Özel Öğretim Yöntemleri ÖĞRENME VE ÖĞRETİM İLKELERİ

Transkript

1 Özel Öğretim Yöntemleri ÖĞRENME VE ÖĞRETİM İLKELERİ

2 İLKE NE DEMEKTİR? Türk dil kurumuna göre; Temel düşünce, prensip demektir. Bizi belli bir amaca ulaştıran, doğruluğu kanıtlanmış, her türlü şüpheden arındırılmış öncü düşünceler, kılavuz fikirlerdir (Küçükahmet, 2001).

3 ÖĞRETİMDE İLKE NE DEMEKTİR? Doğruluğu ve geçerliliği bilimsel olarak kabul edilen, bizlere eğitim-öğretim süreçlerinde hedeflerimize ulaşmada kılavuzluk eden öncü fikirlerdir. İlkeler bizim rehberimizdir

4 Gerek; - Eğitim Programların ve ders kitaplarının hazırlanmasında - Gerekse; Öğrenme- öğretme süreçlerinde esas alınan genel ilkeler vardır

5

6 1. Öğrenciye Görelik İlkesi ( Çocuğa Görelik Hazırbulunuşluk- Düzeye Uygunluk- Ya da öğretimin bireyselleştirilmesi)

7 Öğrenciye /Çocuğa Görelik (Hazırbulunuşluk, Düzeye Uygunluk- öğretimin bireyselleştirilmesi) İlkesi Bir elin 5 parmağı da bir birinden farklıdır?

8 Öğrenciye /Çocuğa Görelik (Hazırbulunuşluk, Düzeye Uygunluk- öğretimin bireyselleştirilmesi) İlkesi Aynı yaş grubunda olsalar da her çocuğun gelişimi, ilgisi, zekası, hazırbulunuşluğu farklı olabilir.

9 Herhangi bir öğretmenin dersinde bir konu işlenirken, görsel sunular izlettirmesi, kompozisyon yazdırması, drama çalışmaları düzenlemesi öğrencilerinin ilgi ve yeteneklerini dikkate alması Bu ilkeye uygun davrandığını gösterir.

10 2. Etkin Katılım (İş İlkesi, Aktivite, Yaparak Yaşayarak Öğrenme )

11 Etkin Katılım (İş İlkesi, Aktivite, Yaparak Yaşayarak Öğrenme ) Çağdaş eğitim anlayışlarına göre öğrenci ne kadar çok aktif olarak eğitim sürecine katılırsa öğrenme de o derece etkili ve kalıcı olmaktadır. Duyarım, unuturum. Görürüm, hatırlarım. Yaparım, anlarım. ÇİN ATASÖZÜ

12 Etkin Katılım (İş İlkesi, Aktivite, Yaparak Yaşayarak Öğrenme )

13 3. Yaşama Yakınlık (Hayatilik) İlkesi

14 Yaşama Yakınlık (Hayatilik) İlkesi

15 Yaşama Yakınlık (Hayatilik) İlkesi Öğrenciye hayatta kullanabileceği şeyler öğretilmeli, Okuldaki öğretim hayatın doğrudan kendisi olmalıdır. Ders konuları, anlatım sırasında verilen örnekler hayatın içinden seçilmelidir. İlerlemeci anlayışa göre; okul hayata hazırlık değil bizzat yaşamın kendisi olmalıdır

16

17 4. Güncellik (Aktüalite) İlkesi

18 Güncellik (Aktüalite) Öğretim sürecinde öğrenilen ya da öğretilen bilgiler güncel olmalı ya da güncel olgu ve olaylarla ilişkilendirilmelidir. Ör : Sel Felaketi konusunu işlerken yakın zamanda Hopa da meydana gelen sel haberleri üzerinde durmak daha anlamlıdır.

19 Güncellik (Aktüalite)

20 Güncellik (Aktüalite) İlkesi İlkokulda öğretmenlerimizin her sabah ilk derste «çocuklar akşam ne duydunuz?» şeklinde sorarak belli bir süre günlük olaylar üzerinde durmalarının amacı ne olabilir?

21 5. Somuttan- Soyuta İlkesi

22 Somuttan Soyuta İlkesi Zihinsel gelişim somuttan soyuta doğrudur. Özellikle ilkokul kademesinde öğretim yaparken somut eşyalar, nesneler ve öğretim materyalleri kullanılmalı daha sonra soyut kavramlar üzerinde durulmalıdır. Ör: Dikdörgenin çevresinin hesaplanmasını öğretirken, önce kitabın çevresini hesaplama, sonra resim üzerinde hesaplama yapmak, sonra da problem üzerinde durmak daha etkili olabilir

23 ŞİMDİ GÖZLERİİNİZİ KAPATIP BU HECELERİ HATIRLAMAYA ÇALIŞALIM

24 Şimdide aşağıdaki kelimeleri OKUYALIM ŞİMDİ DE GÖZLERİNİZİ KAPATIP BU KELİMELERİ HATIRLAMAYA ÇALIŞALIM

25 Neden acaba ; İkinci slayttaki kelimeleri daha çok akılda tuttuk. Çünkü ikinci slayttaki kelimelerin zihnimizde somut bir karşılığı vardı

26 Somuttan Soyuta Doğru 1 Rakamının Öğretim Sırası

27 İlkokulda sayıları öğrenirken fasulye yada abaküs kullanmanın daha sonrada defter- kitap üzerinde alıştırma yaptırmanın nedeni ne olabilir?

28 6. Bilinenden Bilinmeyene İlkesi

29 Bilinenden Bilinmeyene İlkesi Öğretim sürecinde, öğrencinin önceki öğrenme ve deneyimleri dikkate alınmalı, yeni bilgi ve deneyimler mevcutların üzerine inşa edilecek şekilde yapılandırılmalıdır. Ör: Çarpma işlemini öğretmek için bildiği toplama işleminden hareket edilmelidir. 4*4*4=12 4*3=12

30 Öğretimde analoji (benzetim) tekniğini kullanmanın hareket noktası bilinenden bilinmeyene ilkesidir?

31 7. Yakından Uzağa İlkesi

32 Yakından Uzağa İlkesi (Zaman ve mekan boyutu ilkesi ) Öğretimin, öğrenciye en yakın fiziksel çevre (yaşanılan yer) sosyal çevre (yaşayış) ve yaşadığı zaman dan başlanılarak düzenlenmesi öğrenmeyi daha da kolaylaştırır. Ör: Dünyayı öğretirken yakın fiziksel çevreden uzak fiziksel çevreye (apartman, mahalle, kent, ülke, dünya) şeklinde hareket edilmesi daha anlamlı olacaktır.

33 Sizce! Bu öğrenci hangi ilkeye göre hareket etmiştir? «Yakından uzağa» öğretim ilkesine göre

34 8. Ekonomiklik (Tasarrufluk) İlkesi

35 Ekonomiklik (Tasarrufluk) İlkesi Öğretimin en az emek, en az zaman ve en az enerji sarf edilerek en yüksek verimin alınması esasına uygun olarak yürütülmesidir. Doğru bir planlama ekonomiklik ilkesinin temel taşıdır.

36 Sizce bir çocuğa yüzmeyi en ekonomik bir biçimde nasıl öğretebiliriz? Cevap: Gösteripyaptırma yöntemiyle

37 9. Açıklık ( Ayanilik) İlkesi

38 Açıklık (Ayanilik) İlkesi Öğretmenin vereceği mesajların, kullandığı dilin anlaşılır, açık, net ve anlamlı olması, öğrenmeyi kolaylaştırır. Açıklığı arttırmak için, tüm duyu organlarına hitap edecek materyaller, görselişitsel araç ve gereçler kullanılmalıdır.

39 Açıklık İlkesinin İki Boyutu Vardır

40

41 10. Bütünlük (Bütünsellik) İlkesi

42 BÜTÜNLÜK İLKESİ Öğretim yapılırken kişinin, zihinsel, bedensel, duygusal, kişilik, psikomotor ve sosyal gibi gelişimi düzeylerini dikkate alarak öğretim yapılmalıdır. Bütün gelişim alanları belli bir uyum içinde gelişir ve bir birini etkiler. Program geliştirmede «Korelasyon Desen» tasarımı bu ilkeye uygundur.

43 Bil Bakalım Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur Ben Sporcunun Zeki Çevik Aynı Zamanda Ahlaklısını Severim Atatürk bu sözleri söylerken, hangi öğretim ilkesinin önemine dikkat çekmiştir? Cevap: Bütünlük İlkesi

44 ÖRNEĞİN; Çevre kirliliği konusunu işleyen bir öğretmenin Matematik dersinde çevre kirliliğinin ülke ekonomisine maliyetini hesaplattırması, Fen ve teknoloji dersinde çevre kirliliğinin çevre ve canlılık için etkilerini inceletmesi, Resim dersinde çevre kirliliği konulu resim çizdirmesi, Türkçe dersinde konu ile ilgili kompozisyon yazdırması öğretmenin BÜTÜNLÜK ilkesine göre hareket ettiğini gösterir.

45 11. Tümdengelim ( Genelden özelebütünden parçaya ) İlkesi

46 Tümdengelim İlkesi ( Genelden özele- bütünden parçaya ) Kimi durumlarda öğretilecek konunun bütünden parçaya doğru aşama aşama ( genelden özele ) doğru verilmesi öğrenmeyi kolaylaştırır.

47 Hatırladınız mı Eskiden ülkemizde ilk okuma yazma öğretimi «bütünden parçaya doğru» bir sıra izlerdi.

48 12. Transfer İlkesi

49 Transfer İlkesi (Bilginin aktarılması, Dayanışıklık) Öğrenilen bilginin başka bir problemi çözerken, ya da gerçek yaşamda kullanılmasıdır. Ör: Dört işlem becerisini alışverişte kullanma. Öğrendiği formülü problem çözerken kullanma vb.

50 13. Basitten Karmaşığa (Kolaydan Zora) İlkesi

51 Basitten Karmaşığa İlkesi (Kolaydan Zora) İçeriğin, basitten karmaşığa, kolaydan zora doğru sunulmasıdır. Önce basit bilgiler daha sonra zor bilgiler öğretilmeli. Bu öğrencinin kendine olan güvenini, dolayısıyla motivasyonunu arttırır. Ör: Matematik dersinde önce tek basamaklı sayılar, daha sonra iki basamaklı sayılar öğretilmelidir.

52

53 14. HEDEFE GÖRELİK İLKESİ

54 HEDEFE GÖRELİK (UYGUNLUK ) Derste yapılacak bütün etkinlikler, o dersin hedeflerini gerçekleştirecek şekilde düzenlenmeli amaç dersin hedeflerine etkin bir şekilde ulaşmak olmalıdır. «Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu olmamalıdır»

55 15. Sosyallik (Otoriteye İtaat ve Özgürlük) İlkesi

56 Sosyallik (Otoriteye İtaat ve Özgürlük) İki boyutu olan bir ilkedir; 1. Toplumsal boyutu ile otoriteye (aile, devlet, toplum) itaat 2. Kendi kararlarını verebilme yeterliliği boyutuyla da özgürlük anlamına gelir.

57 Sosyallik (Otoriteye İtaat ve Özgürlük) Sosyalleşme sürecinde öğrenci: anne-babaöğretmen ve okul yöneticilerine saygı duymalı; dinahlak-gelenek gibi toplumun manevi güçlerine uygun davranmalıdır. Bu otoriteye itaatin bir gereğidir. Birey bu kuralları uygularken kendi kararlarını verebilme, kendini yönetebilme, mutluluğunu ve sorumluluğunu yaşamalıdır. Bu da özgürlüğün bir gereğidir. Çağdaş yaklaşımlar sosyallik ilkesinin bu ikinci boyutu üzerinde daha çok durmaktadır

58 16. Bilgi ve Becerinin Güvence Altına Alınması İlkesi

59 Bilgi ve Becerinin Güvence Altına Alınması Evrensel bilginin sonraki kuşaklara aktarılması bilgi ve becerinin güvence altına alınması ile sağlanır. Gerçek ve doğru bilgilerin öğrenci tarafından bilinmesi önemlidir.

60 Bilgi ve Becerinin Güvence Altına Alınması Özellikle «daimicilik» eğitim felsefesini savunanlar bu ilkeyi çok severler

61 KPSS SORU ÖRNEKLERİ

62 1. Çocuğun içinde yaşadığı çevre onun öğrenme sürecini etkiler. Öğretim stratejileri belirlenirken bu çevreye dikkat edilmeli ve çevre, öğrenme sürecinde etkin olarak işe koşulmalıdır. Yukarıdaki ifade öğretim ve öğrenme yöntemlerinin hangi ilkesiyle doğrudan ilişkilidir? (2007) A) Basitten karmaşığa B) Somuttan soyuta C) Ekonomiklik D) Açıklık E) Yakından uzağa E

63 2. Sınıfta matematik problemlerini çözmede başarılı olan bir öğrenci bakkaldan yaptığı alışverişlerde para üstünü hesaplamada güçlük çekmektedir. Aşağıdakilerden hangisi bu öğrencinin durumunu en iyi açıklamaktadır? (2006) A) Sınıfta edinilen bilgilerin günlük yaşama taşınamaması B) Sınıfiçi etkinliklerin öğrencinin düzeyine uygun olmaması C) Öğrencinin sayısal becerilerinin yetersiz olması D) Sınıf-içi etkinliklerde öğrenci farklılıklarının dikkate alınmaması E) Sınıf ortamının öğrenmeyi destekleyici bir şekilde düzenlenmemesi A

64 4. Öğrenci, öğretim sürecine bizzat katılmalı, okumalı, yazmalı, konuşmalı, tartışmalı ve bilgiyi geçmiş yaşantılarıyla ilişkilendirmelidir. Bu açıklama aşağıdaki öğretim ilkelerinden hangisiyle doğrudan ilgilidir? (2003) A) Öğretmen, öğrencileri içeriğe yönlendirmelidir. B) Öğrencinin olgu ve olayları çok yönlü olarak değerlendirmesi sağlanmalıdır. C) Öğrencinin hazırbulunuşluk düzeyi dikkate alınmalıdır. D) Bilginin teorik temellerine inilmelidir. E) Öğrencinin yaşayarak öğrenmesi sağlanmalıdır. E

65 7. Bir sosyal bilgiler öğretmeni, yavaş okuyan öğrencilerden oluşan bir sınıfa ders vermektedir. Dersin başında, daha önceden öğretim programını inceleyerek hazırlamış olduğu ders notunu sınıfa dağıtır ve hemen ardından bu nota dayalı olarak sorucevap yöntem/tekniği ile ders işler. Ders süresince etkin katılımın düşük olduğunu fark eder. Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? ( KPSS 2010) A) Öğretmenin, öğrencileri rahatlatıcı bir tutum içinde olmaması B) Öğretmenin, dersi planlarken öğrencilerin özelliklerini göz önünde bulundurmaması C) Yavaş okuyan öğrencilere soru-cevap tekniğini uygulaması D) Kullanılan ders notunun öğrencilerin öğrenme ihtiyacını karşılayıcı nitelikte olmaması E) Hazırlanan ders notuyla kazanımlar arasında yeterli ilişki bulunmaması

66 KPSS 2012 ) Birinci sınıf öğretmeni matematik dersinde Nesne sayısı 10 dan az olan bir toplulukta nesnelerin sayısını belirler, bu sayıyı rakamla yazar. kazanımına yönelik olarak öğrencilerin önce parmaklarını kullanarak saymalarını sağlar, sonra öğrencileri okul bahçesine çıkararak ağaçları saydırır. Öğretmenin bu süreçte başvurduğu öğretim ilkeleri aşağıdakilerin hangisinde doğru sırada verilmiştir? A) Somuttan soyuta - Hayatilik B) Somuttan soyuta - Ekonomiklik C) Hayatilik - Soyuttan somuta D) Açıklık - Soyuttan somut E) Somuttan soyuta - Açıklık

67

68

69