Muhasebe Denetimi Sempozyumu. 11. Uluslararası Türkiye

Transkript

1 11. Uluslararası Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu

2 556

3 11. ULUSLARARASI TÜRKİYE MUHASEBE DENETİMİ SEMPOZYUMU İş, finans dünyası, akademisyenler ile muhasebe camiasından yerli ve yabancı çok sayıda konuğun katıldığı 11. Uluslararası Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu Kasım tarihlerinde Antalya Belek te gerçekleştirildi. Uluslararası anlamda ve Türkiye çapında 11 incisi düzenlenen Uluslararası Türkiye Muhasebe Denetim Sempozyumu nun bu yıl ki ana teması Muhasebe Denetiminde Yaşanan GelişmelerDeğişimler ve Beklentiler olarak belirlendi. Antalya Gloria Golf Resort Oteli nde dört gün boyunca gerçekleştirilen sempozyuma; aralarında IFAC (Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu) ve uluslar arası denetim şirketlerinin üst düzey yöneticileri ile birlikte Türkiye den iş ve finans dünyasının önde gelen şirket temsilcileri de katılım sağladı. Başta denetim konusu olmak üzere, e-devlet uygulamaları, hizmet geliştirme, kalite yaklaşımı, bağımsız inceleme, katma değerin arttırılması gibi bir çok başlıkta düzenlenen sempozyum, 6 ana oturum ve bir panel ile son buldu. Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) Genel Başkanı Nail Sanlı ve İstanbul SMMM Odası Başkanı Yahya Arıkan ın açılış konuşması yaptığı sempozyumda, Antalya Vergi Dairesi Başkanı Halil Akca, Antalya Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürü Selim Erol birer protokol konuşması gerçekleştirdi. Ayrıca, siyasi partiler başta olmak üzere sivil toplum kuruluşları, vakıflar, holding ve KOBİ temsilcileri de öneriler geliştirerek katılımda bulundular. 11. Uluslararası Tü rkiye Muhasebe D enetimi S emp oz y umu 557

4 558

5 SUNUŞ İstanbul Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası olarak 1995 yılından beri yapmakta olduğumuz Muhasebe Denetim Sempozyumu nu bugüne kadar, biri Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu ve diğeri de Uluslararası Muhasebe Denetimi Sempozyumu olmak üzere iki sempozyumu bir arada düzenlemekteydik. Bu yıl ise Bilim Düzenleme ve Yürütme Kurulu muzda alınan kararla bu iki sempozyumun bir arada yapılmasına ve yeni adının XI. Uluslararası Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu olarak değiştirilmesine karar verdik. XI. Uluslararası Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu nun ana temasını, Muhasebe ve Denetimde Yaşanan Gelişmeler, Değişimler ve Beklentiler olarak belirledik. Bu Sempozyumu Kasım 2014 tarihleri arasında, Antalya-Belek Gloria Golf Resort te gerçekleştirdik ve Türkiye nin dört bir yanından gelen yaklaşık 400 meslek mensubu, akademisyen, düzenleyici, denetleyici, gözetleyici kurum ve kuruluş yetkilileri katılmıştır. Bu Sempozyumda öncekilerden farklı olarak Sempozyum internet üzerinden de canlı olarak yayınlanmış ve den fazla kişi tarafından izlemiştir. Sempozyumun ilk gününde, protokol konuşmalarını takiben, yerli ve yabancı konuşmacıların yer aldığı, Türkçe-İngilizce ve İngilizce-Türkçe simültane çevirilerin yapıldığı 3 oturumda 6 bildiri sunulmuştur. Bu oturumların konuları; I. Bilgi Toplumunda Muhasebe ve Denetim, II. Yeni Ekonomik Düzende Muhasebe Denetiminin Gelişiminde Yeni Trendler, III. Küçük ve Orta Büyüklükteki Muhasebecilerin Hizmet Geliştirme ve Kalite Yaklaşımı. Sempozyumun ikinci günü, yine üç oturumda sunulan 7 bildiriyle gerçekleşmiştir. İkinci gün oturum konuları; I. Türkiye de Bağımsız Denetim Anlayışı ve Beklentiler, II. Denetimde Yaratılan Katma Değerin Artırılması, III. Bağımsız Denetimde Güven Tesisi ve Kamu Gözetimi. Sempozyumun son günü ise, Türkiye de Muhasebe Denetiminden İlgili Tarafların Beklentileri konulu Panelde; Üniversite, TÜRMOB, Maliye Bakanlığı, KGK, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, İş Dünyası ve Meslek Mensubu temsilcilerinin panelist olarak katılıp görüşlerini açıklamalarıyla tamamlanmıştır. Sempozyumda, seçkin yerli ve yabancı akademisyenler, kamu ve iş dünyası temsilcileri ile meslek mensupları; bildiri sunma, oturum yönetme, panelist olma, görüş bildirme ve izleme şeklindeki katılımları ile bu sempozyumlara özel bir değer katmışlardır. Hepsine ayrı ayrı teşekkür ederim. Diğer sempozyumlarda olduğu gibi, bu sempozyumlar ile ilgili olarak hazırlanan bu kitap, hem sempozyumlarda sunulan bildiri metinlerini, hem de sempozyumlar sırasında, oturumu izleyenler tarafından ortaya atılan fikir ve düşünceleri, yapılan tartışmaları kapsamaktadır. Böylece bu kitapta, sadece bildiri metinleri değil, sempozyumlar sırasında ortaya atılan fikir ve düşüncelerin yazılı hale getirilerek paylaşılmasına imkan sağlanmıştır. 11. Uluslararası Tü rkiye Muhasebe D enetimi S emp oz y umu Her sempozyum kitabını, bu mesleğe emeği geçmiş ve meslekte iz bırakmış bir meslek mensubuna atfetmekteyiz. Bu suretle onları anmak ve onlara olan vefa borcumuzu bir nebze de olsa yerine getirdiğimizi düşünmekteyiz. Bu sempozyum kitabını da yine bu mesleğe ömrünü vermiş, bir nefer başladığı meslek serüvenine, mesleğimizin ulusal ve uluslararasında tanınmasına ve 559

6 gelişmesine çok önemli katkılar sağlamış, TÜRMOB Genel Başkanlığı yapmış Onursal Başkanımız Sayın YMM Mustafa Özyürek e atfetmeyi bir borç bilirim. Sempozyumların başarılı olarak gerçekleştirilmesinde emeği geçenlere, bizlere destek veren sponsorlara ve bu kitabın baskıya hazırlanmasında ve basılmasında emeği geçenlere teşekkürlerimi sunarım. Dr.Yahya ARIKAN İSMMMO Başkanı 560

7 Bu kitap çalışması, İstanbul Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası tarafından Kasım 2014 tarihleri arasında, Antalya Belek Gloria Golf Resort te gerçekleştirilen XI. Uluslararası Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu nda sunulan bildiriler, sorulan sorular, verilen cevaplar, yapılan tartışmalar ve sempozyumun sonunda gerçekleştirilen panelin bir araya getirilmesinden oluşmuştur. Sempozyumda, denetim mesleği ile ilgili ulusal ve uluslararasında yaşanan güncel ve önemli konular; kapsamlı bir biçimde, yerli ve yabancı akademisyen, meslek mensubu, kamu ve özel sektör temsilcileri tarafından; çok yönlü ve ayrıntılı bir biçimde ele alınmıştır. Sempozyumdaki çalışmaların ve yapılan katkıların kalıcı olmasını sağlamak amacıyla hazırlanan bu kitaptaki hatalar için hoşgörünüze sığınıyoruz. Çalışmanın tüm ilgili taraflara yararlı olmasını diler, saygılarımı sunarım. Prof. Dr. Cemal İBİŞ İstanbul, Ağustos Uluslararası Tü rkiye Muhasebe D enetimi S emp oz y umu ÖNSÖZ 561

8 AÇILIŞ KONUŞMASI Yahya ARIKAN, İSMMMO Başkanı TÜRMOB un Sayın Genel Başkanı, Sayın Onursal Başkan, geçmiş dönemlerden Sayın Genel Başkanımız, TÜRMOB un çok değerli yöneticileri, çok değerli hocalarım, yurtdışından gelen çok değerli konuklar, Antalya Vergi Dairesi Başkanı m, Türkiye nin dört bir yanından gelen değerli oda başkanları ve yöneticileri, saygıdeğer meslektaşlarım, değerli basın mensupları, ekran başında bizleri izleyen sevgili meslektaşlarım; sizleri şahsım ve İstanbul Mali Müşavirler Odası adına sevgi ve saygıyla selamlayarak hoş geldiniz diyorum. Değerli konuklar, saygıdeğer meslektaşlarım; İSMMMO olarak Muhasebe Denetim Sempozyumu nu bugüne kadar, biri Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu ve ikincisi de Uluslararası Muhasebe Denetimi Sempozyumu olmak üzere iki sempozyumu bir arada düzenlemekteydik. Bu yıl ise Bilim Düzenleme ve Yürütme Kurulu muzda alınan kararla bu iki sempozyumun bir arada yapılmasına ve yeni adının 11. Uluslararası Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu olarak değiştirilmesine karar verdik. 11. Uluslararası Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu nun ana temasını, Muhasebe ve Denetimde Yaşanan Gelişmeler, Değişimler ve Beklentiler olarak belirledik. Saygıdeğer meslektaşlarım; 5-9 Ekim 2011 tarihlerinde yine Antalya da gerçekleştirdiğimiz 10. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu nun açılış konuşmasında aynen şunları söylemiştim: Mesleğimizin geleceği açısından bir milat yaşanmaktadır. Miladın başlangıcı 1 Ocak 2013 tür. Bu değişim ve dönüşümün adı Yeni Türk Ticaret Kanunu dur. Önümüzde büyük hedeflerimiz var. Yine buna ilave olarak açılış konuşmamda özetle büyük bir uzlaşmayla çıkartılan Yeni Türk Ticaret Kanunu nun yasallaşmasında emeği geçen hükümete, ana muhalefet partisine ve diğer partilere, yasayla özdeşleşen Sevgili Profesör Doktor Ünal Tekinalp hocamıza teşekkür etmiş; Yeni Türk Ticaret Kanunu nun yalnızca mesleğimiz açısından değil Türkiye nin geleceği açısından da yaşamsal bir önem taşıdığını; Türkiye de yaklaşık anonim şirketin, limited şirketin olduğunu; yeni TTK devreye girdiği zaman bu şirketlerin bir bölümünün eleneceğini; ancak Türkiye de tüm muhasebe sistemimin yeniden yapılanacağını; yeni TTK ile işletmelerin defterleri tutulurken, Bireysel ve Konsolide Finans Tabloları düzenlenirken Türkiye Muhasebe Standartları na uyma zorunluluğu getirildiğini ve muhasebe sistemi uygulama genel tebliğinden sonra bu uygulamayla muhasebe mesleğinin yeniden formatlanacağını; yasalarımızın global standartlara, Avrupa daki kriterlere uygun olması gerektiğini; Türkiye nin gerek ekonomisi gerekse şirketleri özelinde rekabet gücünün artırılmasına ihtiyaç olduğunu; şirketlerimizin ve TUİK in ancak güven ve şeffaflık ilkelerinin hayata geçirilmesiyle büyüyüp gelişeceğini; burada en önemli görevlerden birinin meslek camiamıza düştüğünü; yeni TTK yürürlüğe girdiği zaman Türkiye de bütün işletmelerin muhasebelerini uluslararası finansal raporlama standartlarına göre yaparken bu standartları bilmesi gereken, denetim boyutuyla uygulaması gereken kişilerin de meslektaşlarımız olacağını; herkesin katılmasını özellikle istediğimiz yeni TTK, TFRS ve denetim eğitimleri yapacağımızı; 2013 yılından itibaren bir engelleme olmadığı takdirde muhasebe mesleğinde yeni bir miladın başlangıcı olacak vergi için değil, bilgi için muhasebe yapacağımızı; büyük hedefin adının Denetim İçin Öğrenmek ve de Kurumsallaşmak olduğunu ve kurumsallaşmanın bir kültür olduğunu; bu kültür için de camiamızın güçlerini birleştirmek zorunda olduğunu; ayakta kalmanın yolunun da bu olduğunu söylemiştim. Değerli konuklar, saygıdeğer meslektaşlarım; 10. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu nun yapıldığı 5-9 Ekim 2011 tarihinden bugüne kadar bu konuda neler gelişti bir de onlara bakalım. TÜRMOB, yeni TTK nın Resmi Gazete de yayınlandığı 14 Şubat 2011 tarihinden kısa bir süre sonra üç aşamalı bir eğitim projesi planlamış ve aylar boyu süren çalışmalar sonucunda tüm Türkiye de yapılabilecek eğitmenlerle eğitim modelini başarıyla tamamlamıştır. Bunun için TÜRMOB, yeni TTK, KOBİ TFRS ve bağımsız denetim 562

9 konularında eğitmenler yetiştirmiştir. Bu eğitim çalışmalarında, meslek mensuplarına 7 saat yeni TTK, 14 saat KOBİ TFRS ve 78 saat de bağımsız denetim eğitimi vermiştir. Eğitime katılımlar titizlikle izlenmiş ve bu eğitimlere katılıp değerlendirmelerden başarıyla geçen meslek mensuplarının bağımsız denetim işini yapabilmelerini hedeflemiştir. Dolayısıyla bu eğitimlere katılan meslek mensuplarının denetçi olarak yeni TTK nın beklentilerine cevap verecek hale gelmesi amaçlanmıştır. Bir başka önemli gelişme ise 2 Kasım 2011 tarihinde yasallaşan Kamu Gözetimi Muhasebe Standartları Denetimi Kurulu, kısaca KGK dir. Bu kurumun üzerinde birçok yetki ve görevin toplandığını görüyoruz. Şöyle ki: gözetim görevinin yapılması, muhasebe standartlarının belirlenmesi, denetim standartlarının hazırlanması, denetçinin belirlenmesi, sicili ve disiplini, denetim kuruluşlarının listeye alınması, etik ilkelerin belirlenmesi, yabancı firmaların çalışmalarıyla ilgili koşulların belirlenmesi, güvence sisteminin işleyişi ve sınav. Yukarıda sıralanan süper yetkilerle donatılmış bir kurum ve onun yönetim organı olan kurulun başarılı olması tüm kesimlerin menfaatinedir. Ancak bu kadar yetki alınıp sorumluluklar yerine getirilmediği takdirde telafisi zor olan ekonomik yaralar açılacağı da muhakkaktır. Nitekim Kamu Gözetim Kurumu, bugüne kadar yaptığı düzenlemelerle 3568 sayılı yasaya göre denetim yapma yetkisini alan meslek mensuplarını tekrar yetkilendirme yoluna gitmiş, TÜRMOB un taleplerine kulak vermemiş, TÜRMOB la işbirliği yapmamıştır. TÜRMOB neler talep etmişti? Yukarıda anlattığım eğitimlerin değerlendirilmesi, 15 yıl ayrımının olmaması, tekrar sınav yapılmamasını talep etmişti. Bize bir yetkili açıklamalıdır diye düşünüyoruz. Neden TÜRMOB un taleplerine kulak verilmiyor? Üniversitenin yaptığı Kamu Gözetim Bağımsız Eğitim eğitimlerinin TÜRMOB eğitimlerinden farkı nedir? İkinci defa yapılacak olan sınav, denetimde neyi geliştirecektir? Neden meslek örgütümüzle işbirliğine gidilmiyor? Değerli konuklar, saygıdeğer meslektaşlarım; bu zaman içerisinde bir diğer gelişme de 1 Temmuz 2012 de yürürlüğe giren yeni TTK nın ticari hayatta meydana getirebileceği muhtemel sorunların önüne geçmek gerekçesiyle son anda yapılan önemli değişikliklerdir. Bu değişiklikler ülkemizde yeni bir sayfa açacak olan yeni TTK nın en önemli kolu olan denetim ayağını bir başka bahara bırakmıştır. Yani kanunun temel amacı olan bütün firmaların denetlenmesinden vazgeçilmiştir. Mesleğimiz açısından en önemli olanı ise muhasebe kayıtlarının TMS yerine mevcut haliyle devamı ve bağımsız denetime tabi şirketlerinse Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenecek olmasıdır. Bugün çok eleştirdiğimiz sistem kalkmış, böylelikle yaklaşık A.Ş. denetimsiz kalmıştır ve 2014 yılı itibariyle bağımsız denetime tabi olacak şirket sayısının yaklaşık civarında olacağı tahmin edilmektedir. Yine bu konuda Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan, tüm anonim şirketlerin denetlenmesini amaçlayan yönetmelik aylardır nerededir? Bunu da anlamamız mümkün değildir. Saygıdeğer meslektaşlarım; Kasım 2014 tarihlerinde İtalya nın Roma şehrinde Geçmişten Çıkartılan Dersler ve Geleceği İnşa Etme ana temasıyla düzenlenen 19. Dünya Muhasebe Kongresi nde şu oturumlar yapıldı: Yeni Denetim Raporu, Yolsuzluk ve Hileyle Mücadelede Muhasebecilerin Rolü; Uluslararası Eğitim Standartları ve Denetçi Yeterliliği, KOBİ Raporlarına İlişkin Güvence Hizmetleri, Denetim Kalitesinin Yapı Taşları, Denetim Komitesinin Beklentileri. Uluslararasında denetim ve güvence hizmetlerine olan talep artarak devam etmekte ve dolayısıyla bağımsız denetim de önemini korumaktadır. Değerli konuklar, saygıdeğer meslektaşlarım; günümüzde denetimin işletmelere, ekonomilere ve topluma olan katkısı tartışılmalıdır. Türkiye nin de sosyal ve ekonomik olarak büyümesi için, muhasebe ve denetimin uluslararasında kabul görecek biçimde uygulanması kaçınılmazdır. Mustafa Kemal Atatürk ün dediği gibi: Yaptıkları işin doğruluğuna inanan insanlar, çalışmalarının denetlenmesinden, karşı fikirlerin ortaya atılmasından ve tercihleri üzerinden münakaşa yapmaktan zevk alırlar. 11. Uluslararası Tü rkiye Muhasebe D enetimi S emp oz y umu Saygıdeğer meslektaşlarım; 10. Türkiye Muhasebe Denetim Sempozyumu ndan bugüne muhasebe denetiminde yaşanan gelişmeler, değişimler ve beklentilerin gerçekleşmesi arzu ettiğimiz seviyede olmasa da, bu konuda geçmişten dersler çıkartarak geleceğin inşası için 11. Uluslararası Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu nu gerçekleştiriyoruz. Bilimsel, teknolojik, sosyal, kültürel, ekonomik geliş- 563

10 meler şüphesiz muhasebe denetimi alanında değişiklikler ve beklentilere neden olmaktadır. Büyük bir değişim yaşanmaktadır. Claus Moller in dediği gibi: Değişim ne zaman gerekli sorusuna verilecek en iyi yanıt; gerekli hale gelmedendir. Tüm bu gelişim, değişim ve beklentilerin muhasebe mesleğine yansımalarını görebilmek; yaşanılan deneyimleri, geliştirilen yeni yaklaşımları ve geleceği ulusal ve uluslararası boyutuyla tartışabilmek için bu sempozyum planlanmıştır. Böylece muhasebe meslek mensuplarının mesleki gelişmeleri, değişimleri ve beklentileri yakından izleyerek, mesleki rollerini güçlendirmesi ve geliştirmesi hedeflenmiştir. Diğer yandan meslek mensubunun her zaman gündeminde güçleri birleştirme ve kurumsallaşma vardır ve bu süreç de geleceğimizdir. Bu konuda sözlerimi bir Afrika hikayesiyle bitirmek istiyorum: Afrika da her sabah bir ceylan uyanır. En hızlı aslandan daha hızlı koşması gerekir. Yoksa yok olacağını bilir. Afrika da her sabah bir aslan uyanır. En hızlı ceylandan daha hızlı koşması gerektiğini, yoksa açlıktan öleceğini bilir. Aslan ya da ceylan olmanızın önemi yok. Yeter ki her sabah kalktığımızda, koşmamızın gerektiğini bilelim. Değerli meslektaşlarım; yine bildiğiniz gibi İstanbul, Ankara ve İzmir deki odalarımızın geleneksel olarak her yıl sürdürdüğü sempozyumlar sırasıyla her yıl bir odamız tarafından devam ettirilecektir. Bu amaçla önümüzdeki yıl 2015 yılında Ankara Mali Müşavirler Odamız, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları konulu sempozyumu düzenleyeceklerdir. Son olarak, bu önemli sempozyumun gerçekleşmesine katkılarını sunanlara özel birkaç sözüm olacak. Sempozyum, Bilim Düzenleme ve Yürütme Kurulu na, İSMMMO Yönetim Kurulu na, başta TÜRMOB Genel Başkanı Sayın Nail Sanlı ve Yönetim Kurulu na, sempozyum koordinatörü Profesör Doktor Cemal İbiş e, bize çok büyük katkıları olan çok değerli dostum Antalya Oda Başkanı Sayın Mustafa Erdem e, bildiri sunanlara, oturum başkanlarına, yurtdışından gelen değerli konuklarımıza, basın mensuplarına, sponsorlarımıza, Valör organizasyon firmasına, İSMMMO çalışanlarına, Gloria Golf Otel yetkili ve çalışanlarına, emekleri, özverileri ve katkıları için teşekkür ediyoruz. Asıl teşekkürü ise sizlere iletmek istiyorum ki bugün Türkiye nin dört bir yanından gelen yaklaşık 40 dan fazla oda başkanının yer aldığı ve 50 ye yakın oda üyesinin yer aldığı bu sempozyumdan dolayı gerek İstanbul dan gerekse İstanbul dışından gelen tüm sevgili meslektaşlarıma ve bugün de burada olmanızdan dolayı tüm arkadaşlarım adına hepinize en derin teşekkürlerimi sunuyorum, sempozyumun başarılı geçmesi dileğiyle sizlere sevgiler, saygılar sunuyorum. Teşekkür ederim. 564