Yurtdışına Yapılan Ödemelerin Vergilendirilmesi

Transkript

1 Yurtdışına Yapılan Ödemelerin Vergilendirilmesi Fatih Köprü - Direktör Barış Ünalır Kıdemli Müdür 13 Ocak Ocak 2011 Sayfa 1

2 Değerlendirme Gelir Unsurları ve Stopaj Açısından Değerlendirme KDV Açısından Değerlendirme 13 Ocak 2011 Sayfa 2

3 Gelir Unsurları ve Stopaj Açısından Değerlendirme 13 Ocak 2011 Sayfa 3

4 Mükellefiyet Şekilleri 1. Tam Mükellefiyet 2. Dar Mükellefiyet 13 Ocak 2011 Sayfa 4

5 Tam Mükellefiyet Kurumlar vergisine tabi kurumlardan kanuni veya iş merkezi Türkiye de bulunanlar tam mükellefiyet esasında vergilendirilirler. Kanuni Merkez: Vergiye tabi kurumların kuruluş kanunlarında, tüzüklerinde, ana statülerinde veya sözleşmelerinde gösterilen merkezdir. İş Merkezi: İş bakımından işlemlerin fiilen toplandığı ve yönetildiği merkezdir. Tam mükellef kurumlar hem Türkiye de hem de yabancı ülkelerde elde ettikleri kurum kazançları üzerinden vergilendirilirler. 13 Ocak 2011 Sayfa 5

6 Dar Mükellefiyet Dar mükellef Kanuni ve iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye dışında bulunan kurumlardır. Bu mükellefler yalnız Türkiye de elde ettikleri kazançlar üzerinden vergilendirilir. 13 Ocak 2011 Sayfa 6

7 Dar Mükellefiyet Dar Mükellef Kurum Kazançları Dar mükelleflerin kazançlarının mahiyetine göre vergilendirilmesi 13 Ocak 2011 Sayfa 7

8 Gelir Unsurları Açısından Değerlendirme Ödemeye ilişkin gelir unsurunun tespiti Ödeme yapılan kurumun nerede mukim olduğunun tespiti İlgili ülke ile vergi anlaşmasının var olup olmadığının ve varsa yürürlüğünün tespiti Anlaşma varsa, gelir unsurunun belirlenmesi ve vergilendirilmesinde ilgili anlaşma maddeleri dikkate alınmak suretiyle vergilendirme yapılması (mukimliğin tespit, ispat ve dokümantasyonu için mukimlik belgesinin temin edilmesi) Anlaşma yoksa lokal düzenlemelere göre vergilendirme yapılması 13 Ocak 2011 Sayfa 8

9 Yürürlükte Olan ÇVÖ Anlaşmaları A.B.D. Bangladeş Çek Cumh. Fransa İran Katar Lüksemburg Norveç S.Arabistan Tacikistan Almanya Belçika Danimarka Güney Afrika Cumhuriyeti İspanya Kazakistan Macaristan Özbekistan Sırbistan- Karadağ Tayland Arnavutluk Beyaz Rusya Endonezya Güney Kore İsrail Kırgızistan Makedonya Pakistan Singapur Tunus Avusturya Bosna Hersek Estonya Hırvatistan İsveç Kuveyt Malezya Polonya Slovakya Türkmenistan Azerbaycan Bulgaristan Etiyopya Hindistan İtalya Letonya Mısır Portekiz Slovenya Ukrayna B.A.E. Cezayir Fas Hollanda Japonya Litvanya Moğolistan Romanya Sudan Ürdün Bahreyn Ç.H.C. Finlandiya İngiltere K.K.T.C. Lübnan Moldova Rusya Suriye Yunanistan 13 Ocak 2011 Sayfa 9

10 Stopaja Tabi Kazanç ve İratlar Yıllara Sari İnşaat ve Onarım İşleri Serbest Meslek Kazançları Gayrimenkul Sermaye İratları Menkul Sermaye İratları, Alacak Faizleri, Kar Payları Diğer Kazanç ve İratlar (telif, imtiyaz, ihtira, işletme, ticaret unvanı, marka ve benzeri gayri maddi hakların satışı, devir ve temliki mukabilinde alınan bedeller) Vergi Cennetlerine Yapılan Ödemeler 13 Ocak 2011 Sayfa 10

11 Kurumlar Vergisi ne Tabi Kazanç ve İratlar Serbest Meslek Kazançlarında Serbest meslek faaliyetlerinin Türkiye de icra edilmesi veya Türkiye de değerlendirilmesi Gayrimenkul Sermaye İratlarında Gayrimenkulün Türkiye de bulunması ve bu mahiyetteki mal ve hakların Türkiye de kullanılması veya Türkiye de değerlendirilmesi Menkul Sermaye İratlarında Sermayenin Türkiye de yatırılmış olması Diğer Kazanç ve İratlarda Bu kazanç ve iratları doğuran işin veya muamelelerin Türkiye de ifa edilmesi veya Türkiye de değerlendirilmesi 13 Ocak 2011 Sayfa 11

12 Gayrimaddi Hak Ödemeleri Ticari veya zirai kazanca dahil olup olmadığına bakılmaksızın telif, imtiyaz, ihtira, işletme, ticaret unvanı, marka ve benzeri gayri maddi hakların satışı, devri ve temliki karşılığında nakden veya hesaben ödenen veya tahakkuk ettirilen bedeller üzerinden % Ocak 2011 Sayfa 12

13 Gayrimaddi Hak Ödemeleri Genel prensip, kazancı elde eden kurumun mukim olduğu devlette vergilendirme yapılmasıdır. Anlaşmalarda, gayrimaddi hak bedellerinin vergilendirilmesi ile ilgili olarak kaynak devlette sınırlı vergileme yetkisi verilmektedir (Vergi anlaşmalarına göre kapsam ve oranlar farklılık arz edebilir). Anlaşmalarda genel olarak Gayrimaddi Hak Bedelleri sinema filmlerinin, edebi, artistik, bilimsel her nevi telif hakkının, her nevi patentin, alameti farikanın, desen veya modelin, planın, gizli formül veya üretim yönteminin, sınai, ticari ve bilimsel bilgi birikimin imtiyazı, kullanım hakkı ve satışı ile sınai, ticari, bilimsel teçhizatın kullanma imtiyazı veya kullanma hakkı karşılığından ödenen bedelleri kapsamaktadır. 13 Ocak 2011 Sayfa 13

14 Serbest Meslek Kazancı Ödemeleri Genel olarak Serbest Meslek Faaliyetleri : Bağımsız olarak yürütülen bilimsel, edebi, artistik, eğitici, ve öğretici faaliyetleri, bunun yanı sıra doktorların, avukatların, mühendislerin, mimarların, dişçilerin, muhasebecilerin bağımsız faaliyetlerini ve özel mesleki bilgi ve maharet gerektiren diğer faaliyetleri kapsamaktadır. Petrol arama faaliyetleri dolayısıyla sağlanacak kazançlar % 5 Diğerleri % Ocak 2011 Sayfa 14

15 Serbest Meslek Kazancı Ödemeleri Anlaşmalarda genellikle; Serbest meslek faaliyetinin işyeri vasıtasıyla sürdürülmesi, Serbest meslek erbabının herhangi bir kesintisiz 12 aylık dönemde 183 günden fazla faaliyette bulunması, durumları hariç olmak üzere, serbest meslek kazançları kazancı elde edenin mukim olduğu devlette vergilendirilir. 183 günün hesabında, dar mükellef kurum elemanlarının Türkiye de geçirdikleri süre adam (x) gün olarak dikkate alınır. Ayrıca TR de geçirilen süre teşebbüsler açısından da topluca dikkate alınır. 13 Ocak 2011 Sayfa 15

16 Serbest Meslek Kazancı Ödemeleri Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarında farklılıklar mevcuttur. Örnek, Rusya Anlaşması nın 14. Maddesi Bir Âkit Devletin mukimi olan bir gerçek kişinin serbest meslek faaliyeti veya bağımsız nitelikteki diğer faaliyetleri dolayısıyla elde ettiği gelir, söz konusu hizmetler diğer Âkit Devlette icra edilmiyorsa veya edilmemişse ve bu kişinin diğer Devlette sahip olduğu ve sürekli kullanılabilir sabit bir yere atfedilemiyorsa, yalnızca bu Devlette vergilendirilecektir. 13 Ocak 2011 Sayfa 16

17 Temettü Ödemeleri Tam mükellef kurumlar tarafından, dar mükellef gerçek kişilere, dar mükellef kurumlara (Türkiye de bir iş yeri veya daimi temsilci aracılığıyla kar payı elde edenler hariç) ve Gelir ve Kurumlar Vergisi nden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan, Gelir Vergisi Kanunu nun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde sayılan kar payları üzerinden % Ocak 2011 Sayfa 17

18 Temettü Ödemeleri Kurumlar Vergisi Kanunu nun İstisnalar başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen kazançlar ( Kazancın elde edildiği tarih itibariyle aralıksız en az 1 yıl süreyle nakit varlıklar dışında kalan aktif toplamın %75 veya daha fazlası, kanuni veya iş merkezi Türkiye de bulunmayan anonim veya limited şirket niteliğindeki şirketlerin her birinin sermayesine en az %10 oranında iştirakten oluşan tam mükellefiyete tabi anonim şirketlerin, en az 2 tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan yurtdışı iştirak hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kurum kazançları ) ile, (c) bendinde belirtilen şirketlerin, aynı fıkranın (b) bendindeki şartları taşıyan iştirak kazançlarından; anonim veya limited şirket statüsündeki dar mükellef kurumlara dağıtılan kar paylarındaki kesinti oranı %7,5 oranını aşamaz. 13 Ocak 2011 Sayfa 18

19 Menkul Sermaye İratları (Borçlanma İşlemleri) Her nevi alacak faizlerinden: Yabancı devletler, uluslararası kurumlar veya yabancı bankalardan ya da bulunduğu ülkede mutad olarak kredi vermeye yetkilendirilmiş olup sadece ilişkili bulunduğu kurumlara değil tüm gerçek ve tüzel kişilere kredi veren kurumlardan alınan her türlü krediler için ödenecek faizler % 0 Bankaların 5411 sayılı Bankacılık Kanunu uyarınca uygun görülen ikincil sermaye benzeri kredileri ile bankaların ve diğer kurumların bir akım veya varlık portföyüne dayalı olarak yurtdışında menkul kıymetleştirme yöntemiyle temin ettikleri krediler için ödenecek faizlerden % 1 Katılım bankaları tarafından ödenen kar payları hariç olmak üzere, mal tedarikinden kaynaklanan vade farkları üzerinden % 5 Diğerlerinden % Ocak 2011 Sayfa 19

20 Menkul Sermaye İratları (Borçlanma İşlemleri) Anlaşmalarda genel prensip, faiz kazancını elde eden kurumun mukim olduğu devlete vergilendirme hakkı tanınmasıdır. Faiz gelirlerinin vergilendirilmesi ile ilgili olarak kaynak devlette sınırlı vergileme yetkisi verilmektedir. Sınırlı vergileme ile ilgili oranlar, anlaşmalara göre farklılık arz edebilir. Her nevi alacak hakkından doğan gelirler ve özellikle hazine bonoları ile tahvillerden elde edilen gelir ve primler faiz kapsamında değerlendirilmektedir. 13 Ocak 2011 Sayfa 20

21 Gayrimenkul Sermaye İratları 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kapsamındaki faaliyetlerden sağlanacak gayrimenkul sermaye iratlarından % 1 Diğerleri % Ocak 2011 Sayfa 21

22 Gayrimenkul Sermaye İratları Genel olarak anlaşmalarda Gayrimenkul Varlık teriminin; bahse konu varlığın yer aldığı devlet mevzuatına göre tanımlanacağı, öte yandan her halükarda aşağıdakileri kapsayacağı belirtilmektedir: gayrimenkul varlığa müteferri varlıkları tarım ve ormancılıkta kullanılan araç ve hayvanları özel hukuk hükümlerinin uygulanacağı gayrimenkul mülkiyetine ilişkin hakları gayrimenkul intifa haklarını maden ocaklarının ve diğer doğal kaynaklarının işletilmesinden doğan sabit veya değişken ödemeler üstündeki hakları (ÇVÖA lara göre değişiklikler muhtemeldir.) 13 Ocak 2011 Sayfa 22

23 Vergi Cennetlerine Yapılan Ödemeler Bakanlar Kurulunca ilan edilen ülkelerde (vergi cennetlerinde) yerleşik olan veya faaliyette bulunan kurumlara (tam mükellef kurumların bu nitelikteki ülkelerde bulunan iş yerleri dahil) nakden veya hesaben yapılan veya tahakkuk ettirilen her türlü ödemeler üzerinden (bu ödemelerin verginin konusuna girip girmediğine bakılmaksızın) % 30 Yurtdışındaki finans kuruluşlarından temin edilen borçlanmalara ilişkin ana para, faiz ve kâr payı ödemeleri ile sigorta ve reasürans ödemeleri üzerinden, bu kapsamda kesinti yapılmamaktadır. 13 Ocak 2011 Sayfa 23

24 KDV Açısından Değerlendirme 13 Ocak 2011 Sayfa 24

25 Yurtdışına Edinilen Hizmetlerde KDV Türkiye de KDV nin konusuna giren hizmetlerin Türkiye de mukim olmayan yabancı kişi veya kurumlardan sağlanması (edinilmesi) durumunda; Hizmetin Türkiye de yapılması (TR sınırları içinde ifa edilmesi), veya Hizmetten Türkiye de faydalanılması, durumunda, işlem KDV ye tabi olacaktır. (*) Türkiye de faydalanmadan kasıt: Hizmetin Türkiye deki faaliyetlere ilişkin olması veya hizmetin Türkiye de tüketilmesidir. 13 Ocak 2011 Sayfa 25

26 KDV Sorumluluğunun Doğmadığı Durumlar Aşağıdaki koşulların birisinin varlığı durumunda KDV sorumluluğu doğmaz: İşlemin KDV nin konusuna girmemesi İşlemin KDV istisnasına tabi olması Hizmetin Türkiye de ifa edilmemesi ve aynı zamanda hizmetten Türkiye de faydalanılmaması 13 Ocak 2011 Sayfa 26

27 Yurt Dışından Edinilen Hizmetler Bazı Örnekler İhracatlara İstinaden Yurt Dışına Ödenen Komisyonlar Hizmetten yurt dışında faydalanıldığı için sorumlu sıfatı ile KDV ödenmesine gerek bulunmamaktadır. Yurt Dışında Yapılan İlan ve Reklam Ödemeleri İhraç ürünlerinin yurtdışında tanıtımı ve pazarlanması amacıyla yapılan ilan ve reklam hizmetlerine ilişkin ödemeler sorumlu sıfatı ile KDV ye konu olmayacaktır. 13 Ocak 2011 Sayfa 27

28 Yurt Dışından Edinilen Hizmetler Yurt Dışında Yapılan Seyahat Masrafı Ödemeleri Yurt dışına yapılan seyahatlerde ortaya çıkan (otel, lokanta gibi) hizmet bedeli ödemeleri, işlemlerin Türkiye de yapılmaması nedeniyle KDV ye tabi değildir. Yurt Dışına Yapılan Eğitim Hizmeti Ödemeleri Firmaların personelini yurt dışına göndererek, eğitim almalarını sağlamaları durumunda, hizmetten Türkiye de yararlanılmadığı için, hizmet bedeli üzerinden sorumlu sıfatı ile KDV hesaplanmasına gerek bulunmadığı düşünülmektedir. (Öte yandan faydalanmanın geniş anlamda değerlendirilmesi suretiyle bu işlemlerin KDV ye tabi tutulması gerektiği yönünde yaklaşımlar da mevcuttur.) 13 Ocak 2011 Sayfa 28

29 Yurt Dışından Edinilen Hizmetler Yurt Dışından Temin Edilen Finansman Hizmetlerinde; Finans kuruluşlarından temin edilen krediler için, yapılan faiz ödemelerinde sorumlu sıfatı ile KDV ödenmesine gerek bulunmamaktadır. Finans kuruluşu dışındaki kuruluşlardan temin edilen kredilere ait faiz ödemeleri, sorumlu sıfatı ile KDV ye tabi olacaktır. 13 Ocak 2011 Sayfa 29

30 Örnek -1 A Şirketi İngiltere de mukim bir firmaya TR de yaptığı satışlara istinaden USD tutarında lisans ücreti ödeyecektir. KVK 30 uyarınca gayrimaddi hak bedelleri % 20 oranında kurumlar vergisi stopajına tabidir. Ancak İngiltere ile Türkiye arasındaki ÇVÖA mevcut olup, bu anlaşmanın 12. Maddesi uyarınca, gayri maddi hak bedellerinden gelirin elde edildiği ülkede en fazla % 10 oranında vergileme yapılabilmektedir. Dolayısıyla Mukimlik Belgesi temin edilmesi kaydıyla söz konusu ödemeden % 10 oranında stopaj hesaplanacaktır. Hizmetten TR de faydalanıldığından, ödemenin brüt tutarı %18 oranında KDV ye tabi olacaktır. 13 Ocak 2011 Sayfa 30

31 Örnek -1 Ödemenin TL Tutarı ( USD*1,50) = ,00 TL Ödemenin Brüt Tutarı ( / 0,90) = ,67 TL Hesaplanan Stopaj Tutarı ( ,67 * % 10) = ,67 TL Sorumlu Sıfatıyla Ödenecek KDV ( ,67 * %18) = ,00 TL 13 Ocak 2011 Sayfa 31

32 Örnek -1 Örneğin muhasebe kaydı aşağıdaki gibi yapılacaktır: / 760 Paz. Sat. Dğt. Gid , İndirilecek KDV , Satıcılar , Ödenecek KDV , KVK 30 Ödenecek Stopaj ,67 / 13 Ocak 2011 Sayfa 32

33 Örnek -2 B A.Ş., İsviçre de ofis açma planlarına istinaden İsviçreli bir avukata USD tutarında danışmanlık ödemesi yapmıştır. İsviçre ile Türkiye arasında yürürlükte olan bir ÇVÖ Anlaşması bulunmaması nedeniyle B A.Ş. nin yapacağı serbest meslek ödemesi (lokal mevzuat uyarınca) % 20 oranında stopaja tabi olacaktır. Öte yandan hizmet TR de verilmediğinden ve hizmetten TR de faydalanılmadığından sorumlu sıfatıyla KDV hesaplamasına gerek bulunmamaktadır. 13 Ocak 2011 Sayfa 33

34 Örnek -2 Net Ödenen Tutar = USD x 1,60 = TL Brüt Tutar = TL 0,80 = TL Stopaj Tutarı = TLx % 20 = TL KDV 2 Tutarı = - 13 Ocak 2011 Sayfa 34

35 Sorularınız? 13 Ocak 2011 Sayfa 35

36 Teşekkürler 13 Ocak 2011 Sayfa 36