sunmaktadır. Ağırlıklı olarak üretilen Levrek, Çipura ve Alabalık yemlerinin yanında

Detaylı

Domates Yaprak Galeri Güvesi Tuta absoluta

Domates Yaprak Galeri Güvesi Tuta absoluta Tuta absoluta Bu nesne Türkiye Tarımsal Öğrenme Nesneleri Deposu kullan-destekle kategorisinden bir öğrenme nesnesidir. Kullan-Destekle nesneleri bilimsel çalışmalarda kaynak gösterilerek kullanmak istisna

Detaylı

ÖĞRENME FAALİYETİ 46

ÖĞRENME FAALİYETİ 46 ÖĞRENME FAALİYETİ 46 SU ÜRÜNLERİ ALANI AMAÇ Bu öğrenme faaliyeti ile su ürünleri alanındaki meslekleri tanıyabileceksiniz. A. ALANIN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ Alan içerisinde; ekonomik değeri olan tüm

Detaylı

Meteoroloji. IX. Hafta: Buharlaşma

Meteoroloji. IX. Hafta: Buharlaşma Meteoroloji IX. Hafta: Buharlaşma Hidrolojik döngünün önemli bir unsurunu oluşturan buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde farklı şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik faktörlerin etkisiyle

Detaylı

KEMER BARAJ GÖLÜ'NDEKİ Cypr nus carpio L., 1758'NUN BAZI BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ

KEMER BARAJ GÖLÜ'NDEKİ Cypr nus carpio L., 1758'NUN BAZI BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ KEMER BARAJ GÖLÜ'NDEKİ Cypr nus carpio L., 1758'NUN BAZI BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ ÖZET Gülnaz ÖZCAN*, Süleyman BALIK EGE ÜNİVERSİTESİ SU ÜRÜNLERİ FAKÜLTESİ TEMEL BİLİMLER BÖLÜMÜ *gulnazozcan@yahoo.com Bu

Detaylı

BROKKOLİ (Brassica oleracea var. italica)

BROKKOLİ (Brassica oleracea var. italica) BROKKOLİ (Brassica oleracea var. italica) SİSTEMATİKTEKİ YERİ Takım: Brassicales Familya: Brassicaceae Cins: Brassica Tür: B. oleracea var. italica SAĞLIK VE BESLENME YÖNÜNDEN Brokkoli, A ve C vitamini,

Detaylı

LAKTASYON VE SÜT VERİMİ

LAKTASYON VE SÜT VERİMİ LAKTASYON VE SÜT VERİMİ Prof.Dr. Selahattin Kumlu Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Antalya Tanım Laktasyon, buzağılama ile başlayan ve kuruya çıkma ile sona eren süt verme dönemidir.

Detaylı

TÜRKİYE DE SU ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ VE ÜRETİCİ ÖRGÜTLERİ

TÜRKİYE DE SU ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ VE ÜRETİCİ ÖRGÜTLERİ TÜRKİYE DE SU ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ VE ÜRETİCİ ÖRGÜTLERİ Nadir USLU Deniz Balıkları Grup Sorumlusu BSGM - Yetiştiricilik Daire Başkanlığı GFCM Paydaş Platformu İzmir, 10-14 Aralık 2013 1 TÜRKİYE DE SU ÜRÜNLERİ

Detaylı

BVKAE www.bornovavet.gov.tr

BVKAE www.bornovavet.gov.tr Türkiye Veteriner İlaçları Pazarı Sorunlar ve Çözüm Önerileri Uluslararası Süt Sığırcılığı ve Süt Ürünleri Çalıştayı ve Sergisi 28-29 Nisan, 2008 - Konya İsmail Özdemir VİSAD - Veteriner Sağlık Ürünleri

Detaylı

Sığır yetiştiriciliğinde Sıcaklık Stresi ve Alınabilecek Önlemler. Prof. Dr. Serap GÖNCÜ. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Sığır yetiştiriciliğinde Sıcaklık Stresi ve Alınabilecek Önlemler. Prof. Dr. Serap GÖNCÜ. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Sığır yetiştiriciliğinde Sıcaklık Stresi ve Alınabilecek Önlemler Prof. Dr. Serap GÖNCÜ Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü 01330 Adana Bir ineğin kendisinden beklenen en yüksek verimi

Detaylı

ĠSTANBUL SU ÜRÜNLERĠ VE HAYVANSAL MAMULLER ĠHRACATÇILARI BĠRLĠĞĠ.

ĠSTANBUL SU ÜRÜNLERĠ VE HAYVANSAL MAMULLER ĠHRACATÇILARI BĠRLĠĞĠ. ĠSTANBUL SU ÜRÜNLERĠ VE HAYVANSAL MAMULLER ĠHRACATÇILARI BĠRLĠĞĠ www.iib.org.tr Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller Ġhracatçıları Birliği İstanbul Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği,

Detaylı