Kültür Yatırımları ve Girişimlerine 5225 Sayılı Kanunla Getirilen Teşvikler

Transkript

1 Kültür Yatırımları ve Girişimlerine 5225 Sayılı Kanunla Getirilen Teşvikler FERHAT ALEMDAR Hesap Uzmanı G İRİŞ: Küreselleşme bireyleri ve toplumları kendi kimliklerini tanıtmak ve farklılıklarını yaşatma arayışına sürüklemektedir. Bu arayış da, kültürün sosyal yaşamdaki önemini giderek arttırmakta ve her toplum kendi kültür potansiyeline her geçen gün daha da fazla yönelmektedir. Kültür ve tarih mirasımız, kültür varlıklarımız ve değerlerimiz hepimizin ortak malıdır. Her köşesinde bir uygarlık kalıntısı bulunduran ve her yöresinde ayrı bir kültür zenginliği yaşayan Anadolu, bu uygarlıkların maddi ve manevi değerlerini bünyesinde barındırmaktadır. Bu kültür varlıklarımızın ve değerlerimizin, tarihsel ve kültürel gelişimin esaslı bir unsuru olduğu göz ardı edilemez. Halk tarafından yaratılan ve toplumsal yaşam sürecinin kültürel ürünlerinden oluşan somut olmayan kültür mirasımız ile kültürel koruma ve kullanma dengesi içerisinde hak ettiği değere ulaşmayı bekleyen kültür varlıklarımıza yönelik yatırım ve girişim süreçlerinin desteklenmesine yeni bir dinamizm kazandırılması kaçınılmaz hale gelmiştir. Bununla birlikte; bireysel ve toplumsal kültür gereksinimlerinin çağın gerekleri doğrultusunda karşılanabilmesi, her türlü sanatsal ve kültürel değerlerin üretimine katkı sağlanması ve vatandaşlarımızın kültürel iletişim ve etkileşim imkânlarının güçlendirilmesi için kültür merkezleri ile diğer kültürel mekanlara yönelik yatırım ve girişimleri desteklemek de kültürel gelişimin olmazsa olmazı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kültür potansiyelinin, korunması, yaşatılması ve gelecek nesillere aktarılması amacıyla kültür politikalarının gözden geçirilmesi, daha etkin ve daha verimli yeni yaklaşım ve stratejilerin geliştirilmesi gerekmektedir. Nitekim Anayasanın, "Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması" başlıklı 62 nci maddesinde Devlete; tarih, kültür ve tabiat varlıklarının ve değerlerinin korunmasının sağlanması amacıyla destekleyici ve teşvik edici tedbirleri alma görevi verilmiş ve bu kapsamda hak sahiplerine yapılacak yardımlar ve tanınacak muafiyetlerin kanunla düzenleneceği hüküm altına alınmıştır. Ayrıca, "Planlama" başlıklı 166 ncı maddesinde de; sosyal ve kültürel kalkınmayı planlamak da Devletin görevleri arasında sayılmıştır. 1 Bu noktadan hareketle Temmuz 2004'de Resmi Gazete'de yayımlanan 5225 sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu 2 ile kültür yatırımı ve girişimlerinin teşvik edilmesinin yasal zemini oluşturulmuştur. Anılan Kanunla, Devletin kültür varlıklarının korunması ve yaşatılması ilkeleri çerçevesinde yatırımcıların, girişimcilerin, bu işe gönül verenlerin önünü açacak, onları yönlendirecek, destekleyecek ve teşvik edecek destek unsurlarının neler olacağı hükme bağlanmıştır. Kanunda, uygulamaya ilişkin sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu Gerekçesi 2 21/7/2004 tarihli ve sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır. VERGİ DÜNYASI, SAYI 338, EKİM

2 usul ve esasların belirlenmesi konusunda Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır. Bakanlık da kendisine verilen bu yetkiye dayanarak konuyla ilgili olarak hazırladığı ve 14 Temmuz 2006 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan "Kültür Yatırım Ve Girişimlerine Gelir Vergisi Stopajı, Sigorta Primi İşveren Payı ve Su Bedeli İndirimi İle Enerji Desteği Uygulamasına Dair Yönetmelik 3 " i yürürlüğe koymuştur. Bunun yanında Maliye Bakanlığı tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 Seri No.lu "5225 sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu Genel Tebliği 4 " ile 5225 sayılı kanunda yer alan "gelir vergisi stopaj indiriminin" uygulanmasına yönelik açıklamalar yapmıştır. Yazımızda, 5225 sayılı Kanun, ilgili Tebliğ ve Yönetmelik hükümlerinden hareketle kültür yatırımlarına ve girişimlerine sağlanan teşvikler ve bu teşviklerden yararlanmanın usul ve esasları açıklanmaktadır. I sayılı Kanun Kapsamında Teşvik veya İndirime Konu Olacak Faaliyetler: 5225 sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu kapsamına; 3 Kültür merkezlerinin yapımı, onarımı ve işletilmesi, 3 Kütüphane, arşiv, müze, sanat galerisi, sanat atölyesi, film platosu, sanatsal tasarım ünitesi, sanat stüdyosu ile sinema, tiyatro, opera, bale, konser ve benzeri kültürel ve sanatsal etkinliklerin ya da ürünlerin yapıldığı, üretildiği veya sergilendiği mekanlar ile kültürel ve sanatsal alanlara yönelik özel araştırma, eğitim veya uygulama merkezlerinin yapımı, onarımı veya işletilmesi, sayılı Kanun kapsamındaki taşınmaz kültür varlıklarının, 5225 sayılı Kanunun amacı doğrultusunda kullanılması, 3 Kültür varlıkları ile somut olmayan kültürel mirasın araştırılması, derlenmesi, belgelendirilmesi, arşivlenmesi, yayınlanması, eğitimi, öğretimi ve tanıtılması faaliyetleri, girmektedir. ( 5225 s. Kanun md.4) II. Kültür Yatırımı Belgesi veya Kültür Girişimi Belgesi: 5225 sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu kapsamında faaliyette bulunmak isteyenlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı'na müracaat ederek, Kültür Yatırımı Belgesi veya Kültür Girişimi Belgesi almaları gerekmektedir. Yatırımların belirlenen süreler içinde başlaması, tamamlanması ve işletme aşamasına geçilmesi zorunludur. Ancak, mücbir sebeplerden dolayı Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca bu süreler uzatılabilir. (5225 s. Kanun md.4) III sayılı Kanun ile Kültür Yatırımı ve Girişimcilerine Sağlanan Teşvikler: a. Taşınmaz Mal Tahsisi: Kültür ve Turizm Bakanlığı (Yazımızın ilerleyen bölümlerinde Bakanlık olarak da anılacaktır), 5225 sayılı Kanun kapsamında yatırımda bulunacaklara Hazineye veya Kamu İdareleri ile Mahalli İdarelere ait olan taşınmaz malları tahsis etme yetkisine sahiptir. Bakanlıkça tahsisi uygun görülen taşınmaz mallardan; - Hazine adına tescilli olanlar Bakanlığın talebi üzerine Maliye Bakanlığı'nın uygun görüşü ile en geç üç ay içerisinde, - Mülkiyeti 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun eki (II) sayılı cetvelde yer alan kamu idareleri ile mahalli idarelere ait olanlar, Bakanlığın talebi üzerine ilgili idarenin uygun görüşü ile en geç üç ay içinde bedelsiz olarak Hazine adına tapuya tescil edilerek, Bakanlığa tahsis edilir. Hazineye ait olup halen Bakanlığa tahsisli taşınmaz mallar, bu Kanun kapsamında Bakanlıkça tahsis edilebilir. Bu taşınmaz malların tahsisi, kiralanması ve bunlar üzerinde bağımsız ve sürekli üst hakkı tesisine ilişkin esaslar ile süreler, taşınmaz malın bulunduğu yer itibariyle bedeller, hakların sona ermesi ve diğer şartlar, Bakanlık ve Maliye Bakanlığı'nca 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'na bağlı olmaksızın müştereken tespit edilir. Bu taşınmaz mallar üzerinde bağımsız ve sürekli nitelikli üst hakları dahil olmak üzere irtifak hakkı tesisi ve bunlardan alt yapı için gerekli olanlar üzerinde, alt yapıyı gerçekleştirecek kamu kurumu lehine bedelsiz irtifak hakkı tesisi, Bakanlığın uygun görüşü üzerine, Maliye Bakanlığınca belirlenen koşullarla ve bu Bakanlık tarafından yapılır. 3 14/8/2006 tarihli ve sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır. 4 20/2/2009 tarihli ve sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır. 78 VERGİ DÜNYASI, SAYI 338, EKİM 2009

3 Bu Kanuna göre tahsis edilen, ancak tahsisi iptal edilen veya tahsis süresi sona eren taşınmaz mallar üzerinde bulunan yapı, tesis ve müştemilat bedelsiz olarak Hazineye intikal eder. İlgililer, bunlar için herhangi bir hak veya bedel talep edemez. İl özel idareleri ile belediyeler, mülkiyetlerinde olan taşınmaz malları, Bakanlığın uygun görüşü üzerine bu Kanun hükümlerine göre tahsis edebilirler. ( 5225 s. Kanun md.5-a) b. Gelir Vergisi Stopajı İndirimi: 5225 sayılı Kanun uyarınca belge almış kurumlar vergisi mükellefi yatırımcı veya girişimcilerin, münhasıran belgeli yatırım veya girişimde çalıştıracakları işçilerin ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin; 3yatırım aşamasında üç yılı aşmamak kaydıyla %50'si, 3işletme aşamasında ise yedi yılı aşmamak kaydıyla %25'i, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilecektir tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 1 Seri No.lu "5225 sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu Genel Tebliği" ile 5225 sayılı kanunda yer alan "gelir vergisi stopaj indiriminin" uygulanmasına yönelik olarak aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır. l Gelir Vergisi Stopaj İndiriminden Yararlanacak Mükellefler: Gelir vergisi stopajı indiriminden, kültür yatırımı ve kültür girişimi belgesi almış kurumlar vergisi mükellefleri yararlanacaklardır. İndirimin uygulanmasında tam veya dar mükellefiyet esasında vergilendirilmenin bir önemi bulunmamakta olup kamu kurum ve kuruluşlarına ait iktisadi işletmeler kurumlar vergisi mükellefi olması koşuluyla bu indirimden yararlanacaktır. l Gelir Vergisi Stopajı İndiriminden Yararlanma Süresi ve Oranları: Mükelleflerin gelir vergisi stopajı indiriminden yararlanabilmeleri için bu Kanun uyarınca kültür yatırımı belgesi veya kültür girişimi belgesi almış olmaları gerekmektedir. Mükelleflerin ilgili idareye verecekleri aylık sigorta prim bordrolarında bildirdikleri, münhasıran belgeli yatırım veya işletmede çalıştıracakları işçilerin ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin; 3 Yatırım aşamasında üç yılı aşmamak kaydıyla % 50'si, 3 İşletme aşamasında ise yedi yılı aşmamak kaydıyla % 25'i, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilecektir. Kültür yatırımı belgesi veya kültür girişimi belgesi, yatırım veya işletmenin nitelik ve nicelikleri esas alınarak düzenleneceğinden, yatırım veya girişim belgesi yukarıda belirtilen sürelerden daha kısa olması halinde, belgede yer alan süre kadar yararlanılabilecektir. Ancak, belgelerde yer alan sürenin daha uzun olması durumunda, indirimden yararlanılacak süre her halükarda yatırım aşaması için üç yılı, işletme aşaması için de yedi yılı aşamayacaktır. Örnek 1 : Bursa ilinde 03/02/2009 tarihinde belgeli kültür yatırımına başlamış olan (X) Limited Şirketi, aylık prim ve hizmet belgesinde 20 işçi istihdam ettiğini bildirmiştir. Mükellefin yatırım aşamasında istihdam ettiği 20 işçinin 2009 Şubat ayı ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisi tutarı TL'dir. Bu durumda, mükellefin indirim kapsamında olan 20 işçi dolayısıyla muhtasar beyanname (Şubat ayına ait olup Mart ayında verilen muhtasar beyanname) üzerinden tahakkuk eden vergiden mahsup edilmek suretiyle terkin edilebilecek azami tutar, işçilerin ücretleri üzerinden hesaplanan vergi tutarının %50'si (900 TL) olacaktır. İndirimin devam ettiği süreler içinde işçi çıkarılması veya emeklilik nedenleriyle işçi sayısında azalma olması halinde, terkin edilecek vergi tutarının tespitinde, işyerinde kalan ve fiilen çalışan işçi sayısı dikkate alınacaktır. l Fiilen Çalışma Zorunluluğu: Gelir vergisi stopajı indirimi, sadece kültür yatırımı ve girişimi belgesi olan yerlerde fiilen çalıştırılan işçilerin ücretleri üzerinden hesaplanacak gelir vergisi açısından geçerlidir. Bu işyerlerine ilişkin bordrolarda gösterilmiş olsa dahi, fiilen bu işyerlerinde çalışmayan işçiler açısından indirimden yararlanılması mümkün değildir. Ancak, izin, hastalık ve benzeri nedenlerle fiilen çalışılmaması bu şartın ihlali anlamına gelmemektedir. VERGİ DÜNYASI, SAYI 338, EKİM

4 l Gelir Vergisi Stopajı İndiriminde Asgari Geçim İndirimi Uygulaması: 5225 sayılı Kanun'un 5 inci maddesinin (b) bendi kapsamında gelir vergisi indiriminden yararlanan işverenlerce istihdam edilen ücretlilerle ilgili asgari geçim indirimi, Gelir Vergisi Kanunu'nun 32 nci maddesi ile 265 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği'nde 5 belirtilen usul ve esaslara göre hesaplanacaktır. İşçilerin ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisi esas alınarak terkin edilecek azami tutarlar belirlendikten sonra asgari geçim indirimi tutarı mahsup edilecektir. Örnek 2: Bayburt ilinde kurumlar vergisi mükellefi (A) Limited Şirketi yapılmakta olan kültür girişimi nedeniyle toplam 2 işçi istihdam etmektedir. Şubat-2009 döneminde çalışanlarından tevkif ettiği gelir vergisi ve asgari geçim indirimi tutarları her işçi için aşağıdaki şekildedir: Brüt Gelir Vergisi Asg. Geç. Ücret (TL) Tutarı (TL) İnd. Tutarı (TL) Birinci işçi ,91 74,92 İkinci işçi ,5 67,43 Toplam ,41 142,35 Buna göre, (A) Limited Şirketi'nin 2 işçi için yararlanacağı terkin tutarı şöyle hesaplanacaktır: a b c d e f Birinci İkinci Toplam işçi (TL) işçi (TL) (TL) Hesaplanan gelir vergisi tutarı 84,91 382,50 467,41 Terkin edilecek azami tuta (a x%25=) 21,23 95,63 116,86 Mahsup edilecek asgari geçim indirimi 74,92 67,43 142,35 Asgari geçim indiriminin mahsubundan sonra kalan tutar (a-c=) 9,99 315,07 325,06 Terkin edilecek tutar (b veya d satırlarındaki tutarlardan küçük olanından fazla olamaz)9,99 95,63 105,62 Vergi dairesine ödenecek tutar [a-(c+e)=]- 219,44 219,44 İndirim, teşvik kapsamında çalıştırılacak azami personel sayısı dikkate alınarak çalıştırılan işçi bazında uygulanmaktadır. Bu nedenle, örnekte her bir çalışanın ücret gelirleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinden öncelikle teşvik kapsamında yararlanılabilecek azami tutar hesaplanmıştır. Hesaplanan gelir vergisinden; önce asgari geçim indirimi sonra terkin edilebilecek indirim tutarı mahsup edilmiştir. Mahsup sonucu kalan gelir vergisi tutarı vergi dairesine ödenecektir. l İndirimden Yararlanmak İçin Mükellefler Tarafından Yapılacak İşlemler: Gelir vergisi stopajı indiriminden yararlanacak olan mükellefler, ilgili döneme ilişkin verecekleri muhtasar beyannameleri ile birlikte "1 Seri No.lu 5225 sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu Genel Tebliği" ekinde yer alan "Kültür Yatırımları ve Girişimleri Teşvikine Ait Gelir Vergisi Stopajı İndirimine İlişkin Bildirim" formunu ve kültür belgesinin tasdikli örneğini bağlı bulundukları vergi dairelerine vermeleri gerekmektedir. İndirimden yararlanacak işçi sayısının tespitinde esas alınacak olan belgeler (Yatırıma veya işletmeye başlandığı tarihte ilgili idareye verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgeleri), en geç muhtasar beyannamenin verileceği tarihe kadar bu beyannamenin verildiği vergi dairesine, birden fazla vergi dairesine muhtasar beyanname verilmesi halinde ise kurumlar vergisi bakımından bağlı olunan vergi dairesine verilecektir. l Vergi Dairelerince Yapılacak İşlemler: Mükellefler tarafından verilen muhtasar beyannameler üzerinden ilgili vergi dairesince gerekli tahakkuk işlemi yapılacaktır sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde terkine konu edilen tutar muhtasar beyannamenin (18/b) no'lu satırında gösterilmiş olduğundan, vergi dairesince ayrıca bir terkin işlemi yapılmayacaktır. Bildirimin verildiği vergi dairesinin sınırları içerisinde yer almayan işyerlerindeki istihdam dolayısıyla indirimden yararlanılmışsa, bildirimin bir örneği vergi dairesi tarafından gerekli kontrollerin yapılması açısından işyerinin bulunduğu ilgili vergi dairesine ayrıca gönderilecektir. 5 04/12/2007 tarihli ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. 80 VERGİ DÜNYASI, SAYI 338, EKİM 2009

5 l Diğer Hususlar: 5225 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, gelir vergisi stopajı indiriminden yararlananlar için başka bir teşvik mevzuatında da benzer teşvik ve indirimlerin bulunması halinde, lehe olan hükümler uygulanır sayılı Kanun'un 10 uncu maddesi gereği belgeli kültür yatırımlarını veya işletmelerini Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın izni ile kiralayan veya devralan kurumlar vergisi mükellefleri de kalan süre için indirim uygulamasından yararlanacaklardır. Belge sahibi tüzel kişiliğin şirket ana sözleşmesinin, ortaklık statüsü veya yapısının Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın izni ile değiştirilmesi hali de kalan süre için indirimden yararlanılmasına engel değildir. Belirtilen esaslar çerçevesinde yatırım veya işletmeyi kiralayan veya devralanların indirimden kalan süre kadar yararlanmaları için, bu durumun Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan alınan belgelerle tevsik edilmesi gerekmektedir. İndirimin, kültür belgeli işletmelere tanınması nedeniyle Kanunda belirtilen sürelerin tamamlanması halinde işletmeleri devralan kurumlarca indirimden faydalanılamaz sayılı Kanun'un amacı bir yandan kültür yatırımı ve işletmelerinde bulunan kurumlar vergisi mükellefleri için istihdamın maliyetinin azaltılması, diğer yandan da bu tür yatırımların devamlılığını sağlamak olduğundan yatırım ve işletmelerin tamamlanması gerekmektedir. Yatırım aşamasında gelir vergisi stopajı indiriminden yararlanan mükelleflerin yatırımlarını işletme aşamasına geçirmemeleri durumunda yararlanılan indirim tutarları kendilerinden tahsil edilecektir sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca gelir vergisi stopajı indiriminden yararlanmaya başlayan girişimci veya yatırımcıların yatırım ve işletmelere; - Vergi Usul Kanunu'nda belirtilen mücbir sebepler dışında son vermeleri halinde, - Bir yıl içinde tekrar başlamamaları halinde, yatırım aşamasında indirim konusu yapılan tutarlar, 213 sayılı Kanun ile 6183 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde gerekli müeyyideler uygulanarak tahsil edilecektir. Kültür yatırımı ve girişimlerinde indirim kapsamında çalıştırılacak personelin azami sayısı, nitelikleri ve seçimine ilişkin usul ve esaslar; Kültür Yatırımı ve Girişimlerinde Teşvik Kapsamında Çalıştırılacak Personele İlişkin Usul ve Esaslara Dair Tebliğ ile belirlenmesi nedeniyle gelir vergisi stopajı indirimi uygulanabilir hale gelmiştir. Söz konusu tebliğin yayımından önce ( tarihinden önce) kültür belgesi almış olanlar, kültür yatırımı veya girişimi belgeleri kapsamında çalışan azami personel sayısının, belgelerine işlendiği tarihi takip eden aydan itibaren yatırım aşamasında üç yıl, işletme aşamasında yedi yılı aşmamak kaydıyla gelir vergisi stopajı indiriminden faydalanacaklardır. c. Sigorta Primi İşveren Payı İndirimi: Kurumlar vergisi mükellefi olan kültür belgeli yatırımcı veya girişimcilerin, münhasıran belgeli yatırım veya girişimde fiilen çalıştıracakları işçilerin, Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 72 ve 73 üncü maddeleri uyarınca prime esas kazançları üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren paylarının; yatırım aşamasında üç yılı aşmamak üzere yüzde ellisi, işletme aşamasında yedi yılı aşmamak üzere yüzde yirmi beşi oranındaki tutar, Kültür ve Turizm Bakanlığı Bütçesine konulacak ödenekten karşılanacaktır. Sigorta primi işveren payı indiriminden yararlanabilmek için çalıştırılacak sigortalılara mahsus olarak düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesinin 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 79 uncu maddesinde belirtilen süre ve şekilde Sosyal Güvenlik Kurumu'na verilmiş olması şartı da aranmaktadır. Bu kapsamda; kültür yatırım veya girişimlerinin nitelikleri de dikkate alınarak işverenlerce çalıştırılabilecek azami işçi sayısını belirleme yetkisi Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığı'nın bağlı olduğu Bakanlığa verilmiştir. d. Enerji Desteği: 5225 sayılı Kanun kapsamında kültür belgeli yatırımcı veya girişimcilere sağlanan enerji desteği, kültür belgeli yatırım veya girişimlerin münhasıran belgeli yatırım veya girişimde kullandıkları ve bedelini fatura döneminde peşin olarak ödemiş oldukları faturalarda kayıtlı doğalgaz ile aktif elektrik enerjisi tüketim bedeli üzerinden beş yıl süreyle yüzde yirmi oranında uygulanır. Beş yıllık süre kültür belgesinin verildiği, belgeli olarak faaliyete başlanmışsa faaliyete başlandığı tarihten itibaren başlar. Enerji desteğinde faturalara kayıtlı aktif enerji gideri ile fiilen kullanılan doğalgaz gideri esas alınır. Vergiler ile gecikme bedelleri teşvik ödemesinde dikkate alınmaz. Geçmiş dönem borcu olanlar borçlarını VERGİ DÜNYASI, SAYI 338, EKİM

6 tamamen ödedikten sonra enerji desteğinden yararlanabilirler. Enerji desteğinden yararlanacak belgeli yatırım veya girişimlerin elektrik veya doğalgaz sayaçlarının müstakil olması gerekir. Firmalara ödenmesi gereken enerji desteği tutarları, Bakanlık Bütçesinden ödenmek üzere Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde bu amaçla açılan hesaptan her üç ayda bir ilgililerin banka hesabına aktarılır. Diğer teşvik unsurlarında koşul istenmemesine rağmen bahsedilen enerji teşvikinin sağlanması hususunda Kanun uyarınca belge sahibi olan yatırımcı veya girişimcilerin aşağıda belirtilen bilgi ve belgelerle birlikte Kültür ve Turizm Bakanlığı'na müracaat etmeleri gerekmektedir: a) "Kültür Yatırım Ve Girişimlerine Gelir Vergisi Stopajı, Sigorta Primi İşveren Payı ve Su Bedeli İndirimi İle Enerji Desteği Uygulamasına Dair Yönetmelik" ekinde yer alan örneğe uygun olarak hazırlanmış bilgi formu, b) "Kültür Yatırım Ve Girişimlerine Gelir Vergisi Stopajı, Sigorta Primi İşveren Payı ve Su Bedeli İndirimi İle Enerji Desteği Uygulamasına Dair Yönetmelik" ekinde yer alan örneğe uygun olarak hazırlanmış taahhütname, c) Kültür yatırım veya girişim belgesi sureti, ç) T.C Ziraat Bankası şube adı ve hesap numarası. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca uygun görülen yatırımcı veya girişimciler, enerji desteğinden yararlanmak için her ay destekten yararlanılacak döneme ait doğalgaz ve aktif elektrik enerjisi tüketim fatura veya ödeme belgelerinin asılları ile birlikte il müdürlüğüne başvururlar. İl müdürlükleri, bu Yönetmelik esasları çerçevesinde uygulanacak enerji desteği tutarını belirleyerek Bakanlığa bildirir. Başvuru belge ve bilgilerinde varsa eksiklik il müdürlüğü tarafından tamamlattırılır. e. Su Bedeli İndirimi: Kültür belgeli yatırım veya girişimler, münhasıran belgeli yatırım veya girişimde kullanılan su bedelini yörede uygulanan en düşük tarifeden öderler. Yörede su dağıtım hizmetini yürüten kuruluşlar, kültür belgeli yatırım veya girişimlerce kültür belgesi ve su tüketim faturalarının ibrazı halinde gerekli işlemleri yapar. Su bedeli indirimi, kültür belgesinin geçerli olduğu sürece uygulanır. Su bedeli indiriminden yararlanacak yatırım ve girişimlerin su sayaçlarının bağımsız olması gerekmektedir. f. Yabancı Uzman Personel ve Sanatçı Çalıştırabilme: Belgeli yatırım veya girişimlerde, Bakanlık ve İçişleri Bakanlığı'nın görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nca verilen izinle yabancı uzman personel ve sanatçı çalıştırılabilir. Ancak bu şekilde çalıştırılan yabancı personelin sayısı toplam personelin %10'unu aşamaz. Bu oran Bakanlıkça %20'ye kadar artırılabilir. Bu personel en erken, işletmenin faaliyete geçmesinin üç ay öncesinden itibaren çalışmaya başlayabilir. g. Hafta Sonu ve Resmi Tatillerde Faaliyette Bulunabilme: Belgeli girişimler ile belge kapsamındaki diğer birimler belgede belirlenen çalışma süresi içinde hafta sonu ve resmi tatillerde de faaliyetlerine devam edebilirler. IV sayılı Kanun ile Sağlanan Teşviklere İlişkin Genel Hükümler: 5225 sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu ile getirilen teşviklerin uygulama süreleri, kültür belgesinin alındığı ve faaliyete başlandığı tarihten itibaren hesaplanır sayılı Kanun ile getirilen teşvik ve indirim unsurlarından, başka bir teşvik mevzuatında benzer teşvik veya indirimlerin bulunması halinde yatırımcı veya girişimci lehine olan hükümler uygulanacaktır. Benzer mahiyetteki teşvik veya indirimler birlikte kullanılamayacaktır. Kültür Belgeli yatırım veya girişimin Kültür ve Turizm Bakanlığı izni ile devri mümkündür. Devredilen belgelerde, belgenin ilk verildiği tarih ve eski belge numarasının belirtilmesi belirtilir. Bu durumda devir alanlar, devir tarihinden itibaren kalan süreler içinde teşvik ve indirimlerden yararlanabilirler. Aynı yatırımcı veya girişimcinin birden fazla belgeli yatırım veya girişiminin bulunması halinde, 5225 sayılı Kanun ve ilgili Tebliğ ve yönetmelikler çerçevesinde uygulanan teşvik ve indirimler her bir yatırım veya girişim için ayrı ayrı tespit edilir sayılı Kanun kapsamında teşviklerden yararlanan mükelleflerce, ilgili kurum veya kuruluşlara yanlış veya yanıltıcı bilgi ve belge verilmesi, verilen belgelerde tahrifat yapılması veya teşviklerden yararlanma hakkını kaybetmiş olmalarına rağmen teşvik- 82 VERGİ DÜNYASI, SAYI 338, EKİM 2009

7 ten yararlanmaya devam ettiklerinin sonradan anlaşılması halinde, verilen bu mali teşvikler, genel hükümlere göre tahsil edilir ve ayrıca 5225 sayılı Kanun'un cezai hükümleri uygulanır. V. SONUÇ: Kültürel varlıkları ve değerleri koruyan, korurken kullanan, kullanırken yaşatan ve gelecek nesillere aktaran sürdürülebilir bir kültür anlayışı çerçevesinde; somut olmayan kültürel miras ve kültür varlıklarının korunmasına, bireysel ve toplumsal kültür gereksinimlerinin karşılanmasına, kültürel iletişim ve etkileşim olanaklarının güçlendirilmesine yönelik kültür yatırımı ve kültür girişimlerinin teşvik edilmesinin amaçlandığı sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu ile kültür yatırımı ve girişimcilerine; 3 Taşınmaz Mal Tahsisi, 3 Gelir Vergisi Stopajı İndirimi, 3 Sigorta Primi İşveren Paylarında İndirim, 3 Su Bedeli İndirimi ve Enerji Desteği, 3 Yabancı Uzman Personel ve Sanatçı Çalıştırabilme, 3 Hafta sonu ve Resmi Tatillerde Faaliyette Bulunabilme, olarak sıralayabileceğimiz teşvikler sağlanmış bulunmaktadır. Ülkemizdeki kültürel yatırımlarını ve girişimlerini özendirmek, bu alanda girişimcilere destek sağlamak amacıyla yürürlüğe konulan 5225 sayılı Kanun, ilgili tebliğ ve yönetmeliklerde düzenlenmiş olan söz konusu teşviklerin; 3 Kültürel mirasın korunması ve geliştirilmesi ile gelecek kuşaklara aktarılmasına katkı sağlayacağı, 3 Anadolu'nun pek çok şehrinde bulunan çok farklı kültürlere ait taşınmazların korunup, yaşatılmasının ülkemizin turizm potansiyeline olumlu katkı sağlayacağı, 3 Kültürel mirasın korunması, geliştirilmesi ve gelecek kuşaklara aktarılmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Sonuç olarak; 5225 sayılı Kanunla, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca belgeye bağlanacak yatırımlara taşınmaz mal tahsisi, gelir vergisi stopaj indirimi, SSK işçi payı ve su bedeli indirimi ve enerji desteği gibi teşvik ve indirim kalemlerinden yararlanma imkanı yaratılması suretiyle, kültür ve tabiat varlıklarımızın korunması hususunda önemli bir adım atılmıştır. Kaynakça: 1) 5225 sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu 2) 5225 sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu Gerekçesi 3) Kültür Yatırım ve Girişimlerine Gelir Vergisi Stopajı, Sigorta Primi İşveren Payı ve Su Bedeli İndirimi ile Enerji Desteği Uygulamasına Dair Yönetmelik 4) 1 seri No.lu 5225 sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu Genel Tebliği 5) Sağlam, Erdoğan; 'Kültürel Sponsorluk Harcamalarının Vergi Matrahından İndirilmesi ve Kültürle İlgili İstisna ve Teşvikler (5225, 5226 ve 5228 sayılı Kanunlar)', Vergi Dünyası Dergisi,Eylül2004,Sayı:277, tr sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu Gerekçesi VERGİ DÜNYASI, SAYI 338, EKİM