YİBO ÖĞRETMENLERİ (Fen ve Teknoloji-Fizik, Kimya, Biyoloji- Matematik) Proje Danışmanlığı Eğitimi Çalıştayı BİYOLOJİ FERAH BİR NEFES

Transkript

1 YİBO ÖĞRETMENLERİ (Fen ve Teknoloji-Fizik, Kimya, Biyoloji- Matematik) Proje Danışmanlığı Eğitimi Çalıştayı BİYOLOJİ FERAH BİR NEFES Pınar İLHAN Esra Suheda GELDİ PROJE DANIŞMANLARI Prof. Dr. Turan GÜVEN Prof. Dr. Gülendam TÜMEN GEBZE OCAK- 2010

2 Proje adı: FERAH BİR NEFES PROJENİN AMACI Ülkemizde hemen her yerde bulunabilen bitkilerden nefes açıcı özelliğe sahip doğal gargara hazırlanması. GİRİŞ Günümüz insanında ağız, boğaz ve diş hastalıkları sıkça görülen ve kişinin günlük aktivitesini düşüren basit, ama sonuçları önemli sorunlardır. Bunun için bir çok kişi sentetik maddelerle hazırlanmış gargaraları kullanmaktadır. Gargaraların içerisinde kullanılan kimyasal maddelerin insan sağlığına etkileri araştırılmış ve zararlı bir çok bulguya rastlanmıştır. Örneğin, aspartam adı verilen tatlandırıcı madde, sıcaklık 86ºF seviyesine ulaşınca metil alkole, formaldehite sonra da formik aside dönüşmektedir. Formik asit metabolik asitliliğe yol açar; bu durum metanol zehirlenmesi ile son bulur. Bu madde gebeliğin ilk üç aylık döneminde tüketilmesi halinde doğan çocukların bazılarında zeka geriliğine, nörolojik bozukluklara sebep olabilmektedir. Aspartamın bunun dışında pek çok etkisi vardır. Bunlar; spazm, ani ağrı, bacaklarda uyuşma, kramp, vertigo, bulantı, baş ağrısı, tinnitus, eklem ağrısı, depresyon, endişe atakları, bozulan konuşma, bulanık görüş ve hafıza kaybı olarak sıralanabilir.gargaraların içerisinde kullanılan başka bir madde ise Klorheksidin glukonat tır. Klorheksidin glukonat dişleri, takma dişleri, dolguları, dili veya ağzın içini boyayabilir. Boyaların özellikle yüzeyi pürüzlü olan dişlerden çıkarılması zordur. Klorheksidin glukonat alerjilere, tat alma bozukluğuna, tartar oluşumunda artışa neden olmaktadır. Araştırma sonuçları, piyasadaki gargaraların zararlı ve etkin kimyasal maddeler içerdiğini göstermiştir. Aynı türden etki yapabilen, fakat hemen her yerde bulunabilen yararlı doğal bitkilerden hazırlanmış gargaralar alternatif bir çözüm olarak görülebilir. Bu alternatif çözümlerin en önemli yanı, her insanın evinde kolayca yapabileceği bir işlem olmasıdır. Bu çalışmada, ağız ve boğaz yaralarına iyi gelen, nefes açıcı gargara üretmek için bazı bitkiler araştırılmıştır. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de çeşitli bitkiler yıllardan beri halk arasında çay, baharat ve tedavi amaçlı olarak kullanılmaktadır. Ülkemizdeki bitkisel zenginlik; üç fitocoğrafik bölgenin kesiştiği bölgede bulunması, Güney Avrupa ile Güneybatı Asya floraları arasında köprü olması, pek çok cins ve seksiyonun orijin ve farklılaşım merkezlerinin Anadolu oluşu, muhtemelen ekolojik ve fitocoğrafik farklılaşma ile ilgili olarak tür endemizminin yüksek oluşundan gelmektedir (Tan, 1992). Yurdumuzda e yakın farklı doğal bitki türü bulunmaktadır ve bunların % 30 u endemiktir. Buna rağmen bu bitki zenginliğinden yeterince faydalanılmamaktadır. Bitkilerin mikroorganizmaları öldürücü ve insan sağlığı için önemli olan özellikleri 1926 yılından bu yana laboratuarlarda araştırılmaktadır (Vonderbank, 1949; Dığrak ve ark., 1999). Dünya Sağlık Örgütü nün (WHO) araştırmalarına göre tedavi amaçlı kullanılan tıbbi bitkilerin sayısı civarındadır (Kalaycıoğlu ve Öner, 1994). İlaçlara alternatif olarak tıbbi bitkilerin kullanılması önerilmektedir ve bazı geleneksel bitkiler antimikrobiyaller olarak kullanılmaktadır. Sarımsak, tarçın, köri, hardal, fesleğen, zencefil ve diğer bazı bitkilerin antimikrobiyal özellikler gösterdikleri belirtilmektedir (Marino ve ark., 1999). Ayrıca aromatik bitkilerin uçucu yağı ki, bunların çoğu Labiatae familyasına ait olup, antimikrobiyal

3 aktiviteye sahip oldukları gösterilmiştir (Elgayyar ve ark., 2001). Örneğin, fesleğen, defne, karanfil, kekik ve biberiyenin uçucu yağının L. monocytogenes ve diğer patojenlere karşı bakterisidal aktivite gösterdiği bulunmuştur (O Gara ve ark., 2000). İnsanlar bu tür bitkileri doğadan toplayarak veya satın alarak, değişik amaç ve şekillerde kullanmaktadırlar. Bu bilgilerden yola çıkılarak zencefil, karanfil, sumak, biberiye, tarçın, nane ve adaçayının özellikleri araştırılmış ve aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır. Adaçayı (Salvia triloba) ülkemizde halk arasında boşyaprak, moşabla ve mermeriye olarak bilinen bir bitkidir. Karşılıklı olan beyaz keçeli gibi tüylü yaprakları gümüş gibi parıldar ve acımtırak bir tadı vardır ve ıtırlı bir koku yayar. Bu bitkinin yaprakları, halk arasında gargara ve adaçayı sirkesi yapmak için kullanılmaktadır. Adaçayı çalkalama ile gargara olarak kullanıldığında bademcik iltihabı, boğaz hastalıkları, diş iltihaplanmaları, yutak ve ağız boşluğu iltihaplanmalarında veya ülserlerinde özellikle önerilmektedir. Adaçayı, sallanan dişlere, dişeti çekilmesine ve kanamasına karşı da kullanılmaktadır. Sumak (Rhus coriaria), 1-3 m boyunda çalı veya ağaçcık şeklinde bir bitkidir. Kuru, taşlı ve kayalık yerlerde, çalılıklarda, yol kenarlarındaki yamaçlarda ve ormanlık yerlerde m yüksekliğe kadar yetişir. Haziran-temmuz aylarında çiçek açar. Bitkinin yaprak ve meyveleri içerdikleri etken madde gruplarından dolayı uzun yıllardan bu yana tedavi amaçlı ilaç ham maddesi olarak kullanılmaktadır.yapraklar Dioscorides ve İbni Sina tarafından ishalde, hemoroitte, ağız yaralarında, göz hastalıklarında ve el ayak çatlaklarında kullanılmıştır. Sumak yaprak ve meyveleri Anadolu da ağızdaki yaralara ve şeker hastalığına karşı halk ilacı olarak kullanılmakta olup antiseptik etkilidir. Boğaz ve diş eti hastalıklarında gargara halinde kullanılır. Biberiye (Rosmarinus officinalis L.), halk arasında kuşdili, hasalban, akpüren olarak da bilinir. Önemli tıbbi ve aromatik bir bitki türümüzdür. BAYTOP (1984), biberiyeyi cm yükseklikte, çalı görünüşünde, kışın yaprağını dökmeyen, çiçekleri soluk mavi renkli, çok yıllık bitki olarak tarif etmiştir. Eski Yunan ve Romalılar tarafından çok iyi bilinen biberiye, hem mutfakta hem de tıbbi tedavi amaçlı olarak kullanılmıştır. BAYTOP (1984), biberiyenin, dahilen kabızda, hazım sistemi uyarıcısı, safra arttırıcı ve idrar söktürücü olarak, haricen cerahatli yaraların tedavisinde, uçucu yağının ise romatizma ağrılarını dindirici olarak kullanıldığını belirtmiştir. Bitki ve özütü antibakteriyal ve antioksidan etkiye sahiptir. Karanfil (Eugenia caryophyllata), iklimi uygun olmadığından ülkemizde yetişmeyen karanfil ağacı, m'ye kadar boylanabilen ve kışın yapraklarını dökmeyen duyarlı bir bitkidir. Karanfil tomurcukları nefesin kötü kokusunu yok eder. Karanfil tomurcuğu ağrı kesici ve hafif uyuşturucudur. Bu etkilerinden yararlanılarak diş ağrısını kesmekte kullanılır. Nane (Mentha piperita), nemli ve gölgelik yerleri çok seven, cm. arasında boylanabilen, dört köşe kesitli, kırmızımsı gövde ve dalları ile karşılıklı dizilmiş, kenarları dişli, keskin ama hoş kokulu koyu yeşil yaprakları olan bir bitkidir. Sindirim salgılarını artırdığından mide ve bağırsaklardaki sindirim işlemini kolaylaştırır. İç organların kaslarında yatıştırıcı etkiler yapar. İçerdiği uçucu yağlar nedeniyle mide bulantılarını keser. Gebelikteki ve yolculuklardaki kusma refleksini bastırır. Mide ve bağırsak gazlarını söktürücüdür. Beden üzerinde güçlendirici (tonik) etkisi vardır. Bağırsaklardaki kolit yaralarının iyileşmesinde etkili rol oynar. Grip ve nezlede yüksek ateşin düşürülmesinde değerli bir yardımcıdır. Tarçın (Cinnamomum cassiae), iklimin uygun olmayışı nedeniyle ülkemizde yetişmez. Tropikal bölgelerin bitkisi ve birçok türü olan hoş kokulu ağaç ya da ağaççıklardır. Tarçın, baharat olmasının yanı sıra çeşni ve koku vermesi için bazı yemek, tatlı ve şaraplara katılır. Mide ve bağırsak gazlarını söktürür. Hafif doku ve damar büzücü özelliği nedeniyle ishal kesici ve peklik vericidir. İştah açıcıdır, sindirimi kolaylaştırır,mide bulantıları ve kusma refleksini bastırır, kan dolaşımını geliştirip hızlandırır. Zencefil (Zingiber officinale), ülkemizin iklimi uygun olmadığından Türkiye'de yetişmez. 120 cm.'ye kadar boylanabilen bitkinin bir yıllık ömrü olan gövdesinin, kamışa

4 benzer bir görünümü vardır. Tarçın kokusuna benzeyen özel kokulu, cm. uzunluktaki sivri uçlu ve mızrak biçimli yaprakları vardır. Zencefil boğaz ağrılarını iyileştirir ( Bunun için zencefilden hazırlanan gargaralar kullanılır). Hazımsızlık, mide ve bağırsakların gazlı olması ve karın ağrısı durumlarında sindirim salgılarını artırır ve gaz söktürücü etkiler yaparak iyileştirici olur. Son yapılan araştırmalara göre mideyi yatıştırıcı etkileri nedeniyle yolculuklarda kusma refleksini yok eder ve rahatlama sağlar. Kan dolaşımının yetersiz kaldığı durumlarda, özellikle kılcal damarlardaki dolaşımı hızlandırır. Ateşlilik durumunda terlemeyi artırır; bu yararlı terletici etkisiyle soğuk algınlığını çabuk iyileştirir. Soğuk havalarda bedeni ısıtır, bedenin dayanıklılığını artırır. Biberiye, nane, tarçın ve karanfilin bakteri öldürücü, kan temizleyici, yaraları iyileştirici, asitliliği dengeleyici vb. etkiler yaptığı saptanmıştır. Bu projede, zararlı oldukları açıklanan sentetik gargaralar yerine, yukarıda özellikleri belirtilen bitkiler kullanılarak nefes açıcı ve antimikrobiyal gargara çeşitleri üretilmeye çalışılmıştır. MATERYAL VE YÖNTEM Bu çalışma aşağıda maddeler halinde sunulan basamaklar izlenerek gerçekleştirilmiştir. 1.Aktardan sumak, karanfil, nane, zencefil, tarçın, biberiye, adaçayı alınmıştır. 2.Her bir bitkiden %5 çözelti oluşturmak için 500 ml suyun içerisine 25 er gram bitki eklenmiştir. 3.Karanfil, zencefil, tarçın ve sumak kaynatma usulüyle hazırlanmış olup, yani soğuk suyun içerisine tartılan bitki örnekleri atılıp su kaynatılıncaya kadar su içerisinde bekletilmiş su kaynadıktan 5 dakika sonra ocaktan indirilip süzülmüştür. 4.Biberiye, nane ve adaçayı demleme usulüyle hazırlanmış olup, yani kaynatılmış sıcak suyun içerisine tartılan bitki örneği ilave edilip 5 dakika beklendikten sonra süzülmüştür. 5.Süzülen kısımlar bir süre bekletildikten sonra stok solüsyonlar hazırlanmış, bu solüsyonlardan elde edilen bitki özütleri belirli oranlarda, aşağıdaki tabloya uygun olacak şekilde, karıştırılarak 4 adet farklı gargara oluşturulmuştur. Ayrıca gönüllü kullanıcıların tat alma hislerinin doğruluğunu anlayabilmek için sadece su ve renklendirici maddeden oluşan placebo 5. Gargara olarak hazırlanmıştır. Adaçayı (85 ml) Biberiye (100 ml) Sumak (110 ml) Zencefil (110 ml) Nane (95 ml) Karanfil (130 ml) Tarçın (150 ml) 1.Gargara * * * * * 2.Gargara * * * * * 3.Gargara * * * * * 4.Gargara * * * * 5.Gargara *Beşinci gargara placebo olup sadece su ve renklendirici içermektedir. Renklendirici olarak çay kullanılmıştır. 6.Hazırlanan gargaralar yarım saat arayla 11 kişi üzerinde 2 şer defa denenmiş ve bu kişilere gargaraların etkileri ile ilgili tarafımızdan hazırlanan anket uygulanmıştır. 1.Aşama: Aktardan sumak, karanfil, nane, zencefil, tarçın, biberiye, adaçayı alınmıştır.

5 2.Aşama: Her bir bitkiden %5 çözelti oluşturmak için 500 ml suyun içerisine 25 er gram bitki eklenmiştir. 3.Aşama: Karanfil, zencefil, tarçın ve sumak kaynatma usulüyle hazırlanmış, su kaynadıktan 5 dakika sonra ocaktan indirilip, süzülmüştür.

6 4.Aşama: Biberiye, nane ve adaçayı demleme usulüyle hazırlanmış olup su kaynatıldıktan sonra içerisine bitkiler atılmış 5 dakika beklendikten sonra süzülmüştür. 5.Aşama: Süzülen kısımlar bir süre bekletildikten sonra gargaralar oluşturulmuştur.

7 6.Aşama: Gargarayı gönüllü olarak kullanan kişilere aşağıdaki anket uygulanmıştır. GARGARALARIN ETKİLERİ İLE İLGİLİ ANKET ÇALIŞMASI ADI SOYADI: TARİH: SAAT: Aşağıda, yaptığımız proje ile ilgili bir anket çalışması bulunmaktadır. Sizden istediğimiz sırasıyla size verdiğimiz gargaraları deneyip sorulara iyi, orta, kötü olarak cevap vermeniz ve beğeninize göre bu gargaralara 1 ile 5 arasında bir puan vermenizdir.( NOT: 1 en düşük 5 en yüksek puandır.) SORULAR 1.Gargara ağınızın içerisinde bir rahatlık oluşturdu mu? 1.GARGARA 2.GARGARA 3.GARGARA 4.GARGARA 5.GARGARA 2.Nefesinizi açtı mı? 3.Gargarayı ağzınıza ilk aldığınızda tadı nasıldı? 4.Gargara boğazınızda rahatlık hissi yarattı mı? 5.Kullanımdan sonra ağzınızda nasıl bir tat bıraktı? 6.Midenizde herhangi bir bulantı ya da ağrı oluşturdu mu? 7. Ağzınızdaki kötü kokuları giderdi mi? 8. Gargaraya verilen puan

8 SONUÇ ve TARTIŞMA Antibakteriyel ve antiviral etkileri saptanmış doğal bitkilerden yola çıkılarak tarafımızdan hazırlanan gargara örnekleri deney gruplarına tatbik edilmiş sonuçları belirlemek için kişilere anket uygulanmıştır. Anket sonuçları aşağıdaki tablolara aktarılmış ve bu verilerden yararlanılarak en beğenilen gargara ile nefesi en iyi açan gargara bileşimi tespit edilmiştir. 1.Gargara Verileri: 1.kişi İyi İyi Orta İyi Orta İyi İyi 4 2.kişi İyi İyi İyi İyi İyi İyi İyi 5 3.kişi İyi Orta Orta Kötü Orta İyi İyi 4 4.kişi İyi İyi Orta İyi Orta Orta İyi 4 5.kişi Orta İyi Orta İyi İyi İyi Orta 4 6.kişi Orta Orta Kötü İyi Orta İyi İyi 3 7.kişi Orta İyi Orta İyi İyi İyi İyi 5 8.kişi Orta Orta İyi Kötü İyi Orta Orta 3 9.kişi İyi Orta Orta Kötü İyi İyi Orta 4 10.kişi Orta Orta İyi Kötü İyi İyi İyi 4 11.kişi Orta Orta İyi Orta İyi İyi İyi 4 Tablo 1: 1. Deneme sonuçları 1.kişi İyi İyi İyi İyi İyi İyi İyi 5 2.kişi İyi İyi İyi İyi İyi İyi İyi 5 3.kişi İyi Orta Orta Kötü Orta Orta Orta 4 4.kişi Orta Orta Kötü Kötü Orta Orta Orta 3 5.kişi Orta İyi Orta İyi İyi İyi Orta 4 6.kişi Orta Orta Kötü Orta Orta İyi Orta 3 7.kişi Kötü Orta Orta Orta Kötü İyi Orta 4 8.kişi İyi Orta İyi Orta İyi İyi İyi 5 9.kişi Orta Orta Orta Kötü İyi İyi Orta 4 10.kişi İyi İyi İyi Orta İyi İyi İyi 4 11.kişi Orta İyi İyi Orta İyi İyi Orta 4 Tablo 2: 2. deneme sonuçları

9 2.Gargara Verileri: 1.kişi Orta Orta Kötü Orta Kötü İyi İyi 3 2.kişi İyi İyi İyi İyi İyi İyi İyi 5 3.kişi İyi İyi İyi İyi İyi İyi İyi 5 4.kişi İyi İyi Orta Orta İyi İyi İyi 4 5.kişi Orta İyi İyi Orta Orta İyi Orta 4 6.kişi İyi Orta İyi Orta İyi İyi İyi 4 7.kişi İyi İyi İyi Orta İyi İyi İyi 5 8.kişi Orta Kötü İyi Orta Orta İyi İyi 4 9.kişi İyi Orta İyi Kötü İyi İyi Orta 4 10.kişi Orta Orta İyi Kötü Orta İyi Orta 3 11.kişi Orta Orta İyi Orta İyi İyi İyi 4 Tablo 3: 2. Gargara 1. deneme sonuçları 1.kişi Orta Orta İyi Orta İyi İyi İyi 3 2.kişi İyi İyi İyi İyi İyi İyi İyi 5 3.kişi İyi İyi İyi İyi İyi İyi İyi 5 4.kişi İyi İyi Orta Orta İyi İyi İyi 4 5.kişi Orta İyi İyi İyi İyi İyi İyi 5 6.kişi İyi Orta İyi Orta İyi İyi İyi 4 7.kişi İyi İyi İyi Orta İyi İyi İyi 5 8.kişi Orta Kötü İyi Orta Orta İyi İyi 4 9.kişi İyi İyi İyi Orta İyi İyi İyi 5 10.kişi Orta Orta İyi Kötü Orta İyi Orta 3 11.kişi Orta Orta İyi Orta İyi İyi İyi 4 Tablo 4: 2. Gargara 2. deneme sonuçları 3.Gargara Verileri: 1.kişi Orta Orta İyi Orta Orta İyi İyi 3 2.kişi Kötü Kötü Orta Kötü Kötü İyi İyi 3 3.kişi İyi Orta İyi İyi İyi İyi İyi 5 4.kişi Orta Orta Kötü Orta Kötü Orta Orta 3 5.kişi İyi Orta İyi Kötü İyi İyi Orta 4 6.kişi Orta Orta Orta Orta Orta İyi İyi 3 7.kişi İyi İyi İyi Orta İyi İyi İyi 4 8.kişi İyi İyi İyi İyi İyi İyi İyi 5 9.kişi Orta Orta Orta Kötü Orta İyi Orta 3 10.kişi Orta Orta İyi Kötü Orta İyi İyi 3 11.kişi Orta İyi İyi Orta İyi İyi İyi 4 Tablo 5: 3. Gargara 1. deneme sonuçları

10 1.kişi İyi Orta İyi Orta İyi İyi İyi 3 2.kişi Kötü Kötü Orta Kötü Kötü İyi İyi 3 3.kişi İyi Orta Kötü Kötü Orta Kötü İyi 4 4.kişi Orta İyi Kötü İyi Orta Kötü Orta 3 5.kişi İyi Orta Orta Orta Orta İyi İyi 4 6.kişi İyi İyi Orta İyi İyi İyi İyi 4 7.kişi Kötü Orta Kötü Orta Orta Kötü Orta 3 8.kişi İyi İyi İyi İyi İyi İyi İyi 5 9.kişi Orta Orta Orta Kötü Orta İyi Orta 3 10.kişi Orta Orta Kötü Kötü Kötü İyi İyi 4 11.kişi Orta İyi İyi İyi İyi İyi Orta 4 Tablo 6: 3. Gargara 2. deneme sonuçları 4.Gargara Verileri: 1.kişi Kötü Kötü İyi Kötü İyi İyi Orta 3 2.kişi İyi İyi Orta Orta Orta İyi İyi 3 3.kişi Orta Kötü Orta Kötü Orta İyi Orta 3 4.kişi Orta İyi Kötü Kötü Kötü Orta Orta 3 5.kişi Orta Kötü Orta Orta İyi İyi İyi 4 6.kişi Kötü Kötü Orta Orta Orta İyi Orta 3 7.kişi Orta Orta Kötü Kötü Orta İyi Orta 3 8.kişi Kötü Kötü Orta Orta Orta İyi Orta 3 9.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Orta İyi Orta 3 10.kişi Orta Kötü Orta Kötü Orta İyi Orta 3 11.kişi Orta Kötü Orta Kötü Orta İyi Orta 3 Tablo 7: 4. Gargara 1. deneme sonuçları 1.kişi Kötü Kötü İyi Kötü İyi İyi Orta 3 2.kişi İyi İyi Orta Orta Orta İyi İyi 3 3.kişi Orta Kötü Orta Kötü Orta İyi Orta 3 4.kişi Orta İyi Kötü Kötü Kötü Orta Orta 3 5.kişi Orta Kötü Orta Orta İyi İyi İyi 4 6.kişi Kötü Kötü Orta Orta Orta İyi Orta 3 7.kişi Orta Orta Kötü Kötü Orta İyi Orta 3 8.kişi Kötü Kötü Orta Orta Orta İyi Orta 3 9.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Orta İyi Orta 3 10.kişi Orta Kötü Orta Kötü Orta İyi Orta 3 11.kişi Orta Kötü Orta Kötü Orta İyi Orta 3 Tablo 8: 4. Gargara 2. deneme sonuçları

11 5.Gargara Verileri: 1.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü İyi Kötü 2 2.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü Orta Kötü 2 3.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü Orta Kötü 2 4.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü Orta Kötü 1 5.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü Orta Kötü 2 6.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü Orta Kötü 1 7.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü Orta Kötü 2 8.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü Orta Kötü 1 9.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü Orta Kötü 2 10.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü İyi Kötü 2 11.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü Orta Kötü 2 Tablo 9: 5. Gargara 1. deneme sonuçları 1.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü İyi Kötü 2 2.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü Orta Kötü 2 3.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü Orta Kötü 2 4.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü Orta Kötü 1 5.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü Orta Kötü 2 6.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü Orta Kötü 1 7.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü Orta Kötü 2 8.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü Orta Kötü 1 9.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü Orta Kötü 2 10.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü İyi Kötü 2 11.kişi Kötü Kötü Kötü Kötü Kötü Orta Kötü 2 Tablo 10: 5. Gargara 2. deneme sonuçları Anket sonuçlarından 92 puanla içerisinde tarçın, sumak, zencefil, biberiye ve adaçayının bulunduğu 2 numaralı gargara en beğenilen gargara, ikinci olarak 89 puanla içerisinde karanfil, sumak, zencefil, biberiye ve adaçayının bulunduğu 1 numaralı gargara; üçüncü olarak 80 puanla içerisinde nane, sumak, zencefil, biberiye ve adaçayının bulunduğu 3 numaralı gargara, dördüncü olarak içerisinde sumak, zencefil, biberiye ve adaçayının bulunduğu 4 numaralı gargara, beşinci olarak 38 puanla placebo olarak kullanılan içerisinde su ve renk vermek için kullanılan çayın bulunduğu 5 numaralı gargara seçilmiştir. En iyi nefes açıcı gargara olarak içerisinde tarçının kullanıldığı 2 numaralı gargara, ikinci olarak içerisinde karanfilin bulunduğu 1 numaralı gargara, üçüncü olarak içerisinde nanenin bulunduğu 3 numaralı gargara seçilmiştir. Sonuç olarak, bu çalışmada tarçın, nane ve karanfilin nefes açıcı etkileri araştırılmış bu maddelerden en nefes açıcı özelliğe sahip olanın tarçın olduğu belirlenmiştir. 4. gargarada nefes açıcı özelliğe sahip bitkilerden hiçbir tanesi kullanılmamış olup bu gargaranın nefes açıcı özelliğinin düşük olduğu saptanmıştır. Gargaralar ağızdaki kötü kokuların giderilmesine yardımcı olmuş mide de bulantıya sebep olmamıştır.

12 Kaynaklar 1.Koyuncu,M., Köroğlu, A., (1991).Rhus coriaria L. Yaprak ve Meyvalarının Anatomik incelenmesi, Doğa-Tr. J. of Pharmacy, Soner, O., (2002) Baharat Ve Geleneksel İlaçlardaki Yeri, T Klin J Med Ethics, Law and History, Gülbaba, A. G., Özkurt, N.,(2002). Adana Ve Mersin Yöresi Doğal Biberiye (Rosmarinus Officinalis L. ) Populasyonlarının Alan, Yaprak Ve Yağ Verimlerinin Belirlenmesi, Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, Bildiriler, Mayıs, Eskişehir, Eds. K.H.C.Başer ve N.Kırımer, Web de yayın tarihi: Haziran Toroğlu, S., Çenet, M., (2006) Tedavi Amaçlı Kullanılan Bazı Bitkilerin Kullanım Alanları ve Antimikrobiyal Aktivitelerinin Belirlenmesi İçin Kullanılan Metodlar, KSÜ. Fen ve Mühendislik Dergisi, 9(2), KSU

13 ÖZGEÇMİŞ Pınar İLHAN tarihinde Kırıkkale de doğdu. İlkokulu Ankara Mehmetçik İlköğretim Okulu nda, orta okulu Ankara Cebeci Ortaokulu nda, liseyi Ankara Kurtuluş Lisesi nde ( ), üniversiteyi Kırıkkale Üniversitesi nde okudu. ( ) Şu anda Ordu Mesudiye YİBO da Fen ve Teknoloji Öğretmeni olarak bir yıldır görev yapmaktadır. İlgi alanları ve hobileri arasında müzik dinlemek, bilim-çocuk kartları biriktirmek ve film izlemek yer almaktadır. Yabancı dili İngilizce olup orta düzeydedir. Esra Suheda GELDİ 23/10/1982 de memur anne ve babanın en küçük çocuğu olarak Erzurum da dünyaya geldi. İlkokulu Erzurum Kültür Kurumu İlkokulunda, orta okulu Erzurum Sabancı ortaokulunda, liseyi Trabzon Beşikdüzü Anadolu Öğretmen Lisesinde tamamladı. Üniversite tahsilini Erzurum Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği Ana Bilim Dalı ndan 2005 yılında 3,5 (4 üzerinden) not ortalaması yani iyi bir dereceyle tamamladı yılında Erzurum Pasinler Atatürk YİBO ya atandı. Şu an hala orada görev yapmakta. Öğrenimine Erzurum Atatürk Üniversitesi Fen Bilgisi Öğretmenliği Ana Bilim Dalında yüksek lisans (tez aşaması) yaparak devam etmektedir. Kendini geliştirmek ve başarmak hobileri arasındadır. Yabancı dili İngilizce olup orta derecelidir.

14