BİR ALANDA DEVRİM YARATTIĞINIZI NASIL ANLARSINIZ? ASHOKA NIN ETKİ DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI

Transkript

1 BİR ALANDA DEVRİM YARATTIĞINIZI NASIL ANLARSINIZ? ASHOKA NIN ETKİ DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI

2 70 ten fazla ülkede öncü sosyal girişimcileri (3000 in üzerinde) bünyesinde bulunduran dünyanın en geniş topluluğudur. ASHOKA Projeleri değil, bireyleri destekler. Sektör ve konu sınırlaması yoktur. Sosyal alan ve iş dünyasını bir araya getirerek bir ekosistem oluşturur.

3 ASHOKA FELLOW LARI 5 KRİTERE GÖRE SEÇİLİR: İLGİLİ ALANDA KALIPLARI DEĞİŞTİREN YENİ BİR FİKİR YARATIICILIK GİRİŞİMCİ NİTELİK ETİK DOKU SOSYAL ETKİ

4 Sosyal girişimciler sadece balık vermek ya da balık tutmayı öğretmekle yetinmezler. Balıkçılık endüstrisinde devrim yaratana kadar uğraşırlar. Bill Drayton, Ashoka Kurucusu ve CEO su

5

6 Bir alanda devrim yarattığınızı nasıl anlarsınız? Bir sistemin değiştiğini nasıl bilebilirsiniz?

7

8 Sistem bir şeyi başarma yolunda, birbiriyle bağlantılı, tutarlı biçimde düzenlenmiş öğeler dizisidir. Donella Meadows Bir sistem 3 ana bileşenden oluşur: 1. Öğeler 2. Bağlantılar 3. Amaç

9 Biz etkiyi desteklediğimiz fellow lar, fikirler ve ağların yarattığı sistematik değişim olarak tarif ediyoruz.

10 BUNDAN BÖYLE, BANGLADEŞ TEKİ HAZIR GİYİM FABRİKALARINDA ÇOCUK BAKIM HİZMETİ VERİLECEK. Suraiya Haque Bangladeş fabrikalarında kendi kendini sürdürebilen bir çocuk bakım hizmeti modeli geliştirdi. Peki, onun bu çalışmasının etkisini nasıl ölçeceğiz? Şu anda bakım hizmeti alan çocukların sayısıyla mı? Önümüzdeki 5 yıl içinde hizmet almış çocukların sayısıyla mı? Bu sayede daha fazla gelir elde edebilen kadınların sayısıyla mı? Yoksa Suraiya Haque ın modelini kopyalayıp benimseyenler tarafından hizmet verilen tüm kadınlar ve çocukların sayısıyla mı?

11 5 VE 10 YIL ÖNCE SEÇTİĞİMİZ FELLOW LARLA BİR ANKET ÇALIŞMASI YAPTIK Fellow un 217 si bu ankete katıldı. Litvanya dan Filistin ve Namibya ya 42 ülkeden katılım oldu. Çalışma 13 farklı dilde yürütüldü.

12 ANKETE KATILAN FELLOW LARIMIZIN %30 u eğitim alanında çalışıyor. %70 i kentli nüfus ile çalışıyor. %30 u ekonomik kalkınma alanında çalışıyor. %60 ı gençlerle çalışıyor. 1/3 ü çevre alanında çalışıyor. %24 ü yaşlılarla, %19 u çatışma ya da felaket mağdurlarıyla çalışıyor. 1/3 ü vatandaş katılımı alanında çalışıyor. %10 u cinsel eğilimleri nedeniyle ayrımcılığa uğrayan insanlarla çalışıyor.

13 TOPLUMSAL DÜZENDE DEĞİŞİKLİĞE GİDEN 5 YOL BİR ALANDA DEVRİM YAPMAK 1. PİYASA DİNAMİKLERİ VE DEĞER ZİNCİRİ 2. KAMU POLİTİKASI VE SEKTÖR STANDARTLARI 3. SOSYAL İÇERME VE EMPATİ 4. MADDİ KAZANÇ-SOSYAL FAYDA BİRLİKTELİĞİ 5. FARKYARATMA KÜLTÜRÜ

14 1. PİYASA DİNAMİKLERİ VE DEĞER ZİNCİRLERİ Fellow ların %50 si seçilmelerinden sonra 5 yıl içinde piyasa dinamiklerini ulusal düzeyde değiştirdi. Bu durum onların; Mal ve hizmetlere erişimi artırdıklarını, Yeni pazarlar yarattıklarını, Değerin olmadığı bir alanda değer ürettiklerini, Yoksullar için gelir yarattıklarını, Piyasa enformasyonunun akışını değiştirdiklerini gösteriyor.

15 PİYASA DİNAMİKLERİNİ DEĞİŞTİRMEK: ÖRNEK EN YOKSUL KESİM DE SAĞLIK SİGORTASI VE KALİTELİ BİR SAĞLIK HİZMETİNDEN YARARLANABİLİR. Mukteshwari Bosco, Hindistan ın 5 eyaletindeki 60 hastanede geçerli olmak üzere, 75 binden fazla çok yoksul aileye sigorta teminatı sağladı.

16 PİYASA DİNAMİKLERİNİ DEĞİŞTİRMEK: ÖRNEK TARIMSAL YAYIM SİSTEMLERİ, ÇİFTÇİLERİ EN YENİ TEKNOLOJİLER VE UYGULAMALARLA BULUŞTURMAK İÇİN GÜÇLENDİRİLİYOR. Rikin Gandhi nin Digital Green girişimiyle çiftçiler, Hindistan da 120 binden fazla çiftçi tarafından izlenen 2400 video çekti. Çiftçilerin %48 i yeni bir yöntem uygulamaya başladı.

17 PİYASA DİNAMİKLERİNİ DEĞİŞTİRMEK: ÖRNEK KÜÇÜK MEYVE VE SEBZE ÜRETİCİLERİ ADİL TİCARET SERTİFİKASI ALABİLİR VE ULUSLARARASI PİYASALARDA REKABET EDEBİLİR. Patrick Struebi, Fairtrasa ile küçük ölçekli üreticilerin uluslararası piyasalara girebilmelerini, üretim kapasitelerini artırabilmelerini ve uluslararası pazara yeni ürünler sunabilmelerini sağlayan hibrid sertifikasyon sistemleri geliştirdi.

18 2. KAMU POLİTİKASI VE SEKTÖR STANDARTLARI Fellow ların %57 si seçilmelerinin ardından 5 yıl içinde ulusal politikaların değişmesine katkıda bulundu. Bu rakam, 1998 den bu yana istikrarlı bir şekilde aynı kalmaya devam ediyor. Bunu şu yollarla başardılar: Yasa tasarısı hazırlayarak (%35 i) Tanıklık ya da araştırma yaparak (%48 i) Vatandaşları harekete geçirerek (%46 sı) Fellow ların %52 si seçilmelerinden sonra 5 yıl içinde büyük bir kurum ya da endüstri kolunda tüzük, misyon tanımı ya da resmi politikada ulusal düzeyde değişim yarattı.

19 SEKTÖR STANDARTLARINI DEĞİŞTİRMEK: ÖRNEK FARELER MAYINLARI TESPİT EDEREK HAYAT KURTARIYOR. Bart Weetjens, Apopo girişimiyle fareleri eğiterek 2063 mayının tespit edilmesini sağladı ve 3,1 milyon metrekarenin üzerinde mayınsız alan yarattı.

20 KAMU POLİTİKASINI DEĞİŞTİRMEK: ÖRNEK AMAZON BÖLGESİ UYDU GÖZLEMİYLE SÜRDÜRÜLEBİLİR VE KÂRLI BİÇİMDE YÖNETİLEBİLİR. Adalberto Verissimo, 2006 da ilk Ulusal Orman Koruma Alanı Yasası nın çıkmasını sağladı ve 25 milyon hektar Ulusal Koruma Alanı ilan edildi.

21 SEKTÖR STANDARTLARI VE KAMU POLİTİKASINI DEĞİŞTİRMEK: ÖRNEK VATANDAŞLAR VE SEÇTİKLERİ TEMSİLCİLER ARASINDA DOĞRUDAN, HALKA AÇIK DİYALOG KURULMASINI SAĞLAYACAK TARAFSIZ BİR ONLİNE PLATFORM. Gregor Hackmack, Candidate Watch ve Parliament Watch ile oy kayıtlarının takibi ve vatandaşların sorularını iletmelerine olanak sağlayarak halk ve seçilmiş yetkililer arasındaki iletişim ve güveni artırıyor.

22 3. SOSYAL İÇERME VE EMPATİ Ashoka Fellow larının %54 ü seçilmelerinden sonra 5 yıl içinde dışlanmış grupları toplumla bütünleştirerek ulusal düzeyde etki yaratmayı başardı. Ashoka Fellow larının %54 ü empatiyi çalışmalarının ana odağı olarak görüyor.

23 SOSYAL İÇERME VE EMPATİ: ÖRNEK ŞİRKETLER OTİZMLİ BİREYLERİN BENZERSİZ BECERİLERİNİ DEĞERLENDİRİYOR. Thorkil Sonne, üstün hafıza becerisi ya da ayrıntılara son derece dikkat gösteren çalışanlara ihtiyacı olan şirketlerle işbirliği yaparak, otizmli bireyler için 1 milyon kişilik istihdam yaratmaya çalışıyor.

24 SOSYAL İÇERME VE EMPATİ: ÖRNEK OKUR-YAZAR OLMAYANLAR TV PROGRAMLARININ AYNI DİLDEKİ ALTYAZILARINDAN OKUMAYI ÖĞRENEBİLİR. Brij Kothari, popüler TV programlarına aynı dilde altyazı yerleştirerek izleyenlerin yazılı ve sözlü dil arasında bağlantı kurmasını sağlıyor. Araştırmalar bu metodun okur-yazarlığın geliştirilmesinde çok etkili olduğunu gösteriyor.

25 4. MADDİ KAZANÇ-SOSYAL FAYDA BİRLİKTELİĞİ Ashoka Fellow larının %56 sı seçilmelerinin ardından 5 yıl içinde ulusal düzeyde maddi kazançsosyal fayda birlikteliğini sağladı: %61 i bütçelerinin ortalama % 41 ine denk gelecek şekilde kâr getiren bir unsur sayesinde gelir elde etti. %28 inin ticari bir işletmeyle ortaklığı var.

26 MADDİ KAZANÇ-SOSYAL FAYDA BİRLİKTELİĞİ: ÖRNEK İŞLETMELER, ENGELLİLİK VE ÇEŞİTLİLİĞİ ŞİRKETİN VARLIĞI VE BAŞARININ ANAHTARI OLARAK GÖRDÜKLERİNDE İTİBAR KAZANACAK. Caroline Casey ve girişimi Kanchi, Ability Awards aracılığıyla 1 milyarlık engelli nüfusun müşteri, çalışan, tedarikçi ve topluluk üyesi olarak değerine odaklanıyor. Avrupa da 230 Ability şirketi var.

27 MADDİ KAZANÇ-SOSYAL FAYDA BİRLİKTELİĞİ: ÖRNEK GECEKONDU SAKİNLERİ ONLARA SAYGINLIK SAĞLAYAN, TEMİZ VE HATTA KÂR GETİREN TUVALETLERİ KULLANIYOR. David Kuria kullan-öde sistemiyle çalışan tuvalet ve duşlar oluşturmak için topluluklarla işbirliği yapıyor. Bunların bakımı yörenin gençleri tarafından sağlanıyor ve bu şekilde sürdürülebilir bir iş modeli çerçevesinde özel, değerli hizmetler sunan küçük işletmeler haline geliyorlar.

28 5. FARKYARATMA KÜLTÜRÜ* Ashoka Fellow larının %66 sı seçilmelerinden 5 yıl sonra ulusal düzeyde farkyaratma kültürü oluşturdu. * Farkyaratanlar yaşadıkları toplumda, içinde bulundukları kurumlarda veya fırsat gördükleri her yerde toplumsal sorunların çözümüne yönelik sorumluluk hisseden ve harekete geçmek için gerekli özgüven ve yeteneklere sahip bireylerdir.

29 FARKYARATMA KÜLTÜRÜ: ÖRNEK ÇOCUKLAR SOSYAL SORUNLARI VE ÇATIŞMALARI BARIŞÇIL BİR ŞEKİLDE ÇÖZÜYOR. Eric Dawson, Peace First girişimiyle 40 bin gence eğitim verdi. Sonuç: şiddet vakalarında %60 oranında düşüş, barışla sonuçlanan vakalarda da %70-80 oranında artış.

30 FARKYARATMA KÜLTÜRÜ: ÖRNEK AFRİKA KÖKENLİ AMERİKALI KADINLAR SAĞLIKLI BEBEKLER DÜNYAYA GETİRMELERİ İÇİN KIZKARDEŞLERİNİ DESTEKLİYOR. Kathryn Hall-Trujillo ve Birthing Project girişimi kadınların değişim yaratma güçlerini anlamalarına yardımcı oluyor. Değişim: Yeni doğan bebeklerin ağırlıkları 3 kilogramdan 3,5 kilograma yükseldi.

31 ASHOKA NIN DEĞERİ Fellow lar Ashoka nın yarattığı farkı değerlendiriyor. BİRAZ ÇOK ÖNEMLİ TOPLAM Ashoka yaptığım işe yeni bir perspektiften bakmamı sağladı Seçim süreci fikrimi güçlendirmeme ve geliştirmeme yardım etti Ashoka ya dahil olmam başkaları tarafından tanınmamı ve daha fazla destek almamı sağladı Ashoka etkimi artırmaya yardımcı oldu Ashoka işim için önemli insanlarla beni bağlantıya geçirdi Ashoka çalışmalarımı koşulsuz olarak kabul ediyor Ashoka fikrimi yaymama yardım etti Ashoka organizasyonumu güçlendirmeme yardımcı oldu

32 FELLOW LAR ETKİLERİNİ NASIL ÖLÇEKLENDİRİYOR? %61 i politikaları değiştirerek. %46 sı açık kaynak stratejileri kullanıyor. %39 u organizasyonlarının büyüklüğünü artıracak. %57 si taban hareketleri oluşturuyor. %40 ı medya kampanyası yürütmeyi planlıyor. Sadece %7 si bayilik sistemi (franchising) kullanmış.

33 FELLOW LAR NASIL DESTEKLER ALMAK İSTİYOR? Hangi tür desteğin kendileri için çok önemli olduğunu düşünüyorlar. %85 %84 %80 Şartsız bağış sağlanması Diğer potansiyel fon sağlayıcılarla ilişkiler geliştirmek Hedeflerinizi daha ileri götürebilmek amacıyla network ler oluşturmak ve güçlendirmek için fon sağlanması

34 Ashoka fellow olduğuma her gün şükrediyorum. ABD de yaşayan Afrika kökenli bir Amerikalı olarak, Ashoka bana kendi başıma asla açamayacağım kapılar açtı. Beni fikirler ve dostlardan oluşan küresel bir toplulukla irtibata geçirdi. Kathryn Hall-Trujillo, US Fellow

35 Bu çalışmayı destekleyen herkese teşekkür ediyoruz!