İYİ TARIM UYGULAMALARI VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK
|
|
- Nesrin Gökbakar
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 İYİ TARIM UYGULAMALARI VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK Prof. Dr. Hüseyin ÖNEN Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, TOKAT Yirminci yüzyılın sonlarından itibaren dünya nüfusundaki artış beraberinde artan nüfusun ihtiyaçlarını karşılamak için birim alandan daha fazla ürün elde etmeye yönelik yoğun çalışmaları gündeme getirmiştir. Sorunun çözümü için ortaya atılan ve yeşil devrim olarak nitelendirilen ve birim alandan daha fazla ürün almayı hedefleyen tarım politikaları, yüksek verimli çeşitlerin geliştirilmesine ön ayak olurken, başta su ve tarımsal amaçlı kimyasallar olmak üzere tarımsal girdi kullanımında da büyük artışlara neden olmuştur li yıllara gelindiğinde teknolojik gelişmelerinde bir sonucu olarak tarımsal savaşta kullanılan bitki koruma amaçlı kimyasallar ve gübrelerin geliştirilmesi ve bunların tarımda kullanımı had safhaya ulaşmıştır. Bütün bu çalışmaların bir sonucu olarak 1980 lerde verimde büyük artışlar sağlanırken, gübre ve pestisit olarak nitelendirilen tarımsal savaş amaçlı kimyasalların üretilmesi dev boyutlardaki firmaların yer aldığı bir sektör halini almıştır. Toplam olarak pestisit imalinde kullanılan kimyasal (aktif madde, yardımcı kimyasallar ve çözücüler vb) sayısı ise civarındadır. Bugün hastalık etmenleri, zararlılar ve yabancı otlara karşı kullanılan e yakın farklı kimyasal yapıya sahip etken madde ve bu etken maddeler kullanılarak yaklaşık farklı formulasyona sahip ticari ilaç piyasada yer almaktadır. Amerikan Federal Pestisit Ürünleri veri tabanında ise halen aktif olarak kullanılan kayıtlı pestisit bulunmaktadır (Kaplan, 2009). Tarımsal savaş amaçlı kullanılan pestisitlerin sayı ve çeşitliliğindeki bu artış beraberinde bunların tarımsal üretimde yoğun olarak kullanımını getirmiştir. Bu sebeple geleneksel tarım sistemlerinde hastalık, zararlı ve yabancı otların zararlarından korunmak, 321
2 dolayısıyla birim alandan daha fazla ve daha kaliteli ürün elde etmek için kimyasal savaş (pestisit kullanımı) vazgeçilmez bir hal almıştır. Kullanım kolaylığı, etkinin çabuk ortaya çıkması gibi sahip olduğu avantajlar da pestisit kullanımını artıran unsurlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Son dönemde gündeme gelen sürdürülebilir tarım uygulamalarında dahi kültürel yöntemler, biyolojik savaş ve biyoteknik savaş gibi yöntemler yanında, entegre mücadele (IPM) içerisinde, pestisitlere yer verilmektedir. Ancak pestisit kullanımındaki aşırı ve bilinçsiz artış beraberinde bazı çevre ve sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Ayrıca zararlılar, hastalık etmenleri ve yabancı otlar pestisitlere karşı her geçen gün artan oranda dayanıklılık geliştirmektedir (Özer ve ark, 2001).Dayanıklılık sorunu beraberinde çevre ve sağlık problemlerinde artışa neden olabilmektedir. Zira çiftçi, dayanıklılık sorunu ile karşılaştığında etkisiz bulduğu pestisitin etkisini arttırmak ya da daha önceki etkiyi yakalamak gayesiyle ilacın dozunu yükseltme yoluna gitmektedir. Dozdaki bu artış ta doğayı ve insan sağlığını çok daha hızlı bir şekilde olumsuz yönde etkilemektedir. Bitki Koruma İlaçlarının Çevreye Olan Olumsuz Etkileri Bazı bitki koruma ilaçları (pestisitler) zamanla toprakta birikerek veya gıda maddeleri üzerindeki kalıntı ile ekosistemi ve insan sağlığını tehdit eder. Yeraltı sularına karışan pestisitler içme sularına, göl veya denizlere ulaşarak çevreyi tehdit eder. Pestisitler, buharlaşarak atmosfere karışırlar. Hastalık, zararlı ve yabancı otlar pestisitlere karşı zamanla dayanıklılık kazanmaktadır. Bozulan doğal denge nedeniyle bazı önemsiz türler zamanla önem kazanmaktadır. Parazit predatör ve bal arıları gibi bazı yararlı türler ile yaban hayatı zarar görmektedir. Kültür bitkileri zarar görebilmektedir (fitotoksisite). Çiftlik hayvanlarını etkileyebilmektedir. Bir bütün olarak bu olumsuz etkiler doğal dengeyi bozabilmektedir. 322
3 Geleneksel tarımda pestisitlerin bu olumsuz etkisi yanında üretimin az sayıda çeşitle ve monokültür biçimde yapılması bir ülkenin en büyük zenginlikleri arasında yer alan gen kaynaklarında erozyona yol açtığı görülmüştür. Kullanılan sentetik gübrelerin (özellikle de azotlu mineral gübrelerin) ise yer altı sularına karışarak içme sularında meydana getirdiği kirlenmenin insan ve hayvan sağlığını tehdit etmeye başladığı ortaya çıkmıştır. Hayvansal üretimde kadavra unlarının yem olarak kullanılması ve barınaklarda yerleşim sıklığı gibi yöntemlerin ve kimyasalların (antibiyotik ve hormonlar gibi) gerek hayvanlarda ve gerekse insanlarda büyük sorunlara neden olduğu saptanmıştır (Aksoy ve ark., 2005). Giderek artan çevre bilincine bağlı olarak geleneksel tarımda görülen bu olumsuzluklar çevre ve insan sağlığı açısından risk oluşturmayan alternatif üretim sistemlerine yönelik arayışları gündeme getirmiştir. Bu duyarlılığın bir sonucu olarak sentetik pestisitlere göre biyolojik olarak daha kolay parçalanan alternatif arayışlarını da beraberinde getirmiştir. İşte, Organik Tarım ile İyi Tarım Uygulamaları (İTU veya GAP) bu arayışların bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Özellikle ABD ve AB ülkelerinde duyarlı üreticiler insan ve çevre sağlığı ile temiz ürün talebini dikkate alarak bir yandan organik tarımı ve iyi tarım uygulamalarını desteklerken, diğer yandan da bir araya gelerek önce mahalli, daha sonra ülkesel organizasyon meydana getirmişlerdir. Dünyada son yıllarda uluslararası ticaretin ulaştığı nokta itibariyle, tüm alanlardaki ticaret anlaşmalarında olduğu gibi tarım ve gıda ürünleri ticaretinin kuralları da Dünya Ticaret Örgütü Anlaşmaları ile belirlenmiştir. Sağlık ve bitki sağlığı anlaşmasının insan yaşamı ve sağlığının korunması amaçlı gıda güvenliği kavramı belirleyici bir ilke olarak ülkelerin karşısına çıkmaktadır (Akdamar, 2004). Bu sebeple aralarında Türkiye nin de bulunduğu üye ülkeler hem kendi insanları hem de ithalat açısından bu standartları yerine getirmek zorundadır. Bu durum ülkemizde sürdürülebilir bir tarımsal üretim için Organik 323
4 Tarım ve İyi Tarım Uygulamaları gibi çevre dostu sistemlerin uygulanmasını zorunlu kılmaktadır (Önen ve Kara, 2008). İYİ TARIM UYGULAMALARI (İTU) Sağlıksız birey sağlıksız toplumdur gerçeği doğrultusunda insan ve çevre sağlığını dikkate alan tarım sistemleri üzerindeki arayışların bir sonucu olarak İTU ortaya çıkmıştır. Tarihi geçmişine bakıldığında İTU nun son derece yeni olduğu görülmektedir. İlk olarak Gıda Tarım Örgütü (FAO) ve ABD de bu konuda farklı çalışmalar yapılmıştır. Aynı dönemlerde AB ülkelerindeki Avrupa Perakendeciler Birliği (Euro Retailer Producer Group - EUREP) kurulmuştur (1997). Daha sonra da bu kuruluş EUREP İTU veya GAP (Good Agricultural Practices) standardı hazırlığına başlamıştır da EUREP-GAP protokolü ile öncelikle yaş meyve ve sebzede İTU esaslarını belirlemişlerdir. Dünyada en kapsamlı iyi tarım uygulamaları EUREP tarafından hazırlanan bu protokoldür (Akdamar, 2004). Avrupa daki toplam yaş meyve sebze pazarının %70-80 ini elinde bulunduran Perakendeciler Birliği üyelerinin (süper ve hiper marketçiler) EUREP-GAP sertifikalı ürün talebi nedeniyle iyi tarım uygulamalarının önemini kavrayan dünya ülkeleri 2002 yılında Ulusal ve Bölgesel Çalışma Grupları oluşturmuş ve ülkelerindeki tarımsal üretimi EUREP-GAP protokolüne uygun hale getirmeye başlamışlardır. Günümüzde protokol küresel (GLOBAL) hale gelmiştir. Hali hazırda dünyanın 80 ülkesinde İTU sertifikaları verilmektedir. 324
5 Sistem üretimden satışa kadar olan süreçlerin her aşamasında gıda güvenliği risklerini tanımlama ve kontrol etme esasına dayalı temel hijyenik prensipleri kurmayı amaçlamaktadır. Bu amaca ulaşmak için gıda güvenlik sisteminin Özet olarak İyi Tarım Uygulamalarının ilkeleri temel prensiplerinden yola çıkarak tüm üretim aşamalarındaki Kritik Kontrol Noktalarındaki Tehlike Analizi (HACCP) ile mikrobiyolojik (küf, bakteri vb), kimyasal (ilaç kalıntıları, ağır metaller vb) ve fiziksel (cam parçası, metal parçası, saç vb) risklerin ortadan kaldırılması hedeflenmektedir (Akdamar, 2004; İçel, 2007). Ayrıca zararlı, hastalık ve yabancı otlara karşı uygun olan bütün mücadele metotlarını ve tekniklerini uyumlu bir şekilde kullanarak, bunların yoğunluklarının ekonomik zarar seviyesinin altında tutan bir mücadele sisteminin uygulanmasını zorunlu tutar. İyi Tarım Uygulamaları Nedir? İTU, insan, hayvan ve bitki sağlığı yönüyle duyulan kaygıların giderilmesi amacıyla ortaya konulmuş kural ve standartları içerir. İTU, çevreye duyarlı ve asgari hijyen ve hayvan refahı standartlarını İyi Tarım Uygulamaları karşılayan ve yaygın (GAP: Good Agricultural Practices) kabul gören bir tarım biçimidir. Dolayısıyla İTU Çevre, insan ve hayvan sağlığına zarar vermeyen bir tarımsal üretimin yapılması, doğal kaynakların korunması, tarımda çevre, hijyen, hayvan izlenebilirlik ile sürdürebilirlik ile gıda refahı, hayvan kimlik ve güvenliğinin sağlanması amacıyla yapılan kayıt sistemi ile hayvan tarımsal üretim modeline iyi tarım denir. sağlığı konularındaki 325
6 kurallara da riayet eder. İTU, AB Konsey Tüzüklerinde (1257/99 ve 1259/99) işlenen çeşitli programlara uygulanabilen çevre şartlarını oluşturur. Kırsal kalkınmayı destekleyen Konsey Tüzüğü nün (1257/99) amaçlarına göre İyi Tarım Uygulamaları genellikle ilgili bölgelerdeki çiftçilerin izlediği standart bir tarım olarak tanımlanır (Anonim, 2009b). Ülkemizde tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren İyi Tarım Uygulamalarına İlişkin Yönetmelikte ise İTU; tarımsal üretim sisteminin sosyal açıdan yaşanabilir, ekonomik açıdan karlı ve verimli, insan sağlığını koruyan, hayvan sağlık ve refahı ile çevreye önem veren bir hale getirmek için uygulanması gereken işlemler olarak tanımlanmaktadır. İTU yaklaşımı, güvenli ve sağlıklı gıda ve gıda dışındaki tarımsal ürünlerden kaynaklanan çiftlikteki üretim ve üretim sonrası işleme için çevresel, ekonomik ve sosyal sürdürülebilirlik yönüyle tavsiyeler ortaya koymakta ve mevcut bilgiyi uygulamaktadır (İçel, 2007). İyi Tarım Uygulamalarının Hedefleri İnsanoğlunun son yüzyılda sık sık karşı karşıya geldiği çevre sorunları İyi Tarım Uygulamalarıyla; yeryüzünün bir bütün olarak korunması gerekliliğini ortaya Çevre koruma bilincini yaygınlaştırmak, Su, toprak ve hava kirliliğini önlemek çıkarmıştır. Zira geçmişte Planlı üretim ve atıklar için depolama ve geri dönüşümü sağlama, sadece bölgesel olarak görülen Doğal kaynakların korunması, çevre sorunları günümüzde Çiftlik hayvanlarının refahı ve sağlığı, global bir hal almıştır. İşte bu Yasaklanmış maddelerin kullanılmaması, Tarımda izlenebilirlik ve sürdürülebilirlik, nedenle iyi tarım çevre bilincinin Gıda güvenliğinin sağlanması, yaygınlaşması ve özellikle Dolayısıyla, çevre, insan ve hayvan tarımdan kaynaklanan sağlığına zarar vermeyen bir tarımsal üretimin yapılması amaçlanır (Anonim, sorunların önlenmesi 2007; Anonim 2009b). amaçlanmaktadır. Bu çerçevede 326
7 İTU ile bitki koruma ilaçları ve sentetik gübreler gibi tarımda kullanılan kimyasalların gereksiz kullanımının önüne geçilmesi, uzun vadede bunların en az düzeye düşürülmesi ve çevreye uyumlu alternatif yöntemlerin benimsetilerek tarımın sürdürülebilir kılınması gereğine vurgu yapar. Bu hedefe ulaşmak için, İTU da Entegre Savaş Yöntemi (IPM), Entegre Yetiştiricilik Yöntemi (ICM), Koruyucu Tarım (CA), Koruyucu Toprak İşleme ve Entegre Besin Yönetimi (INM) ile gıda güvenliği, kalite yönetimi, ekonomik üretim, çevresel ve sosyal sürdürülebilirlik, insan sağlığı, hayvan sağlığı ve refahı gibi konuların genel prensipleri entegre edilerek uygulanır (Duman ve Sarı, 2004). İTU ile; Çevreyi koruma ve kirliliği önlemek için planlama, Organik madde ve kimyasal atıklar için depolama ve işletmelerin yeterli biçimde oluşturulması, Sıvı gübre ve silaj çıkışlarındaki akarsu yataklarının korunması, Çiftlik hayvanlarının refahının sağlanması ve bunun için gereken tedbirlerin alınması, Hayvansal ve bitkisel üretimde yasaklanmış kimyasal maddelerin kullanılmaması, ancak güvenilir ilaçların kullanılması, Organik veya sentetik kimyasal maddelerin nehirleri, ırmakları, göl ya da diğer iç su kaynaklarını kirletmemesi başarılmak istenmektedir (Anonim, 2009c; İçel, 2007). İyi Tarım Uygulamalarının Faydaları İTU, bir bütün olarak tüm toplum kesimlerine fayda sağlamaktadır. İTU uygun zararlı yönetimi, toprak işleme, sulama ve gübreleme vb ile girdi ve 327
8 enerji maliyetlerinde düşüş sağlayacaktır. Bu işlemlerin zamanında ve en uygun şekilde yapılması toprak ve su kaynaklarının daha etkin bir şekilde kullanımına olanak sağlayacaktır. Daha az kimyasal kullanılması çevrenin ve biyolojik çeşitliliğin korunmasına büyük katkı verirken, bize sürdürülebilir bir tarım yapma olanağı sağlayacaktır. Sürekli uzman denetiminde olduğundan çiftçilerin yeniliklerden haberdar olması ve bunları benimsemesi daha kolay olacaktır. Böylece daha yüksek kalitede, insan sağlığı için tehlike arz eden kalıntılardan ari ve belirli standartlara sahip ürün yetiştirme olanağı ortaya çıkacaktır. Üretim ve kalitedeki artış, özellikle dış piyasa açısından üreticinin rekabet şansını arttıracaktır. Bu durum çiftçi ailesine daha iyi gelir ve yaşam olanağı sunarken, sağlıklı ürünler tüketiciyi memnun edecektir (Duman ve Sarı, 2004). Ancak, İTU ya geçtiği halde tarımsal aktivite yaparken zorunlu kanun veya tüzük şartlarına uymayan ve kirliliğe sebep olanlar bu durumdan dolayı sorumlu tutulur ve mahkemeler ya da yetkililer tarafından cezalandırılır (Anonim, 2009b). Organik Tarım, İTU, GLOBALGAP vb. sertifikalı ürünler iç ve dış piyasalarda öncelikle tercih edilmektedir. Avrupa pazarına girecek ürünlerde de İTU standartlarının aranması, bu standartların (özellikle yaş meyve ve sebze) dünya genelinde kabul edilmesine neden olmuştur. Her ne kadar zorunlu olmasa da, Avrupa pazarında kalıcı olabilmek bu standartlara uymayı kaçınılmaz hale getirmektedir. Ancak, İTU standartlarının her ülkede uygulamanın zor (çalışanların hijyeni gibi konular) olması, tüm aşamalar dokümanlarla beyan edildiği için fazla bir karar özgürlüğünün olmaması ile aşırı dokümantasyon gibi hususlar standartların yerine getirilmesini zorlaştırmaktadır. 328
9 BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK İnsan kaynaklı pek çok çevre problemi yanında küresel ısınma olgusu beraberinde son yıllarda biyolojik çeşitlilik kavramının önem kazanması sonucunu doğurmuştur. Zira biyolojik çeşitlilik bir ülkenin en temel doğal kaynaklarını oluşturur (Kençe, 1991). Biyolojik çeşitlilik farklı alanlarda farklı tanımlamalar gerektirebilir. Ancak kısaca yaşamdaki çeşitlilik veya yaşayan organizmaların çeşitliliği olarak tanımlanırken (Turan, 2007), aslında hem genetik, hem de ekolojik çeşitlilik kavramlarını içerir. Dolayısıyla biyolojik çeşitlilik kavramı sadece bir bölgede bulunan canlı tür sayısını içermez, o bölgede bulunan her bir türün gen havuzundaki kalıtsal bilgilerin çeşitliliğini (Genetik Çeşitlilik), bu bölgede bulunan farklı ekosistemleri, bu ekosistemdeki toplulukları, toplulukların sahip olduğu tür sayılarını ve bunlar arasındaki ilişkilerle de (Ekolojik Çeşitlilik) ilgilenir. Geniş anlamı ile dünya üzerinde şu ana kadar tanımlanabilmiş veya tanımlanmamış milyonlarca memeli, sürüngen, kuş, bitki, böcek, sürüngen vb ile bunların yaşam alanları biyolojik çeşitliliğin konusudur. Ülkemizdeki Biyolojik Çeşitlilik Asya, Avrupa ve Afrika kıtaları arasında yer alan Türkiye nin coğrafi konumu ve topografik yapısı ile iklim özelliklerinde görülen çeşitlilik beraberinde çok farklı yaşam ortamları meydana getirmekte ve bu durum biyolojik çeşitliliğe temel oluşturmaktadır. Bu nedenle de Türkiye biyolojik çeşitlilik açısından dünya üzerinde önemli bir yere sahiptir. Türkiye de bugüne kadar kaydedilmiş olanlar da dâhil olmak üzere yaklaşık canlı türünün var olduğu tahmin edilmektedir. Şu ana kadar kaydedilmiş yaklaşık bitki türü olduğunu ve bunların yaklaşık ünün endemik yani 329
10 dünya üzerinde sadece Türkiye de bulunduğunu belirtmeliyiz (Turan, 2007). Ülkemizde bulunan bitkilerin yaklaşık %35 inin endemik olması yanında hayvansal organizmaların sayıları da dikkate alındığında tek başına adeta bir kıtanın sahip olduğu biyolojik çeşitliliğe haiz olduğu ortaya çıkar. Dünyada Biyolojik Çeşitliliğin Durumu Ülkesel biyolojik çeşitlilik sadece o ülkede yaşayanları ilgilendirmez, zira bütün insanlığın ortak zenginliği olup gelecek nesillerin bizlere emanetidir. Çünkü canlı türlerinin yok olması sadece bizi değil gelecek nesilleri de etkileyecektir. Biyolojik çeşitlilik gelecek nesiller için tarım, tıp, bilim ve teknolojinin en önemli ve en değerli doğal kaynaklarını oluşturacaktır. Bu çerçevede FAO, gen kaynaklarını insanlığın ortak mirası olarak görmektedir. Ayrıca biyosfer dediğimiz ve içerisinde yaşadığımız dünyayı çevreleyen ortamda ülkesel sınırlar bulunmadığından, bir bölgede meydana gelen bir çöküş zincirleme olarak diğer bölgeleri de etkileyeceğinden, biyolojik çeşitliliğin korunması doğal olarak tüm insanlığı ilgilendirmelidir (Kençe, 1991). Artan dünya nüfusunun beslenebilmesi ve diğer ihtiyaçlarının karşılanabilmesi açısından biyolojik çeşitlilik bizlere büyük bir kaynak teşkil etmektedir. Son yıllarda özellikle gelişmiş ülkelerde gen kaynaklarının korunması ve bunların kullanımı için yapılan çalışmalar özellikle de biyoteknolojinin ulaştığı aşama dikkate alındığında biyolojik çeşitliliğin önemi daha kolay anlaşılacaktır. Yapılan çalışmaların daha ileriye götürülmesi 330
11 ve insanlığın gelecekteki ortak sorunlarının çözümünde biyolojik çeşitliliğin bir parçası olan gen kaynakları büyük önem taşıyacaktır. Günümüzde nüfus artışı beraberinde artan oranda şehirleşmeyi ve biyolojik kaynaklar üzerindeki baskıyı ortaya çıkarmaktadır. Bir yandan tarım alanları elden çıkarken, diğer yandan ormanlar, çayır-mera alanları ve diğer doğal yaşam alanları nedeniyle veya yeni tarım alanları kazanmak için plansızca tahrip edilmektedir. Bu tahribat sonucu yaşam alanı giderek daralan pek çok tür yok olma ile karşı karşıya kalmaktadır. Özellikle tropikal yağmur ormanlarının tahribatının ulaştığı boyut inanılmaz düzeylerdedir. Sadece 1990 ile 2000 yılları arasında dünya ormanlarının %0,23 ü, Asya da ise tüm ormanların %1,04 ü tahrip edilmiştir. Bu tahribat oradaki türlerin yok olması ile sınırlı kalmamakta, atmosferdeki karbondioksit miktarını arttıran yani küresel ısınmayı tetikleyen unsurlardan biri olarak karşımıza çıkmakta ve bir bütün olarak yeryüzünü etkilemektedir. Yeryüzünde bir arada bulunan canlı toplulukları bir bütün olarak birbiri ile adeta görülmez iplerle bağlı bir ilişkiler ağı oluşturur. Bu iplerden biri koptuğunda sonuçlarının ne olacağını kestirmek mümkün değildir. Çok önemsiz görülen bir tür bu sistem içerisinde önemli bir görev üstlenen anahtar türlerden olabilir. Bunun ortadan kalkması da sistemi bir bütün olarak çökertebilir. Kelebek etkisi olarak nitelendirilen bir teoriye göre çok basit bir olay büyük değişimlere sebebiyet verebilir. Dolayısıyla insan farkında olmadan kendi sonunu hazırlıyor olabilir. Çünkü en önemsiz görülen bazı türlerin yok oluşu bile bir bütün olarak yeryüzündeki ekosistemi etkileme potansiyeline sahiptir (Kışlalı M ve Berkes F, 1991). 331
12 İnsanoğlunun özellikle son yüzyılda tabiatı hiç dikkate almadan yaptığı tüm tahribatların adeta birikmesi ile ortaya çıkan küresel ısınma, bir bütün olarak yeryüzünü etkilemektedir. Bunun bir sonucu olarak ortaya çıkan iklim değişiklikleri biyolojik çeşitliliğin en önemli unsurlarından olan ekolojik çeşitliliği önemli ölçüde etkilemektedir. Yapılan araştırma ve modellemelere göre yeryüzündeki ısı artışı yeryüzünün ilk dönemlerinde meydana gelen ve türlerin %95 inin yok olduğu dönemdeki ısının düzeyine yaklaşmaktadır (Turan, 2007). Bu tehdit şimdiye kadar karşılaştıklarımızın en önemlisi ve sonuçları itibariyle en trajik olan olabilir. Sonuçlarının en fazla bir iki kuşak sonra çok daha şiddetli olarak ortaya çıkma ihtimali de gözden uzak tutulmamalıdır. Özellikle belirli koşullara adapte olmuş türler, meydana gelebilecek en ufak değişiklikten olumsuz etkilenebilmekte veya tamamen soyu tükenebilmektedir. Hali hazırdaki gidişatın devam etmesi halinde, türlerin kitlesel tükenişlerinin çok yüksek boyutlara ulaşabileceği ve 2050 yılına kadar bitki ve hayvan türlerinin dörtte birini ya da 1 milyondan fazlasının yok olacağı tahmin edilmektedir (Anonim, 2009a; Anonim, 2009b). Tarımsal Ekosistemlerde Biyolojik Çeşitlik ve İyi Tarım Uygulamalarının Önemi Dünyadaki karaların yaklaşık olarak 1/3 ü insanlara gıda temin etmek gayesi ile tarımsal amaçlarla kullanılmaktadır. Tarımsal ekosistemler olarak nitelendirilen bu alanların korunması, desteklenmesi ve rehabilitasyonu yoluyla bu alanlardaki biyolojik çeşitliliğin korunması sürdürülebilir bir tarım için büyük önem taşımaktadır. 332
13 Tarımsal üretim için ortam oluşturan toprak, yağış veya sulama düzeni ve miktarı topraktaki fiziksel, kimyasal ve biyolojik reaksiyonlar üzerine oldukça etki etmekte, parçalanma sonucu ortaya çıkan ayrışma ürünlerinin yıkanmasına neden olmaktadır. Anız yakma, aşırı ve bilinçsiz gübreleme ile sulama, yoğun pestisit kullanımı gibi geleneksel tarım pratikleri kültür bitkileri için büyük öneme sahip olan toprağın özelliklerinin hızla değişimine neden olurken, buna bağlı olarak da tarımsal üretimde verim, ürün kalitesi ve üretim deseninde farklılıklar ortaya çıkarmaktadır. Aşırı sulama veya yağışlarla toprakların uzun süre su ile doygun kalması oksijen miktarını azaltmaktadır. Bundan bitkilerin gelişmesi olumsuz yönde etkilenirken, toprağın ph sı düşmekte ve toprak asidik özellik kazanmaya başlamaktadır. Bu durum topraktaki saprofit mikroorganizmaların çalışmasını olumsuz yönde etkilerken (Durak ve Ece, 2007), bunun tersine yararlı antagonistlerin azalması toprakta bulunan zararlı fungal etmenlerin faaliyetlerinde ise artışa neden olmaktadır. Dolayısıyla tarım alanlarında bitki hastalıklarında artış görülmektedir. Aşırı ve düzensiz sulama tuzluluk problemlerini ortaya çıkarabilmekte, toprak işlemeden kaynaklanan problemler ve kültür bitkisi deseni gibi sebepler erozyonu arttırmaktadır. Sonuç olarak geleneksel olarak uyguladığımız tarım sistemlerinden kaynaklanan bu olumsuzluklar tarımsal ekosistemleri tahrip etmektedir. Buna iklim değişikliğinin olumsuz etkisi de eklendiğinde biyolojik çeşitlilik üzerindeki baskı çok daha fazla artış göstermektedir. İTU ile daha az kimyasal kullanılması, çevrenin ve biyolojik çeşitliliğin korunmasına büyük katkı verirken, sürdürülebilir tarıma olanak sağlanmaktadır. 333
14 İnsanoğlu tarih boyunca tam 7000 bitki türünü kültüre almasına rağmen, günümüzde bunlardan sadece 15 i bitki türü ile 8 hayvan türü tüm gıda ihtiyacımızın %90 nını karşılamaktadır (Anonim, 2009d). Bu sebeple bu türlerin yabani formları bizim için büyük önem taşımakta ve biyolojik zenginlik olarak kabul edilmektedirler. Ancak maalesef pek çok yabani türün nesli tehlike altında bulunmaktadır. Örneğin ıslahçılar için büyük bir potansiyel olabilecekken yabani patateslerin yaklaşık ¼ kadarı son 50 yılda kaybolmuştur. İklim değişikliğinin de etkisiyle, tarımsal üretim yanında son derece büyük öneme sahip olan hatta muhtemelen sorunların çözümünü içinde barındıran, kültür bitkilerinin yabani formlarındaki bu kayboluşun çok daha hızlanmasından endişe edilmektedir. Bu sebeple, çevreyle dost tarımsal uygulamaların ve sistemlerin desteklenmesi, yaygınlaştırılması, sürdürülebilir tarım uygulamalarının özellikle biyoçeşitlilik açısından önemli alanlarda desteklenmesi, önemli doğal ekosistemlerin ve tehdit altında olan hayvan ile bitki türlerinin korunması gerekmektedir. İnsan ve hayvan sağlığı için büyük riskler taşıyan sentetik gübre ve bitki koruma ilaçlarının kullanımında çevreye gereken özen gösterilmelidir. Küresel ısınmanın etkilerini azaltmak ve suyumuzu en ekonomik biçimde kullanmak için su kirliliğinin azaltılması, su kalitesinin izlenmesi, akiferlerden aşırı su çekimi, aşırı sulamadan kaynaklı tuzlanma, erozyon, doğal ve yarı doğal habitatların bozulması ve sulak alanların yok olmasının önüne geçilmesi gerekmektedir (Dıvrak ve Eryılmaz, 2005). Ayrıca, yerel çeşitlerin korunması, yaban arıları, kuşlar ve yarasalar gibi polinatörlerin korunması ve biyolojik mücadele prensiplerinin uygulanması, arazi kullanımın değiştirilmesi, tarım topraklarının idaresi ve azotlu gübre kullanımının azaltılması, anız yakılmasının önüne geçilmesi, geviş getiren hayvanların sayılarının ekosistemin kaldırabileceği seviyede tutulması, çeltik tarımının metan emisyonunu azaltacak şekilde geliştirilmesi ve bozulan tarım arazilerinin ıslahı gibi önlemler atmosfere salınan ve sera etkisi yapan gazları azaltacaktır (Anonim, 2009d). Zira dünya çapında salınan sera gazlarının %20 si tarımsal aktivitelerin sonucudur. İşte tarımsal ekosistemlerde biyolojik çeşitliliğin korunmasında çevre, insan ve 334
15 hayvan sağlığına zarar vermeyen bir tarımsal üretimin ve doğal kaynakların sürdürülebilir bir şekilde korunarak kullanılması ile tarımda izlenebilirlik, sürdürebilirlik ve gıda güvenliğinin sağlanmasını hedefleyen İTU bu amaçlara ulaşmak için uygun bir tarım modeli olarak karşımızda durmaktadır. KAYNAKLAR Akdamar, M Dünyada İyi Tarım Uygulamaları ve Gerekçeleri. Türk Tarım Dergisi, 157: Aksoy, U., Tüzel, Y., Altındişli, Y., Can, H.Z., Onurğur, E., Anaç, D., Okur, B., Çiçekli, M., Şayan, Y., Kırkpınar, F., Kenanoğlu Bektaş, Z., Çelik, S., Arın, L., Er, C., Özkan, C. ve Özenç, D.B., Organik(=Ekolojik, Biolojik) Tarım Uygulamaları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi, 1. Cilt, Anonim, İyi Tarım Uygulamaları. TC Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Çiftçi Eğitim Serisi 17, Ankara. Anonim, 2009a. Diversifying Cropping Sistems. Anonim, 2009b. İyi Tarım Uygulamaları. Anonim, 2009c. İyi (Uygun) Tarım Teknikleri (İTU). Anonim, 2009d. Global Climate Change Impacts in the United States. Agriculture. The U.S. Climate Change Science Program Dıvrak ve Eryılmaz, AB ye Uyum Sürecinde Tarım ve Çevre. Powerpoint Sunu, WWF- Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Su Kaynakları Programı. Duman, S. ve Sarı, E Bahçe Bitkilerinde İyi Tarım Uygulamaları ve EUREPGAP. Türk Tarım Dergisi, 157: Durak ve Ece, İklim Değişikliğinin Toprak Özelliklerine ve Sebze Tarımına Etkisi. I. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi TİKDEK 2007, Nisan, İTÜ, İstanbul. İçel, D.V., Avrupa Birliği Ülkelerinde İyi Tarım Uygulamaları ve Türkiye ile Karşılaştırılması. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Dış ilişkiler ve Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı, AB Uzmanlık Tezi, Ankara. Kaplan, M Organik Gıdalar Neden Tercih Edilmeli? Bilim ve Teknik, 501: Kençe, A Biyolojik çeşitlilik. Çevre sorunları üzerine, Türkiye Çevre sorunları Vakfı Yayınları, , Ankara. Kışlalı M. ve Berkes F., Türleri neden koruyalım? Çevre sorunları üzerine. Türkiye Çevre sorunları Vakfı Yayınları, , Ankara. Önen, H. ve Kara, K Organik Tarım. Ed. SERİN, Y., Yem Bitkileri ve Meraya Dayalı Hayvancılık Eğitimi. Erciyes Üniversitesi Yayınları No:60, Kayseri, Özer, Z., Kadıoğlu, İ., Önen, H., ve Tursun, N., Herboloji (Yabancı Ot Bilimi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:20, Kitap Serisi No:10, 3. Baskı, Tokat. Turan, L., Biyolojik Çeşitlilik ve Türkiye. TUBİTAK. 335
İYİ TARIM UYGULAMALARI ve BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK
BİOÇEŞİTLİLİK - GELECEĞİMİZDİR İYİ TARIM UYGULAMALARI ve BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK Prof. Dr. Hüseyin ÖNEN Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü - TOKAT BİOÇEŞİTLİLİK - GELECEĞİMİZDİR
DetaylıİYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP. Prof. Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü
İYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP Prof. Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü TARIMDA DEĞİŞİM Dünyada 1970 li yıllarda; Tüketicilerin bilinçlenmesi, 1990 lı yıllarda
DetaylıİYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP. Prof.Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü
İYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP Prof.Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü TARIMDA DEĞİŞİM Dünyada 1970li Yıllarda Tüketicilerin Bilinçlenmesi, 1990lı Yıllarda
DetaylıOrganik ve İyi Tarım (EUREP GAP) Uygulamaları Doç. Dr. Hüseyin ÖNEN
Organik ve İyi Tarım (EUREP GAP) Uygulamaları Doç. Dr. Hüseyin ÖNEN Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, 60240 Tokat Tarım ve hayvancılık, tarih boyunca insanoğlunun en temel
DetaylıSürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi TARIMSAL FAALİYETİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİSİ Toprak işleme (Organik madde miktarında azalma) Sulama (Taban suyu yükselmesi
DetaylıLAND DEGRADATİON. Hanifi AVCI AGM Genel Müdür Yardımcısı
ARAZİ BOZULUMU LAND DEGRADATİON Hanifi AVCI AGM Genel Müdür Yardımcısı LAND DEGRADATİON ( ARAZİ BOZULUMU) SOİL DEGRADATİON (TOPRAK BOZULUMU) DESERTİFİCATİON (ÇÖLLEŞME) Arazi Bozulumu Nedir - Su ve rüzgar
DetaylıPROJE KONUSU NASIL BULUNUR? Prof. Dr. Turan GÜVEN
PROJE KONUSU NASIL BULUNUR? Prof. Dr. Turan GÜVEN PROJE KONUSU SEÇERKEN ŞU SORULARIN CEVAPLARI ARANMALIDIR : 1. Proje yapmam için bir gerekçem var mı? 2. Niçin proje yapacağım? 3. Projemin amacı nedir?
DetaylıGIDA GÜVENCESİ-GIDA GÜVENLİĞİ
GIDA GÜVENLİĞİ GIDA GÜVENCESİ-GIDA GÜVENLİĞİ Dünyada 800 Milyon İnsan Kronik Yetersiz Beslenme, 1.2 Milyar İnsan Açlık Korkusu Yaşamakta, 2 Milyar İnsan Sağlıklı, Yeterli ve Güvenli Gıda Bulma Konusunda
DetaylıMEVZUATLAR KANUNLAR. TEBLİĞ, TALİMAT ve KARARLAR YÖNETMELİKLER KANUNLAR. Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu
T.C. ANTALYA VALİLİĞİ Tarım İl Müdürlüğü MEVZUATLAR KANUNLAR 6968 Sayılı Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu. 5179 Sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin
DetaylıUSB - Ulusal Sistem Belgelendirme İTU (İYİ TARIM UYGULAMALARI) NESRİN SERİN Genel Müdür
USB - Ulusal Sistem Belgelendirme İTU (İYİ TARIM UYGULAMALARI) NESRİN SERİN Genel Müdür 13 Aralık 2012 TARİHSEL SÜREÇ 1 MÖ 8000 Tarımın Başlangıcı MÖ 1200 İlk Herbisid Kullanımı MÖ 1000 İlk Kükürt Kullanımı
DetaylıSağlıklı Tarım Politikası
TARLADAN SOFRAYA SAĞLIKLI BESLENME Sağlıklı Tarım Politikası Prof. Dr. Ahmet ALTINDĠġLĠ Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü ahmet.altindisli@ege.edu.tr Tarım Alanları ALAN (1000 ha)
DetaylıİYİ TARIM UYGULAMALARI GAP-TEYAP KEREM AKDOĞAN
İYİ TARIM UYGULAMALARI GAP-TEYAP KEREM AKDOĞAN İyi Tarım Uygulamaları (GAP) İyi Tarım Uygulamaları (GAP- Good Agricultural Practices); bitkisel ve hayvansal ürünlerin mikrobiyolojik gıda zararlarını en
DetaylıSULAMA VE ÇEVRE. Küresel Su Bütçesi. PDF created with pdffactory trial version www.pdffactory.com. Yrd. Doç. Dr. Hakan BÜYÜKCANGAZ
Sulama? Çevre? SULAMA VE ÇEVRE Yrd. Doç. Dr. Hakan BÜYÜKCANGAZ SULAMA: Bitkinin gereksinimi olan ancak doğal yağışlarla karşılanamayan suyun toprağa yapay yollarla verilmesidir ÇEVRE: En kısa tanımıyla
DetaylıÇAKÜ Orman Fakültesi Havza Yönetimi ABD 1
Uymanız gereken zorunluluklar ÇEVRE KORUMA Dr. Semih EDİŞ Uymanız gereken zorunluluklar Neden bu dersteyiz? Orman Mühendisi adayı olarak çevre konusunda bilgi sahibi olmak Merak etmek Mezun olmak için
DetaylıDünyada 3,2 milyon tona, ülkemizde ise 40 bin tona ulaşan pestisit tüketimi bunun en önemli göstergesidir. Pestisit kullanılmaksızın üretim yapılması
Pestisit; herhangi bir istenmeyen canlının (zararlı organizma), yayılmasını engelleyen, uzaklaştıran ya da ondan koruyan her türlü bileşik ya da bileşikler karışımıdır. Tarımda pestisitler, zararlı organizmaları
DetaylıİKLİM DEĞİŞİKLİĞİ: FAO NUN BAKIŞ AÇISI. Dr. Ayşegül Akın Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü Türkiye Temsilci Yardımcısı 15 Ekim 2016
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ: FAO NUN BAKIŞ AÇISI Dr. Ayşegül Akın Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü Türkiye Temsilci Yardımcısı 16 Ekim Dünya Gıda Günü Herkesin gıda güvenliğine ve besleyici gıdaya ulaşma
DetaylıSürdürülebilir Pestisit Kullanımı
Sürdürülebilir Pestisit Kullanımı Doç. Dr. Seral YÜCEL Dr. Hale GÜNAÇTI Adana Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Dünyanın en önemli sorunlarından biri hızla artan nüfusudur. Dünya nüfusunun gittikçe
DetaylıDOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3
DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3 İnsan yaşamı ve refahı tarihsel süreç içinde hep doğa ve doğal kaynaklarla kurduğu ilişki ile gelişmiştir. Özellikle sanayi devrimine kadar
DetaylıSU ÜRÜNLERİNDE GIDA GÜVENLİĞİ
SU ÜRÜNLERİNDE GIDA GÜVENLİĞİ Sudan Sofraya Balık Güvenliği Ülkeler, insan yaşamı ve sağlığı için yüksek düzeyde bir koruma güvencesi sağlamak zorundadırlar. Bu yaklaşım çerçevesinde güvenli ve sağlıklı
DetaylıGübre Kullanımının Etkisi
1 Gübre Kullanımının Etkisi Tarımsal üretimi artırmanın en kolay yollarından biri gübre Dünyada gübre kullanımı sürekli artıyor. En çok tüketilen azotlu ve fosforlu gübreler Kirlilik açısından ahır gübresi
DetaylıSürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi 1
Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi 1 En çok sorulan soru? 2 Dünyada Beslenme, 800 Milyon İnsan Kronik Yetersiz 1.2 Milyar İnsan Açlık Korkusu Yaşamakta,
DetaylıTOPRAK. Bitki ve Toprak İlişkisi ÇAKÜ Orman Fak. Havza Yönetimi ABD. 1
TOPRAK TOPRAK Toprak arz yüzeyini ince bir tabaka halinde kaplayan, Kayaların ve organik maddelerin türlü ayrışma ürünlerinin karışımından meydana gelen, İçerisinde ve üzerinde geniş bir canlılar alemini
Detaylıl EUREPGAP Nedir? l EUREPGAP, Avrupa Perakendeciler Tarım Ürünleri Çalışma Grubu nun (EUREP: Euro Retailer Produce Working Group), İyi Tarım
l EUREPGAP Nedir? l EUREPGAP, Avrupa Perakendeciler Tarım Ürünleri Çalışma Grubu nun (EUREP: Euro Retailer Produce Working Group), İyi Tarım Uygulamaları (GAP: Good Agricultural Practice) başlığı altında
DetaylıTARIM VE TARIM DIŞI ALANLARDA KULLANILAN PESTİSİTLERİN İNSAN SAĞLIĞI, ÇEVRE VE BİYOÇEŞİTLİLİĞE ETKİLERİ
TARIM VE TARIM DIŞI ALANLARDA KULLANILAN PESTİSİTLERİN İNSAN SAĞLIĞI, ÇEVRE VE BİYOÇEŞİTLİLİĞE ETKİLERİ Dr. Aydan Alev BURÇAK Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Bitki Sağlığı Araştırmaları
DetaylıTarım Sektörü. Erdinç Ersoy, Kıdemsiz Tarım Sektörü Uzmanı
Tarım Sektörü Erdinç Ersoy, Kıdemsiz Tarım Sektörü Uzmanı 2 nd November 2017, Holiday Inn, Çukurambar- Ankara 2 Kasım 2017, Holiday Inn, Çukurambar- Ankara Milyon ton CO2-eq Tarım Sektörünün Türkiye deki
DetaylıMeyve ve Sebze ile ilgili kavramlar ve GDO
Meyve ve Sebze ile ilgili kavramlar ve GDO Doğal Ürünler! Bu ürünler tamamen doğal koşullarda üretilen ürünlerdir. Kimyasal gübre ve tarım ilacı kullanmadan, doğal tohumlarla üretilirler. Organik Ürünler!
DetaylıYıllar 2015 2016 2017 2018 2019 PROJE ADIMI - FAALİYET. Sorumlu Kurumlar. ÇOB, İÇOM, DSİ, TİM, Valilikler, Belediyeler ÇOB, İÇOM, Valilikler
1. HAVZA KORUMA PLANI KURUM VE KURULUŞLARIN KOORDİNASYONUNUN 2. SAĞLANMASI 3. ATIK SU ve ALTYAPI YÖNETİMİ 3.1. Göl Yeşil Kuşaklama Alanındaki Yerleşimler Koruma Planı'nda önerilen koşullarda önlemlerin
DetaylıHAVZA SEÇİMİ YÖNTEM VE KRİTERLERİ
Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü HAVZA SEÇİMİ YÖNTEM VE KRİTERLERİ Toprak Muhafaza ve Havza Islahı Dairesi Başkanı Havza? Hidrolojik olarak; Bir akarsu tarafından parçalanan, kendine
DetaylıSÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM ve BİTKİ KORUMA
SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM ve Hasan Kıroğlu SÜRDÜRÜLEBİLİR GELİŞME Bu günden yarına herkes için daha iyi bir yaşam olanağı sağlama düşüncesi. - Beslenme, Eğitim, Sağlık, Güvenlik, Çevre ve GÖNENÇ SÜRDÜRÜLEBİLİR
DetaylıEditör Doç.Dr.Hasan Genç ÇEVRE EĞİTİMİ
Editör Doç.Dr.Hasan Genç ÇEVRE EĞİTİMİ Yazarlar Doç.Dr.Hasan Genç Doç.Dr.İbrahim Aydın Doç.Dr.M. Pınar Demirci Güler Dr. H. Gamze Hastürk Yrd.Doç.Dr. Suat Yapalak Yrd.Doç.Dr. Şule Dönertaş Yrd.Doç.Dr.
DetaylıTARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ
TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Çevre ve Orman Bakanlığından
DetaylıÇevre Yüzyılı. Dünyada Çevre
Çevre Yüzyılı Çevre; canlıların yaşamı boyunca ilişkilerini sürdürdüğü dış ortamdır. Hava, su ve toprak bu çevrenin fizikî unsurlarını; insan, hayvan, bitki ve diğer mikroorganizmalar ise, biyolojik unsurlarını
DetaylıTKDK DESTEKLERİ AKSARAY YATIRIM DESTEK OFİSİ
AKSARAY YATIRIM DESTEK OFİSİ ARALIK 2014 101-1 Süt Üreten Tarımsal İşletmelere Yönelik Destekler Tarımsal işletmelerin sürdürülebilirliklerini ve birincil ürünlerin üretiminde genel performanslarını geliştirmek,
Detaylı10. SINIF KONU ANLATIMI. 46 EKOLOJİ 8 BİYOMLAR Karasal Biyomlar
10. SINIF KONU ANLATIMI 46 EKOLOJİ 8 BİYOMLAR Karasal Biyomlar EKOSİSTEM İLE BİYOM ARASINDAKİ İLİŞKİ Canlıların yeryüzünde dağılışını etkileyen abiyotik ve biyotik faktörlere olarak bitki ve hayvan topluluklarını
DetaylıTarım Tarihi ve Deontolojisi Dersi 14.Hafta SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM VE GİRDİ KULLANIMI. Dr. Osman Orkan Özer
Tarım Tarihi ve Deontolojisi Dersi 14.Hafta SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM VE GİRDİ KULLANIMI Dr. Osman Orkan Özer SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM VE GİRDİ KULLANIMI Sürdürülebilir tarım; Günümüz kuşağının besin gereksinimi
DetaylıBALIKESİR BÜYÜKŞEHİR
BALIKESİR BÜYÜKŞEHİR B E L E D İ Y E S İ 205 PERFORMANS PROGRAMI A Entegre Kırsal Kalkınma H3 Tarımsal Atıkların Depolanması Ve Kullanımı Sayısal Verilere Ulaşılması 00 2 Depolama Alanının Ve Kapasitesinin
DetaylıİNSAN VE ÇEVRE A. DOĞADAN NASIL YARARLANIYORUZ? B. DOĞAYI KONTROL EDEBİLİYOR MUYUZ? C. İNSANIN DOĞAYA ETKİSİ
İNSAN VE ÇEVRE A. DOĞADAN NASIL YARARLANIYORUZ? B. DOĞAYI KONTROL EDEBİLİYOR MUYUZ? C. İNSANIN DOĞAYA ETKİSİ A. DOĞADAN NASIL YARARLANIYORUZ? Canlıların hareket etme, büyüme ve yaşamlarını sürdürebilmeleri
DetaylıİYİ TARIM UYGULAMALARI NASIL YAPILIR?
İYİ TARIM UYGULAMALARI HAKKINDA YÖNETMELİK: Yönetmelik metni uzun olduğundan adresinden ulaşılabilir. güncel yönetmelik hükümlerine Bakanlığımızın aşağıda veb Resmi Gazete Tarihi: 07.12.2010 Resmi Gazete
DetaylıORGANİK MANDA YETİŞTİRİCİLİĞİ. Vet. Hek. Ümit Özçınar
ORGANİK MANDA YETİŞTİRİCİLİĞİ Vet. Hek. Ümit Özçınar ORGANİK TARIM VE HAYVANCILIK NEDİR? Organik tarımın temel stratejisi, kendine yeterli bir ekosistem oluşturarak, bu ekosistemdeki canlıların optimum
DetaylıModern Biyoteknolojinin Tarımda Kullanımının Politik ve Ekonomik Yönden Değerlendirilmesi
Modern Biyoteknolojinin Tarımda Kullanımının Politik ve Ekonomik Yönden Değerlendirilmesi Emine OLHAN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü GDO GMO Transgenik Biyoteknolojik yöntemlerle
DetaylıGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI EĞİTİM YAYIM VE YAYINLAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI HİZMET İÇİ EĞİTİM PROGRAMLARI MÜFREDATLARI BÖLÜM I
Versiyon Tarih Hazırlayanlar Tanımlama Taslak 24.11.2014 Mesut GÖLBAŞI Ersin AKILLI Hüseyin AYDIN Antalya-Alanya Hizmet İçi Değerlendirme Toplantısında düzenlenmiştir. BÖLÜM I Hizmet İçi Eğitim Programının
DetaylıAÇLIĞIN ÖNLENMESĠ ve GIDA GÜVENCESĠNĠN SAĞLANMASI
AÇLIĞIN ÖNLENMESĠ ve GIDA GÜVENCESĠNĠN SAĞLANMASI Yrd. Doç. Dr. Mustafa ERBAġ Sultan ARSLAN A. Nur DURAK Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü erbas@akdeniz.edu.tr Sunum Planı
DetaylıBATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA) TARIMSAL AR-GE PROJE DESTEKLERİ
BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA) TARIMSAL AR-GE PROJE DESTEKLERİ Selin ŞEN Şubat 2015 SUNUM PLANI I. TARIMSAL AR-GE PROJE DESTEKLERİ II. TARIMSAL AR-GE PROJELERİ DESTEK SÜRESİ VE TUTARI III. DESTEKLENEN
DetaylıÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI 2023 YILI HEDEFLERİ
ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI Sanayi tesislerinin alıcı ortama olan etkilerinin ve kirlilik yükünün azaltılması, yeni tesislerin kurulmasına karar verilmesi aşamasında alıcı ortam kapasitesinin dikkate alınarak
DetaylıTÜRKİYE DE BİTKİ ÇEŞİTLİLİĞİ VE ENDEMİZM. Özet
TÜRKİYE DE BİTKİ ÇEŞİTLİLİĞİ VE ENDEMİZM Mesut Uyanık 1*, Ş. Metin Kara 2, Bilal Gürbüz 1, Yasin Özgen 1 1 Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü, Dışkapı-Ankara 2 Ordu Üniversitesi,
DetaylıBİYOMLAR KARASAL BİYOMLAR SELİN HOCA
BİYOMLAR KARASAL BİYOMLAR SELİN HOCA EKOSİSTEM İLE BİYOM ARASINDA İLİŞKİ Canlıların yeryüzünde dağılışını etkileyen abiyotik ve biyotik faktörlere bağlı olarak bitki ve hayvan topluluklarını barındıran
DetaylıÇevre Sorunlarının Nedenleri. Nüfus Sanayileşme Kentleşme Tarımsal faaliyet
Çevre Sorunlarının Nedenleri Nüfus Sanayileşme Kentleşme Tarımsal faaliyet Başlıca çevre sorunları Hava kirliliği Su kirliliği Toprak kirliliği Gürültü kirliliği Katı atıkların oluşturdukları kirlilikler
DetaylıBiyosistem Mühendisliğine Giriş
Biyosistem Mühendisliğine Giriş TARIM Nedir? Yeryüzünde insan yaşamının sürdürülmesi ve iyileştirilmesi için gerekli olan gıda, lif, biyoyakıt, ilaç vb. diğer ürünlerin sağlanması için hayvanlar, bitkiler,
DetaylıBitkisel Üretimde Genetiği Değiştirilmiş Ürünler: Efsaneler ve Gerçekler
VI. ULUSAL MOLEKÜLER BİYOLOJ VE BİYOTEKOLOJİ KONGRESİ Bitkisel Üretimde Genetiği Değiştirilmiş Ürünler: Efsaneler ve Gerçekler Yrd. Doç. Dr. Yılmaz Kaya Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tarımsal Biyoteknoloji
DetaylıDünya nüfusunun hızla artması sonucu ortaya çıkan dünyanın artan besin ihtiyacını karşılamak ve birim alandan daha fazla ürün almak amacı ile
Dünya nüfusunun hızla artması sonucu ortaya çıkan dünyanın artan besin ihtiyacını karşılamak ve birim alandan daha fazla ürün almak amacı ile uygulanan kültürel önlemlerden biri de tarım ilacı uygulamalarıdır.
Detaylı10. SINIF KONU ANLATIMI 37 KALITIM 18 GENETİK MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ ÇALIŞMA ALANLARI
10. SINIF KONU ANLATIMI 37 KALITIM 18 GENETİK MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ ÇALIŞMA ALANLARI GENETİK MÜHENDİSLİĞİ Belirli bir amaca yönelik olarak genetik madde üzerinde yapılan çalışmaları içerir. Canlıların
DetaylıTARIM ve KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI 2007 YILI KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU
TARIM ve KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI 2007 YILI KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununun 30 uncu maddesinde, Genel Yönetim kapsamındaki idarelerin, ilk altı aylık
DetaylıEĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BAHAR YARIYILI ARASINAV PROGRAMI
SINAVI AÇILACAK LER ENF101 BİLGİ TEKNOLOJİLERİ KULLANIMI (Dersi Yükseltme ve Tekrar Alan Öğrencileri için) Tarih Saat Sınav Yeri 01.04.2017 TBB306 TARIMDA BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ 07.04.2017 10:30 TYS408
DetaylıDoç. Dr. Hüseyin ÖNEN
KÜRESEL ISINMA VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK Doç. Dr. Hüseyin ÖNEN Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, 60240 Tokat Küresel ısınma özellikle son 50 yıldan bu yana yeryüzü ve okyanuslarda
DetaylıArazi verimliliği artırılacak, Proje alanında yaşayan yöre halkının geçim şartları iyileştirilecek, Hane halkının geliri artırılacak, Tarımsal
Arazi verimliliği artırılacak, Proje alanında yaşayan yöre halkının geçim şartları iyileştirilecek, Hane halkının geliri artırılacak, Tarımsal kaynaklı kirlilik azaltılacak, Marjinal alanlar üzerindeki
DetaylıTarımsal Ekoloji. Tarım Sistemlerinde Ekonomik Anlayış. 1. Giriş. Tanımlar İçerik. Perspektif. Doç.Dr. Kürşat Demiryürek
Tarımsal Ekoloji Tarım Sistemlerinde Ekonomik Anlayış 1. Giriş Tanımlar İçerik Perspektif Doç.Dr. Kürşat Demiryürek 1 Tarımsal Ekoloji - Tanımlar Gliessman 2000: Sürdürülebilir tarım sistemlerinin yönetimi
DetaylıTÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR
TÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR Halil AGAH Kıdemli Kırsal Kalkınma Uzmanı 22 Kasım 2016, İSTANBUL 1 2 SUNUM PLANI TARIMDA KÜRESELLEŞME TÜRK TARIM SEKTÖRÜ VE SON YILLARDAKİ GELİŞMELER TARIMDA
DetaylıTarımın Anayasası Çıktı
Tarımın Anayasası Çıktı Günnur BİNİCİ ALTINTAŞ Tarım sektörünün anayasası olan 5488 sayılı Tarım Kanunu iki yıllık yoğun bir çalışmanın ardından 18.04.2006 tarihinde kabul edildi. Resmi Gazete de 25.04.2006
DetaylıTÜRKİYE NİN STRATEJİK VİZYONU PROJESİ
İÇİNDEKİLER TÜRKİYE NİN STRATEJİK VİZYONU 2023 PROJESİ - SEKTÖREL PERSPEKTİF - STRATEJİK VİZYON BELGESİ ( TASLAK ) TARIM, GIDA VE HAYVANCILIK ANA TEMA SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA, SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM, GIDA
DetaylıOrganik Gıdalarda Gıda Güvenliği. Yrd. Doç. Dr. Nural KARAGÖZLÜ Celal Bayar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü MANİSA
Organik Gıdalarda Gıda Güvenliği Yrd. Doç. Dr. Nural KARAGÖZLÜ Celal Bayar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü MANİSA Organik Gıda; Yetiştirilmesinde ve işlenmesinde tohumdan son
DetaylıGIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Dursun KODAZ Gıda Mühendisi Gıda İşletmeleri ve Kodeks Daire Başkanlığı
GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Dursun KODAZ Gıda Mühendisi Gıda İşletmeleri ve Kodeks Daire Başkanlığı GENEL MÜDÜRLÜK YAPISI GIDA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ-ORGANİZASYON ŞEMASI GENEL MÜDÜR GENEL MÜDÜR
DetaylıADIM ADIM YGS- LYS 92. ADIM KALITIM 18 GENETİK MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ ÇALIŞMA ALANLARI
ADIM ADIM YGS- LYS 92. ADIM KALITIM 18 GENETİK MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ ÇALIŞMA ALANLARI GENETİK MÜHENDİSLİĞİ Belirli bir amaca yönelik olarak genetik madde üzerinde yapılan çalışmaları içerir. Canlıların
DetaylıBALIKESİR BÜYÜKŞEHİR STRATEJİK PLANI
BALIKESİR BÜYÜKŞEHİR BEL E D İ Y E S İ 2015 2019 STRATEJİK PLANI Balıkesir Büyük şehir Bel ediyesi 2015-2019 Stratejik Pl an ı 3.4.10 Stratejik Alan 10 : Kırsal Hizmetler A1 Entegre Kırsal Kalkınma H1.
DetaylıENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ
ENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ Ekosistem, birbiriyle ilişkili canlı ve cansız unsurlardan oluşur. Ekosistem, bu unsurlar arasındaki madde ve enerji dolaşımı ile kendini besler ve yeniler. Madde döngüsü
Detaylı2023 E DOĞRU BARTIN TARIMI
T.C. BARTIN VALİLİĞİ İL TARIM MÜDÜRLÜĞÜ 2023 E DOĞRU BARTIN TARIMI YUSUF ALAGÖZ İL TARIM MÜDÜRÜ BARTIN DA DEMOGRAFİK YAPI 2009 YILI ADRESE DAYALI NÜFUS TESPİT ÇALIŞMASI SONUCUNDA İLİN TOPLAM NÜFUSU 188.449
DetaylıSürdürülebilir Kalkınma - Yeşil Büyüme. 30 Mayıs 2012
Sürdürülebilir Kalkınma - Yeşil Büyüme 30 Mayıs 2012 Sürdürülebilir Kalkınma gelecek kuşakların kendi ihtiyaçlarını karşılayabilme olanağından ödün vermeksizin bugünün ihtiyaçlarını karşılayabilecek kalkınma
DetaylıÖĞRENME ALANI : CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 6 : İNSAN VE ÇEVRE
ÖĞRENME ALANI : CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 6 : İNSAN VE ÇEVRE C ÇEVRE SORUNLARI VE ETKİLERİ (5 SAAT) 1 Ekosistemlerin Bozulma Nedenleri (Çevre Sorunları) 2 Çevre Kirliliğine Neden Olan (İnsan Kaynaklı) Faktörler
DetaylıDÜZCE NİN ÇEVRE SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 4 ARALIK 2012 I. OTURUM OTURUM BAŞKANI: PROF. DR. SÜLEYMAN AKBULUT
DÜZCE NİN ÇEVRE SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 4 ARALIK 2012 I. OTURUM OTURUM BAŞKANI: PROF. DR. SÜLEYMAN AKBULUT YÖNETİCİ ÖZETİ Düzce Valiliği ve Düzce Üniversitesi nin birlikte düzenlemiş olduğu
DetaylıGıda Güvenliği, GDO lar ve Sağlıklı Beslenme. Yrd.Doç.Dr.Memduh Sami TANER (Ph.D.)
Gıda Güvenliği, GDO lar ve Sağlıklı Beslenme Yrd.Doç.Dr.Memduh Sami TANER (Ph.D.) SAĞLIKLI BESLENME Vücudumuzda dakikada 10 milyon hücre ölür ve bir o kadarı da yenilenir. Ortalama 100 günde (beyin ve
DetaylıOrganik Meyve Yetiştiriciliğinin Temel Esasları
Yayın No: 42 Yayın Tarihi: 15.11.2011 Organik Meyve Yetiştiriciliğinin Temel Esasları Adem ATASAY Organik Tarım, doğadaki dengeyi koruyan, toprak verimliliğinde devamlılığı sağlayan, hastalık ve zararlıları
DetaylıTARIM - AGRICULTURE. İlkay Dellal. 6 th March 2018, Bilkent Hotel, Bilkent- Ankara 6 Mart 2018, Bilkent Otel, Bilkent Ankara
Technical Assistance for Developed Analytical Basis for Formulating Strategies and Actions towards Low Carbon Development Düşük Karbonlu Kalkınma İçin Çözümsel Tabanlı Strateji ve Eylem Geliştirilmesi
DetaylıORGANİKÇİ AMCADAN GELECEĞİN BÜYÜKLERİNE
T.C. Samsun Valiliği İl Tarım Müdürlüğü ORGANİKÇİ AMCADAN GELECEĞİN BÜYÜKLERİNE Mehmet Ali YETGİN Ziraat Mühendisi Samsun / 2010 Dizgi/Baskı *********** Ofset Samsun İl Tarım Müdürlüğü Çiftçi Eğitimi ve
DetaylıModern Bitki Biyoteknolojisi
Modern Bitki Biyoteknolojisi Ali TETİK Eylül, 2001 AJANDA: Biyoteknoloji Nedir? Biyoteknolojinin Genel Kullanım Alanları Bitki Islahında Biyoteknoloji ve Gen Tekniği Biyoteknoloji ile Yeni Bitkilerin elde
Detaylı1. Nüfus değişimi ve göç
Sulamanın Çevresel Etkileri Doğal Kaynaklar Üzerindeki Etkiler Biyolojik ve Ekolojik Kaynaklar Üzerindeki Etkiler Sağlık Etkileri 1.Nüfus değişimi ve göç 2.Gelir düzeyi ve işgücü 3.Yeniden yerleşim 4.Kültürel
DetaylıProje alanı, süresi ve bütçesi
1 Proje Gelişim Süreci Projenin amacı Proje alanı, süresi ve bütçesi İşbirliği yapılan kurumlar Proje Bileşenleri Proje Faaliyetleri 2/21 Mart 2011 Mart 2011 Mart 2012 Mart 2012 Haziran 2012 Haziran 2013
DetaylıÇEVREYE YÖNELİK TARIM POLİTİKALARI
ÇEVREYE YÖNELİK TARIM POLİTİKALARI Çevre ile ilgili temel kavramlar Çevre sorunlarının nedenleri Tarımsal faaliyetin neden olduğu çevre sorunları Sürdürülebilir tarım ve tarımsal kalkınma.hafta Çevreye
DetaylıDünyada ve Türkiye de Organik Tarım
Dünyada ve Türkiye de Organik Tarım Organik tarım, dünyada yaklaşık 130 ülkede yapılmakta ve organik tarım üretim alanı giderek artmaktadır. 2011 yılı verilerine göre dünyada 37 milyon hektar alanda organik
DetaylıKORUNAN ALANLARDA ÇEVRE BİLİNCİ VE EĞİTİMİ
KORUNAN ALANLARDA ÇEVRE BİLİNCİ VE EĞİTİMİ Dr. Jale SEZEN Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Tabiat Varlıklarını Koruma Şubesi,Tekirdağ TABİAT VARLIKLARI VE KORUNAN ALANLAR Jeolojik devirlerle, tarih öncesi
DetaylıHangi Tarım Daha İyi. İyi Tarım Uygulamaları
İyi Tarım Uygulamaları Hangi Tarım Daha İyi Her yıl tonlarca tarım ürünü, üzerinde ilaç kalıntısı bulunduğu gerekçesiyle gümrük kapılarından geri dönüyor. İhracatta büyük kayıplara neden olan bu sorunun
DetaylıEkosistem Ekolojisi Yapısı
Ekosistem Ekolojisi, Ekosistemin Yapısı Ekosistem Ekolojisi Yapısı A. Ekoloji Bilimi ve Önemi Ekoloji canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan etkileşimlerini inceleyen bilim dalıdır. Günümüzde teknolojinin
DetaylıYABANİ BİTKİLERİN KORUNMASI, SÜRDÜRÜLEBİLİR HASADI ve KULLANIMI
YABANİ BİTKİLERİN KORUNMASI, SÜRDÜRÜLEBİLİR HASADI ve KULLANIMI Türkiye nin bitkisel zenginliği Ülkemizde 12.500 farklı bitki türü bulunuyor. Bu bitkilerin 4.000 tanesi yaklaşık 1/3 ü endemik (ülkemize
DetaylıKuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti. Ülkesel Fizik Planı. Bölüm III. Vizyon, Amaç ve Hedefler (Tasarı)
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Ülkesel Fizik Planı Bölüm III. Vizyon, Amaç ve Hedefler (Tasarı) Şehir Planlama Dairesi İçişleri Bakanlığı Lefkoşa - Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 2014 İçindekiler 1. Giriş...
DetaylıZiraat. Müh. Fatma MAMAK
IV.ULUSLARARASI ORTA/DOĞU AVRUPA VE ORTA ASYAORGANİK SEKTÖRDEKİ GELİŞMELER KONFERANSI AB VE TÜRKİYE ORGANİK TARIM MEVZUATININ UYUMLAŞTIRILMASI Ziraat. Müh. Fatma MAMAK 13-14 14 NİSAN 2012 AB VE TÜRKİYE
DetaylıSÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Yönetimine Giriş Eğitimi
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Yönetimine Giriş Eğitimi İÇDAŞ A.Ş. Sürdürülebilirlik Yönetim Birimi Amaç ve İçerik Bu eğitim sunumu ile paydaşlarımıza Sürdürülebilirliği tanıtmak ve şirketimizin Sürdürülebilirlik alanında
DetaylıDersin Kodu 1200.9133
Çevre Bilimi Dersin Adı Çevre Bilimi Dersin Kodu 1200.9133 Dersin Türü Zorunlu Dersin Seviyesi Dersin AKTS Kredisi 3,00 Haftalık Ders Saati (Kuramsal) 3 Haftalık Uygulama Saati 0 Haftalık Laboratuar Saati
DetaylıEco new farmers. Modül 1- Organik Tarıma Giriş. Bölüm 4- Organik Tarım ve Koruma
Eco new farmers Modül 1- Organik Tarıma Giriş Bölüm 4- Organik Tarım ve Koruma Modul 1- Organik Tarıma Giriş Bölüm 4 Organik Tarım ve Koruma www.econewfarmers.eu 1. Giriş Organik tarım kültür alanlarında
DetaylıGübre Kullanımının Etkisi
Gübre Kullanımının Etkisi Tarımsal üretimi artırmanın en kolay yollarından biri gübre Dünyada gübre kullanımı sürekli artıyor. En çok tüketilen azotlu ve fosforlu gübreler Kirlilik açısından ahır gübresi
DetaylıSU KİRLİLİĞİ HİDROLOJİK DÖNGÜ. Bir damla suyun atmosfer ve litosfer arasındaki hareketi HİDROLOJİK DÖNGÜ
SU KİRLİLİĞİ HİDROLOJİK DÖNGÜ Atmosfer de bulunan su buharı başlangıç kabul edilirse buharın yoğunlaşarak yağışa dönüşmesi ve yer yüzüne ulaşıp çeşitli aşamalardan geçtik ten sonra tekrar atmosfere buhar
DetaylıDÜNYA GIDA GÜNÜ 2010 YENİ GIDA YASASI VE 12. FASIL MÜZAKERE SÜRECİ. Fatma CAN SAĞLIK Tarım ve Balıkçılık Başkanı Avrupa Birliği Genel Sekreterliği
DÜNYA GIDA GÜNÜ 2010 YENİ GIDA YASASI VE 12. FASIL MÜZAKERE SÜRECİ Fatma CAN SAĞLIK Tarım ve Balıkçılık Başkanı Avrupa Birliği Genel Sekreterliği Sunuş İçeriği Yeni Gıda Kanununa Giden Süreç Müzakere süreci
DetaylıEco new farmers. Modül 1- Organik Tarıma Giriş. Bölüm 1- Organik Tarımın Tarihçesi
Eco new farmers Modül 1- Organik Tarıma Giriş Bölüm 1- Organik Tarımın Tarihçesi Module 1- Organik Tarıma Giriş Section 1 Organik Tarımın Tarihçesi www.econewfarmers.eu 1. Giriş Bu bölümde organic tarım
DetaylıT.C. Kalkınma Bakanlığı
T.C. Kalkınma Bakanlığı 2023 Vizyonu Çerçevesinde Türkiye Tarım Politikalarının Geleceği- Turkey s Agricultural Policies at a Crossroads with respect to 2023 Vision 2023 Vision, Economic Growth and Agricultural
Detaylı21. Yüzyıl İçin Planlama Seminerleri 2015 Sonbahar III. 21. Yüzyılda Toprak, Tarım ve Gıda. 1/3 Yücel ÇAĞLAR İletişim:
21. Yüzyıl İçin Planlama Seminerleri 2015 Sonbahar III 21. Yüzyılda Toprak, Tarım ve Gıda 1/3 Yücel ÇAĞLAR İletişim: oduncugil@yahoo.com DÜŞÜNSEL BAĞIMLILIK: BAKIŞ AÇILARI - KAVRAMLAR - TERİMLER Çevre
DetaylıTOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ)
TOPRAK Toprak esas itibarı ile uzun yılların ürünü olan, kayaların ve organik maddelerin türlü çaptaki ayrışma ürünlerinden meydana gelen, içinde geniş bir canlılar âlemini barındırarak bitkilere durak
Detaylı25 Ağustos 2014 PAZARTESİ. Resmî Gazete. Sayı : (Mükerrer) YÖNETMELİK. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından:
25 Ağustos 2014 PAZARTESİ Resmî Gazete Sayı : 29099 (Mükerrer) YÖNETMELİK Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: TÜRK GIDA KODEKSİ PESTİSİTLERİN MAKSİMUM KALINTI LİMİTLERİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM
DetaylıAVRUPA BİRLİĞİ NDE TARIM POLİTİKASI VE ÇEVRE
AVRUPA BİRLİĞİ NDE TARIM POLİTİKASI VE ÇEVRE OTP İlk yıllarda; Gıda güvencesi ve verimliliğin arttırılması konularına odaklanılmış iken, Bu durum 1980 li yıllarda üretim fazlalığı, aşırı bütçe yüküne yol
Detaylıİlimizde özellikle 1993 yılında zaman zaman ciddi boyutlara ulaşan hava kirliliği nedeniyle bir dizi önlemler alınmıştır. Bu çalışmaların başında;
İSTANBUL DA ÇEVRE KİRLİLİĞİ İstanbul da Çevre Kirliliği Su, Hava, Toprak ve Gürültü Kirliliği olarak 4 Bölümde ele alınmalıdır. İstanbul da Çevre Kirliliği konusunda İstanbul İl Çevre Müdürlüğü, Büyükşehir
DetaylıNilay PANCAR Tarımsal Desteklemeler Dai. Bşk. Çözümleyici 24/09/2014. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
Nilay PANCAR Tarımsal Desteklemeler Dai. Bşk. Çözümleyici 24/09/2014 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Sunuş İçeriği Eğitim Detayları Polonya Hakkında Krakow Tarım Üniversitesi Avrupa Birliği Tarım
DetaylıHava Durumu İKLİM İklim Değişiyor Peki Siz Bunun Farkında mısınız? Sera Etkisi Ve İklim Değişikliği En önemli sera gazları Karbon dioksit (CO2) Metan (CH4) Diazot monoksit(n2o) İklim Değişikliğine Sebep
Detaylı5. Ünite. ÇEVRE ve TOPLUM. 1. Doğadan Nasıl Yararlanıyoruz?... 154. 2. Çevre Sorunları... 156. Konu Değerlendirme Testi... 158
412 5. Ünite ÇEVRE ve TOPLUM 1. Doğadan Nasıl Yararlanıyoruz?... 154 2. Çevre Sorunları... 156 Konu Değerlendirme Testi... 158 153 Doğadan Nasıl Yararlanıyoruz? 413 414 İNSANLARIN DOĞAL ÇEVREYİ KULLANMA
DetaylıGIDA GÜVENLİĞİ VE YENİ TARIM POLİTİKASINA İLİŞKİN ÖNERİLER
GIDA GÜVENLİĞİ VE YENİ TARIM POLİTİKASINA İLİŞKİN ÖNERİLER 30 10 2013 topraksuenerji-ulusal güvenlik denince çoğu zaman zihnimizde sınırda nöbet tutan askerler, fırlatılmaya hazır füzeler, savaş uçakları
Detaylı