Demokrat Parti - Ulusal Güçler Ekonomik Yapılanma ve Büyüme Programı Dönemi

Transkript

1 1

2 Demokrat Parti - Ulusal Güçler Ekonomik Yapılanma ve Büyüme Programı Dönemi GİRİŞ Stratejik amaçlar temelinde kamu politikalarını şekillendirmek, reel sektörün ihtiyaçlarına en kısa zamanda ve en geniş açıda cevap verebilmek ve yeni ekonomik yatırım politikaları ile mali düzenlemeler hakkında yapılacak olan atılımlar ile ilgili olarak hazırlanan Ekonomik Yapılanma ve Büyüme Programı Demokrat Parti - Ulusal Güçler in uzman kadrosu tarafından hazırlanmıştır. Kamu ve özel kesim için öngörülebilirliği artıracak ve yeni yatırımlara fırsat sağlayan bir yol haritası niteliğinde olan bu Program, son yıllarda sosyal ve ekonomik alanda yaşanan olumsuz gelişmelerin makro mikro ekonomik politika ve hedefler olarak yeniden düzenlenmesini ve ekonomik büyümenin sağlam bir zeminde başlaması ve sürdürülmesinde güven sağlayacaktır. Genel Ekonomi çatısı altında birçok farklı sektörde tutarlı bir amaç, politika ve öncelikler seti sunan Programımız, makro politikaların yanı sıra, temel gelişme eksenlerini ve ana sektörleri de kapsamaktadır. Programın uygulamaya dönük tüm tedbir ve faaliyetleri; maliyeti, sorumlu kurumu, işbirliği yapılacak kurumları ve takvimi ile birlikte hazırlanmıştır. Bu tedbir ve faaliyetlerin hayata geçirilmesi süreci, kamuoyunun izlemesine ve değerlendirmesine açık olacaktır. Böylece programın uygulanması süresinde etkinlik, hesap verebilirlik ve şeffaflık artırılacaktır. Dinamik bir yapı arz eden kısa ve orta dönemli bir perspektife sahip olan Program, yıllık uygulamaların sonuçları ve genel şartlardaki değişmeler dikkate alınarak, her yıl yenilenecektir. Bu kapsamda, Program uygulamaları ile Programı etkileyebilecek dışsal gelişmeler etkili bir şekilde izlenecek ve değerlendirilecektir. Programda yer alan amaç ve öncelikler bakımından uygulamanın izlenmesi, değerlendirilmesi ve yeni gelişmeler ışığında doğabilecek muhtemel değişiklikler, konusunda uzman olan ve bu programın hazırlanmasında büyük katkılar ortaya koyan Akademisyen ve Profesyoneller ile gerçekleştirilecektir. Oluşturulması planlanan rekabetçi bir ekonomik yapıyı etkili sosyal politikalarla bütünleştiren Program, ekonomik büyümenin nimetlerinden tüm toplum kesimlerinin ve bölgelerin dengeli bir şekilde yararlanması bakımından da önemli bir işlev görecektir. Sağlam bir sosyal bünyeye, geniş katılıma ve nitelikli insan gücüne dayalı olarak sürdürülecek gelişme süreci, kamuda kapsamlı bir yeniden yapılanma ile desteklenecek ve etkin bir şekilde yönetilecektir. 2

3 I. TEMEL AMAÇ Başta Adada yaşanmakta olan Barış Süreci Görüşmeleri ve tüm Dünya yı saran Ekonomik Kriz karşısında; taraflı tarafsız toplumumuzun bütün kesimlerinin arzu ettiği ülkemizin ekonomik ve sosyal kalkınmasının ivme kazanarak yükselmeye başlaması ve insanımızın yaşam kalitesinin yükseltilmesi Programımızın temel amacıdır. Programın temel amacına hizmet etmek üzere, ülkemizin beşeri ve iktisadi varlıkları etkin bir şekilde değerlendirilerek; İstikrarlı bir ortamda sürdürülebilir büyümenin sağlanması, Ekonomide rekabet gücünün artırılması, İnsan kaynaklarının geliştirilmesi ve doğru kullanılması, Sosyal içermenin güçlendirilmesi, Bölgesel gelişmişlik farklarının azaltılması, Kamuda etkin bir yönetimin oluşturulması, Ülke kalkınma politikasını siyaset üstü herkesin ve her kesimin ortak bir paydada birleştiği toplu bir hareket olarak başlatılması ve devam ettirilmesi, Fiziki alt yapının iyileştirilmesi, İlk kez bölgesel ekonomik kalkınmayı sağlayarak adil ve eşit ekonomik bölgeler yaratılması, Ekonomiye ivme kazandıracak yeni yatırım alanları yaratılması, Yeni istihdam alanlarına yönelik kalifiye elemanlar yetiştirilmesi, Eğitim alanlarının merkezi bir çatı altında toplanması, Vergi adaleti gözetilerek maliyetlerin düşürülmesinin sağlanması, Üretim ve hizmet sektörüne yönelik yeni açılımlar yapılması. 3

4 II. MAKROEKONOMİK POLİTİKA ve HEDEFLER Ekonomide sağlanacak olan güven ve istikrarı artırarak ekonomik büyümeyi sürdürülebilir kılmak, istihdamı artırmak, vergi sistemini tabana yayarak reel sektör üzerindeki yükünü en az seviye çekerek gelişmiş ülkeler seviyesine indirmek, kamu maliyetlerinin ve gelirlerinin yeniden programlanarak program dönemi sonunda Denk Bütçe hedefine ulaşmak Programın makroekonomik öncelikleri olacaktır. A. MAKROEKONOMİK POLİTİKALAR a. Büyüme ve İstihdam KKTC Çalışma Dairesi Müdürlüğü tarafından hazırlanan işsizlik verilerine göre; 2012 yılı birinci çeyreğinde işsiz sayısı, 2013 yılı aynı döneminde yüzde 18,52 oranında artmıştır. Ancak, ülkemizde yaşanmakta olan ekonomik daralmanın her geçen gün artması ve kayıtlı işsiz dışında en az iki katından fazla işsizler ordusunun da varlığı herkesçe bilinen bir gerçektir. Ekonomik Program kapsamında yapılan araştırmalarda, 2013 birinci çeyrek verilerine göre mevcut işsizlerin %70 e yakın kısmının yaş grubuna ait olması, ülkede yaşamakta olan iş gücünün neden göç ettiğinin en büyük göstergesidir. Vatandaşlarımızın en verimli çağında yaşamakta oldukları bu sorun toplumumuzun genel sosyo-ekonomik dengesini de olumsuz yönde etkilemektedir. Kayıtlı işsiz sayısına göre en çok yığılmamın yer aldığı G.Mağusa ve Girne, özellikle turizm alanındaki yatırımların yoğunlukta olduğu bölgeler olarak dikkat çekmektedir. Nüfusa oran ile Güzelyurt ve Lefke bölgelerinde var olan işsizlik rakamları da, bölgelerin ekonomik hayattan en kopuk alanlar olmasından kaynaklanmaktadır. Genel ekonominin küçülmesine oranla daha da artışı beklenen işsizliği durdurmak ve planlı bir şekilde çok düşük oranlara çekmek için; 1. Ekonomik büyüme ve istihdam artışının özel sektör kanalıyla gerçekleştirilmesi esastır. 2. Bu çerçevede, mal ve hizmet üretim ve ihracatında artışın devam etmesi sağlanacak, ekonominin rekabet gücü ve dış şoklara karşı direnci artırılacaktır. 3. Ekonomik büyümenin istikrarlı bir yapıya kavuşmasında emek verimliliğinin yanı sıra toplam faktör verimliliğinin artmaya devam etmesi büyük önem arz etmektedir. Bunun için de öncelikle makroekonomik istikrar, kurumsal alt yapının geliştirilmesi ve yatırım ortamının iyileştirilmesi konularında ilerleme sağlanacaktır. 4. Özellikle kamu politikalarından kaynaklanan belirsizlikler azaltılarak, işletmelerin öngörülebilir bir ortamda uzun vadeli planlamaya dayalı olarak çalışabilmeleri için elverişli koşullar oluşturulacaktır. 4

5 b. Maliye Politikası ve Kamu Harcama / Tasarruf Politikası Kamu Bütçesi giderleri disiplin altına alınacaktır. Denk Bütçe nin oluşturulmasının mümkün olmadığı çarpık maliye politikası içerisinde sürekli artış gösteren tek kalem Kamu Harcamaları dır yılının 1. çeyreğinde gerçekleşmiş Bütçe verilerine göre toplam 548 milyon TL lik Yerel Gelirler ve Dış Yardımlara karşılık 678 milyon TL tutarında Bütçe gideri gerçekleşmiştir. Bu açığın kompanse edilebilmesi için de Bütçe Finansman Dengesinde TC kaynaklı Krediler ve İç Borçlanmaya ağırlık verilmiştir. Yine bu dönemde özelleştirilmelerden Devlet kasasına giren yüksek bedeller, günlük ekonomik politikalar ile harcanarak ülkedeki ekonomik büyümeye katkı sağlanamamıştır. Ekonomik Program kapsamında yapılan araştırmalarda, geçmiş Hükümetin 20 Ocak 2012 tarihinde Türkiye deki bir Kamu Bankasından USD borçlandığı ve bu borcun 36 ay ödeneksiz, 14 eşit taksitte ödeyeceği tespit edilmiştir. Diğer bir ifade ile Mali Politikalarda 2015 yılından itibaren altı ayda bir faiz hariç Kamu Bütçesinden ödenecek olan 35.7 milyon USD lik açık bu günden yaratılmış durumdadır. Yıllık olarak hazırlanan Devlet Bütçesi, genel Kalkınma Programı ve Kamuda yapılacak Reformlar da dikkate alınarak kısa, orta ve uzun vadeli gelir artırıcı ve kademeli gider kısıtlayıcı önlemler hesaplanarak ileriki dönemlere de ışık tutacak şekilde hazırlanacaktır. Gerçek anlamda bir Denk Bütçe oluşturabilmek ve doğru gelir kaynaklarının yaratılması amacı ile, geniş bir plan çerçevesinde hazırlanacak olan Bütçe kapsamında; 1. Makroekonomik istikrarın sürdürülmesini sağlamak amacıyla ekonomik büyüme ile maliye politikasının uyumu gözetilecektir. Program döneminde mali disipline titizlikle uyulacaktır. 2. Kamu harcamalarında etkinliğin, şeffaflık ve hesap verebilirliğin artırılmasını amaçlayan ve mali disiplinin sürdürülmesinde önemli katkı sağlayan harcama reformuna ilişkin düzenlemelerin uygulanmasına öncelik verilecektir. 3. Kamu Kuruluşlarının işlevselliğini, kapasitesini ve hesap verebilirliğini artırmak amacıyla stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme çalışmaları yapılacaktır. 4. Kurumlar, bütçe kısıntısı dikkate alarak, belirlenen öncelikler çerçevesinde kaynak tahsisini gözden geçireceklerdir. Bu kapsamda önceliğini yitirmiş faaliyetler ve projeler tasfiye edilecektir. 5. Kamu kesiminde ücret ve aylıklar, ülkenin genel ekonomik yapısı ve reel sektörle uyumlu bir düzeyde yeniden belirlenecektir. 6. Sosyal harcamalar, faydayı azami düzeye çıkaracak şekilde sosyal hedef ve önceliklere dönük olarak yeniden düzenlenecek ve sosyal harcamaların toplam kamu harcamaları içindeki payı artırılacaktır. 5

6 7. Mali sürdürülebilirlik ve uzun dönemli aktüeryal dengeler gözetilerek, norm ve standart birliği sağlanmış, prim karşılığı olmayan ödemelerden arındırılmış tek bir emeklilik rejimi kurularak, emeklilik sistemi mali açığının milli gelire oranı düşürülecektir. 8. Tarımsal destekler için bütçeden ayrılan pay ve bu payın tarımsal destek araçları arasındaki dağılımı yeniden düzenlenerek Tarım Sektörü yeniden canlandırılacaktır. 9. Yerel yönetimlerin harcamalarını finanse etmek amacıyla çeşitli kaynaklardan yapılan tahsisler bütünleştirilerek, bu kaynakların objektif esaslara dayalı ve amaca yönelik kullanımı sağlanacaktır. c. Kamu Yatırım Politikası Kamu yatırımlarının etkinliği artırılacak, yatırımlar öncelikli sosyal ihtiyaçları giderecek ve üretken faaliyetleri destekleyecek bir şekilde planlanacaktır. Bu çerçevede; 1. Eğitim, sağlık, teknolojik araştırma, ulaştırma, sulama, içme suyu ve e-devlet yatırımlarına öncelik verilecektir. Bu yatırımların gerçekleşmesinde Özel Sektöre büyük ve yeni iş alanları sağlanacaktır. 2. Kamu yatırımları bölgesel kalkınma ve bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılmasında etkili bir araç olarak kullanılacaktır. Öncelikli olarak Güzelyurt ve Lefke bölgelerini Özellikli Sanayi Alanları olarak yatırıma açılacaktır. 3. AB ye üyelik yönünde ortaya konulan politika ve önceliklerin hayata geçirilmesi için sürdürülen çalışmaların gerektirdiği yatırımlar hızlandırılacaktır. 4. Kamu alt yapı yatırımlarında özel sektör katılımını artırıcı modeller geliştirilecektir. 5. Kamu yatırım teklif ve kararları, sağlıklı sorun analizlerini içeren sektör çalışmalarına ve nitelikli yapılabilirlik etüd ve analizlerine dayandırılacaktır. 6. Devletin sürekli büyümesi ve özel sektörün küçülmesi politikasına son verilecektir. Devletin vermekte olduğu bazı hizmetler özelleştirilecek ve özel sektörden hizmet satın alması sağlanacaktır. Belirli bir program kapsamında Devletin DENETLEYİCİ bir organ olarak daha etkin ve tarafsız hizmet vermesi sağlanacaktır. 7. Kamunun elinde bulunan ve yeterli derecede değerlendiremediği veya atıl durumda bulunan farklı birçok varlığı, özel sektör ile geliştirilecek belirli bir plan çerçevesinde genel ekonomiye kaynak sağlayan varlıklara dönüştürülecektir. 6

7 d. Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Özelleştirmeler 1. Kamu iktisadi teşebbüslerinin (KGT) belirli bir takvim ve strateji çerçevesinde fayda-maliyet analizinde incelenmesi yapılacaktır. 2. KGT lerin karar alma süreçlerinde esnekliklerini artırmaya ve KGT ler üzerinde müdahale yetkisi olan kurum ve kuruluş sayısını azaltmaya yönelik tedbirler alınacaktır. Bu kapsamda, hesap verebilirlik standartları oluşturulacak, yetki ve sorumlulukların dengelendiği özerk bir örgütlenme yapısı geliştirilecektir. 3. KGT ler rekabetçi bir anlayışla, mal ve hizmet fiyatlarını piyasa şartlarına göre tespit edecektir. 4. KGT lerin, verimliliği artırıcı, stok, üretim ve pazarlama maliyetlerini düşürücü, uluslar arası mal ve hizmet fiyat hareketlerinden kaynaklanan maliyet değişmelerine duyarlı bir fiyat ve finansman politikası izlemesi sağlanacaktır. 5. KGT lerin atıl durumda bulunan gayri menkulleri rayiç bedelle değerlendirilecek; zarar eden işletme birimleri, fonksiyonları da dikkate alınarak, tasfiye edilecektir. 6. KGT lerde atıl istihdamın azaltılmasına yönelik tedbirlerin uygulanması sürdürülecek, ancak nitelikli personel ihtiyacı giderilecektir. 7. Geçtiğimiz dönemde yapılan Ercan Havalimanı Özelleştirmesine ilişkin bir araştırma komitesi kurulacaktır. Bu dönemden sonra yapılması öngörülen veya yapılması gündemde olan olası özelleştirmeler ile ilgili olarak Meclis ve Sivil Toplum Örgütlerinin katılımı ile oluşturulacak bir Kurul yetkilendirilecektir. e. Vergi Politikası Vergi politikasının temel amacı, büyüme ve istihdam politikalarını destekleyici, kayıt dışı ekonomiyi azaltıcı ve aynı zamanda makroekonomik politikalarla uyumlu, etkin ve basit bir vergilendirme sisteminin oluşturulmasıdır. Bu çerçevede; 1. Özel girişimcilerin uzun vadeli planlama yapmalarını sağlamak ve öngörülebilirliği artırmak amacıyla vergi politikalarında istikrar esas olacaktır. 2. Özel Sektörün Kurumsallaşmasını engelleyen ve finansal birikime olanak vermeyen ve halen uygulanmakta olan çağdışı vergi sisteminde çok ciddi değişiklikler ve yenilikler yapılacaktır. 3. Gelir vergisi başta olmak üzere, vergi kanunlarında yer alan istisna, muafiyet ve vergi indirimi hükümleri, ekonomik ve sosyal politikalar çerçevesinde yeniden değerlendirilerek, vergi mevzuatı sadeleştirilecektir. 7

8 4. Mali aracılık faaliyetleri üzerindeki vergi yükünün düşürülmesi politikası çerçevesinde, banka ve sigorta muameleleri vergisinde indirim yapılacaktır. 5. Kurumlar vergisi sistemi gözden geçirilerek, daha sade, etkin ve AB uygulamalarına paralel bir sistemin getirilmesi amacıyla yapılacak çalışmalar en kısa sürede sonuçlandırılacaktır. 6. Kamu maliyesindeki gelişmeler de dikkate alınarak, kurumlar vergisinde oran indirimine gidilecektir. 7. Yerel yönetimlerin öz gelirlerinin artırılmasına ilişkin düzenlemeler hayata geçirilecektir. 8. Kayıt dışı ekonominin sebep olduğu vergi açığı ciddi bir Denetim altına alınacaktır. 9. Yerel üretime dayalı Vergi Politikaları yaratılacaktır. f. Fiyat İstikrarı Politikası Genel Piyasa Fiyatlarının aşağıya seviyelere çekerek fiyat istikrarını sağlamak ve sürdürülebilir kılmak, şube Bankaları nın reel sektördeki Kredi finansmanını artırıcı yasal düzenlemelerin yapılması para politikasının temel amacı olacaktır. Bu amaç doğrultusunda; 1. Genel piyasa pahalılığının minimize edilmesi için gerekli yasal düzenlemeler yapılacaktır. 2. Monopolistik bir yapıda olan sektörlere rekabeti artırıcı teşvikler verilecektir. 3. Rekabeti düzenleyici genel kurallar belirlenecek ve Rekabet Kurulu işlevsellik kazanacaktır. 4. Piyasadaki fahiş fiyatların başta Güney Kıbrıs ile rekabet edebilir hale getirilmesi için öncelikle Yerli Üretime teşvik verilecektir. 5. Fiyat istikrarını direk olarak etkileyen en büyük faktörlerden biri olan Arz ve Talep ve Doğru Ürün üzerine etkin bir çalışma yapabilmek adına ilgili Sivil Toplum örgütleri ve Devlet tarafından yeni bir çalışma ekibi kurulacaktır. g. Ödemeler Dengesi Cari açığın hızlı artışını kontrol altına alabilmek - sınırlayabilmek ve sağlam kaynaklarla finanse edilmesi temel amaçtır. Bu çerçevede; 1. Sürdürülebilir ihracat artışını sağlayacak ihracat yapısını oluşturmak amacıyla, kaliteli ve katma değeri yüksek ürünleri öne çıkaracak, yeterli ve etkin destek mekanizmaları geliştirilecektir. 8

9 2. Ekili ve çok taraflı ticari ilişkiler kapsamında ihracatın geliştirilmesi amacıyla; kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları arasında koordinasyonu sağlayacak, ihracatçıların pazara giriş olanaklarını geliştirecek ve mevcut pazar paylarını artıracak mekanizmalar geliştirilecektir dönemini kapsayacak yeni bir ihracat stratejik planı hazırlanacaktır. 4. Orta vadede yurt içi üretimin ithalat bağımlılığının azaltılması amacıyla, sanayide kullanılan ithal ara girdilerin, rekabet koşulları altında, yurtiçinde üretilmesini sağlayacak politikalar geliştirilecektir. Bu bağlamda, sanayide AR-GE faaliyetlerinin yaygınlaştırılması sağlanarak özellikle yüksek teknolojili ara girdilerin yurt içinde üretilmesinin desteklenmesine yönelik çalışmalar başlatılacaktır. 9

10 III. MİKROEKONOMİK POLİTİKA ve HEDEFLER Mikro reformların gerçekleştirilmesi, makro reformlara oranla daha detaylı ve titiz hazırlanmış bir program ve uygulama becerisi gerektirmektedir. Planlanan Makro reformlar mikro reformlarla desteklenmediği sürece uzun vadede oluşturulması planlanan Makroekonomik istikrar, oluşmadan yok olmaya mahkumdur. Önümüzdeki dönemde işgücü piyasasında, mevcut işsizlere iş imkânı sağlamanın yanı sıra, işgücüne yeni katılması beklenen kesimlere de iş olanaklarının yaratılması gerekecektir. İşgücü piyasası mikro reformlarla desteklenmediği sürece, uygulanmakta olan makro politikalar, istihdam olanaklarını daha da ileri götüremeyecektir. Yaşanmakta olan Global Kriz de dikkate alındığında, Ülkemizde yaşanmakta olan Reel Sektör daralmasının önünü açmak, Kamu Sektörünün hantal ve yüksek maliyetli yapısını düzeltmek için en kısa zamanda önemli mikro reformlar yapılması şarttır. Başta Reel Sektöre ve dolayısı ile genel ekonomiye direk nakit finansmanı sağlamayı ve yüksek vergi politikalarını revize etmeyi hedefleyen mikroekonomik reformlar ayni zamanda Kamu Maliyesinde yeniden yapılanmayı da öngörmektedir. Mikro ekonomik politika ve hedefler kapsamında; A. Kamu Kaynaklarının Etkin Kullanımı İçin Uygulanacak Tedbirler Kamu Maliyesi kesinlikle disiplin altına alınacaktır. Özellikle cari bütçe harcamalarının esaslı bir denetimi ve yeni kaynak yaratımları hakkında sürekli araştırma çalışma yapabilmesi için şeffaf bir Bağımsız Denetim Kurumu oluşturacağız. Bu kapsamda her düzeydeki kamu görevlisince uyulabilecek tasarruf önlemleri aşağıda başlıklar itibariyle özetlenmiştir. A.1. İşgücü Tasarrufu Konusunda Alınacak Önlemler 1. Kamuda ihtiyaç duyulan hizmet tanımlamaları yapılmalı ve hizmet türlerine göre standart personel sayısı ve niteliği belirlenerek, standart dışı istihdama izin verilmeyecektir. 2. Personeller uzmanlaşmış oldukları kadrolarda istihdam edilecektir. 3. Personele göre iş değil, işe göre personel ilkesi uygulanacaktır. Bunun için işlerin görev tanımı yapılacak, ne tür hizmetlerin yapılacağı belirlenecek ve buna göre hangi nitelikte personel istihdam edileceği belirlenecek veya doğru personelin doğru işi yapması sağlanacaktır. 4. Maliyet / Fayda analizi kapsamında; aynı iş için birden fazla kişinin görevlendirilmesinden kaynaklanan aksaklıklar dahil olmak üzere, ilgili Devlet Kurumlarının kaliteli hizmet verebilmesi için kurumsal yapıda gerekli düzenlemeler ivedilikle yapılacaktır. 10

11 5. İhtiyaç fazlası personelin, ihtiyaç duyulan bölge veya Kuruma göre görev yerinin değiştirilebilmesi için ve/veya farklı birimlerine kaydırılabilmesi için Yasal düzenlemeler ivedilikle hayata geçirilecektir. 6. Yeni kurulan birimlerdeki iş gücü ihtiyacının karşılanması için öncelikle mevcut çalışanlardan tasarruf imkanı araştırılacak, personel fazlası bulunan veya kapatılan birimlerden bu yerlere personel aktarılması imkanları değerlendirilecektir. (Örneğin; sadece Lefkoşa da yer alan bazı Kamu Kurumlarının bölgelerde de açılması sağlanarak vatandaşın ayağına hizmet götürülecektir. Ancak bu yeni Kamu Kurumlarında çalışacak personel, mevcut Kamudaki personelden seçilecektir). 7. Kamuda uygulanmakta olan mesai saatlerinin reel sektörle senkronizasyonu sağlanacaktır. Ek mesai uygulaması, zorunlu daireler ve zorunlu haller dışında kaldırılacaktır. Bu konuda Vardiya çalışma sisteminin uygulanması için gerekli düzenlemelerin çalışmaları yapılacaktır. A.2. Kaynak Kullanımında Uygulanacak Tasarruf Önlemleri 8. Kamu kaynaklarının israf edilmeden, verimli bir şekilde kullanılması esas olmalıdır. Bu kapsamda; Bütçede yer alan ödeneklerin kontrolü için, Kamu Dairelerindeki ilgili ita amirlerine Görev Tazminat Ödeneği ayrılmalı, ancak buna karşılık olarak da Bütçe kalemlerindeki tüm harcama sorumluluğu ile denetimi de yine ayni kişilerce uygulanmalıdır. 9. Tahsis edilen ödenekler tahsis amacı dışında kullanılmayacaktır. 10. Planlanmış ancak kaynağı olmayan ihalelere çıkılmayacaktır. 11. Devlete ait detaylı envanter sayımı yapılacak, kayıt altına alınacak verimsiz, atıl alandaki envaterler belirli bir plan içerisinde yeniden ekonomiye kazandırılacaktır. 12. Bütçede yer alacak olan her türlü yurtdışı ve yurtiçi geçici görevlere gönderilecek personel sayısı, görevin yapılmasını sağlayacak asgari düzeyde tutulacak ve gereksiz temsiliyetlerden kaçınılacaktır. Uluslararası kuruluşlarla birlikte yurtdışında yapılması gereken toplantılara, öncelikle yurtdışı temsilciliklerinde görevli personelin katılımı sağlanacaktır. 13. Hizmet içi eğitimler için KKTC de faaliyet gösteren Üniversiteler ile ortak bir proje geliştirilerek Kamu Eğitim Merkezi oluşturulacak ve mevcut Kamu Personelinin 36 ay içerisinde mesleki alandaki eğitimi gerçekleştirilecektir. 14. Mal veya hizmetin doğrudan üretimi ile piyasadan temini yöntemleri maliyet- fayda bakımından değerlendirilecek, ekonomik olması veya temin kolaylığı hallerinde ürünün piyasadan temin edilmesi yoluna gidilecektir. 15. Elektrik, su ve telefon fatura bedelleri gecikme cezasına ve ek maliyetlere yol açmadan zamanında ödenecektir. 11

12 Yukarda bahse konu önlemler haricinde, 16. Kamu yönetiminde saydamlık artırılacak, yolsuzlukla etkili mücadele sağlanacaktır. Bu bağlamda tüm Kamu Çalışanlarına ve Siyasal Kamu Görevlilerine Mal Beyanı zorunluluğu getirilecektir. B. Vergi Düzenlemeleri, 1. Tüketim çarpanının yükseltilmesi adına, dönemsel olarak hesaplanan Amortisman uygulamasından vazgeçilerek, yatırımın yapıldığı yıl, toplam yatırım maliyetinin giderleştirilmesine olanak sağlanacak Yasal düzenleme yapılacaktır. 2. Beyana dayalı vergi ödemesinde bulunan mükellefler ile beyanda bulunmayan mükellefler arasında ödül/ceza ilişkisini oluşturulacak, Yasal düzenlemeler yapılacaktır. 3. Mal ve Hizmet üretimine yönelik yatırımlar için belirli bir ciro üzerinde ihracat yapan şirketler için Vergi istisnaları genişletilecektir. 4. Belirli şart ve kurallara bağlı kalınarak, KDV iadesi bulunan şirketlerin finansman yükünün hafifletilebilmesi adına; KDV nin belirli bir kısmının mahsubu veya iadesi yapılacaktır. 5. İthalatta alınan Stopajın, belirli şart ve kurallara bağlı kalınarak, ilgili dönem içerisinde şirketlerin finansman yükünün hafifletilebilmesi adına KDV ödemesine ve Muhtasar (PAYE) ödemesine karşılık mahsubuna olanak sağlanacak Yasal düzenlemeler yapılacaktır. 6. Kurumlaşmayı teşvik etmek ve şirketlerimizi finansal olarak güçlendirmek adına Kurumlar Vergisi yeniden düzenlenecektir. Şirketlerin ödediği %10 Kurumlar Vergisi sonrasında, Şirket ortaklarına dağıtılmayan kar %15 Gelir Vergisine tabi tutulmayacaktır. 7. Gelir Vergisi Yasası ndaki vergi dilimleri yeniden yapılandırılacaktır. 8. Küçük esnaf için Basit Usulde Vergilendirme (BUV) uygulaması getirilmeli ve bu kapsamda belirli bir yıllık cironun altındaki işletmelere vergi muafiyeti getirilmelidir. Seyyar satıcılar, pazarcılar v.b açık alanda satış yapan esnafın denetimi için, ilgili sivil toplum örgütü ile Yasal bir çalışma yapılarak belirli bölgeler tanımlanacaktır. 9. Vefat ile Devredilen Malların Vergilendirilmesi Yasası diye isimlendirilen Veraset Vergisi Yasası sosyo-ekonomik kalkınmanın önünü açmak için ivedilikle kaldırılacaktır. 10. KKTC den alış-veriş yapılmasını teşvik etmek, ekonominin kayıt altına alınmasını kolaylaştırmak için ülkemizin sosyo-ekonomik özellikleri de dikkate alınarak 2007 yılından itibaren yürürlükten kaldırılan KDV İadesi Yasasının tekrar yürürlüğe girmesi sağlanacaktır. 11. Yerli Üretime direkt teşvikler ve KDV muafiyetleri getirilecektir. 12

13 12. Yaşanan Global Ekonomik Kriz karşısında hızla eriyen Sermayenin yeniden yapılandırılması, etkin kullanılması ve Reel Sektördeki Yerli Sermayenin güçlendirilmesi amacı ile belirli şartlara dayalı olarak Şirket birleşmelerine Vergi İstisnası sağlanacaktır. 13. Reel Sektörde faaliyet gösteren şirketlerin bu kısa dönemde yeni iş geliştirme sermayesi yaratabilmeleri için, belirli şart ve koşullara bağlı kalınarak Aktiflerinde kayıtlı Demirbaşların Satışından doğan gelirlerin, Şirket Sermayesine eklenmesi karşılığı Vergi Muafiyeti sağlanacaktır. 14. Gelir Vergisi Yasası ndaki çeşitli giderlerin faturaya dayanmasına karşın uygulanan kısıtlamaların kaldırılması suretiyle özellikle reklam, duyuru, promosyon, sponsorluk gibi tanıtım giderleri teşvik edilecektir. 15. Yatırım malları ve demirbaş alımlarında ödenen KDV nin yıllık 3 eşit taksitte indirim yapma konusu yerine bir defada indirim konusu yapılmasına olanak sağlanacaktır. 16. KKTC deki gemicilik işletmeleri vergi muafiyeti ve istisnaları sağlanmak suretiyle teşviklendirilecektir. 17. Re sen vergi uygulaması siyasi baskı amacı olarak kullanılmayacaktır. Vergi itiraz Komisyonu kurulacaktır. Başka ülkelerde de mevcut olan re sen vergi tarhiyatına karşın yükümlülerin haklarını aramak ve korumak için mahkeme gibi görev yapan bağımsız bir Vergi İtiraz Komisyonu veya komisyonları kurulmalıdır. Hatta bazı ülkelerde Genel Vergi Komisyonları (General Tax Commissioners), Vergi İhtisas Komisyonları (Special Tax Commissioners) ve Güney Kıbrıs Rum Yönetiminde de (Tax Tribunal) bulunmaktadır. Bu tür bağımsız kurumların mevcudiyeti Vergi İdaresinin iki dudak arasındaki uygulamalarını frenlemekte vergi yükümlüsüne güven ve adaletin tecellisini sağlamaktadır. 18. Vergi Yasalarının hazırlanması, diğer yasalara uyumlaştırılması, pratik ve çağdaş bir içerikle düzenlenmesi ve Maliye Bakanlığına önerilerde bulunmak amacıyla Kamu Maliyesinde tecrübeli ve uzman olan kişilerin yer alacağı bağımsız bir Vergi Konseyi oluşturulacaktır. Vergi Politikalarının kurulacak bu Konsey ile devamlılığı sağlanacaktır. 19. Taşınmaz mal vergisi uygulaması pratikleştirilecek ve tarım arazisi olarak kullanılan taşınmaz mallar vergiden muaf tutulacaktır. 20. Şirket kuruluş ve tescil işlemleri basitleştirilecek ve gerek yerel gerekse yabancı yatırımcıların KKTC de kurumsallaşma işlemleri süratlendirilecektir. 21. Vergi Daireleri ve tahsil amirlikleri otomasyona bağlanacak ve tarh, tahakkuk ve ödeme işlemleri internet üzerinden yapılmasına olanak sağlanmak suretiyle zaman tasarrufu ve verginin tahsilat maliyetinin asgariye indirilmesi sağlanacaktır. 13

14 C. Finans 1. Özellikle Bankacılık Sektöründe faaliyet gösteren 16 Yerel Bankanın sektörde daha güçlü bir finansal yapıya ulaşabilmesi ve Şube Bankaları ile rekabet edebilmesi adına Bankalar Birliği Merkez Bankası ve Devlet tarafından oluşturulacak bir komisyon aracılığı ile yeni düzenlemeler oluşturulacaktır. 2. Bankaların Munzam Karşılıklarının çok daha aşağıya çekilerek piyasaya yeni kaynak sağlanacak ve özellikle yurt dışından KKTC ndeki bankalara para akışını teşvik için Mevduat Faiz Gelirlerinin vergi stopaj oranları düşürülecektir. 3. Sürekli yurt dışında ikamet eden ve bir yılda 183 günden fazla ikamet etmeyenler (KKTC de mukim olmayanlar) için yurt dışından bankacılık sistemi yönetimi ile getirilecek mevduat faiz oranlarından alınan vergi % 50 indirimli uygulanacaktır yılında yeterli altyapısı hazırlanmadan yürürlüğe konan Leasing Yasası, Reel Sektöre yönelik olarak işlevselliğini artırmak için yeniden düzenlenecektir. Şirketlerin Bankalardan Yatırım amaçlı aldıkları nakit kredilere alternatif olarak Uzun Vadeli Kiralama Yöntemi (Leasing) ile satın almaları sağlanarak, piyasaya yeni ve alternatif kaynaklar sağlanacaktır. Buna paralel olarak sistemin sorunsuz işleyebilmesi için Ticaret Mahkemelerinin kurulması gerekmektedir. Leasing Sektörü başta Şube Bankalarının ve dolayısı ile tüm Bankacılık Sektörünün piyasası fonlaması kolaylaştırılacaktır. 5. İhtisas Mahkemeleri kapsamında Ticaret Mahkemeleri Kanunu nun süratle yasalaşması için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması sağlanacaktır. D. İstihdam 1. Ekonominin rekabet gücünü artırmak için istihdam alanları kesin olarak belirlenecek ve bu alanlardaki yabancı ucuz işgücü planlaması yapılacaktır. Ülkemizdeki farklı sektörlerin ihtiyaç duyduğu farklı yabancı istihdamların maliyetlerini artıran tüm Yasal uygulamalara son verilecektir. 2. Kayıt dışı iş gücünün kayıt altına alınabilmesi için mevcut yabancı iş gücüne uygulanmakta olan cezai sistem belirli birli bir zaman için kaldırılacaktır. 3. Yabancı işçi getirebilmek için birçok prosedürü yerine getirmek zorunda olan reel sektörün tüm bu işlemleri tek bir noktadan yapabilmesi adına gerekli Yasal düzenlemeler ve teknolojik yatırımlar yapacağız. 4. Asgari Ücreti sektörel bazda yeniden belirleyerek ve ILO standartları uygulamaları için Yasal düzenlemeler yapacağız. 5. Meclisten geçirilmeye çalışılan İş Güvenliği Yasası nı revize ederek, amacına uygun bir hale getireceğiz. 14

15 6. Ülkede kayıtlı olarak çalışmakta olan yabancı iş gücünün ailesinin ve yakınlarının adaya gelmesini, sağlık ve eğitim hizmetlerinden ücretsiz olarak yararlanmasını ekonomiye ek külfet getirmeyecek şekilde yeniden düzenlenecektir. 7. Başta Turizm Sektörü olmak üzere, Ülkemize yapılan büyük ve yeni yatırımlar bünyesinde yerli istihdamın artırılması için Yasal düzenlemeler ve ilgili sektörel meslek gruplarına yerli - kalifiye eleman yetiştirilmesi için teşvikler hazırlanacaktır. E. Diğer 1. Elektrik fiyatlarının makul bir seviyeye indirilmesini için çalışmalar yapılacak, bu noktada elektrik enerjisinin alternatif üretimine teşvik verilecektir. 2. Son yıllarda Çevre Düzenlemesi adına yanlı ve yanlış olarak açıklanan Emirnameler, Çevre Bakanlığı ve Çevreci Kurumlar ile yapılacak görüşmeler sonrasında Çevre ve İnsan Odaklı, yatırımların planlı olarak yapılabileceği yeni düzenlemeler yapılması sağlanacaktır. 3. Asgari Ücretin Kanun Koyucu tarafından temel alınan bir ceza katsayısı olarak işlem görmesine son verecek ve Asgari Ücret Reel Sektöre paralel olarak yeniden yeni şart ve düzenlemeler ile hesaplanması için düzenlemeler yapılacaktır. 4. Özel Emeklilik Sigortası ve Hayat Sigortası başvurusunun KKTC de uygulanması için mevzuat değişikliği yapılacaktır. Ödenen primlerin şahısların Gelir Vergilerinden indirimleri için Yasal düzenlemeler yapılacaktır. 5. Taşınmaz malların sigorta ettirilmesinin teşviki için mal sahipleri kişilerin ödeyecekleri primlerin yıllık gelir vergilerinden indirilmesi için Yasal düzenlemeler yapılacaktır. 6. Tapu işlemleri basitleştirilecek ve otomasyon yöntemi ile süratlendirilecektir. 7. Mülk satın alacak yabancıların yatırımlarının Devlet Güvencesi altında olduğu NET bir şekilde açıklanacak ve bu bir Devlet Politikası olacaktır. (Bu aynı zamanda Orms Davası ve Güney mahkemelerinin Kuzey ile ilgili alacağı kararların en azından halk üzerindeki psikolojik etkisini kıracaktır). 8. Devlet Kurumlarınca belli şartlar göz önünde bulundurularak rekabet ve ihtiyaca yönelik olarak verilmesi gereken; Benzin İstasyonu Taş Ocağı T izni Kumarhane işletme v.b izinler yeniden düzenleyerek adil ve şeffaf bir yapıya kavuşturulacaktır. 15

16 IV. YENİ HAYATA GEÇİRİLECEK YATIRIM ve PROJELER KKTC nin hale hazırda var olan ekonomik potansiyeli ve yatırım alanındaki bakirliği, ekonomideki dinamiklerin büyük bir ivme ile hayata geçebilme potansiyeli olduğunun en önemli göstergelerindendir. Bu kapsamda yukarda rapora konu yapılacak olan yasal düzenlemeler haricinde, ülkemizde hayata geçirilecek olan ve genel ekonomi içerisinde ciddi bir ivme yaratacak olan yatırım projeleri ve bu projeler ile ilgili amaçlar şunlardır; A) Yeni Sanayi Alanlarının ve Teşvik Uygulamalarının Belirlenmesi; Birçok farklı alanda ve sektörde hayata geçirilmesi düşünülen Yeni Sanayi Bölgeleri bünyesinde yer alacak olan şirketlere birçok alanda teşvikler verilecektir. Vergisel yük ve enerji sarfiyatı gibi birçok alanda tanınacak olan teşviklerin denetimi, ilgili Devlet Kurumları haricinde oluşturulacak olan yeni sanayi bölgelerinde hayata geçirilecek olan Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu nca da denetlenecektir. Bölgelere uygulanacak olan teşvikler kapsamında; KDV İstisnası Gümrük Vergisi Muafiyeti Vergi İndirimi Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği Yatırım Yeri Tahsisi Faiz Desteği Yeni Sanayi alanlarının oluşturulmasında, bölgenin yönetimi kurulacak olan Sanayi Üst Kurulu tarafından sağlanacaktır. Ekonomi ve Enerji Bakanlığı altında oluşturulacak olan Üst Yapıya bağlı olarak çalışacak olan yeni Sanayi Alanlarının öncelikli bölgeleri sektörsel olarak ayrıştırılacak ve KKTC ekonomisinin geri kalmış bölgelerine öncelik verilecektir. Bu kapsamda yeni Sanayi alanlarının kurulacağı alanlardaki öncelikli bölgeler şunlardır: Sanayi Üretimi ve Lojistik ile ilgili; 1. Lefke Güzelyurt Bölgesi 2. İskele Bölgesi 3. Gazimağusa Bölgesi olarak belirlenmiştir. Marina İşletmeciliği ve Tersane İnşası ile ilgili; 1. İskele Bölgesi 2. Lefke Bölgesi 3. Girne Bölgesi Turizm Yatırımları ile ilgili; 1. Lefkoşa ( 3 ve 4 yıldızlı Şehir Otelleri) 2. Gazimağusa Bölgesi 3. İskele Bölgesi 4. Güzelyurt Bölgesi (alternatif turizm yatırım alanları) 16

17 B) Özellikli Yatırım Alanlarının Belirlenmesi ve Proje Bazlı Yatırımların Hayata Geçirilmesi: B.1) Eğitim; Öncelikli olarak pilot olarak seçilmiş Lefkoşa ve G.Mağusa bölgelerinde bulunan toplam 63 adet ilk öğretim kurumunun (31 adet Lefkoşa 32 adet Gazimağusa), merkezi bir eğitimin çatısı altında toplanarak, çağdaş eğitim kalitesi ve alt yapı yatırımı ile hayata geçirilmesi planlanmaktadır. İlgili şehirlerde yaşanmakta olan yoğun trafik akışının ortadan kaldırılması, başta taşımacılık olmak üzere yeni iş sahalarının doğacak olması, güvenliğin üst noktalara yer alacağı, içerisinde polikilinikden uluslararası standartlarda laboratuarlara, olimpik yüzme havuzlarından her türlü spor faaliyetine olanak sağlayacak olan kapalı alanların da olacağı ve toplumun genel sosyoekonomik yapısını birleştiren bir yapının kurulması en büyük amacımızdır. Merkezi bir eğitim kampusunun oluşturulması sonrasında, Şehir içerisinde boşalacak alanlar ülke genel ekonomisi için değerlendirilerek, projenin finansmanı sağlanacaktır. Pilot uygulamada başarıya ulaşılması ile birlikte, Ortaöğretim Kurumlarımız ve diğer bölgedeki eğitim Kurumlarımız için de ayni uygulama hayata geçirilecektir. Hazırlanmış olan mevcut proje kapsamında, yaratılacak olan merkezi eğitim kompleksinin yaz dönemlerinde de topluma hizmet etmesi ve farklı alanlardaki kurs ve eğitimler ile eğitime sürekli olarak katkı koyması planlanmaktadır. B.2) Tarım; Ülkemizin sahip olduğu doğal kaynaklar ve çevrenin korunmasını dikkate alarak, öncelikli olarak kırsal alanda gelir düzeyinin yükseltilmesi, tarımsal üretim ve tarıma dayalı sanayi entegrasyonunun sağlanması için küçük ve orta ölçekli işletmelerin desteklenmesi, tarımsal pazarlama altyapısının geliştirilmesi, gıda güvenliğinin güçlendirilmesi, kırsal alanda alternatif gelir kaynaklarının oluşturulması ve kırsal toplumda belirli bir kapasitenin oluşturulması temel hedefimizdir. Bu bağlamda kurulması planlanmakta olan Tarım Üst Kurulu nun belirleyeceği bölgelerde verilecek olan eğitimler ile çiftçimizin ürün seçimi, üretim kalitesi ve devamlılığı sağlanarak tarım ürünlerindeki üretim marjı artırılacaktır. Kırsal kesim haricinde, hızla artan ülke nüfusunun ihtiyaç duyduğu tarımsal ürünlerin karşılanabilmesi adına başta Mesarya bölgesi olmak üzere, Karpaz, Güzelyurt - Lefke ve İskele bölgelerinde var olan üretime uygun alanlarda yapılacak olan büyük fiziki yatırım içeren üretimlere teşvikler verilecektir. B.3) Turizm Alanına Yönelik Alternatif Açılımlar; Özellikle yaz aylarında ülkemize ziyarete gelen yoğun sayıdaki Turistlerin ve Toplumumuza 7/24 hizmet verebilecek alışveriş ve eğlence mekanlarının oluşturulabilmesi adına, adanın üç büyük bölgesinde ; Lefkoşa G.Mağusa ve Girne de Devlet Özel Sektör iş birliği ile yeni alanlar yaratılacaktır. Her türlü güvenliğin sağlanabilmesi adına, eğlence ve alışveriş alanlarının tek bir noktada yaya olarak düzenlenebilmesi hedefinde, şu an için çalışması tamamlanmış olan Lefkoşa da Surlar içerisindeki özel bir bölge, Gazimağusa Kale içinde ve Girne bölgesinde de mevcut Girne Çarşısı ile Yat Limanını kapsayan alanlar içerisinde belirli kamulaştırmalar yapılarak, özel alanlar yaratılacaktır. Bu özel alanlarda konsept çalışmalar, ilgili sivil toplum örgütlerinin liderliğinde gerçekleştirilecek olup bu kapsamda içerisinde 17

18 faaliyet gösterecek olan işletmelerin faaliyetlerini belirli dönemlerde 7 gün süre ile gece 24:00 e kadar sürdürmesi kuralı getirilecektir. B.4) Yeni Kültürel ve Tarihi Alanların Yaratılması ve İşletilmesi Kıbrıs ın tarihi önemi tüm Dünyanın ilgisini çekmekle birlikte, adanın kuzeyinde bu tarihsel zenginliği sergileyebileceğimiz veya sergilemekte olduğumuz yeterli oranda Müze ve Kültür Alanlarına sahip olmadığımız bir gerçektir. Bu bağlamda tüm bölgelerde hayata geçirilmek üzere Devlet Özel Sektör birlikteliğinde yeni Müze Alanları ve Kültür Alanlarının inşa edilmesi ve işletilmesi ile ilgili yürütmekte olduğumuz proje kapsamında yatırımlar yapılacaktır. Bugün itibari ile Turizm ve Kültür Bakanlığımız bünyesindeki depolarda atıl durumda bulunan birçok Tarihi Eserin sergilenmesi ve restorasyonu için Özel Sektör ile işbirliği yaparak, elde edilecek gelirin orantılı olarak paylaşımı sağlanacak, böylelikle istihdam alanları açtırılacaktır. V. KAYIT DIŞI EKONOMİ İLE MÜCADELE Kayıt Dışı Ekonomi Üst Kurulunun Oluşumu; Ülkemizin kronikleşmiş en önemli sorunlarından olan Kayıt Dışı Ekonomi ile mücadelede kararlı olan Partimiz, yapmış olduğu çalışmalarda, Siyasi erkden bağımsız, Ticaret ve Sanayi Odası ile birlikte ilgili meslek odalarının fiziki katılımının da gerçekleşeceği yeni bir üst kurul oluşturulacaktır. Yasa ile Kurulacak olan bu kurula, hem bölgesel hem de sektörel olarak yapacağı planlama çerçevesinde geniş bir alanda denetim imkanı sağlanacaktır. Kamu içerisinde yer alan belirli Kurumlara ait uzmanların da yer alacağı çalışmalarda, oluşturulacak olan kurul gelirlerini sektörel odalardan sağlayacak ve denetimleri ile ilgili uzman bir kadro oluşturacaktır. Etkin ve fiziki denetimlerin yapılacağı kurulun görev-yetki ve çalışma prensipleri, hazırlanacak Yasal düzenleme ile belirlenecektir. Gelecekte olası Hükümetlerin Siyasi görüşüne bakılmaksızın, bağımsız olarak çalışacak olan kurul şeffaflığı esastır. Kayıt Dışı Ekonomi İle Mücadele başlığı altında kurulacak olan Üst Kurulun belirleyeceği Eylem Planı kapsamındaki maddeler, aşağıda özetlenmiş olan beş temel amaç çerçevesinde belirlenecektir; Gönüllü Uyumun Artırılması Denetim Kapasitesinin Güçlendirilmesi Yaptırımların Caydırıcılığının Artırılması Veri Tabanı Paylaşımı Toplumsal Farkındalığın Artırılması 18