Oksoloji Çocukluk Çağında Vücut Ölçümleri. Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

Transkript

1 Oksoloji Çocukluk Çağında Vücut Ölçümleri Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

2 Büyüme sağlığın bir yansımasıdır. Growthis a mirrorof health James M. Tanner 1986

3 Oksoloji Auxology (yunanca; büyümeye izin vermek) Somatik büyüme ve gelişim bilimidir. Birçok konu ile ilişkilidir; sağlık, ekonomi, matematik ve ayrıca sanat ve tarih

4 Halktan sorular Çocuklarımız nasıl büyür? Atalarımız nasıl büyüyordu? Dünyanın diğer bölgelerindeki insanlar nasıl büyüyor? Benim çocuğum normal mi? Benim kısa çocuğum büyüme hormonu ile tedavi edilebilir mi?

5 Normal nedir? Normal olmak duygusal bir durumdur. Kimse anormal olmak istemez. Normaliteninistatistiksel bir tanımı vardır. Ortalama ve bu ortalama çevresindeki belli sınırlar dahilindeki dağılım

6 Büyüme hızı Büyüme sağlığın bir yansımasıdır-fakat sadece boy sağlığı yansıtmaz-büyümenin temposu (büyüme hızı) da önemlidir. Sağlıklı ve iyi beslenen çocuklar uzun boylu olmaları gerekmeksizin- hızlı büyür.

7 Normal büyüme paternindensapma birçok hastalığın ilk bulgusu olabilir. Bu neden ile çocuklar ile ilgilenen sağlık çalışanlarının büyümeyi sık ve doğru bir şekilde değerlendirmesi oldukça önemlidir.

8

9

10 Persantileğrileri

11 Aynı yaş ve cinsteki çok sayıda çocuktan elde edilen ölçümler Ortalama değer 50. persantile denk gelir.

12 Büyüme izlem grafikleri Persantil eğrilerine göre değerlendirme yapılır -97. persantil üst sınır -3. persantil alt sınır alınır Her ölçüm grafik üzerinde işaretlenir Karşılaştırılarak büyüme değerlendirilir

13

14

15 Büyüme problemleri kısa boy SDS (z skoru) = (güncel boy ortalama boy) Standart sapma (SD)

16 X X X

17

18 Çocukluk dönemi büyüme ve gelişme ile eşdeğer kabul edildiğinden bu değişimlerin her muayenede değerlendirilmesi gerekli Büyümenin değerlendirilmesi amacıyla kullanılır Duraklamaların erken tanısında anlamlıdır

19 Büyüme; hücre sayı ve büyüklüklerindeki değişikliklere bağlı olarak vücut hacim ve kitlesinin artmasıdır. Adolesan dönem sonuna kadar devam eder

20 Vücut Ağırlığı

21 Vücut Ağırlığı Büyümenin en iyi göstergesidir Bütün yaş gruplarında değerlendirilmeli Her ağırlık artışı iyi midir? Ağırlığa etkili bileşenler: Kemikler, yağ dokusu, kas kitlesi, iç organlar, asit, ödem, Şişmanlık, hepatosplenomegali, portalhipertansiyon, kwashiorkor

22 Yenidoğanlar gr (ort. 3200gr) Ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilir İlk 6 ay: gr/gün, gr/hafta; İkinci 6 ay: gr/gün, gr/hafta; 1-2 yıl arası: -50gr/hafta, toplam 2-2,5kg Daha sonra 10 yıla kadar yılda yaklaşık 2 kg ağırlık artışı

23 5. ayda Doğum kilosunun 2 ka na, 1 yaş Doğum kilosunun 3 ka na, 2 yaş Doğum kilosunun 4 ka na ulaşır

24 3-12 ay arası çocuklar yaş(ay)+9/2 1-6 yaş arası çocuklar yaş(yıl) x yaş arası çocukla yaş(yıl) x7 / 2

25 Yaşa göre ağırlık Ölçülen çocuğun vücut ağırlığı aynı yaşta ve büyümesi normal olan kişi ile karşılaştırılır 13 yaş erkek 60 kg ise 60/50 x 100 = % kg ise 40/50 x 100 = %80

26 Boya göre ağırlık Ölçülen ağırlık aynı boydaki sağlıklı bir kişi ile karşılaştırılır

27 11 yaş 2 ay erkek Ağırlık 60 kg!!!!! Boy 157,5 cm Boy yaşı 13 yaş 13 yaşın 50 p ağırlığı = 50 kg Boya göre ağırlık = 60/50 x 100 = %110 Yaşa göre ağırlık = 60/39,5 x 100 = %152

28 Boy Yaş grubuna göre farklı yöntemler uygulanır İki yıla kadar yatarak, Daha büyüklerde ayakta, ayaklar çıplak, topuklar bitişik olmalı

29 Yenidoğan bebekte, cm (ort. 50 cm) İlk 3 ay : 8 cm/ay İkinci 3 ay : 4 cm/ay 1-2 yıl : 10-12cm/yıl 2-4 yıl : 7cm/yıl On yıla kadar 5cm/yıl

30 1 yaş: doğum boyunun 1,5 katı, 4 yaş : 2 katı, 8 yaş : 2,5 katı, 12 yaş : 3 katı olur İkinci yıldan sonra: yaş(yıl) x 6+77

31 Boy ölçümünde etkilenme olması için süregelen hastalığın en az 6 ay sürmesi gerekir

32 Baş çevresi Ölçüm yeri: Oksipital kemikte en çıkıntılı nokta, Kulaklar ve kaşların üzeri Özellikle ilk 4 yılda hızlı büyüme olur

33 Baş çevresi Değerler: Doğumda : 36 cm (32,0-39,0) 3.ayda : 41 cm, 6.ayda : 43,8 cm, 1 yaş : 46,4 cm, 3 yaş : 49,7 cm (46,5-52,5)

34 Diğer sık kullanılmayan ölçümler Uzun süreli hastalıklarda ortaya çıkan değişimlerin izlenmesinde kullanılırlar

35 Göğüs çevresi Meme düzeyinden inspiryum ortasında ölçülür Doğumda baş çevresinden küçüktür (33 cm) Bir yaşta baş çevresini geçer (48 cm)

36 Karın çevresi Göbek düzeyinden geçirilen mezur ile ölçülür Özellikle asit gelişen hastaların tedaviye yanıtının değerlendirilmesinde kullanılır Tedavinin başlangıcında ilk ölçüm yapılır, Tedavi süresince ölçümler tekrarlanır

37 Kol çevresi Genellikle sol koldan yapılır Kol-dirsek arası orta noktadan ölçülür 1-5 yaş arası çocuklarda değişim azdır %85 ve altında olması malnutrisyon göstergesi

38 Deri kıvrım kalınlığı Sol kol orta noktasında skinfoldkaliperdenilen alet ile iki deri tabakası altındaki yağ dokusu yapılan bir katlantıaracılığı ile ölçülür Malnutrisyonu tanımlamak için kullanılır

39 Eklem Çevresi Şişlik bulunan eklemin en geniş olduğu yerden ölçülür Tedaviye yanıtın değerlendirilmesinde kullanılır Özellikle artritle seyreden hastalıklar

40 Soru ve katkılar lütfen