Geleneksel Tedaviler

Transkript

1 Geleneksel Tedaviler Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi 2. Sınıf Aile Hekimliği Dersi Doç. Dr. Memet Işık

2 HEDEFLER Bu sunum sonunda katılımcıların Destekleyici tedavilerle ilgili sık kullanılan tanımlamaları açıklayabilmeleri Sık kullanılan destekleyici tedavi çeşitlerini açıklayabilmeleri Destekleyici ve alternatif tedavilerin kullanım alanlarını ve olası risklerini tartışabilmeleri Toplumda sağlığa etki eden kültürel faktörleri ve inanışları kabullenmeleri Toplumun sağlık kaynaklarını önemsemeleri hedeflenmiştir 2

3 Alternatif tıp, geleneksel tıptan farklı olan uygulamaları içerir. Tipik bir tanım yapmak gerekirse iyileştirmeye yönelik olan ama geleneksel tıp içerisinde tanımlanmamış olan tüm uygulamalar alternatif tedavilerdir. Destekleyici tedaviler tanımı ise hekimin önerdiği geleneksel tedaviye ek olarak destekleyici (complementary) amaçla uygulanan diğer tedavileri ifade eder 3

4 DSÖ geleneksel tedavileri sağlığı korumak, hastalıkları teşhis ve tedavi etmek veya önlemek için çeşitli bitki, hayvan, minerallerden elde edilen ilaçların veya ruhsal tedaviler, manuel teknikler ve egzersizlerin kullanıldığı çeşitli sağlık uygulamaları, yaklaşımları bilgileri ve inanışları olarak tanımlar. 4

5 DÜNYADA GELENEKSEL TEDAVİ KULLANIMI Gelişmekte olan ülkeler Ethiopia Benin 70% 90% India Rwanda 70% 70% Tanzania Uganda 60% 60% Gelişmiş ülkelr Germany 80% Canada 70% France 75% Australia USA 42% 48% 5

6 Dünyada Geleneksel Tedavileri Kullanan Ülkelerin Değişimi MS: üye ülkeler 6

7 TEMEL GELENEKSEL TIBBI UYGULAMALAR Geleneksel Çin Tıbbı (TCM) Hint Ayurveda Tıbbı Arap-Unani Tıp Homeopati Şiropraktik 7

8 GELENEKSEL TAMAMLAYICI VE ALTERNATİF TEDAVİLER İlaç tedavileri Tıbbi bitkiler Mineraller Hayvansal ürünler İlaç dışı tedaviler Akupunktur Şiropraktik Osteopati Manuel tedaviler Qigong, Taiçi, Yoga Fiziksel, mental and spiritual tedaviler 8

9 5 kategori tanımlayabiliriz: Alternatif Tıbbi Sistemler Zihin-Vücut etkileşimi Biyolojik temelli tedaviler Manipülatif / Vücut Tabanlı Yöntemleri Enerji tedavileri CAM NEDİR? 9

10 CAM KULLANIMI CAM uygulamaları tüm dünyada yaygınlaşmaktadır. Bir araştırmaya göre ABD de toplumun %40 dan fazlası bir CAM yöntemini kullanmaktadır. Eisenberg DM, Davis RB, Ettner S, et al. Trends in alternative medicine use in the United States, J Am Med Assoc 1997;280: Toplumun %76 sı yaşam boyu en az bir CAM yöntemini denemiştir. Kessler RC, et al. Long term trends in the use of complementary and alternative medical therapies in the United States. Ann Intern Med 2001;135:

11 DSÖ Denenmiş geleneksel şifa verici yöntemler ulusal ilaç politikaları ve düzenlemeleri içerisine dahil edilmelidir. The WHO Traditional Medicine Programme, Regulatory Situation of Herbal Medicines, A worldwide Review (WHO/TRM/98.1) 11

12 ÇEŞİTLERİ Akupunktur Şiropraktik (Chiropractic) Ayurveda Bitkisel tedaviler Biyonenerji Kupa çekme (ح ج ام ة) Hacamat... 12

13 AKUPUNKTUR 13

14 AKUPUNKTUR Acus = İğne Punctus = Batırmak Qi (chee) = yaşam enerjisi Cun = ölçü birimi Meridyenler Yin / Yang dengesi 14

15 15

16 16

17 17

18 KULAK AKUPUNKTURU 18

19 19

20 20

21 Akupunkturda vücudun çeşitli noktalarına ince iğneler batırılır. Amaç, bozulmuş olan yaşam enerjisinin (Chi) akışını düzenlemek, Yin ve Yang dengesini sağlamaktır. Acupuncture: the Chinese practice of piercing specific areas of the body along peripheral nerves with fine needles to relieve pain, induce surgical anesthesia, and for therapeutic purposes. Dorland's Pocket Medical Dictionary, 25th ed. W. B. Saunders Co., ISBN ABD de 50 ye yakın akupunktur okulu var. 21

22 Akupuntur Türkiye de yasaldır. Atatürk Üniversitesi, Ankara Ü, Yeditepe, SB Ümraniye hst. gibi yerlerde eğitim verilmektedir. 22

23 ŞİROPRAKTİK (CHİROPRACTİC) Kas iskelet sistemindeki mekanik sorunlara odaklanır. Bunların sinir sistemi ve genel sağlığa olan etkilerini düzeltmeyi hedefler. Elle düzeltme, çekme, masaj gibi uygulamaları vardır (manual therapy). ABD de 17 üniversitede şiropraktik eğitimi veriliyor. Council on Chiropractic Education (2007). Standards for Doctor of Chiropractic programs and requirements for institutional status 23

24 CHİROPRACTİC 24

25 25

26 26

27 AYURVEDA Ayurveda Hindistan kökenli bir halk tedavisi yöntemidir. Āyus yaşam, hayat veya uzun ömür gibi anlamlar taşır Veda ise bilgi anlamındadır. ABD de 15 in üzerinde ayurveda okulu var. 27

28 DOSHA LAR (VATA, PİTA, KAPHA) Vata (esir, psikolojik yapı) Pita (enzim ve salgılar) Kapha (enerji) 28

29 PANCHA KARMA: BEŞ İŞLEM Vamana: Kapha toksinlerini vücuttan atmak için özel bir kusturma yöntemi. Virechana: Pitta toksinlerini ince bağırsaklardan temizlemek için özel bir yıkama yöntemi. Basti: kalın bağırsaklardan toksinleri atmak ve bağırsağı yenilemek için özel bir müshil uygulaması. Nasya: Burundan verilen özel bir bitkisel tedavi uygulaması. Kan aldırma: Kandaki toksinleri atmayı hedefler. Modern bir uygulaması kafaya yapılan sıcak yağ masajıdır. 29

30 30

31 BİYOENERJİ "bio-energy" yaşamak için gerekli enerji. Hücrelerimizin hepsinde bir enerji var. bu enerji bir ağ oluşturmakta ve hücreler arasında da iletişim sağlamaktadır. Vücudun enerjisi hissedilebilir, bozukluklar düzeltilebilir ve başkasından enerji aktarılabilir. 31

32 ŞAKRALAR (CHAKRA) 32

33 KUPA ÇEKME Kupanın içerisinde ateş yakarak negatif basınç oluşturma ve belli noktalara çekim uygulamaya dayanır. 33

34 34

35 HACAMAT ح ج ام ة 35

36 BİTKİSEL TEDAVİLER Kutunun üzerinde Doğal yazması Zararsız olduğu anlamına gelmez! İlaç gibi etki edebilir Bitkiler konusunda tecrübeli bir hekim tarafından uygulanmalıdır. 36

37 Bitki Kullanımı Yan etki/ilaç etkileşimi Kırmızı biber Koni çiçeği (Echinacea) Eksternal: kas spazmları ve ağrılar İnternal: GIS hastalıkları İmmun sistemi güçlendirir. Soğuk algınlığı ve gripte yardımcı olur. yara iyileşmesini hızlandırır. YAN Denizüzümü ETKİ (Ephedra) VE BAZI İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ Gümüşdüğme (Feverfew) Ma-Huang olarak ta bilinir. İştah kesici olarak kullanılır. Astım ve bronşitte de kullanılmaktadır. Migren baş ağrıları, artrit, romatizmal hastalıklar ve alerji için kullanılır. Eksternal: 2 günden fazla kullanıldığında deri lesi ve blister oluşumu. İnternal: aşıtı kullanımda hipotermi riski Anabolik steroidler, metotreksat gibi bazı ilaçlarla birlikte kullanıldığında karciğer inflamasyonu yapabilir. Bazı antidepresanlar ve antihipertansiflerle etkileşebilir. Kan basıncını ve nabzı tehlikeli düzeylerde artırabilir. Ölüm!. Kanamayı artırabilir. Özellikle antiagregan kullanan bireylerde tehlikeli olabilir. 37

38 Bitki Kullanımı Yan etki/ilaç etkileşimi Sarımsak Zencefil (Ginger) Kolesterol, trigliserit ve kan basıncını düşürmek için kullanılır. Bulantı, kusma ve vertigoyu azaltmak için kullanılır. Kanamayı artırabilir. Özellikle antiagregan kullanan bireylerde tehlikeli olabilir. Kanamayı artırabilir. Özellikle antiagregan kullanan bireylerde tehlikeli olabilir. Ginkgo biloba da denir. Dolaşımı ve oksijenasyonu hızlandırmak, hafızayı kuvvetlendirmek ve zihin YAN Ginkgo ETKİ VE BAZI İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ Ginseng açıcı olarak kullanılır. Fiziksel gücü ve zihin konsantrasyonunu artırır. Kanamayı artırabilir. Özellikle antiagregan kullanan bireylerde tehlikeli olabilir. Bazı pıhtılaşmayı önleyici ilaçların etkisini azaltabilir. Nabız ve kan basıncı yükselebilir. Menopozda kanama yapabilir. 38

39 Bitki Kullanımı Yan etki/ilaç etkileşimi Altınmühür (Goldenseal) Kava-kava Hafif laksatif olarak kullanılır. İnflamasyonu azaltır. Sinirlilik, anksiyete, huzursuzluk için kullanılır. Aynı zamanda kas gevşeticidir. YAN Meyan kökü ETKİ (Licorice) VE BAZI İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ Cüce palmiye (Saw Palmetto) Mide ülserleri için kullanılır. Prostat büyümesi ve idrar yollarında inflamasyon için kullanılır. Ödemi ve hipertansiyonu kötüleştirebilir. Bazı epilepsi ilaçlarının, anestetiklerin etkisini uzatabilir. Alkolün etkisini şiddetlendirebilir. Depresyonda intihar riskini artır. Bazı türleri kan basıncını yükseltebilir, ödem ve elektrolit dengesizliği yapabilir. 39 Hormon tedavileriyle etkileşebilir.

40 SONUÇ: NE YAPILMAMALI? Bunlar saçmalık Size hiçbir yarar sağlamaz Sakın kullanmayın Bizim önerdiğimiz tedaviyi almazsanız ölürsünüz İşim yok bunlarla mı uğraşacağım Bu kadar sene ben bunları tartışmak için mi okudum Şarlatanların oyununa gelmeyin Bunlar bir günde bir doktorun bir aylık maaşını kazanıyor Prof. Dr. İbrahim Güllü. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Tıbbi Onkoloji Bilim 40Dalı

41 ÖZET 41