HİDROLİK TÜRBİNLERİN VERİM ARTIŞLARINDAKİ FAYDA&MALİYET ANALİZİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "HİDROLİK TÜRBİNLERİN VERİM ARTIŞLARINDAKİ FAYDA&MALİYET ANALİZİ"

Transkript

1 HİDROLİK TÜRBİNLERİN VERİM ARTIŞLARINDAKİ FAYDA&MALİYET ANALİZİ Mücahit SAV* ÖZET Türkiye de mevcut hidroelektrik santrallerin çoğu Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) Genel Müdürlüğü tarafından işletilmektedir. Özel firmalar tarafından işletilen santraller nispeten daha yeni santrallerdir. EÜAŞ ın 2011 yılı itibariyle 80'e yakın hidroelektrik santrali (HES) mevcuttur. Ancak son yıllarda Elektrik Piyasası Kanunu gereği herhangi bir santral yapımına başlanmamış olup, sadece Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü tarafından önceden yapımına başlanmış olan hidroelektrik santrallerin, EÜAŞ Genel Müdürlüğünce devralınarak işletmeye alınması söz konusu olmuştur. EÜAŞ Genel Müdürlüğü verilerine göre santrallerin devreye alınış tarihleri 1956 dan başlayıp günümüze kadar sürmektedir. Türkiye de hidroelektrik santrallerde rehabilitasyon çalışmaları ise yeni yeni başlamıştır. Keban HES, rehabilitasyon çalışmasının başlatıldığı ilk santrallerden biridir. Santraller eskidikçe rehabilitasyon ve yenileme çalışmaları da artacaktır. Rehabilitasyon çalışmalarında en büyük maliyet unsuru türbin teçhizatlarının değişimidir. Özellikle bu unsurlara göre fayda analizinin yapılması ülkemizin toplam santral rehabilitasyonu ve yenileme maliyetlerini düşürecektir. Anahtar Kelimeler: Hidroelektrik santral, türbin, rehabilitasyon ABSTRACT Most of the existing hydroelectric power plants are operated by The General Directorate of Electricity Generation Company in Turkey. The power plants operated by private sector are relatively newer. EUAS owns about 80 hydroelectric power plants by However, due to the Electricity Market Law; no power plants have been built or started by the public in recent years. The only hydroelectric power plants which were already started to be built and completed by the DSI (State Water/Hydraulic Works) were transferred to General Management of EUAS for business operation. According to The General Directorate of Electricity Generation Company data, the commissionings of power plants first started in 1956 and continues to the present. Rehabilitation projects in hydroelectric power plants have recently started in Turkey. Keban HEPP is the first power plant, to be rehabileted. As power plants are getting older, rehabilitation and refurbishment works will also increase. The most high cost compenent in the rehabilitation projects is the renewal of turbine equipment. Espacially * EÜAŞ Genel Müdürlüğü/ETKB, Makine Yük. Müh., mucahitsav@hotamail.com

2 making benefit analysis according to these elements will decrease the cost of total rehabilitation and refurbishment of power plants in our country. Key Words: Hydroelectric power plant (HEPP), turbine, rehabilitation 1. GİRİŞ Ülkemizde her geçen gün enerji ihtiyacı artan bir seyir göstermektedir. Bunun yanında gün geçtikçe fosil kaynaklı yakıtlar hem tükenmekte, hem de fiyatları sürekli artan bir eğilim sergilemektedir. Ülkemiz gerçekliği paralelinde, elektrik üretiminde doğalgaza bağımlılığımız düşünüldüğünde, elektrik enerjisi üretimimizin dışa bağımlılıktan kurtarılarak talebin kesintisiz, güvenilir ve düşük maliyetlerle karşılanması, kaynak çeşitlendirmesine giderek arz güvenliğinin sağlanmasıyla mümkün olabilecektir. Ülkemiz gibi tüm devletler sürdürülebilir bir çevre yönetimi ile enerji kaynaklarında dışa bağımlılığı önlemek ve kaynak çeşitliliği oluşturmak için yenilenebilir enerji kaynaklarına haklı bir yöneliş göstermişlerdir. Yenilenebilir enerji kaynaklarının en önemlisi, hidrolik potansiyeldir. Bu potansiyelin bir kısmı teknik olarak mümkün olmamakla beraber, yerel ekonomik yapılabilirliği bakımından da sınırlıdır. Ülkemizin hidroelektrik enerji potansiyelinin değerlendirilmesinde dünyadaki gelişmelere paralel olarak bilgi, tecrübe ve teknoloji gelişmesinin de yükselmesi gerekecektir Ülkemizde hidroelektrik santrallerde kaliteli ve sürdürülebilir üretim faaliyetleri için gerekli olan işletme, bakım-onarım, revizyon ve rehabilitasyonlar uygulanmaya başlanmıştır. Hidroelektrik santrallerde mekanik aksamın en önemli parçası olan su türbinleri ile ilgili çalışmalar her geçen gün artmaktadır. Günümüzde Türkiye de 50 den fazla 20 yıldan daha eski büyük su türbini bulunmaktadır. 20 yıl önce üretilen su türbinleri ile günümüz teknolojisi ile üretilen su türbinleri arasında türbin biçimi farkından kaynaklanan % 3 ila % 5 arasında değişen verim farkı bulunmaktadır. Zamanla çalışan türbin çarklarında aşınmadan (kavitasyon) ve labirent açıklıklarının artmasından kaynaklanan ilave enerji kayıpları da olmaktadır [1]. Tablo 1: Elektrik Üretim A.Ş. Tarafından İşletilen Bazı HES lerin Kurulu Güç ve Yaşları Santralın Adı Güç (MW) Yaş Atatürk HES Karakaya HES Keban HES Sayfa 2

3 Altınkaya HES Berke HES Hasan Uğurlu HES Borçka HES Sır HES Gökçekaya HES Batman HES Karkamış HES Özlüce HES Çatalan HES Sarıyar HES Gezende HES Hirfanlı HES KAYNAK: EÜAŞ Türkiye deki hidroelektrik santraller eskidikçe rehabilitasyon ve yenileme çalışmaları daha çok hız kazanmıştır. Rehabilitasyon çalışmalarında en büyük maliyet unsuru türbin teçhizatlarının değişimidir. Bu çalışmalarda; çark değişimine karar vermek, zamanla çalışan su türbininin verim kaybını, mevcut sistemin enerji maliyetini ve suyun değerini yani birim kw saat başına harcanan su miktarını (özgül su sarfiyatı) bulmak için türbin verimliliğinin ölçülmesi gerekmektedir. Türbin çarklarının değiştirilmesi oldukça güç ve fazla maliyet gerektirmektedir. Karakaya ve Atatürk HES de her bir türbin çarkı yaklaşık olarak kg dır. EÜAŞ Genel Müdürlüğü nün 2006/2007 yıllarında uluslararası bir şirkete yaptırdığı araştırma verilerine göre; çarkların birim kg başına maliyeti işçilik ve mühendislik dahil 25 hesaplanmış ve neticede bir türbin çarkının değiştirilme maliyeti olarak $ tutarında bir meblağ ortaya çıkmıştır [2]. Kamu hidroelektrik üretiminin % 60 ını gerçekleştiren Fırat Havzası santrallerine ait model test verim eğrileri incelendiğinde, en büyük üç santral göz önüne alınırsa; türbin verimlerinin Atatürk ve Keban HES te % 91, Karakaya HES te % 92,4 olduğu, imalatçısının verdiği model deneylere göre hesaplanmış generatör ve trafo verimlerinin de günümüz teknolojisiyle elde edilen değerlere çok yakın olduğu görülür. Bu veriler ışığında teçhizatların rehabilitasyonu ile elde edilebilecek verim artışının % 0,7 ile % 4 arasında olabileceği gözlenmektedir. Santrallerden bazılarında, türbinlerin mevcut verim durumlarının tam olarak ne olduğunu bulmak için türbin saha verimlilik ölçümleri yapılmıştır. Bu verimlilik ölçümü ile elde edilebilecek verim artışı miktarı daha büyük doğrulukla tahmin edilebilmiştir [3]. Sayfa 3

4 2. VERİM ARTIŞININ ÖNGÖRÜLDÜĞÜ BAZI SANTRALLER 2007 yılında bazı Kamu Hidroelektrik Santrallerde verim artış analizleri yaptırılmıştır. Yapılan çalışmalarda; santral teçhizatlarından cebri borularda su akışı ölçümü, ultrasonik akış ölçerlerle yaptırılmıştır. Francis tipi türbin çarkları, dijital fotografmetre kullanılarak 2D ve 3D Geometrik Ölçme denilen özel bir yöntemle ölçülmüştür. Türbin çark analizleri yapılmıştır. Türbinden geçen su, su sıcaklıkları ve mekaniksel parçalar (taşıyıcı ve kılavuz yatak, basınçlı yağ sistemi v.b.) üzerinde yapılan verimlilik testlerine göre söz konusu santraller için teknik karakteristikler ve öngörülen verim artış değerleri hesaplanmıştır [4]. Verim test çalışmalarından sonra türbinlerin şu anki verimleri ile türbinden alınabilecek minimum ve maksimum verim değerleri karşılaştırılmış, bu artışların ortalaması alınarak aşağıdaki Tablo 2 de gösterilen ortalama verim artış değerleri bulunmuştur: Tablo 2: Verim Analizi Yapılan Bazı Kamu Santralleri ve Teknik Özellikleri SANTRAL ADI KURULU GÜÇ (MW) YILLIK ÜRETİM (kw saat) TÜRBİN VERİMİ (%) ÖNGÖRÜLEN VERİM ARTIŞI KARAKAYA HES ,4 2,75 KEBAN HES ,75 GÖKÇEKAYA HES 278, GEZENDE HES DOĞANKENT HES 74, DEMİRKÖPRÜ HES SARIYAR HES SEYHAN 2 7, KADINCIK KADINCIK ,9 2, Karakaya HES için Verim Fayda Analizi Bu bölümde verim analizleri yapılan Kamu santralleri içerisinde en büyük santral olan Karakaya HES için verim fayda analizi yapılacaktır: Bir santralde maksimum üretim yapabilmek için belirli aralıklarla teçhizat rehabilitasyonu mutlaka yapılmalıdır. Özellikle puant saatlerinde ayar kanatlarının azami olarak açılıp fazla su akışının geçirilmesiyle ünitelerin pik değerlerine kadar yüklenmeleri; zamanla türbin çarkları başta olmak Sayfa 4

5 üzere tüm mekaniksel teçhizatın, uzun yıllar içerisinde yorulma, aşınma veya değişik arızalar gösterip ekonomik ömürlerini doldurmalarıyla sonuçlanmaktadır. Türkiye de Karakaya HES, tıpkı Sarıyar ve Keban Hidroelektrik santralleri gibi güçlü kavitasyona (aşınma) maruz kalan santrallerdendir ve her 2 3 senede bir türbin çarkları ve labirentlerde ciddi oranda yüzey kaplaması yapılmaktadır Tecrübeye dayalı verilere göre kavitasyon etkisi üzerine yapılan yüzey kaplamaların 50 senede bu tip bir türbinin verimini % 2 düşürdüğü söylenebilir. Yapılan çalışmalarla; Karakaya HES de türbin çarklarının aşırı kavitasyona uğraması; orijinal türbin çark tasarımından kaynaklandığı olarak yorumlanmıştır. 14 adet çark kanadı ve 26 adet ayar kanadının kendi aralarında asal olmamaları ve uyumlu bir şekilde çalışamamaları, çark tasarımının yeni baştan yapılmasıyla öngörülen yeni bir verim artışının gerçekleştirilebileceği düşünülmektedir. Yeni tasarımla; 14 adet olan çark kanadının 15 adede çıkarılması (en iyi verimi alabilmek için çark kanatlarının 17 adet olması daha mantıklı olabileceği söylenmiştir) ve bunun yanında çark kanat açılarının da ufak çapta değiştirilmesi planlanmıştır [4]. Karakaya HES de bu tür fiili bir çalışma makalenin yazıldığı tarihe kadar henüz yapılmamıştır. Karakaya HES deki türbinler en az 20 yıllık türbinler olması nedeniyle, türbin rehabilitasyonu için bazı çalışmalar yapılmıştır yılında yapılan verimlilik testlerine göre; Karakaya HES için % 92,4 olan türbin verimi, rehabilitasyon çalışması ile ortalama olarak % 2,75 artırılacağı düşünülmüştür. Kurulu gücü 1800 MW (6*300) olan santralde her bir ünite başına yıllık ortalama olarak 1250 GW güç ve çalışma saati düştüğü kabul edilmektedir. Söz konusu santralde bu çalışma saatlerinden sonra türbin teçhizatlarında aşınma ve yorulma görüldüğünden bakıma alınmakta, türbin çark kanatları da kavitasyon işlemine tabi tutulmaktadır. Ek verim artışı ile üniteler, fazla bakım gerektirmeden ve kavitasyona uğramadan, yıl içindeki günlerde daha çok çalışma saatine sahip olarak daha fazla enerji üretimi yapabileceklerdir. Dolayısıyla yıllık üretim kapasitesine daha fazla etki edecektirler. % 2.75 lik bir artışla elde edilecek olan üretim fazlası, yaklaşık olarak MW kurulu güce sahip bir hidroelektrik santral eşdeğerindedir. Her sene yapılan türbin revizyonlarında; harcanan maliyetin önemli bir kısmı genelde türbin çark kavitasyonuna ve diğer türbin teçhizatlarının rehabilitasyonuna gitmektedir. Bahsi geçen santral için türbin çarklarının değiştirilmesi işleminden sonra bu harcamalardan kaynaklanan personel gideri ve rehabilitasyon işlerinin bir kısmının düşeceği varsayılmaktadır. Santral faaliyet ve revizyon raporlarına göre; son yıllarda kavitasyon sonucu türbin çarklarında yapılan revizyon maliyetleri yıllık / TL arası olabilmektedir [5]. Duyarlılık analizinde bu gelir kalemi ortalama olarak TL alınacaktır. Çünkü her yıl en az bir ünitenin artık revizyona girmeyeceği varsayılarak işçilik ücretleri dahil edilerek her ünite başına Sayfa 5

6 TL lik bir yatırımın bundan böyle yıl içerisinde yapılmayacağı varsayılmıştır. Ayrıca sonraki yılların revizyon maliyetleri de eskalasyona tabi tutularak net fayda hesaplanmaya çalışılmıştır yılında Karakaya HES de yapılan çalışmalara göre verim test sonuçları grafik olarak şöyle gösterilmiştir: T ü r b i n V e r i m l i l i ğ Ünite Gücü (kw) i ( Şekil 1: Karakaya HES in Verim Eğrileri [4]. % ) Karakaya HES için 9 yıla ait üretim miktarları ise aşağıda tablo 3 te gösterilmiştir: A ya r K a n at A çı kl ığ ı Tablo 3: Karakaya HES Üretim Miktarları (GW saat) [6]. Yıl Üretim (GW saat) 6,895,3 20 8,978,5 04 7,431,4 31 8,544,1 98 6,873,10 2 6,266,681 4,534,837 7,985,1 00 7,132,19 6 Karakaya HES için yıllık ortalama üretim miktarı kw saattir. Verimdeki net artış, diğer parametrelerin aynı şekilde sabit olduğu düşünülürse, yıllık üretimdeki net artışla eşdeğerdir. Yani % 2,75 verim artışı; üretim miktarında da % 2,75 artış gerçekleştirecektir. Fayda-maliyet analizinde ortalama olarak yıllık üretim miktarını aldığımızda fayda analizi şu şekilde olacaktır: Tablo 4: Karakaya HES için 2013 Yılı Verim Artış Katkı Hesaplaması Sayfa 6

7 Yıllık Üretim Beklenen Verim Artışı Satış Fiyatı* Verim artışı sonrası (kw saat) (kuruş/kw saat) gerçekleşecek ilave Üretim tutarı (Lira) ,00 % 2,75 17, ,00 Kazanç = Yıllık Üretim X Beklenen Verim Artışı X Satış Fiyatı 2013 yılı Kazanç = kw saat X % 2,75 X 17,73 Kuruş/kWsaat = ,00 TL olacaktı. * Satış Fiyatı: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından tarihli Kurul kararına göre; elektrik piyasasında Türkiye Elektrik Ticaret Taahhüt Anonim Şirketi (TETAŞ) tarafından tarihinden itibaren uygulanacak toptan satış tarifesidir [7] Karakaya HES için Verim Maliyet Analizi Bu bölümde verim analizleri yapılan Karakaya HES için maliyet analizi yapılacaktır: Maliyet analizinin yapılması için ilk önce yapılacak rehabilitasyon çalışmaları ve bunların maliyetlerinin bilinmesi gerekmektedir. Söz konusu çalışma için yapılacak rehabilitasyon çalışmaları şunlardır: Dizayn ve mühendislik çalışmaları, Türbin çarkının montaj ve demontajı, Diğer türbin teçhizatlarının montaj, demontaj ve gerekli rehabilitasyon işleri (sızdırmazlık sistemleri, ayar kanatları, yataklar, basınçlı yağlama ve hava sistemlerinin revizyonu vb.) Alet-edevat ve yedek parça maliyetleri, Rehabilitasyon sonrası test çalışmaları, Personel giderleri. 300 MW gücündeki türbinin çark ağırlığı ortalama kg'dır. 2006/2007 yıllarında özel şirketlerin yaptığı çalışmada çarkların birim kg başına maliyeti; işçilik ve mühendislik dahil 25 hesaplanmış ve neticede bir türbin çarkının değiştirilme maliyeti olarak bugün itibari ile $ olmaktadır (Şubat 2013 dolar-euro paritesi ortalaması 1,32 olarak alınmıştır). Karakaya HES'te 6 ünite olduğundan türbin çark değişiminde toplam maliyet yaklaşık olarak 6*$ olmaktadır. Verim maliyet hesaplaması; 6*$ *1,79 (dolar kuru) = TL Sayfa 7

8 Yine bahsi geçen santral faaliyet raporlarına göre diğer çalışmaların yıllık ortalama maliyetleri şöyle olmaktadır [5]: Diğer türbin teçhizatlarının montaj, demontaj ve gerekli rehabilitasyon işleri: TL Alet-edevat ve yedek parça: TL Test çalışmaları: TL Toplam Maliyet; TL Varsayımlar Hesaplamalar yapılırken, rehabilitasyonla yapılacak yatırım sonucu yıllık üretim artışı kazancı göz önünde bulundurulmuştur. Santralin sabit işletme giderleri bu artışlar olmasa da yapılmakta olduğundan değerlendirmeye alınmamıştır. Ekonomik hesaplamalarda ikili anlaşmalar çerçevesinde gerçekleştirilen TETAŞ birim satış fiyatları esas alınmıştır. Euro paritesinde ve elektrik satış fiyatlarında önümüzdeki yıllarda gerçekleşebilecek fiyat dalgalanmaları için Beklenen Elektrik Fiyat Artış Tahmini Gerçekleşme Oranı (%) hesaplanarak yatırımın fayda/maliyet analizi oluşturulmuştur. 20 Yıllık Net Gelir (NPV-Net Present Value) 20 yıllık Net Gelir, türbin verim artışları için yapılan rehabilitasyon işinin başlangıcından itibaren 20 yıl süre ile sağlanan yıllık net gelirden düşüldükten sonra kalan nominal para değeri cinsinden ifade edilen miktardır. Maliyetler için % 15'i peşin, sonraki 4 yıl için eşit taksitler şeklinde bir ödeme planının olduğu varsayılacaktır. Dolayısıyla TL; TL, TL, TL, TL, TL olacak şekilde bir ödeme planı hazırlanmıştır. Iskonto oranları; EÜAŞ Genel Müdürlüğü; enerji yatırımları için ortalama iskonto oranı olarak % 10 almaktadır. Hidrolik Türbinlerin Verim Artışındaki Fayda - Maliyet Analizi için iskonto oranları ± 2 olacak şekilde 8, 10 ve 12 alınmıştır. Elektrik Satış Bedeli Artış Oranı; her sene ortalama % 7-8 oranında artış gerçekleştiren elektrik enerjisi arz ve talep miktarları göz önüne alınarak elektrik satış bedel oranı belirlenmiştir. Son yılların elektrik satış bedelleri ağırlıklı ortalama yuvarlama yöntemiyle, yani yakın yıllardaki verilere daha çok ağırlık vermek ve uzun vadeli değişimler de göz önüne alınmıştır. Amortisman Tutarı; faydalı ömür 15 yıl baz alınarak hesaplanmış ve sabit (eşit) amortisman olarak kabul edilmiştir. Amortismana tabi yatırım oranı için EÜAŞ Genel Müdürlüğü'nün enerji yatırım ve rehabilitasyon projelerinde ortalama olarak aldığı oranlar kullanılmıştır. Sayfa 8

9 Paranın Değerlenme Oranı; paranın sonraki yıllardaki değerlenme oranları için Merkez Bankası tarafından açıklanan enflasyon beklenti oranları baz alınmıştır ve 2014 beklenti oranı olan % 5, sonraki yıllara için de kullanılmıştır. Ünitelerin çalışma saatlerinin çok artırılması ile oluşacak riskleri önlemek adına rehabilitasyon çalışmaları bir ünite duruşuna izin verecek şekilde planlanmıştır. 6 ünitenin toplam rehabilitasyon süresi 72 (12*6) ay olarak düşünülmüştür. Santralde söz konusu rehabilitasyon nedeniyle her sene maksimum 5 ünite çalışacaktır. Toplam maliyet analizi için santralin her sene üretemeyeceği enerjinin hesaplanması şöyle yapılmıştır: 6 ünitenin birlikte çalışma süresi ayda saat arası değişmektedir [5]. Maliyet analizinde; rehabilitasyon sırasında 1 üniteden dolayı meydana gelecek olan enerji kaybı hesaplanırken, saat arası değişim 1 gün olarak varsayılarak, yılda toplam 12 gün olmak üzere 6 yıl boyunca enerji kayıp analizi yapılmaya çalışılmıştır. Analiz sonucunda; 2014 yılında 1. ünite ile başlanılacak, 2019 yılında 6. ünite ile bitecek olan rehabilitasyon projesinin 3 adet farklı iskonto oranında da 6. yılda NBD'sinin pozitif olduğu, 20 yıl sonunda ise en iyi seneryoda ve en kötü seneryoda da ilk yatırım tutarı olan TL'nin çok üstünde bir gelirin olacağı, ayrıca nakit akışların da 5. sene yani 2017 yılında pozitife döndüğü görülmektedir (Tablo-5). Son ünitenin rehabilitasyonunun yapılacağı tarih olan 2019 yılında, yapılan tüm yatırım tutarı kendini amorti edebilecektir. Görüleceği üzere, santralin toplam rehabilitasyon maliyeti, verimdeki küçük bir artış ile 5-6 sene içerisinde amorti edilebilmektedir. Bu şekilde verim artışı sonucu türbin rehabilitasyonu ile mekanik aksan arızalarının azalması söz konusu olacağından, ünitelerin emre amadelikleri yani kullanılabilirliği de artacaktır. Böylece birçok hidroelektrik santral için çok büyük bir sorun olan türbin çarklarında meydana gelen kavitasyon olayı çok büyük bir oranda azaltılmış olup, bu çalışmalar için verilecek olan işçilik süre ve masrafları da minimuma indirilmiş olacaktır. Karakaya HES örneğinde olduğu gibi revizyon ve rehabilitasyon çalışmaları ihtiyacı olan diğer hidroelektrik santraller için de yukarıdaki veriler kullanılarak, verim artışının faydaları analiz edilebilir. Her santralin kurulu gücü, yıllık üretim miktarı, türbin çark ağırlığı ve diğer teçhizatları farklılık göstermektedir. Karakaya HES'e göre ortalama üretim miktarları düşük veya yüksek olan santrallerin, rehabilitasyon işlerinin de santral büyüklüğüne oranla az ya da fazla olacağı düşünüldüğünde, küçük bir verim artışı ile aynı tür faydalar sağlanacaktır. Sayfa 9

10 Tablo 5: Fayda ve Maliyet Analiz Tablosu (Toptan Satış Tarifesine ve Enerji kaybı Yıl Revizyona göre) Toplam Amortisman Vergiye Tabi Gelir Vergi (20%) Yatırım Bedeli Maliyet Toplam Nakit Akışı maliyeti Gelirler , , Sayfa 10

11 Ekskalasyondan sonraki Nakit Akışı (% 8) Ekskalasyondan sonraki Nakit Akışı (% 10) Ekskalasyondan sonraki Nakit Akışı (% 12) Kümülatif Bugünkü Değer (% 8) Kümülatif Bugünkü Değer (% 10) Kümülatif Fayda ve Maliyet Analizi (% Bugünkü Değer 10 için) (% 12) ,1 25,05 1,08 1, ,2 26,27 1,17 1, ,33 27,49 1,26 1, ,46 28,71 1,36 1, ,61 29,93 1,47 1, ,77 31,15 1,59 1, ,95 32,37 1,71 2, ,14 33,59 1,85 2, ,36 34,81 2 2, ,59 36,03 2,16 3, ,85 37,25 2,33 3, ,14 38,47 2,52 3, ,45 39,69 2,72 4, ,8 40,91 2,94 4, ,18 3,17 5, ,6 3,43 6, ,05 3,7 6, ,56 4 7, ,12 4,32 8, ,73 4,66 9, SONUÇ Hidrolik türbinlerde rehabilitasyon yapılarak türbin ve işletme verimleri iyileştirilebilmektedir. Özellikle, çark kanat sisteminde ve türbin su geçişinin ve yeni çark, yeni hız regülâtörü, aşınan parçaların değiştirilmesi, su ile temas eden yüzeylerin tamiri gibi rehabilite işleri sayesinde verim daha fazla artırılmaktadır. Verimliliği arttırma çalışmalarında yatırım gücüne ve uzun bir zamana ihtiyaç vardır. Bu nedenle yapılacak rehabilitasyon çalışmalarının kârlı olup olmayacağı hususunda ciddi ve detaylı fizibilite çalışmalarının yapılması gereklidir. Bir hidroelektrik santralinin, olası bir verim artışı ile yapılan maliyetleri amorti edebilme zamanının net bir şekilde hesaplanabilmesi için teknik ve idari-mali analizlerinin çok daha hassas bir şekilde ve oturmuş bir elektrik piyasası ortamında yapılması faydalı olacaktır. Teçhizat verimliliğinin çalışmaya bağlı olarak azalması; modern ve zamanında yapılan etkin bakım teknikleriyle önlenebilir. Teçhizat verimliliği standartlara uygun olarak yapılan periyodik testlerle, işletme değerleriyle izlenebilir; yenileme ve rehabilitasyonlarla arttırılabilir. Yenileme ve rehabilitasyon, teçhizat performanslarının büyük oranlarda azaldığı ve fonksiyon yetersizliğinin oluştuğu durumlarda yapılmalıdır. Rehabilitasyonu yapılacak teçhizatın, yeni teknolojik Sayfa 11

12 gelişmelerle modernizasyon ve otomasyonun kolayca uygulanabileceği yerlerde seçilmesi uygulanabilirliği artırır. Türkiye de hidrolik potansiyelin en fazla olduğu Fırat havzasında; Keban, Karakaya, Atatürk HES gibi çok büyük santrallerin yıllar içinde aşınan ve arızalanan teçhizatlarının rehabilite edilmesi ile mevcut üretim kapasitelerinin artırılması ülke için büyük önem arz etmektedir. Türbin verimliliğindeki kısmi iyileştirmelerle ünitelerin optimum yüklerde çalıştırılmaları sağlanmakta, böylece kaliteli ve yeterli elektrik üretimi ile ülkemiz elektrik enerjisi arz güvenliğinin sağlanması mümkün olabilmektedir. KAYNAKÇA 1. EÜAŞ Hidroelektrik Santraların Verimliliğinin Araştırılmasına Yönelik AR-GE Komisyonu Raporu, Ankara, 2004, EÜAŞ Yayınları. 2. EÜAŞ Genel Müdürlüğü Raporları, EÜAŞ Yayınları, 3. Sav M. Mak. Yük.Müh. ETKB/EÜAŞ, ÇITLAK A. Yrd. Doç. Dr. Fırat Üniversitesi Mühendislik Fak. Mak. Müh. Enerji Ana Bilim Dalı, (Aralık, 2009) Su Türbinlerinin Verimliliği ve Saha Testleri,. Termodinamik Dergisi 4. Javier Velasco P., Sökmen A., Rehabilitation Study in Hydraulic Power Plant, 5. Karakaya HES Faaliyet ne Revizyon Raporları, EÜAŞ Yayınları 6. EÜAŞ Genel Müdürlüğü 2012 yılı Faaliyet Raporu, EÜAŞ Yayınları 7. EPDK Kurul Kararı , Sayfa 12

HİDROLİK SANTRALLARDA REHABİLİTASYON VE MODERNİZASYON İHTİYACI. Muzaffer BAŞARAN EÜAŞ Genel Müdür Yrd. ÖZET

HİDROLİK SANTRALLARDA REHABİLİTASYON VE MODERNİZASYON İHTİYACI. Muzaffer BAŞARAN EÜAŞ Genel Müdür Yrd. ÖZET HİDROLİK SANTRALLARDA REHABİLİTASYON VE MODERNİZASYON İHTİYACI Muzaffer BAŞARAN EÜAŞ Genel Müdür Yrd. ÖZET Hidrolik santrallarımızın elektrik üretimindeki payı yaklaşık %25-30 mertebesindedir. Haziran

Detaylı

EÜAŞ ADANA VE YÖRESİ HES İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ

EÜAŞ ADANA VE YÖRESİ HES İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ EÜAŞ ADANA VE YÖRESİ İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Çukurova Elektrik A.Ş. arasında imzalanan imtiyaz sözleşmesinin şirket kusuru nedeniyle 12.06.2003 tarihinde feshedilmesi

Detaylı

ELEKTRİK ENERJİSİ TALEP TAHMİNLERİ, PLANLAMASI ve ELEKTRİK SİSTEMİNİN DETAYLI İNCELENMESİ

ELEKTRİK ENERJİSİ TALEP TAHMİNLERİ, PLANLAMASI ve ELEKTRİK SİSTEMİNİN DETAYLI İNCELENMESİ ELEKTRİK ENERJİSİ TALEP TAHMİNLERİ, PLANLAMASI ve ELEKTRİK SİSTEMİNİN DETAYLI İNCELENMESİ YUSUF BAYRAK TEİAȘ APK Daire Bașkanlığı 1. GİRİȘ 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve sektörün yeniden yapılanmasından

Detaylı

TÜRKİYE NİN HİDROLİK ENERJİ KAYNAKLARI VE EÜAŞ IN BÖLGEMİZE KATKISI

TÜRKİYE NİN HİDROLİK ENERJİ KAYNAKLARI VE EÜAŞ IN BÖLGEMİZE KATKISI TÜRKİYE NİN HİDROLİK ENERJİ KAYNAKLARI VE EÜAŞ IN BÖLGEMİZE KATKISI Nevzat N. DOĞAN* Aydoğan ÜNVER** *EÜAŞ Karakaya HES İşletme Müdürü **EÜAŞ Atatürk HES İşletme Müdürü 1. GİRİŞ İnsanlık tarihinde geliştirilmiş

Detaylı

ANKARA İLİ ELEKTRİK ÜRETİM-TÜKETİM DURUMU

ANKARA İLİ ELEKTRİK ÜRETİM-TÜKETİM DURUMU ANKARA İLİ ELEKTRİK ÜRETİM- DURUMU Yusuf BAYRAK TEİAŞ APK Dairesi Başkanlığı Türkiye elektrik sistemi tümleşik bir sistemdir. Bölgelerin veya illerin coğrafi sınırları ile elektrik sistemi işletme bölgelerinin

Detaylı

TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ 10 YILLIK ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONU (2010 2019) Özet

TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ 10 YILLIK ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONU (2010 2019) Özet TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ 10 YILLIK ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONU (2010 2019) Özet Bu özet, TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, APK DAİRESİ BAŞKANLIĞI tarafından hazırlanan Ekim 2010 tarihli projeksiyonu,

Detaylı

Tanıtım ve Faaliyetler

Tanıtım ve Faaliyetler EÜAŞ IN ENERJĐ TEKNOLOJĐLERĐNE BAKIŞI Enerji Teknolojileri Platformu Raşit Đş PEK Üyesi, EÜAŞE Genel Md. Yrd. 2008 1 Tanıtım ve Faaliyetler 19 TERMĐK SANTRAL 103 HĐDROELEKTRĐK SANTRAL Sermayesi...: 5.6

Detaylı

TÜRKİYE DOĞAL GAZ MECLİSİ 2012 2013 KIŞ DÖNEMİ DOĞAL GAZ GÜNLÜK PUANT TÜKETİM TAHMİNİ VE ALINMASI GEREKLİ TEDBİRLER

TÜRKİYE DOĞAL GAZ MECLİSİ 2012 2013 KIŞ DÖNEMİ DOĞAL GAZ GÜNLÜK PUANT TÜKETİM TAHMİNİ VE ALINMASI GEREKLİ TEDBİRLER 2012 2013 KIŞ DÖNEMİ DOĞAL GAZ GÜNLÜK PUANT TÜKETİM TAHMİNİ VE ALINMASI GEREKLİ TEDBİRLER 2012 İÇİNDEKİLER 1. Talebe İlişkin Baz Senaryolar 2. Doğal Gaz Şebekesi Arz İmkânlarına Dair Varsayımlar 3. Elektrik

Detaylı

2012 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

2012 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DÜNYADA ELEKTRİK ENERJİSİ SEKTÖRÜNÜN GÖRÜNÜMÜ Bilindiği üzere, elektrik enerjisi tüketimi gelişmişliğin göstergesidir. Bir ülkedeki kişi başına düşen

Detaylı

Türkiye Elektrik Sektöründe Özelleştirme Çalışmaları

Türkiye Elektrik Sektöründe Özelleştirme Çalışmaları Türkiye Elektrik Sektöründe Özelleştirme Çalışmaları Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Mart 2013 Elektrik Sektörü Özelleştirmelerinin Gerekçeleri Daha rekabetçi bir piyasa oluşturulması Verimliliğin artırılması

Detaylı

2013 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

2013 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DÜNYADA ELEKTRİK ENERJİSİ SEKTÖRÜNÜN GÖRÜNÜMÜ Bilindiği üzere, elektrik enerjisi tüketimi gelişmişliğin göstergesidir. Bir ülkedeki kişi başına düşen

Detaylı

Orijinal OSSBERGER Türbin

Orijinal OSSBERGER Türbin Orijinal OSSBERGER Türbin Kendinizi boşa akan giden sudan elektrik üretmeye mi adadınız? Çevre dostu, yenilenebilir, doğal bir kaynaktan enerji elde ederek kullanmak mı istiyorsunuz? Bizim işimiz yüzyıldır

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ. Prof. Dr. Zafer DEMİR --

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ. Prof. Dr. Zafer DEMİR -- YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ Prof. Dr. Zafer DEMİR -- zaferdemir@anadolu.edu.tr Konu Başlıkları 2 Yenilenebilir Enerji Türkiye de Politikası Türkiye de Yenilenebilir Enerji Teşvikleri

Detaylı

TÜRKİYE DOĞAL GAZ MECLİSİ 2013-2014 KIŞ DÖNEMİ DOĞAL GAZ GÜNLÜK PUANT TÜKETİM TAHMİNİ VE GELECEK YILLARA İLİŞKİN ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER

TÜRKİYE DOĞAL GAZ MECLİSİ 2013-2014 KIŞ DÖNEMİ DOĞAL GAZ GÜNLÜK PUANT TÜKETİM TAHMİNİ VE GELECEK YILLARA İLİŞKİN ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER 2013-2014 KIŞ DÖNEMİ DOĞAL GAZ GÜNLÜK PUANT TÜKETİM TAHMİNİ VE GELECEK YILLARA İLİŞKİN ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER 2014 İÇİNDEKİLER 1. Talebe İlişkin Baz Senaryolar 2. Doğal Gaz Şebekesi Arz İmkânlarına

Detaylı

YÖNETMELİK ELEKTRİK PİYASASI KAPASİTE MEKANİZMASI YÖNETMELİĞİ

YÖNETMELİK ELEKTRİK PİYASASI KAPASİTE MEKANİZMASI YÖNETMELİĞİ 20 Ocak 2018 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : 30307 Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan: YÖNETMELİK ELEKTRİK PİYASASI KAPASİTE MEKANİZMASI YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç

Detaylı

Hidroelektrik Enerji. Enerji Kaynakları

Hidroelektrik Enerji. Enerji Kaynakları Hidroelektrik Enerji Enerji Kaynakları Türkiye de kişi başına yıllık elektrik tüketimi 3.060 kwh düzeylerinde olup, bu miktar kalkınmış ve kalkınmakta olan ülkeler ortalamasının çok altındadır. Ülkemizin

Detaylı

ENERJİ. Sürekli, Güvenilir ve Ekonomik olarak karşılanmalıdır.

ENERJİ. Sürekli, Güvenilir ve Ekonomik olarak karşılanmalıdır. ENERJİ Sürekli, Güvenilir ve Ekonomik olarak karşılanmalıdır. TÜRKİYE HİDROELEKTRİK ENERJİ POTANSİYELİ VE GELİŞME DURUMU Hidroelektrik Santral Projelerinin Durumu HES Adedi Toplam Kurulu Gücü (MW) Ortalam

Detaylı

RÜZGAR ENERJİSİ YATIRIMI PROJE FİZİBİLİTESİ

RÜZGAR ENERJİSİ YATIRIMI PROJE FİZİBİLİTESİ 2011 RÜZGAR ENERJİSİ YATIRIMI PROJE FİZİBİLİTESİ mdn Finansal Danışmanlık RÜZGAR ENERJİSİ YATIRIMI- PROJE FİZİBİLİTESİ Yenilenebilir enerji kaynaklarından, rüzgar enerjisi dışa bağımlılıktan uzak, temiz

Detaylı

RÜZGAR ENERJİ SANTRALİ İŞLETME VE BAKIMI

RÜZGAR ENERJİ SANTRALİ İŞLETME VE BAKIMI 135 RÜZGAR ENERJİ SANTRALİ İŞLETME VE BAKIMI Levent İSHAK ÖZET Uzun uğraşlardan sonra devreye alınan rüzgar enerji santrallerinde, maksimum verim ve karlılığa ulaşabilmek için yapılması gereken çalışmalar

Detaylı

Pompaj Depolamalı Hidroelektrik Santral i kısaca açıklayarak avantajlarını ve teknik detaylarını kısaca özetleyebilir misiniz? "PHES"LERE İLGİ ARTIYOR

Pompaj Depolamalı Hidroelektrik Santral i kısaca açıklayarak avantajlarını ve teknik detaylarını kısaca özetleyebilir misiniz? PHESLERE İLGİ ARTIYOR "Dr. Cihat Tuna: Bu sistem Dünyada 1900 lü yıllardan beri kullanılmakta ve her geçen gün yapılan PHES yatırımları artırılmaktadır. Dünyada, 25.000 MW güç ile Japonya başta olmak üzere pek çok gelişmiş

Detaylı

EK-2 PROJE VERİMLİLİK BİLEŞENİ TABLOSU. Bileşen Kodu Değerlendirmeye Alınması. Ekipmanın Proje Öncesi Durumu Adı Markası ve Modeli Kurulu Gücü (kw)

EK-2 PROJE VERİMLİLİK BİLEŞENİ TABLOSU. Bileşen Kodu Değerlendirmeye Alınması. Ekipmanın Proje Öncesi Durumu Adı Markası ve Modeli Kurulu Gücü (kw) PROJE VERİMLİLİK BİLEŞENİ TABLOSU Bileşen Kodu Değerlendirmeye Alınması 1 KABUL / RED EK-2 Ekipmanın Proje Öncesi Durumu Adı Markası ve Modeli Kurulu Gücü 2 3 Adedi Yıllık Ortalama İşletme Yükü Birim Enerji

Detaylı

ÇEŞME YARIMADASI RÜZGÂR SANTRALLERİNİN İLETİM SİSTEMİNE BAĞLANTISI

ÇEŞME YARIMADASI RÜZGÂR SANTRALLERİNİN İLETİM SİSTEMİNE BAĞLANTISI 1 ÇEŞME YARIMADASI RÜZGÂR SANTRALLERİNİN İLETİM SİSTEMİNE BAĞLANTISI İ. Kürşat BÜLBÜL 1 ÖZET Bu çalışmada; rüzgâr santrallerinin güç sistemlerine entegrasyonu, iletim sistemi operatörünün bakış açısından

Detaylı

TÜRKĐYE ELEKTRĐK ENERJĐSĐ 10 YILLIK ÜRETĐM KAPASĐTE PROJEKSĐYONU ( )

TÜRKĐYE ELEKTRĐK ENERJĐSĐ 10 YILLIK ÜRETĐM KAPASĐTE PROJEKSĐYONU ( ) TÜRKĐYE ELEKTRĐK ENERJĐSĐ 10 YILLIK ÜRETĐM KAPASĐTE PROJEKSĐYONU (2009 2018) Neşe GENÇYILMAZ Gülçin VAROL Türkiye Elektrik Đletim A.Ş. APK Dairesi Başkanlığı ÖZET 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve

Detaylı

2009 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

2009 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DÜNYADA ELEKTRİK ENERJİSİ SEKTÖRÜNÜN GÖRÜNÜMÜ Bilindiği üzere, elektrik enerjisi tüketimi gelişmişliğin göstergesidir. Bir ülkedeki kişi başına düşen

Detaylı

ELEKTRİK PİYASASI KAPASİTE MEKANİZMASI YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

ELEKTRİK PİYASASI KAPASİTE MEKANİZMASI YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar ELEKTRİK PİYASASI KAPASİTE MEKANİZMASI YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı, elektrik piyasasında arz güvenliğinin temini için gerekli yedek

Detaylı

ENERJİ ÜRETİMİ VE SULAMA KRİTERLERİNE GÖRE REZERVUAR KAPASİTE OPTİMİZASYONU

ENERJİ ÜRETİMİ VE SULAMA KRİTERLERİNE GÖRE REZERVUAR KAPASİTE OPTİMİZASYONU ENERJİ ÜRETİMİ VE SULAMA KRİTERLERİNE GÖRE REZERVUAR KAPASİTE OPTİMİZASYONU II. Su Yapıları Konferansı, Diyarbakır, 16 18.9.211 Hazırlayanlar; Burcu Ersoy (FICHTNER, Türkiye) Ronald Haselsteiner (ENERJISA,

Detaylı

Elektrik Üretiminde Enerji Verimliliği için KOJENERASYON VE TRİJENERASYON

Elektrik Üretiminde Enerji Verimliliği için KOJENERASYON VE TRİJENERASYON Elektrik Üretiminde Enerji Verimliliği için KOJENERASYON VE TRİJENERASYON 27 MAYIS 2015 - İZMİR Yavuz Aydın Başkan TÜRKOTED KÜRESEL ENERJİ PİYASALARINDA GELİŞMELER VE BEKLENTİLER 2 02.06.2015 The future

Detaylı

İZMİR KEMALPAŞA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ GÜNEŞ SANTRALİ UYGULAMASI

İZMİR KEMALPAŞA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ GÜNEŞ SANTRALİ UYGULAMASI İZMİR KEMALPAŞA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ GÜNEŞ SANTRALİ UYGULAMASI Mustafa Orçun ÖZTÜRK mustafaozturk@kosbi.org.tr ÖZET Günümüzde fosil yakıtlarının sonunun gelecek olması maliyetlerinin fazla olması ve

Detaylı

TUREK 2015 RES lerde Üretim Tahminleri ve Elektrik Satışı. Fatih Yazıtaş 05.11.2015

TUREK 2015 RES lerde Üretim Tahminleri ve Elektrik Satışı. Fatih Yazıtaş 05.11.2015 TUREK 2015 RES lerde Üretim Tahminleri ve Elektrik Satışı Fatih Yazıtaş 05.11.2015 Gündem Elektrik Piyasası & EPİAŞ Gün Öncesi Piyasası ve Tahminleme (RES ler) Gün İçi Piyasası YEKDEM 2 Enerji Piyasaları

Detaylı

TERMİK SANTRALLERDEKİ ATIK ENERJİNİN KULLANILABİLİRLİĞİ: ÇAN ONSEKİZ MART TERMİK SANTRALİ. Celal KAMACI. Dr. Zeki KARACA.

TERMİK SANTRALLERDEKİ ATIK ENERJİNİN KULLANILABİLİRLİĞİ: ÇAN ONSEKİZ MART TERMİK SANTRALİ. Celal KAMACI. Dr. Zeki KARACA. 111 Dergisi 3 TERMİK SANTRALLERDEKİ ATIK ENERJİNİN KULLANILABİLİRLİĞİ: ÇAN ONSEKİZ MART TERMİK SANTRALİ Celal KAMACI Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çan Meslek Yüksekokulu celal@comu.edu.tr Dr. Zeki

Detaylı

TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ 10 YILLIK ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONU (2012 2021)

TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ 10 YILLIK ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONU (2012 2021) TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ APK DAİRESİ BAŞKANLIĞI TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ 10 YILLIK ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONU (2012 2021) ARALIK 2012 (2011 YILI KESİNLEŞMİŞ DEĞERLERİ İLE) İÇİNDEKİLER

Detaylı

HAFTA 4. P: Bugünkü Değer (Present Value), herhangi bir meblağın belirli bir faiz oranı ile bugüne indirgenmiş değeridir.

HAFTA 4. P: Bugünkü Değer (Present Value), herhangi bir meblağın belirli bir faiz oranı ile bugüne indirgenmiş değeridir. HAFTA 4 NAKİT AKIŞI Mühendislik ekonomisi hesaplarında işletmenin ekonomik ömrü süresi içinde nakit kazanımları (gelir) ve nakit harcamaları (gider) belirlenerek değerlendirme yapılır. Gelir ve gider farkı

Detaylı

Yaz Puantı ve Talep Yönetimi

Yaz Puantı ve Talep Yönetimi Yaz Puantı ve Talep Yönetimi Genel elektrik talebi kış aylarında ısıtma ve aydınlatma, yaz aylarında ise soğutma (klima) ihtiyacına bağlı olarak bölgesel ve mevsimsel farklılıklar oluşturur. modus Enerji

Detaylı

2010 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

2010 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DÜNYADA ELEKTRİK ENERJİSİ SEKTÖRÜNÜN GÖRÜNÜMÜ Bilindiği üzere, elektrik enerjisi tüketimi gelişmişliğin göstergesidir. Bir ülkedeki kişi başına düşen

Detaylı

Makina Mühendisliği Anabilim Dalı 35100 Bornova ĐZMĐR 35100 Bornova ĐZMĐR

Makina Mühendisliği Anabilim Dalı 35100 Bornova ĐZMĐR 35100 Bornova ĐZMĐR ÇEŞME DE BĐR OTELĐN KULLANIM SUYU ISITMASININ RÜZGAR ENERJĐSĐNDEN SAĞLANMASI Doç. Dr. Aydoğan ÖZDAMAR Mak. Müh. Çağın ŞEN Ege Üniversitesi Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen Bilimleri Enstitüsü

Detaylı

GEDİZ ÜNİVERSİTESİ HİBRİT ENERJİ SANTRALİ ve 100 kw RÜZGAR TÜRBİNİ UYGULAMASI

GEDİZ ÜNİVERSİTESİ HİBRİT ENERJİ SANTRALİ ve 100 kw RÜZGAR TÜRBİNİ UYGULAMASI GEDİZ ÜNİVERSİTESİ HİBRİT ENERJİ SANTRALİ ve 100 kw RÜZGAR TÜRBİNİ UYGULAMASI Doç. Dr. Selim SOLMAZ Gediz Üniversitesi Makine Müh. Bölümü selim.solmaz@gediz.edu.tr SUNUM PLANI Motivasyon Proje Geçmişi

Detaylı

Türkiye nin Elektrik Enerjisi Üretimi Kaynaklı Sera Gazı Emisyonunda Beklenen Değişimler ve Karbon Vergisi Uygulaması. Mustafa ÖZCAN, Semra ÖZTÜRK

Türkiye nin Elektrik Enerjisi Üretimi Kaynaklı Sera Gazı Emisyonunda Beklenen Değişimler ve Karbon Vergisi Uygulaması. Mustafa ÖZCAN, Semra ÖZTÜRK Türkiye nin Elektrik Enerjisi Üretimi Kaynaklı Sera Gazı Emisyonunda Beklenen Değişimler ve Karbon Vergisi Uygulaması Mustafa ÖZCAN, Semra ÖZTÜRK Çalışmanın amacı Türkiye nin 2013-2017 dönemi elektrik

Detaylı

TÜREK 2015. RES lerde Üretim Tahminleri ve Elektrik Satışı. Uğuray ALTAYLI Satış Müdürü Istanbul, 05 Kasım 2015

TÜREK 2015. RES lerde Üretim Tahminleri ve Elektrik Satışı. Uğuray ALTAYLI Satış Müdürü Istanbul, 05 Kasım 2015 TÜREK 2015 RES lerde Tahminleri ve Elektrik Satışı Uğuray ALTAYLI Satış Müdürü Istanbul, 05 Kasım 2015 İÇERİK RÜZGAR SANTRALLERİNİN SATIŞ KANALLARI RES lerde ÜRETİM TAHMİNLERİNİN ETKİSİ ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Detaylı

Küçük ve Mikro Ölçekli Enerji Yatırımları için Hibrit Enerji Modeli

Küçük ve Mikro Ölçekli Enerji Yatırımları için Hibrit Enerji Modeli Küçük ve Mikro Ölçekli Enerji Yatırımları için Hibrit Enerji Modeli Mustafa Yıldız Enerji Mühendisliği Yüksek Lisans Programı Bitirme Tezi Danışman: Yard. Doç. Dr. Ferhat Bingöl 4. İzmir Rüzgar Sempozyumu

Detaylı

SANTRALLERİ SICAK SULU ISITMA DENGELENMESİ. üçüka Dokuz Eylül Üniversitesi Makina Müh. M

SANTRALLERİ SICAK SULU ISITMA DENGELENMESİ. üçüka Dokuz Eylül Üniversitesi Makina Müh. M DEÜ HASTANESİ KLİMA SANTRALLERİ SICAK SULU ISITMA SİSTEMLERİNİN N ISIL VE HİDROLİK DENGELENMESİ Burak Kurşun un / Doç.Dr.Serhan KüçüK üçüka Dokuz Eylül Üniversitesi Makina Müh. M BölümüB GİRİŞ Değişen

Detaylı

ELEKTRİK ENERJİ PİYASASI 2015 VE ENERJİ ÜRETİM MALİYETLERİ VE SANTRALLAR DUR/KALK MALİYETLERİ

ELEKTRİK ENERJİ PİYASASI 2015 VE ENERJİ ÜRETİM MALİYETLERİ VE SANTRALLAR DUR/KALK MALİYETLERİ 1 ELEKTRİK ENERJİ PİYASASI VE ENERJİ ÜRETİM MALİYETLERİ VE SANTRALLAR DUR/KALK MALİYETLERİ ELEKTRİK PİYASASI - 2 Elektrik Piyasası yılı ilk yarı yıl Spot fiyatları; Ekonomik Durgunluk, Tüketim azalması,

Detaylı

RÜZGAR TÜRBİNİ KANAT BAĞLANTI NOKTALARINDA ŞEKİL HAFIZALI ALAŞIMLARIN KULLANILMASI

RÜZGAR TÜRBİNİ KANAT BAĞLANTI NOKTALARINDA ŞEKİL HAFIZALI ALAŞIMLARIN KULLANILMASI RÜZGAR TÜRBİNİ KANAT BAĞLANTI NOKTALARINDA ŞEKİL HAFIZALI ALAŞIMLARIN KULLANILMASI Doç Dr. Numan Sabit ÇETİN Yrd. Doç. Dr. Cem EMEKSİZ Yrd. Doç. Dr. Zafer DOĞAN Rüzgar enerjisi eski çağlardan günümüze

Detaylı

TERMİK SANTRALLERDE PERİYODİK BAKIM-REHABİLİTASYON MEHMET DEĞİRMENCİ

TERMİK SANTRALLERDE PERİYODİK BAKIM-REHABİLİTASYON MEHMET DEĞİRMENCİ TERMİK SANTRALLERDE PERİYODİK BAKIM-REHABİLİTASYON MEHMET DEĞİRMENCİ EYLÜL 2015 Giriş: Ülkemizde bulunan termik santrallerin büyük bir bölümü yaşlı santraller kategorisinde değerlendirilebilecek işletme

Detaylı

Güç ve Isıtma Santrallerinde Sonik Temizleme Kullanmanın Faydaları Aşağıdaki gibidir:

Güç ve Isıtma Santrallerinde Sonik Temizleme Kullanmanın Faydaları Aşağıdaki gibidir: Güç ve Isıtma Santrallerinde Sonik Temizleme Kullanmanın Faydaları Aşağıdaki gibidir: # Yakıt tüketimini yaklaşık olarak %2 azaltarak, devamlı olarak Temiz Sıcaklık aktaran yüzeyler # Geri Kazanım Süresi

Detaylı

HİDROELEKTRİK SANTRALLER VE SANTRAL İŞLETMECİLİĞİ

HİDROELEKTRİK SANTRALLER VE SANTRAL İŞLETMECİLİĞİ HİDROELEKTRİK SANTRALLER VE SANTRAL İŞLETMECİLİĞİ Muzaffer TAM Altınkaya HES İşletme Müdürü muzaffertam@pozitif.net Giriş Elektrik Üretim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü (EÜAŞ),enerji sektöründe elektrik

Detaylı

FRANCİS TÜRBİNİ DENEY SİMÜLASYONU

FRANCİS TÜRBİNİ DENEY SİMÜLASYONU 1 COK-0430T 2 COK-0430T FRANCİS TÜRBİN DENEYİ DENEYİN AMACI: Francis türbinin çalışma prensibini uygulamalı olarak öğrenmek ve performans karakteristiklerinin deneysel olarak ölçülmesi ile performans karakteristik

Detaylı

HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI HİDROLİK TÜRBİN ANALİZ VE DİZAYN ESASLARI Hidrolik türbinler, su kaynaklarının yerçekimi potansiyelinden, akan suyun kinetik enerjisinden ya da her ikisinin

Detaylı

Elektrik Sektörü 2015 Üçüncü Çeyrek Değerlendirmesi. Yael Taranto TSKB Ekonomik Araştırmalar tarantoy@tskb.com.tr

Elektrik Sektörü 2015 Üçüncü Çeyrek Değerlendirmesi. Yael Taranto TSKB Ekonomik Araştırmalar tarantoy@tskb.com.tr Elektrik Sektörü 2015 Üçüncü Çeyrek Değerlendirmesi Yael Taranto TSKB Ekonomik Araştırmalar tarantoy@tskb.com.tr Ekim 2015 Tüketim Artışı Sanayi Üretiminin Gerisinde Kaldı 2015 in ilk dokuz ayında elektrik

Detaylı

Yüksek Verimli Transformatörlerin Yatırım Geri Dönüş Sürelerinin İncelenmesi

Yüksek Verimli Transformatörlerin Yatırım Geri Dönüş Sürelerinin İncelenmesi Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, (1), ss. 107-116, Mart 2018 Çukurova University Journal of the Faculty of Engineering and Architecture, (1), pp. 107-116, March 2018 Yüksek

Detaylı

Enerji Santrallarında Performans Ölçümü

Enerji Santrallarında Performans Ölçümü Enerji Santrallarında Performans Ölçümü Presented by Doç. Dr. Levent YAĞMUR TÜBİTAK - MAM Sunum Planı Performans Ölçümü ve İzleme Performans Parametreleri ve Kayıplar Performans Sistemi Elemanları Değerlendirmeler

Detaylı

Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ GÖKÇEADA NIN ELEKTRİK ENERJİSİ İHTİYACININ RÜZGAR ENERJİSİ İLE KARŞILANMASI

Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ GÖKÇEADA NIN ELEKTRİK ENERJİSİ İHTİYACININ RÜZGAR ENERJİSİ İLE KARŞILANMASI Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ GÖKÇEADA NIN ELEKTRİK ENERJİSİ İHTİYACININ RÜZGAR ENERJİSİ İLE KARŞILANMASI İsmail Hakkı TAVMAN Dokuz Eylül Üniversitesi 35100 Bornova

Detaylı

Su Yapıları II Su Kaynaklarının Ekonomik Analizi

Su Yapıları II Su Kaynaklarının Ekonomik Analizi Su Yapıları II Su Kaynaklarının Ekonomik Analizi Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yozgat Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi

Detaylı

PUNTO KAYNAKLI TEL ÜRETİMİ ÖN FİZİBİLİTE ÇALIŞMASI

PUNTO KAYNAKLI TEL ÜRETİMİ ÖN FİZİBİLİTE ÇALIŞMASI PUNTO KAYNAKLI TEL ÜRETİMİ ÖN FİZİBİLİTE ÇALIŞMASI 1- Üretim Süreci Punto kaynak metodu ile üretilen çit teli birbirine değen iki metalden çok yüksek akım geçirilmesi ve bu yüksek akım geçerken eriyen

Detaylı

Türkiye de Rüzgar Enerjisi. Hakan Şener AKATA ETK Uzm. Yard.

Türkiye de Rüzgar Enerjisi. Hakan Şener AKATA ETK Uzm. Yard. Türkiye de Rüzgar Enerjisi Hakan Şener AKATA ETK Uzm. Yard. Akış Ülkemizde rüzgar enerjisi Destekleme Mekanizmaları Lisanslı Elektrik Üretim Tesisleri Lisanssız Elektrik Üretim Tesisleri Ülkemizde Rüzgar

Detaylı

AYLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU-5

AYLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU-5 EİGM İstatistik & Analiz Enerji İşleri Genel Müdürlüğü http://www.enerji.gov.tr/yayinlar_raporlar/ Mayıs 2014 AYLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU-5 Esra KARAKIŞ, Enerji İstatistikleri Daire Başkanlığı İçindekiler

Detaylı

ENERJİ ÜRETİM SANTRALLERİ MALİYET ANALİZİ

ENERJİ ÜRETİM SANTRALLERİ MALİYET ANALİZİ MAKALE ENERJİ ÜRETİM SANTRALLERİ MALİYET ANALİZİ Kadir Kaya * Arş. Gör., Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Makine Mühendisliği Bölümü, Samsun kadir.kaya@omu.edu.tr Erdem Koç Prof. Dr.,

Detaylı

TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ APK DAİRESİ BAŞKANLIĞI TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ 5 YILLIK ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONU (2014 2018)

TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ APK DAİRESİ BAŞKANLIĞI TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ 5 YILLIK ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONU (2014 2018) TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ APK DAİRESİ BAŞKANLIĞI TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ 5 YILLIK ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONU (2014 2018) HAZİRAN 2014 İÇİNDEKİLER I GİRİŞ... 4 II TALEP GELİŞİMİ...

Detaylı

Örneğin bir önceki soruda verilen rüzgâr santralinin kapasite faktörünü bulmak istersek

Örneğin bir önceki soruda verilen rüzgâr santralinin kapasite faktörünü bulmak istersek KAPASİTE FAKTÖRÜ VE ENERJİ TAHMİNİ Kapasite faktörü (KF) bir santralin ne kadar verimli kullanıldığını gösteren bir parametredir. Santralin nominal gücü ile yıllık sağladığı enerji miktarı arasında ilişki

Detaylı

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI. OLGUN SAKARYA / SBF-ANKARA EMO Enerji Birim Koordinatörü 1

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI. OLGUN SAKARYA / SBF-ANKARA EMO Enerji Birim Koordinatörü 1 1954 TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI OLGUN SAKARYA 12.05.2016 / SBF-ANKARA EMO Enerji Birim Koordinatörü 1 Türkiye de elektrik üretimi ilk defa 1902 yılında Tarsus'ta bir su değirmeni miline bağlanan

Detaylı

OREN303 ENERJİ YÖNETİMİ KERESTE KURUTMADA ENERJİ ANALİZİ/SÜREÇ YÖNETİMİ

OREN303 ENERJİ YÖNETİMİ KERESTE KURUTMADA ENERJİ ANALİZİ/SÜREÇ YÖNETİMİ OREN303 ENERJİ YÖNETİMİ KERESTE KURUTMADA ENERJİ ANALİZİ/SÜREÇ YÖNETİMİ Enerji analizi termodinamiğin birinci kanununu, ekserji analizi ise termodinamiğin ikinci kanununu kullanarak enerjinin maksimum

Detaylı

KONUSU: Kazan-1 (DESA kazan) damper oransal hale getirme, Bursa santralı Kazan-1 (DESA kazan) damper mevcut sistem on-off olarak

KONUSU: Kazan-1 (DESA kazan) damper oransal hale getirme, Bursa santralı Kazan-1 (DESA kazan) damper mevcut sistem on-off olarak KAZAN-1 (DESA) DAMPER ORANSAL HALE GETİRME KONUSU: Kazan-1 (DESA kazan) damper oransal hale getirme, Bursa santralı Kazan-1 (DESA kazan) damper mevcut sistem on-off olarak çalışmaktadır.damperin oransal

Detaylı

YELİ VE MEVCUT YATIRIMLAR

YELİ VE MEVCUT YATIRIMLAR TÜRKİYE RÜZGAR R ENERJİSİ POTANSİYEL YELİ VE MEVCUT YATIRIMLAR RÜZGAR ENERJİSİ VE SANTRALLERİ SEMİNERİ Rahmi Koç Müzesi Konferans Salonu - İstanbul (27 MAYIS 2011) MUSTAFA ÇALIŞKAN Makine Yüksek Mühendisi

Detaylı

2ME ENDÜSTRİYEL TESİSLER MADENCİLİK LTD.ŞTİ EMİN BİLEN (TEMMUZ 2017-İSTANBUL)

2ME ENDÜSTRİYEL TESİSLER MADENCİLİK LTD.ŞTİ EMİN BİLEN (TEMMUZ 2017-İSTANBUL) TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ GÖRÜNÜMÜ, TARİFE YAPISI VE ALTERNATİF ELEKTRİK ENERJİSİ TEMİN İMKANLARI 2ME ENDÜSTRİYEL TESİSLER MADENCİLİK LTD.ŞTİ EMİN BİLEN (TEMMUZ 2017-İSTANBUL) 2016 YILI ELEKTRİK ENERJİSİ

Detaylı

TÜRKİYE DEKİ RÜZGAR ENERJİSİ YATIRIMLARINA GENEL BAKIŞ

TÜRKİYE DEKİ RÜZGAR ENERJİSİ YATIRIMLARINA GENEL BAKIŞ TÜRKİYE DEKİ RÜZGAR ENERJİSİ YATIRIMLARINA GENEL BAKIŞ Overview of Wind Energy Investments in Turkey ETK Uzman Yrd. /Asst. Energy & Natural Resources Specialist Ozan SOYDAŞ Türkiye Offshore Energy Conference

Detaylı

Genel Bakış. Dünyanın yalnızca 30 dakika boyunca aldığı güneş ışınımı, dünya üzerinde harcanan toplam yıllık enerjinin tamamını karşılayabilir.

Genel Bakış. Dünyanın yalnızca 30 dakika boyunca aldığı güneş ışınımı, dünya üzerinde harcanan toplam yıllık enerjinin tamamını karşılayabilir. Genel Bakış Dünyanın yalnızca 30 dakika boyunca aldığı güneş ışınımı, dünya üzerinde harcanan toplam yıllık enerjinin tamamını karşılayabilir. Giriş Fotovoltaik Güç Sistemleri Tasarımı kolay Kurulumu kolay

Detaylı

GES Sistemlerinde Sigorta Açısından Performans Kaybının Değerlendirilmesi

GES Sistemlerinde Sigorta Açısından Performans Kaybının Değerlendirilmesi GES Sistemlerinde Sigorta Açısından Performans Kaybının Değerlendirilmesi İçindekiler ; 1. GES Sigortaları 2. Sigorta Bedeli 3. Ana Teminatlar 4. Gelir Kaybı 5. Performans Kaybı GÜNEŞ ENERJİ SANTRALLERİNDE

Detaylı

TÜRKİYE 2013 YILLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU

TÜRKİYE 2013 YILLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU TÜRKİYE 213 YILLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU Esra KARAKIŞ, Enerji İstatistikleri Daire Başkanlığı İçindekiler Özet... 1. DENGE... 2 1. ELEKTRİK... 4 2. DOĞAL GAZ... 9 3. LİNYİT VE TAŞ KÖMÜRÜ... 1 4.

Detaylı

Arşimet Burgu Türbini

Arşimet Burgu Türbini AR - GE ve İNOVASYON Arşimet Burgu Türbini www.mikrohes.com.tr İÇİNDEKİLER Hakkımızda Arşİmet Burgu TürbİNİ Uygulama Alanları Avantajları sf.04 sf.05 sf.06-07 sf.08-11 ne kadar enerji PROTOTİP 1.5 KW

Detaylı

Deniz ERSOY Elektrik Yük. Müh.

Deniz ERSOY Elektrik Yük. Müh. Deniz ERSOY Elektrik Yük. Müh. AMACIMIZ Yenilenebilir enerji kaynaklarının tesis edilmesi ve enerji üretimi pek çok araştırmaya konu olmuştur. Fosil yakıtların giderek artan maliyeti ve giderek tükeniyor

Detaylı

ŞİRKET HAKKINDA Şirket: Ortaklar: Yönetim / Ekip Toplam Çalışan Sayısı: Açıklama:

ŞİRKET HAKKINDA Şirket: Ortaklar: Yönetim / Ekip Toplam Çalışan Sayısı: Açıklama: ŞİRKET HAKKINDA Şirket: Z & S Yenilenebilir Enerji Sist. San. Ve Tic. Ltd. Şti. Ortaklar: Zeki KÜÇÜKYARMA, Yönetim / Ekip: Zeki KÜÇÜKYARMA / Genel Müdür Stephan RİNDİSBACKER / Avrupa Temsilcisi Ufuk UĞUR

Detaylı

Küçük Ölçekli Rüzgar Türbinlerinin İzmir Bölgesindeki Yıllık Üretimlerinin Belirlenmesi

Küçük Ölçekli Rüzgar Türbinlerinin İzmir Bölgesindeki Yıllık Üretimlerinin Belirlenmesi Küçük Ölçekli Rüzgar Türbinlerinin İzmir Bölgesindeki Yıllık Üretimlerinin Belirlenmesi Levent BİLİR, Nurdan YILDIRIM ÖZCAN Yaşar Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği Yenilenebilir Enerjinin Önemi

Detaylı

AYLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU-2

AYLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU-2 EİGM İstatistik & Analiz Enerji İşleri Genel Müdürlüğü http://www.enerji.gov.tr/yayinlar_raporlar/ Şubat 2015 AYLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU-2 Esra KARAKIŞ, Enerji İstatistikleri Daire Başkanlığı İçindekiler

Detaylı

Sera ve Tavuk Çiftliklerinde Isı Pompası ile ısıtma

Sera ve Tavuk Çiftliklerinde Isı Pompası ile ısıtma Sera ve Tavuk Çiftliklerinde Isı Pompası ile ısıtma Sera ve Tavuk çiftlikleri genellikle şehir merkezlerinden uzak olduğu için doğalgaz şebekesine bağlı değildir. Bu durumda; en kolay erişilebilen ısı

Detaylı

Dünya Birincil Enerji Tüketimi Kaynaklar Bazında (%), 2015

Dünya Birincil Enerji Tüketimi Kaynaklar Bazında (%), 2015 Dünya Birincil Enerji Tüketimi Kaynaklar Bazında (%), 2015 Nükleer %4,4 Hidroelektrik 6,8 % Yenilenebilir %2,8 Petrol %32,9 Dünya Birincil Enerji Tüketimi: 13.147 Milyon TEP Kömür %29,2 Doğal Gaz %23,9

Detaylı

TÜRKİYE NİN RÜZGAR ENERJİSİ POLİTİKASI ZEYNEP GÜNAYDIN ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

TÜRKİYE NİN RÜZGAR ENERJİSİ POLİTİKASI ZEYNEP GÜNAYDIN ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE NİN RÜZGAR ENERJİSİ POLİTİKASI ZEYNEP GÜNAYDIN ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ GİRİŞ POTANSİYEL MEVZUAT VE DESTEK MEKANİZMALARI MEVCUT DURUM SONUÇ Türkiye Enerji

Detaylı

GES YATIRIMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE FİZİBİLİTESİ

GES YATIRIMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE FİZİBİLİTESİ GEKA YENİLENEBİLİR ENERJİ KONFERANSI GES YATIRIMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE FİZİBİLİTESİ Yrd.Doç.Dr. Erol YENER 1 Yatırım ve Yatırım Projesi Yatırım : Uzun dönemde gerçekleşmesi beklenen faydalar için

Detaylı

TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ APK DAİRESİ BAŞKANLIĞI TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ 10 YILLIK ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONU (2009 2018)

TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ APK DAİRESİ BAŞKANLIĞI TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ 10 YILLIK ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONU (2009 2018) TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ APK DAİRESİ BAŞKANLIĞI TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ 10 YILLIK ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONU (2009 2018) Haziran 2009 İÇİNDEKİLER I GİRİŞ... 2 II TALEP GELİŞİMİ...

Detaylı

Sayın Arsuz Belediye Başkanım,/ Saygıdeğer Konuşmacılar,/

Sayın Arsuz Belediye Başkanım,/ Saygıdeğer Konuşmacılar,/ Sayın Arsuz Belediye Başkanım,/ Saygıdeğer Konuşmacılar,/ Değerli Katılımcılar,/ Arsuz Belediyesi nin ev sahipliğinde düzenlenen/ bölgemizin enerji sektöründeki durumu/ ve geleceği hakkında görüşmeler

Detaylı

Gazi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. ENM 307 Mühendislik Ekonomisi. Ders Sorumlusu: Prof. Dr. Zülal GÜNGÖR

Gazi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. ENM 307 Mühendislik Ekonomisi. Ders Sorumlusu: Prof. Dr. Zülal GÜNGÖR Gazi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü ENM 307 Mühendislik Ekonomisi Ders Sorumlusu: Prof. Dr. Zülal GÜNGÖR Oda No:850 Telefon: 231 74 00/2850 E-mail: zulal@mmf.gazi.edu.tr Gazi Üniversitesi Endüstri

Detaylı

ELEKTRİK PİYASASI TARİFELERİ & OSB DAĞITIM BEDELLERİ

ELEKTRİK PİYASASI TARİFELERİ & OSB DAĞITIM BEDELLERİ ELEKTRİK PİYASASI TARİFELERİ & OSB DAĞITIM BEDELLERİ Nedim KORKUTATA Enerji Uzmanı @Tarifeler Dairesi Başkanlığı Yönetim Kurulu Üyesi @ Enerji Uzmanları Derneği Sunum Planı 1) Düzenlenen Tarifeler 2) Şebeke

Detaylı

2014 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

2014 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DÜNYADA ELEKTRİK ENERJİSİ SEKTÖRÜNÜN GÖRÜNÜMÜ Gelişmekte olan ülkelerdeki sanayileşme enerjiye olan talebin hızla artmasına neden olmaktadır. Enerji,

Detaylı

ILISU (HASANKEYF) BARAJINA ALTERNATİF OLARAK GÜNEŞ ENERJİSİ

ILISU (HASANKEYF) BARAJINA ALTERNATİF OLARAK GÜNEŞ ENERJİSİ ILISU (HASANKEYF) BARAJINA ALTERNATİF OLARAK GÜNEŞ ENERJİSİ Ülkemiz, coğrafi konumu nedeniyle sahip olduğu güneş enerjisi potansiyeli açısından birçok ülkeye göre şanslı durumdadır. Devlet Meteoroloji

Detaylı

MMC GAYRİMENKUL VE MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ DEĞERLEME RAPORU

MMC GAYRİMENKUL VE MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ DEĞERLEME RAPORU MMC GAYRİMENKUL VE MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ DEĞERLEME RAPORU Hazırlayan: Uluslararası Bağımsız Denetim Anonim Şirketi Halk Sokak Ada İş Merkezi No:46 Kat:4 D:9 Sahrayıcedit, Kadıköy

Detaylı

RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ TASARIMI

RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ TASARIMI RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ TASARIMI Cumhuriyet Üniversitesi Elektrik - Elektronik Mühendisliği Bölümü Sunan Yrd.Doç. Dr. Mustafa HOŞTUT Nisan-2007 1/53 RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS

Detaylı

GENEL İŞLETME İŞLETMEN. Yrd. Doç. Dr. Hasan ALKAN

GENEL İŞLETME İŞLETMEN. Yrd. Doç. Dr. Hasan ALKAN GENEL İŞLETME İŞLETMEN LETMENİN N KURULUŞ ÇALIŞMALARI Yrd. Doç. Dr. Hasan ALKAN İşletme denince köşe başındaki bakkaldan büyük bir demir çelik işletmesine kadar çeşitli tipte girişimler söz konusu olabildiğine

Detaylı

2014 İKİNCİ ÇEYREK ELEKTRİK SEKTÖRÜ. Tüketim artışı aheste, kapasite fazlası sürüyor. Yael Taranto tarantoy@tskb.com.tr

2014 İKİNCİ ÇEYREK ELEKTRİK SEKTÖRÜ. Tüketim artışı aheste, kapasite fazlası sürüyor. Yael Taranto tarantoy@tskb.com.tr Tüketim artışı aheste, kapasite fazlası sürüyor Yılın ilk yarısında elektrik tüketimi 2013 yılının aynı dönemine kıyasla %3,6 artış gösterdi. Yıllık tüketim artış hızı ilk çeyrekte %3 olarak gerçekleşirken,

Detaylı

Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi YATLARDA KULLANILAN GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMLERİNİN TASARIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi YATLARDA KULLANILAN GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMLERİNİN TASARIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA YATLARDA KULLANILAN GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMLERİNİN TASARIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA 1 Onur GÜNAY, 2 Yiğit GÜLMEZ, 3 Oğuz ATİK 1 Araş.Gör., Dokuz Eylül Üniversitesi, Denizcilik Fakültesi, İzmir, onur.gunay@deu.edu.tr

Detaylı

KAPASİTE PLANLAMASI ve ÖLÇME KRİTERLERİ

KAPASİTE PLANLAMASI ve ÖLÇME KRİTERLERİ KAPASİTE PLANLAMASI ve ÖLÇME KRİTERLERİ Kuruluş yeri belirlenen bir üretim biriminin üretim miktarı açısından hangi büyüklükte veya kapasitede olması gerektiği işletme literatüründe kapasite planlaması

Detaylı

Elektrik Enerjisi Üretimi. Yrd. Doç. Dr. M. Mustafa ERTAY DÜZCE ÜNİVERSİTESİ

Elektrik Enerjisi Üretimi. Yrd. Doç. Dr. M. Mustafa ERTAY DÜZCE ÜNİVERSİTESİ Elektrik Enerjisi Üretimi Yrd. Doç. Dr. M. Mustafa ERTAY DÜZCE ÜNİVERSİTESİ Kaynaklar 1. Elektrik Enerjisi Santralleri ve Elektrik Enerjisi İletimi ve Dağıtımı, Murat Ceylan, 2012, Seçkin Yayıncılık 2.

Detaylı

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu 16. Hafta (18.4.216-24.4.216) 16. haftada (18-24 Nisan), * Haftalık üretim miktarının 4.31 MWh azalarak, %1 oranında değişime uğraması, * 21 Nisan'da 86,1 TL/MWH ile

Detaylı

TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ APK DAİRESİ BAŞKANLIĞI TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ 5 YILLIK ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONU (2013 2017)

TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ APK DAİRESİ BAŞKANLIĞI TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ 5 YILLIK ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONU (2013 2017) TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ APK DAİRESİ BAŞKANLIĞI TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ 5 YILLIK ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONU (2013 2017) KASIM 2013 İÇİNDEKİLER I GİRİŞ... 4 II TALEP GELİŞİMİ...

Detaylı

TTGV Enerji Verimliliği. Desteği

TTGV Enerji Verimliliği. Desteği Enerjiye Yönelik Bölgesel Teşvik Uygulamaları Enerji Verimliliği 5. Bölge Teşvikleri Enerjiye Yönelik Genel Teşvik Uygulamaları Yek Destekleme Mekanizması Yerli Ürün Kullanımı Gönüllü Anlaşma Desteği Lisanssız

Detaylı

1 MW Lisanssız GES Projeleri

1 MW Lisanssız GES Projeleri 1 MW Lisanssız GES Projeleri Projelendirme aşamaları müşterinin talebiyle başlayan Güneş Enerjisinden elektrik üretmek için Güneş Enerjisi Santrali kurmaktadır. Projenin uygulanabileceği bir yer belirleyen

Detaylı

RES İLETİM SİSTEMİ BAĞLANTILARI VE MEVZUAT SÜREÇLERİ

RES İLETİM SİSTEMİ BAĞLANTILARI VE MEVZUAT SÜREÇLERİ RES İLETİM SİSTEMİ BAĞLANTILARI VE MEVZUAT SÜREÇLERİ Ercüment ÖZDEMİRCİ Ar-Ge Müdürü APK Dairesi Başkanlığı 2013 TÜREK İstanbul, 6-7 Kasım 2013 1 İSPANYA RES KURULU GÜCÜ İspanya kurulu gücü 95.043 MW tır.

Detaylı

Elektrik Enerji Sistemlerinin Ekonomik İşletilmesi ve Enerji Verimliliği

Elektrik Enerji Sistemlerinin Ekonomik İşletilmesi ve Enerji Verimliliği Elektrik Enerji Sistemlerinin Ekonomik İşletilmesi ve Enerji Verimliliği Nurettin ÇETİNKAYA Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü 2 Mayıs 2007 ÇARŞAMBA

Detaylı

AYLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU-3

AYLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU-3 EİGM İstatistik & Analiz Enerji İşleri Genel Müdürlüğü http://www.enerji.gov.tr/yayinlar_raporlar/ Mart 2015 AYLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU-3 Esra KARAKIŞ, Enerji İstatistikleri Daire Başkanlığı İçindekiler

Detaylı

MDF pres hattı kızgın yağ pompalarında enerji YHULPOLOLĎL. Ağaç sektörü LoLQ HQHUML YHULPOLOLĎL o ] POHUL VLHPHQV FRP WU

MDF pres hattı kızgın yağ pompalarında enerji YHULPOLOLĎL. Ağaç sektörü LoLQ HQHUML YHULPOLOLĎL o ] POHUL VLHPHQV FRP WU MDF pres hattı kızgın yağ pompalarında enerji YHULPOLOLĎL Ağaç sektörü LoLQ HQHUML YHULPOLOLĎL o ] POHUL VLHPHQV FRP WU MDF Sürekli Pres Sekonder Devre Pompalarında Enerji Verimliliğinin Artırılması, Hakan

Detaylı

AYLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU-7

AYLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU-7 EİGM İstatistik & Analiz Enerji İşleri Genel Müdürlüğü http://www.enerji.gov.tr/tr-tr/eigm-raporlari Temmuz 2016 AYLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU-7 Latife DEMİRTAŞ, Enerji İstatistikleri Daire Başkanlığı

Detaylı

Mustafa BARAN Ankara Sanayi Odası Genel Sekreter Yardımcısı

Mustafa BARAN Ankara Sanayi Odası Genel Sekreter Yardımcısı Mustafa BARAN Ankara Sanayi Odası Genel Sekreter Yardımcısı Enerji verimliliği / Sanayide enerji verimliliği Türkiye de enerji yoğunluğu Enerji tüketim verileri Türkiye de enerji verimliliği projeleri

Detaylı

İÇERİK 1. GİRİŞ 2. RÜZGAR SANTRALLERİNİN GÜÇ SİSTEMLERİNE ETKİLERİ

İÇERİK 1. GİRİŞ 2. RÜZGAR SANTRALLERİNİN GÜÇ SİSTEMLERİNE ETKİLERİ İÇERİK 1. GİRİŞ 2. RÜZGAR SANTRALLERİNİN GÜÇ SİSTEMLERİNE ETKİLERİ 2.1. Üretim-Tüketim Dengesi 2.2. Elektrik Şebekesinin Güvenliği 2.3. Dengeleme ve Şebeke Güvenliği Açısından Fayda/Maliyet Unsurları 2.3.1.

Detaylı