NFPA SPRINKLER STANDARDINDA TASARIM İLE İLGİLİ DEĞİŞİKLİKLER. Özlem Karadal Güneç TÜYAK İSTANBUL EĞİTİM SEMİNERLERİ 19.Kasım.

Transkript

1 NFPA SPRINKLER STANDARDINDA TASARIM İLE İLGİLİ DEĞİŞİKLİKLER Özlem Karadal Güneç TÜYAK İSTANBUL EĞİTİM SEMİNERLERİ 19.Kasım.2016

2 Yönetmelik EN TS EN ra.aspx NFPA FMG 2

3 NFPA 13, Standard for the Installation of Sprinkler Systems, 2016 Sprinkler sisteminin gerekliliğini yerel yönetmelik ve sigortacı talepleri belirler. NFPA13 vb. standartlar, otomatik sprinkler sistemlerinin tasarım ve montajına yönelik minimum gereklilikleri belirler. 3

4 Bölüm 3 Bölüm 5 Bölüm 12 Bölüm 13 Bölüm 16 Bölüm 17 Bölüm 23 Tanımlar Ürünlerin Sınıflandırılması» Açıkta Genleşmiş A Grubu Plastikler Depolama için Genel Gereklilikler Karışık ve Alçak Depolama I-IV. Sınıf Ürün Depolarında Raf-Arası Koruma Plastik ve Kauçuk Ürün Depolarında Raf-arası Koruma Plan ve Hesaplamalar 4

5 Depolama uygulamalarında, standartta tanımlanan yoğunluk/alan tasarım kriterini kullanarak yangını kontrol etmeyi sağlayan sprey tipi sprinkler K:5.6 (80) K:8(115) K:11(160) K:17(240) K:25 (360) 5

6 6

7 3.7m yüksekliğe kadar yığma, paletli, raflı, kutu ve market raflarında (shelf) depolama Yığma (solid-piled) Paletli (Palletized) Raflı (Rack) Kutu (Bin Box) Market Rafı (Shelf) 7

8 Dolu Yüzey (Solid) Şerit Yüzey (Slatted) Delikli saç tava Açık raf olarak tanımlanmamış, raf yüzey malzemesi olarak dolu yüzey, delikli saç tava ve ızgara tava gibi yerine sabitlenen bariyerlerin kullanıldığı ve raf yüzeyinde sınırlı boşluklara sahip olan raftır. 8

9 Dolu yüzeylerin( ızgara tava, delikli saç tava veya diğer tip) raf içine yerleştirilerek sabitlemesidir. Dolu yüzey raf alanı; raf modülünün çevresi boyunca veya yüklerin gerekli boşlukları kapattığı alan olarak tanımlanır. 9

10 Dolu yüzey rafların alanı 1.9m² ve altında ise açık raf olarak tanımlanır. Izgara tava, delikli saç tava veya diğer raf malzemeleri üzerindeki boşlukların alanı, %50 den fazla ise ve yükler arasında gerekli boşluklar sağlanıyorsa açık raf olarak tanımlanır. Izgara Tava (Wire mesh) Açık Raf(Open Rack) 10

11 Ürün sınıflandırma ve buna bağlı olarak yangından korunma gereklilikleri her bir depolama birimi (örn.yığma yük, paletli yük vb.) baz alınarak belirlenmelidir Depolanan ürün ve palet gibi ürünün ambalajını oluşturan malzemelerin tipi ve miktarı, bu ürünlerin yangın tehlike sınıfı belirlenirken dikkate alınmalıdır. Ahşap palet üstü çift, üç kat oluklu mukavva karton içinde metal plakalar (Sınıf I) 11

12 Sınıf II Sınıf III Sınıf IV Kartonlu Genleşmemiş A Grubu Plastik Kartonlu Genleşmiş A Grubu Plastik Açıkta Genleşmiş A Grubu Plastik

13 Sınıf III ürünlerin sınırlı miktarda A ve B Grubu plastik içermesine izin verilir. (%5 veya daha az ağırlıkta genleşmemiş plastik veya hacimsel olarak %5 veya daha az genleşmiş plastik ) A Eğer ürün tek tip plastik içeriyorsa %5 sınırı sadece bir plastik tipine uygulanır. (Genleşen veya genleşmeyen) ancak her ikisine de uygulanamaz. Eğer hem genleşmiş, hem de genleşmemiş tip plastik bulunan karışık haldeki ürünler varsa e ve ilgili şekillere bakılmalıdır Genleşen ve genleşmeyen plastik gruplarının her ikisini de içeren karışık haldeki Sınıf III ürünler karton, kutu veya kasa içerisinde ise Şekil (a) ya veya açıkta ise Şekil (b) ye uygun olmalıdır. 13

14 Aşağıdaki kriterlerden herhangi birine uyan paletli veya paletsiz bir ürün Sınıf IV olarak tanımlanır. (1) Kısmen veya tamamen B grubu plastikten oluşan (2) Serbest-akışkan içeren A grubu plastik malzemeler (3) Kartonlu, veya ahşap kasa içerisinde, ağırlıkça %5 ten fazla ve %15 ten az Grup A genleşmemiş plastik içeren. (4) Kartonlu, veya ahşap kasa içerisinde, hacimsel %5-%25 arası A grubu genleşmiş Grup A Plastik içeren (5) Kartonlu, veya ahşap kasa içerisinde, karışık olarak Şekil (a) ya uygun oranlarda genleşmiş ve genleşmemiş plastik içeren (6) Açıkta, ağırlıkça %5-%15 arası A grubu genleşmemiş Grup A plastik içeren. (7) Açıkta, karışık olarak Şekil (b) ye uygun oranlarda genleşmiş ve genleşmemiş Grup A plastik içeren 14

15 A grubu Genleşmeyen Plastikler için Ağırlık % si A Grubu Plastik A Grubu Genleşmiş IV III A Grubu Plastik için Hacimsel % 15

16 A grubu Genleşmeyen Plastikler için Ağırlık % si A Grubu Genleşmemiş A Grubu Genleşmiş IV III A Grubu Genleşmiş Plastik için Hacimsel % si 16

17 * Plastik, Elastomer ve Kauçuk Sınıflandırılması Plastikler, elastomerler ve kauçuk Grup A, Grup B, veya Grup C olarak sınıflandırılmalıdır * Grup A. Aşağıdaki malzemeler Group A Plastik olarak tanımlanır: (5) Selülozikler (cellulose acetate, cellulose acetate butyrate, ethyl cellulose) (8) Doğal Kauçuk (Natural rubber)(genleşmiş ise) (10) Naylon (nylon 6, nylon 6/6) (20) PVF (polyvinyl fluoride) * Grup A plastikler genleşmiş veya genleşmemiş olarak ayrılmalıdır.

18 Aşağıdaki kriterlerden herhangi birine uyan paletli veya paletsiz bir ürün Genleşmiş Grup A Plastik olarak tanımlanır: (1) Kartonlu, veya ahşap kasa içerisinde, hacimsel olarak %40 ın üzerinde Genleşmiş Grup A Plastik içeren (2) Açıkta, %25 üzerinde Genleşmiş Grup A Plastik içeren Açıkta Genleşmiş Grup A Plastik 18

19 Aşağıdaki kriterlerden herhangi birine uyan paletli veya paletsiz bir ürün genleşmemiş Grup A Plastik olarak tanımlanır: (1) Kartonlu, veya ahşap kasa içerisinde, ağırlıkça %15 in üzerinde Genleşmemiş Grup A Plastik içeren %Ağırlık= Palet yükte plastik ağırlığı / Palet dahil toplam ağırlık Ahşap palet üstü kartonlu genleşmemiş plastik (polistren bardak) (2) Kartonlu, veya ahşap kasa içerisinde, hacimsel olarak %25-%40 arası Genleşmiş Grup A Plastik içeren 19

20 20 (3) Kartonlu veya ahşap kasa içerisinde, Şekil a ya uygun oranlarda karışık olarak genleşmiş ve genleşmemiş Grup A plastik içeren (4) Açıkta, ağırlıkça %15 ten fazla genleşmemiş Grup A Plastik içeren (5) Açıkta, hacimce %5-%25 arası genleşmiş Grup A plastik içeren (6) Açıkta, Şekil b ye uygun oranlarda karışık olarak genleşmiş ve genleşmemiş Grup A plastik içeren

21 Grup B. Aşağıdaki malzemeler Grup B olarak sınıflandırılmalıdır. (1) Cellulosics(cellulose acetate, cellulose acetate butyrate, ethyl cellulose) (2) Kloropren Kauçuk (Chloroprene rubber) (3) Floroplastikler (Fluoroplastics, ECTFE ethylenechlorotrifluoro-ethylene copolymer; ETFE ethylenetetrafluoroethylene-copolymer; FEP fluorinated ethylene-propylene copolymer) (4) Doğal Kauçuk(genleşmemiş) (5) Naylon (nylon 6, nylon 6/6) (6) Silikon kauçuk

22 Grup C. Aşağıdaki malzemeler Grup C olarak sınıflandırılır: (1) Floroplastikler(PCTFE polychlorotrifluoroethylene; PTFE polytetrafluoroethylene) (2) Melamine (melamine formaldehyde) (3) Fenolik (Phenolic) (4) PVC (polyvinyl chloride flexible PVCs with plasticizer content up to 20 percent) (5) PVDC (polyvinylidene chloride) (6) PVDF (polyvinylidene fluoride) (7) PVF (polyvinyl fluoride) (8) Üre (urea formaldehyde)

23 Aynı binada iki veya daha fazla farklı tehlike sınıfında mahal bulunması halinde aşağıdakiler uygulanır: (1) İki farklı tehlike sınıfına ait mekan, yanındaki mahaldeki sprinklerin patlamaması için ısıyı geciktirmek üzere, fiziksel olarak bir bariyer veya bölme kullanılarak ayrılmadıysa, tasarım kriteri daha yüksek olan mahale ait sprinkler sistemi çevresi boyunca 4.6m genişletilmelidir. Depo 4.6m Üretim Alanı 23

24 (2) Bitişik mahaldeki sprinklerin ısı yayılımı ile patlamasını geciktirecek yeterlilikte bir bölme, bir duman perdesi veya bir koridorun üstünde ve daha tehlikeli olan bölüme yatayda 0.6m mesafede bir bariyer ile ayrılmışsa 12.3.(1) maddesi uygulanmaz. Daha Tehlikeli Alan Duman Perdesi veya Bariyer Zemin 24

25 (3) Daha tehlikeli olan mahalin tavan yüksekliği ile bitişik mahalin tavanı arasında en az 0.6m yükseklik farkı varsa ve bu yükseklik farkı daha tehlikeli olan bölümün altında bulunan bir koridor ile yatayda 0.6m mesafede ayrılmışsa 12.3.(1) maddesi uygulanmaz. Daha Tehlikeli Mahal 60cm 25

26 Bölüm 12 veya Bölüm 14 ile Bölüm 20 arasındaki kriterlere göre tasarlanan ESFR sprinklerin aşağıdaki tehlikelerin herhangi birinin korunması için kullanılmasına izin verilir. (1) Düşük tehlike mahaller (2) Orta tehlike mahaller (3) Bölüm 13 e göre OH1, OH2, EH1, ve EH2 tasarımlı herhangi bir depolama Bölüm 12 veya Bölüm 14 ile Bölüm 20 arasındaki kriterlere göre tasarlanan hızlı tepkili CMSA sprinklerin aşağıdaki tehlikelerin herhangi birinin korunması için kullanılmasına izin verilir. (1) Düşük Tehlike Mahaller (2) Orta Tehlike Mahaller (3) Bölüm 13 e göre OH1, OH2, EH1, ve EH2 tasarımlı herhangi bir depolama Bölüm 12 veya Bölüm 14 ile Bölüm 20 arasındaki kriterlere göre tasarlanan standart tepkili CMSA sprinklerin aşağıdaki tehlikelerin herhangi birinin korunması için kullanılmasına izin verilir. (1) Orta Tehlike Mahaller (2) Bölüm 13 e göre OH1, OH2, EH1, ve EH2 tasarımlı herhangi bir depolama 26

27 * Yoğunluk/alan metodu veya oda tasarım metodu kullanılırken, dışındaki durumlarda, ve ya göre sprinkler ile korunmayan asma tavan içi boşlukların bulunduğu binanın o bölümünde operasyon alanı en az 280m² olmalıdır.

28 13.1 Depolama yüksekliği 3.7m ye kadar karışık depolama. Genel Bu bölüm aşağıdaki durumlardan herhangi birine uygulanır. (1) Sınıf I IV için 3.7m ye kadar karışık depolama (2) 3.7m ye kadar Grup A plastik için karışık depolama (3) 3.7m ye kadar kauçuk lastikler için karışık depolama (4) 3.7m ye kadar rulo kağıt için karışık depolama (5) ve e göre Sınıf I IV için 3.7m ye kadar karışık depolama (6) ve e göre 1.5m ye kadar Grup A plastik depolama 28

29 NFPA13 ün izin verdiği montaj kriterleri ve Bölüm 11 de OH1, OH2, EH1, EH2 için istenen yoğunluk/alan tasarım kriterleri ve düzeltme faktörleri bu bölümde uygulanmalıdır. Tablo e göre karışık depolanması ve e göre 3.7m ye kadar Sınıf I-IV ürünlerin depolanması ve e göre Grup A Plastik ürünlerin 1.5m ye kadar depolanması

30 Bölüm 16 daki tek, çift ve çoklu raflar için tavan tasarım kriteri olarak, te tariflenen açık raf düzeni baz alınmıştır.

31 m veya daha alçak yüksekliğe sahip ancak «karışık depolama» tanımına uymayan sabit dolu yüzey raflar üzerindeki depolamalarda, raf arası sprinkler ya göre yapılmalı ve tavan sprinkler koruması Bölüm 13 e göre yapılmalıdır Karışık Depolama Tanımı: Depolama yüksekliğinin 3.7m yi geçmediği, bina alanının %10 unda veya en fazla 372m² lik sprinkler ile korunmuş bir alanda teşkil edilmiş olan (hangisi büyükse), her bir depolama birim büyüklüğünün 93m² yi geçmediği ve yakınındaki depolama alanından en az 7.6m uzaklık ile ayrıldığı depolama. 31

32 * Tek veya çift sıralı dolu yüzey rafı olmayan ve yüksekliği 6.1m yi geçen depolamalarda, veya dolu yüzeyli çok sıralı raflarda, tek veya çift sıralı raflarda 7.6m ye kadar depolamada, raf arası sprinkler deflektörü ile yükün en üst seviyesi arasında en az 150mm boşluk sağlanmalıdır. (A) Sprinkler su dağılımı yatay raf elemanları ile engellenmemelidir Çok sıralı raflarda raf arası sprinkler deflektörü ile yükün en üst seviyesi arasında en az 152mm boşluk sağlanmalıdır. (A) Sprinkler su dağılımı yatay raf elemanları ile engellenmemelidir. 32

33 Dolu yüzey rafların CMSA sprinkler ile sadece tavandan korunmasına, dolu yüzey rafların ya göre raf arası sprinkler ile korunmadığında, izin verilmez Dolu yüzey raflar kullanıldığında, dolu yüzey rafların her seviyesinin altına raf arası sprinkler eklenmelidir Dolu yüzey rafların ESFR sprinkler ile sadece tavandan korunmasına, dolu yüzey raflar ya göre raf arası sprinkler ile korunmadığında, izin verilmez Dolu yüzey raflar kullanıldığında, dolu yüzey rafların her seviyesinin altına raf arası sprinkler eklenmelidir. 33

34 * Boyuna yük boşlukları arasına raf arası sprinkler monte edildiğinde, sprinkler arası max.mesafe kuralları da dikkate alınarak, yük kesişim boşluklarına sprinkler yerleşimi yapılmalıdır Yüksekliği 7.6m yi geçen depolamalarda, yük boşlukları arasındaki raf-arası sprinklerin deflektörü yatay traversin alt seviyesi veya altında kalacak şekilde ve raf ayaklarına en az 76mm mesafede yerleştirilmeldir.

35 Tek, Çift ve Çok Sıralı Raflarda Grup A Plastik ürünlerin 7.6m ye kadar depolandığı ve tavan ile depolama arasındaki açıklığın 3.1m den az olduğu Kontrol Modlu Yoğunluk/Alan Sprinkler Koruma Kriteri * 1.5 m den az Depolama. Grup A plastiklerin 1.5m nin altında depolanması durumunda, Bölüm 13 teki karışık depolama için sprinkler tasarım kuralları geçerlidir Karışık depolama tanımına uymayan 1.5m den alçak olan dolu yüzey raflarda depolama durumunda, tavan sprinkler koruması Bölüm 13 e göre yapılarak, e göre raf arası sprinkler koruması yapılmalıdır. 35

36 * Açıkta Genleşmiş Grup A Plastiklerin Korunması A grubu plastiklerin ila göre tek sıra, çift sıra ve çok sıralı raflarda depolanmasına izin verilir Max. depolama yüksekliği 9.1m olmalıdır Max. tavan yüksekliği 12.2 m olmalıdır Sprinkler orta sıcaklıkta ESFR K-25.2 (360), aşağı bakan tipte sprinkler olmalıdır.

37 Tasarım alanı en kritik hidrolik alandaki 12 adet sprinklerden oluşmalıdır En düşük tasarım basıncı uygulanabilir depolama ve tavan yüksekliğine bağlı olarak aşağıda belirtildiği üzere 2.1bar veya 4.1 bar olmalıdır. a) 2.0 bar m ye kadar depolama, max.tavan yüksekliği 9.1m b) 4.1 bar m ye kadar depolama, max.tavan yüksekliği 12.2m Koridor genişliği en az 2.4 m olmalıdır Rafların alınları arasına, 9.5mm tahta, sunta veya 0.7mm metal plaka veya eşdeğeri malzeme ile raf alınlarına 5m aralıklarla dikey dolu yüzey bariyer koyulmalıdır.

38 Dikey bariyer döşeme zemininden en fazla 10cm mesafeden başlamalı ve depolamanın üst seviyesine kadar devam etmelidir Dikey bariyerler arasındaki depolama ve koridorların plan alanı 11.52m² yi geçemez Dikey bariyer yük boşlukları boyunca uzatılmalıdır Ürünün dikey bariyerden koridor tarafına doğru 10cm taşmasına müsaade edilir.

39 * Açıkta Genleşmiş A Grubu Plastiklerin Korunması ila a göre açıkta genleşmiş Grup A plastiklerin tek sıra, çift sıra ve çok sıralı raflarda depolanmasına izin verilir Max. depolama yüksekliği 11 m olmalıdır Max.tavan yüksekliği 12 m olmalıdır Sprinkler orta sıcaklıkta ESFR K-25.2 (360), aşağı bakan tipte sprinkler olmalıdır Tasarım alanı en kritik hidrolik alandaki 12 adet sprinklerden oluşmalıdır En düşük tasarım basıncı en az 4.1 bar olmalıdır.

40 Koridor genişliği en az 2.4 m olmalıdır Rafların alınları arasına, 9.5mm tahta, sunta veya 0.7mm metal plaka veya eşdeğeri malzeme ile raf alınlarına 5m aralıklarla dikey dolu yüzey bariyer koyulmalıdır Dikey bariyer döşeme zemininden en fazla 10cm mesafeden başlamalı ve depolamanın üst seviyesine kadar devam etmelidir Dikey bariyerler arasındaki depolama ve koridorların plan alanı 11.5 m² yi geçemez Dikey bariyer boyuna yük boşlukları boyunca uzatılmalıdır Ürünün dikey bariyerden koridor tarafına doğru 10cm taşmasına müsaade edilir.

41 41

42 Hidrolik Rapor * Genel Hidrolik hesap sayfaları, özet sayfa, grafik, su besleme analizi, nokta analizi ve detaylı çalışma sayfalarını kapsayacak şekilde formları içermelidir Bilgiler sırasıyla Şekil (a) ila Şekil (d) de gösterildiği gibi sunulmalıdır. 42

43 43

44 Boru çapı siyah veya galvaniz çelik borularda 25mm den az olamaz. Bakır, prinç ve paslanmaz çelik veya sprinkler servisi için listeli metal olmayan borularda ( ve de izin verilen) 20mm den az olamaz * Diğer NFPA standartlarında aksi belirtilmediği durumda, hidrolik hesaplar Hazen Williams veya Darcy Weisbach formülüne göre yapılırsa su akış hızı limiti yoktur. 44

45 Raf arası sprinkler boru çapları hidrolik hesapla belirlenmelidir Aynı koruma alanındaki raf arası sprinkler için su ihtiyacı tavan sprinkler su ihtiyacına bağlantının yapıldığı noktada eklenmelidir İhtiyaç daha yüksek basınca balanslanmalıdır Raf arası ve su perdeleri için sprinkler su ihtiyacı tavan sprinklerine bağlantının yapıldığı noktada eklenmelidir. Su ihtiyaçları daha yüksek basınca balanslanmalıdır. (Bkz. Bölüm 8)

46 Sprinkler ve bina içi hortum sistemleri su ihtiyacına eklenmesi gereken dış saha hortum sistemleri su ilavesi, sistem şehir şebeke bağlantısı veya hidrant bağlantı noktasından hangisi sprinkler kolonuna daha yakın ise o noktadan eklenmelidir. Sistem Kontrol Vanası Hidrant Şehir Kesme Vanası Şehir Şebekesi 46

47