Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 29, Ağustos 2016, s

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 29, Ağustos 2016, s"

Transkript

1 Akademk Sosyal Araştırmalar Dergs, Yıl: 4, Sayı: 29, Ağustos 2016, s Yayın Gelş Tarh / Artcle Arrval Date Yayınlanma Tarh / The Publshed Date Yrd. Doç. Dr. Nurgün TOPALLI Bozok Ünverstes, İktsad ve İdar Blmler Fakültes, Iktsad Gelşme Ve Uluslararas Iktsat nurgun.topall@bozok.edu.tr G20 ÜLKELERİNDE İHRACAT, BEŞERİ SERMAYE VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: PANEL NEDENSELLİK ANALİZİ Öz Bu çalışmada G20 ülkelernden Arjantn, Brezlya, Çn, Hndstan, Japonya, Güney Kore ve Türkye çn hracat, beşer sermaye ve ekonomk büyüme arasındak lşk dönem çn panel eşbütünleşme test ve nedensellk analz kullanılarak ncelenmştr. Değşkenler arasındak nedensellk lşks, Emrmahmutoğlu ve Köse (2011) ve Dumtrescu ve Hurln (2012) nedenselk testler le analz edlmştr. Panel eşbütünleşme test sonucunda değşkenler arasında uzun döneml eş-bütünleşme lşks olduğu tespt edlmştr. Emrmahmutoğlu ve Köse (2011) le Dumtrescu ve Hurln (2012) nedensellk test sonuçları ekonomk büyüme ve hracat arasında çft yönlü nedensellk olduğunu göstermştr. Ekonomk büyüme ve sağlık harcamaları arasında da çft yönlü nedensellk olduğu bulgusu elde edlmştr. Bu çalışmanın sonuçları bu ülkelerde ger-besleme hpoteznn geçerl olduğunu desteklemektedr. Ayrıca sağlık harcamalarındak artış ekonomk büyümeye neden olmakta ve gelr düzeynn artması sağlık harcamalarını artırmaktadır. Anahtar kelmeler: İhracat, beşer sermaye, ekonomk büyüme, panel eşbütünleşme test, panel nedensellk

2 THE RELATIONSHIP BETWEEN EXPORT, HUMAN CAPITAL AND ECONOMIC GROWTH IN G20 COUNTRIES: PANEL CAUSALITY ANALYSIS Abstract In ths study, the relatonshp between export, human captal and economc growth s nvestgated n G20 countres for Argentna, Brazl, Chna, Inda, Japan, South Korea and Turkey for the perod , usng panel contegraton test and panel causalty analyss. The causal relatonshp between varables s analyzed by Emrmahmutoglu and Köse (2011) and Dumtrescu and Hurln (2012) causalty tests. Accordng to panel contegraton test t s obtaned that there s long run contegraton among the varables. Emrmahmutoğlu and Köse (2011) and Dumtrescu and Hurln (2012) causalty test results show that there s b-drectonal causalty relatonshp between economc growth and export. It s found that there s b-drectonal causalty between economc growth and health expendture, too. The result of ths study supports that feed-back hypothess s vald for these countres. Furthermore, the ncrease of health expendture leds to economc growth and ncrease n level of ncome boosts health expendture. Keywords: Export, human captal, economc growth, panel contegraton, panel causalty GİRİŞ Ekonomk büyüme, beşer sermaye ve hracat arasındak lşk ekonom lteratüründe önemn koruyan br konudur. Ülkelern gelşmşlk düzeylernn farklılığını açıklamaya yönelk brçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalarda gelşmş ve gelşmekte olan ülkelerdek ekonomk büyümenn belrleycler tespt edlmeye çalışılmıştır. İhracat ve ekonomk büyüme arasındak lşk 1960 lı yıllardan sonra yoğunluk kazanırken, beşer sermaye ve ekonomk büyüme arasındak lşk 1980 l yıllarda çsel büyüme modeller le açıklanmaya başlanmıştır. İçsel büyüme modeller analzlerne artan getr, aksak rekabet, tekel koşulları, teknolojk gelşme, beşer sermaye faktörü gb unsurları dâhl ederek neo-klask modeln eksklklern gdermeye çalışmışlardır (Doğan, 2014: 372). İçsel büyüme modeller Romer (1986, 1990), Lucas (1988) ve Barro (1990) çalışmalarına dayanmaktadır. Bu modellerde beşer sermaye ve hracat ekonomk büyümenn temel dnamkler olarak kabul edlmektedr. Beşer sermaye teknolojk ve blmsel blgnn üretlmesn sağlamakta, teknolojk süreçte yen ürünler ve yen fkrler üretmektedr. Bu nedenle ekonomk büyüme beşer sermayeye bağlı olmaktadır (Becker vd., 1994: 324). Aynı zamanda beşer sermaye taşma-yayılma(spllover) kazançları sağlayarak hem beşer hem de fzk sermaye yatırımlarını artırmakta bu se ekonomk büyümey olumlu etklemektedr (Barro, 1991: 409). Son yıllarda ekonomk büyümenn öneml br belrleycsnn beşer sermaye olduğu genel kabul görmektedr. Beşer sermayenn faktör vermllğn artırdığı, yen fkrlern bulunmasında ve teknolojk gelşmede öneml br faktör olduğu düşünülmektedr. Ülkedek beşer sermaye stokunun artması ülkenn teknolojy oluşturma, teknoloj kullanma ve teknoloj yayma kapastesn artırablmektedr (Romer, 1990:

3 71). Beşer sermaye stokunun se eğtm ve sağlıkla lşkl olduğu blnmektedr. Ülkelern ekonomk olarak büyüdükçe sağlık düzeylernn de arttığı kabul edlmektedr. Ekonomk büyüme breylern gelrlern artırmakta daha y beslenme şartları sağlayarak sağlıklı yaşam koşullarının oluşmasına neden olmaktadır. Ayrıca ekonomk büyüme le brlkte ülkedek yoksulluk azalmakta, tıbb teknolojler ve sağlık hzmetler artmaktadır. Bu faktörler se beşer ve fzk sermaye stokunu artırarak ekonomk büyüme neden olmaktadır (Taban, 2006: 33; Dağdemr, 2009: 76-77). İhracat se ülkenn kaynak kullanımında etknlk sağlamakta, frmalara kapaste kullanma becers kazandırmaktadır. Ülkenn dış pyasalara açılmasıyla brlkte hem tcarete konu olan hem de tcaret dışı sektörlerde rekabetç br yapı oluşturmaktadır. Ayrıca hracat ölçek ekonomler sağlayarak poztf dışsallıklara neden olmaktadır. İhracatın ekonomk büyüme üzerndek dğer br olumlu etks se teknoloj transfernn sağlanmasında öneml br araç olmasıdır (Hye vd., 2013, 654). Amprk lteratürde beşer sermaye ve ekonomk büyüme lşks genel olarak gelr, eğtm ve sağlık göstergeler kullanılarak analz edlmektedr. İhracat ve ekonomk büyüme arasındak lşk se hracata dayalı büyüme, büyümeye dayalı hracat, ger besleme etks ve lşknn olmadığı durum olmak üzere ncelenmektedr. Değşkenler arasındak lşknn varlığı ve lşknn yönü poltkacılar çn öneml çıkarımlar çermektedr. Hem gelşmş hem de gelşmekte olan ülkelern ülkeler açısından ekonomk büyümey etkleyen faktörlern belrlenmes güncellğn koruyan br konudur. Bu çalışmanın amacı Arjantn, Brezlya, Çn, Hndstan, Japonya, Güney Kore ve Türkye ülkelernn dönem çn ekonomk büyüme, hracat ve beşer sermaye gösterges olarak sağlık harcamaları değşkenler arasındak lşknn ncelenmesdr. G20 ye üye olan bu ülkelern seçlme neden bu ülkelern ekonomk büyümelernde hracatın ve beşer sermayenn olumlu katkıları olduğu yönündek görüşlerdr. Analz başlangıç yılı verlern elde edleblrlğne göre seçlmştr. Çalışmada değşkenler arasında eşbütünleşme lşksnn olup olmadığı Westerlund ve Edgerton (2007) eşbütünleşme test le sınanmıştır. Değşkenler arasındak lşknn nedensellk yönü Emrmahmutoğlu ve Köse (2011) nedensellk test ve Dumtrescu ve Hurln (2012) nedensellk test kullanılarak analz edlmştr. Konu le lgl yapılan çalışmaların büyük br bölümünde beşer sermaye gösterges olarak eğtm verler kullanılmıştır. Bu çalışmada beşer sermaye gösterges olarak sağlık harcamaları terch edlmştr. Ayrıca çalışmada k farklı nedensellk sonuçlarına yer verlerek karşılaştırma yapılmıştır. Çalışma beş bölümden oluşmaktadır. İknc bölümde hracat, beşer sermaye ve ekonomk büyüme le lgl lteratür özetlenmştr. Üçüncü bölümde ver ve yöntem üzernde durulmuştur. Dördüncü bölümde elde edlen bulgulara yer verlmştr. Sonuç bölümünde se elde edlen bulgular doğrultusunda genel br değerlendrme yapılmıştır. 2. LİTERATÜR Konu le lgl yapılan çalışmaları k gruba ayırarak ncelemek mümkündür. İlk grup çalışmalarda hracat ve ekonomk büyüme lşks ncelenmştr. İknc grup çalışmalarda se beşer sermaye ve ekonomk büyüme lşks ncelenmştr. İhracat ve ekonomk büyüme lşksn nceleyen çalışmaların br bölümünde hracattan ekonomk büyümeye doğru tek yönlü nedensellk lşks olduğu bulgusu elde edlmştr. Thornton (1996) da Mekska nın dönem Johansen Eşbütünleşme ve Granger nedensellk analz le test edlmştr. Çalışma sonucunda hracat ve ekonomk büyüme değşkenlernn uzun dönemde eş-bütünleşk olduğu ve hracattan ekonomk büyümeye doğru 195

4 tek yönlü nedensellk lşks olduğu bulgusu elde edlmştr. Hye vd. (2013) çalışmasında Pakstan ve Bangladeş n dönem; Hndstan ve Sr-Lanka nın dönem, Nepal n dönem ve Butan ın dönem ARDL yöntem le ncelenmştr. Çalışmada nedensellk lşks VECM model kullanılarak test edlmştr. Çalışma sonucunda hracata dayalı büyüme modelnn Pakstan dışındak tüm ülkelerde geçerl olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca büyümeye dayalı hracat modelnn Bangladeş dışındak ülkelerde geçerl olduğu tespt edlmştr. Dğer taraftan Gokmenoğlu vd. (2015) çalışmasında Kosta Rka nın dönem Johansen Eşbütünleşme test ve Granger nedensellk analz kullanılarak ncelenmş ve ekonomk büyümeden hracata doğru tek yönlü nedensellk olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmaların büyük br bölümünde (Ramos (2001), Mchels ve Zestos (2004), Konya (2006), Hsao ve Hsao (2006), Awokuse (2007), Cannng ve Pedron (2008), Yardımcıoğlu ve Gülmez (2013), Drtsak ve Stakaks (2014), Shahbaz ve Mohammad (2014)) değşkenler arasında çft yönlü nedensellk olduğu bulgusu tespt edlmştr. Bazı çalışmalarda se karma sonuçlar elde edlmştr. Örneğn Konya (2004) çalışmasında 25 OECD üyes ülkenn reel hracat ve reel GSYİH vers Granger nedensellk test le sınanmıştır. Çalışma sonucunda Lüksemburg ve Hollanda da hracat ve ekonomk büyüme arasında nedensellk lşksnn olmadığı; İzlanda da hracatın ekonomk büyümeye neden olduğu (hracata dayalı büyüme); Kanada, Japonya ve Kore de büyümenn hracata neden olduğu (büyümeye dayalı hracat); İsveç ve İngltere de hracat ve ekonomk büyüme arasında çft yönlü nedensellk olduğu bulgusu elde edlmştr. Shıraz ve Abdul-Manap (2005) çalışmasında beş Güney Asya ülkesnn reel hracat, reel thalat ve reel GSYİH verler ncelenmştr. Çalışma sonucunda Sr Lanka harç dğer dört ülkede hracat ve büyüme arasında uzun döneml lşk olduğu tespt edlmştr. Nedensellk test sonuçlarına göre se, Bangladeş ve Nepal de hracat ve ekonomk büyüme arasında çft yönlü nedensellk, Pakstan da hracattan ekonomk büyümeye doğru tek yönlü nedensellk olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sr Lanka ve Hndstan da se lgl değşkenler arasında nedensellk lşks elde edlememştr. Konya (2006) çalışmasında 24 OECD üyes ülkenn dönem ncelenmştr. Çalışma sonucunda Belçka, Danmarka, İzlanda, İrlanda, İtalya, Yen Zelanda, İspanya ve İsveç ülkelernde hracattan ekonomk büyümeye doğru; Avusturya, Fransa, Yunanstan, Japonya, Mekska, Norveç ve Portekz de ekonomk büyümeden hracata doğru nedensellk lşks tespt edlmştr. Ayrıca Kanada, Fnlandya ve Hollanda da hracat ve ekonomk büyüme arasında çft yönlü nedensellk olduğu sonucuna ulaşılırken, Avusturalya, Kore, Lüksemburg, İsvçre, İngltere ve Amerka da değşkenler arasında nedensellk lşks elde edlememştr. Taş (2013) çalışmasında Türkye nn le dönemlerne at hracat, thalat ve ekonomk büyüme değşkenler arasındak lşk Granger nedensellk test le sınanmıştır. Türkye çn yılları arasında thalata dayalı büyümenn, yılları arasında se hracata dayalı büyüme stratejsnn geçerl olduğu bulgusu elde edlmştr. Drtsak (2013) çalışmasında VECM model ve Granger nedensellk test kullanılarak Yunanstan ın dönem çn ekonomk büyüme, hracat ve kamu borçları analz edlmştr. Elde edlen bulgular lgl dönemde Yunanstan da kısa dönemde hracat ve ekonomk büyüme arasında nedensellk lşks olmadığını, uzun dönemde se hracattan ekonomk büyümeye doğru nedensellk lşks olduğunu göstermştr. Tang vd. (2015) çalışmasında Hong Kong, Güney Kore, Sngapur ve Tayvan olmak üzere dört Asya ülkesnde hracat ve ekonomk büyüme lşks MWALD test kullanılarak analz edlmştr. Çalışma sonucunda Hong Kong ve Sngapur da hracat ve ekonomk büyüme arasında çft yönlü nedensellk lşks elde edlrken, Güney Kore ve 196

5 Tayvan da ekonomk büyümeden hracata doğru tek yönlü nedensellk lşks olduğu tespt edlmştr. Dğer taraftan üç değşkenl model kullanıldığında se tüm ülkelerde değşkenler arasında çft yönlü nedensellk bulgusu elde edlmştr. Beşer sermaye ve ekonomk büyüme lşksn nceleyen çalışmaları k gruba ayırmak mümkündür. İlk grup çalışmalarda beşer sermaye değşken olarak eğtm harcamaları, eğtm kurumlarına kayıt oranları kullanılmaktadır. İknc grup çalışmalarda se sağlık hzmetler le ekonomk büyüme arasındak lşk analz edlmektedr. Sağlık hzmetler ve ekonomk büyüme lşksn nceleyen çalışmaların büyük br bölümünde (Htrs ve Posnett (1992), Knowles and Owen (1995), Bloom vd. (2001), Mayer (2001), McDonald ve Roberts (2002), Kar ve Ağır (2003), Bloom vd. (2004), Gupta ve Mtra (2004), Lı ve Huang (2009), Tıraşoğlu ve Yıldırım (2012), Ak (2012), Yardımcıoğlu (2012), Çalışkan vd. (2013), Akntunde ve Satope (2013)) sağlık ve ekonomk büyüme arasında poztf ve anlamlı lşk olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ancak Hansen ve Kng (1996), Taban (2006), Mehrara ve Musa (2011) çalışmalarında se sağlık ve ekonomk büyüme arasında lşk olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Lı ve Huang (2009) çalışmasında panel ver modeller kullanılarak Çn n 28 lnn dönem analz edlmştr. Çalışma sonucunda sağlık ve eğtmn ekonomk büyüme üzernde poztf etkler olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca eğtm kaltes le ekonomk büyüme arasında güçlü br lşk olduğu tespt edlmştr. 5 Asya ülkesnn ncelendğ Narayan vd. (2010) çalışmasında panel brm kök, yapısal kırılmalı panel eşbütünleşme test kullanılmıştır. Çalışmada kş başına reel GSYİH, sağlık harcamalarının GSYİH çndek payı, hracatın GSYİH çndek payı, thalatın GSYİH çndek payı, sabt sermaye yatırımlarının GSYİH çndek payı, Ar-Ge harcamalarının GSYİH çndek payı, eğtm harcamalarının GSYİH çndek payı değşkenler kullanılmıştır. Hndstan, Endonezya, Nepal, Sr Lanka, Tayland ın dönemnn ncelendğ çalışma sonucunda sağlık değşkenn, yatırım değşkennn, hracat değşkennn, eğtm ve AR-GE y çeren değşkenn ekonomk büyümey poztf olarak etkledğ bulgusu elde edlmştr. Dğer taraftan 21 OECD üyesnn dönemnn panel Granger nedensellk yöntem le ncelendğ Hartwg (2010) çalışması sonucunda sağlık sermayesnn uzun dönem ekonomk büyümey artırmadığı sonucuna ulaşılmıştır. 197 Wang (2011) çalışmasında 31 ülkenn dönem çn sağlık hzmetler harcaması ve ekonomk büyüme arasındak lşk panel yöntem kullanılarak ncelenmştr. Çalışma sonucunda sağlık harcamalarının ekonomk büyümey teşvk ederken, ekonomk büyümenn sağlık hzmet harcamalarını azalttığı bulgusu elde edlmştr. Gong vd. (2012) çalışmasında Çn n 28 l çn sağlık yatırımlarının ve sağlık sermayesnn fzk sermaye yatırımları ve ekonomk büyüme üzerndek etks ncelenmştr. Çalışma sonucunda ekonomk büyümenn hem sağlık sermaye büyüme oranı hem de sağlık düzey le lşkl olduğu bulgusu elde edlmştr. Lago-Penas vd. (2013) çalışmasında 31 OECD üyes ülkesnn gelr ve sağlık harcaması arasındak lşk analz edlmştr. Kısa ve uzun dönem esneklklern hesaplandığı çalışma sonucunda uzun dönem gelr esneklğnn bre yakın olduğu ayrıca sağlık harcamalarının trend hareketlernden daha çok devrev dalgalanmalara duyarlı olduğu bulgusu elde edlmştr. Hosoya (2014) çalışmasında çsel büyüme model kullanılarak kamu sağlık altyapı yatırımlarının ekonomk büyüme üzerndek etks ncelenmştr. Çalışma sonucunda kamu sağlık altyapı yatırımlarının düşük gelrl ülkelern büyüme poltkalarında öneml br role sahp olduğu bulgusu elde edlmştr.

6 3. VERİ VE YÖNTEM Çalışmada Arjantn, Brezlya, Çn, Hndstan, Japonya, Güney Kore ve Türkye olmak üzere 7 ülkenn dönem yıllık verler kullanılmıştır. Başlangıç ve btş yılı verlern elde edleblrlğne göre seçlmştr. Bu ülkelernn seçlme neden bu ülkelern ekonomk büyüme sürecnde hracat ve beşer sermayenn olumlu etkler olduğu yönündek öngörülerdr. Çalışmada kş başına reel kş başına Gayrsaf Yurtç Hâsıla (GSYİH), mal ve hzmet hracatının GSYİH çndek payı, sağlık harcamalarının GSYİH çndek payı serler kullanılmıştır. Değşkenlern yorumunu kolaylaştırmak amacıyla serlern logartmk haller kullanılmıştır. Tablo 1: Değşkenlern Tanımlanması Değşkenler Açıklama Kaynak LPGDP Kş başına reel GSYİH (2005 yılı dolar fyatlarla) Dünya Bankası LEXP Mal ve Hzmet İhracatı (% GSYİH) Dünya Bankası LHEALTH Sağlık Harcamaları (%GSYİH) Dünya Bankası 198 Çalışmada lk olarak panel oluşturan değşkenler arasında ve modelde yatay kest bağımlılığının olup olmadığı test edlmştr. Bu k test uygulanacak brm kök ve eşbütünleşme testlernn seçmnde etkl olmaktadır. Elde edlen sonuçlar doğrultusunda yatay kest bağımlılığını dkkate alan knc nesl CADF brm kök test, Westerlund ve Edgerton (2007) eşbütünleşme test uygulanmıştır. Değşkenler arasındak nedensellk lşk Emrmahmutoğlı ve Köse (2011), Dumtrescu ve Hurln (2012) nedensellk testler kullanılarak analz edlmştr CADF Brm Kök Test Pesaran (2007) tarafından gelştrlen CADF test aşağıdak regresyon modelne dayanmaktadır. t statstğ t (N,T) aşağıda verlmştr (Pesaran, 2007, 269) (1) (2) Panel statstğnn hesaplanması se aşağıdak eştlkten elde edlmektedr: (3) Hesaplanan CIPS statstğ her br yatay kestn t statstklernn ortalaması alınarak hesaplanmaktadır.

7 3.2 Westerlund ve Edgerton (2007) Panel Boostrap Eşbütünleşme Test Westerlund ve Edgerton (2007) eşbütünleşme test McCoskey ve Kao (1998) tarafından ler sürülen Langrage test çarpanına dayanmaktadır. Bu eşbütünleşme testnde yatay kest brmler arasındak bağımlılık dkkate alınmaktadır. Ayrıca Westerlund ve Edgerton (2007) eşbütünleşme testnn küçük örneklemlerde y sonuçlar verdğ gözlemlenmştr. Bu testte H 0 hpoteznn red edlememes tüm kestler çn eşbütünleşme lşksnn olduğunu göstermektedr (Westerlund ve Edgerton, 2007, ). Değşkenler arasındak lşk eştlk 4 dek modelden elde edlmektedr (Westerlund ve Edgerton, 2007, 186): (4) t=1..,t ve =1,..N endeksler sırasıyla zaman sers ve yatay kest brmlern fade etmektedr. Z t hata termn göstermektedr. Westerlund ve Edgerton (2007) eşbütünleşme testnde hpotezler şu şekldedr: H 0:ϴ 2 =0 tüm ler çn (Eşbütünleşme vardır) H 1:ϴ 2 >0 bazı ler çn (Eşbütünleşme yoktur) LM test statstğ aşağıdak şeklde hesaplanmaktadır 199 (5) S t term z t hata termlernn kısmı toplamını, Ŵ -2 u t nn uzun dönem varyansı göstermektedr. 3.3 Emrmahmutoğlu ve Köse (2011) Nedensellk Test Emrmahmutoğlu ve Köse (2011) nedensellk test serler aynı düzeyden durağan olmadığında, yan serlern br kısmı I(0) ve br kısmı I(1) olduğunda ve değşkenler arasında eşbütünleşme lşks tespt edlemedğnde de kullanılablen br testtr (Emrmahmutoğlu ve Köse, 2011: 872). İk değşkenl VAR model aşağıdak şeklde kurulmaktadır: x x, t k d max j1 A 11, j x. t j k d max j1 A 12, j y, t j u x, t (6) y y, t k d max j1 A 21, j x. t j k d max j1 A 22, j y, t j u y, t (7) dmax sstemdek her br çn maksmum bütünleşme düzeyn göstermektedr.

8 4. BULGULAR Çalışmada lk olarak lgl değşkenlerde ve modelde yatay kest bağımlılığı test edlmştr. Tablo 2. Değşkenlerde Yatay Kest Bağımlığı Sonuçları Değşkenlerde Yatay Kest Bağımlılığı LPGDP LEXP LHEALTH İstatstk Olasılık İstatstk Olasılık İstatstk değer değer Olasılık değer CD LM1(BP,1980) ** ** ** CD LM2(Pesaran, 2004) ** ** ** CD 2004) (Pesaran, ** ** ** Not: *,**,*** sırasıyla %10, %5 ve%1 anlamlılık düzeylern göstermektedr 200 Tablo 3. Modelde Yatay Kest Bağımlığı Sonuçları Modelde Yatay Kest Bağımlılığı İstatstk Olasılık Değer CD LM1(BP,1980) ** CD LM2(Pesaran, 2004) ** CD (Pesaran, 2004) ** Not: *,**,*** sırasıyla %10, %5 ve%1 anlamlılık düzeylern göstermektedr Elde edlen sonuçlar doğrultusunda %5 anlamlılık düzeylernde değşkenlerde ve modelde yatay kest bağımlılığı yoktur boş hpotez reddedlmştr. Bu nedenle çalışmada yatay kest bağımlılığını dkkate alan İknc Nesl Brm kök test ve İknc Nesl eşbütünleşme test kullanılmıştır. CADF brm kök test sonuçları Tablo 4 de özetlenmştr.

9 Tablo 4. CADF Brm Kök Test Sonuçları Düzey LPGDP LEXP LHEALTH Panel statstğ Brnc Fark LPGDP LEXP LHEALTH Panel statstğ ** ** ** Not: Geckme uzunlukları, Schwarz blg krterne göre belrlenmştr.***,**,* sıfır hpoteznn sırasıyla %10, %5 ve %1 anlamlılık düzeynde reddedldğn göstermektedr. Panel statstğ krtk değerler, sabtl modelde (%1), (%5) ve (%10) (Pesaran 2007, tablo II(b), s:280). Panel statstğ, CADF statstklernn ortalamasıdır. Panel statstğne göre LPGDP, LEXP ve LHEALTH serler çn %5 anlamlılık düzeynde brm kök vardır boş hpotez red edlememektedr. Bu üç ser brnc farklarında, I(1) düzeynde durağanlık göstermektedr. Değşkenlern aynı düzeyden durağan olmaları nedenyle değşkenler arasında uzun döneml lşk Westerlund ve Edgerton (2007) eşbütünleşme test kullanılarak ncelenmştr. Tablo 5. Westerlund ve Edgerton (2007) Eşbütünleşme Test Sonucu LM İstatstğ Asmtotk p-değer Bootstrap p-değer 201 LM N Not: Bootstrap olasılık değerler tekrarlı dağılımdan elde edlmştr. Asmptotk olasılık değerler, standart normal dağılımdan elde edlmştr. Geckme ve öncül br olarak alınmıştır. Sabtl model kullanılmıştır. Modelde yatay kest bağımlılığı olduğu çn Boostrap olasılık değer dkkate alınmıştır. Westerlund ve Edgerton (2007) Eşbütünleşme test sonuçlarına göre eşbütünleşme vardır boş hpotez %5 anlamlılık düzeylernde reddedlememektedr. LPGDP, LEXP ve LHEALTH değşkenler arasında eş bütünleşme lşks olduğu bulgusu elde edlmştr. Tablo 6: Dumtrescu ve Hurln (2012) Nedensellk Test Sonuçları Boş Hpotez Test İstatstk Olasılık Değer LPGDP Granger neden değldr LNEXP ** 2.03E LEXP Granger neden değldr LPGDP ** 1.10E

10 LPGDP Granger neden değldr LHEALTH ** 2.56E E-05 LHEALTH Granger neden değldr LPGDP ** Dumtrescu ve Hurln (2012) tarafından T>N olduğunda asmptotk dağılıma sahp Zhnc test statstğnn, T<N olduğunda se yarı asmptotk dağılıma sahp Ztld ) test statstğnn kullanılması önerlmektedr (Göçer, 2013: 230). Çalışmada T>N olduğu çn asmptotk dağılım sonuçlarına dayalı test statstğ dkkate alınmıştır. LNGDP ve LNEXP arasındak nedensellk lşks sonuçlarına göre LPGDP Granger neden değldr LEXP boş hpotez ve LEXP Granger neden değldr LPGDP boş hpotez %5 anlamlılık düzeyne göre reddedlmştr. İlgl değşkenler arasında çft yönlü nedensellk tespt edlmştr. Benzer şeklde %5 anlamlılık düzeynde LPGDP Granger neden değldr LHEALTH boş hpotez ve LHEALTH Granger neden değldr LPGDP boş hpotez reddedlmştr. Ekonomk büyüme ve sağlık harcamaları arasında çft yönlü nedensellk olduğu sonucuna ulaşılmıştır. 202 Tablo 7: Emrmahmutoğlu ve Köse (2011) Nedensellk Test Sonuçları Boş Hpotez İstatstk Olasılık Değer LPGDP Granger neden değldr LEXP ** LEXP Granger neden değldr LPGDP ** 6.55E-06 LPGDP Granger neden değldr LHEALTH ** 4.49E-10 LHEALTH Granger neden değldr LPGDP ** Not: *,**,*** sırasıyla %10, %5 ve %1 anlamlılık düzeyn göstermektedr LPGDP ve LEXP arasındak nedensellk lşks sonuçlarına göre LPGDP Granger neden değldr LEXP boş hpotez %5 anlamlılık düzeyne göre reddedlmştr. Benzer şeklde LEXP Granger neden değldr LPGDP boş hpotez de %5 anlamlılık düzeyne göre reddedlmştr. İlgl ülkelerde hracat ve ekonomk büyüme arasında çft yönlü nedensellk lşks elde edlmştr. LPGDP ve LHEALTH arasındak nedensellk lşks sonuçlarına göre LPGDP Granger neden değldr LHEALTH boş hpotez ve LHEALTH Granger neden değldr LPGDP boş hpotez de %5 anlamlılık düzeyne göre reddedlmştr. İlgl ülkelerde

11 ekonomk büyüme ve sağlık harcamaları arasında çft yönlü nedensellk olduğu bulgusu elde edlmştr. SONUÇ Ekonomk büyümenn dnamkler olarak görülen hracat ve beşer sermayenn ekonomk büyüme üzerne etkler poltka yapıcıları açısından önemn korumaktadır. Bu çalışmada Arjantn, Brezlya, Çn, Hndstan, Japonya, Güney Kore ve Türkye olmak üzere G20 ye üye olan 7 ülkenn dönem ekonomk büyüme, hracat ve beşer sermaye gösterges olarak sağlık harcamaları yıllık verler kullanılmıştır. Değşkenler arasındak eşbütünleşme lşks Westerlund ve Edgerton (2007) eşbütünleşme test le analz edlmştr. Değşkenler arasındak lşknn yönü se Emrmahmutoğlu ve Köse (2011), Dumtrescu ve Hurln (2012) nedensellk testler sınanmıştır. Çalışma sonucunda hracat, sağlık harcamaları ve ekonomk büyüme arasında uzun döneml br lşk olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Emrmahmutoğlu ve Köse (2011) le Dumtrescu ve Hurln (2012) nedensellk test sonuçları ekonomk büyüme ve hracat arasında çft yönlü nedensellk olduğunu göstermştr. Benzer şeklde ekonomk büyüme ve sağlık harcamaları arasında çft yönlü nedensellk olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Elde edlen bu bulgular Ramos (2001), Mchels ve Zestos (2004), Shıraz ve Abdul-Manap (2005), Hsao ve Hsao (2006), Yardımcıoğlu (2012), Çalışkan vd. (2013), Drtsak ve Stakaks (2014), Tang vd. (2015) çalışmaları le tutarlı sonuçlar vermektedr. Elde edlen sonuçlar hracatın ve sağlık harcamalarının ekonomk büyüme üzernde anlamlı etks olduğunu göstermektedr. Aynı zamanda ekonomk büyümenn artması lgl ülkelerde hracatı ve sağlık harcamalarını artırmaktadır. Ekonomk büyüme ve hracatı arasında ger besleme etks söz konusudur. Elde edlen bulgular kapsamında bu ülkelern ekonomk büyümelernde hracat ve sağlık sermayesnn öneml belrleycler olduğu söyleneblr. Bu nedenle ülkelern sağlık hzmetlerne verlen önem artırmaları ve hracatı teşvk edc uygulamaları gerçekleştrmeler ekonomk büyüme artıracaktır. Sağlıklı breyler üretken ve verml şgücü anlamına gelmektedr. İşe katılım oranlarının yükselmes ve verm artışı se ülkelerde ekonomk büyümey neden olacaktır. Özellkle Türkye açısından değerlendrldğnde tasarruf oranının yetersz olması, car şlem açıkları, yapısal sorunlar gb olumsuzlukların azaltılmasında hracat ve beşer sermaye yatırımlarının artırılmasına yönelk uygulamalar ekonomk büyüme üzernde olumlu olacaktır. KAYNAKLAR 203 Ak, R., (2012), The Realtonshp Between Health Expendtures and Economc Growth: Turksh Case, Int. J. Buss. Mgt. Eco. Res., 3(1), s Akntunde, T.S.; Satope, B.F., (2013), Effect of Health Investment on Economc Growth n Ngera, Journal of Economcs and Fnance, 1(2), s Awokuse, T.O., (2007), Causalty Between Exports, Imports, and Economc Growth: Evdence from Transton Economes, Economcs Letters, 94, s Barro, R.J., (1990), Government Spendng n a Smple Model of Endogenous Growth, Journal of Poltcal Economy, 98, s Barro, R.J., (1991), Economc Growth n a Cross Secton of Countres, The Quarterly Journal of Economcs, 106 (2),s Becker, G.S.; Murphy, K.M.; Tamura, R., (1990), Human Captal, Fertlty, and Economc Growth, The Journal of Poltcal Economy, 98(5), s

12 Becker, G. S., Murphy, K. M., & Tamura, R. (1994). Human captal: A theoretcal and emprcal analyss wth specal reference to educaton. (Chapter Ttle XII-Human Captal, Fertllty, and Economc Growth), The Unversty of Chcago Press, 3rd Edton. Bloom, D.,; Cannng, D.,; Sevlla, J., (2001), The Effect of Health on Economc Growth: Theory and Evdence, NBER Workng Paper, No: 8587, s Bloom, D.; Cannng, D.,; Sevlla, J., (2004), The Effect of Health on Economc Growth: A Producton Functon Approach, World Development, 32(1),s Breusch, T.S.,; Pagan, A.R., (1980), The Lagrange Multpler Test and Its Applcatons to Model Specfcaton n Econometrcs, The Revew of Economc Studes, 47, s Cannng, D.,; Pedron, P.,(2008), Infrastructure, Long-Run Economc Growth and Causalty Tests for Contegrated Panels, The Manchester Scholl, 76(5), s Çalışkan, Ş.,; Karabacak, M.,; Meçk, O., (2013), Türkye de Sağlık- Ekonomk Büyüme İlşks, Dumlupınar Ünverstes Sosyal Blmler Dergs, 37. Dağdemr, Ö., (2009), Sağlık ve Ekonomk Büyüme: Dönemnde Gelşmekte Olan Ülkelerde Sağlık ve Ekonomk Büyüme Arasındak Karşılıklı İlşknn, Ankara Ünverstes Syasal Blgler Fakültes Dergs, 64-2, s Doğan, Z., (2014), Ekonomk Büyüme Süreçlernn nde Yen Açılımlar ve Büyümenn Yersel Dnamkler, The Journal of Academc Socal Scence (ASOS Journal), 2(6), s Drtsak, C., (2013), Causal Nexus Between Economc Growth, Exports, and Government Debt: The Case of Greece, Proceda Economcs and Fnance, 5, s Drtsak, C.,; Stakaks, E., (2014), Foregn Drect Investment, Exports, and Economc Growth n Croata: A Tme Seres Analyss, Proceda Economcs and Fnance, 14, s Dumtrescu, E.,; Hurln, C. (2012), Testng for Granger Non-causalty n Heterogeneous Panels, Economc Modellng, 29, s Emrmahmutoğlu, F., ; Köse, N., (2011), Testng for Granger Causalty n Heterogeneous Mxed Panels, Economc Modellng, 28, s Gokmenoglu, K.,; Sehnaz, Z.,; Taspınar, N., (2015), The Export-Led Growth: A Case Study of Costa Rca, Proceda Economcs and Fnance, 25, s Gong, L.,; Lı, H.,; Wang, D., (2012), Health Investment, Physcal Captal Accumulaton, and Economc Growth, Chna Economc Revew, 23, s Göçer, İ., (2013), Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloj İhracatı, Dış Tcaret Denges ve Ekonomk Büyüme Üzerndek Etkler, Malye Dergs, 165; s Gupta, I.,; Mtra, A., (2004), Economc Growth, Health and Poverty: An Exploratory Study for Inda, Development Polcy Revew, 22(2), s Hansen, P.,;Kng, A., (1996), The Determnants of Health Care Expendture: A Contegraton Approach, Journal of Health Economcs, 15, s

13 Hartwg, J., (2010), Is Health Captal Formaton Good for Long-term Economc Growth?- Panel Granger Causalty Evdence for OECD Countres, Journal of Macroeconomcs, 32, s Hosoya, K., (2014), Publc Health Infrastructure and Growth: Ways to Improve the Inferor Equlbrum Under Multple Equlbra, Research n Economcs, 68, s Htrs, T.,; Posnett, J., (1992), The Determnants and Effects of Health Expendture n Developed Countres, Journal of Health Economcs, 11(2), s Hsao., F.S.T., ; Hsao, M.W., (2006), FDI, Exports, and GDP n East and Southeast Asa- Panel Data Versus Tme-Seres Causalty Analyses, Journal of Asan Economcs, 17, s Hye, Q.M.A.,; Wzarat, S.,; Lau, W-Y., (2013), Trade-led Growth Hypothess: An Emprcal Analyss of South Asan Countres, Economc Modellng, 35, s Kar, M.,; Ağır, H., (2003,) Türkye de Beşer Sermaye ve Ekonomk Büyüme İlşks: Eşbütünleşme Yaklaşımı le Nedensellk Test , SÜ İ.İ.B.F. Sosyal ve Ekonomk Araştırmalar Dergs, s Knowles, S.,; Owen, P.D., (1995), Health Captal and Cross-Country Varaton n Income Per Capta n The Mankıw-Romer- Wel Model, Economc Letters, 48, s Konya, L., (2004), Export-Led Growth, Growth-Drven Export, Both Or None? Granger Causalty Analyss On OECD Countres, Appled Econometrcs and Internatonal Development. AEEADE, 4(1), s Konya, L., (2006), Exports and Growth: Granger Causalty Analyss on OECD Countres wth A Panel Data Approach, Economc Modellng, 23, s Lago-Penas, S.,; Cantarero-Preto, D.,; Blazquez-Fernandez, C., (2013), On The Relatonshp Between GDP and Health Care Expendture: A New Look, Economc Modellng, 32, s Lı, H.,; Huang, L., (2009), Health, Educaton, and Economc Growth n Chna: Emprcal Fndngs and Implcaton, Chna Economc Revew, 20, s Lucas, R.E., (1988), On The Mechancs of Economc Development, Journal of Monetary Economcs, 22,s Mayer, D., (2001), The Long-term Impact of Health on Economc Growth n Latn Amerca, World Development, 29(6), s McDonald, S.,; Roberts, J., (2002), Growth and Multple Forms of Human Captal n An Augmented Solow Model: A Panel Data Investgaton, Economc Letters: 74, s Mehrara, M.,; Musa, M., (2011), Health Expendture and Economc Growth: An ARDL Approach for The Case of Iran, Journal of Economcs-Behavoral Studes, 3(4), s Mchels, L.,; Zestos, G.K., (2004), Exports, Imports, and GDP Growth: Causal Relatons n Sx European Unon Countres, The Journal of Economc Asymmetres, 1(2), s

14 Narayan, S.,; Narayan, P. K.,; Mshra, S., (2010), Investng The Relatonshp Between Health and Economc Growth: Emprcal Evdence From A Panel of 5 Asan Countres, Journal of Asan Economcs, 21(4), s ( ) Pesaran, M.H., (2007), A Smple Panel Unt Root Test n the Presence of Cross-Secton Dependence, Journal of Appled Econometrcs, 22, Ramos, F.F.R., (2001), Exports, Imports, and Economc Growth n Portugal: Evdence from Causalty and Contegraton Analyss, Economc Modellng, 18, s Romer, P.M., (1986), Increasng Returns and Long-run Growth, The Journal of Poltcal Economy, 94(5), s Romer, P.M., (1990), Endogenous Technologcal Change, The Journal of Poltcal Economy, 98 (5), s Shahbaz, M.,; Mohammad, M.R., (2014), The Dynamcs of Exports, Fnancal Development and Economc Growth n Pakstan: New Extensons from Contegraton and Causalty Analyss, Munch Personal Repec Archve Paper, MPRA No 53225, s Shıraz, N.S.,; Abdul-Manap, T.A., (2005), Export-Led Growth Hypothess: Further Econometrc Evdence From South Asa, The Developng Economes, XLIII(4), s Taban, S., (2006), Türkye de Sağlık ve Ekonomk Büyüme Arasındak Nedensellk İlşks, Sosyo Ekonom, s Tang, C.F.,; La, Y.W.,; Ozturk, I., (2015), How Stable Is The Export-led Growth Hypothess? Evdence from Asa s Four Lttle Dragons, Economc Modellng, 44, s Taş, İ., (2013), Büyümenn Dnamğ Üzerne Br Nedensellk, The Journal of Academc Socal Scence (ASOS Journal), 1(1), S Thornton, J., (1996), Contegraton, Causalty and Export-led Growth n Mexco, , Economcs Letters, 50, s Tıraşoğlu, M.,; Yıldırım, B., (2012), Yapısal Kırılma Durumunda Sağlık Harcamaları ve Ekonomk Büyüme İlşks: Türkye Üzerne Br Uygulama, Electronc Journal of Vocatonal Colleges,s ( ) Yardımcıoğlu, F., (2012), OECD Ülkelernde Sağlık ve Ekonomk Büyüme İlşksnn Ekonometrk Br İncelemes, Eskşehr Osmangaz Ünverstes Sosyal Blmler Dergs, 13(2), s Yardımcıoğlu, F.,; Gülmez, A., (2013), Türk Cumhuryetlernde İhracat ve Ekonomk Büyüme İlşks: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellk, Blg Ekonoms ve Yönetm Dergs, VIII(1), s Wang, K.M., (2011), Health Care Expendture and Economc Growth: Ouantle Panel-type Analyss, Economc Modellng, 28, s Westerlund, J.,; Edgerton, D. L., (2007), A Panel Bootstrap Coentegraton Test, Economc Letters, 97, s

TİCARİ AÇIKLIK VE KAMU BÜYÜKLÜĞÜ İLİŞKİSİ: PANEL NEDENSELLİK TESTİ TRADE OPENNESS AND GOVERNMENT SIZE RELATIONSHIP: PANEL CAUSALITY TEST

TİCARİ AÇIKLIK VE KAMU BÜYÜKLÜĞÜ İLİŞKİSİ: PANEL NEDENSELLİK TESTİ TRADE OPENNESS AND GOVERNMENT SIZE RELATIONSHIP: PANEL CAUSALITY TEST Atatürk Ünverstes İktsad ve İdar Blmler Dergs, Clt: 27, Sayı: 4, 2013 229 TİCARİ AÇIKLIK VE KAMU BÜYÜKLÜĞÜ İLİŞKİSİ: PANEL NEDENSELLİK TESTİ Fatma Zeren (*) Suzan Ergün (**) Özet: Lteratürde ekonomk küreselleşmenn

Detaylı

GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIMLAR VE EKONOMİK BÜYÜME ETKİLEŞİMİ: PANEL EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ

GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIMLAR VE EKONOMİK BÜYÜME ETKİLEŞİMİ: PANEL EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIMLAR VE EKONOMİK BÜYÜME ETKİLEŞİMİ: PANEL EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ Doç. Dr. M. Başaran ÖZTÜRK * Yrd. Doç. Dr. Kartal DEMİRGÜNEŞ ** Yrd.

Detaylı

İHRACAT VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: BOOSTRAP PANEL GRANGER NEDENSELLİK TESTİ Nurgün TOPALLI*

İHRACAT VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: BOOSTRAP PANEL GRANGER NEDENSELLİK TESTİ Nurgün TOPALLI* İHRACAT VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: BOOSTRAP PANEL GRANGER NEDENSELLİK TESTİ Nurgün TOPALLI* Özet: Bu çalışmada Brezilya, Çin, Hindistan, Endonezya, Güney Kore, Filipinler, Malezya, Tayland ve

Detaylı

OECD ÜLKELERİNDE BÜTÇE AÇIKLARI VE DIŞ TİCARET AÇIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN CADF VE EŞ BÜTÜNLEME TESTLERİYLE İNCELENMESİ

OECD ÜLKELERİNDE BÜTÇE AÇIKLARI VE DIŞ TİCARET AÇIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN CADF VE EŞ BÜTÜNLEME TESTLERİYLE İNCELENMESİ İstanbul Tcaret Ünverstes Sosyal Blmler Dergs Yıl:7 Sayı:13 Bahar 2008 s.301-322 OECD ÜLKELERİNDE BÜTÇE AÇIKLARI VE DIŞ TİCARET AÇIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN CADF VE EŞ BÜTÜNLEME TESTLERİYLE İNCELENMESİ

Detaylı

Endüstri-içi dış ticaret, patentler ve uluslararası teknolojik yayılma

Endüstri-içi dış ticaret, patentler ve uluslararası teknolojik yayılma Endüstr-ç dış tcaret, patentler ve uluslararası teknolojk yayılma Recep Kök Dokuz Eylül Ünverstes, İktsad ve İdar Blmler Fakültes, İktsat Bölümü, 35160, İzmr, Türkye Nevzat Şmşek Dokuz Eylül Ünverstes,

Detaylı

Gelişmekte Olan Ülkelerde İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik

Gelişmekte Olan Ülkelerde İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi International Journal of Social and Economic Sciences 5 (2): 122-126, 2015 ISSN: 1307-1149, E-ISSN: 2146-0086, www.nobel.gen.tr Gelişmekte Olan Ülkelerde

Detaylı

ÜST-ORTA GELİRLİ ÜLKELERDE EKONOMİK ÖZGÜRLÜKLER, DEMOKRASİ VE YOLSUZLUK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ

ÜST-ORTA GELİRLİ ÜLKELERDE EKONOMİK ÖZGÜRLÜKLER, DEMOKRASİ VE YOLSUZLUK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ÜST-ORTA GELİRLİ ÜLKELERDE EKONOMİK ÖZGÜRLÜKLER, DEMOKRASİ VE YOLSUZLUK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN ECONOMIC FREEDOM, DEMOCRACY AND CORRUPTION IN UPPER-MIDDLE INCOME COUNTRIES

Detaylı

EKONOMİK BÜYÜMEYE BİR KATKI BAĞLAMINDA TURİZM GELİRLERİ: BİR PANEL VERİ UYGULAMASI

EKONOMİK BÜYÜMEYE BİR KATKI BAĞLAMINDA TURİZM GELİRLERİ: BİR PANEL VERİ UYGULAMASI EKONOMİK BÜYÜMEYE BİR KATKI BAĞLAMINDA TURİZM GELİRLERİ: BİR PANEL VERİ UYGULAMASI Engn DÜCAN* Mustafa ŞİT** Mehmet ŞENTÜRK*** ÖZET Bu çalışmada, Türkye, Yunanstan, İspanya, İtalya, Fransa ve Portekz n

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ VE AVRUPA BİRLİĞİNE ADAY ÜLKELERİN YAKINSAMA ANALİZİ

AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ VE AVRUPA BİRLİĞİNE ADAY ÜLKELERİN YAKINSAMA ANALİZİ AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ VE AVRUPA BİRLİĞİNE ADAY ÜLKELERİN YAKINSAMA ANALİZİ Prof. Dr. Bedrye SARAÇOĞLU Gaz Ünverstes İ.İ.B.F. Ekonometr Bölümü Tel:+90 32 226853 e-posta: bedrye@gaz.edu.tr Arş. Gör. Nükhet

Detaylı

ÇOKLU REGRESYON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-YON KATSAYILARININ YORUMU

ÇOKLU REGRESYON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-YON KATSAYILARININ YORUMU 6.07.0 ÇOKLU REGRESON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-ON KATSAILARININ ORUMU ÇOKLU REGRESON MODELİ Ekonom ve şletmeclk alanlarında herhang br bağımlı değşken tek br bağımsız

Detaylı

Kısa Vadeli Sermaye Girişi Modellemesi: Türkiye Örneği

Kısa Vadeli Sermaye Girişi Modellemesi: Türkiye Örneği Dokuz Eylül Ünverstes İktsad ve İdar Blmler Fakültes Dergs, Clt:24, Sayı:1, Yıl:2009, ss.105-122. Kısa Vadel Sermaye Grş Modellemes: Türkye Örneğ Mehmet AKSARAYLI 1 Özhan TUNCAY 2 Alınma Tarh: 04-2008,

Detaylı

INTERNATIONAL JOURNAL OF ECONOMIC STUDIES

INTERNATIONAL JOURNAL OF ECONOMIC STUDIES INTERNATIONAL JOURNAL OF ECONOMIC STUDIES ULUSLARARASI EKONOMİK ARAŞTIRMALAR DERGİSİ December 2017, Vol:3, Issue:4 Aralık 2017, Clt:3, Sayı:4 e-issn: 2149-8377 p-issn: 2528-9942 journal homepage: www.ekonomkarastrmalar.org

Detaylı

DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: GEÇİŞ EKONOMİLERİ ÖRNEĞİNDE PANEL EŞTÜMLEŞME VE PANEL NEDENSELLİK ANALİZLERİ

DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: GEÇİŞ EKONOMİLERİ ÖRNEĞİNDE PANEL EŞTÜMLEŞME VE PANEL NEDENSELLİK ANALİZLERİ Gaz Ünverses İktsad ve İdar Blmler Fakültes Dergs 12/1 (2010). 159-184 DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: GEÇİŞ EKONOMİLERİ ÖRNEĞİNDE PANEL EŞTÜMLEŞME VE PANEL NEDENSELLİK

Detaylı

Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 1, 2011 225

Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 1, 2011 225 Atatürk Ünverstes İktsad ve İdar Blmler Dergs, Clt: 25, Sayı:, 20 225 FİNANSAL ANALİZDE KULLANILAN ORANLAR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: EKONOMİK KRİZ DÖNEMLERİ İÇİN İMKB İMALAT SANAYİ

Detaylı

Araştırma-Geliştirme Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi

Araştırma-Geliştirme Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi B. ÖZCAN, A. ARI Araştırma-Gelştrme Harcamaları ve Ekonomk Büyüme İlşks: Panel Ver Analz Burcu ÖZCAN Ayşe ARI Özet Ekonomk büyümenn c gücü olarak değerlendrlen araştırma-gelştrme (Ar-Ge) faalyetler ülke

Detaylı

Türkiye de Bölgeler Arası Gelir Yakınsaması: Rassal Katsayılı Panel Veri Analizi Uygulaması

Türkiye de Bölgeler Arası Gelir Yakınsaması: Rassal Katsayılı Panel Veri Analizi Uygulaması Busness and Economcs Research Journal Volume 2. Number 1. 2011 pp. 143-151 ISSN: 1309-2448 www.berjournal.com Türkye de Bölgeler Arası Gelr Yakınsaması: Rassal Katsayılı Panel Ver Analz Uygulaması Fatma

Detaylı

KIRMIZI, TAVUK VE BEYAZ ET TALEBİNİN TAM TALEP SİSTEMİ YAKLAŞIMIYLA ANALİZİ

KIRMIZI, TAVUK VE BEYAZ ET TALEBİNİN TAM TALEP SİSTEMİ YAKLAŞIMIYLA ANALİZİ Süleyman Demrel Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs Yıl: 2007/2, Sayı: 6 Journal of Suleyman Demrel Unversty Insttue of Socal Scences Year: 2007/2, Number: 6 KIRMIZI, TAVUK VE BEYAZ ET TALEBİNİN TAM

Detaylı

LĐTERATÜR. Ar-Ge Harcamaları ve Đhracat Đlişkisi: OECD Ülkeleri Panel Veri Analizi

LĐTERATÜR. Ar-Ge Harcamaları ve Đhracat Đlişkisi: OECD Ülkeleri Panel Veri Analizi Ar-Ge Harcamaları ve Đhracat Đlşks: OECD Ülkeler Panel Ver Analz Mustafa ÖZER * Necat ÇĐFTÇĐ ** Özet: Yen büyüme teorlernn merkeznde Ar-Ge yatırımları vardır. Romer (1990), Grossman-Helpman (1991) ve Aghon-Howtt

Detaylı

Devalüasyon, Para, Reel Gelir Değişkenlerinin Dış Ticaret Üzerine Etkisinin Panel Data Yöntemiyle Türkiye İçin İncelenmesi

Devalüasyon, Para, Reel Gelir Değişkenlerinin Dış Ticaret Üzerine Etkisinin Panel Data Yöntemiyle Türkiye İçin İncelenmesi Dokuz Eylül Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs Clt 6, Sayı:4, 2004 Devalüasyon, Para, Reel Gelr Değşkenlernn Dış Tcaret Üzerne Etksnn Panel Data Yöntemyle Türkye İçn İncelenmes Yrd.Doç.Dr.Ercan BALDEMİR*

Detaylı

VALIDITY OF ENVIRONMENTAL KUZNETS CURVE HYPOTHESIS FOR THE TURKISH ECONOMY

VALIDITY OF ENVIRONMENTAL KUZNETS CURVE HYPOTHESIS FOR THE TURKISH ECONOMY 44. Sayı Nsan 5 / Number 44 Aprl 5 ÇEVRESEL KUZNETS EĞRİSİ HİPOTEZİNİN TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN GEÇERLİLİĞİ İbrahm ERDOĞAN Doç. Dr., Balıkesr Ünverstes, İ.İ.B.F., İktsat Bölümü. erdogan@balkesr.edu.tr Kumru

Detaylı

BRIC VE MINT EKONOMİLERİNDE ÜÇÜZ AÇIK HİPOTEZİNİN AMPİRİK ANALİZİ

BRIC VE MINT EKONOMİLERİNDE ÜÇÜZ AÇIK HİPOTEZİNİN AMPİRİK ANALİZİ BRIC VE MINT EKONOMİLERİNDE ÜÇÜZ ÇIK HİPOTEZİNİN MPİRİK NLİZİ Feyza BLN 1 ÖZET Ülkelerde car açığın krzn öncü göstergelernden br olması car açığın belrleyenlernn araştırılmasına yönelk çalışmaların artmasına

Detaylı

Yolsuzluğun Belirleyicileri ve Büyüme ile İlişkileri

Yolsuzluğun Belirleyicileri ve Büyüme ile İlişkileri SESSION 1B: Büyüme ve Gelşme I 131 Yolsuzluğun Belrleycler ve Büyüme le İlşkler Assoc. Prof. Dr. Mne Gern (Marmara Unversty, Turkey) Prof. Dr. Ömer Selçuk Emsen (Atatürk Unversty, Turkey) Ph.D. Canddate

Detaylı

İhracat ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 12 Geçiş Ekonomisi Örneğinde Panel Eştümleşme ve Panel Nedensellik Analizleri

İhracat ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 12 Geçiş Ekonomisi Örneğinde Panel Eştümleşme ve Panel Nedensellik Analizleri EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Clt: Sayı: 2 Nsan 20 ss. 24-254 İhracat ve Ekonomk Büyüme İlşks: 2 Geçş Ekonoms Örneğnde Panel Eştümleşme ve Panel Nedensellk Analzler Relatonshp between Export

Detaylı

KALĐTE ARTIŞLARI VE ENFLASYON: TÜRKĐYE ÖRNEĞĐ

KALĐTE ARTIŞLARI VE ENFLASYON: TÜRKĐYE ÖRNEĞĐ Central Bank Revew Vol. 11 (January 2011), pp.1-9 ISSN 1303-0701 prnt / 1305-8800 onlne 2011 Central Bank of the Republc of Turkey http://www.tcmb.gov.tr/research/revew/ KALĐTE ARTIŞLARI VE ENFLASYON:

Detaylı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-17 / 20 Aralık 2010 EKONOMİ NOTLARI. Kalite Artışları ve Enflasyon: Türkiye Örneği

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-17 / 20 Aralık 2010 EKONOMİ NOTLARI. Kalite Artışları ve Enflasyon: Türkiye Örneği Türkye Cumhuryet Merkez Bankası Sayı: 2010-17 / 20 Aralık 2010 EKONOMİ NOTLARI Kalte Artışları ve Enflasyon: Türkye Örneğ Yavuz Arslan Evren Certoğlu Abstract: In ths study, average qualty growth and upward

Detaylı

Korelasyon ve Regresyon

Korelasyon ve Regresyon Korelasyon ve Regresyon 1 Korelasyon Analz İk değşken arasında lşk olup olmadığını belrlemek çn yapılan analze korelasyon analz denr. Korelasyon; doğrusal yada doğrusal olmayan dye kye ayrılır. Korelasyon

Detaylı

Doğal İşsizlik Oranı mı? İşsizlik Histerisi mi? Türkiye İçin Sektörel Panel Birim Kök Sınaması Analizi

Doğal İşsizlik Oranı mı? İşsizlik Histerisi mi? Türkiye İçin Sektörel Panel Birim Kök Sınaması Analizi EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Clt: 11 Sayı: Nsan 011 ss. 05-15 Doğal İşszlk Oranı mı? İşszlk Hsters m? Türkye İçn Sektörel Panel Brm Kök Sınaması Analz Is Natural Rate of Unemployment or Hysteress?

Detaylı

Antalya Đlinde Serada Domates Üretiminin Kâr Etkinliği Analizi

Antalya Đlinde Serada Domates Üretiminin Kâr Etkinliği Analizi Tarım Blmler Dergs Tar. Bl. Der. Derg web sayfası: www.agr.ankara.edu.tr/derg Journal of Agrcultural Scences Journal homepage: www.agr.ankara.edu.tr/journal TARIM BİLİMLERİ DERGİSİ JOURNAL OF AGRICULTURAL

Detaylı

ANTALYA DA OBEZİTE YAYGINLIĞI VE DÜZEYİNİ ETKİLEYEN SOSYO-EKONOMİK DEĞİŞKENLER

ANTALYA DA OBEZİTE YAYGINLIĞI VE DÜZEYİNİ ETKİLEYEN SOSYO-EKONOMİK DEĞİŞKENLER Akdenz İ.İ.B.F. Dergs (21) 2011, 17-45 ANTALYA DA OBEZİTE YAYGINLIĞI VE DÜZEYİNİ ETKİLEYEN SOSYO-EKONOMİK DEĞİŞKENLER PREVALENCE AND SOCIOECONOMICS DETERMINANTS OF ADULTS OBESITY IN ANTALYA Arş. Gör. F.

Detaylı

Akıllı Telefon Seçiminin Belirleyicileri: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama

Akıllı Telefon Seçiminin Belirleyicileri: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama The PDF verson of an unedted manuscrpt has been peer revewed and accepted for publcaton. Based upon the publcaton rules of the journal, the manuscrpt has been formatted, but not fnalzed yet. Before fnal

Detaylı

Kar Payı Politikası ve Yaşam Döngüsü Teorisi: İMKB İmalat Sektöründe Ampirik Bir Uygulama

Kar Payı Politikası ve Yaşam Döngüsü Teorisi: İMKB İmalat Sektöründe Ampirik Bir Uygulama Anadolu Ünverses Sosyal Blmler Dergs Anadolu Unversy Journal of Socal Scences Kar Payı Polkası ve Yaşam Döngüsü Teors: İMKB İmalat Sektöründe Amprk Br Uygulama Dvdend Payout Polcy and Lfe Cycle Theory:

Detaylı

Muhasebe ve Finansman Dergisi

Muhasebe ve Finansman Dergisi Muhasebe ve Fnansman Dergs Ocak/2012 Farklı Muhasebe Düzenlemelerne Göre Hazırlanan Mal Tablolardan Elde Edlen Fnansal Oranlar İle Şrketlern Hsse Sened Getrler Ve Pyasa Değerler Arasındak İlşk Ahmet BÜYÜKŞALVARCI

Detaylı

DOĞRUDAN SERMAYE YATIRIMLARI, TİCARİ DIŞA AÇIKLIK VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE VE BRICS ÜLKELERİ ÖRNEĞİ

DOĞRUDAN SERMAYE YATIRIMLARI, TİCARİ DIŞA AÇIKLIK VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE VE BRICS ÜLKELERİ ÖRNEĞİ Doğuş Ünverses Dergs 7 () 206 83-95 DOĞRUDAN SERMAYE YATIRIMLARI TİCARİ DIŞA AÇIKLIK VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE VE BRICS ÜLKELERİ ÖRNEĞİ THE RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN DIRECT INVESTMENT

Detaylı

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 13, Sayı 1, 2012 195

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 13, Sayı 1, 2012 195 C.Ü. İktsad ve İdar Blmler Dergs, Clt 13, Sayı 1, 2012 195 TÜRKİYE DE TİCARİ BANKACILIK SEKTÖRÜNDE REKABET DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ (2002-2009) Abdulvahap ÖZCAN * Özet Türkye nn yaşadığı 2000 ve 2001 krzler

Detaylı

ALGILANAN HİZMET KALİTESİ VE LOJİSTİK REGRESYON ANALİZİ İLE HİZMET TERCİHİNE ETKİSİNİN BELİRLENMESİ. Özet

ALGILANAN HİZMET KALİTESİ VE LOJİSTİK REGRESYON ANALİZİ İLE HİZMET TERCİHİNE ETKİSİNİN BELİRLENMESİ. Özet Dokuz Eylül Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs Yayın Gelş Tarh: 18.02.2011 Clt: 13, Sayı: 1, Yıl: 2011, Sayfa: 21-37 Yayına Kabul Tarh: 17.03.2011 ISSN: 1302-3284 ALGILANAN HİZMET KALİTESİ VE LOJİSTİK

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ NE ÜYELİK SÜRECİNDE ETKİLİ FAKTÖRLERİN KOŞULLU LOJİSTİK REGRESYON MODELLERİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

AVRUPA BİRLİĞİ NE ÜYELİK SÜRECİNDE ETKİLİ FAKTÖRLERİN KOŞULLU LOJİSTİK REGRESYON MODELLERİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ Ekonometr ve İstatstk Sayı:14 2011 62 83 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ AVRUPA BİRLİĞİ NE ÜYELİK SÜRECİNDE ETKİLİ FAKTÖRLERİN KOŞULLU LOJİSTİK REGRESYON MODELLERİ

Detaylı

Doğrusal Korelasyon ve Regresyon

Doğrusal Korelasyon ve Regresyon Doğrusal Korelasyon ve Regresyon En az k değşken arasındak lşknn ncelenmesne korelasyon denr. Kşlern boyları le ağırlıkları, gelr le gder, öğrenclern çalıştıkları süre le aldıkları not, tarlaya atılan

Detaylı

AKADEMİK YAKLAŞIMLAR DERGİSİ JOURNAL OF ACADEMIC APPROACHES

AKADEMİK YAKLAŞIMLAR DERGİSİ JOURNAL OF ACADEMIC APPROACHES Konut Sahplğnn Belrleycler: Hanehalkı Resler Üzerne Br Uygulama Halm TATLI 1 Özet İnsanların barınma htyacını sağlayan konut, temel htyaçlar arasında yer almaktadır. Konut sahb olmayan ve krada oturan

Detaylı

ENDÜSTRİNİN DEĞİŞİK İŞ KOLLARINDA İHTİYAÇ DUYULAN ELEMANLARIN YÜKSEK TEKNİK EĞİTİM MEZUNLARINDAN SAĞLANMASINDAKİ BEKLENTİLERİN SINANMASI

ENDÜSTRİNİN DEĞİŞİK İŞ KOLLARINDA İHTİYAÇ DUYULAN ELEMANLARIN YÜKSEK TEKNİK EĞİTİM MEZUNLARINDAN SAĞLANMASINDAKİ BEKLENTİLERİN SINANMASI V. Ulusal Üretm Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Tcaret Ünverstes, 5-7 Kasım 5 ENDÜSTRİNİN DEĞİŞİK İŞ KOLLARINDA İHTİYAÇ DUYULAN ELEMANLARIN YÜKSEK TEKNİK EĞİTİM MEZUNLARINDAN SAĞLANMASINDAKİ BEKLENTİLERİN

Detaylı

HAFTA 13. kadın profesörlerin ortalama maaşı E( Y D 1) erkek profesörlerin ortalama maaşı. Kestirim denklemi D : t :

HAFTA 13. kadın profesörlerin ortalama maaşı E( Y D 1) erkek profesörlerin ortalama maaşı. Kestirim denklemi D : t : HAFTA 13 GÖLGE EĞİŞKENLERLE REGRESYON (UMMY VARIABLES) Gölge veya kukla (dummy) değşkenler denen ntel değşkenler, cnsyet, dn, ten reng gb hemen sayısallaştırılamayan ama açıklanan değşkenn davranışını

Detaylı

Prof. Dr. Kemal Yıldırım - Yrd. Doç. Dr. S. Fatih Kostakoğlu

Prof. Dr. Kemal Yıldırım - Yrd. Doç. Dr. S. Fatih Kostakoğlu Anadolu Ünverstes Sosyal Blmler Dergs Anadolu Unversty Journal of Socal Scences Ülkelern Ekonomk Performansı Üzernde Regülasyonun Etkler: Br Dnamk Panel Ver Analz The Impact of Regulaton on Economc Performance

Detaylı

TEKNOLOJİ, PİYASA REKABETİ VE REFAH

TEKNOLOJİ, PİYASA REKABETİ VE REFAH TEKNOLOJİ, PİYASA REKABETİ VE REFAH Dr Türkmen Göksel Ankara Ünverstes Syasal Blgler Fakültes Özet Bu makalede teknoloj sevyesnn pyasa rekabet ve refah sevyes üzerndek etkler matematksel br model le ncelenecektr

Detaylı

Hisse Senedi Fiyatları ve Fiyat/Kazanç Oranı Đlişkisi: Panel Verilerle Sektörel Bir Analiz *

Hisse Senedi Fiyatları ve Fiyat/Kazanç Oranı Đlişkisi: Panel Verilerle Sektörel Bir Analiz * Busness and Economcs Research Journal Volume. umber. 0 pp. 65-84 ISS: 309-448 www.berjournal.com Hsse Sened Fyatları ve Fyat/Kazanç Oranı Đlşks: Panel Verlerle Sektörel Br Analz * Mehmet argelecekenler

Detaylı

Mal Piyasasının dengesi Toplam Talep tüketim, yatırım ve kamu harcamalarının toplamına eşitti.

Mal Piyasasının dengesi Toplam Talep tüketim, yatırım ve kamu harcamalarının toplamına eşitti. B.E.A. Mal Hzmet Pyasaları le Fnans Pyasalarının Ortak Denges Mal Pyasası Denges: (IS-LM) Model Mal Pyasasının denges Toplam Talep tüketm, yatırım ve kamu harcamalarının toplamına eştt. = C(-V)+I+G atırımlar

Detaylı

SESSION 1B: Büyüme ve Gelişme 279

SESSION 1B: Büyüme ve Gelişme 279 SESSION 1B: Büyüme ve Gelşme 279 Türkye de Hanehalkı Tüketm Harcamaları: Pseudo Panel Ver le Talep Sstemnn Tahmn The Consumpton Expendture of Households n Turkey: Demand System Estmaton wth Pseudo Panel

Detaylı

ENERJİ TÜKETİMİ-İKTİSADİ BÜYÜME İLİŞKİSİ

ENERJİ TÜKETİMİ-İKTİSADİ BÜYÜME İLİŞKİSİ Kocael Ünverses Sosyal Blmler Ensüsü Dergs () 0 / :-5 ENERJİ TÜKETİMİ-İKTİSADİ BÜYÜME İLİŞKİSİ SUNA KORKMAZ * Meehan YILGÖR Öze: Enerj fakörü, ürünlern ürem sürecnde kullanılan öneml grdlerden brdr. Enerj

Detaylı

ARE THE TOURISM LED-GROWTH AND PUBLIC EXPENDITURE STRATEGIES COUNTERACT IN THE LONG-RUN: A FURTHER INVESTIGATION ON DEVELOPING COUNTRIES

ARE THE TOURISM LED-GROWTH AND PUBLIC EXPENDITURE STRATEGIES COUNTERACT IN THE LONG-RUN: A FURTHER INVESTIGATION ON DEVELOPING COUNTRIES Journal of Economcs, Fnance and Accountng (JEFA), ISSN: 2148-6697, http://www.pressacadema.org/journals/jefa Journal of Economcs, Fnance and Accountng JEFA (2017), Vol.4(1),p.25-36 Esener, Karadag Year:

Detaylı

TÜRKĐYE DE EKONOMĐK BÜYÜMENĐN KAYNAKLARININ ANALĐZĐ

TÜRKĐYE DE EKONOMĐK BÜYÜMENĐN KAYNAKLARININ ANALĐZĐ T.C. DOKUZ EYLÜL ÜNĐVERSĐTESĐ SOSYAL BĐLĐMLER ENSTĐTÜSÜ ĐKTĐSAT ANABĐLĐM DALI DOKTORA TEZĐ TÜRKĐYE DE EKONOMĐK BÜYÜMENĐN KAYNAKLARININ ANALĐZĐ Başak KARŞIYAKALI Danışman Doç. Dr. Đlkn BARAY 2008 YEMĐN

Detaylı

Rekabet Gücü ve Ekonomik Büyüme İlişkileri: Orta Asya ve Kafkasya Geçiş Ekonomileri Üzerine Bir İnceleme

Rekabet Gücü ve Ekonomik Büyüme İlişkileri: Orta Asya ve Kafkasya Geçiş Ekonomileri Üzerine Bir İnceleme 140 INTERNATIONAL CONFERENCE ON EURASIAN ECONOMIES 2012 Rekabet Gücü ve Ekonomk Büyüme İlşkler: Orta Asya ve Kafkasya Geçş Ekonomler Üzerne Br İnceleme Prof. Dr. Cevat Gern (Beykent Unversty, Turkey Prof.

Detaylı

Türkiye de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı

Türkiye de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı Tarım Blmler Dergs Tar. Bl. Der. Derg web sayfası: www.agr.ankara.edu.tr/derg Journal of Agrcultural Scences Journal homepage: www.agr.ankara.edu.tr/journal TARIM BİLİMLERİ DERGİSİ JOURNAL OF AGRICULTURAL

Detaylı

Türkiye den Yurt Dışına Beyin Göçü: Ampirik Bir Uygulama

Türkiye den Yurt Dışına Beyin Göçü: Ampirik Bir Uygulama ERC Workng Paper n Economc 04/02 January 2004 Türkye den Yurt Dışına Beyn Göçü: Amprk Br Uygulama Aysıt Tansel İktsat Bölümü Orta Doğu Teknk Ünverstes atansel@metu.edu.tr Nl Demet Güngör İktsat Bölümü

Detaylı

BANKACILIKTA ETKİNLİK VE SERMAYE YAPISININ BANKALARIN ETKİNLİĞİNE ETKİSİ

BANKACILIKTA ETKİNLİK VE SERMAYE YAPISININ BANKALARIN ETKİNLİĞİNE ETKİSİ BANKACILIKTA ETKİNLİK VE SERMAYE YAPISININ BANKALARIN ETKİNLİĞİNE ETKİSİ Yrd. Doç. Dr. Murat ATAN - Araş. Gör. Gaye KARPAT ÇATALBAŞ 2 ÖZET Bu çalışma, Türk bankacılık sstem çnde faalyet gösteren tcar bankaların

Detaylı

NAKĐT TEMETTÜ BĐLGĐSĐNĐN HĐSSE SENEDĐ GETĐRĐSĐ ÜZERĐNDE ÖNEMLĐ BĐR ETKĐSĐ OLUP OLMADIĞININ ĐMKB DE TEST EDĐLMESĐ *

NAKĐT TEMETTÜ BĐLGĐSĐNĐN HĐSSE SENEDĐ GETĐRĐSĐ ÜZERĐNDE ÖNEMLĐ BĐR ETKĐSĐ OLUP OLMADIĞININ ĐMKB DE TEST EDĐLMESĐ * H.Ü. Đktsad ve Đdar Blmler Fakültes Dergs, Clt 28, Sayı 2, 2010, s. 47-69 NAKĐT TEMETTÜ BĐLGĐSĐNĐN HĐSSE SENEDĐ GETĐRĐSĐ ÜZERĐNDE ÖNEMLĐ BĐR ETKĐSĐ OLUP OLMADIĞININ ĐMKB DE TEST EDĐLMESĐ * Öz Burak GÜNALP

Detaylı

EKONOMETRİYE GİRİŞ II ÖDEV 4 ÇÖZÜM

EKONOMETRİYE GİRİŞ II ÖDEV 4 ÇÖZÜM EKONOMETRİYE GİRİŞ II ÖDEV 4 ÇÖZÜM (Örgün e İknc Öğretm çn) 1. 754 hanehalkına at DOMerset sml Excel dosyasında yer alan erler kullanarak tahmnlenen DOM sonuçları: Dependent Varable: CALISANKADIN Sample:

Detaylı

Doğrudan Yabancı Yatırımların İstihdam Üzerindeki Etkileri: Panel Veri Analizi Yazar(lar): Doç. Dr. Hasan Vergil, Yard. Doç. Dr.

Doğrudan Yabancı Yatırımların İstihdam Üzerindeki Etkileri: Panel Veri Analizi Yazar(lar): Doç. Dr. Hasan Vergil, Yard. Doç. Dr. Doğrudan Yabancı Yatırımların İsthdam Üzerndek Etkler: Panel Ver Analz Yazar(lar): Doç. Dr. Hasan Vergl, Yard. Doç. Dr. Necla Ayaş İletşm kurulacak yazarların Adı Soyadı: Hasan VERGİL Kurumu: Zonguldak

Detaylı

TÜRKİYE DE KADININ İŞGÜCÜ PAZARINA KATILIM VE DOĞURGANLIK KARARLARI

TÜRKİYE DE KADININ İŞGÜCÜ PAZARINA KATILIM VE DOĞURGANLIK KARARLARI TÜRKİYE DE KADININ İŞGÜCÜ PAZARINA KATILIM VE DOĞURGANLIK KARARLARI Seda ŞENGÜL (*) Gülsen KIRAL (**) Özet: Bu araştırmada, Türkye de kentsel alanda evl kadının şgücü pazarına katılım kararı üzernde çocuk

Detaylı

İŞLETME ve İŞLETME İkinci Öğretim BÖLÜMLERİ 1. SINIF (Güz Dönemi) 2. SINIF (Güz Dönemi) İŞL.103 Genel Muhasebe I 3 5 SRV.211 Statistics I 3 5 İKT.

İŞLETME ve İŞLETME İkinci Öğretim BÖLÜMLERİ 1. SINIF (Güz Dönemi) 2. SINIF (Güz Dönemi) İŞL.103 Genel Muhasebe I 3 5 SRV.211 Statistics I 3 5 İKT. İŞLETME ve İŞLETME İknc Öğretm BÖLÜMLERİ n n İŞL.101 Davranış Blmler I İŞL.201 Genel İşletme İŞL.203 Introducton to Busness İŞL.103 Genel Muhasebe I SRV.211 Statstcs I İktsada Grş I İŞL.207 İŞL.209 Pazarlama

Detaylı

Kİ-KARE TESTLERİ A) Kİ-KARE DAĞILIMI VE ÖZELLİKLERİ

Kİ-KARE TESTLERİ A) Kİ-KARE DAĞILIMI VE ÖZELLİKLERİ Kİ-KAR TSTLRİ A) Kİ-KAR DAĞILIMI V ÖZLLİKLRİ Örnekleme yoluyla elde edlen rakamların, anakütle rakamlarına uygun olup olmadığı; br başka fadeyle gözlenen değerlern teork( beklenen) değerlere uygunluk gösterp

Detaylı

Üniversite Öğrencilerinin Kredi Kartı Sahipliğini Belirleyen Faktörler

Üniversite Öğrencilerinin Kredi Kartı Sahipliğini Belirleyen Faktörler Ünverste Öğrenclernn Kred Kartı Sahplğn Belrleyen Faktörler H. Dlara KESKİN Yrd. Doç. Dr., Karadenz Teknk Ünverstes, İİBF İşletme Bölümü dlarakeskn@yahoo.com Emrah KOPARAN Öğr. Gör., Amasya Ünverstes Merzfon

Detaylı

UYUM ĐYĐLĐĞĐ TESTĐ. 2 -n olup. nin dağılımı χ dir ve sd = (k-1-p) dir. Burada k = sınıf sayısı, p = tahmin edilen parametre sayısıdır.

UYUM ĐYĐLĐĞĐ TESTĐ. 2 -n olup. nin dağılımı χ dir ve sd = (k-1-p) dir. Burada k = sınıf sayısı, p = tahmin edilen parametre sayısıdır. UYUM ĐYĐLĐĞĐ TESTĐ Posson: H o: Ver Posson dağılıma sahp br ktleden gelmektedr. H a : Ver Posson dağılıma sahp br ktleden gelmemektedr. Böyle br hpotez test edeblmek çn, önce Posson dağılım parametres

Detaylı

Kİ KARE ANALİZİ. Doç. Dr. Mehmet AKSARAYLI Ki-Kare Analizleri

Kİ KARE ANALİZİ. Doç. Dr. Mehmet AKSARAYLI  Ki-Kare Analizleri Kİ KAR ANALİZİ 1 Doç. Dr. Mehmet AKSARAYLI www.mehmetaksarayl K-Kare Analzler OLAY 1: Genelde br statstk sınıfında, öğrenclern %60 ının devamlı, %30 unun bazen, %10 unun se çok az derse geldkler düşünülmektedr.

Detaylı

YARIPARAMETRİK KISMİ DOĞRUSAL PANEL VERİ MODELLERİYLE ULUSLAR ARASI GÖÇ

YARIPARAMETRİK KISMİ DOĞRUSAL PANEL VERİ MODELLERİYLE ULUSLAR ARASI GÖÇ Özet YARIPARAMETRİK KISMİ DOĞRUSAL PANEL VERİ MODELLERİYLE ULUSLAR ARASI GÖÇ Atıf EVREN *1 Elf TUNA ** Yarı parametrk panel ver modeller parametrk ve parametrk olmayan modeller br araya getren; br kısmı

Detaylı

KENTSEL ALANDA ET TALEP ANALİZİ: BATI AKDENİZ BÖLGESİ ÖRNEĞİ. Dr. Ali Rıza AKTAŞ 1 Dr. Selim Adem HATIRLI 2

KENTSEL ALANDA ET TALEP ANALİZİ: BATI AKDENİZ BÖLGESİ ÖRNEĞİ. Dr. Ali Rıza AKTAŞ 1 Dr. Selim Adem HATIRLI 2 Journal of Yasar Unversty 2010 3294-3319 KENTSEL ALANDA ET TALEP ANALİZİ: BATI AKDENİZ BÖLGESİ ÖRNEĞİ Dr. Al Rıza AKTAŞ 1 Dr. Selm Adem HATIRLI 2 ÖZET Bu çalışmada, Batı Akdenz Bölges kent merkezlernde

Detaylı

Sabit Varyans. Var(u i X i ) = Var(u i ) = E(u i2 ) = s 2

Sabit Varyans. Var(u i X i ) = Var(u i ) = E(u i2 ) = s 2 X Sabt Varyans Y Var(u X ) = Var(u ) = E(u ) = s Eşt Varyans EKKY nn varsayımlarından br anakütle regresyon fonksyonu u lern eşt varyanslı olmasıdır Her hata term varyansı bağımsız değşkenlern verlen değerlerne

Detaylı

Enflasyon Hedeflemesi Sürecinde Para Talebi İstikrarının ARDL Modeli Yaklaşımı İle Analizi: Türkiye ve Endonezya Örneği

Enflasyon Hedeflemesi Sürecinde Para Talebi İstikrarının ARDL Modeli Yaklaşımı İle Analizi: Türkiye ve Endonezya Örneği Enflasyon Hedeflemes Sürecnde ara Taleb İskrarının ARDL Model Yaklaşımı İle Analz: Türkye ve Endonezya Örneğ Musa ATGÜR Dokora Öğrencs Ege Ünverses, Sosyal Blmler Ensüsü musaagur@yahoo.com N. Oğuzhan ALTAY

Detaylı

HİSSE SENETLERİNİN BEKLENEN GETİRİ VE RİSKLERİNİN TAHMİNİNDE ALTERNATİF MODELLER

HİSSE SENETLERİNİN BEKLENEN GETİRİ VE RİSKLERİNİN TAHMİNİNDE ALTERNATİF MODELLER İstanbul Ünverstes İktsat Fakültes Malye Araştırma Merkez Konferansları 47. Ser / Yıl 005 Prof. Dr. Türkan Öncel e Armağan HİSSE SENETLERİNİN BEKLENEN GETİRİ VE RİSKLERİNİN TAHMİNİNDE ALTERNATİF MODELLER

Detaylı

FARKLI REGRESYON YÖNTEMLERİ İLE BETA KATSAYISI ANALİZİ

FARKLI REGRESYON YÖNTEMLERİ İLE BETA KATSAYISI ANALİZİ FARKLI REGRESYON YÖNTEMLERİ İLE BETA KATSAYISI ANALİZİ M.Ensar YEŞİLYURT (*) Flz YEŞİLYURT (**) Özet: Özellkle uzak verlere sahp ver setlernn analz edlmesnde en küçük kareler tahmnclernn kullanılması sapmalı

Detaylı

Kİ-KARE TESTLERİ. şeklinde karesi alındığında, Z i. değerlerinin dağılımı ki-kare dağılımına dönüşür.

Kİ-KARE TESTLERİ. şeklinde karesi alındığında, Z i. değerlerinin dağılımı ki-kare dağılımına dönüşür. Kİ-KARE TESTLERİ A) Kİ-KARE DAĞILIMI VE ÖZELLİKLERİ Örnekleme yoluyla elde edlen rakamların, anakütle rakamlarına uygun olup olmadığı; br başka fadeyle gözlenen değerlern teork( beklenen) değerlere uygunluk

Detaylı

Tek Yönlü Varyans Analizi

Tek Yönlü Varyans Analizi Tek Yönlü Varyan Analz Nedr ve hang durumlarda kullanılır? den fazla grupların karşılaştırılmaı öz konuu e, çok ayıda t-tet nn kullanılmaı, Tp I hatanın artmaına yol açar; Örneğn, eğer 5 grubu kşerl olarak

Detaylı

Dersin Yürütülmesi Hakkında. (Örgün / Yüz Yüze Eğitim için) (Harmanlanmış Eğitim için) (Uzaktan Eğitim için)

Dersin Yürütülmesi Hakkında. (Örgün / Yüz Yüze Eğitim için) (Harmanlanmış Eğitim için) (Uzaktan Eğitim için) Ders Kodu Teork Uygulama Lab. Uluslararası Muhasebe ve Fnansal Raporlama Standartları Ulusal Kred Öğretm planındak AKTS 344000000000510 3 0 0 3 6 Ön Koşullar : Bu dersn ön koşulu ya da yan koşulu bulunmamaktadır.

Detaylı

Prof. Dr. Nevin Yörük - Yrd. Doç. Dr. S. Serdar Karaca Yrd. Doç. Dr. Mahmut Hekim - Öğr. Grv. İsmail Tuna

Prof. Dr. Nevin Yörük - Yrd. Doç. Dr. S. Serdar Karaca Yrd. Doç. Dr. Mahmut Hekim - Öğr. Grv. İsmail Tuna Anadolu Ünverstes Sosyal Blmler Dergs Anadolu Unversty Journal of Socal Scences Sermaye Yapısını Etkleyen Faktörler ve Fnansal Oranlar le Hsse Getrs Arasındak İlşknn ANFIS Yöntem le İncelenmes: İMKB de

Detaylı

Türkiye de Rekabet, Ar-Ge, İnovasyon ve Ekonomik Büyüme: Nasıl Bir İlişki Söz Konusudur?

Türkiye de Rekabet, Ar-Ge, İnovasyon ve Ekonomik Büyüme: Nasıl Bir İlişki Söz Konusudur? A. ÖZKAYA Türkye de Rekabet, Ar-Ge, İnovasyon ve Ekonomk Büyüme: Nasıl Br İlşk Söz Konusudur? Ata ÖZKAYA Özet İçsel büyüme teors endüstrlern çnde bulunduğu rekabet koşulları, yürüttükler Ar-Ge faalyetler,

Detaylı

TÜRKİYE DEKİ ÖZEL BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI: 2008-2011 DÖNEMİ. Fatih ECER *

TÜRKİYE DEKİ ÖZEL BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI: 2008-2011 DÖNEMİ. Fatih ECER * AİBÜ Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs, Güz 2013, Clt:13, Yıl:13, Sayı:2, 13:171-189 TÜKİYE DEKİ ÖZEL BANKALAIN FİNANSAL PEFOMANSLAININ KAŞILAŞTIILMASI: 2008-2011 DÖNEMİ Fath ECE COMPAISON OF PIVATE BANKS FINANCIAL

Detaylı

BIST da Demir, Çelik Metal Ana Sanayii Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performans Analizi: VZA Süper Etkinlik ve TOPSIS Uygulaması

BIST da Demir, Çelik Metal Ana Sanayii Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performans Analizi: VZA Süper Etkinlik ve TOPSIS Uygulaması EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Clt: 4 Sayı: Ocak 04 ss. 9-9 BIST da Demr, Çelk Metal Ana Sanay Sektöründe Faalyet Gösteren İşletmelern Fnansal Performans Analz: VZA Süper Etknlk ve TOPSIS Uygulaması

Detaylı

OBEZİTENİN İKTİSADİ BELİRLEYİCİLERİ

OBEZİTENİN İKTİSADİ BELİRLEYİCİLERİ OBEZİTENİN İKTİSADİ BELİRLEYİCİLERİ Pamukkale Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü Yüksek Lsans Tez İktsat Anablm Dalı Melke ÇETİN Danışman: Yr d. Doç. Dr. Özcan UZUN Ağustos 2007 DENİZLİ TEŞEKKÜR Eğtm dönemm

Detaylı

T.C. KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME ANABİLİMDALI

T.C. KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME ANABİLİMDALI T.C. KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME ANABİLİMDALI İMKB DE YÜKSELEN PİYASA VE DÜŞEN PİYASA DÖNEMLERİNDE DURUMSAL İLİŞKİ ANALİZİ YÜKSEK LİSANS TEZİ KAHRAMANMARAŞ TEMMUZ

Detaylı

PARÇALI DOĞRUSAL REGRESYON

PARÇALI DOĞRUSAL REGRESYON HAFTA 4 PARÇALI DOĞRUSAL REGRESYO Gölge değşkenn br başka kullanımını açıklamak çn varsayımsal br şrketn satış temslclerne nasıl ödeme yaptığı ele alınsın. Satış prmleryle satış hacm Arasındak varsayımsal

Detaylı

PÜRÜZLÜ AÇIK KANAL AKIMLARINDA DEBİ HESABI İÇİN ENTROPY YÖNTEMİNİN KULLANILMASI

PÜRÜZLÜ AÇIK KANAL AKIMLARINDA DEBİ HESABI İÇİN ENTROPY YÖNTEMİNİN KULLANILMASI PÜRÜZLÜ AÇIK KANAL AKIMLARINDA DEBİ HESABI İÇİN ENTROPY YÖNTEMİNİN KULLANILMASI Mehmet ARDIÇLIOĞLU *, Galp Seçkn ** ve Özgür Öztürk * * Ercyes Ünverstes, Mühendslk Fakültes, İnşaat Mühendslğ Bölümü Kayser

Detaylı

İyi Tarım Uygulamaları Ve Tüketici Davranışları (Logit Regresyon Analizi)(*)

İyi Tarım Uygulamaları Ve Tüketici Davranışları (Logit Regresyon Analizi)(*) Gazosmanpaşa Ünverstes Zraat Fakültes Dergs Journal of Agrcultural Faculty of Gazosmanpasa Unversty http://zraatderg.gop.edu.tr/ Araştırma Makales/Research Artcle JAFAG ISSN: 1300-2910 E-ISSN: 2147-8848

Detaylı

ÇİFTÇİLERİN TARIMSAL DESTEKLEME POLİTİKALARINDAN FAYDALANMA İSTEKLİLİĞİNDE ETKİLİ FAKTÖRLERİN ANALİZİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ

ÇİFTÇİLERİN TARIMSAL DESTEKLEME POLİTİKALARINDAN FAYDALANMA İSTEKLİLİĞİNDE ETKİLİ FAKTÖRLERİN ANALİZİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 2008, 21(2), 205 212 ÇİFTÇİLERİN TARIMSAL DESTEKLEME POLİTİKALARINDAN FAYDALANMA İSTEKLİLİĞİNDE ETKİLİ FAKTÖRLERİN ANALİZİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ Yavuz TOPCU

Detaylı

Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD) Eurasian Journal of Researches in Social and Economics (EJRSE) ISSN:

Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD) Eurasian Journal of Researches in Social and Economics (EJRSE) ISSN: Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD) Eurasian Journal of Researches in Social and Economics (EJRSE) ISSN:2148-9963 www.asead.com EKONOMİK BÜYÜME, İHRACAT VE C0 2 ARASINDAKİ EŞBÜTÜNLEŞME

Detaylı

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İÇİNDEKİLER

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER İLHAN EROĞLU, MUSTAFA NECATİ ÇOBAN, NALAN KANGAL 2008 Küresel Fnans Krz Perspektfnde Özbek Model: Orta Asya Ülkeler Üzerne Karşılaştırmalı Br Değerlendrme... M. AKİF ARVAS, SELİM İNANÇLI, MUSTAFA

Detaylı

YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2006 Cilt:13 Sayı:1 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. MANİSA

YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2006 Cilt:13 Sayı:1 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. MANİSA YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2006 Clt:3 Sayı: Celal Bayar Ünverstes İ.İ.B.F. MANİSA Bulanık Araç Rotalama Problemlerne Br Model Öners ve Br Uygulama Doç. Dr. İbrahm GÜNGÖR Süleyman Demrel Ünverstes, İ.İ.B.F.,

Detaylı

PARAMETRİK OLMAYAN HİPOTEZ TESTLERİ Kİ-KARE TESTLERİ

PARAMETRİK OLMAYAN HİPOTEZ TESTLERİ Kİ-KARE TESTLERİ PARAMETRİK OLMAYAN HİPOTEZ TESTLERİ Kİ-KARE TESTLERİ 1 Populasyonun nceledğmz br özellğnn dağılışı blenen dağılışlardan brsne, Normal Dağılış, t Dağılışı, F Dağılışı, gb br dağılışa uygun olduğu durumlarda

Detaylı

NİTEL TERCİH MODELLERİ

NİTEL TERCİH MODELLERİ NİTEL TERCİH MODELLERİ 2300 gözlem sayısı le verlen değşkenler aşağıdak gbdr: calsma: çocuk çalışıyorsa 1, çalışmıyorsa 0 (bağımlı değşken) Anne_egts: Anne eğtm sevyes Baba_egts: Baba eğtm sevyes Kent:

Detaylı

1. KEYNESÇİ PARA TALEBİ TEORİSİ

1. KEYNESÇİ PARA TALEBİ TEORİSİ DERS NOTU 07 KEYNESÇİ PARA TALEBİ TEORİSİ, LM EĞRİSİ VE PARA TALEBİ FAİZ ESNEKLİĞİ Bugünk dersn çerğ: 1. KEYNESÇİ PARA TALEBİ TEORİSİ... 1 1.1 İŞLEMLER (MUAMELELER) TALEBİ... 2 1.2 ÖNLEM (İHTİYAT) TALEBİ...

Detaylı

TÜRK HİZMETLER SEKTÖRÜNDE HECKSCHER-OHLIN MODELİNİN TESTİ TESTING THE HECKSCHER-OHLIN MODEL IN THE SERVICE SECTOR OF TURKEY

TÜRK HİZMETLER SEKTÖRÜNDE HECKSCHER-OHLIN MODELİNİN TESTİ TESTING THE HECKSCHER-OHLIN MODEL IN THE SERVICE SECTOR OF TURKEY Doğuş Ünverstes Dergs, 12 (2) 2011, 200-212 TÜRK HİZMETLER SEKTÖRÜNDE HECKSCHER-OHLIN MODELİNİN TESTİ TESTING THE HECKSCHER-OHLIN MODEL IN THE SERVICE SECTOR OF TURKEY Necla AYAŞ (1), Hasan VERGİL (2),

Detaylı

SOSYAL SERMAYE, GÜVEN VE BELİRLEYİCİLERİ: BİR PANEL ANALİZİ SOCIAL CAPITAL, TRUST AND DETERMINANTS: A PANEL ANALYSIS

SOSYAL SERMAYE, GÜVEN VE BELİRLEYİCİLERİ: BİR PANEL ANALİZİ SOCIAL CAPITAL, TRUST AND DETERMINANTS: A PANEL ANALYSIS kdenz İ.İ.B.F. Dergs (12) 2006, 108-129 SOSYL SERMYE, GÜVEN VE BELİRLEYİCİLERİ: BİR PNEL NLİZİ SOCIL CPITL, TRUST ND DETERMINNTS: PNEL NLYSIS ÖZET Oktay ÖKSÜZLER * Sosyal sermayenn varlığı ve ekonomk büyüme

Detaylı

Avrupa Birliği ve Türkiye de Mali Saydamlığın Panel Veri Yöntemi ile Analizi

Avrupa Birliği ve Türkiye de Mali Saydamlığın Panel Veri Yöntemi ile Analizi EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cl: Özel Sayı 0 ss. 59-73 Avrupa Brlğ ve Türkye de Mal Saydamlığın Panel Ver Yönem le Analz Fscal Transparency of he European Unon and Turkey wh Panel Daa Analyss

Detaylı

Türkiye de Zeytin Sıkma Tesislerinin Karlılığı ve Etkinliği: Ege Bölgesi Örneği 1

Türkiye de Zeytin Sıkma Tesislerinin Karlılığı ve Etkinliği: Ege Bölgesi Örneği 1 Yıldıztekn ve Tuna Araştırma Makales (Research Artcle) Akın F.OLGUN M. Metn ARTUKOĞLU 3 Hakan ADANACIOĞLU 4 Ege Ünverstes Zraat Fakültes Tarım Ekonoms Bölümü 35100 Bornova/İzmr., e-posta: akn.olgun@ege.edu.tr

Detaylı

İKİNCİ ÖĞRETİM KAMU TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

İKİNCİ ÖĞRETİM KAMU TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI İKİNCİ ÖĞRETİM KAMU TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI Anablm Dalı: Kamu PROGRAMIN TANIMI: Kamu Tezsz Yüksek Lsans Programı, kamu ve özel sektör sstem çersndek problemler ve htyaçları analz edeblecek, yorumlayacak,

Detaylı

Piyasanın Rengi Global

Piyasanın Rengi Global ABD G. Amerka Avrupa Perfer Gelşen Asya Ayrıntılar çn hartaya tıklayınız Avrupa (Çekrdek) Euro Stoxx -1,4% İngltere -1,7% Almanya -1,1% Fransa -1,3% Gelşen Ülkeler Türkye 2,1% Rusya -3,5% Polonya 1,4%

Detaylı

Farklı Varyans. Var(u i X i ) = Var(u i ) = E(u i2 ) = σ i2. Eşit Varyans. Hata. Zaman

Farklı Varyans. Var(u i X i ) = Var(u i ) = E(u i2 ) = σ i2. Eşit Varyans. Hata. Zaman Farklı Varyans Var(u X ) = Var(u ) = E(u ) = σ Eşt Varyans Y X Farklı Varyans Hata Var(u X ) = Var(u ) = E(u ) = σ Farklı Varyans Zaman Farklı Varyans le Karşılaşılan Durumlar Kest Verlernde. Kar dağıtım

Detaylı

YABANCI BANKA GİRİŞLERİNİN TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNE REKABET ETKİSİ: ÖZET

YABANCI BANKA GİRİŞLERİNİN TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNE REKABET ETKİSİ: ÖZET Nğde Ünverstes İİBF Dergs, 2009, Clt:2, Sayı: 2, s.42-59 42 YABANCI BANKA GİRİŞLERİNİN TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNE REKABET ETKİSİ: 2002-2007 1 Tuncay ÇELİK Çğdem ÜRÜNVEREN ÖZET Türkye ekonomsnde yaşanan

Detaylı

Hasar sıklıkları için sıfır yığılmalı kesikli modeller

Hasar sıklıkları için sıfır yığılmalı kesikli modeller www.statstkcler.org İstatstkçler Dergs 5 (01) 3-31 İstatstkçler Dergs Hasar sıklıkları çn sıfır yığılmalı keskl modeller Sema Tüzel Hacettepe Ünverstes Aktüerya Blmler Bölümü 06800-Beytepe, Ankara, Türkye

Detaylı

HisSE SENEDi FiYATlARıNDAKi SÜRPRiz HABERLERiN BULAŞICIlIK ETKiSi VESÜREKliliK

HisSE SENEDi FiYATlARıNDAKi SÜRPRiz HABERLERiN BULAŞICIlIK ETKiSi VESÜREKliliK HsSE SENED FYATlARıNDAK SÜRPRz HABERLERN BULAŞICIlIK ETKS VESÜREKllK Evrmlmer Türkye Cumhuryet Merkez Bankası Özet Bu çalışmada hsse sened pyasalarındak sürprz haberlern ülkeler arasında yayılması olgusu

Detaylı

X, R, p, np, c, u ve diğer kontrol diyagramları istatistiksel kalite kontrol diyagramlarının

X, R, p, np, c, u ve diğer kontrol diyagramları istatistiksel kalite kontrol diyagramlarının 1 DİĞER ÖZEL İSTATİSTİKSEL KALİTE KONTROL DİYAGRAMLARI X, R, p, np, c, u ve dğer kontrol dyagramları statstksel kalte kontrol dyagramlarının temel teknkler olup en çok kullanılanlarıdır. Bu teknkler ell

Detaylı

DETERMINING THE RELATION BETWEEN FINANCIAL PERFORMANCE AND STOCK RETURNS OF ENERGY COMPANIES ON BORSA ISTANBUL WITH PANEL DATA ANALYSIS

DETERMINING THE RELATION BETWEEN FINANCIAL PERFORMANCE AND STOCK RETURNS OF ENERGY COMPANIES ON BORSA ISTANBUL WITH PANEL DATA ANALYSIS Journal of Economcs, Fnance and Accountng (JEFA), ISSN: 2148-6697 Journal of Economcs, Fnance and Accountng JEFA (2016), Vol.3(1) Sakarya, Yldrm Year: 2016 Volume: 3 Issue: 1 DETERMINING THE RELATION BETWEEN

Detaylı

AHP AND GRA INTEGRATED APPROACH IN INNOVATION PERFORMANCE REVIEW PROCESS: AN APPLICATION IN DAIRY INDUSTRY

AHP AND GRA INTEGRATED APPROACH IN INNOVATION PERFORMANCE REVIEW PROCESS: AN APPLICATION IN DAIRY INDUSTRY Dumlupınar Ünverstes Sosyal Blmler Dergs / Dumlupınar Unversty Journal of Socal Scences İNOVASYON PERFORMANSI DEĞERLENDİRME SÜRECİNDE AHS VE GİA BÜTÜNLEŞİK YAKLAŞIMI: SÜT ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Detaylı

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR www.teknolojkarastrmalar.com ISSN:134-4141 Makne Teknolojler Elektronk Dergs 28 (1) 61-68 TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR Kısa Makale Tabakalı Br Dskn Termal Gerlme Analz Hasan ÇALLIOĞLU 1, Şükrü KARAKAYA 2 1

Detaylı